From 870a56325bfdf45beace96f065fbe852ace05c00 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: test Date: Wed, 25 Dec 2024 15:50:10 +0530 Subject: [PATCH] ran exp 1 and 2 --- data/.DS_Store | Bin 0 -> 6148 bytes ...juk_trans_align_better_with_commentary.tsv | 7 +- experiments/01_zero_shot_translation.py | 55 +- experiments/02_few_shot_translation_basic.py | 57 + .../02_simple_zero_shot_translation.py | 31 - experiments/experiment.py | 45 +- .../prompts/zero_shot_translation_prompt.txt | 4 - experiments/results.json | 27250 ++++++---------- results.py | 31 +- 9 files changed, 10166 insertions(+), 17314 deletions(-) create mode 100644 data/.DS_Store create mode 100644 experiments/02_few_shot_translation_basic.py delete mode 100644 experiments/02_simple_zero_shot_translation.py delete mode 100644 experiments/prompts/zero_shot_translation_prompt.txt diff --git a/data/.DS_Store b/data/.DS_Store new file mode 100644 index 0000000000000000000000000000000000000000..e4a8722abc425b2e8d33b7dadf4006df4c9794c9 GIT binary patch literal 6148 zcmeHK%}T>S5T0$TX(&Pu3Oz1(Em+&46fdFH7cim+mD<>1V`H}T#~ex_XMG``#OHBl zcLP>?@FZeqVE3DypWVy{*&hH9?RozYpbP*-Y=nZ8HA3dKuAB`f6nc(Fn8PSYrsE)5 zGtpl((YHHr4?|E8!>8|80eaqoaTHExwc5ML=0j;_z-FA$QTPHzc9Y0 tags - - Add only critical technical notes - -2. Required elements: - - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya) - - Use [brackets] for implied words - - Keep consistent term translations - - Maintain technical precision - -## Example Format: - -Input: -བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།། - -Key terms: -བདེ་གཤེགས་(Well-gone One), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(heirs) - -The Well-gone Ones who possess the dharmakāya, together with [their] heirs, and - -## Multiple Line Example: - -བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།། -ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།། - -Key terms: -- Line 1: བདེ་གཤེགས་(Well-gone One), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya) -- Line 2: ཕྱག་འཚལ་(bow), གུས་པས་(respectfully) - -The Well-gone Ones who possess the dharmakāya, together with [their] heirs, and -To all those worthy of respect, I reverently bow. - -Remember: -- Each translation must use tags -- Include only essential analysis -- Focus on accuracy over style -- Note only crucial technical terms - -Input: -{tibetan_text} """ # Example usage if __name__ == "__main__": arg_parser = argparse.ArgumentParser() - arg_parser.add_argument("--debug", action="store_true") - arg_parser.add_argument("--testing", action="store_true") + arg_parser.add_argument("--test", action="store_true") args = arg_parser.parse_args() exp_name = Path(__file__).stem - result_fn = Path(__file__).parent / "results.json" - exp = Experiment( - exp_name, claud_sonet_chat, create_translation_prompt, str(result_fn) - ) - exp.run_experiment(debug=args.debug, testing=args.testing) + exp = Experiment(exp_name, claud_sonet_chat, create_translation_prompt) + exp.run_experiment(test=args.test) diff --git a/experiments/02_few_shot_translation_basic.py b/experiments/02_few_shot_translation_basic.py new file mode 100644 index 0000000..d36f626 --- /dev/null +++ b/experiments/02_few_shot_translation_basic.py @@ -0,0 +1,57 @@ +import argparse +from pathlib import Path + +from experiment import Experiment +from llm import claud_sonet_chat + + +# Define the translation prompt +def create_translation_prompt(tibetan_text): + return f""" +# Efficient Tibetan Translation Prompt + +You are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines: + +## Core Instructions +1. For each Tibetan line: + - Break down key terms and particles + - Note essential grammatical structures + - Enclose final English translation in tags + - Add only critical technical notes + +2. Required elements: + - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya) + - Keep consistent term translations + - Maintain technical precision + +## Example Format: + +Input: +བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། + +Key terms: +བདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate) + + +I prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows. + +Input: +{tibetan_text} +""" + + +# Example usage +if __name__ == "__main__": + arg_parser = argparse.ArgumentParser() + arg_parser.add_argument("--test", action="store_true") + args = arg_parser.parse_args() + + exp_name = Path(__file__).stem + result_fn = Path(__file__).parent / "results.json" + + exp = Experiment( + exp_name, + claud_sonet_chat, + create_translation_prompt, + ) + exp.run_experiment(test=args.test) diff --git a/experiments/02_simple_zero_shot_translation.py b/experiments/02_simple_zero_shot_translation.py deleted file mode 100644 index 8263620..0000000 --- a/experiments/02_simple_zero_shot_translation.py +++ /dev/null @@ -1,31 +0,0 @@ -import argparse -from pathlib import Path - -from experiment import Experiment -from llm import claud_sonet_chat - - -# Define the translation prompt -def create_translation_prompt(tibetan_text): - return f""" -Translate the following Buddhist Tibetan passage into English: {tibetan_text} English: - -## Core Instructions - - Enclose final English translation in tags -""" - - -# Example usage -if __name__ == "__main__": - arg_parser = argparse.ArgumentParser() - arg_parser.add_argument("--debug", action="store_true") - arg_parser.add_argument("--testing", action="store_true") - args = arg_parser.parse_args() - - exp_name = Path(__file__).stem - result_fn = Path(__file__).parent / "results.json" - - exp = Experiment( - exp_name, claud_sonet_chat, create_translation_prompt, str(result_fn) - ) - exp.run_experiment(debug=args.debug, testing=args.testing) diff --git a/experiments/experiment.py b/experiments/experiment.py index 122dec0..7137f40 100644 --- a/experiments/experiment.py +++ b/experiments/experiment.py @@ -1,59 +1,39 @@ +import argparse import json import re +from pathlib import Path from typing import List from tqdm import tqdm def parse_translations(text: str) -> List[str]: - """ - Extract translations enclosed in tags from text. - - Args: - text (str): Input text containing translations in tags - - Returns: - List[str]: List of extracted translations - - Example: - >>> text = ''' - Some text here - First translation - More text - Second translation - ''' - >>> parse_translations(text) - ['First translation', 'Second translation'] - """ - # Pattern matches anything between and , non-greedy pattern = r"(.*?)" - - # Find all matches in the text translations = re.findall(pattern, text, re.DOTALL) - - # Strip whitespace from each translation translations = [t.strip() for t in translations] - return " ".join(translations) class Experiment: - def __init__(self, exp_name, llm, prompt_generator, result_fn): + def __init__(self, exp_name, llm, prompt_generator): self.llm = llm self.exp_name = exp_name self.prompt_generator = prompt_generator - self.result_fn = result_fn + self.result_fn = Path(__file__).parent / "results.json" + + assert self.result_fn.exists(), f"Result file {self.result_fn} does not exist." def get_source_texts(self): results = json.load(open(self.result_fn, "r")) for text_id, data in tqdm(results.items()): yield text_id, data["source"] - def save_result(self, text_id, response): + def save_result(self, text_id, prompt, response): results = json.load(open(self.result_fn, "r")) if "target_pred" not in results[text_id]: results[text_id]["target_pred"] = {} results[text_id]["target_pred"][self.exp_name] = { + "prompt": prompt, "output": response, "translation": parse_translations(response), } @@ -66,14 +46,15 @@ def is_translated(self, text_id): and self.exp_name in results[text_id]["target_pred"] ) - def run_experiment(self, debug=False, testing=False): + def run_experiment(self, test=False): for source_text_id, source_text in self.get_source_texts(): if self.is_translated(source_text_id): continue prompt = self.prompt_generator(source_text) response = self.llm(prompt) - self.save_result(source_text_id, response) - if debug: + self.save_result(source_text_id, prompt, response) + + if test: print(f"Source text ID: {source_text_id}") print(f"Source text: {source_text}") print("-" * 100) @@ -82,6 +63,4 @@ def run_experiment(self, debug=False, testing=False): print(f"Response: {response}") print("-" * 100) print(f"Translations: {parse_translations(response)}") - - if testing: break diff --git a/experiments/prompts/zero_shot_translation_prompt.txt b/experiments/prompts/zero_shot_translation_prompt.txt deleted file mode 100644 index 7ce2560..0000000 --- a/experiments/prompts/zero_shot_translation_prompt.txt +++ /dev/null @@ -1,4 +0,0 @@ -You are an expert translator specializing in Tibetan Buddhist texts. Your task is to translate the following Tibetan text into fluent and accurate English while preserving its meaning and cultural nuances. Ensure that technical terms are translated appropriately and the overall sentence is coherent. - -Tibetan: {tibetan_text} -English Translation: \ No newline at end of file diff --git a/experiments/results.json b/experiments/results.json index d0bd440..9eae0d7 100644 --- a/experiments/results.json +++ b/experiments/results.json @@ -1,22219 +1,15103 @@ { - "0": { - "source": "༄༅།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།", - "target_gt": "The Way of the Bodhisattva The Excellence of Bodhichitta Homage to all Buddhas and Bodhisattvas.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva)\n- སྤྱོད་པ་ (conduct, practice)\n- འཇུག་པ་ (entering, engaging)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- ཕྱག་འཚལ་ (prostrate, bow)\n\nThe Entrance to the Bodhisattva's Way of Life\n\nNote: This is the title of the text.\n\nI prostrate to all the Buddhas and bodhisattvas.\n\nNote: ཐམས་ཅད་ (all) modifies both Buddhas and bodhisattvas. The verb ཕྱག་འཚལ་ (prostrate) is in the first-person present tense, implied \"I\".", - "translation": "The Entrance to the Bodhisattva's Way of Life I prostrate to all the Buddhas and bodhisattvas." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe Bodhisattva's Way of Life\n\nHomage to all Buddhas and Bodhisattvas.\n", - "translation": "The Bodhisattva's Way of Life\n\nHomage to all Buddhas and Bodhisattvas." - } - } - }, "1": { - "source": "བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་།། ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།།", - "target_gt": "To those who go in bliss, the dharmakāya they possess, and all their heirs, To all those worthy of respect, I reverently bow.", + "source": "བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "I prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.", + "commentary_1": " །ཅུང་ཟད་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཚིག་ཡོད་པ། །དེ་དག་གསལ་བར་རྟོགས་པར་བྱ་ཕྱིར་འདིར། །ད་ནི་བདག་གིས་ཅུང་ཟད་ཙམ་འདི་བྲི། །གྲགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འགྲེལ་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། །དེ་ལྟར་ཁོ་བོས་ཚུལ་བཞིན་བྲི་བར་བྱ། །གང་ཞིག་ཟོལ་མེད་བློ་ལྡན་བྱེ་བྲག་ཤེས། །དེ་ཡིས་འདི་ཡི་བྱེ་བྲག་ཤེས་པར་འགྱུར། །འདིར་སློབ་དཔོན་ཞི་བའི་ལྷ་གསུང་རབ་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པ། རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་ལ་རེ་བ་མེད་པ་དང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་ལ་ངེས་པར་གནས་པས། གཞན་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་མཛད་པར་བཞེད་ནས། བདེ་གཤེགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་སོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལ་དོན་དྲུག་གིས་བསྟན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཉན་ཐོས་དང་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་བཙལ་བ་དང་། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲེལ་པ་དང་། དགོས་པ་དང་། རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བ་དང་། ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། ཕྱག་བཙལ་བ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་པའོ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །བསྟན་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ནི་ཤུགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། །བཏུས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡན་ལག་གི་དོན་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བའི་སྒྲ་ནི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་མཛེས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། བུ་མོ་གཟུགས་མཛེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སྟེ། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་བཞིན་ནོ། །བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་མཐར་ཕྱིན་པས་ན་ཡང་སྟེ། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་གུས་པར་ཕྱག་བཙལ་ནས། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ།།སྲས་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྲས་པོས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་རྣམས་དང་བཅས་ཏེ་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །དེ་དག་གིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་ཞེས་པ་ནི་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་བ་དང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་བཅས་ཞེས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཡང་བརྗོད་དེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལུས་པ་ལ་ཕྱག་བྱས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ་ཆོས་ལ། དེའི་རྗེས་ལ་དགེ་འདུན་ལའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་གོ་རིམས་བཟློག་ནས་བསྟན་ཞེ་ན། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འབྲེལ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དེའི་དབང་གིས་བསྐྱེད་པ་ནི་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་སྡོམ་པའམ་སྡོམ་པར་བྱེད་པས་ན་སྡོམ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཟུང་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དེ་ལ། གང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ལ་སོགས་པ་དེས་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དགར་བརྩམས་པ་ལ་སུས་འཛིན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་སྟེ་ལུང་ལས་མ་འདས་པའོ། །ཅི་སྟེ་ལུང་ལ་དད་པ་རྣམས་དེ་ཉིད་ལ་འཇུག་པར་རག་མོད། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་བཏུས་པ་སྟེ་མདོར་བསྡུས་ནས་སོ། །ཅི་ལུང་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་པས་དོན་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་གཞན་དག་འཇུག་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "འདིར་རྩོམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་དང་། འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་དང་། མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ཏེ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་པའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་གིས་བསྟན་པའི་དགོས་འབྲེལ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཆོད་བརྗོད། བཤད་པར་དམ་བཅའ་བ། ཁེངས་སྐྱུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེ་གཤེགས་ཞེས་པ་ལ་རྣམ་སྣང་འཚོ་ནི་ལེགས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། དཔེར་ན། གཟུགས་ལེགས་པ་དང་། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་དང་། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་ཞེས་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་མཛེས་པར་གཤེགས་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པ་དང་། བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་བསལ་ནས་མཐར་ཕྱིན་པར་གཤེགས་པ་སྟེ། སྤངས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། རྟོགས་བྱ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པས་བདེ་གཤེགས་ཞེས་བཞེད་པས། མདོར་ན་སྤངས་རྟོགས་ལེགས་པར་རྫོགས་པའམ། མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་སར་གཤེགས་པས་ན་བདེར་གཤེགས་ཏེ། བྱང་ས་ལས་ཀྱང་། མཆོག་ཏུ་ཁྱད་ཞུགས་པར་གཤེགས་པ་དང་། མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཆོས་སྐུ་རྣམ་གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་དང་། །དེ་ཡི་རྒྱུ་མཐུན་ཟབ་པ་དང་། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་ནི་སྟོན་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཆོས་སྐུ་ཆོས་དབྱིངས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་དབྱེར་མེད་པའོ། ། བསྟན་པ་ཡི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ཟབ་མོ་དང་སྣ་ཚོགས་གསུངས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་ལ། དེ་དག་བདེ་གཤེགས་དེ་ལ་ལྡན་པས་ན་མངའ་ཞེས་བྱའོ། །སྲས་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཐེག་མཆོག་ལ་མོས་ས་བོན་ཤེས་རབ་ནི། །སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐྱེད་མ་དང་བསམ་གཏན་གྱི། །བདེ་བའི་མངལ་གནས་སྙིང་རྗེའི་མ་མ་ཅན། །གང་ཡིན་དེ་ནི་ཐུབ་པའི་རྗེས་སྐྱེས་སྲས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བདེ་གཤེགས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའམ། དེའི་གདུང་འཚོབ་ནུས་པས་ན། དེའི་སྲས་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། དེ་དང་བཅས་པའི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་དང་། ཐེག་ཆེན་པའི་སྐྱབས་གནས་མ་ཡིན་ཡང་། སྤྱིར་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཐོ་བས་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཉན་རང་མཁན་སློབ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ལའང་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཞེས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བྱས་ཏེ་བསྟན་བཅོས་རྩོམ། །ཞེས་ཕྱི་མ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་མཆོད་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པའི་མདོར། གང་དག་སྟོན་པ་བདེ་གཤེགས་ལ། །མཆོད་པ་ཆུང་ངུ་བྱེད་པ་ཡང་། །ལྷ་མིའི་བདེ་བ་ཀུན་བགྲོད་ནས། །འཆི་མེད་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་འགྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། བརྗོད་པར་བྱ་ཞེས་སྦྱར་ཏེ། གང་ཞེ་ན། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི། ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་དག་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལེའུ་བཅུའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་ནིའོ། །ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱ་ཞེ་ན། ལུང་སྟེ་མདོ་སྡེ་དང་བསྟན་བཅོས་དག་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལས་གསུངས་པས་འདིར་བསྟན་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་དག་ན་འཁྲུགས་པ་རྣམས་བསྡེབས། མི་གསལ་བ་རྣམས་གསལ་བར་བྱས། འཐོར་བ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཤིང་གཞུང་མང་པོ་རྣམས་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པར་དམ་བཅས་པའི་དགོས་པ་ནི། དམ་པ་རྣམས་དམ་བཅས་པའི་ཁུར་མི་འདོར་བས་ན་རྩོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བདེ་གཤེགས་ (Well-gone One), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ (dharmakāya), སྲས་ (heirs)\n- ཕྱག་འོས་ (worthy of respect), གུས་པས་ (respectfully), ཕྱག་འཚལ་ (bow)\n\nGrammar:\n- མངའ་ (possess) connects བདེ་གཤེགས་ to ཆོས་ཀྱི་སྐུ་\n- བཅས་དང་ (together with) links the first phrase to the second line\n- ཀུན་ལའང་ (to all) modifies ཕྱག་འོས་\n- ཏེ་ (and) connects this verse to what follows\n\nThe Well-gone Ones who possess the dharmakāya, together with [their] heirs, and\nTo all those worthy of respect, I respectfully bow.\n\nNote: བདེ་གཤེགས་ (Well-gone One) is an epithet for buddhas.", - "translation": "The Well-gone Ones who possess the dharmakāya, together with [their] heirs, and To all those worthy of respect, I respectfully bow." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI respectfully bow to the Dharmakaya of the Sugatas and their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI will now briefly explain, in accordance with scripture,\nHow to enter the vows of the Sugatas' heirs.\n", + "translation": "I respectfully bow to the Dharmakaya of the Sugatas and their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration.\nI will now briefly explain, in accordance with scripture,\nHow to enter the vows of the Sugatas' heirs." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nI respectfully prostrate to the Dharmakaya of the Sugatas and their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration.\n", - "translation": "I respectfully prostrate to the Dharmakaya of the Sugatas and their spiritual heirs,\nAnd to all who are worthy of veneration." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nབདེ་གཤེགས་ (Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ (dharmakāya), མངའ་ (possess), སྲས་ (offspring), ཕྱག་འོས་ (worthy of veneration), སྡོམ་ (vows), འཇུག་པ་ (enter), ལུང་ (scripture)\n\nGrammatical notes:\n- བཅས་དང་ connects the first two lines\n- ཏེ་ at the end of line 2 indicates the end of the homage section\n- ནི་ in lines 3 and 4 emphasizes the following phrases\n\n\nI respectfully prostrate to the Sugatas who possess the dharmakāya along with their offspring,\nAnd also to all who are worthy of veneration.\nI shall explain in brief, according to the scriptures,\nThe way to enter the vows of the Sugatas' offspring.\n\nNote: \"Sugatas' offspring\" refers to bodhisattvas. The term སྡོམ་ (vows) specifically indicates the bodhisattva vows in this context.", + "translation": "I respectfully prostrate to the Sugatas who possess the dharmakāya along with their offspring,\nAnd also to all who are worthy of veneration.\nI shall explain in brief, according to the scriptures,\nThe way to enter the vows of the Sugatas' offspring." } } }, "2": { - "source": "བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི།། ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "According to the scriptures, I shall now in brief describe The practice of the Bodhisattva discipline.", + "source": "སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །", + "target_gt": "I won't say anything not said before, Nor have I any skill in poetry. Thus I have not intended this for others— I've written it to cultivate my mind.", + "commentary_1": "སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ནི་འདིར་བརྗོད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །སྡུད་སྦྱོར་ནི་ཚིག་མཛེས་ཤིང་འཇེབས་པར་དགོད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སྔར་མ་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་དང་། སྡུད་སྦྱོར་མཁས་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཅིའི་དོན་དུ་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རང་གི་ཞེས་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྔོན་ཆད་མདོ་ལ་སོགས་པ་ལས་མ་བྱུང་བའི་དོན་ཅིའང་འདིར་བརྗོད་དུ་མེད་ལ། སྔོན་མ་བྱུང་བའི་ཚིག་གི་སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་ཞི་ལྷ་བདག་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་གཞན་དོན་དུ་བདག་གིས་བསྟན་བཅོས་འདི་མ་བྱས་སོ། །འོ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། རང་གི་ཡིད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ངས་བསྟན་བཅོས་འདི་བརྩམས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རང་གིས་ཤེས་པས་ཆོག་མོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདེ་གཤེགས་སྲས་ (heirs of the Well-gone Ones), སྡོམ་ (vows/precepts), འཇུག་པ་ (entering), \nལུང་ (scripture), མདོར་བསྡུས་ (concisely), བརྗོད་པར་བྱ་ (will explain)\n\nGrammar:\n- ལ་ particle indicating object\n- ནས་ནི་ emphasizing the manner of explanation\n\nThe entering into the vows of the heirs of the Well-gone Ones,\nI will explain concisely, in accordance with scripture.\n\nNote: \"བདེ་གཤེགས་སྲས་\" (heirs of the Well-gone Ones) is a common epithet for bodhisattvas.", - "translation": "The entering into the vows of the heirs of the Well-gone Ones, I will explain concisely, in accordance with scripture." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་(previously), བརྗོད་(express), སྡེབ་སྦྱོར་(poetic composition), གཞན་དོན་(benefit of others), བསྒོམ་(meditate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་...མེད་ construction for negation\n- ཕྱིར་ indicating purpose\n\n\nThere is nothing expressed here that has not been said before,\nAnd I do not possess skill in poetic composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others.\nI composed this to meditate within my own mind.\n\nNote: This verse appears to be a standard disclaimer often found in Tibetan Buddhist texts, where the author expresses humility and clarifies their intention in writing.", + "translation": "There is nothing expressed here that has not been said before,\nAnd I do not possess skill in poetic composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others.\nI composed this to meditate within my own mind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEntering into the vows of the Sugata's children,\nI will explain briefly, in accordance with scripture.\n", - "translation": "Entering into the vows of the Sugata's children,\nI will explain briefly, in accordance with scripture." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པ་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nNothing new that has not been said before is expressed here.\nI do not possess the skill of elegant composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others.\nI composed this to cultivate my own mind.\n", + "translation": "Nothing new that has not been said before is expressed here.\nI do not possess the skill of elegant composition.\nTherefore, I have no intention to benefit others.\nI composed this to cultivate my own mind." } } }, "3": { - "source": "སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་མེད།། སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "Here I shall say nothing that has not been said before, And in the art of prosody I have no skill.", + "source": "དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །", + "target_gt": "To cultivate virtue, the power of my faith will increase for now through these. If others with fortune equal to mine see these, it will become meaningful.", + "commentary_1": "དགེ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་དད་པའི་སྟོབས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རེ་ལྟོས་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་སྐལ་བ་མཚུངས་པའོ། །སྡོམ་པ་ལ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས།", + "commentary_2": "བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་བ་བྱང་སེམས་དེ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་རྒྱུན་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གཞུང་དུ་བཀོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཞེས་སོ། །དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་སྣང་ནི་རེ་ཞིག་ཅེས་པའི་སྒྲས་གཞན་དོན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པར་སྟོན་ཅེས་འཆད་དོ། །ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ན་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་རིགས་འདྲ་བ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་གཟུ་བོར་གནས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་གཞུང་འདི་དག་མཐོང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡོད་པར་འགྱུར་སྲིད་ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཁེངས་ཀྱུངས་བྱས་པས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ང་རྒྱལ་ཆུང་བར་ཤེས་ཤིང་། ཉེས་པ་བྱུང་ན་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསྔོན་ཆད་ (previously), མ་བྱུང་བ་ (not occurred), ཡང་ (also), འདིར་ (here), བརྗོད་མེད་ (not expressed)\n\nThere is nothing expressed here that has not occurred previously,\n\nLine 2:\nསྡེབ་སྦྱོར་ (poetic composition), མཁས་པ་ (expert), བདག་ལ་ (in me), ཡོད་མིན་ (does not exist), ཏེ་ (and)\n\nAnd I do not possess expertise in poetic composition.\n\nKey notes:\n- The structure uses negatives (མ་ and མེད་) to emphasize humility\n- སྡེབ་སྦྱོར་ refers specifically to the art of poetic meter and composition in Sanskrit and Tibetan literature", - "translation": "There is nothing expressed here that has not occurred previously, And I do not possess expertise in poetic composition." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །\n", + "output": "For the given Tibetan text:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་(virtue), བསྒོམ་(cultivate/meditate), དད་པ་(faith), ཤུགས་(force/power), སྐལ་བ་(fortune/karma)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གི་ (my) indicates possession\n- གིས་ཀྱང་ (also/even) emphasizes inclusion\n- རེ་ཞིག་ (for a while) indicates temporary state\n- ཅི་སྟེ་ (if) introduces conditional clause\n\n\nFor the sake of cultivating virtue, may the power of my faith\nAlso increase for a while through these [teachings].\nAnd if others with fortune equal to mine\nShould see these, may it become meaningful.\n\nTechnical note: The phrase སྐལ་བ་མཉམ་པ་ (equal fortune) often refers to those with similar karmic potential or spiritual capacity.", + "translation": "For the sake of cultivating virtue, may the power of my faith\nAlso increase for a while through these [teachings].\nAnd if others with fortune equal to mine\nShould see these, may it become meaningful." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere is nothing said here that has not been said before.\nI do not possess the skill of a master of poetic composition.\n", - "translation": "There is nothing said here that has not been said before.\nI do not possess the skill of a master of poetic composition." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn order to cultivate virtue, may the power of my faith\nBe increased for a time by these [teachings].\nAnd if others of equal fortune to myself\nShould see these, may it become meaningful for them as well.\n", + "translation": "In order to cultivate virtue, may the power of my faith\nBe increased for a time by these [teachings].\nAnd if others of equal fortune to myself\nShould see these, may it become meaningful for them as well." } } }, "4": { - "source": "དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པའང་བདག་ལ་མེད།། རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམ།།", - "target_gt": "I therefore have no thought that this might be of benefit to others; I wrote it only to habituate my mind.", + "source": "དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །", + "target_gt": "This precious human life is extremely difficult to obtain. Having gained the opportunity to accomplish the purpose of beings, if I do not achieve benefit in this life, how will I ever attain such a perfect opportunity again?", + "commentary_1": "སྐབས་སུ་བབ་པའི་ཚིག་དལ་འབྱོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དལ་འབྱོར་ནི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མིའི་དངོས་པོའོ། །མི་ཁོམ་པ་ནི་འདི་དག་རྣམས་ཏེ། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་བྱོལ་སོང་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིངས་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མེད་པ་དང་། །ལྐུགས་པ་ལ་སོགས་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ལ། བརྗོད་བྱ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་པས་མཚོན་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་དང་། ལམ་དང་། འབྲས་བུ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཡིན་ལ། གཙོ་ཆེར་བྱང་སེམས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས་སོ། །བརྗོད་བྱ་དེ་དག་གཞུང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་པ་ནི་དགོས་པའོ། །རྟོགས་པ་གཞུང་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འབྲེལ་པ་ཡིན་ཞིང་། རྟོགས་པའི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་ཉིང་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། རྟོག་ལྡན་དག་བསྟན་བཅོས་ལ་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་གོ་ནས་འཇུག་པའོ། ། གསུམ་པ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བསྟན་ཚུལ་ནི། ནག་པོ་པའི་དཀའ་འགྲེལ་ལས། འདིའི་དགོས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞུང་གི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ་ཞེས་བཤད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་བརྗོད་བྱ་དང་། རང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་དགོས་པ་དང་། བསྟན་བཅོས་དང་དགོས་པ་ཐབས་དང་ཐབས་ལས་བྱུང་བ་འབྲེལ་པར་བཞེད་དོ། །གཉིས་པ་འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་ལ་གསུམ་སྟེ། འཇུག་པ་པོ་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་དང་། གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། ལུས་ཀྱི་རྟེན་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་བར་བསྟན་པ་ནི། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་མི་འབྱུང་བ། །ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །ཅེས་པ་འདི་དག་སྤངས་བས་དལ་བའོ། ། མི་ཉིད་ཡུལ་དབུས་དབང་པོ་ཚང་། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་བྱོན་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་གནས་རྗེས་འཇུག་སྦྱིན་བདག་ཡོད། །ཅེས་པ་ཕོ་མོ་གང་རུང་གི་དབང་པོ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཉིད། ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་དང་། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཚང་བ་དང་། མཚམས་མེད་པ་ལྔ་སྤངས་པས་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དད་པ་ན་གནས་ལ་དད་པ་སྟེ་རང་འབྱོར་ལྔ་དང་། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་དང་། དེས་ཆོས་གསུངས་པ་དང་། བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་ཡོད་པས་བསྟན་པ་གནས་པ་དང་། འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་གདམས་ངག་བསྟན་ནས་ཆོས་གནས་པ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡོད་པ་དང་། ཡོ་བྱད་སྦྱར་བའི་སྦྱིན་བདག་ཡོད་པས་གཞན་གྱི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྔ་ནི་གཞན་འབྱོར་ཏེ་བཅུ་པོ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན་འབྱོར་པའོ། ། དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་ལུས་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་རྒྱལ་བའི་དྲོད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལས། མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་བཟློག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ། དལ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྙེད་པར་དཀའ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དལ་འབྱོར་སྐྱེས་བུའི་དོན་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་པའི་དུས་འདི་ལ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པ་ལ་འབད་པར་བྱ་ཡི། གལ་ཏེ་དུས་འདི་ལ་རང་གཞན་ལ་ཕན་པ་དགེ་བ་མ་བསྒྲུབས་ན་ཕྱིས་དལ་འབྱོར་འདི་འདྲ་ཡང་དག་པར་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། མི་འགྱུར་བས་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་གདམས་པ་སྟེ། མདོ་ལས། དེ་ལྟ་ཡིན་གྱི་དལ་བ་འདི་དོན་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག ཅེས་པ་དང་། སློབ་སྤྲིང་ལས། གང་ཞིག་ཐོབ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་ས་བོན་དགེ་བ་འདེབས་འགྱུར་བ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ཆེས་ལྷག་པས། །མི་ཉིད་དེ་ནི་སུ་ཞིག་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཞན་དོན་ (benefit of others)\n- བསམ་པ་ (intention)\n- བསྒོམ་ (meditate)\n- བརྩམ་ (compose)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཕྱིར་ (therefore) connects to previous context\n- བདག་ལ་མེད (I do not have)\n- ཕྱིར་ (in order to) indicates purpose\n\nTherefore, I do not have the intention to benefit others. I compose this in order to meditate [on it] in my own mind.\n\nTechnical note: This appears to be a humble disclaimer often found in Tibetan Buddhist texts, where the author claims to write primarily for their own practice rather than to teach others.", - "translation": "Therefore, I do not have the intention to benefit others. I compose this in order to meditate [on it] in my own mind." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདལ་འབྱོར་ (leisure and endowments), རྙེད་པར་ (to find/obtain), སྐྱེས་བུ་ (person), དོན་སྒྲུབ་ (accomplish purpose), ཕན་པ་ (benefit)\n\nGrammar:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- ག་ལ་འགྱུར། (rhetorical question indicating impossibility)\n\n\nThis leisure and endowment is extremely difficult to obtain.\nHaving attained that which accomplishes a person's purpose,\nIf in this [life] one does not accomplish benefit,\nHow will this perfect endowment be obtained later?\n\n\nNote: དལ་འབྱོར་ (dal 'byor) is a technical term referring to the eight freedoms and ten endowments of a precious human rebirth in Buddhism.", + "translation": "This leisure and endowment is extremely difficult to obtain.\nHaving attained that which accomplishes a person's purpose,\nIf in this [life] one does not accomplish benefit,\nHow will this perfect endowment be obtained later?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, I have no thought of benefiting others.\nI compose this for my own mind's meditation.\n", - "translation": "Therefore, I have no thought of benefiting others.\nI compose this for my own mind's meditation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis precious human life, so difficult to obtain,\nHas been attained to fulfill the purpose of beings.\nIf in this life one does not accomplish what is beneficial,\nHow will such a perfect opportunity come again?\n", + "translation": "This precious human life, so difficult to obtain,\nHas been attained to fulfill the purpose of beings.\nIf in this life one does not accomplish what is beneficial,\nHow will such a perfect opportunity come again?" } } }, "5": { - "source": "དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས།། འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ།།", - "target_gt": "My faith will thus be strengthened for a little while, That I might grow accustomed to this virtuous way.", + "source": "ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །", + "target_gt": "Just as between the clouds on pitch-black nights, Lightning reveals the heavens for an instant, Likewise, through the buddhas' power, Thoughts of the world's merits and wisdom occasionally arise.", + "commentary_1": "གང་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནའམ། ཡང་ན་དེ་ནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་མུན་ནག་སྡིག་པའི་སྤྲིན་རུམ་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གློག་གི་མཐུས་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་སྟེ་སྐད་ཅིག་ཙམ་འབྱུང་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བསམ་པའི་རྟེན་བསོད་ནམས་ཀྱི་བློ་དཀོན་པ་ནི། ཇི་ལྟར་དེ་དཔེར་ན་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན་གློག་འགྱུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དུས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཞིག་གཟུགས་རབ་ཏུ་སྣང་བ་སྟོན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན་སྡིག་པའི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་རུམ་ན་གནས་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཏེ་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་གི་ལན་མང་པོ་དང་རྒྱུན་རིང་པོར་མི་འབྱུང་བས་དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་སྤེལ་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། ། དལ་དང་འབྱོར་པའི་འདབ་མ་གཉིས་ལྡན་ཞིང་། །དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་མཐོང་བའི་མིག་ལྡན་ཡང་། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་རྙིས་བཟུང་ནས། །སྡིག་པའི་གཟེབ་ཏུ་ཆུད་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །གཉིས་པ་གང་གིས་འཇུག་པའི་བསམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་། དེ་བླང་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕན་ཡོན་དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་དང་། དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཅན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་ལས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- བསྒོམ་ (meditate, cultivate)\n- དད་པ་ (faith)\n- ཤུགས་ (force, strength)\n- འཕེལ་ (increase)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ (in order to) indicates purpose\n- རེ་ཞིག་ (for a while, temporarily)\n- འགྱུར་ (become) indicates change of state\n\nIn order to cultivate virtue, the force of my faith\nWill also increase for a while due to these [teachings].\n\nTechnical note: This verse expresses the author's aspiration that their composition will temporarily boost their own faith and virtue, a common sentiment in Tibetan Buddhist texts.", - "translation": "In order to cultivate virtue, the force of my faith Will also increase for a while due to these [teachings]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཚན་མོ་(night), མུན་ནག་(darkness), སྤྲིན་རུམ་(cloud-covered), གློག་(lightning), སྐད་ཅིག་(instant), སངས་རྒྱས་(Buddha), མཐུ་(power), བསོད་ནམས་(merit), བློ་གྲོས་(wisdom)\n\nGrammar:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་: \"just as...likewise\" comparison structure\n- བརྒྱ་ལམ་ན་: \"rarely, once in a hundred times\"\n- ཐང་འགའ་: \"occasionally, for a moment\"\n\n\nJust as lightning illuminates the sky for an instant\nOn a dark, cloud-covered night,\nLikewise, by the Buddha's power, rarely\nDoes merit and wisdom arise in the world for a moment.\n\n\nNote: This verse uses a simile comparing the rarity and brevity of wisdom arising in the world to a flash of lightning in a dark night, emphasizing the precious nature of such moments of insight.", + "translation": "Just as lightning illuminates the sky for an instant\nOn a dark, cloud-covered night,\nLikewise, by the Buddha's power, rarely\nDoes merit and wisdom arise in the world for a moment." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn order to cultivate virtue, may the power of my faith\nBe increased, even if only for a moment, by these [practices].\n", - "translation": "In order to cultivate virtue, may the power of my faith\nBe increased, even if only for a moment, by these [practices]." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན། །གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་བར་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན། །འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nJust as lightning momentarily illuminates the sky\nOn a dark, cloudy night,\nSo too, by the power of the Buddha,\nWorldly merit and wisdom occasionally arise.\n", + "translation": "Just as lightning momentarily illuminates the sky\nOn a dark, cloudy night,\nSo too, by the power of the Buddha,\nWorldly merit and wisdom occasionally arise." } } }, "6": { - "source": "བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་།། ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར།།", - "target_gt": "But others who now chance upon my words May profit also, equal to myself in fortune.", + "source": "དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Thus virtues are perpetually weak; The powers of misdeeds are terribly dreadful. Besides the wish for perfect enlightenment, What other virtue triumphs over them?", + "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་ལ་རྟག་པའོ། །སྡིག་པའི་སྟོབས་ནི་ནུས་པའོ། །ཆེན་པོ་ནི་མི་ཁོམ་པའོ། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་ནི་འཇིགས་པར་བྱེད་པའོ། །གལ་ཏེ་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཡིན་དུ་ཟིན་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསོད་ནམས་གཞན་གྱིས་རྒྱལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མིན་པ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་མཐའ་བཟུང་བའོ། །ཡང་ན་བར་ཞེས་པ་མི་སྲིད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སེམས་ནི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་སོ། །གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་མེད་ན། དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དང་པོ་སྡིག་པ་སྤོང་བ་ནི། རྟེན་དང་བསམ་པ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཡུན་ཐུང་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ནི་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག་སྟེ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྟོབས་ཆུང་བར་གནས་ལ། མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ཚོགས་སླ་བས་སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ད་ནི་དེ་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་དགེ་བ་བསྐྱེད་དགོས་ལ། སྡིག་ཆེན་དེ་ནི་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མིན་པའི་དགེ་བ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། བྱི་ལའི་མིག་གིས་བལྟས་པས་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་རིན་པོ་ཆེའི་མིག་གིས་ཀྱང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་བྱི་བ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་བཟོད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྐལ་བ་མཉམ་པ་ (equal fortune)\n- མཐོང་ (see, perceive)\n- དོན་ཡོད་ (meaningful, purposeful)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་དང་...གཞན་གྱིས་ཀྱང་ (myself and others)\n- ཅི་སྟེ་...ན (if)\n- འགྱུར་ (become) indicates transformation\n\nIf others of equal fortune to myself\nShould see these [teachings], [may it] become meaningful.\n\nTechnical note: This verse expresses the aspiration that the text will be beneficial not only to the author but also to others of similar karmic disposition, a common dedication in Buddhist texts.", - "translation": "If others of equal fortune to myself Should see these [teachings], [may it] become meaningful." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་(virtue), སྡིག་པ་(negativity), རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), ཟིལ་གྱིས་གནོན་(overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟས་ indicates reason/cause\n- རྟག་ and མི་བཟད་པ་ are adjectives\n- མིན་པ་ is a negation particle\n- གང་གིས་ is an interrogative\n\n\nTherefore, virtue is always feeble,\nWhile negativity is mighty and unbearable.\nExcept for the mind of perfect awakening,\nWhat other virtue could overcome it?\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings, a central concept in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Therefore, virtue is always feeble,\nWhile negativity is mighty and unbearable.\nExcept for the mind of perfect awakening,\nWhat other virtue could overcome it?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf others of equal fortune to myself\nShould see these things, may it become meaningful.\n", - "translation": "If others of equal fortune to myself\nShould see these things, may it become meaningful." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། །སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, virtue is always weak and feeble,\nWhile evil is powerful and utterly unbearable.\nExcept for the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could possibly overcome it?\n", + "translation": "Therefore, virtue is always weak and feeble,\nWhile evil is powerful and utterly unbearable.\nExcept for the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could possibly overcome it?" } } }, "7": { - "source": "དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ།། སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ།།", - "target_gt": "So hard to find the ease and wealth Whereby the aims of beings may be gained.", + "source": "བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "The lords of sages, who have contemplated for many aeons, see just this will help. Immeasurable multitudes of beings through this will gain the sublime bliss with ease.", + "commentary_1": "བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དཔག་ཚད་ཕྱེད་ཕྱེད་པ་ལ་ཀ་ཤི་ཀའི་རས་ཀྱིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ན་ཕོགས་རེ་ཕྱགས་པས་ནམ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་ན་བསྐལ་པ་བར་མའོ། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཅུ་ཐམས་ཅད་པ་ན་བསྐལ་པ་ཆེན་པོའོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཁོ་ན་དེ་ལ་ཕན་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྟེ། སྐྲ་འབལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དཀའ་ལས་མེད་པར་རོ། །བདེ་མཆོག་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་གྱི་བར་དུ་འབྲེལ་བར་བྱེད་ཅིང་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འདོན་ཅིང་ཐར་བར་བྱེད་པའོ། །བྱམས་པའི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་འདོད་པའི་བདེ་བ་ཉིད་བདེ་བར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཏང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་པ་ནི། བསྐལ་པ་དུ་མར་ཏེ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་ལ་རབ་ཏུ་དགོངས་ཤིང་དཔྱད་པར་མཛད་པའི་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཉིད་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་གཟིགས་ཏེ། འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་མཆོག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དལ་འབྱོར་ (leisure and endowments)\n- རྙེད་པ་ (obtain, find)\n- སྐྱེས་བུའི་དོན་ (purpose of a person)\n- སྒྲུབ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིན་ཏུ་དཀའ་ (extremely difficult)\n- ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ་ (having obtained)\n\nThis [human life of] leisure and endowments is extremely difficult to obtain.\nHaving attained [that which] accomplishes the purpose of a person,\n\nTechnical note: དལ་འབྱོར་ (leisure and endowments) refers to the eight freedoms and ten endowments of a precious human rebirth in Buddhist philosophy. སྐྱེས་བུའི་དོན་ (purpose of a person) often implies the spiritual goals of liberation or enlightenment.", - "translation": "This [human life of] leisure and endowments is extremely difficult to obtain. Having attained [that which] accomplishes the purpose of a person," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Key terms:\nབསྐལ་པ་(kalpa), ཐུབ་དབང་(Lord of Sages), ཕན་པ་(benefit), ཚད་མེད་(immeasurable), བདེ་མཆོག་(supreme bliss)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་མར་: \"for many\"\n- རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི་: \"who have thoroughly contemplated\"\n- འདི་ཉིད་: \"this very [practice]\"\n- བདེ་བླག་ཉིད་དུ་: \"easily\"\n\n\nThe Lords of Sages, who have thoroughly contemplated for many kalpas,\nHave seen that this very [practice] is beneficial.\nBy this, immeasurable multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss.\n\nNote: \"བདེ་མཆོག་\" (supreme bliss) likely refers to enlightenment or buddhahood in this context.", + "translation": "The Lords of Sages, who have thoroughly contemplated for many kalpas,\nHave seen that this very [practice] is beneficial.\nBy this, immeasurable multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nThis precious human life of leisure and opportunity is extremely difficult to obtain.\nHaving attained it, may we accomplish the purpose of a meaningful human existence.\n", - "translation": "This precious human life of leisure and opportunity is extremely difficult to obtain.\nHaving attained it, may we accomplish the purpose of a meaningful human existence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི། །ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས། །འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe supreme sages, having contemplated deeply for many eons,\nSaw that this alone is beneficial.\nBy this, countless multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss.\n", + "translation": "The supreme sages, having contemplated deeply for many eons,\nSaw that this alone is beneficial.\nBy this, countless multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss." } } }, "8": { - "source": "གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབས་ན།། ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་བར་ག་ལ་འགྱུར།།", - "target_gt": "If now I fail to turn it to my profit, How could such a chance be mine again?", + "source": "སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །", + "target_gt": "Those who wish to destroy the hundreds of sufferings of existence, who desire to dispel the unhappiness of beings, and who wish to experience many hundreds of joys, should never forsake bodhichitta.", + "commentary_1": "སྲིད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུང་ལས་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར། གཞོམ་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གཞོམ་པར་འདོད་པའོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་མི་བདེ་བ་ཞེས་པའི་མཐར་ཡང་ངོ་། །མི་བདེ་བ་ནི་བྲེལ་ཞིང་ཕོངས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་", + "commentary_2": "གསུམ་པ་རེ་འདོད་སྐོང་བ་ནི། རང་གི་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཞོམ་པར་འདོད་ཅིང་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེས་དོན་དེ་དག་འགྲུབ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཕན་པ་ (benefit)\n- བསྒྲུབས་ (accomplish, achieve)\n- ཡང་དག་འབྱོར་བ་ (perfect endowment)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན (if)\n- མ་བསྒྲུབས་ (negative past tense)\n- ག་ལ་འགྱུར་ (rhetorical question implying impossibility)\n\nIf one does not accomplish benefit in this [life],\nHow could one later attain this perfect endowment?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the rarity and preciousness of human rebirth (དལ་འབྱོར་) and the importance of using it for spiritual practice. The rhetorical question implies that failing to use this opportunity makes future attainment of such a fortunate rebirth unlikely.", - "translation": "If one does not accomplish benefit in this [life], How could one later attain this perfect endowment?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྲིད་པ་ (existence/becoming), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammar:\n- Use of འདོད་ (desire/wish) to express intentions\n- Parallel structure with ཅིང་, དང་, and པས་ཀྱང་\n- Negation with མི་བྱ (should not do)\n\n\nWishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of manifold joys,\nOne should never abandon bodhicitta.\n\n\nNote: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) is left untranslated as a technical term, referring to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", + "translation": "Wishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of manifold joys,\nOne should never abandon bodhicitta." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one does not accomplish what is beneficial in this life,\nHow can one attain true prosperity in the future?\n", - "translation": "If one does not accomplish what is beneficial in this life,\nHow can one attain true prosperity in the future?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of joys,\nNever abandon the mind of enlightenment.\n", + "translation": "Wishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of joys,\nNever abandon the mind of enlightenment." } } }, "9": { - "source": "ཇི་ལྟར་མཚན་མོ་མུན་ནག་སྤྲིན་རུམ་ན།། གློག་འགྱུ་སྐད་ཅིག་རབ་སྣང་སྟོན་པ་ལྟར།། དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་བརྒྱ་ལམ་ན།། འཇིག་རྟེན་བསོད་ནམས་བློ་གྲོས་ཐང་འགའ་འབྱུང་།།", - "target_gt": "Just as on a dark night black with clouds, The sudden lightning glares and all is clearly shown, Likewise rarely, through the Buddhas’ power, Virtuous thoughts rise, brief and transient, in the world.", + "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If they rouse bodhichitta, in an instant the wretched, fettered in samsara's prison, are named the offspring of the sugatas and revered in the worlds of gods and humans.", + "commentary_1": "འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་རའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དེར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་བཅིངས་པའོ། །ཉམ་ཐག་པ་ནི་འདིར་ཤིན་ཏུ་ཉེན་པའོ། །གང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བ་དང་། བསྟོད་ཅིང་བཀུར་བར་ཡང་ངོ་། །ཡང་ན་བཅས་པའི་སྒྲ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་མིང་དོན་འཕོ་བ་ནི། འཁོར་བའི་བཙོན་རྭར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བས་བསྡམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པར་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས་ཏེ་དེ་ཕྱིན་ཆད་མིང་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་། དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མཚན་མོ་ (night)\n- མུན་ནག་ (darkness)\n- སྤྲིན་རུམ་ (thick clouds)\n- གློག་འགྱུ་ (lightning flash)\n- སྐད་ཅིག་ (instant, moment)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- བློ་གྲོས་ (wisdom)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་ (just as...likewise)\n- བརྒྱ་ལམ་ན་ (rarely, once in a hundred)\n- ཐང་འགའ་ (occasionally, for a short while)\n\nJust as on a dark night shrouded in thick clouds,\nA lightning flash shows brilliant illumination for an instant,\nLikewise, by the power of the Buddha, rarely,\nWorldly merit and wisdom occasionally arise for a short while.\n\nTechnical note: This verse uses a simile to illustrate the rarity and brevity of wisdom and merit arising in the world, comparing it to a lightning flash in a dark night. The phrase བརྒྱ་ལམ་ན་ (literally \"once in a hundred\") emphasizes the infrequency of such occurrences.", - "translation": "Just as on a dark night shrouded in thick clouds, A lightning flash shows brilliant illumination for an instant, Likewise, by the power of the Buddha, rarely, Worldly merit and wisdom occasionally arise for a short while." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), སྐད་ཅིག་(instant), འཁོར་བ་(samsara), བཙོན་ར་(prison), བདེ་གཤེགས་(sugata), སྲས་(offspring)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ན་ indicates a conditional clause\n- བསྡམས་པའི་ is a past participle modifying ཉམ་ཐག་རྣམས་\n- ཞེས་བརྗོད་བྱ་ indicates reported speech or designation\n- ཕྱག་བྱར་འགྱུར་ is a future tense construction\n\n\nWhen bodhicitta is generated, in an instant,\nThose wretched ones bound in the prison of samsara\nAre called offspring of the sugatas,\nAnd become worthy of veneration by worldly gods and humans.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all sentient beings, a central concept in Mahayana Buddhism.", + "translation": "When bodhicitta is generated, in an instant,\nThose wretched ones bound in the prison of samsara\nAre called offspring of the sugatas,\nAnd become worthy of veneration by worldly gods and humans." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as on a dark, cloudy night,\nA flash of lightning briefly illuminates all,\nSo too, by the power of the Buddha,\nWorldly merit and wisdom occasionally arise.\n", - "translation": "Just as on a dark, cloudy night,\nA flash of lightning briefly illuminates all,\nSo too, by the power of the Buddha,\nWorldly merit and wisdom occasionally arise." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen the mind of enlightenment is born, in an instant,\nThose wretched beings bound in the prison of samsara\nAre called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of reverence by gods and humans in the world.\n", + "translation": "When the mind of enlightenment is born, in an instant,\nThose wretched beings bound in the prison of samsara\nAre called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of reverence by gods and humans in the world." } } }, "10": { - "source": "དེ་ལྟས་དགེ་བ་ཉམ་ཆུང་ཉིད་ལ་རྟག། སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ།།", - "target_gt": "Virtue, thus, is weak; and always Evil is of great and overwhelming strength.", + "source": "གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །", + "target_gt": "Just like the greatest kind of alchemy, It takes this unclean body and transforms it Into a priceless jewel, a buddha's body. So firmly grasp ahold of bodhichitta.", + "commentary_1": "ད་ནི་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིན་ཐང་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའོ། །གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་ནི་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་བྱེ་བྲག་གོ། །སྒྱུར་བས་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །དེས་ན་བདག་གི་དོན་དུ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་དཔེས་བསྔགས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་གསེར་འགྱུར་གྱི་དཔེས་དམན་པ་མཆོག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་བསྟན་པ་ནི། གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུར་མི་གཙང་བའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་ཟུངས་ཤིག་པ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། དངུལ་ཆུའི་རིགས་གསེར་དུ་སྣང་བ་སྲང་གཅིག་གིས་ལྕགས་སྲང་སྟོང་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ནུས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངུལ་ཆུའི་ཁམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བཟུང་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་བྱེད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རོའི་ཁམས་གཅིག་པོ་དེ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བའམ་ཟད་པར་བྱ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- ཉམ་ཆུང་ (weak, feeble)\n- སྡིག་པ་ (non-virtue, sin)\n- སྟོབས་ཆེན་ (powerful, strong)\n- མི་བཟད་པ་ (unbearable, intolerable)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟས་ (therefore, thus)\n- རྟག་ (always, constantly)\n- ཤིན་ཏུ་ (extremely, very)\n\nTherefore, virtue is always feeble,\nWhile non-virtue is powerful [and] extremely intolerable.\n\nTechnical note: This verse contrasts the weakness of virtue with the strength of non-virtue in the world, a common theme in Buddhist texts emphasizing the difficulty of cultivating positive qualities and the ease of falling into negative actions.", - "translation": "Therefore, virtue is always feeble, While non-virtue is powerful [and] extremely intolerable." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསེར་འགྱུར་རྩི་ (alchemical elixir), རྒྱལ་བའི་སྐུ་ (victor's body/buddhakāya), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ to indicate sequence of actions\n- བས་ན་ indicating causation\n- Imperative form ཟུང་ at the end\n\n\nLike the supreme form of an alchemical elixir,\nHaving taken this impure body and transformed it\nInto the priceless victor's body,\nTherefore, firmly hold what is called bodhicitta.\n\n\nTechnical note: \"གསེར་འགྱུར་རྩི་\" refers to the mythical substance that can turn base metals into gold, used here as a metaphor for the transformative power of bodhicitta.", + "translation": "Like the supreme form of an alchemical elixir,\nHaving taken this impure body and transformed it\nInto the priceless victor's body,\nTherefore, firmly hold what is called bodhicitta." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, virtue is always weak and feeble,\nWhile sin is powerful and utterly unbearable.", - "translation": "Therefore, virtue is always weak and feeble,\nWhile sin is powerful and utterly unbearable." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike the supreme form of the alchemical elixir,\nTaking this impure body and transforming it into the Buddha's form,\nTransmuting it into something of priceless value,\nHold firmly to what is called the mind of enlightenment.\n", + "translation": "Like the supreme form of the alchemical elixir,\nTaking this impure body and transforming it into the Buddha's form,\nTransmuting it into something of priceless value,\nHold firmly to what is called the mind of enlightenment." } } }, "11": { - "source": "དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ།། དགེ་གཞན་གང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Except for perfect bodhichitta, What other virtue is there that can lay it low?", + "source": "འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །", + "target_gt": "Examined well by the sole leader of beings with his immeasurable mind, it has great value. So you who wish to leave the places of beings, firmly grasp hold of precious bodhichitta.", + "commentary_1": "ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཚོང་དུས་སུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་བཙོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟོང་དེ་བྱེད་པའི་གནས་ནི་གནས་ཏེ། དེ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རིན་ཆེན་ནོ། །དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ཚོང་པ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྙེད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་པས། དོན་ཆེན་པོའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པ་འདི་ཟུང་ཤིག་པའོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྙེད་པར་དཀའོ། །སུས་དེ་ལྟར་བརྟགས་སྙམ་པ་ལ། ཚད་མེད་པ་སྟེ་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བློ་ལ་སོགས་པ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་ནོ། །དེ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་གཉིས་པ་མེད་པ་དེས་བརྟགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་དཔེས་རྙེད་དཀའ་ཞིང་རིན་ཐང་ཆེ་བར་བསྟན་པ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་ཐར་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཁྲིད་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་ནོར་ལ་སྦྱོར་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཤེས་བྱ་ལ་ཁྱབ་པ་ལས་གཞན་གྱིས་གཞལ་བར་མི་ནུས་པས་ན་ཚད་མེད་པའི་བློས་ཆོས་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་དཀོན་ཞིང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བས་རིན་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ནོར་ཀུན་གྱི་ནང་ནས་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་རིན་ཆེ་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། དུས་གསུམ་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡུལ་སྣང་བར་མཛད་པ་དེ་སྲིད་དུ། ལྷ་དང་མི་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་རིན་དུ་མི་ཆོག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུངས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta of complete enlightenment)\n- དགེ་གཞན་ (other virtues)\n- ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ (to outshine, overcome)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ནི་...མིན་པ་ (other than that)\n- གང་གིས་ (by what)\n- འགྱུར་ (become) indicates potential\n\nOther than that bodhicitta of complete enlightenment,\nBy what other virtue could [non-virtue] be overcome?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the supreme power of bodhicitta (the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings) as the most potent force to counteract non-virtue, suggesting its unique capacity to overcome negative tendencies.", - "translation": "Other than that bodhicitta of complete enlightenment, By what other virtue could [non-virtue] be overcome?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་ (Guide of beings), ཚད་མེད་བློས་ (Immeasurable mind), རིན་ཆེ་བ (Precious), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (Bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་ (If thoroughly examined well)\n- བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ (Those who wish to be free from)\n- ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་ (Hold firmly well)\n\n\nThe sole guide of beings, with immeasurable mind,\nIf thoroughly examined well, is precious.\nThose who wish to be free from the abodes of beings,\nHold firmly well the precious bodhicitta.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic mind of enlightenment in Mahayana Buddhism.", + "translation": "The sole guide of beings, with immeasurable mind,\nIf thoroughly examined well, is precious.\nThose who wish to be free from the abodes of beings,\nHold firmly well the precious bodhicitta." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which is not the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could surpass or overcome it?\n", - "translation": "That which is not the mind of perfect enlightenment,\nWhat other virtue could surpass or overcome it?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe sole guide of beings, with immeasurable wisdom,\nWhen thoroughly examined, is found to be precious.\nThose who wish to be free from the realms of existence,\nShould firmly hold the precious bodhicitta.\n", + "translation": "The sole guide of beings, with immeasurable wisdom,\nWhen thoroughly examined, is found to be precious.\nThose who wish to be free from the realms of existence,\nShould firmly hold the precious bodhicitta." } } }, "12": { - "source": "བསྐལ་པ་དུ་མར་རབ་དགོངས་མཛད་པ་ཡི།། ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་ཕན་པར་གཟིགས།། འདིས་ནི་ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས།། བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "For many aeons deeply pondering, The mighty Sages saw its benefits, Whereby unnumbered multitudes Are brought with ease to supreme joy.", + "source": "དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "All other virtues, like banana trees, Are spent once they have produced a result. The tree of bodhichitta constantly Bears fruit, thus thriving inexhaustibly.", + "commentary_1": "དེའི་དོན་དུ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐྱེད་པ་བྱིན་ནས་སོ། །རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཟད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་རེ་རེར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྦྱིན་པས་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེའི་དབང་གིས་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྗོན་ཤིང་ལྟ་བུར་མཚོན་པ་ནི་སྟག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུའི་བསྡུ་བ་བྱས་པའོ། །སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེས་འབྲས་བུ་མི་ཟད་ཅིང་འཕེལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དགེ་བ་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པ་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་རང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་ནི་རྟག་པར་ཡང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་ཅིང་སླར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གི་ཟ་མ་ཏོག་ལས། འཇམ་དཔལ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ལྗོན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཁམས་བཞིས་བཟུང་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བའོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བཟུང་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོས་ན་རྣམ་པར་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བསྐལ་པ་ (kalpa, eon)\n- ཐུབ་དབང་ (Sage, Buddha)\n- ཕན་པ་ (benefit)\n- ཚད་མེད་ (immeasurable)\n- སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ (multitudes of beings)\n- བདེ་མཆོག་ (supreme bliss)\n- བདེ་བླག་ (easily)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་མར་ (for many)\n- རབ་དགོངས་མཛད་པ་ (contemplated deeply)\n- གཟིགས་ (saw, perceived)\n- ཐོབ་པར་བྱེད་ (causes to attain)\n\nThe Lords of Sages, who contemplated deeply for many kalpas,\nPerceived this very [bodhicitta] to be beneficial.\nThrough this, immeasurable multitudes of beings\nWill easily attain supreme bliss.\n\nTechnical note: This verse extols the virtues of bodhicitta, emphasizing its power to lead beings to enlightenment. The term བདེ་མཆོག་ (supreme bliss) likely refers to the state of enlightenment or buddhahood.", - "translation": "The Lords of Sages, who contemplated deeply for many kalpas, Perceived this very [bodhicitta] to be beneficial. Through this, immeasurable multitudes of beings Will easily attain supreme bliss." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "I understand. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text you've given, following the guidelines you've outlined. Here's the translation:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་ (virtue), ཆུ་ཤིང་ (plantain tree), འབྲས་བུ་ (fruit), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), ལྗོན་ཤིང་ (tree)\n\nGrammar notes:\n- Use of བཞིན་དུ་ for comparison\n- ནས་...པར་འགྱུར་བ་ construction indicating change of state\n- པས་ indicating causation\n\n\nAll other virtues, like plantain trees,\nProduce their fruit and then are exhausted.\nThe tree of bodhicitta, however,\nConstantly bears fruit and increases inexhaustibly.\n\n\nTechnical note: The plantain tree (ཆུ་ཤིང་) is often used in Buddhist texts as a metaphor for impermanence, as it dies after bearing fruit once.", + "translation": "All other virtues, like plantain trees,\nProduce their fruit and then are exhausted.\nThe tree of bodhicitta, however,\nConstantly bears fruit and increases inexhaustibly." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor many eons, the mighty sages have deeply contemplated this,\nAnd seen that this alone is beneficial.\nThrough this, countless multitudes of beings\nCan easily attain supreme bliss.\n", - "translation": "For many eons, the mighty sages have deeply contemplated this,\nAnd seen that this alone is beneficial.\nThrough this, countless multitudes of beings\nCan easily attain supreme bliss." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAll other virtuous deeds are like water trees:\nAfter bearing fruit, they are exhausted and come to an end.\nBut the tree of bodhicitta (the awakening mind) is everlasting:\nIt continually bears fruit and grows inexhaustibly.\n", + "translation": "All other virtuous deeds are like water trees:\nAfter bearing fruit, they are exhausted and come to an end.\nBut the tree of bodhicitta (the awakening mind) is everlasting:\nIt continually bears fruit and grows inexhaustibly." } } }, "13": { - "source": "སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་།། སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་།། བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ།།", - "target_gt": "Those who wish to crush the many sorrows of existence, Who wish to quell the pain of living beings, Who wish to have experience of a myriad joys Should never turn away from bodhichitta.", + "source": "སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །", + "target_gt": "Even if one has committed terrible misdeeds, why would the careful not rely on that which liberates them in a single instant, just as those in great danger rely on heroes?", + "commentary_1": "སྡིག་པ་བྱས་ནས་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྲོལ་བ་ནི་ཁུ་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་སྡིག་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "བཞི་པ་སྐྱེལ་མའི་དཔེས་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་ལས་སྐྱོབ་པར་བསྟན་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་བྱས་ན་ཡང་། སྐྱེལ་མ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས་གྲོལ་བ་ལྟར་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་ཆེན་དེའི་རྣམ་སྨིན་ལས་ཡུད་ཙམ་གྱིས་དགྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བསྟེན་ཏེ་བསྟེན་པར་རིགས་ཏེ། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ཡང་དག་པར་བསྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྲིད་པ་ (existence, samsara)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- མི་བདེ་ (unhappiness)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- བརྒྱ་ཕྲག་ (hundreds)\n- གཞོམ་འདོད་ (wish to destroy)\n- བསལ་བར་འདོད་ (wish to remove)\n- སྤྱོད་པར་འདོད་ (wish to experience)\n- གཏང་མི་བྱ་ (should not abandon)\n\nWishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of many happinesses,\nOne should never abandon bodhicitta.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of maintaining bodhicitta (the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings) as the foundation for achieving various spiritual goals, including overcoming suffering and attaining happiness for oneself and others.", - "translation": "Wishing to destroy the hundreds of sufferings of existence, Desiring to remove the unhappiness of sentient beings, And wishing to experience hundreds of many happinesses, One should never abandon bodhicitta." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །\n", + "output": "Key terms:\nསྡིག་པ་(negative actions), དཔའ་(hero/courage), འཇིགས་པ་(fear), སྒྲོལ་(liberate), བག་ཅན་(cautious/mindful)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་: concessive clause (\"even if\")\n- གང་ལ་བརྟེན་ནས: relative clause (\"that which, when relied upon\")\n- ཅིས་མི་: rhetorical question particle\n\n\nEven if one has committed extremely unbearable negative actions,\nJust as one who is terrified relies on a hero,\nThose who are cautious, why would they not rely\nOn that which, when relied upon, swiftly liberates?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the power of refuge or a spiritual method to overcome even severe karmic obstacles.", + "translation": "Even if one has committed extremely unbearable negative actions,\nJust as one who is terrified relies on a hero,\nThose who are cautious, why would they not rely\nOn that which, when relied upon, swiftly liberates?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of joys,\nNever abandon the mind of enlightenment.\n", - "translation": "Wishing to destroy the hundreds of sufferings of existence,\nDesiring to remove the unhappiness of sentient beings,\nAnd wishing to experience hundreds of joys,\nNever abandon the mind of enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if one has committed utterly unbearable misdeeds,\nBy relying on the brave, as in great fear,\nOne who relies on that which instantly liberates,\nWhy would the conscientious not rely on it?\n", + "translation": "Even if one has committed utterly unbearable misdeeds,\nBy relying on the brave, as in great fear,\nOne who relies on that which instantly liberates,\nWhy would the conscientious not rely on it?" } } }, "14": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས།། འཁོར་བའི་བཙོན་རྭར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས།། བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་།། འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Should bodhichitta come to birth In those who suffer, chained in prisons of saṃsāra, In that instant they are called the children of the Blissful One, Revered by all the world, by gods and humankind.", + "source": "དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །", + "target_gt": "Like the inferno at an age's end, it burns up great misdeeds in a single instant. The wise protector Maitreya explained its countless benefits to Sudhana.", + "commentary_1": "དུས་མཐའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་མཐའ་ནི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་པའི་དུས་སོ། །མེ་ནི་ཉི་མ་བདུན་ཤར་བ་སྟེ། དེ་ཀུན་དུ་བྱུང་བས་འདོད་པའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་བར་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་རིམ་གྱིས་སྲེག་པ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུའོ། །ཕན་ཡོན་ནི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནི་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བའོ། །ནོར་བཟངས་ནི་ཚོང་དཔོན་གྱི་བུའོ། །བློ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ཅན་ནོ། །གསུངས་པ་ནི་དེས་རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟན། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་འདིར་ཡང་སྦྱར་རོ། །ཅི་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ལུས་ཅན་དག་གི་ལས་རྣམས་ནི། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་ཆུད་མི་ཟ། །ཞེས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་འཐད་ཅེ་ན་ཆུད་མ་ཟོས་པ་ནི་འདིར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་མེའི་དཔེས་སྡིག་པ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ནི། དུས་མཐའ་སྟེ་བསྐལ་པ་འཇིག་པའི་མེས་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་ཀྱི་སྣོད་མ་ལུས་པར་སྲེག་པ་བཞིན་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེས་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སྐད་ཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པ་སྟེ་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ཉེས་པར་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་སྲེག་པའི་བསྐལ་པའི་མེ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དགེ་བ་ལྷ་ནི། བཟོད་པ་ཆེན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པས་ན་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད་ཅེས་འཆད་དོ། ། སྔ་མ་དང་མི་ཟློས་ཏེ། སྔ་མ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་། འདི་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་ཡིན་པས་སོ། །འོ་ན་སེམས་བསྐྱེད་གཅིག་ལ་ཕན་ཡོན་གཉིས་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཐོབ་པ་ན་ཕན་ཡོན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བས་སོ། །དྲུག་པ་ཕན་ཡོན་གཞན་མདོ་ལས་བསྟན་པའི་ཚུལ་ནི། གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདིའི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་བྱམས་མགོན་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟང་ལ་བཤད་དེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། གྲོང་ཁྱེར་སྐྱིད་པའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཚོང་དཔོན་ནོར་བརྟན་གྱི་བུ་ནོར་བཟང་གིས་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་དྲུང་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་བཙལ་བའི་ཕྱིར་རིམ་གྱིས་སོང་བ་དང་། འཕགས་པ་བྱམས་པ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ན། འཁོར་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་མཐོང་ནས་དེས་ཕྱག་འཚལ་བ་ན། བྱམས་པས་དེ་འཁོར་རྣམས་ལ་བསྟན་ཏེ། བལྟོས་ཤིག་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདི། །ནོར་བཟང་ནོར་རྣམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པའི་བུ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་དམ་པ་ཡོངས་འཚོལ་ཞིང་། །མཁས་པ་ང་ཡི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འོངས། །ཞེས་གསུངས་ནས། ལེགས་པར་འོངས་སམ་སྙིང་རྗེ་བྱམས་བྱུང་ཁྱོད། །བྱམས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡངས་པ་ལེགས་འོངས་སམ། །ལེགས་པར་འོངས་སམ་བལྟ་ན་རབ་ཞི་བ། །དཀའ་བ་སྤྱོད་ཚེ་དུབ་པར་མ་གྱུར་ཏམ། །རྣམ་དག་བསམ་ལྡན་ཚུར་ཤོག་འོངས་པ་ལེགས། ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང་། ནོར་བཟང་གིས། འཕགས་པ་བདག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཞུགས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི་བ་དང་། ཇི་ལྟར་ནན་ཏན་དུ་བགྱི་བ་མ་འཚལ་བས་བསྟན་དུ་གསོལ། ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཅེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པས་ཞིང་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་བརྟེན་པས་ས་ལྟ་བུའོ། །དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་གཅོད་པས་རྣམ་ཐོས་ཀྱི་བུ་ལྟ་བུའོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྲུང་བས་ཕ་ལྟ་བུའོ། །དོན་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུའི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུའོ། །བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་བུམ་པ་བཟང་པོ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་ནས། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་དང་ཕན་ཡོན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཚད་མེད་པ་གཞན་དག་དང་ཡང་ལྡན་ནོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- འཁོར་བ་ (samsara)\n- བཙོན་རྭ་ (prison)\n- བདེ་གཤེགས་ (Sugata, Well-gone One)\n- སྲས་ (son, heir)\n- འཇིག་རྟེན་ (world)\n- ལྷ་མིར་ (gods and humans)\n\nGrammatical notes:\n- སྐྱེས་གྱུར་ན་ (if arises)\n- སྐད་ཅིག་གིས་ (in an instant)\n- བསྡམས་པ་ (bound, imprisoned)\n- ཞེས་བརྗོད་བྱ་ (will be called)\n- ཕྱག་བྱར་འགྱུར་ (will become worthy of reverence)\n\nIf bodhicitta arises, in an instant,\nThose wretched ones bound in the prison of samsara\nWill be called sons of the Sugatas,\nAnd will become worthy of reverence by the world, including gods and humans.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the transformative power of bodhicitta, describing how it instantly elevates one's spiritual status, even for those trapped in samsara, to that of a bodhisattva (heir of the Buddhas).", - "translation": "If bodhicitta arises, in an instant, Those wretched ones bound in the prison of samsara Will be called sons of the Sugatas, And will become worthy of reverence by the world, including gods and humans." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །\n", + "output": "For the Tibetan input:\n\nདེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། །\n\nKey terms:\nདུས་མཐའི་མེ་ (fire at the end of time), སྡིག་ཆེན་ (great negativities), སྐད་ཅིག་གཅིག་ (single instant), སྲེག་ (burn), ཕན་ཡོན་ (benefits), བྱམས་མགོན་ (Maitreya), ནོར་བཟངས་ (Sudhana)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ནི་ (instrumental case) indicates the subject\n- བཞིན་ (comparative particle)\n- ངེས་པར་ (adverbial intensifier)\n- དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable)\n- བློ་དང་ལྡན་པས་ (instrumental, \"with intelligence\")\n\n\nLike the fire at the end of time, this [bodhisattva vow] certainly burns great negativities in a single instant. Its immeasurable benefits were explained to Sudhana by the intelligent protector Maitreya.\n\n\nTechnical note: This verse refers to the purifying power of the bodhisattva vow and its ability to eliminate negative karma. The reference to Maitreya explaining to Sudhana alludes to the Gaṇḍavyūha Sūtra, a part of the Avataṃsaka Sūtra.", + "translation": "Like the fire at the end of time, this [bodhisattva vow] certainly burns great negativities in a single instant. Its immeasurable benefits were explained to Sudhana by the intelligent protector Maitreya." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist verse, enclosed in tags:\n\n\nWhen the mind of enlightenment is born, in an instant,\nThose wretched beings bound in the prison of samsara\nAre called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of reverence by gods and humans in the world.\n", - "translation": "When the mind of enlightenment is born, in an instant,\nThose wretched beings bound in the prison of samsara\nAre called children of the Sugatas,\nAnd become worthy of reverence by gods and humans in the world." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟངས་བཤད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike the fire at the end of time, it surely burns away\nGreat sins in a single instant.\nIts boundless benefits\nWere explained to Sudhana by the loving protector Maitreya of supreme wisdom.\n", + "translation": "Like the fire at the end of time, it surely burns away\nGreat sins in a single instant.\nIts boundless benefits\nWere explained to Sudhana by the loving protector Maitreya of supreme wisdom." } } }, "15": { - "source": "གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ།། མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ།། རིན་ཆེན་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན།།", - "target_gt": "For like the supreme substance of the alchemists, It takes our impure flesh and makes of it The body of a Buddha, jewel beyond all price.", + "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །", + "target_gt": "To summarize, it's understood there are two types of bodhichitta: The mind aspiring for awakening and engagement in awakening.", + "commentary_1": "ད་ནི་དེའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། །མདོར་བསྡུས་ནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གསུངས་སོ། །སྨོན་པའི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་སྤྱོད་བཞིན་པའི་སེམས་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་དང་། ཕན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། སེམས་ཅན་གང་དག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དཀོན་ནོ། །དེ་བས་ཀྱང་གང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་དཀོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། བྱང་ཆུབ་འཇུག་པའི་སེམས་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གསེར་འགྱུར་རྩི་ (alchemical elixir)\n- མི་གཙང་ (impure)\n- རྒྱལ་བའི་སྐུ་ (body of a Victor, Buddha's body)\n- རིན་ཆེན་ (precious)\n- རིན་ཐང་མེད་པ་ (priceless)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like, similar to)\n- བླངས་ནས་ (having taken)\n- བསྒྱུར་བས་ན་ (because it transforms)\n\nLike the supreme form of an alchemical elixir,\nHaving taken this impure body, [it] transforms [it] into the body of a Victor,\nA priceless precious [thing], therefore\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of alchemy to describe the transformative power of bodhicitta, comparing it to an elixir that can turn base metals into gold. Here, it transforms the impure human body into the precious body of a Buddha.", - "translation": "Like the supreme form of an alchemical elixir, Having taken this impure body, [it] transforms [it] into the body of a Victor, A priceless precious [thing], therefore" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), མདོར་བསྡུས་ (in brief), རྣམ་པ་གཉིས་ (two types), སྨོན་པའི་སེམས་ (aspiration mind), འཇུག་པ་ (engagement)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a locative/temporal particle\n- སྟེ་ used as a conjunction\n- ཉིད་ used as an emphatic particle\n\n\nBodhicitta, in brief, should be understood as two types: the mind of aspiration for enlightenment and the actual engagement in enlightenment.\n\nNote: The term བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) is left untranslated as it's a crucial technical term in Tibetan Buddhism, referring to the mind of enlightenment or the aspiration to attain Buddhahood for the benefit of all beings.", + "translation": "Bodhicitta, in brief, should be understood as two types: the mind of aspiration for enlightenment and the actual engagement in enlightenment." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike the supreme form of the alchemical elixir,\nTaking this impure body and transforming it\nInto the priceless, precious body of a Buddha.\n", - "translation": "Like the supreme form of the alchemical elixir,\nTaking this impure body and transforming it\nInto the priceless, precious body of a Buddha." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn brief, bodhicitta should be understood\nAs being of two types:\nThe mind aspiring to enlightenment,\nAnd the mind engaging in enlightenment.\n", + "translation": "In brief, bodhicitta should be understood\nAs being of two types:\nThe mind aspiring to enlightenment,\nAnd the mind engaging in enlightenment." } } }, "16": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུངས།།", - "target_gt": "Such is bodhichitta. Let us grasp it firmly!", + "source": "འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Just as they know the difference between the wish to go and going, the wise should understand the contrast between these two, respectively.", + "commentary_1": "དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བར་འདོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་གཅིག་ལ་གྲོང་དུ་འགྲོ་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་དག་གཅིག་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བཞིན་ནོ། །མཁས་པ་ནི་གང་ལས་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་དེས་སོ། །རིམ་བཞིན་ནི་རིམ་པ་ལས་མ་འདས་པ་སྟེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བར་གྲངས་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་བར་འདོད་པ་ལྟར་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ནི་སྨོན་པ་ཡིན་ལ། དེར་ཡོངས་སུ་འགྲོ་བ་ལྟར་སངས་རྒྱས་འཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཤིང་ལམ་དེ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བདག་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའི་མཁས་པས་དཔེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དོན་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- རབ་བརྟན་ (very firmly)\n- ཟུངས་ (hold, grasp)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱ་བ་ (that which is called)\n\nHold very firmly that which is called bodhicitta.\n\nTechnical note: This line serves as a conclusion to the previous verses, emphasizing the importance of maintaining a strong grip on bodhicitta. The term ཟུངས་ (hold) is used in the imperative form, making this a direct instruction to the reader or practitioner.", - "translation": "Hold very firmly that which is called bodhicitta." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ (to go), འདོད་ (desire), བྱེ་བྲག (distinction), མཁས་པ (wise one)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction comparing two sets of distinctions\n- Use of ཇི་ལྟར...ལྟར (just as...so too) to draw the comparison\n- རིམ་བཞིན (in order, respectively) indicating a systematic understanding\n\n\nJust as one understands the distinction\nBetween desiring to go and actually going,\nSo too should the wise one understand\nThe distinction between these two, respectively.\n\nNote: This verse appears to be drawing an analogy between the process of going somewhere and another set of concepts (likely referring to the bodhisattva vows or stages of the path), emphasizing the importance of distinguishing between aspiration and actual engagement.", + "translation": "Just as one understands the distinction\nBetween desiring to go and actually going,\nSo too should the wise one understand\nThe distinction between these two, respectively." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHold firmly to what is called the mind of enlightenment.", - "translation": "Hold firmly to what is called the mind of enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as one understands the difference\nBetween wishing to go and actually going,\nSo should the wise person understand\nThe distinction between these two in sequence.\n", + "translation": "Just as one understands the difference\nBetween wishing to go and actually going,\nSo should the wise person understand\nThe distinction between these two in sequence." } } }, "17": { - "source": "འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས།། ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས།། འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས།། རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུངས།།", - "target_gt": "Since the boundless wisdom of the only guide of beings Perfectly examined and perceived its priceless worth, Those who wish to leave this state of wandering, Should hold well to this precious bodhichitta.", + "source": "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །", + "target_gt": "Even in samsara, great results come from aspiring bodhichitta. However, unlike engaged bodhichitta, the merit is not continuous.", + "commentary_1": "སྨོན་པའི་སེམས་ལ་རྟོགས་པ་མ་ཚང་ཡང་འཁོར་བར་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་ཚེའང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ནས་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བྱ་བའོ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི་འཁོར་བ་ན་གནས་པའི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ཆག་ཀྱང་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ནན་ཏན་དང་བྲལ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་ལ་འཁོར་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟློག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་ལས་བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབྱུང་བ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- དེད་དཔོན་ (captain, guide)\n- ཚད་མེད་བློ་ (immeasurable mind)\n- རིན་ཆེ་བ་ (precious)\n- གནས་ (abode, state)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་ (sole, only)\n- ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་ (if thoroughly examined)\n- བྲལ་བར་འདོད་པ་ (wishing to be free from)\n- བརྟན་པར་ཟུངས་ (hold firmly)\n\nThe sole captain of beings, with immeasurable mind,\nIf thoroughly examined, [is found to be] precious.\nThose who wish to be free from the abodes of beings,\nHold firmly the precious bodhicitta.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the preciousness of bodhicitta, comparing it to a captain guiding beings. It encourages those seeking liberation to firmly maintain bodhicitta. The term དེད་དཔོན་ (captain) is a metaphor for bodhicitta's guiding role in spiritual practice.", - "translation": "The sole captain of beings, with immeasurable mind, If thoroughly examined, [is found to be] precious. Those who wish to be free from the abodes of beings, Hold firmly the precious bodhicitta." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ (bodhicitta of aspiration), འཇུག་པའི་སེམས་ (bodhicitta of engagement), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ནི་ (ablative particle + topic marker)\n- འབྱུང་ཡང་ (concessive construction)\n- ཇི་ལྟར་...བཞིན་དུ་ (comparative construction)\n\n\nAlthough great fruits arise while in samsara\nFrom the bodhicitta of aspiration,\nA continuous stream of merit\nDoes not arise as it does from the bodhicitta of engagement.\n\n\nNote: This verse contrasts the relative merits of aspirational and engaged bodhicitta, emphasizing the superior efficacy of engaged bodhicitta for generating continuous merit.", + "translation": "Although great fruits arise while in samsara\nFrom the bodhicitta of aspiration,\nA continuous stream of merit\nDoes not arise as it does from the bodhicitta of engagement." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen thoroughly examined by the immeasurable mind,\nThe sole guide of beings is found to be precious.\nThose who wish to be free from the realms of existence,\nHold firmly to the precious mind of enlightenment.\n", - "translation": "When thoroughly examined by the immeasurable mind,\nThe sole guide of beings is found to be precious.\nThose who wish to be free from the realms of existence,\nHold firmly to the precious mind of enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི། །འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་། །ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ། །བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom the mind that aspires to enlightenment,\nGreat results arise while in samsara.\nHowever, unlike the mind that engages in practice,\nIt does not produce a continuous stream of merit.\n", + "translation": "From the mind that aspires to enlightenment,\nGreat results arise while in samsara.\nHowever, unlike the mind that engages in practice,\nIt does not produce a continuous stream of merit." } } }, "18": { - "source": "དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི།། འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད།།", - "target_gt": "All other virtues, like the plantain tree, Produce their fruit, but then their force is spent.", + "source": "གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །", + "target_gt": "From the moment when, for the sake of freeing beings in infinite realms, you truly take up this intent with irreversible resolve,", + "commentary_1": "གང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དགྲོལ་བ་འམ་སྟོང་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སོ། །སེམས་དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་པའི་མི་ལྡོག་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ། །", + "commentary_2": "དུས་གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་དང་། འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་དགྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་དོན་ལས་མི་ལྡོག་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཇུག་པའི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པར་གྱུར་པ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- ཆུ་ཤིང་ (plantain tree)\n- འབྲས་བུ་ (fruit, result)\n- ཟད་པ་ (exhausted, depleted)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་ཀུན་ (all other)\n- བཞིན་དུ་ (like, similar to)\n- བསྐྱེད་ནས་ (having produced)\n- འགྱུར་བ་ཉིད་ (become, turn into)\n\nAll other virtues, like the plantain tree,\nHaving produced fruit, become exhausted.\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of a plantain tree, which dies after bearing fruit, to illustrate how ordinary virtues are depleted once they bear fruit. This is contrasted with bodhicitta in the following verse, which is inexhaustible.", - "translation": "All other virtues, like the plantain tree, Having produced fruit, become exhausted." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ཁམས་ (realm of sentient beings), མཐའ་ཡས་ (limitless), དགྲོལ་བ་ (liberate), མི་ལྡོག་པ་ (irreversible), སེམས་ (mind/intention)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ནས་བཟུང་སྟེ་ (from the moment that)\n- ཕྱིར་ (for the purpose of)\n- ཀྱིས་སུ་ (instrumental case)\n- ཡང་དག་བླངས་ (perfectly/truly taken up)\n\n\nFrom the moment that, for the purpose of\nLiberating the limitless realm of sentient beings,\nOne truly takes up that intention\nWith an irreversible mind.\n\nNote: This verse describes the initial generation of bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", + "translation": "From the moment that, for the purpose of\nLiberating the limitless realm of sentient beings,\nOne truly takes up that intention\nWith an irreversible mind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll other virtuous deeds are like water trees;\nAfter bearing fruit, they are exhausted and come to an end.\n", - "translation": "All other virtuous deeds are like water trees;\nAfter bearing fruit, they are exhausted and come to an end." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས། །མཐའ་ཡས་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom this point onward, for the sake of liberating\nThe infinite realm of sentient beings,\nWith an irreversible mind,\nI genuinely take up this resolve.\n", + "translation": "From this point onward, for the sake of liberating\nThe infinite realm of sentient beings,\nWith an irreversible mind,\nI genuinely take up this resolve." } } }, "19": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་།། འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Alone the marvelous tree of bodhichitta, Constantly bears fruit and grows unceasingly.", + "source": "དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །", + "target_gt": "From this moment on, even when asleep or careless, the force of merit flows forth unceasing, in many streams, equal to the sky.", + "commentary_1": "གཉིད་ལོག་པ་ནི་ཉལ་བའོ། །བག་མེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །དུ་མ་ནི་སྐད་ཅིག་སོ་སོ་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པ་དུ་མ་འབྱུང་བའོ། །རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འབྲེལ་པའོ། །མཁའ་ནི་ནམ་མཁའོ། །མཉམ་པ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པ་སྟེ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་དེ་མ་ཉམས་ན་གཉིད་ལོག་གམ། ར་རོ་བ་ལ་སོགས་པས་བག་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཤུགས་དུས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞིག་ཚད་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- ལྗོན་ཤིང་ (tree)\n- འབྲས་བུ་ (fruit, result)\n- མི་ཟད་ (inexhaustible)\n- འཕེལ་བ་ (increase, grow)\n\nGrammatical notes:\n- རྟག་པར་ཡང་ (always, continuously)\n- འབྱིན་པས་ (by producing)\n- འགྱུར་ (become)\n\nThe tree of bodhicitta, always\nBy producing fruit, becomes inexhaustibly increasing.\n\nTechnical note: This verse contrasts with the previous one, showing that unlike ordinary virtues, bodhicitta is an inexhaustible source of benefit. The tree metaphor is continued, but here the tree (bodhicitta) grows stronger the more fruit it bears, unlike the plantain tree.", - "translation": "The tree of bodhicitta, always By producing fruit, becomes inexhaustibly increasing." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། །\n", + "output": "Key terms:\nདེང་ནས་བཟུང་སྟེ་ (From now on), གཉིད་ལོག་ (Sleep), བག་མེད་ (Careless), བསོད་ནམས་ (Merit), ཤུགས་ (Force), རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ (Uninterruptedly), ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་ (Equal to space)\n\nGrammatical notes:\n- གམ་ and ཀྱང་ are conjunctions indicating alternatives or concession\n- དུ་མ་ཞིག་ indicates plurality\n- རབ་ཏུ་འབྱུང་ is a verb meaning \"to arise\" or \"to occur\"\n\n\nFrom now on, whether I am asleep\nOr even if I become careless,\nAn uninterrupted force of merit,\nManifold and equal to space, will continually arise.\n\n\nNote: This verse describes the continuous generation of merit that occurs once one has taken the bodhisattva vows, even during states of unconsciousness or inattention.", + "translation": "From now on, whether I am asleep\nOr even if I become careless,\nAn uninterrupted force of merit,\nManifold and equal to space, will continually arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe tree of the enlightened mind (bodhicitta)\nContinually bears fruit and grows inexhaustibly.\n", - "translation": "The tree of the enlightened mind (bodhicitta)\nContinually bears fruit and grows inexhaustibly." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དུ་མ་ཞིག །ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFrom this day forward, even while sleeping\nOr in moments of carelessness, the force of merit\nWill arise continuously and abundantly,\nAs vast and boundless as space itself.\n", + "translation": "From this day forward, even while sleeping\nOr in moments of carelessness, the force of merit\nWill arise continuously and abundantly,\nAs vast and boundless as space itself." } } }, "20": { - "source": "སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་།། དཔའ་ལ་བསྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར།། གང་ལ་བསྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ།།", - "target_gt": "As though they pass through perils guarded by a hero, Even those weighed down with dreadful wickedness Will instantly be freed through having bodhichitta.", + "source": "འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། །", + "target_gt": "The Tathagata himself explained this and its reasons for the sake of beings inclined to the Foundation in the Sutra Requested by Subahu.", + "commentary_1": "འདིའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ། རིགས་པ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །མོས་པ་ནི་གང་དག་དེའི་མོས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་འཐད་པ་ལ། ལུང་དང་རིགས་པའི་འཐད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཇུག་པས་བསོད་ནམས་མང་པོ་འབྱུང་བ་འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་རིགས་པ་དང་ལྡན་པར་ལག་བཟངས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས་ཐེག་དམན་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་ཆེན་ལ་གཞུག་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས། བདག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར་གོ་བགོས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་དམིགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མཐའ་ཡས་པ་དག་བག་མེད་པར་གྱུར་ཏམ། གཉིད་ཀྱིས་ལོག་ཀྱང་ཉིན་མཚན་དུ་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་འཕེལ་བ་དང་རྒྱས་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n- དཔའ་ (hero, brave one)\n- འཇིགས་པ་ (fear, danger)\n- སྒྲོལ་ (liberate, free)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་ (extremely unbearable)\n- བྱས་ན་ཡང་ (even if committed)\n- བསྟེན་ནས་ (by relying on)\n- ཡུད་ཀྱིས་ (swiftly, instantly)\n- འགྱུར་བ་ (become)\n\nEven if extremely unbearable negative actions have been committed,\nLike [one who] relies on a hero [when facing] great danger,\nBy relying on which [bodhicitta], one becomes swiftly liberated,\n\nTechnical note: This verse begins a comparison between bodhicitta and a brave protector, emphasizing bodhicitta's power to swiftly liberate one from the consequences of negative actions. The comparison is completed in the following line.", - "translation": "Even if extremely unbearable negative actions have been committed, Like [one who] relies on a hero [when facing] great danger, By relying on which [bodhicitta], one becomes swiftly liberated," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའཐད་པ་(Reasoning), ལག་བཟང་(Subahupariprccha), ཞུས་པ་(Request), དམན་མོས་(Lesser inclination), སེམས་ཅན་(Sentient beings), དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(Tathagata)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (གིས་) with ལག་བཟང་\n- Genitive particle (གྱི་) connecting དོན་ and ཕྱིར་\n- Emphatic particle (ནི་) used twice for emphasis\n\n\nThis, along with reasoning, was requested by Subahu.\nFor the sake of sentient beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself taught this.\n\nTechnical note: \"Subahu\" refers to the bodhisattva who requested these teachings, as found in the Subahupariprccha Sutra.", + "translation": "This, along with reasoning, was requested by Subahu.\nFor the sake of sentient beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself taught this." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if one has committed utterly unbearable misdeeds,\nBy relying on the brave, as if facing great fear,\nOne can be swiftly liberated by taking refuge in them.\n", - "translation": "Even if one has committed utterly unbearable misdeeds,\nBy relying on the brave, as if facing great fear,\nOne can be swiftly liberated by taking refuge in them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར། །ལག་བཟང་གིས་ནི་ཞུས་པ་ལས། །དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis was asked with reasoning\nBy Subahu (Good Arm),\nFor the sake of beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself thus spoke.\n", + "translation": "This was asked with reasoning\nBy Subahu (Good Arm),\nFor the sake of beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself thus spoke." } } }, "21": { - "source": "དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བསྟེན།།", - "target_gt": "Why do those who fear their sins not have recourse to it?", + "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །", + "target_gt": "If someone who benevolently intends to merely eliminate sharp pains in sentient beings' heads possesses immeasurable merit,", + "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གླད་ནད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསལ་ལོ་སྙམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྨན་དང་སྔགས་ལ་སོགས་པས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་བསམ་པ་ནི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བའི་སྨན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །མི་བདེ་བ་ནི་ལུས་དང་སེམས་གཉིས་ཀྱི་མི་བདེ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་འཇིག་རྟེན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཉུང་ཟད་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ་སྨན་ལ་སོགས་པས་བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམ་ན་ཡང་ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་ཏེ། བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་འདིར་འགའ་ཞིག་མཛའ་བོའི་བུ་མོའི་གཏམ་རྒྱུད་སྦྱར་ནས་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བག་ཅན་ (mindful, careful)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་ (to that, referring to bodhicitta)\n- རྣམས་ཀྱིས་ (by those who are)\n- ཅིས་མི་བསྟེན་ (why not rely on, rhetorical question implying one should rely on)\n\nWhy do those who are mindful not rely on that [bodhicitta]?\n\nTechnical note: This line concludes the comparison begun in the previous verse, emphasizing that given bodhicitta's power to liberate from negative actions, it is logical for careful practitioners to rely on it. The rhetorical question format implies a strong recommendation to cultivate and rely on bodhicitta.", - "translation": "Why do those who are mindful not rely on that [bodhicitta]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཀླད་ནད་ (headache), བསལ་ (remove/eliminate), ཕན་འདོགས་ (benefit), བསམ་པ་ (intention), བསོད་ནམས་ (merit), དཔག་མེད་ (immeasurable)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་ (just/merely) particle indicating limitation\n- ལོ་ at the end of བསལ་ལོ་ indicates a statement of intent\n- ན་ཡང་ (even if) conditional structure\n- དང་ལྡན་ (possessing/endowed with)\n- གྱུར་ན་ (if it becomes/if it is the case that)\n\n\nEven if one merely thinks, \"I will remove\nJust the headaches of sentient beings,\"\nIf one possesses such a beneficent intention,\nOne becomes endowed with immeasurable merit.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the power of bodhicitta (the intention to benefit all beings) by showing that even a small wish to help others generates vast merit.", + "translation": "Even if one merely thinks, \"I will remove\nJust the headaches of sentient beings,\"\nIf one possesses such a beneficent intention,\nOne becomes endowed with immeasurable merit." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhy do those who are mindful not rely on this?", - "translation": "Why do those who are mindful not rely on this?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ། །བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་། །ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་དེ། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་གྱུར་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if one merely thinks of removing\nThe mental afflictions of sentient beings,\nThat altruistic intention alone\nIs endowed with immeasurable merit.\n", + "translation": "Even if one merely thinks of removing\nThe mental afflictions of sentient beings,\nThat altruistic intention alone\nIs endowed with immeasurable merit." } } }, "22": { - "source": "དེས་ནི་དུས་མཐའི་མེས་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས།། སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "Just as by the fire that will destroy the world, Great sins are surely and at once consumed by it.", + "source": "སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "Wishing to eliminate the immeasurable sufferings of each sentient being, and desiring to establish each one in boundless qualities - what need is there to speak of this?", + "commentary_1": "རེ་རེ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་འོ། །བསལ་བར་འདོད་པ་ནི་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་དངོས་པོར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཆོད་པར་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སུ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ཅེས་པས་སྤྱིར་བསྟན་ནས།", + "commentary_2": "དམིགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་དེ་དག་རེ་རེའི་ཡང་མི་བདེ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དང་ལྡན་པ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་དཔག་མེད་འབྱུང་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དུས་མཐའི་མེ་ (fire at the end of time)\n- སྡིག་ཆེན་ (great negative actions)\n- སྲེག་པ་ (burn, consume)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ནི་ (by that, referring to bodhicitta)\n- བཞིན་ (like, similar to)\n- སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ (in a single instant)\n- ངེས་པར་ (certainly, definitely)\n\nBy that [bodhicitta], like the fire at the end of time,\n[It] certainly burns great negative actions in a single instant.\n\nTechnical note: This verse compares the power of bodhicitta to the cosmic fire that destroys the universe at the end of a kalpa in Buddhist cosmology, emphasizing its ability to swiftly and completely eliminate even the most severe negative karma.", - "translation": "By that [bodhicitta], like the fire at the end of time, [It] certainly burns great negative actions in a single instant." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མི་བདེ་བ་ (suffering), དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable), བསལ་ (remove), ཡོན་ཏན་ (qualities), བསྒྲུབ་པ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་རེའི་ and རེ་རེའང་ indicate \"each and every\"\n- འདོད་ expresses wish/desire\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ is an idiomatic expression meaning \"needless to say\"\n\n\nWishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - needless to say!\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to benefit all beings, a key aspect of the Mahayana path.", + "translation": "Wishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - needless to say!" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike the fire at the end of time,\nIt surely burns away great sins\nIn a single instant.\n", - "translation": "Like the fire at the end of time,\nIt surely burns away great sins\nIn a single instant." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་། །རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ། །བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - what need is there to say more?\n", + "translation": "Wishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - what need is there to say more?" } } }, "23": { - "source": "དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག། བྱམས་མགོན་བློ་དང་ལྡན་པས་ནོར་བཟང་བཤད།།", - "target_gt": "Its benefits are thus unbounded As the Wise and Loving Lord explained to Sudhana.", + "source": "ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་། །ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ། །", + "target_gt": "Who has such altruism as this? Does even a father or a mother? Or do the gods or else the rishis? Do even Brahmas harbor this?", + "commentary_1": "བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕའམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །འམ་གྱི་སྒྲས་ནི་སྤུན་ཟླ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་ངོ་། །ལྷ་ནི་ཕྱོགས་སྐྱོང་བ་རྣམས་ལ་སོགས་པའོ། །ཚངས་པ་ནི་སྤྲུལ་པར་བྱེད་པ་སྟེ་གཞན་དག་གི་འདོད་པས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་སྟེ་གཉེན་བཤེས་རྣམས་སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད་དེ་མེད་ལ། ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ་སྟེ་མེད་དེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཇི་ལྟར་རྒྱས་སྲས་ཕན་པའི་བསམ་པས་འདིར། །འགྲོ་ཀུན་རྣམ་པར་སྨིན་བྱེད་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཕ་དང་མ་དང་གཉེན་བཤེས་རྣམས། །བུ་དང་གཉེན་པ་དག་ལ་ལེགས་མི་གནས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཕན་ཡོན་ (benefits, advantages)\n- དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable, limitless)\n- བྱམས་མགོན་ (Maitreya, the Loving Protector)\n- ནོར་བཟང་ (Sudhana)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡི་ (of that, referring to bodhicitta)\n- བློ་དང་ལྡན་པས་ (with intelligence, wisely)\n- བཤད་ (explained)\n\nThe immeasurable benefits of that [bodhicitta],\nThe Loving Protector wisely explained to Sudhana.\n\nTechnical note: This verse refers to the teachings on bodhicitta given by Maitreya (བྱམས་མགོན་) to Sudhana (ནོར་བཟང་) in the Gaṇḍavyūha Sūtra, which forms part of the Avataṃsaka Sūtra. It emphasizes the vast scope of bodhicitta's benefits as taught in this important Mahayana text.", - "translation": "The immeasurable benefits of that [bodhicitta], The Loving Protector wisely explained to Sudhana." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་། །ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཕ་(father), མ་(mother), ཕན་སེམས་(altruistic mind/intention), ལྷ་(deva/god), དྲང་སྲོང་(sage/ṛṣi), ཚངས་པ་(Brahma)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་and ཡང་ན་: alternative conjunctions (\"or\")\n- ཡང་རུང་: concessive particle (\"even\")\n- སུ་ལ་: interrogative + dative (\"to whom\")\n- ཀྱང་: emphatic particle\n- ལ་ཡང་: dative + emphatic (\"even to\")\n\n\nFather or even mother,\nWho has such an altruistic intention?\nEven among devas and sages,\nDoes even Brahma have this?\n\n\nNote: This verse appears to be questioning the rarity and profundity of genuine altruistic intention, comparing it to the love of parents and suggesting it might be absent even among divine beings.", + "translation": "Father or even mother,\nWho has such an altruistic intention?\nEven among devas and sages,\nDoes even Brahma have this?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe immeasurable benefits of that\nWere explained by the loving protector Lodro to Norzang.\n", - "translation": "The immeasurable benefits of that\nWere explained by the loving protector Lodro to Norzang." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་། །སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད། །ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་། །ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether father or mother,\nWho has such a benevolent mind?\nEven among gods and sages,\nDoes Brahma himself possess this?\n", + "translation": "Whether father or mother,\nWho has such a benevolent mind?\nEven among gods and sages,\nDoes Brahma himself possess this?" } } }, "24": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན།། རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ།། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི།། བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "Bodhichitta, the awakened mind, Is known in brief to have two aspects: First, aspiring, bodhichitta in intention; Then active bodhichitta, practical engagement.", + "source": "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། །", + "target_gt": "If sentient beings themselves have never had such a wish as this before even for their own sake in dreams, how could they have it for another?", + "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་སེམས་དེ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་ཉིད་ལའང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ན་སྙིང་བརྩེ་བ་ནི་རང་ཡིན་ཡང་། དེ་ལ་ཡང་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་མ་སྐྱེས་ན་གཞན་ལ་ཅི་ལ་སྐྱེ་ཞེས་བྱའོ། སྔོན་ནི་སྔར་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་བསྟན་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན་འདི་འདྲ་བའི་སེམས་རང་དོན་དུ་རྨི་ལམ་དུའང་མི་འབྱུང་ན་གཞན་གྱི་དོན་དུ་དངོས་སུ་ག་ལ་སྐྱེ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- སྨོན་པའི་སེམས་ (aspirational mind)\n- འཇུག་པ་ (engaging, entering)\n\nGrammatical notes:\n- མདོར་བསྡུས་ན་ (in brief, to summarize)\n- རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ (into two types)\n- ཤེས་བྱ་སྟེ་ (should be known as)\n- ཉིད་ཡིན་ནོ་ (is itself, emphatic statement)\n\nBodhicitta, to summarize,\nShould be known as two types:\nThe mind of aspiration for enlightenment, and\nThe actual engaging in enlightenment.\n\nTechnical note: This verse introduces the classical division of bodhicitta into two types: aspirational (སྨོན་པ་) and engaging (འཇུག་པ་). This distinction is fundamental in Mahayana Buddhism, particularly in the works of Śāntideva and subsequent commentators.", - "translation": "Bodhicitta, to summarize, Should be known as two types: The mind of aspiration for enlightenment, and The actual engaging in enlightenment." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རང་གི་དོན་ (one's own benefit), རྨི་ལམ་ (dream), གཞན་གྱི་དོན་ (benefit of others)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། (in the past, for those very beings)\n- མ་རྨིས་ན། (if not even dreamed)\n- ག་ལ་སྐྱེ། (rhetorical question: how could it arise?)\n\n\nIf in the past, for these very sentient beings,\nSuch a mind for one's own benefit\nWas not even dreamed of in a dream,\nHow could it arise for the benefit of others?\n\nNote: This verse emphasizes the rarity and preciousness of bodhicitta (the mind aspiring to enlightenment for the sake of all beings) by contrasting it with self-interest.", + "translation": "If in the past, for these very sentient beings,\nSuch a mind for one's own benefit\nWas not even dreamed of in a dream,\nHow could it arise for the benefit of others?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn brief, bodhicitta should be understood\nAs being of two types:\nThe mind aspiring to enlightenment,\nAnd the mind engaging in enlightenment.\n", - "translation": "In brief, bodhicitta should be understood\nAs being of two types:\nThe mind aspiring to enlightenment,\nAnd the mind engaging in enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན། །རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor the sake of those sentient beings themselves,\nSuch a mind as this, even for one's own benefit,\nWas not even dreamed of in dreams before.\nHow then could it arise for the sake of others?\n", + "translation": "For the sake of those sentient beings themselves,\nSuch a mind as this, even for one's own benefit,\nWas not even dreamed of in dreams before.\nHow then could it arise for the sake of others?" } } }, "25": { - "source": "འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི།། བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར།། དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི།། བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "As corresponding to the wish to go And then to setting out, The wise should understand respectively The difference that divides these two.", + "source": "གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །", + "target_gt": "The wish to benefit beings that others have never had even for their own sake - this special jewel of mind - is born, a wonder without precedent.", + "commentary_1": "སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཁྲུངས་ཞེས་རྨད་དུ་བྱུང་བར་བསྟན་པའམ། ཡང་ན་གང་ནས་བྱུང་ཞེས་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བྱུང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད་ཅེས་དགོས་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཕན་ཡོན་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་", + "commentary_2": "དེས་ན་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་མི་འབྱུང་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་སེམས་པ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་འཁྲུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (to go)\n- བྱེ་བྲག་ (difference, distinction)\n- མཁས་པ་ (wise one, scholar)\n\nGrammatical notes:\n- འདོད་ (wish, desire)\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་ (just as...so too)\n- རིམ་བཞིན་ (in order, respectively)\n- ཤེས་པར་བྱ་ (should understand)\n\nJust as the difference between wishing to go\nAnd [actually] going is understood,\nSo too should the wise understand\nThe distinction between these two [types of bodhicitta] respectively.\n\nTechnical note: This verse uses the analogy of wishing to go somewhere versus actually going to explain the difference between aspirational and engaging bodhicitta. It emphasizes that understanding this distinction is important for practitioners (མཁས་པ་, the wise or learned).", - "translation": "Just as the difference between wishing to go And [actually] going is understood, So too should the wise understand The distinction between these two [types of bodhicitta] respectively." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དག་(others), རང་གི་དོན་(own benefit), སེམས་ཅན་(sentient beings), སེམས་(mind), རིན་ཆེན་(precious), འཁྲུངས་(arise)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འབྱུང་: negative present tense\n- དོན་སེམས་: compound noun \"benefit-mind\"\n- ཁྱད་པར་: special, exceptional\n- སྔ་ན་མེད་པའི་: unprecedented (literally \"before not existing\")\n\n\nThat which does not arise in others\nEven for their own benefit,\nThe thought of benefiting sentient beings—\nThis special precious mind\nHas arisen as an unprecedented wonder.\n\n\nNote: The term \"precious mind\" (སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་) here refers to bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", + "translation": "That which does not arise in others\nEven for their own benefit,\nThe thought of benefiting sentient beings—\nThis special precious mind\nHas arisen as an unprecedented wonder." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as one understands the difference\nBetween wishing to go and actually going,\nSo should the wise person understand\nThe distinction between these two in sequence.\n", - "translation": "Just as one understands the difference\nBetween wishing to go and actually going,\nSo should the wise person understand\nThe distinction between these two in sequence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་། །མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་། །སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི། །སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nOthers do not even arise for their own sake,\nYet this one thinks of the welfare of beings.\nThis special jewel of the mind,\nAn unprecedented marvel has arisen.\n", + "translation": "Others do not even arise for their own sake,\nYet this one thinks of the welfare of beings.\nThis special jewel of the mind,\nAn unprecedented marvel has arisen." } } }, "26": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ལས་ནི།། འཁོར་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེ་འབྱུང་ཡང་།། ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སེམས་བཞིན་དུ།། བསོད་ནམས་རྒྱུན་ཆགས་འབྱུང་བ་མིན།།", - "target_gt": "From bodhichitta in intention Great results arise for those still turning in the wheel of life; Yet merit does not rise from it in ceaseless streams As is the case with active bodhichitta.", + "source": "འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། །", + "target_gt": "The cause of every wanderer's joy, The cure for beings' suffering, How could one take the measure of The merit of this precious mind?", + "commentary_1": "འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་ས་བོན་ནོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་ཞེས་པ་ནི་དེ་རྣམས་གང་གི་སྒོ་ནས་བགྲང་བར་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཡིན་གྱུར་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀུན་གང་བའམ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ། སྦྱོར་བའི་དམིགས་རྣམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། དེ་གཞན་ལ་མེད་པར་བསྟན་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ་སེམས་ཅན་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་རྩི་སྨན་དུ་གྱུར་པའི་རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་སྟེ། དཔལ་བྱིན་གྱིས་ཞུས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཟུགས་མཆིས་ན། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། །དེ་བས་ཀྱང་ནི་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་ (aspirational bodhicitta)\n- འཁོར་ཚེ་ (while circling, in samsara)\n- འབྲས་བུ་ (fruit, result)\n- འཇུག་པའི་སེམས་ (engaging bodhicitta)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ནི་ (from)\n- ཆེ་འབྱུང་ཡང་ (although great...arises)\n- ཇི་ལྟར་...བཞིན་དུ་ (like, in the same way as)\n- རྒྱུན་ཆགས་ (continuous)\n- འབྱུང་བ་མིན་ (does not arise)\n\nAlthough from aspirational bodhicitta\nGreat results arise while circling [in samsara],\nIt is not like engaging bodhicitta\nFrom which merit arises continuously.\n\nTechnical note: This verse contrasts the benefits of aspirational and engaging bodhicitta. While both are beneficial, engaging bodhicitta is described as producing a continuous stream of merit, unlike aspirational bodhicitta which, though powerful, does not have the same sustained effect.", - "translation": "Although from aspirational bodhicitta Great results arise while circling [in samsara], It is not like engaging bodhicitta From which merit arises continuously." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), དགའ་བ་ (joy), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རིན་ཆེན་སེམས་ (precious mind/bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི and ཀྱི are genitive particles\n- རྒྱུ (cause) and རྩིར་གྱུར་པ (become medicine) are nominalized verbs\n- ཇི་ལྟར་...ལང་ is a rhetorical question structure\n\n\nThe cause of joy for all beings,\nThe medicine for the suffering of sentient beings,\nThe merit of the precious mind (bodhicitta) —\nHow could it ever be measured?\n\nNote: རིན་ཆེན་སེམས་ (precious mind) is a common term for bodhicitta in Tibetan Buddhist literature.", + "translation": "The cause of joy for all beings,\nThe medicine for the suffering of sentient beings,\nThe merit of the precious mind (bodhicitta) —\nHow could it ever be measured?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom the mind that aspires to enlightenment,\nGreat results arise while in samsara.\nHowever, unlike the mind of actual engagement,\nIt does not give rise to a continuous stream of merit.\n", - "translation": "From the mind that aspires to enlightenment,\nGreat results arise while in samsara.\nHowever, unlike the mind of actual engagement,\nIt does not give rise to a continuous stream of merit." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe cause of joy for all beings,\nThe elixir for the suffering of sentient creatures,\nThe merit of the precious mind -\nHow can it ever be measured?\n", + "translation": "The cause of joy for all beings,\nThe elixir for the suffering of sentient creatures,\nThe merit of the precious mind -\nHow can it ever be measured?" } } }, "27": { - "source": "གང་ནས་བཟུང་སྟེ་སེམས་ཅན་ཁམས།། སེམས་དེ་ཡང་དག་བླངས་གྱུར་པ།། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་གཉིད་ལོག་གམ།། བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཤུགས།། རྒྱུན་མི་ཆད་པ་དུ་མ་ཞིག། ནམ་མཁའ་མཉམ་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་།།", - "target_gt": "For when, with irreversible intent, The mind embraces bodhichitta, Willing to set free the endless multitudes of beings, In that instant, from that moment on, A great and unremitting stream, A strength of wholesome merit, Even during sleep and inattention, Rises equal to the vastness of the sky.", + "source": "ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "If merely intending to benefit Is greater than revering the Buddha, What need to speak of striving for The sake of all beings' happiness?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཕན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་པའི་མཆོད་པའི་ཁྱད་པར་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བས། སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་གིས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་བཀང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལ་ཕུལ་བ་བས་གང་ཞིག་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། མཆོད་པ་སྔ་མ་དེས་འདི་ལ་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྲིན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ཕན་པ་དང་མི་ཕན་པ་བླང་བ་དང་དོར་བ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེས་དགོངས་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་མེར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་བརྒྱུག་པ་ནི་བསམ་པ་དེས་འཇུག་པའོ། །", + "commentary_2": "སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གཏམས་པའི་ཞིང་དག་ན། །མཆོད་པ་རྣམ་མང་དཔག་མེད་ཅི་ཡོད་པ། །སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་ཉིན་རེར་རྟག་མཆོད་པས། །བྱམས་པའི་སེམས་ལ་གྲངས་དང་ཆར་མི་ཕོད། །ཅེས་གསུངས་ན། སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ཁམས་ (realm of sentient beings)\n- ཡང་དག་བླངས་ (genuinely taken up)\n- གཉིད་ལོག་ (sleep)\n- བག་མེད་ (heedless, careless)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- ནམ་མཁའ་ (space, sky)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ནས་བཟུང་སྟེ་ (from the moment that)\n- དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ (from then on)\n- གམ་ (or)\n- ཀྱང་ (even if, although)\n- རྒྱུན་མི་ཆད་པ་ (uninterrupted)\n- དུ་མ་ཞིག་ (many, multiple)\n- མཉམ་པར་ (equal to)\n- རབ་ཏུ་འབྱུང་ (arise abundantly)\n\nFrom the moment that, for the realm of sentient beings,\nThat mind [of bodhicitta] is genuinely taken up,\nFrom then on, even when asleep\nOr heedless, the force of merit\nUninterruptedly and manifold,\nArises abundantly, equal to space.\n\nTechnical note: This verse describes the continuous generation of merit that occurs once one has genuinely generated bodhicitta, emphasizing that it continues even during sleep or periods of inattention. The comparison to space (ནམ་མཁའ་) suggests the vast and pervasive nature of this merit.", - "translation": "From the moment that, for the realm of sentient beings, That mind [of bodhicitta] is genuinely taken up, From then on, even when asleep Or heedless, the force of merit Uninterruptedly and manifold, Arises abundantly, equal to space." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Key terms:\nཕན་པ (benefit), བསམས་པ (thought/intention), སངས་རྒྱས (Buddha), མཆོད (offering/worship), སེམས་ཅན (sentient beings), བདེ་དོན (welfare/happiness)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ indicates \"even by merely\"\n- ལས་ཁྱད་འཕགས་ན shows comparison \"surpasses\"\n- མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི emphasizes \"all without exception\"\n- སྨོས་ཅི་དགོས is an idiomatic expression meaning \"needless to say\"\n\n\nEven by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nSo what need is there to mention striving\nFor the welfare of all sentient beings without exception?\n\n\nNote: This verse emphasizes the superiority of the bodhisattva's altruistic intention over even offerings to Buddhas, highlighting the paramount importance of working for the benefit of all beings in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Even by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nSo what need is there to mention striving\nFor the welfare of all sentient beings without exception?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom the moment sentient beings\nTruly take up that mind [of enlightenment],\nFrom then on, even while asleep\nOr heedless, a force of merit\nUnceasing and manifold\nArises vast as space itself.\n", - "translation": "From the moment sentient beings\nTruly take up that mind [of enlightenment],\nFrom then on, even while asleep\nOr heedless, a force of merit\nUnceasing and manifold\nArises vast as space itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nWhat need is there to mention\nStriving for the welfare and happiness of all sentient beings without exception?\n", + "translation": "Even by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nWhat need is there to mention\nStriving for the welfare and happiness of all sentient beings without exception?" } } }, "28": { - "source": "འདི་ནི་འཐད་པ་དང་བཅས་པར།། ལག་བཟངས་ཀྱིས་ནི་ཞུས་པ་ལས།། དམན་མོས་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར།། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས།།", - "target_gt": "This the Tathāgata, In the sūtra Subāhu requested, Said with reasoned argument For those inclined to lesser paths.", + "source": "སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །", + "target_gt": "They wish to cast off suffering but rush toward suffering itself. They wish for happiness, but deluded, crush their own pleasure like a foe.", + "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ནི་སྲིད་པའོ། །དོར་བར་འདོད་པ་ནི་གང་ལས་ཐར་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བདེ་བར་འདོད་ཀྱང་སྟེ་བདེ་བར་མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་ངོ་། །བདེ་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་དངོས་པོའོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཏི་མུག་པ་སྟེ། མཐོ་རིས་ལ་སོགས་པའི་ལས་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ད་ནི་དེའི་དགོངས་པ་བསྐང་བའི་དོན་དུ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་འདོར་བར་འདོད་པའི་སེམས་ཡོད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དེའི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག་ཅིང་བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་དེའི་ཐབས་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་པས་དགེ་བ་སྤངས་པས་རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས་པ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཐད་པ་ (reasoning, logic)\n- ལག་བཟངས་ (Subāhu)\n- ཞུས་པ་ (requested, asked)\n- དམན་མོས་ (inferior inclination)\n- དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata)\n\nGrammatical notes:\n- དང་བཅས་པར་ (together with)\n- ཀྱིས་ནི་ (by, emphasizing the agent)\n- དོན་གྱི་ཕྱིར་ (for the sake of)\n- ཉིད་ཀྱིས་ (by...himself)\n\nThis, together with reasoning,\nWas requested by Subāhu.\nFor the sake of beings of inferior inclination,\nThe Tathāgata himself spoke [thus].\n\nTechnical note: This verse refers to the source of the teaching, attributing it to a request made by Subāhu (ལག་བཟངས་) and emphasizing that the Buddha (དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་) taught this specifically for beings with lesser capacity or inclination. The mention of འཐད་པ་ (reasoning) suggests that the teaching is supported by logical arguments.", - "translation": "This, together with reasoning, Was requested by Subāhu. For the sake of beings of inferior inclination, The Tathāgata himself spoke [thus]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), འདོར་འདོད་ (wish to abandon), མངོན་པར་རྒྱུག (run towards), བདེ་བ་ (happiness), གཏི་མུག་པ (deluded/ignorant), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (although) in lines 1 and 3\n- Contrasting structure between desire and action in each couplet\n\n\nAlthough they have a mind wishing to abandon suffering,\nThey run directly towards suffering itself.\nAlthough desiring happiness, due to ignorance,\nThey destroy their own happiness as if it were an enemy.\n\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of ignorance (གཏི་མུག་) leading to actions contrary to one's wishes, a key aspect of the First Noble Truth of suffering and its causes.", + "translation": "Although they have a mind wishing to abandon suffering,\nThey run directly towards suffering itself.\nAlthough desiring happiness, due to ignorance,\nThey destroy their own happiness as if it were an enemy." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis was asked with reasoning\nBy Suvishuddhamati (Pure Intellect).\nFor the sake of beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself spoke thus.\n", - "translation": "This was asked with reasoning\nBy Suvishuddhamati (Pure Intellect).\nFor the sake of beings of lesser inclination,\nThe Tathagata himself spoke thus." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག །བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས། །རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough wishing to be free from suffering,\nThey run headlong into suffering itself.\nThough desiring happiness, in their ignorance\nThey destroy their own happiness like an enemy.\n", + "translation": "Though wishing to be free from suffering,\nThey run headlong into suffering itself.\nThough desiring happiness, in their ignorance\nThey destroy their own happiness like an enemy." } } }, "29": { - "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀླད་ནད་ཙམ།། བསལ་ལོ་སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་།། ཕན་འདོགས་བསམ་པ་དང་ལྡན་ཏེ།། བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ལྡན་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "If with kindly generosity One merely has the wish to soothe The aching heads of other beings, Such merit knows no bounds.", + "source": "གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །", + "target_gt": "For those deprived of happiness Who suffer many miseries, This satisfies with every pleasure And severs every suffering.", + "commentary_1": "གང་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟོད་པ་གསུངས་པ་ལ། བདེ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཚིམ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་གཟིར་བའོ། །ཚིམ་པ་ནི་ངོམས་པར་བྱས་པའོ། །", + "commentary_2": "གང་ཞིག བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ལ་བྱམས་པ་ཆེན་པོས་བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པར་བྱེད་ཅིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- ཀླད་ནད་ (headache)\n- བསལ་ (remove, eliminate)\n- ཕན་འདོགས་ (benefit, help)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- དཔག་མེད་ (immeasurable)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱི་ (of)\n- ཙམ་ (merely, just)\n- སྙམ་དུ་བསམས་ན་ཡང་ (even if one thinks)\n- དང་ལྡན་ཏེ་ (possessing, endowed with)\n- འགྱུར་ན་ (if...becomes)\n\nEven if one thinks merely of removing\nThe headaches of sentient beings,\nPossessing the intention to help,\nIf [one] becomes endowed with immeasurable merit,\n\nTechnical note: This verse illustrates the power of altruistic intention by showing that even the thought of relieving a minor ailment for sentient beings generates immense merit. It's part of a larger argument for the benefits of cultivating bodhicitta.", - "translation": "Even if one thinks merely of removing The headaches of sentient beings, Possessing the intention to help, If [one] becomes endowed with immeasurable merit," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། །\n", + "output": "Key terms:\nབདེ་བ (happiness/bliss), ཕོངས་པ (deprived/poor), སྡུག་བསྔལ (suffering), ཚིམ་པ (satisfied), གཅོད (cut off/eliminate)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག...དེ་དག་ལ: \"To those who...\"\n- ཀུན་གྱིས: Instrumental case, \"by all\"\n- བྱེད: Present tense verb\n\n\nTo those who are deprived of happiness\nAnd endowed with much suffering,\nMay [I] satisfy [them] with all happiness\nAnd cut off all [their] suffering.\n\nNote: The subject \"I\" is implied in the Tibetan but added in brackets for clarity in English.", + "translation": "To those who are deprived of happiness\nAnd endowed with much suffering,\nMay [I] satisfy [them] with all happiness\nAnd cut off all [their] suffering." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if one merely thinks of removing\nThe mental afflictions of sentient beings,\nIf one has the intention to benefit others,\nOne will gain immeasurable merit.\n", - "translation": "Even if one merely thinks of removing\nThe mental afflictions of sentient beings,\nIf one has the intention to benefit others,\nOne will gain immeasurable merit." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor those who are deprived of happiness\nAnd endure much suffering,\nMay they be satisfied with all joys\nAnd may all their sufferings be cut off.\n", + "translation": "For those who are deprived of happiness\nAnd endure much suffering,\nMay they be satisfied with all joys\nAnd may all their sufferings be cut off." } } }, "30": { - "source": "སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མི་བདེ་བ།། དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསལ་འདོད་ཅིང་།། རེ་རེའང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དུ།། བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "No need to speak, then, of the wish To drive away the endless pain Of each and every living being, Bringing them unbounded excellence.", + "source": "གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། །", + "target_gt": "It also will dispel delusion. How could there be such good as this? How could there be a friend like this? How could there be such merit as this?", + "commentary_1": "སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་སོ། །དགེ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའོ། །གང་དེ་ལྟར་རྒྱུ་བར་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པ་གཞན་ན་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་མི་ཤེས་པའི་གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དང་མཚུངས་པའི་དགེ་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ། དེ་འདྲའི་ཕན་འདོགས་པའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། དེས་བསྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། གསུམ་པ་དེ་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་བསྔགས་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལྟོས་མེད་ཕན་འདོགས་པ་དང་། སྦྱིན་བདག་མཆོག་ཡིན་པ་དང་། ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་བརྫི་བ་དང་། ཕྱག་འོས་དང་སྐྱབས་གནས་སུ་བསྟན་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- མི་བདེ་བ་ (unhappiness, suffering)\n- དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable)\n- ཡོན་ཏན་ (qualities, virtues)\n- བསྒྲུབ་པ་ (accomplish, achieve)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་རེའི་ (of each)\n- བསལ་འདོད་ (wish to remove)\n- ཅིང་ (and)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nWishing to remove the immeasurable\nUnhappiness of each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one, what need is there to mention [the merit]?\n\nTechnical note: This verse builds upon the previous one, emphasizing the vastness of the bodhisattva's aspiration to remove all suffering and establish all beings in a state of perfection. The rhetorical question at the end implies that the merit generated from such an aspiration is beyond measure.", - "translation": "Wishing to remove the immeasurable Unhappiness of each and every sentient being, And to accomplish immeasurable qualities For each and every one, what need is there to mention [the merit]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཏི་མུག་ (ignorance), སེལ་བྱེད་ (dispel), དགེ་མཚུངས་ (equal virtue), བཤེས་ (spiritual friend), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of ག་ལ་ཡོད། (rhetorical question structure: \"where is there?\")\n- ཀྱང་ (also) used for emphasis\n\n\nThat which also dispels ignorance,\nWhere is there virtue equal to that?\nWhere is there such a spiritual friend?\nWhere is there such merit?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the rarity and supreme value of that which dispels ignorance, likely referring to the Dharma or a qualified teacher.", + "translation": "That which also dispels ignorance,\nWhere is there virtue equal to that?\nWhere is there such a spiritual friend?\nWhere is there such merit?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - what need is there to say more?\n", - "translation": "Wishing to remove the immeasurable sufferings\nOf each and every sentient being,\nAnd to accomplish immeasurable qualities\nFor each and every one - what need is there to say more?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which dispels ignorance as well,\nWhat could be equal in virtue to that?\nWhere could one find such a spiritual friend?\nWhere could one find such merit?\n", + "translation": "That which dispels ignorance as well,\nWhat could be equal in virtue to that?\nWhere could one find such a spiritual friend?\nWhere could one find such merit?" } } }, "31": { - "source": "ཕའམ་ཡང་ན་མ་ཡང་རུང་།། སུ་ལ་འདི་འདྲའི་ཕན་སེམས་ཡོད།།", - "target_gt": "Could our father or our mother Ever have so generous a wish?", + "source": "ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "If to reciprocate a kind deed Is praiseworthy for a short while, What need to speak of bodhisattvas Who do good unsolicited?", + "commentary_1": "ཕན་གདགས་པ་ནི་མཁོ་དགུ་བྱས་པའོ། །ལན་ལྡོན་པ་ནི་སྔར་ཕན་འདོགས་པའོ། །བསྔགས་པར་འོས་པ་ནི་འདོད་པར་འོས་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་བསྐུལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེར་བསྔགས་པར་འོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནི་ཚད་དུ་བྱས་པ་ལ་སྟེར་བའོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ནི། ཕན་བཏགས་པའི་ལན་ལྡོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བྱས་པ་གཟོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རེ་ཞིག་བསྔགས་པར་འོས་ན། མ་བཅོལ་ཡང་ལེགས་པར་ཕན་བདེ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཕ་ (father)\n- མ་ (mother)\n- ཕན་སེམས་ (altruistic mind, beneficial intention)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ (or)\n- ཡང་ན་ (or)\n- ཡང་རུང་ (even)\n- སུ་ལ་ (who has)\n- འདི་འདྲའི་ (such as this, of this kind)\n\nFather or even mother,\nWho has such an altruistic mind as this?\n\nTechnical note: This verse is a rhetorical question emphasizing the extraordinary nature of bodhicitta by comparing it to the love of parents, which is traditionally considered the highest form of worldly love in Buddhist thought. The implication is that bodhicitta surpasses even parental love in its scope and intensity.", - "translation": "Father or even mother, Who has such an altruistic mind as this?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཕན་བཏགས་(benefit), ལན་ལོན་(repay), བསྔགས་འོས་(praiseworthy), མ་བཅོལ་(unsolicited), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(bodhisattva)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་: for now, temporarily\n- སྨོས་ཅི་དགོས་: rhetorical question structure (\"what need is there to mention?\")\n\n\nThose who repay benefits received\nAre, for now, praiseworthy.\nWhat need is there to mention bodhisattvas\nWho do good deeds without being asked?\n\n\nTechnical note: This verse contrasts ordinary virtuous behavior (repaying kindness) with the spontaneous, unsolicited beneficence of bodhisattvas, emphasizing the superiority of bodhisattva conduct.", + "translation": "Those who repay benefits received\nAre, for now, praiseworthy.\nWhat need is there to mention bodhisattvas\nWho do good deeds without being asked?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhether father or mother,\nWho else has such a benevolent mind?", - "translation": "Whether father or mother,\nWho else has such a benevolent mind?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one who repays kindness is worthy of praise,\nWhat need is there to mention the bodhisattva\nWho does good without being asked?\n", + "translation": "If one who repays kindness is worthy of praise,\nWhat need is there to mention the bodhisattva\nWho does good without being asked?" } } }, "32": { - "source": "ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱང་རུང་།། ཚངས་པ་ལ་ཡང་འདི་ཡོད་དམ།།", - "target_gt": "Do the very gods, the ṛiṣhis, even Brahmā Harbor such benevolence as this?", + "source": "འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །", + "target_gt": "People extol as doing something good Those who provide a few with regular meals, Donating scornfully for a short time Plain food that satisfies for half a day.", + "commentary_1": "ནར་མ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་ན་ནར་མའོ། །ནར་མ་དེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་སྟེར་སྙམ་པ་ལ། སྐད་ཅིག་སྟེ་ཡུན་མི་རིང་བར་རོ། །ཟས་ཙམ་སྟེ་འབྲས་ངན་གྱི་ཟན་གཏོང་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་སྦྱིན་པ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། བརྙས་བཅས་ཏེ་གུས་པ་མེད་པར་བཙན་ཐབས་སུ་གར་བབ་ཏུ་གྲལ་ལ་བཅུག་ནས་སོ། །ཉིན་ཕྱེད་ནི་གང་དགོངས་ཀ་ཡན་ཆད་འགྲངས་ཙམ་སྟེ། དེ་ཡང་དགོངས་ཀ་ཟས་བཙལ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བ་ནི་སྟོད་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ཙམ་ལ་དུས་ནར་མ་སྟེ་ལོ་དང་ཟླ་བ་རེ་ལ་སྐད་ཅིག་སྟེ་ལན་རེ་དངོས་པོ་ཟས་ཕལ་པ་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བ་བརྙས་བཅས་ཏེ་མ་གུས་པ་དང་། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཉིན་ཕྱེད་འགྲང་བར་བྱེད་པའི་ཟས་ཙམ་སྦྱོར་བ་དེ་ཡང་དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར་བར་བྱེད་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལྷ་ (gods, deities)\n- དྲང་སྲོང་ (sages, rishis)\n- ཚངས་པ་ (Brahma)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱང་རུང་ (even, including)\n- ལ་ཡང་ (even to, even in)\n- འདི་ཡོད་དམ་ (is this present?, does this exist?)\n\nEven the gods and sages,\nEven in Brahma, does this [altruistic mind] exist?\n\nTechnical note: This verse continues the rhetorical questioning from the previous verse, now extending the comparison to divine beings and exalted sages. It suggests that the altruistic mind of bodhicitta surpasses even the benevolence attributed to these revered figures in traditional Indian cosmology.", - "translation": "Even the gods and sages, Even in Brahma, does this [altruistic mind] exist?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ཟས་སྦྱོར་བ་ (prepare food), སྦྱིན་པ་ (give), བརྙས་བཅས་ (with contempt), འདྲངས་པ་ (satisfy), དགེ་བ་ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་ as a conjunction\n- ཞེས་introducing reported speech or thought\n\n\nThose who prepare a small amount of ordinary food for beings,\nThose who give just a moment's worth of food,\nAnd even those who contemptuously provide enough for half a day,\nAre honored by people as \"ones who perform virtue.\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be commenting on the relative nature of virtuous actions and how even small or imperfect acts of generosity are viewed positively by ordinary people.", + "translation": "Those who prepare a small amount of ordinary food for beings,\nThose who give just a moment's worth of food,\nAnd even those who contemptuously provide enough for half a day,\nAre honored by people as \"ones who perform virtue.\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven the gods and sages,\nDoes even Brahma possess this?\n", - "translation": "Even the gods and sages,\nDoes even Brahma possess this?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ། །སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། །བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འདྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་། །དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan passage, enclosed in tags:\n\n\nEven giving a moment's worth of food,\nOr providing enough for half a day with contempt,\nTo a few ordinary beings as nourishment,\nIs considered virtuous and respected by people as doing good.\n", + "translation": "Even giving a moment's worth of food,\nOr providing enough for half a day with contempt,\nTo a few ordinary beings as nourishment,\nIs considered virtuous and respected by people as doing good." } } }, "33": { - "source": "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྔོན།། རང་གི་དོན་དུ་འདི་འདྲའི་སེམས།། རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མ་རྨིས་ན།།", - "target_gt": "For in the past they never, Even in their dreams, Wished something like this even for themselves.", + "source": "སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "To countless beings for a long time, the unsurpassed happiness of the sugatas, fulfilling every thought in their minds - what need to speak of those who always give?", + "commentary_1": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུས་འདི་ཙམ་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ལ་སྦྱིན་པ་སྟེར་བར་བྱེད་པའོ། །འགྲོ་བ་ལ་ཕན་པ་རྣམས་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཀྱང་དེར་ཟད་པའོ། །མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་ན་ཟད་པ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་འགྲོ་བ་དང་ནམ་མཁའོ་ཞེས་ཟླས་དབྱེ་བའོ། །རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་བྱིན་པས་སོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ནི་སྨོས་མི་དགོས་པའོ། །དེས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤིན་ཏུ་བཀུར་བའི་འོས་སུ་བསྟན་ནས།", + "commentary_2": "ཡུལ་སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་དངོས་པོ་བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པ། ཕན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་འགྲེལ་པ་དག་ལས། ནམ་མཁའ་འགྲོ་བ་ཟད་ཀྱང་མི་ཟད་པ། །ཞེས་བྱ་བར་བཤད་ཅིང་། དེའང་ཤེར་འབྱུང་དུས་དང་། དགེ་ལྷ་དངོས་པོའི་ཁྱད་པར་དུ་སྦྱོར། སྦྱོར་བ་གུས་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་ཞིག་སྨྲོས་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- རང་གི་དོན་དུ་ (for their own sake)\n- རྨི་ལམ་ (dream)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ཉིད་ལ་ (in those very [beings])\n- སྔོན་ (previously, before)\n- འདི་འདྲའི་སེམས་ (such a mind, referring to bodhicitta)\n- དུ་ཡང་ (even in)\n- མ་རྨིས་ན་ (if [they] have not dreamed)\n\nIf those very sentient beings, previously,\nFor their own sake, such a mind [of bodhicitta]\nHave not dreamed of even in a dream,\n\nTechnical note: This verse begins a reflection on the rarity and unprecedented nature of bodhicitta, suggesting that sentient beings have never before conceived of such an altruistic intention even for their own benefit, let alone for others. The phrase is incomplete and continues in the next verse.", - "translation": "If those very sentient beings, previously, For their own sake, such a mind [of bodhicitta] Have not dreamed of even in a dream," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "For this Tibetan verse, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), བདེ་བར་གཤེགས་ (sugata), བདེ་བ་ (bliss/happiness), སྦྱིན་པ་ (giving/generosity)\n\nGrammatical notes:\n- གྲངས་མཐའ་ཡས་ (limitless number) modifies སེམས་ཅན་\n- བླ་ན་མེད་ (unsurpassed) modifies བདེ་བ་\n- ལྟ་ཞིག་ (let alone) and སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention) form an idiomatic expression\n\n\nFor limitless sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed bliss of the sugatas\nFulfills all wishes held in mind—\nWhat need is there to mention constant giving?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the superiority of the bodhisattva's aspiration to bring all beings to buddhahood over mere acts of generosity, however constant.", + "translation": "For limitless sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed bliss of the sugatas\nFulfills all wishes held in mind—\nWhat need is there to mention constant giving?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor the sake of those sentient beings themselves,\nSuch a mind as this, for one's own benefit,\nWas not even dreamed of in a dream before.\n", - "translation": "For the sake of those sentient beings themselves,\nSuch a mind as this, for one's own benefit,\nWas not even dreamed of in a dream before." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པ། །རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor countless sentient beings, over a long time,\nThe unsurpassed bliss of the Sugatas (Buddhas),\nFulfilling all wishes in their minds -\nWhat need is there to even mention constant giving?\n", + "translation": "For countless sentient beings, over a long time,\nThe unsurpassed bliss of the Sugatas (Buddhas),\nFulfilling all wishes in their minds -\nWhat need is there to even mention constant giving?" } } }, "34": { - "source": "གཞན་གྱི་དོན་དུ་ག་ལ་སྐྱེ།།", - "target_gt": "How could they do so for another’s sake?", + "source": "གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །", + "target_gt": "Someone who rouses a malicious thought toward such a patron, offspring of the victors, will dwell in hell as many aeons as the count of their bad thoughts, the Sage has said.", + "commentary_1": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་འདྲ་བའི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའོ། །སྲས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་གྱི་བདུན་པའོ། །ངན་སེམས་ནི་མ་དད་པས་སོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ན་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འདི་སྲིད་ཀྱི་བསྐལ་པར་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ་གལ་ཏེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱེད་ན་སེམས་སྐྱེད་པ་པོ་དེ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐད་ཅིག་གྲངས་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་ནི་དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་བརྙས་པའི་སེམས་ཇི་ཙམ་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་གནས་པར་གོ་ཆ་བགོ་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཞན་གྱི་དོན་དུ་ (for the sake of others)\n- སྐྱེ་ (arise, be born)\n\nGrammatical notes:\n- ག་ལ་ (how could, rhetorical question implying impossibility)\n\nHow could [it] arise for the sake of others?\n\nTechnical note: This line completes the thought from the previous verse, emphasizing the extraordinary nature of bodhicitta. The rhetorical question implies that if beings have never conceived of such an altruistic mind even for their own benefit, it is even more remarkable that it could arise for the benefit of others. This underscores the precious and rare quality of bodhicitta in Buddhist thought.", - "translation": "How could [it] arise for the sake of others?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་སྲས་ (prince, bodhisattva), སྦྱིན་བདག་ (benefactor), ངན་སེམས་ (malicious thoughts), བསྐལ་པ་ (kalpa), དམྱལ་བ་ (hell), ཐུབ་པ་ (Sage, Buddha)\n\nGrammar notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- བཞིན་ comparative particle\n- ཞེས་ quotative particle\n\n\nWhoever generates malicious thoughts\nTowards such a bodhisattva benefactor,\nWill dwell in hell for as many kalpas\nAs the number of malicious thoughts generated -\nThus spoke the Sage.\n\nTechnical note: The verse emphasizes the severe karmic consequences of harboring ill will towards bodhisattvas, using the duration in hell as a metric directly correlated to the number of negative thoughts.", + "translation": "Whoever generates malicious thoughts\nTowards such a bodhisattva benefactor,\nWill dwell in hell for as many kalpas\nAs the number of malicious thoughts generated -\nThus spoke the Sage." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow can it arise for the sake of others?", - "translation": "How can it arise for the sake of others?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhoever harbors ill will towards such a bodhisattva benefactor,\nFor as many moments as they generate malicious thoughts,\nThey will remain in hell for that many eons -\nThus spoke the Sage.\n", + "translation": "Whoever harbors ill will towards such a bodhisattva benefactor,\nFor as many moments as they generate malicious thoughts,\nThey will remain in hell for that many eons -\nThus spoke the Sage." } } }, "35": { - "source": "གཞན་དག་རང་གི་དོན་དུ་ཡང་།། མི་འབྱུང་སེམས་ཅན་དོན་སེམས་གང་།། སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ཁྱད་པར་འདི།། སྔ་ན་མེད་པའི་རྨད་ཅིག་འཁྲུངས།།", - "target_gt": "This aim to bring the benefit of beings, A benefit that others wish not even for themselves, This noble, jewellike state of mind Arises truly wondrous, never seen before.", + "source": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །", + "target_gt": "But the results of someone feeling faith Proliferate in far greater abundance. With bodhisattvas, even grave events Don't bring misdeeds; good naturally increases.", + "commentary_1": "ད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་སེམས་སོ། །སེམས་དང་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྔ་མ་དེ་བས་ཁྱད་ཆེས་འཕགས་པར་ལྷག་པར་འཕེལ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པས་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ན་དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ངན་སེམས་ཀྱི་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ་ཏེ། ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱག་རྒྱའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་ནས་གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ཕྱུང་བར་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་སྟེ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ལ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་མིག་བསྐྱེད་པ་བས། འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གཞན་གང་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བལྟ་ན། འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། བཞི་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཏེ་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པའི་སེམས་མི་འབྱུང་ཞིང་། རྐྱེན་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དགེ་བ་ངང་གི་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། གནོད་པའི་རྣམ་པ་མི་བཟད་མང་པོས་ཀྱང་། །སྐྱེས་མཆོག་དེ་དག་ཡིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས་ན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་སྒྲུབ་མོས་པ་མང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཞན་དག་ (others)\n- རང་གི་དོན་དུ་ (for one's own sake)\n- སེམས་ཅན་དོན་སེམས་ (mind that thinks of the welfare of beings)\n- སེམས་ཀྱི་རིན་ཆེན་ (precious mind, jewel of mind)\n- རྨད་ (wonder, marvel)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འབྱུང་ (does not arise)\n- ཁྱད་པར་ (special, extraordinary)\n- སྔ་ན་མེད་པའི་ (unprecedented)\n- འཁྲུངས་ (has arisen, been born)\n\nThat which does not arise in others even for their own sake,\nThis mind that thinks of the welfare of beings,\nThis extraordinary jewel of mind,\nAn unprecedented wonder has arisen.\n\nTechnical note: This verse summarizes the extraordinary nature of bodhicitta, emphasizing its rarity and preciousness. It contrasts the self-centered mindset of ordinary beings with the altruistic intention of bodhicitta, describing the latter as a marvel that has never before existed.", - "translation": "That which does not arise in others even for their own sake, This mind that thinks of the welfare of beings, This extraordinary jewel of mind, An unprecedented wonder has arisen." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡིད་རབ་དང་བྱེད་(generate supreme faith), འབྲས་བུ་(result), རྒྱལ་སྲས་(bodhisattva), སྡིག་པ་(negativity), དགེ་བ་(virtue)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...ན། conditional structure\n- དེ་ཡི་...དེ་བས་ལྷག་པར་ comparative structure\n- མི་འབྱུང་ negative present/future\n- ངང་གིས་ adverbial particle indicating naturalness\n\n\nHowever, if one generates supreme faith,\nThe result will increase even more than that.\nFor bodhisattvas, even with great carelessness,\nNegativity does not arise, and virtue naturally increases.\n\n\nTechnical note: རྒྱལ་སྲས་ (literally \"victorious offspring\") is a standard term for bodhisattva in Tibetan texts.", + "translation": "However, if one generates supreme faith,\nThe result will increase even more than that.\nFor bodhisattvas, even with great carelessness,\nNegativity does not arise, and virtue naturally increases." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOthers do not even arise for their own sake,\nYet this one thinks of the welfare of beings.\nThis special jewel of the mind,\nAn unprecedented marvel has arisen.\n", - "translation": "Others do not even arise for their own sake,\nYet this one thinks of the welfare of beings.\nThis special jewel of the mind,\nAn unprecedented marvel has arisen." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHowever, if one cultivates a truly pure mind,\nThe fruits of that will increase even more.\nFor bodhisattvas, even in times of great urgency,\nNo negativity arises, and virtue naturally increases.\n", + "translation": "However, if one cultivates a truly pure mind,\nThe fruits of that will increase even more.\nFor bodhisattvas, even in times of great urgency,\nNo negativity arises, and virtue naturally increases." } } }, "36": { - "source": "འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དགའ་བའི་རྒྱུ།། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་རྩིར་གྱུར་པ།། རིན་ཆེན་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་།། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་གྱིས་ལང་།།", - "target_gt": "This pain-dispelling draft, This cause of joy for those who wander through the world, This precious attitude, this jewel of mind How shall we calculate its merit?", + "source": "གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །", + "target_gt": "I prostrate to the bodies of those in whom this precious, sublime attitude is born. Even harming them will lead to happiness. I go for refuge to these wellsprings of joy.", + "commentary_1": "ད་ནི་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་དང་བ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་ལ་སྟེ་ལུས་པོ་རྣམས་ལའོ། །སྐྱེས་པ་ནི་རྫོགས་པར་གྲུབ་པའོ། །བདེ་འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་མཐོང་ནས་དང་བའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བས་འཛིན་ཅིང་དང་བས་འདོན་པའོ། །འབྱུང་གནས་ནི་ཞིང་ངོ་། །སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་ནི་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པའོ། །དམྱལ་བར་ངེས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་དམྱལ་བར་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཕན་ཡོན་ནི་འབྲས་བུའོ། །ལེའུ་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་རྫོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། དཔེར་ན་ས་བདག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལ། །མཚན་གྱིས་ལུས་སྤྲས་བུ་ཞིག་ཡོད་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་དེ་ནི་བཙས་པ་མཐོང་མ་ཐག །གྲོང་ཁྱེར་མི་དང་རྒྱལ་ཕྲན་ཐམས་ཅད་འདུ། །དེ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་མ་ཐག །མཚན་ལྡན་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་དེ་ལ་ནི། །ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །དྭངས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པར་འཛིན། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་གནོད་བྱེད་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །འོ་ན་གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་འགལ་ཏེ། དེ་ནི་ངན་སེམས་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་གནོད་བྱེད་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུའང་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ལ་དགོངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་བྱམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་སྦྱིན་ལྔ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་བདེ་བར་མཛད་པ་བཞིན་ནོ། །གང་གིས་སྒྲིབ་གཉིས་མུན་པ་ཀུན་སེལ་བའི། །བྱང་ཆུབ་འོད་སྟོང་ལྡན་འདི་མི་མཐོང་བར། །གཏི་མུག་མུན་པའི་ཁྲོད་དུ་རྟག་ཆད་ཀྱི། །མཐའ་གཉིས་ལྟ་བའི་བློ་མིག་ཨེ་མ་མཚར། །ལེའུ་དང་པོ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་གི་དོན་ནོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སྤྱིར་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པར་གསལ་ལ། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤྱིར་སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ལ་ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་མོས་པས་སྤྱོད་པ་དང་། མ་དག་པའི་ས་བདུན་ལ་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། དག་པའི་ས་གསུམ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་བཞི་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་དེ་ན་ས་རྣམས་ལ། །མོས་དང་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང་། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །གྲོགས་སམ་དཔེའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །གཏེར་དང་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཚོ། །རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་བཤེས་གཉེན་དང་། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ། །རྒྱལ་པོ་མཛོད་དང་ལམ་པོ་ཆེ། །བཞོན་པ་བཀོད་མའི་ཆུ་དང་ནི། །སྒྲ་སྙན་ཆུ་བོ་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། བརྡ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་གཉིས་སམ། དམིགས་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སམ། བསམ་སྦྱོར་གྱི་སྒོ་ནས་སྨོན་འཇུག་གཉིས་ལས། འདིར་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དབྱེ་བ་ནི་ཐ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལེན་ཚུལ་དང་། སྲུང་ཚུལ་དང་། བཅོས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླང་བའི་ཡུལ་དང་། ལེན་པའི་གང་ཟག་དང་། བླང་བའི་ཆོ་གའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། ལུང་ནོད་པ་དང་། སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གནས་ལ་སྒོམ་པ་ལྷུར་བྱེད་པ་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་ནོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། བླ་མ་སྡོམ་ལ་གནས་ཤིང་མཁས། །ནུས་དང་ལྡན་ལས་བླང་བར་བྱ། །ཞེས་དང་། འདིར་ཡང་། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མ་རྙེད་ན་རྟེན་གྱི་དྲུང་དུ་བླང་བར་བྱང་ས་ལས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མེད་ན། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་བསྒོམས་ཏེ། བདག་གིས་ཅི་ནུས་པ་དང་སྦྱར་ཞིང་སྡོམ་པ་བཟུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ལམ་སྒྲོན་ལས། སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སོ་ཐར་ངེས་པར་རྟེན་དུ་དགོས་ན། དག་པའི་ཞིང་གི་བྱང་སེམས་ལ་དེའི་སྡོམ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཤི་བ་ན་གཏོང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པ་དུ་མ་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་བསམས་ན། ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་མི་བཞེད་ཀྱང་། སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་སྣ་རེ་ཙམ་ཡང་བསྲུང་མི་ནུས་བཞིན་དུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པར་ཁས་འཆེ་བ་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་འདི་དོན་ཆུང་ལ་མེད་པ་ཡིན་སྙམ་དུ། ད་ལྟ་ཡང་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་རྣམས་དགག་པའི་ཕྱིར་སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དགོས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་སྙམ་སྟེ། ལམ་སྒྲོན་གྱི་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་གཞན་ལ་ཡང་སྐྱེ་བར་བཤད་པས་སོ། ། དེས་ན་སོ་ཐར་དང་ལྡན་ནམ་མི་ལྡན་ཡང་རུང་སྟེ། སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་དང་ལེན་འདོད་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ལ་ངེས་པར་སྐྱེའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱང་ས་ལས། སྨོན་པའི་ཆོ་ག་མ་གསུངས་ཤིང་ཆོས་བཤེས་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ཆོ་ག་ལ་མི་ལྟོས་པར་བཞེད་ཅིང་། ཇོ་བོ་སྨོན་འཇུག་གི་ཆོ་ག་རིམ་གྱིས་མཛད་ལ། གཞུང་འདིར་བཤད་པ་འདི་རྣམ་བཤད་ལས་གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྨོན་འཇུག་དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་པའི་ཆོ་ག་ཡིན་པར་འཆད་ཅིང་། ནག་པོ་ཞབས་ནི་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། གཞུང་འདིས་དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་དང་། དུས་གཅིག་ཏུ་ལེན་ཚུལ་གཉིས་ཀ་བསྟན་པར་བཞེད་དོ། །ཡང་ཤེར་འབྱུང་ལ་སོགས་པ་སྨོན་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དང་། འཇུག་པ་ལ་སྡོམ་པ་ཞེས་བཞེད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་འདི་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། སྨོན་པ་ནི་ཆོ་གས་མ་བསྐྱེད་ཅིང་སྡོམ་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཆོ་ག་ལས་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་ཞིང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྤང་བྱ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་སྤོང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ན་དེ་སྡོམ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ཉིད་ལས། སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཅེས་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇུག་པ་ནི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་རིམ་གྱིས་སམ་ཅིག་ཅར་ལེན་པ་ཡང་རུང་སྟེ། ཚུལ་གཉིས་ཀ་བྱུང་ཞིང་གནོད་བྱེད་མེད་པས་སོ། །སྤྱིར་ཆོ་གའི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གཞུང་དུ་འཆད་པ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྲུང་ཚུལ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱ་རྣམས་སྤོང་ཞིང་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལ་སློབ་པ་ཡིན་ལ། སྤང་བྱ་ཡང་བྱང་ས་ལས་ཕམ་པའི་གནས་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཞི་དང་། ཉེས་བྱས་བཞི་བཅུ་རྩ་ལྔ་གསུངས་ལ། འདིར་ནི་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལས་བཅོ་བརྒྱད་གསུངས་པ་བསླབ་བཏུས་སུ་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡུས་པ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་འཕྲོག་རྐུ་བ། །ཕས་ཕམ་པ་ཡི་ལྟུང་བར་འདོད། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤོང་བྱེད་པ། །གཉིས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་ཡིན། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་དགེ་སློང་ལའང་། །ངུར་སྨྲིག་འཕྲོག་དང་བརྡེག་པ་དང་། །བཙོན་རར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང་། །རབ་ཏུ་བྱུང་ལས་འབེབས་པ་དང་། །སྲོག་དང་འབྲལ་བྱེད་གསུམ་པ་ཡིན། །མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་བྱེད་པ་དང་། །ལོག་པར་ལྟ་བ་འཛིན་པ་དང་། །ཞེས་རྒྱལ་པོ་ལ་འབྱུང་བ་ལྔ་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དང་པོ་བཞི་དང་། གྲོང་ལ་སོགས་པ་འཇིག་པ་ཡང་། །རྩ་བའི་ལྟུང་བར་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་པ་དང་ལྔ་ནི་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་པ་ལྔའོ། ། བློ་སྦྱངས་མ་བྱས་སེམས་ཅན་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བརྗོད་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བཟློག་པ་དང་། །སོ་སོར་ཐར་པ་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ཐེག་པ་ཆེ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། །སློབ་པའི་ཐེག་པས་ཆགས་ལ་སོགས། །སྤོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་ཞེས་འཛིན། །ཕ་རོལ་དག་ཀྱང་འཛིན་འཇུག་དང་། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དང་། །རྙེད་པ་དང་ནི་བཀུར་སྟི་དང་། །ཚིགས་བཅད་རྒྱུ་ཡིས་གཞན་སྨོད་དང་། །བདག་ནི་ཟབ་མོ་བཟོད་པའོ་ཞེས། །ལོག་པ་ཉིད་ནི་སྨྲ་བ་དང་། །དགེ་སྦྱོང་ཆད་པས་གཅོད་འཇུག་དང་། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྦྱིན་བྱེད་དང་། །སྦྱིན་པ་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདོར་བར་བྱེད་པ་དང་། །ཡང་དག་འཇོག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། ། ཁ་ཏོན་བྱེད་ལ་སྦྱིན་པ་དང་། །འདི་དག་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྟེ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ། །ཞེས་པ་ལྟར་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བཅུ་དང་། ལས་དང་པོ་ལ་འབྱུང་བ་བརྒྱད་དང་། སྨོན་པའི་སེམས་བཏང་བ་དང་བཅུ་དགུར་བཞེད་དོ། །དགོངས་རྒྱན་དུ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་འདི་བྱང་སར་བཤད་པའི་བཞི་པོར་བསྡུས་སོ། །མདོར་ན་སྤྱིར་བསླབ་བྱ་འདི་ལ་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་སྡོམ་པ་དང་། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་སྒྲུབ་པ་དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ་མོ། །མདོར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ནི་བདག་གཞན་ལ་གནོད་པ་གཞི་དང་བཅས་པ་སྤོང་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། སྒྲུབ་ཚུལ་ཡང་སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། གཞན་རྣམས་དང་ནི་བདག་ལའང་རུང་། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཡང་གང་ཕན་པ། །ཕན་དང་བདེ་བ་རྣམས་བྱ་སྟེ། །བདེ་ཡང་མི་ཕན་མི་བྱ་འོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཡང་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀ་དགེ་བ་ནི་ལྟུང་མེད་འབའ་ཞིག་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ལ། བསམ་པ་དགེ་ན་སྦྱོར་བ་མི་དགེ་བ་ལྟར་སྣང་ཡང་ལྟུང་བའི་གཟུགས་བརྙན་དང་། ལྡོག་པ་ནི་ལྟུང་མེད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། སྡོམ་པ་ཉི་ཤུ་པ་ལས། སྡོམ་པ་སླར་ཡང་བླང་བར་བྱ། །ཟག་པ་འབྲིང་ནི་གསུམ་ལ་བཤག །གཅིག་གི་མདུན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས། །ཉོན་མོངས་མི་མོངས་བདག་སེམས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། བསླབ་བཏུས་ལས། རྨི་ལམ་འཕགས་པ་མཁའ་སྙིང་པོའི། །མདུན་དུ་འདུག་སྟེ་བཤགས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ཉིད་དུ། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟན་ནས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་ངེས་ཞི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་། དངོས་གཞི་དང་། རྗེས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུད་དག་པར་བྱ་བ་དང་། གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བརྒྱད། མཆོད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། སྐྱབས་འགྲོ་དང་། སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་གདབ་པ་དང་། བསོད་ནམས་བསྔོ་བའོ། ། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་གཉིས་པ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- དགའ་བའི་རྒྱུ་ (cause of joy)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- རྩིར་གྱུར་པ་ (becomes medicine)\n- རིན་ཆེན་སེམས་ (precious mind, referring to bodhicitta)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་གྱི་ (of all)\n- གང་ (which)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- གཞལ་གྱིས་ལང་ (can be measured)\n\nThe cause of joy for all beings,\nThat which becomes medicine for the suffering of sentient beings,\nThe merit of this precious mind,\nHow can it be measured?\n\nTechnical note: This verse extols the virtues of bodhicitta, describing it as a universal source of joy and a remedy for suffering. The rhetorical question at the end emphasizes the immeasurable nature of the merit generated by such a mind, reinforcing the theme of bodhicitta's extraordinary value.", - "translation": "The cause of joy for all beings, That which becomes medicine for the suffering of sentient beings, The merit of this precious mind, How can it be measured?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་ (precious supreme mind/bodhicitta), སྐུ་ (body), ཕྱག་འཚལ་ (prostrate), གནོད་པ་ (harm), བདེ་འབྲེལ་བ་ (connect with happiness), བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ (source of happiness), སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge)\n\n\nI prostrate to the body of those in whom\nThe precious supreme mind has arisen.\nI go for refuge to that source of happiness\nWhich brings bliss even when harmed.\n\nNote: \"སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་\" is a poetic reference to bodhicitta, the altruistic mind of enlightenment. The verse expresses reverence for those who have generated bodhicitta and seeks refuge in them as a source of happiness, emphasizing their quality of responding to harm with kindness.", + "translation": "I prostrate to the body of those in whom\nThe precious supreme mind has arisen.\nI go for refuge to that source of happiness\nWhich brings bliss even when harmed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe cause of joy for all beings,\nThe nectar that relieves the suffering of sentient creatures,\nThe merit of the precious mind [of bodhicitta] -\nHow can its measure ever be fathomed?\n", - "translation": "The cause of joy for all beings,\nThe nectar that relieves the suffering of sentient creatures,\nThe merit of the precious mind [of bodhicitta] -\nHow can its measure ever be fathomed?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ། །སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ། །བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI bow down to the body of one in whom\nThe precious supreme mind has arisen.\nI take refuge in that source of bliss\nWho brings happiness even to those who harm him.\n", + "translation": "I bow down to the body of one in whom\nThe precious supreme mind has arisen.\nI take refuge in that source of bliss\nWho brings happiness even to those who harm him." } } }, "37": { - "source": "ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་།། སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན།། སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི།། བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "If the simple thought to be of help to others Exceeds in worth the worship of the Buddhas, What need is there to speak of actual deeds That bring about the weal and benefit of beings?", + "source": "རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །", + "target_gt": "In order to grasp that precious attitude, I make fine offerings to the tathagatas, to the true dharma, the immaculate jewel, and to the oceans of qualities, bodhisattvas.", + "commentary_1": "ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་སེམས་དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་སྤངས་པས་སོ། །མཆོད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དགོས་ཆེད། རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་། དམ་པའི་ཆོས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་མངའ་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ། ཚུལ་ནི་ལེགས་པར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོས་དང་། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོས་པས་ཏེ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་མཆོད་ཅེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ།།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཕན་པར་བསམས་པ་ (thought of benefiting)\n- སངས་རྒྱས་མཆོད་ (offering to the Buddhas)\n- ཁྱད་འཕགས་ (superior, surpassing)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- བདེ་དོན་ (welfare, happiness)\n- བརྩོན་པ་ (striving, effort)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ (even by merely)\n- མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ (of all without exception)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nIf even by merely thinking of benefiting,\n[It] surpasses offering to the Buddhas,\nThen for the welfare of all sentient beings without exception,\nWhat need is there to mention striving?\n\nTechnical note: This verse compares the merit of bodhicitta to that of making offerings to the Buddhas, suggesting that even the mere thought of benefiting others is superior. It then implies that the actual effort to benefit all beings is immeasurably greater, using a rhetorical question to emphasize this point.", - "translation": "If even by merely thinking of benefiting, [It] surpasses offering to the Buddhas, Then for the welfare of all sentient beings without exception, What need is there to mention striving?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརིན་ཆེན་སེམས་ (precious mind/bodhicitta), གཟུང་བར་བྱ་ (to grasp/hold), དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (tathāgata), དམ་པའི་ཆོས་ (sublime dharma), དཀོན་མཆོག་ (jewel/ratna), སངས་རྒྱས་སྲས་ (buddha's offspring/bodhisattva), ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of qualities)\n\nGrammar: \n- Purpose clause with ཕྱིར་ (in order to)\n- Honorific plural རྣམས་\n- Instrumental དང་ connecting list items\n\n\nIn order to grasp that precious mind,\nI excellently make offerings to the tathāgatas,\nThe sublime dharma, the stainless jewel,\nAnd the oceans of qualities—the buddha's offspring.\n\n\nNote: \"རིན་ཆེན་སེམས་\" (precious mind) refers to bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", + "translation": "In order to grasp that precious mind,\nI excellently make offerings to the tathāgatas,\nThe sublime dharma, the stainless jewel,\nAnd the oceans of qualities—the buddha's offspring." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nWhat need is there to mention\nStriving for the welfare and happiness of all sentient beings without exception?\n", - "translation": "Even by merely thinking of benefiting others,\nOne surpasses making offerings to the Buddhas.\nWhat need is there to mention\nStriving for the welfare and happiness of all sentient beings without exception?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn order to grasp that precious mind,\nI make excellent offerings to:\nThe Tathagatas and the holy Dharma,\nThe stainless Triple Gem and the Buddha's children,\nThose oceans of good qualities.\n", + "translation": "In order to grasp that precious mind,\nI make excellent offerings to:\nThe Tathagatas and the holy Dharma,\nThe stainless Triple Gem and the Buddha's children,\nThose oceans of good qualities." } } }, "38": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་འདོར་འདོད་སེམས་ཡོད་ཀྱང་།། སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་རྒྱུག།", - "target_gt": "For beings long to free themselves from misery, But misery itself they follow and pursue.", + "source": "མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །", + "target_gt": "As many fruits and flowers as there are, Whatever kinds of medicine exist, However many jewels there are in the world, All clean and pleasant waters there may be,", + "commentary_1": "མཆོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པ་ནི་རིགས་སོ། །དབེན་པ་ནི་དགེ་ཞིང་ཉམས་དགའ་བའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གནས་སོ། མེ་ཏོག་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་རྒྱན་དུ་སྤུད་པ་སྟེ། དེས་སྤྲས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་དྲུག་སྟེ། བདག་པོས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་དང་། ལུས་དང་། བློས་སྤྲུལ་པ་དང་། མཆོད་པ་གནས་པར་སྨོན་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་དང་། བསྟོད་པའི་མཆོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་ཆུ་དང་ཐང་ལས་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་དང་། རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འབུལ་བར་བྱའོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། སྨན་གྱི་རྣམ་པ་སྟེ་རིགས་གང་དག་ཡོད་པ་དང་། རིན་ཆེན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྟེ། བསིལ་དང་ཞིམ་དང་ཡང་དང་འཇམ། །དྭངས་བའི་ཆུ་ནི་དྲི་མ་མེད། །འཐུང་ན་ལྟོ་ལ་མི་གནོད་ཅིང་། །མགྲིན་པ་ལ་ནི་མི་གནོད་པ། །ཞེས་པས་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་ཅི་ཡོད་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- འདོར་འདོད་ (wish to abandon)\n- མངོན་པར་རྒྱུག་ (run towards, actively pursue)\n\nGrammatical notes:\n- སེམས་ཡོད་ཀྱང་ (although [they] have the mind)\n- ཉིད་ལ་ (to that very [thing])\n\nAlthough [they] have the mind wishing to abandon suffering,\n[They] run towards that very suffering.\n\nTechnical note: This verse highlights the paradoxical nature of ordinary beings' relationship with suffering. It points out that despite their desire to be free from suffering, their actions often lead them directly towards it. This sets up a contrast with the bodhisattva's approach, which will likely be elaborated in subsequent verses.", - "translation": "Although [they] have the mind wishing to abandon suffering, [They] run towards that very suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམེ་ཏོག་(flowers), འབྲས་བུ་(fruits), སྨན་(medicine), རིན་ཆེན་(precious things), ཆུ་གཙང་(pure water)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་ and གང་ཞིག་: \"whatever\" or \"all that\"\n- Repeated use of དང་ at line ends: connects list items\n\n\nWhatever flowers and fruits there are,\nAnd whatever kinds of medicine there are,\nWhatever precious things there are in the world,\nAnd whatever pure and pleasing waters there are,\n\nNote: This appears to be the beginning of a longer offering verse, listing various items to be mentally offered.", + "translation": "Whatever flowers and fruits there are,\nAnd whatever kinds of medicine there are,\nWhatever precious things there are in the world,\nAnd whatever pure and pleasing waters there are," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough one wishes to abandon suffering,\nOne runs directly towards suffering itself.\n", - "translation": "Though one wishes to abandon suffering,\nOne runs directly towards suffering itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །སྨན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། །འཇིག་རྟེན་རིན་ཆེན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever flowers and fruits there may be,\nAnd whatever types of medicines exist,\nAnd whatever precious things there are in the world,\nAnd whatever pure and pleasing waters there may be,\n", + "translation": "Whatever flowers and fruits there may be,\nAnd whatever types of medicines exist,\nAnd whatever precious things there are in the world,\nAnd whatever pure and pleasing waters there may be," } } }, "39": { - "source": "བདེ་བ་འདོད་ཀྱང་གཏི་མུག་པས།། རང་གི་བདེ་བ་དགྲ་ལྟར་འཇོམས།།", - "target_gt": "They long for joy, but in their ignorance Destroy it, as they would their foe.", + "source": "རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །", + "target_gt": "Mountains of jewels and likewise forest groves in solitary and delightful places, trees adorned with ornamental flowers, and trees whose branches bow with splendid fruit,", + "commentary_1": "འབྲས་བཟང་སྟེ་འབྲས་བུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཡལ་ག་གང་དག་དུད་པར་བྱས་པའི་ཚུལ་དུ་ལྡན་པ་ནི་ཡལ་ག་དུད་པའོ།", + "commentary_2": "རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་རི་བོ་དང་ནི། དེ་བཞིན་དུ་ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་འདུ་འཛིས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་རང་གི་མེ་ཏོག་གི་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས་ཤིང་སྤུད་པ་སྟེ་མཛད་པ་དང་། ཤིང་གང་འབྲས་བུ་བཟང་པོའི་ལྕིད་ཀྱིས་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བདེ་བ་ (happiness)\n- གཏི་མུག་པ་ (deluded, ignorant)\n- དགྲ་ (enemy)\n- འཇོམས་ (destroy, overcome)\n\nGrammatical notes:\n- འདོད་ཀྱང་ (although [they] desire)\n- རང་གི་ (one's own)\n- ལྟར་ (like, as if)\n\nAlthough [they] desire happiness, due to delusion,\n[They] destroy their own happiness as if [it were] an enemy.\n\nTechnical note: This verse continues the theme from the previous one, highlighting the self-defeating behavior of ordinary beings. It emphasizes how ignorance or delusion (གཏི་མུག་པ་) leads people to act against their own interests, destroying their happiness despite their desire for it. This further sets up the contrast with the wisdom and compassion of the bodhisattva path.", - "translation": "Although [they] desire happiness, due to delusion, [They] destroy their own happiness as if [it were] an enemy." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nརིན་ཆེན་(precious), རི་བོ་(mountain), ནགས་ཚལ་(forest), ས་ཕྱོགས་(place/region), དབེན་(isolated), ཉམས་དགའ་(delightful), ལྗོན་ཤིང་(tree), མེ་ཏོག་(flower), རྒྱན་(ornament), འབྲས་(fruit), ཡལ་ག་(branch)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ (and) to list items\n- ཞིང་ connects related qualities\n- གང་ used as a relative pronoun\n\n\nPrecious mountains and likewise,\nForests and places isolated and delightful,\nTrees adorned with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bend with excellent fruit,\n\n\nNote: This verse appears to be describing various pleasant natural settings, likely as objects of offering or visualization in a Buddhist practice context.", + "translation": "Precious mountains and likewise,\nForests and places isolated and delightful,\nTrees adorned with flower ornaments,\nAnd trees whose branches bend with excellent fruit," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough desiring happiness, due to ignorance,\nOne destroys one's own happiness as if it were an enemy.\n", - "translation": "Though desiring happiness, due to ignorance,\nOne destroys one's own happiness as if it were an enemy." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། །ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike precious mountains, and likewise,\nForests and secluded, delightful places,\nTrees adorned with ornaments of flowers,\nAnd trees with branches bowing with good fruit.\n", + "translation": "Like precious mountains, and likewise,\nForests and secluded, delightful places,\nTrees adorned with ornaments of flowers,\nAnd trees with branches bowing with good fruit." } } }, "40": { - "source": "གང་ཞིག་བདེ་བས་ཕོངས་པ་དང་།། སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ།། བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་པ་དང་།། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གཅོད་བྱེད་ཅིང་།། གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ།།", - "target_gt": "But those who fill with bliss, All beings destitute of joy, Who cut all pain and suffering away, From those weighed down with misery, Who drive away the darkness of their ignorance—", + "source": "ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །", + "target_gt": "Incense and perfumes as from divine worlds, wish-fulfilling trees, jewel trees, and crops that grow without need to be plowed, and other ornaments that are fit to be offered.", + "commentary_1": "།སྤོས་ནི་ཙནྡན་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །མ་རྨོས་པ་ནི་ཐོང་ལྕགས་ལ་སོགས་པས་མ་རློག་པའོ། །འཁྲུངས་པ་ནི་སྐྱེས་པའོ། །ལོ་ཐོག་ནི་འབྲས་བུ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བའོ། །མཆོད་པར་འོས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་མཛེས་པར་བྱེད་པའོ།", + "commentary_2": "ལྷ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་སྦྱར་བྱུང་ལ་སོགས་པའི་དྲི་དང་ནི་ཨ་ཀ་རུ་ལ་སོགས་པའི་སྤོས་དང་། འདོད་རྒུར་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་ཤིང་དང་། མ་རྨོས་ཤིང་མ་བཏབ་པར་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་གི་རྣམ་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བདེ་བ་ (happiness)\n- ཕོངས་པ་ (destitute, lacking)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- ཚིམ་པ་ (satisfied, fulfilled)\n- གཅོད་ (cut off, eliminate)\n- གཏི་མུག་ (delusion, ignorance)\n- སེལ་ (dispel, remove)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་ (that which)\n- མང་ལྡན་ (possessing many)\n- ཀུན་གྱིས་ (by all)\n- ཐམས་ཅད་ (all)\n- བྱེད་ཅིང་ (does and)\n- ཀྱང་ནི་ (also)\n\nThat which, for those destitute of happiness\nAnd possessing many sufferings,\nSatisfies [them] with all happiness,\nAnd cuts off all sufferings,\nAnd also dispels delusion,\n\nTechnical note: This verse begins to describe the qualities and effects of bodhicitta, contrasting it with the self-defeating behaviors described in previous verses. It portrays bodhicitta as a force that addresses all aspects of beings' predicaments: lack of happiness, presence of suffering, and the underlying delusion. The verse is incomplete and likely continues in the next lines.", - "translation": "That which, for those destitute of happiness And possessing many sufferings, Satisfies [them] with all happiness, And cuts off all sufferings, And also dispels delusion," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྷ་(deva), འཇིག་རྟེན་(world), དྲི་(fragrance), སྤོས་(incense), དཔག་བསམ་ཤིང་(wish-fulfilling tree), རིན་ཆེན་ཤིང་(jewel tree), མ་རྨོས་འཁྲུངས་པ་(spontaneously grown), ལོ་ཏོག་(harvest), མཆོད་པ་(offering), རྒྱན་(ornament)\n\nGrammar: \n- ན་ཡང་: locative particle + emphatic, \"even in\"\n- དང་ནི།: connective particle + topic marker\n- རྣམ་པ་དང་: type/variety + connective\n- གཞན་ཡང་: \"and others\"\n- འོས་པའི་: genitive particle, \"worthy of\"\n\nEven in the worlds of devas and others, fragrances and incenses, wish-fulfilling trees and jewel trees, varieties of spontaneously grown harvests, and other ornaments worthy of offering\n\nNote: This verse appears to be listing various offerings found in celestial realms, continuing into the next verse. The full sentence likely concludes in the following lines.", + "translation": "Even in the worlds of devas and others, fragrances and incenses, wish-fulfilling trees and jewel trees, varieties of spontaneously grown harvests, and other ornaments worthy of offering" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor those who lack happiness\nAnd are filled with much suffering,\nMay they be satisfied with all joys\nAnd may all their sufferings be cut off,\nAnd may their ignorance also be dispelled.\n", - "translation": "For those who lack happiness\nAnd are filled with much suffering,\nMay they be satisfied with all joys\nAnd may all their sufferings be cut off,\nAnd may their ignorance also be dispelled." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven in the realms of gods and other worlds, there are fragrances and\nIncense, wish-fulfilling trees and precious trees,\nSpontaneously grown crops of various kinds,\nAnd other ornaments worthy of offering.\n", + "translation": "Even in the realms of gods and other worlds, there are fragrances and\nIncense, wish-fulfilling trees and precious trees,\nSpontaneously grown crops of various kinds,\nAnd other ornaments worthy of offering." } } }, "41": { - "source": "དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད།། དེ་འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "What virtue could be matched with theirs? What friend could be compared to them?", + "source": "མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །", + "target_gt": "Lakes and pools bedecked with lotuses, where lovely swans have most delightful calls— Everything that's unowned extending to the edges of the realms of infinite space—", + "commentary_1": "།ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམ་ཁམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་གོ་འབྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །གཏུགས་པ་ནི་དེའི་མཐར་གཏུགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་ནི་སུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའོ།", + "commentary_2": "མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག་ལ་ངང་པ་སྐད་སྙན་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་སྒྲོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ་སྟེ་ཚད་མེད་པ། དག་པའི་ཞིང་དང་སྒྲ་མི་སྙན་ལ་སོགས་པ་ན་ཡོད་པའི་རྫས་བདག་པོས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དགེ་མཚུངས་ (equal virtue)\n- བཤེས་ (friend, spiritual friend)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དང་ (with that)\n- ག་ལ་ཡོད་ (where is there, rhetorical question implying non-existence)\n- དེ་འདྲའི་ (such as that)\n- ཀྱང་ (also, even)\n\nWhere is there virtue equal to that?\nWhere is there even a friend such as that?\n\nTechnical note: These lines conclude the description of bodhicitta from the previous verse. They use rhetorical questions to emphasize the unparalleled nature of bodhicitta, suggesting that no other virtue or spiritual friend can compare to it. The repetition of ག་ལ་ཡོད་ (where is there) reinforces the idea of bodhicitta's uniqueness and supreme value.", - "translation": "Where is there virtue equal to that? Where is there even a friend such as that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཚོ་(lake), རྫིང་བུ་(pond), པདྨ་(lotus), ངང་པ་(swan), ནམ་མཁའ་(sky), ཁམས་(realm)\n\nGrammatical notes:\n- དག and ཀུན are plural markers\n- ལྡན at the end of line 2 indicates possession\n- ན at the end of line 3 is a locative particle\n\n\nLakes and ponds adorned with lotuses,\nSwans with extremely melodious and pleasing calls,\nVast skies extending to the limits of realms,\nAll these without any grasping.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing pure land offerings or visualizations, emphasizing their boundless and ungraspable nature.", + "translation": "Lakes and ponds adorned with lotuses,\nSwans with extremely melodious and pleasing calls,\nVast skies extending to the limits of realms,\nAll these without any grasping." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhere is there virtue equal to that?\nWhere is there a friend like that?\n", - "translation": "Where is there virtue equal to that?\nWhere is there a friend like that?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དག །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་ན། །ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLakes and ponds adorned with lotuses,\nSwans with supremely melodious and pleasing calls,\nThe vast expanse of space reaching to the limits of the realm,\nAll of these are without any grasping or attachment.\n", + "translation": "Lakes and ponds adorned with lotuses,\nSwans with supremely melodious and pleasing calls,\nThe vast expanse of space reaching to the limits of the realm,\nAll of these are without any grasping or attachment." } } }, "42": { - "source": "བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "What merit is there similar to this?", + "source": "བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །", + "target_gt": "Imagining and offering well to the sages, greatest of beings, and their offspring, may the sublime and greatly compassionate recipients think of me lovingly and accept these from me.", + "commentary_1": "།བླངས་ནས་དེ་བཟུང་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་ཡ་རབས་སུ་གྱུར་པ་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་བའོ། །དེ་དག་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའོ། །བཞེས་ཞེས་པ་ནི་བཞེས་པར་རུང་བའི་ཡོན་བཞེས་ཤིག་པའོ། །", + "commentary_2": "བདག་གི་བློ་ཡིས་བླངས་ནས་མཆོད་ཡུལ་ཐུབ་པ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་འབུལ་ན། ཡོན་ཕུལ་ན་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོན་གནས་ཀྱི་དམ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བཞེད་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལ་བརྩེ་བར་དགོངས་ཏེ་བདག་གི་མཆོད་རྫས་འདི་དག་བཞེས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་འདྲ་ (such as that, of that kind)\n- འང་ (also, even)\n- ག་ལ་ཡོད་ (where is there, rhetorical question implying non-existence)\n\nWhere is there even merit such as that?\n\nTechnical note: This line continues the rhetorical questions from the previous verse, further emphasizing the extraordinary nature of bodhicitta. By questioning the existence of comparable merit, it reinforces the idea that the merit generated by bodhicitta is unparalleled and supreme. This rhetorical device serves to elevate bodhicitta above all other virtuous actions or states of mind.", - "translation": "Where is there even merit such as that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབློ་ཡིས་བླངས་ (mentally taken/imagined), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག (supreme among beings), སྲས་ (offspring/bodhisattvas), ཡོན་གནས་ (object of offerings), ཐུགས་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammar: \n- ན་ conditional particle\n- ཀྱིས་ agentive particle\n- Honorific terms: ལེགས་འབུལ་, ཐུགས་རྗེ་, དགོངས་, བཞེས་\n\n\nIf I mentally imagine and excellently offer to the supreme Sage among beings and his offspring,\nMay the holy objects of offering, those of great compassion,\nLovingly consider me and accept these [offerings] of mine.\n\n\nNote: \"ཐུབ་པ་\" (Sage) refers to the Buddha. \"སྲས་\" (offspring) typically refers to bodhisattvas.", + "translation": "If I mentally imagine and excellently offer to the supreme Sage among beings and his offspring,\nMay the holy objects of offering, those of great compassion,\nLovingly consider me and accept these [offerings] of mine." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow could there be such merit?", - "translation": "How could there be such merit?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving taken up with my mind, I make excellent offerings\nTo the supreme Buddha and his spiritual heirs.\nMay the holy recipients, those of great compassion,\nLovingly accept these offerings of mine, thinking of me with kindness.\n", + "translation": "Having taken up with my mind, I make excellent offerings\nTo the supreme Buddha and his spiritual heirs.\nMay the holy recipients, those of great compassion,\nLovingly accept these offerings of mine, thinking of me with kindness." } } }, "43": { - "source": "ཕན་བཏགས་ལན་ལྡོན་གང་ཡིན་པ།། དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན།། མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "If someone who returns a favor Is deserving of some praise, Why need we speak of Bodhisattvas, Those who do good even unsolicited?", + "source": "བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །", + "target_gt": "I am bereft of merit, destitute, And have no other wealth that I could offer. May the protectors, who think of others' welfare, Accept these through their power for my sake.", + "commentary_1": "དངོས་པོའི་མཆོད་པ་མི་བྱེད་པ་ཅི་སྟེ་སྙམ་པ་ལ།བསོད་ནམས་དང་མི་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པའི་ནོར་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །ནོར་ནི་དགོས་པའོ། །ཉིད་ཀྱི་མཐུ་སྟེ་རང་གི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཕུལ་བའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་འདི་བཞེས་ཤིག་པ་སྟེ་བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་རྫས་མི་འབུལ་བར་དེ་དག་འབུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། བདག་ནི་སྔོན་བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང་མི་ལྡན་པས་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། དེས་ན་མཆོད་པའི་ནོར་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས་ལ། ཁྱེད་ལ་མཆོད་པར་འདོད་པ་དེས་ན་གཞན་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པར་དགོངས་པའི་མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས། མཆོད་རྫས་འདི་རྣམས་མཆོད་པ་པོ་བདག་གི་དོན་གྱི་སླད་དུ་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཕན་བཏགས་ (benefit conferred)\n- ལན་ལྡོན་ (repay kindness)\n- བསྔགས་འོས་ (worthy of praise)\n- མ་བཅོལ་ (unsolicited, without being asked)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པ་ (that which is)\n- རེ་ཞིག་ (for a while, temporarily)\n- ལེགས་པར་བྱེད་པ་ (doing good)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nIf that which repays kindness for benefits conferred\nIs even temporarily worthy of praise,\nThen for the bodhisattva who does good without being asked,\nWhat need is there to mention [their praiseworthiness]?\n\nTechnical note: This verse contrasts ordinary virtuous behavior (repaying kindness) with the spontaneous, unsolicited beneficence of bodhisattvas. It uses a rhetorical structure to imply that if even repaying kindness is praiseworthy, the actions of bodhisattvas are beyond compare. The phrase སྨོས་ཅི་དགོས་ suggests that the praiseworthiness of bodhisattvas is self-evident and beyond question.", - "translation": "If that which repays kindness for benefits conferred Is even temporarily worthy of praise, Then for the bodhisattva who does good without being asked, What need is there to mention [their praiseworthiness]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་(merit), བཀྲེན་(poor), མཆོད་པ་(offering), ནོར་(wealth), གཞན་དོན་(benefit of others), མགོན་(protector)\n\nGrammatical notes:\n- མི་ལྡན་: negative possession\n- མ་མཆིས་: honorific negative existential verb\n- གྱིས་: instrumental particle\n- སླད་: for the sake of\n\n\nI am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings whatsoever.\nTherefore, Protector who considers others' welfare,\nPlease accept this by your own power, for my sake.\n\n\nTechnical note: The verse expresses humility and a request for the spiritual protector to accept the practitioner's meager offering through compassion and power.", + "translation": "I am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings whatsoever.\nTherefore, Protector who considers others' welfare,\nPlease accept this by your own power, for my sake." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who repay kindness done to them\nAre worthy of some praise, at least for now.\nBut what need is there to mention bodhisattvas,\nWho do good deeds without being asked?\n", - "translation": "Those who repay kindness done to them\nAre worthy of some praise, at least for now.\nBut what need is there to mention bodhisattvas,\nWho do good deeds without being asked?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings.\nTherefore, Protector who contemplates the welfare of others,\nBy your own power, please accept this for my sake.\n", + "translation": "I am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings.\nTherefore, Protector who contemplates the welfare of others,\nBy your own power, please accept this for my sake." } } }, "44": { - "source": "འགྲོ་བ་ཉུང་ཟད་ནར་མའི་ཟས་སྦྱོར་བ།། སྐད་ཅིག་ཟས་ཙམ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་།། བརྙས་བཅས་ཉིན་ཕྱེད་འགྲངས་པར་བྱེད་པ་ཡང་།། དགེ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་བོས་བཀུར།།", - "target_gt": "People praise as virtuous donors Those who with contempt support A few with plain and ordinary food: A moment’s gift that feeds for only half a day.", + "source": "རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །", + "target_gt": "To the Victorious Ones and their offspring, I will forever offer all my bodies. O supreme beings, please accept me entirely. With devotion, I will become your servant.", + "commentary_1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏང་བ་ལ་སོགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱལ་དང་དེའི་སྲས་ཞེས་པ་ནི་ཁ་བསྐངས་པའོ། །ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སམ་ཡང་ན་གཏན་དུ་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་བདག་གི་དངོས་པོ་ཀུན་འབུལ་བའོ། །ཀྱེ་སེམས་དཔའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་རྣམས་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཤིག་སྟེ། བཞེས་པར་མཛོད་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདུད་བཞི་ལས་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བ་སྟེ་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི་བདག་རང་གི་ལུས་ཀུན་དུས་གཏན་དུ་འབུལ་བར་བགྱི་ཡི། ཀྱེ་སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་སུ་བཞེས་ཏེ་བདག་གིར་མཛོད་ཅིག གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་སྟེ་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབ་པར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings)\n- ནར་མའི་ཟས་ (ordinary food)\n- སྐད་ཅིག་ (moment, instant)\n- བརྙས་བཅས་ (with contempt)\n- ཉིན་ཕྱེད་ (half a day)\n- འགྲངས་པ་ (satisfy, fill)\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- སྐྱེ་བོ་ (people)\n\nGrammatical notes:\n- ཉུང་ཟད་ (a little, few)\n- སྦྱོར་བ་ (prepare, provide)\n- སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ (give, offer)\n- བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་ (saying it is doing)\n- བཀུར་ (honor, respect)\n\nThose who provide ordinary food for a few beings,\nThose who give merely a moment's worth of food,\nAnd those who fill [others] for half a day, even with contempt,\nAre honored by people, saying, \"This is doing virtue.\"\n\nTechnical note: This verse describes various small acts of generosity that are commonly praised as virtuous. It sets up a contrast with the vastly superior actions of bodhisattvas, which will likely be described in subsequent verses. The mention of བརྙས་བཅས་ (with contempt) suggests that even imperfect acts of giving are praised, further emphasizing the extraordinary nature of bodhisattva conduct.", - "translation": "Those who provide ordinary food for a few beings, Those who give merely a moment's worth of food, And those who fill [others] for half a day, even with contempt, Are honored by people, saying, \"This is doing virtue.\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་ (Victor/Buddha), སྲས་ (Offspring/Bodhisattva), སེམས་དཔའ་ (Bodhisattva), འབངས་ (Subject/Servant)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ནི་ (ergative + focus particle): emphasizes the subject \"I\"\n- གཏན་དུ་ (adverb): \"forever\"\n- བགྱི་ (honorific form of བྱེད་): \"do/make\"\n- ཡོངས་བཞེས་ཤིག་ (imperative): \"please fully accept\"\n\n\nI shall forever offer my entire body\nTo the Victors and their offspring.\nSupreme bodhisattvas, please fully accept me.\nWith devotion, I shall become your servant.\n\n\nTechnical note: \"Victor\" (རྒྱལ་) is a common epithet for Buddha, while \"offspring\" (སྲས་) typically refers to bodhisattvas.", + "translation": "I shall forever offer my entire body\nTo the Victors and their offspring.\nSupreme bodhisattvas, please fully accept me.\nWith devotion, I shall become your servant." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan passage, enclosed in tags:\n\n\nEven giving a moment's worth of food,\nOr providing a meager ordinary meal,\nOr feeding someone for half a day with contempt,\nIs still considered virtuous and respected by people as doing good.\n", - "translation": "Even giving a moment's worth of food,\nOr providing a meager ordinary meal,\nOr feeding someone for half a day with contempt,\nIs still considered virtuous and respected by people as doing good." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo the Victorious Ones and their heirs,\nI offer my entire body for all time.\nSupreme Bodhisattvas, please accept me completely.\nWith devotion, I become your servant.\n", + "translation": "To the Victorious Ones and their heirs,\nI offer my entire body for all time.\nSupreme Bodhisattvas, please accept me completely.\nWith devotion, I become your servant." } } }, "45": { - "source": "སེམས་ཅན་གྲངས་མཐའ་ཡས་ལ་དུས་རིང་དུ།། བདེ་བར་གཤེགས་ཀྱི་བདེ་བ་བླ་ན་མེད།། ཡིད་ལ་བསམ་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་བྱེད་པའི།། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལྟ་ཞིག་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "What need is there to speak of those Who long bestow on countless multitudes The peerless joy of blissful Buddhahood The ultimate fulfillment of their hopes?", + "source": "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །", + "target_gt": "Because you have accepted me completely, Not fearing existence, I will benefit beings. I will transcend my previous misdeeds And never do another wrong again.", + "commentary_1": "ཡོངས་སུ་བཞེས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཡོངས་སུ་བཟུང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱིད་པའོ། །སྔོན་ནི་འདས་པའོ། །གཞན་ཡང་ནི་མ་འོངས་པའོ། །", + "commentary_2": "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན་ཆེན་པོ་ལ་བསྟེན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་འཇིགས་ཤིང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱི་ནུས་པར་བགྱིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་བདག་ཉིད་སྡིག་པ་དང་ལྡན་ན་དེ་མི་ནུས་པས་སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་སྟེ་འཆགས་པར་བགྱིད་ཅིང་སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- བདེ་བར་གཤེགས་ (Sugata, Well-gone One)\n- བདེ་བ་བླ་ན་མེད་ (unsurpassed happiness)\n- ཡིད་ལ་བསམ་པ་ (wishes, thoughts in mind)\n- སྦྱིན་པ་ (giving, generosity)\n\nGrammatical notes:\n- གྲངས་མཐའ་ཡས་ (limitless in number)\n- དུས་རིང་དུ་ (for a long time)\n- མཐའ་དག་ (all, entire)\n- རྫོགས་བྱེད་པའི་ (fulfilling, completing)\n- རྟག་ཏུ་ (always, constantly)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nTo limitless numbers of sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed happiness of the Sugatas,\nFulfilling all the wishes in their minds,\nWhat need is there to mention constantly giving like this?\n\nTechnical note: This verse contrasts the limited acts of generosity mentioned in the previous verse with the vast, ongoing generosity of bodhisattvas. It emphasizes the scale (limitless beings), duration (long time), quality (unsurpassed happiness), and completeness (fulfilling all wishes) of bodhisattva activity. The rhetorical question at the end implies that such generosity is beyond compare and self-evidently superior.", - "translation": "To limitless numbers of sentient beings, for a long time, The unsurpassed happiness of the Sugatas, Fulfilling all the wishes in their minds, What need is there to mention constantly giving like this?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཡོངས་སུ་བཟུང་ (fully embraced), སྲིད་ (existence), མི་འཇིགས་ (fearless), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྡིག་ལས་ (negative actions)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ན་: causal connector \"because\"\n- བགྱིད་: honorific form of \"do/perform\"\n- འདའ་བགྱིད་: \"transcend/go beyond\"\n- སླན་ཆད་: \"henceforth\"\n\n\nBecause I am fully embraced by you,\nI shall fearlessly benefit sentient beings in existence.\nI shall completely transcend previous negative actions,\nAnd henceforth not commit other misdeeds.\n\n\nTechnical note: The term སྡིག་ལས་ (negative actions) is often used interchangeably with karma in Buddhist contexts, specifically referring to actions that lead to negative karmic results.", + "translation": "Because I am fully embraced by you,\nI shall fearlessly benefit sentient beings in existence.\nI shall completely transcend previous negative actions,\nAnd henceforth not commit other misdeeds." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor countless sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed bliss of the Sugatas (Buddhas),\nFulfilling all wishes in their minds -\nWhat need is there to even mention constant giving?\n", - "translation": "For countless sentient beings, for a long time,\nThe unsurpassed bliss of the Sugatas (Buddhas),\nFulfilling all wishes in their minds -\nWhat need is there to even mention constant giving?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSince I am fully embraced by you,\nI act fearlessly in the world to benefit beings.\nI will truly transcend my past negative karma,\nAnd henceforth commit no further negative actions.\n", + "translation": "Since I am fully embraced by you,\nI act fearlessly in the world to benefit beings.\nI will truly transcend my past negative karma,\nAnd henceforth commit no further negative actions." } } }, "46": { - "source": "གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ།། གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ།། ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི།། དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས།།", - "target_gt": "All those who harbor evil in their minds Against such lords of generosity, the Buddha’s heirs, Will stay in hell, the mighty Sage has said, For ages equal to the moments of their malice.", + "source": "ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། །", + "target_gt": "Within this sweetly fragrant house for bathing, Where the bright and lustrous floors are paved with crystal, Alluring pillars are aglow with jewels, And glistening pearls are draped in canopies,", + "commentary_1": "འོད་གསལ་ནི་ཤེལ་ལོ། །དེ་དེས་བརྩམས་པས་ན་ཤེལ་ལས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའམ། ཡང་ན་ཤེལ་དེའི་ས་གཞི་བསྟར་བའོ། །རིན་ཆེན་འབར་བ་ནི་འོད་གསལ་བ་སྟེ་གང་དེ་ལས་གྲུབ་པའི་ཀ་བ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའོ། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་ནི་འོད་གསལ་ཞིང་འཕྲོ་བ་སྟེ་དེས་བླ་རེ་བྲེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཁྲུས་དང་བྱི་དོར་ན་བཟའ་རྒྱན། །དྲི་དང་མེ་ཏོག་སྤོས་དང་བཤོས། །སྒྲོན་མེ་ས་གཞི་ཁང་པ་གདུགས། །བློས་སྤྲུལ་མཆོད་པ་བཅུ་གཉིས་སོ། །ཞེས་པ་རིམ་པ་ལྟར་བསྟན་པའི་དང་པོ་ནི། ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཙནྡན་ལ་སོགས་པས་བསྒོས་པས་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་ཁ་དོག་གསལ་ཞིང་དྭངས་ལ་འོད་འཚེར་བ་བསྟར་ཏེ་བྱི་དོར་ལེགས་པར་བྱས་ཤིང་། རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་འོད་འབར་བ་དང་ལྡན་པའི་ཀ་བ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ་མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་བྲེ་སྟེང་དུ་བྲེས་པ་དེར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྒྱལ་སྲས་ (prince of the Victorious Ones, bodhisattva)\n- སྦྱིན་བདག་ (benefactor, generous one)\n- ངན་སེམས་ (malicious thoughts)\n- བསྐལ་པ་ (kalpa, eon)\n- དམྱལ་བ་ (hell)\n- ཐུབ་པ་ (Sage, Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་ (whoever)\n- དེ་འདྲའི་ (such as that)\n- གལ་ཏེ་...དེ་ (if...then)\n- སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ (generates)\n- གྲངས་བཞིན་ (according to the number)\n- གནས་པར་འགྱུར་ (will abide)\n- གསུངས་ (taught, spoken)\n\nWhoever, towards such a bodhisattva benefactor,\nIf they generate malicious thoughts,\nFor as many kalpas as the number of malicious thoughts generated,\nThey will abide in hell, thus the Sage has taught.\n\nTechnical note: This verse warns of the severe karmic consequences of harboring ill will towards bodhisattvas. It emphasizes the power of even mental actions when directed at such spiritually advanced beings. The reference to the Buddha's teaching (ཐུབ་པས་གསུངས་) adds authority to this statement.", - "translation": "Whoever, towards such a bodhisattva benefactor, If they generate malicious thoughts, For as many kalpas as the number of malicious thoughts generated, They will abide in hell, thus the Sage has taught." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ (bathhouse), ཤེལ་གྱི་ས་གཞི (crystal floor), རིན་ཆེན་ (jewels), ཀ་བ (pillars), མུ་ཏིག་ (pearls), བླ་རེ་ (canopy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལྟར་ to indicate simile\n- Genitive particles (ཀྱི) showing possession\n- Adjectival phrases modifying nouns\n\n\nIn a bathhouse extremely fragrant,\nWith a crystal floor clear and sparkling,\nAdorned with lovely pillars blazing with jewels,\nThere, where a canopy of lustrous pearls is spread,\n\n\nTechnical notes:\n- This verse describes an idealized, opulent setting, likely as part of a visualization practice or description of a pure realm.\n- The imagery emphasizes purity, clarity, and precious materials, common motifs in Tibetan Buddhist descriptions of sacred spaces.", + "translation": "In a bathhouse extremely fragrant,\nWith a crystal floor clear and sparkling,\nAdorned with lovely pillars blazing with jewels,\nThere, where a canopy of lustrous pearls is spread," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhoever harbors ill will towards such a bodhisattva benefactor,\nFor as many moments as they generate malicious thoughts,\nFor that many eons they will dwell in hell realms -\nThus the Sage has proclaimed.\n", - "translation": "Whoever harbors ill will towards such a bodhisattva benefactor,\nFor as many moments as they generate malicious thoughts,\nFor that many eons they will dwell in hell realms -\nThus the Sage has proclaimed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ལྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་རེ་བྲེས་པ་དེར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe bathing chamber is exquisitely fragrant,\nWith a crystal floor gleaming and sparkling,\nAdorned with lovely pillars of blazing jewels,\nAnd draped with a canopy of lustrous pearls.\n", + "translation": "The bathing chamber is exquisitely fragrant,\nWith a crystal floor gleaming and sparkling,\nAdorned with lovely pillars of blazing jewels,\nAnd draped with a canopy of lustrous pearls." } } }, "47": { - "source": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དྭང་བྱེད་ན།། དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ།།", - "target_gt": "But joyous and devoted thoughts Will yield abundant fruits in greater strength.", + "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །", + "target_gt": "To the Tathagatas and their sons, I offer a bath with many precious vases filled with fragrant water, accompanied by songs and music.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲེལ་པ་དྲུག་པའོ། །སྤོས་ཀྱི་ཆུ་ཡོད་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མེ་ཏོག་གིས་ཀྱང་བཀང་བ་དེས་དེ་དག་ལ་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གླུ་དང་རོལ་མོར་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྲུས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱེད་པའམ།", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་གསེར་ལ་སོགས་པའི་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་དྲི་ཞིམ་པོ་དང་སྦྱར་བའི་ཆུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེ་ཏོག་དང་བཅས་པས་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི་རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཡིད་རབ་དྭང་ (mind of pure faith, clear mind)\n- འབྲས་བུ་ (fruit, result)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ་ (however, on the other hand)\n- གང་ཞིག་ (whoever)\n- བྱེད་ན་ (if one does)\n- དེ་ཡི་ (of that)\n- དེ་བས་ལྷག་པར་ (even more than that)\n- འཕེལ་ (increase, grow)\n\nHowever, if one generates a mind of pure faith,\nThe fruit of that will increase even more than that [negative result].\n\nTechnical note: This verse contrasts with the previous one, showing the positive karmic effects of having faith in bodhisattvas. It suggests that the merit of faith surpasses even the negative consequences of ill will, emphasizing the power of positive mental states directed towards bodhisattvas.", - "translation": "However, if one generates a mind of pure faith, The fruit of that will increase even more than that [negative result]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །\n", + "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata), སྲས་ (Offspring), བུམ་པ་ (Vase), སྤོས་ (Incense), སྐུ་ཁྲུས་ (Ritual Bath)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (to/for) indicates the recipients of the offering\n- ཀྱི་ (genitive particle) connects \"incense\" and \"water\"\n- དང་ནི་ (and) connects elements of the offering\n\n\nTo the Tathāgatas and their offspring,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled well with fragrant water of incense,\nAccompanied by many songs and music.\n\nTechnical note: This verse describes a ritual bath offering (སྐུ་ཁྲུས་) to buddhas and bodhisattvas, a common practice in Tibetan Buddhism.", + "translation": "To the Tathāgatas and their offspring,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled well with fragrant water of incense,\nAccompanied by many songs and music." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHowever, if one purifies the mind with sincere devotion,\nThe fruits of that will increase even more abundantly.\n", - "translation": "However, if one purifies the mind with sincere devotion,\nThe fruits of that will increase even more abundantly." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོར་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo the Tathagatas and their spiritual heirs,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled with fragrant waters and pleasing scents,\nAccompanied by songs and the sound of music.\n", + "translation": "To the Tathagatas and their spiritual heirs,\nI offer a bath with many precious vases\nFilled with fragrant waters and pleasing scents,\nAccompanied by songs and the sound of music." } } }, "48": { - "source": "རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་།། སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ།།", - "target_gt": "Even in great trouble, Bodhisattvas Never bring forth wrong; their virtues naturally increase.", + "source": "དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། །", + "target_gt": "With cloths that are beyond compare and clean, infused with a fine scent, I dry their bodies. And then I offer them the finest robes, well dyed and most delightfully perfumed.", + "commentary_1": "ཡང་ན་བྱས་པའོ། །མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་སམ་ཡང་ན་སྤུ་དང་བཅས་པའི་གོས་ཀྱིས་སྐུ་ཁྲུས་བྱས་ལ་རླན་འབྱིན་པ་དང་།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས་འཇམ་པོ་གཙང་ལ་དྲི་ཞིམ་པོས་རབ་ཏུ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །གསུམ་པ་ནི། བྱི་དོར་བྱས་པའི་རྗེས་དེ་ནས་དེ་དག་ལ་ཁ་དོག་ངུར་སྨྲིག་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་རུང་བ་ལེགས་པར་བསྒྱུར་བའི་ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་དམ་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་འབུལ་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྒྱལ་སྲས་ (prince of the Victorious Ones, bodhisattva)\n- དོ་གལ་ (effort, exertion)\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n- དགེ་བ་ (virtue, positive actions)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ལ་ (towards)\n- ཆེན་པོས་ཀྱང་ (even with great)\n- མི་འབྱུང་ (does not arise)\n- ངང་གིས་ (naturally, spontaneously)\n- འཕེལ་ (increase, grow)\n\nTowards bodhisattvas, even with great effort,\nNegative actions do not arise, [and] virtue increases naturally.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the inherent virtue of bodhisattvas, suggesting that they are so established in goodness that even deliberate attempts to act negatively towards them fail, while virtuous actions and thoughts arise spontaneously. The phrase དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ (even with great effort) implies that it's virtually impossible to generate negative karma in relation to bodhisattvas.", - "translation": "Towards bodhisattvas, even with great effort, Negative actions do not arise, [and] virtue increases naturally." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། །\n", + "output": "For this Tibetan text, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nསྐུ་(body/form), མཚུངས་པ་མེད་པ་(incomparable), གོས་(garment), གཙང་(pure), དྲི་(scent), ན་བཟའ་(robes)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (པས) in སྒོས་པས\n- Honorific forms: སྐུ་, ན་བཟའ་\n\n\nWith incomparable garments for their bodies,\nI wipe their forms with pure, fragrant [cloths].\nThen, to them I offer excellent, color-transformed,\nSupreme robes of the finest fragrance.\n\n\nTechnical notes:\n- སྐུ་ refers to the enlightened body of a buddha or high-level bodhisattva\n- The text describes ritual offerings and veneration practices", + "translation": "With incomparable garments for their bodies,\nI wipe their forms with pure, fragrant [cloths].\nThen, to them I offer excellent, color-transformed,\nSupreme robes of the finest fragrance." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor the sons of the Victorious Ones, even with great effort,\nNo wrongdoing arises, and virtue naturally increases.\n", - "translation": "For the sons of the Victorious Ones, even with great effort,\nNo wrongdoing arises, and virtue naturally increases." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTheir bodies are clothed in incomparable garments.\nTheir bodies are wiped clean with supremely fragrant substances.\nThen, to them are offered\nExcellently dyed robes of the finest, most fragrant quality.\n", + "translation": "Their bodies are clothed in incomparable garments.\nTheir bodies are wiped clean with supremely fragrant substances.\nThen, to them are offered\nExcellently dyed robes of the finest, most fragrant quality." } } }, "49": { - "source": "གང་ལ་སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་དེ།། སྐྱེས་པ་དེ་ཡི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་།།", - "target_gt": "To them in whom this precious jewel of mind Is born—to them I bow!", + "source": "གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། །", + "target_gt": "With various fine cloths that are delicate and soft, and hundreds of excellent ornaments, I adorn noble Samantabhadra, Manjushri, Lokeshvara, and others.", + "commentary_1": "བཟང་བ་ནི་ལྷ་ལ་འོས་པའི་གོས་སོ། །སྲབ་པ་ནི་ཕྲ་བའོ། །འཇམ་པ་ནི་འབོལ་བའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་གང་ཁ་དོག་དུ་མས་མཛེས་པའོ། །", + "commentary_2": "ཁྱིམ་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་རྣམས་ལ་གོས་བཟང་པོ་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཅན་རྣམས་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཞི་པ་ནི། ཅོད་པན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་མཆོག་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པས་ན་འཕགས་པ་སྟེ་དེའི་ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་བྱམས་པ་ལ་སོགས་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་ཁྱིམ་པའི་རྟགས་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་བརྒྱན་པར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་ (precious supreme mind, referring to bodhicitta)\n- སྐུ་ (body, honorific)\n- ཕྱག་འཚལ་ (bow, prostrate)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལ་ (in whom)\n- དེ་ (that)\n- སྐྱེས་པ་ (has arisen)\n- དེ་ཡི་ (of that [one])\n- ཞིང་ (and, while)\n\nTo the body of the one in whom\nThat precious supreme mind has arisen, I bow and\n\nTechnical note: This verse expresses reverence for those who have generated bodhicitta, referring to it as the \"precious supreme mind\" (སེམས་ཀྱི་དམ་པ་རིན་ཆེན་). The use of སྐུ་ (honorific for body) indicates deep respect. The verse is incomplete and continues in the next line.", - "translation": "To the body of the one in whom That precious supreme mind has arisen, I bow and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགོས་བཟང་(fine garments), རྒྱན་མཆོག་(supreme ornaments), འཕགས་པ་(noble one), ཀུན་དུ་བཟང་(Samantabhadra), འཇམ་དབྱངས་(Mañjuśrī), འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་(Lokeśvara)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ for listing items\n- སོགས་ལའང་ indicating \"and others as well\"\n- བགྱི as honorific form of བྱེད་ (to do)\n\n\nWith various fine garments, thin and soft,\nAnd hundreds of those supreme ornaments,\nI shall adorn the noble Samantabhadra, Mañjuśrī,\nLokeśvara, and others as well.\n\n\nNote: The translation preserves the Sanskrit names of the bodhisattvas as per the instructions.", + "translation": "With various fine garments, thin and soft,\nAnd hundreds of those supreme ornaments,\nI shall adorn the noble Samantabhadra, Mañjuśrī,\nLokeśvara, and others as well." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI bow down to the body of the one\nIn whom has arisen that supreme jewel of bodhicitta.\n", - "translation": "I bow down to the body of the one\nIn whom has arisen that supreme jewel of bodhicitta." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་དུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith various fine, thin, and soft garments,\nAnd hundreds of excellent ornaments of all kinds,\nI will adorn Samantabhadra, Manjushri,\nAvalokiteshvara, and other noble ones.\n", + "translation": "With various fine, thin, and soft garments,\nAnd hundreds of excellent ornaments of all kinds,\nI will adorn Samantabhadra, Manjushri,\nAvalokiteshvara, and other noble ones." } } }, "50": { - "source": "གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདེ་འབྲེལ་བ།། བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།།", - "target_gt": "I go for refuge to those springs of happiness Who bring their very enemies to perfect bliss.", + "source": "སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །", + "target_gt": "Like polishing the purest refined gold, I apply the finest scents, whose fragrances waft everywhere throughout the billion worlds, to the radiant bodies of all the Lords of Sages.", + "commentary_1": "གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང་རི་རབ་དང་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དང་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་སོ་སོར་སྟོང་ཕྲག་རེར་བརྩིས་པ་ནི་སྟོང་ངོ་། །སྟོང་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོར་སྟོང་འགྱུར་དུ་བརྩིས་པ་དེ་ཉིད་སྟོང་གཉིས་པའོ། །སྟོང་གཉིས་པ་ཉིད་སྟོང་འགྱུར་དུ་བསྒྲེས་པ་ནི་སྟོང་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གླིང་བཞི་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་གཅིག་གི་ཞིང་ཁམས་སོ། །ཞིང་ཁམས་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུར་མཐའ་མེད་པ་དེ་དག་ཏུ་ཁྱབ་པར་དྲི་ལྡང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །བྱུག་པར་བགྱི་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བྱུག་པར་བགྱི་བའོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། མཛོད་ལས། གླིང་བཞི་དང་ནི་ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཞེས་བྱ། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་མོ། །ཞེས་པས་སྟོང་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་ཀུན་ན་དྲི་ངད་ལྡང་བ་སྟེ་རྟག་ཏུ་དྲིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་འདྲ་བ་འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གནོད་པ་ (harm)\n- བདེ་འབྲེལ་བ་ (connected with happiness)\n- བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ (source of happiness)\n- སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལ་ (to whom)\n- བྱས་ཀྱང་ (even if done)\n- དེ་ལ་ (to that)\n\nTo whom even if harm is done, [they remain] connected with happiness,\nTo that source of happiness, I go for refuge.\n\nTechnical note: This verse completes the thought from the previous one, describing the qualities of those who have generated bodhicitta. It emphasizes their unshakeable nature, remaining a source of happiness even when harmed. The phrase སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge) is a formal expression of taking refuge, indicating deep commitment and trust in the bodhisattva path.", - "translation": "To whom even if harm is done, [they remain] connected with happiness, To that source of happiness, I go for refuge." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྟོང་གསུམ་ (trichiliocosm), དྲི་ངད་ (fragrance), ཐུབ་དབང་ (Lord of Sages), གསེར་སྦྱངས་ (refined gold), བྱི་དོར་ (polished)\n\nGrammar notes:\n- ཀུན་དུ་ (locative particle)\n- ལྡང་བ་ཡི་ (genitive particle connecting to དྲི་མཆོག་)\n- བྱས་པ་ལྟར་ (comparative construction)\n- བྱུག་པར་བགྱི་ (honorific future tense)\n\n\nWith the supreme fragrances that waft throughout the trichiliocosm,\nI shall anoint the bodies of all the Lords of Sages,\nGleaming and radiant like refined gold\nThat has been well polished.\n\n\nTechnical note: ཐུབ་དབང་ (Lord of Sages) is an epithet for the Buddha. The verse describes making offerings to the Buddhas, imagining anointing their bodies with the finest fragrances from throughout the universe.", + "translation": "With the supreme fragrances that waft throughout the trichiliocosm,\nI shall anoint the bodies of all the Lords of Sages,\nGleaming and radiant like refined gold\nThat has been well polished." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTo that which brings peace even when harmed,\nThe source of happiness, I go for refuge.\n", - "translation": "To that which brings peace even when harmed,\nThe source of happiness, I go for refuge." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྟོང་གསུམ་ཀུན་དུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith the finest fragrances that waft throughout the billion-fold universe,\nI anoint the bodies of all the mighty sages,\nGleaming and radiant like pure refined gold\nThat has been polished to a brilliant shine.\n", + "translation": "With the finest fragrances that waft throughout the billion-fold universe,\nI anoint the bodies of all the mighty sages,\nGleaming and radiant like pure refined gold\nThat has been polished to a brilliant shine." } } }, "51": { - "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས།། དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས།། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད།།", - "target_gt": "Confession To the Buddhas, those thus gone, And to the sacred Dharma, spotless and supremely rare, And to the Buddha’s offspring, oceans of good qualities, That I might gain this precious attitude, I make a perfect offering.", + "source": "ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །", + "target_gt": "To the supreme object of worship, the Lord of Sages, I offer pleasing flowers such as mandarava, lotus, and utpala, along with all fragrant scents, and beautifully arranged, attractive garlands.", + "commentary_1": "མན་དཱ་ར་བ་ནི་ལྷའི་མེ་ཏོག་གོ། །པདྨ་ནི་མ་ལི་ཀའོ། །ཨུཏྤལ་ནི་ཨུཏྤལ་སྔོན་པོའོ། །སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་གང་དེ་ལ་སོགས་པའི་མེ་ཏོག་གང་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དྲི་ཞིམ་པོས་ཞེས་འབྲུ་མང་པོའི་སྒྲ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་ལུང་གི་ཚིག་དྲི་ཞིམ་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཕྲེང་བ་ནི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བའོ། །སྤེལ་ལེགས་པ་ནི་བརྒྱུད་པའི་བཀོད་པ་ལེགས་པ་སྟེ་དེས་ཡིད་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "དྲུག་པ་ནི། ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ལྷའི་མེ་ཏོག་མནྡཱ་ར་བ་དང་པདྨ་དང་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་དག་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་ཕྲེང་བ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ལེགས་པར་སྤེལ་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མཆོད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata)\n- དམ་པའི་ཆོས་ (sacred Dharma)\n- དཀོན་མཆོག་ (rare and supreme, referring to the Three Jewels)\n- དྲི་མ་མེད་ (stainless, immaculate)\n- སངས་རྒྱས་སྲས་ (sons of the Buddha, bodhisattvas)\n- ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of qualities)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་དང་ (and, plural marker)\n- རྣམས་ལ་ (to)\n- ལེགས་པར་མཆོད་ (make excellent offerings)\n\nTo the Tathāgatas and the sacred Dharma,\nThe stainless rare and supreme [Three Jewels] and the sons of the Buddha,\nTo [these] oceans of qualities, I make excellent offerings.\n\nTechnical note: This verse is a formal expression of making offerings to the objects of refuge in Buddhism. It includes the Buddha (Tathāgatas), Dharma, Sangha (implied in \"rare and supreme\"), and bodhisattvas. The phrase ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of qualities) is a common metaphor for the vast virtues of these objects of veneration.", - "translation": "To the Tathāgatas and the sacred Dharma, The stainless rare and supreme [Three Jewels] and the sons of the Buddha, To [these] oceans of qualities, I make excellent offerings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །\n", + "output": "Key terms:\nཐུབ་དབང་ (Lord of Sages), མཆོད་གནས་ (Object of worship), མེ་ཏོག་ (Flowers), མནྡ་ར་ (Mandārava), པདྨ་ (Lotus), ཨུཏྤལ་ (Utpala), ཕྲེང་བ་ (Garland)\n\n\nTo the supreme object of worship, the Lord of Sages,\nI offer pleasing flowers: mandārava, lotus,\nUtpala, and all other fragrant blooms,\nAlong with beautifully arranged, delightful garlands.\n\n\nNote: མནྡ་ར་ (mandārava), པདྨ་ (padma), and ཨུཏྤལ་ (utpala) are specific types of celestial flowers often mentioned in Buddhist offerings.", + "translation": "To the supreme object of worship, the Lord of Sages,\nI offer pleasing flowers: mandārava, lotus,\nUtpala, and all other fragrant blooms,\nAlong with beautifully arranged, delightful garlands." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo the Tathagatas and the sacred Dharma,\nTo the stainless precious jewels and the sons of the Buddha,\nTo the oceans of virtues, I make excellent offerings.\n", - "translation": "To the Tathagatas and the sacred Dharma,\nTo the stainless precious jewels and the sons of the Buddha,\nTo the oceans of virtues, I make excellent offerings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo the supreme object of worship, the Mighty Sage,\nI offer pleasing flowers - mandarava and lotus,\nUtpala and all other fragrant blooms,\nAlong with beautiful, delightful garlands.\n", + "translation": "To the supreme object of worship, the Mighty Sage,\nI offer pleasing flowers - mandarava and lotus,\nUtpala and all other fragrant blooms,\nAlong with beautiful, delightful garlands." } } }, "52": { - "source": "ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་།། རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ།། ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་།། ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་།། ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་།།", - "target_gt": "I offer every fruit and flower, Every kind of healing draft And all the precious gems the world contains, With all pure waters of refreshment; Every mountain wrought of precious jewels, All sweet and lonely forest groves, The trees of paradise adorned with blossom, Trees with branches bowed with perfect fruit; The perfumed fragrance of divine and other realms, All incense, wishing trees, and trees of gems, All crops that grow without the tiller’s care, And every sumptuous object worthy to be offered; Lakes and meres adorned with lotuses, Delightful with the sweet-voiced cries of waterbirds,", + "source": "སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །", + "target_gt": "I offer clouds of incense filled with the sweetest, most enchanting scents that pervade everywhere. I also offer divine food replete with an assortment of food and drink.", + "commentary_1": "དྲི་ངད་ནི་དྲི་གྲུབ་པའོ། །ཁྱབ་པ་ནི་དྲི་འཕྲོས་པའོ། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ལྟ་བུར་ནམ་མཁའ་ལས་འཁྲིགས་པའམ། ཡང་ན་དེའི་ཚོགས་སོ། །ཞལ་ཟས་ནི་བཟའ་བའི་རིགས་སོ། །བཟའ་ཞེས་པ་ནི་སོས་བཅད་དགོས་པའི་རིགས་སོ། །དབུལ་བར་བགྱི་བ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ། །", + "commentary_2": "བདུན་པ་ནི། སྤོས་ཀྱི་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་པའི་དྲི་ངད་ཀྱིས་ཕྱོགས་མང་པོར་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་བདུག་པའི་སྤྲིན་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་འཁྲིགས་པའམ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་ལ་དབུལ་ལོ། །བརྒྱད་པ་ནི། ཞལ་ཟས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཀ་ར་དཀར་པོ་དང་། རྒྱ་སྟར་གྱི་ཁུ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི་ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཆུ་གཙང་ (pure water)\n- རིན་ཆེན་རི་བོ་ (precious mountain)\n- ནགས་ཚལ་ (forest)\n- ས་ཕྱོགས་དབེན་ (isolated place)\n- ལྗོན་ཤིང་ (tree)\n- མེ་ཏོག་ (flower)\n- འབྲས་བཟང་ (excellent fruit)\n- ཡལ་ག་ (branch)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིད་དུ་འོང་བ་ (pleasing, attractive)\n- ཅི་ཡོད་ (whatever there is)\n- དེ་བཞིན་དུ་ (likewise)\n- ཉམས་དགའ་ (delightful)\n- རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་ (adorned and decorated)\n- དུད་པ་ (bowing down)\n\nWhatever pure and pleasing waters there are, and\nPrecious mountains, and likewise,\nForests and isolated, delightful places, and\nTrees adorned and decorated with flowers, and\nTrees with excellent fruit whose branches bow down, and\n\nTechnical note: This verse begins a list of offerings, describing various natural elements as objects of offering. It's likely part of a longer visualization or description of offerings to the Three Jewels. The verse is incomplete and continues in the next lines.", - "translation": "Whatever pure and pleasing waters there are, and Precious mountains, and likewise, Forests and isolated, delightful places, and Trees adorned and decorated with flowers, and Trees with excellent fruit whose branches bow down, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྤོས་(incense), བདུག་པ་(fumigation/incense offering), སྤྲིན་(cloud), ཞལ་ཟས་(food offerings), ལྷ་བཤོས་(torma/ritual cake)\n\nGrammar notes:\n- Use of ཀྱང་ (also/even) in both verses\n- Instrumental case marker ཡི་ in both verses\n- Future tense marker བགྱི in the last line\n\n\nI offer to them clouds of incense offerings,\nPervading with the captivating scent of supreme fragrance.\nI also offer to them tormas,\nAlong with various foods and drinks.\n\n\nTechnical notes:\n- བདུག་པ་ refers specifically to incense offerings in ritual contexts\n- ལྷ་བཤོས་ (torma) are sculpted ritual cakes used in Tibetan Buddhist offerings", + "translation": "I offer to them clouds of incense offerings,\nPervading with the captivating scent of supreme fragrance.\nI also offer to them tormas,\nAlong with various foods and drinks." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever pure and pleasing waters there are,\nAnd precious mountains likewise,\nAnd secluded, delightful forest groves,\nAnd trees adorned with flowers,\nAnd trees with good fruit and bowing branches,\n", - "translation": "Whatever pure and pleasing waters there are,\nAnd precious mountains likewise,\nAnd secluded, delightful forest groves,\nAnd trees adorned with flowers,\nAnd trees with good fruit and bowing branches," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe finest incense with captivating fragrance pervading all,\nClouds of aromatic smoke I also offer to them.\nVarious foods and drinks of all kinds,\nDivine cakes and offerings I also present to them.\n", + "translation": "The finest incense with captivating fragrance pervading all,\nClouds of aromatic smoke I also offer to them.\nVarious foods and drinks of all kinds,\nDivine cakes and offerings I also present to them." } } }, "53": { - "source": "ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན།། བློ་ཡིས་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག། སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན།།", - "target_gt": "And everything unclaimed and free Extending to the margins of the boundless sky.I hold them all before my mind, and to the mighty Sage, the greatest of our kind, And to his heirs, I make a perfect offering.", + "source": "གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "I offer jeweled lamps arranged in rows on golden lotuses. On a paved floor anointed with perfume, I scatter the petals of attractive flowers.", + "commentary_1": "ཚར་དུ་དངར་བ་ནི་ཕྲེང་དུ་བཀོད་པའོ། །དབུལ་བར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི་བའོ།།ནོར་བུ་མུ་ཏིག་གི་ཆུན་འཕྱང་རབ་ཏུ་མཛེས་པར་བྱས་པས་མཛེས་པར་གང་གྱུར་པ་དེའོ།", + "commentary_2": "དགུ་པ་ནི། གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་སྟེ་བསྒྲིགས་པའི་ནང་དུ་འོད་འཕྲོ་བའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་བཞག་པའི་སྒྲོན་མེ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །བཅུ་པ་ནི། ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱི་ཆུས་བྱུགས་པ་དེར་མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་ཞིང་དེ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་ (unowned, not possessed)\n- བློ་ (mind, intellect)\n- ཐུབ་པ་ (Sage, Buddha)\n- སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག་ (supreme among beings)\n- སྲས་ (sons, heirs)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ཀུན་ (all those)\n- བླངས་ནས་ (having taken)\n- དང་བཅས་པ་ (together with)\n- རྣམས་ལ་ (to)\n- ལེགས་འབུལ་ན་ (if excellently offered)\n\nAll those unowned things,\nHaving taken [them] with the mind, to the supreme Sage among beings,\nTogether with [his] heirs, if excellently offered,\n\nTechnical note: This verse continues the description of offerings, now emphasizing that these natural elements, though unowned, can be mentally offered to the Buddha and bodhisattvas. The phrase ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག་ (supreme Sage among beings) is an epithet for the Buddha. The verse is incomplete and likely continues in the next line.", - "translation": "All those unowned things, Having taken [them] with the mind, to the supreme Sage among beings, Together with [his] heirs, if excellently offered," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགསེར་(gold), པདྨ་(lotus), རིན་ཆེན་(precious), སྒྲོན་མ་(lamp), ས་གཞི་(ground), སྤོས་(incense), མེ་ཏོག་(flower)\n\nGrammar:\n- གསེར་གྱི་པདྨ་ (genitive construction)\n- དབུལ་བར་བགྱི། (future tense)\n- བྱུགས་པ་དེར། (locative particle)\n- དགྲམ་པར་བྱ། (future tense)\n\n\nI offer precious lamps of golden lotuses, gleaming brilliantly.\nOn the ground prepared and anointed with incense,\nI scatter petals of pleasing flowers.\n\nNote: The phrase ཚར་དུ་དངར་བ་ is an idiomatic expression meaning \"brilliantly gleaming\" or \"vividly shining,\" often used in ritual contexts to describe offerings.", + "translation": "I offer precious lamps of golden lotuses, gleaming brilliantly.\nOn the ground prepared and anointed with incense,\nI scatter petals of pleasing flowers." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll those things that are not fully grasped,\nHaving taken them up with the mind,\nI excellently offer them\nTo the supreme Buddha and his spiritual heirs.\n", - "translation": "All those things that are not fully grasped,\nHaving taken them up with the mind,\nI excellently offer them\nTo the supreme Buddha and his spiritual heirs." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI offer precious lamps of golden lotuses in full bloom.\nOn the ground anointed with fragrant incense,\nI scatter beautiful, pleasing flower petals.\n", + "translation": "I offer precious lamps of golden lotuses in full bloom.\nOn the ground anointed with fragrant incense,\nI scatter beautiful, pleasing flower petals." } } }, "54": { - "source": "ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས།། བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས།།", - "target_gt": "Sublime recipients, compassionate lords, O think of me with love; accept these gifts of mine!", + "source": "གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །", + "target_gt": "I offer those who are compassionate numberless palaces adorning the sky, beautifully glowing with strings of pearls and jewels and echoing with melodious songs of praise.", + "commentary_1": "།འབར་བ་ནི་ཀུན་ནས་འབར་བས་མཛེས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའམ། ཡང་ན་འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པའོ། །དཔག་ཡས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའི་སྤྲིན་ནོ།", + "commentary_2": "བཅུ་གཅིག་པ་ནི། མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གཞལ་དུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕོ་བྲང་ལྷའི་བུ་མོས་བླངས་པའི་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་ཞིང་། མུ་ཏིག་དང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆུན་པོའི་རྒྱན་འཕྱང་བས་མཛེས་ཤིང་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པ་འོད་འཕྲོ་ཞིང་འབར་བ་དང་ལྡན་པ་དཔག་ཡས་ཏེ་མཐའ་ཡས་པའི་ནམ་མཁའི་ཁམས་འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཡོན་གནས་ (worthy recipients, objects of offering)\n- དམ་པ་ (supreme, holy)\n- ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ (great compassion)\n- བརྩེར་དགོངས་ (consider with love)\n- བཞེས་ (accept, receive)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱིས་ (by, plural)\n- བདག་ལ་ (towards me)\n- བདག་གི་ (my)\n- འདི་དག་ (these)\n\nMay the supreme worthy recipients of great compassion\nConsider me with love and accept these [offerings] of mine.\n\nTechnical note: This verse concludes the offering section, addressing the Buddha and bodhisattvas as ཡོན་གནས་ (worthy recipients of offerings). The use of honorific terms like ཐུགས་རྗེ་ (compassion) and བཞེས་ (accept) indicates deep respect. The phrase བརྩེར་དགོངས་ (consider with love) is a common request for the compassionate attention of enlightened beings.", - "translation": "May the supreme worthy recipients of great compassion Consider me with love and accept these [offerings] of mine." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞལ་མེད་ (Immeasurable), ཕོ་བྲང་ (Palace), བསྟོད་དབྱངས་ (Hymns), མུ་ཏིག་ (Pearls), རིན་ཆེན་ (Jewels), ནམ་མཁའི་ (Sky's), ཐུགས་རྗེ་ (Compassion)\n\nGrammar:\n- Genitive particle འི་ in ནམ་མཁའི་ (of the sky)\n- Instrumental particle ས་ in དཔག་ཡས་ (limitless)\n- Future tense marker པར་ in དབུལ་བར་ (will offer)\n\n\nImmeasurable palaces endowed with pleasing hymns,\nAdorned with hanging ornaments of pearls and precious gems blazing beautifully,\nThose limitless ornaments of the sky,\nI offer to those whose nature is compassion.\n\nNote: The term ཐུགས་རྗེ་ (thugs rje) is often used as an honorific form of \"compassion\" in Tibetan Buddhist contexts, particularly when referring to enlightened beings.", + "translation": "Immeasurable palaces endowed with pleasing hymns,\nAdorned with hanging ornaments of pearls and precious gems blazing beautifully,\nThose limitless ornaments of the sky,\nI offer to those whose nature is compassion." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nO noble objects of offering, great compassionate ones,\nPlease think of me with love and accept these offerings of mine.\n", - "translation": "O noble objects of offering, great compassionate ones,\nPlease think of me with love and accept these offerings of mine." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nIn the immeasurable palace resounding with melodious praise,\nAdorned with dangling jewels and pearls blazing beautifully,\nThose ornaments of the boundless sky,\nI offer to the one of compassionate nature.\n", + "translation": "In the immeasurable palace resounding with melodious praise,\nAdorned with dangling jewels and pearls blazing beautifully,\nThose ornaments of the boundless sky,\nI offer to the one of compassionate nature." } } }, "55": { - "source": "བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ།། མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས།།", - "target_gt": "For, destitute of merit, I am very poor; I have no other wealth.", + "source": "རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །", + "target_gt": "I always offer to the lords of sages beauteous, jeweled parasols with golden staves, fine shaped, upright, and pleasing to the eye, their rims festooned with winsome ornaments.", + "commentary_1": " །རིན་པོ་ཆེ་ལས་བརྩམས་པའི་གདུགས་ཀྱིས་ཚད་པ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རིན་ཆེན་གདུགས་སོ། །གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་བའམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་ཞེས་མཚོན་པར་སྦྱར་རོ། །འཁོར་ཡུག་སྟེ་ཀུན་ཆུབ་པར་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པས་བརྒྱན་པའོ། །བསྒྲེང་བ་ཞེས་པ་ནི་བསླང་ནས་བཟུང་བའོ། །", + "commentary_2": "བཅུ་གཉིས་པ་ནི། རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་གདུགས་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན་ཁོར་ཡུག་ཏུ་མུ་ཏིག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་དུ་འོང་བས་བརྒྱན་པ་དབྱིབས་ལེགས་ཤིང་བལྟ་ན་སྡུག་པ་གྱེན་དུ་སྒྲེང་བ་ཡང་རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- བཀྲེན་ཆེན་ (greatly impoverished)\n- མཆོད་པའི་ནོར་ (wealth for offerings)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I am)\n- མི་ལྡན་ (not possessing)\n- གཞན་ (other)\n- བདག་ལ་ (to me, I have)\n- ཅང་མ་མཆིས་ (nothing at all, honorific for \"do not have\")\n\nI am devoid of merit, greatly impoverished;\nI have no other wealth for offerings.\n\nTechnical note: This verse expresses humility and a sense of spiritual poverty, a common theme in Buddhist devotional literature. The use of མཆིས་ (honorific for \"to have\") instead of ཡོད་ shows respect in addressing the objects of refuge. The contrast between material poverty and the desire to make offerings sets up the following verses, which likely describe alternative forms of offering.", - "translation": "I am devoid of merit, greatly impoverished; I have no other wealth for offerings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརིན་ཆེན་(precious), གདུགས་(parasol), གསེར་(gold), ཡུ་བ་(handle), ཁོར་ཡུག་(circumference), རྒྱན་(ornament), དབྱིབས་(shape), ཐུབ་དབང་(Buddha)\n\nGrammar:\n- Genitive particle གྱི connecting གསེར་ and ཡུ་བ\n- Instrumental particle གྱིས indicating ornamentation\n- Final verb བགྱི in honorific form\n\n\nBeautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned with pleasing ornamental patterns around the rim,\nWith excellent shape and lovely to behold, raised high—\nThese I continually offer to the mighty buddhas.\n\n\nNote: The term ཐུབ་དབང་ (thub dbang) literally means \"Lord of Sages\" and is a common epithet for Buddha.", + "translation": "Beautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned with pleasing ornamental patterns around the rim,\nWith excellent shape and lovely to behold, raised high—\nThese I continually offer to the mighty buddhas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings.\n", - "translation": "I am one without merit, greatly impoverished.\nI have no other wealth of offerings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་ལྡན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་། །རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nBeautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned all around with lovely ornaments,\nWell-shaped and pleasing to behold when raised aloft,\nI offer these always to the mighty sages.\n", + "translation": "Beautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned all around with lovely ornaments,\nWell-shaped and pleasing to behold when raised aloft,\nI offer these always to the mighty sages." } } }, "56": { - "source": "དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི།། བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག།", - "target_gt": "And so, protectors, You whose wise intentions are for others’ good, In your great power, receive them for my sake.", + "source": "དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "And furthermore, may there extend clouds of attractive offerings, with lovely tunes and harmonies, that soothe all beings' sufferings.", + "commentary_1": "སྤྱིར་མཆོད་པ་དབུལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་དང་དེ་ལས་གཞན་ཡང་ངོ་། །རོལ་མོ་ནི་རྔ་ལ་སོགས་པའོ། །དབྱངས་སྙན་པ་ནི་ཚོགས་ནས་བླངས་པའམ། ཡང་ན་གར་ལ་སོགས་པ་དང་འདུས་པར་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡི་རངས་པར་བྱེད་པའོ། །སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པ་ནི། མཆོད་པའི་རྒྱུན་སོ་སོར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། སྔར་གྱི་དེ་དག་ལས་གཞན་ཡང་དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་མཆོད་པའི་ཚོགས་རོལ་མོ་དང་དབྱངས་སྙན་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ལྡན་པ། ནུས་པའི་ཁྱད་པར་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སིམ་པ་སྟེ་ཞི་ནས་བདེ་བར་བྱེད་པའི་སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་ཇི་ལྟར་འོས་པས་གནས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཞན་དོན་ (benefit of others)\n- དགོངས་པ་ (think of, consider)\n- མགོན་ (protector)\n- དོན་སླད་ (for the sake of)\n- མཐུས་ (by the power of)\n- བཞེས་ (accept, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ན་ (therefore)\n- འདི་ (this)\n- བདག་གི་ (my)\n- ཉིད་ཀྱི་ (your own)\n- ཤིག་ (imperative particle)\n\nTherefore, Protector who considers the benefit of others,\nFor my sake, by your own power, please accept this.\n\nTechnical note: This verse is a plea to the enlightened beings (addressed as མགོན་, protector) to accept the meager offerings of the practitioner. The phrase ཉིད་ཀྱི་མཐུས་ (by your own power) acknowledges the Buddha's ability to transform even small offerings into something meaningful. The use of honorific terms (དགོངས་པ་, བཞེས་) continues to show deep respect.", - "translation": "Therefore, Protector who considers the benefit of others, For my sake, by your own power, please accept this." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམཆོད་པ་ (offering), རོལ་མོ་ (music), དབྱངས་ (melody), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྔག་བསྔལ་ (suffering), ཚིམ་བྱེད་ (satisfy), སྤྲིན་ (clouds)\n\nGrammatical notes:\n- སོ་སོར་ indicates \"individually\" or \"separately\"\n- གྱུར་ཅིག is an optative form, expressing a wish\n\n\nFurthermore, may clouds of offerings,\nMusic and melodies pleasing to the mind,\nThat satisfy the sufferings of sentient beings,\nAbide separately [for each being].\n\nNote: This verse appears to be describing an aspiration for various pleasing offerings to manifest and alleviate the suffering of beings. The imagery of \"clouds\" (སྤྲིན་) is often used in Tibetan Buddhist texts to denote abundance and pervasiveness.", + "translation": "Furthermore, may clouds of offerings,\nMusic and melodies pleasing to the mind,\nThat satisfy the sufferings of sentient beings,\nAbide separately [for each being]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, O Protector who contemplates the welfare of others,\nPlease accept this through your own power for my sake.\n", - "translation": "Therefore, O Protector who contemplates the welfare of others,\nPlease accept this through your own power for my sake." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྔག་བསྔལ་ཚིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFurthermore, may there be clouds of offerings:\nMelodious music and pleasing songs,\nEach appearing separately,\nTo satisfy and relieve the sufferings of sentient beings.\n", + "translation": "Furthermore, may there be clouds of offerings:\nMelodious music and pleasing songs,\nEach appearing separately,\nTo satisfy and relieve the sufferings of sentient beings." } } }, "57": { - "source": "རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི།། བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་དུ་དབུལ་བར་བགྱི།།", - "target_gt": "Enlightened ones and all your Bodhisattva heirs, I offer you my body throughout all my lives.", + "source": "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May rains of gems and flowers and more Continuously shower down On all the jewels of the true dharma As well as on stupas and likenesses.", + "commentary_1": "རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུན་མི་ཆད་པའོ། །", + "commentary_2": "ལུང་དང་རྟོགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་དེའི་རྟེན་གླེགས་བམ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་ཆར་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་འབབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྒྱལ་ (Victor, Buddha)\n- སྲས་ (sons, heirs, referring to bodhisattvas)\n- ལུས་ (body)\n- གཏན་དུ་ (forever, permanently)\n- དབུལ་བར་བགྱི་ (offer, honorific form)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ལ་ (to)\n- བདག་གིས་ནི་ (I myself)\n- བདག་གི་ (my)\n- ཀུན་ (all, entire)\n\nTo the Victors and their heirs,\nI myself will offer my entire body forever.\n\nTechnical note: This verse expresses the practitioner's commitment to offer their body to the Buddhas and bodhisattvas. The use of གཏན་དུ་ (forever) emphasizes the permanence of this dedication. The honorific form དབུལ་བར་བགྱི་ (to offer) shows respect to the objects of offering. This type of offering, known as ལུས་དབུལ་བ་ (offering the body), is a common practice in Tibetan Buddhism, symbolizing complete dedication to the Buddhist path.", - "translation": "To the Victors and their heirs, I myself will offer my entire body forever." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nདམ་ཆོས་ (true Dharma), དཀོན་མཆོག་ (jewel/precious), མཆོད་རྟེན་ (stupa), སྐུ་གཟུགས་ (image/statue), རིན་ཆེན་ (precious), མེ་ཏོག་ (flower)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating indirect object\n- རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ construction for \"unceasing\"\n- Optative mood with ཤོག་ (may it be)\n\n\nMay a shower of precious jewels, flowers, and such\nUnceasingly fall upon all the jewels of the true Dharma,\nUpon all stupas, and upon all images.\n\nTechnical note: དཀོན་མཆོག་ here likely refers to the Three Jewels (Buddha, Dharma, Sangha), but is left as \"jewels\" to maintain literal translation.", + "translation": "May a shower of precious jewels, flowers, and such\nUnceasingly fall upon all the jewels of the true Dharma,\nUpon all stupas, and upon all images." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTo the Victorious Ones and their sons,\nI shall forever offer my entire body.\n", - "translation": "To the Victorious Ones and their sons,\nI shall forever offer my entire body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nMay a continuous shower of precious flowers and other offerings\nFall uninterruptedly upon all the sacred Dharma jewels,\nThe stupas, and the images of enlightened beings.\n", + "translation": "May a continuous shower of precious flowers and other offerings\nFall uninterruptedly upon all the sacred Dharma jewels,\nThe stupas, and the images of enlightened beings." } } }, "58": { - "source": "སེམས་དཔའ་མཆོག་རྣམས་བདག་ནི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག།", - "target_gt": "Supreme courageous ones accept me totally.", + "source": "ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །", + "target_gt": "As Manjughosha and the rest make offerings to the victorious ones, I offer to the tathagatas—the protectors—and their offspring.", + "commentary_1": "བླ་ན་མེད་པའི་མཆོད་པ་དབུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་བཞིན་ནི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་བརྩིས་པ་དེ་ནི་ཞིང་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་སྙེད་དོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་མཛད་པའི་ཚུལ། དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལས། མེ་ཏོག་ཕལ་ཆེར་མེ་ཏོག་བླ་རེ་དང་། །མེ་ཏོག་བཀོད་པའི་འོད་ཟེར་རབ་བཀྱེ་སྟེ། །མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་བཀྲམ་བྱས་ནས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་དག་རྒྱལ་བ་མཆོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་མཆོད་པར་མོས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་དཔའ་མཆོག་ (supreme bodhisattvas)\n- ཡོངས་བཞེས་ (fully accept, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ (plural marker)\n- བདག་ནི་ (I, myself)\n- ཤིག་ (imperative particle)\n\nSupreme bodhisattvas, please fully accept me.\n\nTechnical note: This verse is a plea for the bodhisattvas to accept the practitioner as their disciple or servant. The term སེམས་དཔའ་མཆོག་ (supreme bodhisattvas) refers to highly realized bodhisattvas. The use of the honorific ཡོངས་བཞེས་ (fully accept) instead of the common ལེན་ shows deep respect. This verse likely follows a dedication of body, speech, and mind to the bodhisattvas' service.", - "translation": "Supreme bodhisattvas, please fully accept me." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། །\n", + "output": "Key terms:\nའཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī), རྒྱལ་བ་ (Victorious Ones/Buddhas), མཆོད་ (offer/worship), དེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata), མགོན་པོ་ (Protector), སྲས་ (Offspring/Bodhisattvas)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction indicating \"just as...in the same way\"\n- ལ་སོགས་པས་ (\"and others\") following Mañjuśrī\n- བདག་གིས་ (instrumental case) indicating the subject \"I\"\n\n\nJust as Mañjuśrī and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I offer to the Tathāgatas,\nThe Protectors, along with their offspring.\n\n\nTechnical note: \"Offspring\" (སྲས་) here refers specifically to the bodhisattvas.", + "translation": "Just as Mañjuśrī and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I offer to the Tathāgatas,\nThe Protectors, along with their offspring." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nSupreme bodhisattvas, please accept me completely.", - "translation": "Supreme bodhisattvas, please accept me completely." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as Manjushri and others\nMade offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I make offerings\nTo the Tathagatas, the Protectors, along with their Sons.\n", + "translation": "Just as Manjushri and others\nMade offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I make offerings\nTo the Tathagatas, the Protectors, along with their Sons." } } }, "59": { - "source": "གུས་པས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི།།", - "target_gt": "For with devotion I will be your slave.", + "source": "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "I extol the oceans of qualities with oceans of melodies of praise. May clouds of hymns in praise of them arise continuously.", + "commentary_1": "དབྱངས་ནི་སྐད་གསང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནོ། །ཡན་ལག་ནི་ལྔ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ནི་དེ་དག་མང་པོ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པས་བསྟོད་པ་ནི་འདུས་པ་ནས་གཞན་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །", + "commentary_2": "དྲུག་པ་ནི། ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་སངས་རྒྱས་དང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོ་སྟེ་མཐའ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་དོ། །བསྟོད་དབྱངས་སྙན་པའི་སྤྲིན་དེ་རྣམས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་དེ་དག་ལ་སྟེ་དྲུང་དུ་ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གུས་པ་ (respect, reverence)\n- འབངས་ (servant, subject)\n- མཆི་བར་བགྱི་ (will become, honorific form)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱེད་ཀྱི་ (your)\n- སུ་ (as, in the capacity of)\n\nWith reverence, I will become your servant.\n\nTechnical note: This verse completes the thought from the previous line, expressing the practitioner's willingness to become a servant or subject of the bodhisattvas. The use of honorific terms (མཆི་བར་བགྱི་ instead of འགྱུར་) shows deep respect. This type of commitment, known as བདག་ཉིད་དབུལ་བ་ (offering oneself), is a significant practice in Mahāyāna Buddhism, symbolizing complete dedication to the bodhisattva path.", - "translation": "With reverence, I will become your servant." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities), རྒྱ་མཚོ་ (ocean), བསྟོད་དབྱངས་ (praise song), ཡན་ལག་ (limbs/aspects), སྙན་སྤྲིན་ (melodious clouds)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (to/for) indicates the object of praise\n- ས་ (instrumental case) shows the means of praising\n- གྱུར་ཅིག (optative) expresses a wish or aspiration\n\n\nTo the oceans of qualities, I\nOffer praise with oceans of melodious aspects.\nMay those clouds of melodious praise\nCertainly arise everywhere.\n\n\nThis verse appears to be a dedication of praise, likely to enlightened beings or qualities. The repetition of \"ocean\" (རྒྱ་མཚོ་) emphasizes vastness, while the \"melodious clouds\" (སྙན་སྤྲིན་) create an image of pervasive, pleasing sound. The final line expresses a wish for this praise to spread widely.", + "translation": "To the oceans of qualities, I\nOffer praise with oceans of melodious aspects.\nMay those clouds of melodious praise\nCertainly arise everywhere." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWith reverence, I come to be your servant/follower.", - "translation": "With reverence, I come to be your servant/follower." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོ།།བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo the ocean of virtues, I\nOffer praise with an ocean of melodious verses.\nMay those sweet clouds of laudatory songs\nCertainly arise everywhere.\n", + "translation": "To the ocean of virtues, I\nOffer praise with an ocean of melodious verses.\nMay those sweet clouds of laudatory songs\nCertainly arise everywhere." } } }, "60": { - "source": "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན།། སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པར་བགྱི།།", - "target_gt": "For if you will accept me, I will be Undaunted by saṃsāra and will act for beings’ sake.", + "source": "དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །", + "target_gt": "I prostrate, bowing as many bodies As there are atoms in all realms, To all the buddhas of the three times, The dharma, and the sublime sangha.", + "commentary_1": "དུས་གསུམ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དེར་གཤེགས་པའོ། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ལུས་བཏུད་ནས་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ (fully embrace, accept)\n- སྲིད་ན་ (in existence, in samsara)\n- མི་འཇིགས་ (fearless)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- ཕན་པར་བགྱི་ (will benefit, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- ཁྱེད་ཀྱིས་ (by you)\n- བས་ན་ (because, since)\n\nSince I am fully embraced by you,\nI will fearlessly benefit sentient beings in existence.\n\nTechnical note: This verse expresses the result of being accepted by the bodhisattvas. The practitioner, feeling protected and supported, commits to benefiting beings without fear. The phrase སྲིད་ན་ (in existence) refers to samsaric existence. The use of honorific བགྱི་ instead of བྱེད་ continues to show respect, even when speaking of one's own actions in service of the bodhisattva ideal.", - "translation": "Since I am fully embraced by you, I will fearlessly benefit sentient beings in existence." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n", + "output": "Key terms:\nདུས་གསུམ་(Three times), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཆོས་(Dharma), ཚོགས་(Assembly), ཞིང་རྡུལ་(Particles of realms), ལུས་བཏུད་(Bowing the body), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\nGrammatical notes:\n- གཤེགས་པའི་ - genitive particle indicating possession\n- བཅས་ལ་ - postposition \"together with\"\n- གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ - \"equal in number to\"\n- པ་ཡིས་ - instrumental particle\n\n\nTo all the Buddhas gone in the three times,\nTogether with the supreme Dharma and Assembly,\nWith bodies equal in number to all particles of realms,\nI prostrate, bowing down.\n\nNote: \"Three times\" refers to past, present, and future. The verse emphasizes the vast scale of prostration, imagining bodies as numerous as particles in all realms.", + "translation": "To all the Buddhas gone in the three times,\nTogether with the supreme Dharma and Assembly,\nWith bodies equal in number to all particles of realms,\nI prostrate, bowing down." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSince I am fully embraced by you,\nI shall benefit beings in the world without fear.\n", - "translation": "Since I am fully embraced by you,\nI shall benefit beings in the world without fear." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo all the Buddhas of the three times,\nTo the supreme Dharma and Sangha,\nWith as many bodies as there are atoms in all realms,\nI bow down and pay homage.\n", + "translation": "To all the Buddhas of the three times,\nTo the supreme Dharma and Sangha,\nWith as many bodies as there are atoms in all realms,\nI bow down and pay homage." } } }, "61": { - "source": "སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་།། སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ།།", - "target_gt": "I’ll leave behind the evils of my past, And ever after turn my face from them.", + "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །", + "target_gt": "I prostrate to the sacred sites and stupas of the bodhisattva. I also prostrate to the abbots, the masters, and the supreme adepts.", + "commentary_1": "གཞི་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པའི་གནས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །སྲོག་ཤིང་དང་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འདུས་ནས་དབྱིབས་སུ་བྱས་པ་ནི་མཆོད་པའི་རྟེན་དེ་ཉིད་ལ་མཆོད་རྟེན་ཞེས་བྱ་བའམ། ཡང་ན་བསགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བས་ན་མཆོད་རྟེན་ནོ། །དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས་འདོན་དུ་འཇུག་པའི་མཁན་པོ་ཡིན་པས་ན་མཁན་པོའོ། །ཐར་པའི་དོན་སློབ་པས་ན་སློབ་དཔོན་ནོ། །", + "commentary_2": "གང་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱུང་བའི་གཞི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་དང་། གང་དུ་དེ་བསྐྱེད་པའམ་བསྒོམ་པའམ་བསྟན་པའི་གཞི་རྣམས་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། ཆོས་ནོད་པའི་མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་ཐར་པའི་དོན་དུ་འབད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཅན་རྣམས་ལའང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ (previous negative actions)\n- ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ (completely transcend, honorific)\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n- སླན་ཆད་ (henceforth)\n- མི་བགྱིད་ (will not do, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- ཅིང་ (and, while)\n- གཞན་ཡང་ (other, additional)\n- དོ་ (final particle, indicating statement of fact or intention)\n\nI will completely transcend previous negative actions, and\nHenceforth, I will not commit other negative actions.\n\nTechnical note: This verse expresses a commitment to purify past negative karma and to refrain from creating new negative karma. The use of honorific forms (བགྱིད་ instead of བྱེད་) even when speaking of one's own actions shows respect for the context of this commitment. This type of resolution is a common element in Buddhist practice, often associated with the practice of confession and purification.", - "translation": "I will completely transcend previous negative actions, and Henceforth, I will not commit other negative actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), མཆོད་རྟེན་(stupa), མཁན་པོ་(abbot), སློབ་དཔོན་(teacher), བརྟུལ་ཞུགས་(disciplined practitioner)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle to indicate objects of prostration\n- དེ་བཞིན་ connects \"abbot\" and \"teacher\"\n- མཆོག་ (supreme) modifies བརྟུལ་ཞུགས་\n\n\nI prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to the stupas.\nLikewise to the abbot and the teacher,\nAnd I prostrate to the supreme disciplined practitioners.\n\nNote: \"Foundations of bodhicitta\" likely refers to the sources or supports for generating bodhicitta, such as the Three Jewels or bodhisattvas.", + "translation": "I prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to the stupas.\nLikewise to the abbot and the teacher,\nAnd I prostrate to the supreme disciplined practitioners." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI will truly transcend past negative actions,\nAnd henceforth commit no further misdeeds.\n", - "translation": "I will truly transcend past negative actions,\nAnd henceforth commit no further misdeeds." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to all the stupas.\nI pay homage to the preceptors,\nTo the teachers, and to those of supreme discipline.\n", + "translation": "I prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to all the stupas.\nI pay homage to the preceptors,\nTo the teachers, and to those of supreme discipline." } } }, "62": { - "source": "ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ།། ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་བསྟར།། རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ།། ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བ་གླུ་དང་ནི།། རོལ་མོ་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ།། དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས།། གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱི་འོ།།", - "target_gt": "A bathing chamber excellently fragrant, With even floors of crystal, radiant and clear, And graceful pillars shimmering with gems, All hung about with gleaming canopies of pearls— There the blissful Buddhas and their heirs I’ll bathe with many a precious vase, Abrim with water fragrant and delightful, With cloths of unexampled quality, With spotless, perfumed towels I will dry them,", + "source": "བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །", + "target_gt": "Until I reach enlightenment's essence, I go for refuge to the buddhas. I go for refuge to the dharma And sangha of bodhisattvas too.", + "commentary_1": "སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དང་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ (bathing chamber)\n- ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་ (crystal floor)\n- རིན་ཆེན་བུམ་པ་ (precious vases)\n- སྤོས་ཀྱི་ཆུ་ (scented water)\n- སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་ (offer bath, honorific)\n- སྐུ་ཕྱི་ (dry the body, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ་ (very fragrant)\n- གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་ (clear and sparkling)\n- ཡིད་འོང་ (pleasing)\n- གླུ་དང་ནི་...བཅས་པ་ (with songs and...)\n- མཚུངས་པ་མེད་པའི་ (incomparable)\n- དྲི་རབ་བསྒོས་པས་ (infused with excellent fragrance)\n\nIn a very fragrant bathing chamber,\nWith a clear and sparkling crystal floor laid out,\nMany precious vases [filled with] scented water,\nPleasingly and well-filled, with songs and\nVarious musical instruments, [I] offer a bath.\nWith incomparable clothes for those bodies,\nClean and infused with excellent fragrance, [I] dry the bodies.\n\nTechnical note: This verse describes an elaborate visualization of offering a bath to the Buddhas and bodhisattvas. It's a common practice in Tibetan Buddhism, often part of the seven-limb prayer or more extensive offering practices. The use of honorific terms (སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་, སྐུ་ཕྱི་) shows respect for the objects of offering.", - "translation": "In a very fragrant bathing chamber, With a clear and sparkling crystal floor laid out, Many precious vases [filled with] scented water, Pleasingly and well-filled, with songs and Various musical instruments, [I] offer a bath. With incomparable clothes for those bodies, Clean and infused with excellent fragrance, [I] dry the bodies." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་(Essence of enlightenment), སྐྱབས་སུ་མཆི་(Go for refuge), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཆོས་(Dharma), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(Bodhisattva), ཚོགས་(Assembly)\n\nGrammatical notes:\n- མཆིས་ཀྱི་བར་ indicates \"until\" or \"up to the point of\"\n- ལའང་ is a particle meaning \"also to\"\n\n\nUntil I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\nLikewise, I go for refuge\nTo the Dharma and the assembly of Bodhisattvas.\n\n\nNote: \"Essence of enlightenment\" (བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་) is often translated as \"heart of enlightenment\" or \"enlightenment itself,\" referring to the ultimate state of Buddhahood.", + "translation": "Until I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\nLikewise, I go for refuge\nTo the Dharma and the assembly of Bodhisattvas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe bathing chamber is filled with sweet fragrance.\nCrystal floors are laid out, clear and sparkling.\nMany precious vases filled with scented water,\nPleasing and beautiful, with songs and\nVarious musical instruments, the body is bathed.\nTheir bodies are then dried with incomparable garments,\nClean and imbued with the finest scents.\n", - "translation": "The bathing chamber is filled with sweet fragrance.\nCrystal floors are laid out, clear and sparkling.\nMany precious vases filled with scented water,\nPleasing and beautiful, with songs and\nVarious musical instruments, the body is bathed.\nTheir bodies are then dried with incomparable garments,\nClean and imbued with the finest scents." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nUntil I attain the essence of enlightenment,\nI take refuge in the Buddhas.\nLikewise, I take refuge\nIn the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas.\n", + "translation": "Until I attain the essence of enlightenment,\nI take refuge in the Buddhas.\nLikewise, I take refuge\nIn the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas." } } }, "63": { - "source": "ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ།། གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།། རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས།། འཕགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་།། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལའང་བརྒྱན་པར་བགྱི།།", - "target_gt": "And offer splendid scented clothes, Well-dyed and of surpassing excellence. With different garments, light and supple, And a hundred beautiful adornments, I will grace sublime Samantabhadra, Mañjughoṣha, Lokeshvara, and their kin.", + "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །", + "target_gt": "To the perfect buddhas and bodhisattvas who dwell in every direction, to those endowed with great compassion, I join my palms and supplicate:", + "commentary_1": "གསོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། དུས་དང་། རྒྱུ་དང་། སྒོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུལ་དང་། རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་འགྱོད་པ་སྟེ། དུག་འཐུངས་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་བསྟེན་པ་སྟེ། སྨན་པ་ལ་བསྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྨན་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། ། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཕྱིས་དུག་མི་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཚང་དགོས་ཤིང་ཚང་ན་ངེས་པར་འདག་པས་དེ་དག་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་དང་། ཉེས་པ་བཟློག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། དངོས་གཞི་སྟོབས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས་ཚིག་བརྗོད་ཅིང་དག་པར་སྒོམ་པ་དང་། རྗེས་བཤགས་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་བསྒོམ་ཞིང་། བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་སྟེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །གཉིས་པ་གཞུང་དོན་ལ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡིག་པ་བཤགས་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡུལ་མཆོག་ལ་བརྟེན་པའི་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། བཤགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་ལུས་ཀྱིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ངག་ཏུ་གསོལ་བ་ནི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ན་བཟའ་ (robes, honorific)\n- གོས་བཟང་ (fine clothes)\n- རྒྱན་མཆོག་ (supreme ornaments)\n- འཕགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་ (Ārya Samantabhadra)\n- འཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī)\n- འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ (Avalokiteśvara)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་ (very fragrant)\n- སྲབ་ལ་འཇམ་པ་ (fine and soft)\n- སྣ་ཚོགས་ (various)\n- བརྒྱ་ཕྲག་ (hundreds)\n- དེ་དང་དེ་དག་གིས་ (with these and those)\n- སོགས་ལའང་ (and others)\n- བརྒྱན་པར་བགྱི་ (will adorn, honorific)\n\nI offer supreme, very fragrant robes.\nWith various fine clothes, thin and soft,\nAnd hundreds of supreme ornaments, with these and those,\nI will adorn Ārya Samantabhadra, Mañjuśrī,\nAvalokiteśvara, and others.\n\nTechnical note: This verse continues the visualization of offerings, now focusing on clothing and ornaments for the great bodhisattvas. The specific mention of Samantabhadra, Mañjuśrī, and Avalokiteśvara indicates their importance in this practice. The use of honorific terms (ན་བཟའ་, བགྱི་) maintains the respectful tone of the offering.", - "translation": "I offer supreme, very fragrant robes. With various fine clothes, thin and soft, And hundreds of supreme ornaments, with these and those, I will adorn Ārya Samantabhadra, Mañjuśrī, Avalokiteśvara, and others." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །\n", + "output": "Key terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (all directions), རྫོགས་སངས་རྒྱས་ (perfect buddhas), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhisattvas), ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ (great compassion), ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms), གསོལ་བ་ (supplication)\n\nGrammar: \n- Locative particle ན in first line\n- Associative དང་ connecting buddhas and bodhisattvas\n- Instrumental ཏེ showing manner of supplication\n\n\nTo the perfect buddhas and bodhisattvas\nDwelling in all directions,\nThose possessing great compassion,\nWith joined palms, I make this supplication:\n\n\nNote: ཐུགས་རྗེ་ (thugs rje) is an honorific term for compassion, specifically used for enlightened beings.", + "translation": "To the perfect buddhas and bodhisattvas\nDwelling in all directions,\nThose possessing great compassion,\nWith joined palms, I make this supplication:" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI offer supremely fragrant and sacred robes.\nWith various fine, thin, and soft garments,\nAnd hundreds of excellent ornaments of all kinds,\nI adorn the noble Samantabhadra, Manjushri,\nAvalokiteshvara, and others.\n", - "translation": "I offer supremely fragrant and sacred robes.\nWith various fine, thin, and soft garments,\nAnd hundreds of excellent ornaments of all kinds,\nI adorn the noble Samantabhadra, Manjushri,\nAvalokiteshvara, and others." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo all the perfectly enlightened Buddhas\nAnd bodhisattvas dwelling in all directions,\nThose endowed with great compassion,\nI join my palms together and pray:\n", + "translation": "To all the perfectly enlightened Buddhas\nAnd bodhisattvas dwelling in all directions,\nThose endowed with great compassion,\nI join my palms together and pray:" } } }, "64": { - "source": "སྟོང་གསུམ་ཀུན་ཏུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི།། དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ།། གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར།། འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུག་པར་བགྱི།།", - "target_gt": "And with a sumptuous fragrance which Pervades a thousand million worlds, I will anoint the bodies of the mighty Sages, Gleaming bright like burnished gold refined and cleansed.", + "source": "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །", + "target_gt": "In this and other lives, throughout beginningless samsara, I have unknowingly committed misdeeds, or caused others to commit them.", + "commentary_1": "ཐོག་མ་མེད་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དང་བྲལ་བའོ། །མ་འཚལ་བ་ནི་རྨོངས་པའོ། །", + "commentary_2": "དུས་ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས་ཚེ་རབས་འདིའམ་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ་བདག་གིས་སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་ལ་སོགས་པ་མ་འཚལ་ཏེ་མ་ཤེས་ནས་རང་གིས་སྡིག་པ་བགྱིས་པའམ་གཞན་ལ་བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྟོང་གསུམ་ (three thousand-fold universe)\n- དྲི་མཆོག་ (supreme fragrances)\n- ཐུབ་དབང་ (Lord of Sages, Buddha)\n- གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་ (refined, pure gold)\n- བྱི་དོར་ (polished)\n- བྱུག་པར་བགྱི་ (will anoint, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་ཏུ་ (throughout)\n- དྲི་ངད་ལྡང་བ་ (aromatic, fragrant)\n- ཀུན་གྱི་ (of all)\n- བྱས་པ་ལྟར་ (as if done)\n- འོད་ཆགས་འབར་བ་ (blazing with light)\n\nWith supreme fragrances that are aromatic throughout the three thousand-fold universe,\nThe bodies of all the Lords of Sages,\nAs if polished like refined, pure gold,\nThose blazing with light, I will anoint.\n\nTechnical note: This verse continues the visualization of offerings, now focusing on anointing the bodies of the Buddhas with fragrant substances. The comparison to polished gold emphasizes the radiant nature of the Buddha's body. The term སྟོང་གསུམ་ (three thousand-fold universe) refers to a vast cosmological concept in Buddhist thought. The use of honorific བགྱི་ maintains the respectful tone of the offering.", - "translation": "With supreme fragrances that are aromatic throughout the three thousand-fold universe, The bodies of all the Lords of Sages, As if polished like refined, pure gold, Those blazing with light, I will anoint." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཐོག་མ་མེད་ (beginningless), འཁོར་བ་ (samsara), ཚེ་རབས་ (lifetimes), སྡིག་ (negative actions/sins), བགྱིས་ (done/committed)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates \"from\" or \"since\"\n- འམ་ and དག་ཏུ་ indicate alternatives or possibilities\n- བདག་གིས་ is the agentive case, indicating the doer of the action\n- མ་འཚལ་ is a negative form, indicating \"not knowing\" or \"unaware\"\n\n\nFrom beginningless samsara,\nIn this lifetime or in others,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit,\n\nTechnical note: This verse appears to be the beginning of a confession of negative actions (སྡིག་པ་བཤགས་པ་), a common practice in Tibetan Buddhism.", + "translation": "From beginningless samsara,\nIn this lifetime or in others,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith the finest fragrances that waft throughout the three thousand worlds,\nI anoint the bodies of all the mighty sages,\nGleaming and radiant like pure refined gold\nThat has been polished to a brilliant shine.\n", - "translation": "With the finest fragrances that waft throughout the three thousand worlds,\nI anoint the bodies of all the mighty sages,\nGleaming and radiant like pure refined gold\nThat has been polished to a brilliant shine." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས། །ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ། །བདག་གིས་མ་འཚལ་སྡིག་བགྱིས་པའམ། །བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom beginningless cyclic existence,\nIn this life or in other lives,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit,\n", + "translation": "From beginningless cyclic existence,\nIn this life or in other lives,\nThe negative actions I have unknowingly committed,\nOr caused others to commit," } } }, "65": { - "source": "ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི།། མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་།། ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་།། ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད།།", - "target_gt": "I place before the mighty Sages, perfect objects of my worship, Glorious flowers like lotus and mandāravā, The utpala, and other fragrant blossoms, Worked and twined in lovely scented garlands.", + "source": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། །", + "target_gt": "Deluded by ignorant confusion, whatever I have done and rejoiced in, seeing these mistakes, I confess to the protector from the depths of my heart.", + "commentary_1": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གནོད་པར་མ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །ནོངས་ཞེས་པ་ནི་ལྟུང་བ་སྟེ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་ལྟུང་བར་བྱེད་པས་ན་ལྟུང་བའོ། །བཤགས་པར་བགྱིད་པ་ནི་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བགྱིད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ་གཞན་སྡིག་པ་བྱེད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་སྟེ་དགའ་བ་གང་བགྱིས་པའི་ནོངས་པ་སྟེ་ཉེས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས་བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་པོ་རྣམས་ལ་བཤགས་ཏེ་མི་འཆབ་བོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཐུབ་དབང་ (Lord of Sages, Buddha)\n- མཆོད་གནས་མཆོག་ (supreme object of worship)\n- མནྡ་ར་ (mandārava flowers)\n- པདྨ་ (lotus)\n- ཨུཏྤལ་ (utpala, blue lotus)\n- ཕྲེང་བ་ (garland)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིད་འོང་བའི་ (pleasing, attractive)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- སྤེལ་ལེགས་ (well-arranged)\n- རྣམས་ཀྱིས་ (with, by means of)\n- མཆོད་ (offer, worship)\n\nTo the supreme object of worship, the Lord of Sages, with pleasing\nFlowers of mandārava, lotus,\nUtpala, and all other fragrant [flowers],\nAnd with pleasing, well-arranged garlands, I make offerings.\n\nTechnical note: This verse describes the offering of flowers to the Buddha. The specific mention of mandārava, lotus, and utpala flowers is common in Buddhist offering practices. Mandārava (མནྡ་ར་) are celestial flowers often mentioned in Buddhist texts. The term མཆོད་གནས་མཆོག་ (supreme object of worship) is an epithet for the Buddha, emphasizing his worthiness as a recipient of offerings.", - "translation": "To the supreme object of worship, the Lord of Sages, with pleasing Flowers of mandārava, lotus, Utpala, and all other fragrant [flowers], And with pleasing, well-arranged garlands, I make offerings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཏི་མུག་ (ignorance), འཁྲུལ་པ་ (delusion), རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་ (rejoicing), ནོངས་པ་ (mistake/fault), མཐོང་ (see/realize), བསམ་པ་ཐག་པ་ (sincerely/from the depths of one's heart), མགོན་ (protector), བཤགས་ (confess)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། as a clause connector\n- བགྱིས་པ། and བགྱིས་ནས། as past tense markers\n- ལ་ as the indirect object marker for མགོན་\n\n\nOverwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever [wrong] I have rejoiced in,\nHaving seen these faults,\nI sincerely confess to the Protector.\n\n\nNote: མགོན་ (Protector) here likely refers to the Buddha or a high spiritual being to whom one confesses.", + "translation": "Overwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever [wrong] I have rejoiced in,\nHaving seen these faults,\nI sincerely confess to the Protector." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo the supreme object of worship, the mighty sage,\nI offer pleasing flowers - mandarava and lotus,\nUtpala and all fragrant blossoms,\nAlong with beautiful, delightful garlands.\n", - "translation": "To the supreme object of worship, the mighty sage,\nI offer pleasing flowers - mandarava and lotus,\nUtpala and all fragrant blossoms,\nAlong with beautiful, delightful garlands." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ། །རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་གང་བགྱིས་པ། །ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOverwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever I have done with subsequent rejoicing,\nHaving seen these faults,\nI confess them to the Protector from the depths of my heart.\n", + "translation": "Overwhelmed by the delusion of ignorance,\nWhatever I have done with subsequent rejoicing,\nHaving seen these faults,\nI confess them to the Protector from the depths of my heart." } } }, "66": { - "source": "སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ཡི།། བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ།། ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི།། ལྷ་བཤོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི།།", - "target_gt": "I will offer swelling clouds of frankincense, Whose ambient perfume ravishes the mind, And various foods and every kind of drink, All delicacies worthy of the gods.", + "source": "བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །", + "target_gt": "I have, because of the afflictions, caused harm with body, speech, and mind to the three jewels and to my parents and to the gurus, among others.", + "commentary_1": "གཙོ་བོ་ནས་མས་རིམ་བཞིན་དུ་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། ཕ་མ་ནི་ཕ་དང་མའོ། །གཞན་དག་ནི་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་བསམ་པ་ངན་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གནོད་པ་ནི་བསླུས་བྱས་པའོ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱེད་པ་པོ་བདག་གིས་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཕ་མའམ་བླ་མ་སྟེ་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དག་ལ། བསམ་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ནོངས་པའམ་གནོད་པ་བགྱིས་པ་གང་ལགས་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྤོས་མཆོག་ (supreme incense)\n- བདུག་པ་ (fumigation, incense smoke)\n- ཞལ་ཟས་ (food offerings, honorific)\n- ལྷ་བཤོས་ (divine food offerings)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིད་འཕྲོག་ (mind-captivating)\n- དྲི་ངད་ཁྱབ་པ་ (pervading fragrance)\n- སྤྲིན་ཚོགས་ (clouds, collections)\n- སྣ་ཚོགས་ (various)\n- བཅས་པ་ཡི་ (together with)\n- དབུལ་ (offer, honorific)\n- དབུལ་བར་བགྱི་ (will offer, highly honorific)\n\nSupreme incense with mind-captivating, pervading fragrance,\nClouds of incense smoke, I also offer to them.\nFood offerings of various foods and drinks, together with\nDivine food offerings, I will also offer to them.\n\nTechnical note: This verse continues the description of offerings, now focusing on incense and food. The term ལྷ་བཤོས་ (divine food offerings) refers to specially prepared ritual food offerings. The use of honorific terms (ཞལ་ཟས་, དབུལ་, བགྱི་) maintains the respectful tone of the offering practice. The repetition of offerings (incense and food) emphasizes the abundance and variety of the offerings being made.", - "translation": "Supreme incense with mind-captivating, pervading fragrance, Clouds of incense smoke, I also offer to them. Food offerings of various foods and drinks, together with Divine food offerings, I will also offer to them." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདཀོན་མཆོག་གསུམ་ (Three Jewels), ཕ་མ་ (parents), བླ་མ་ (lama), ཉོན་མོངས་ (afflictions), ལུས་ངག་ཡིད་ (body, speech, mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ནི་ and འམ་ for listing\n- གང་ལགས་དང་ at the end indicating \"whatever\" or \"any\"\n\n\nWhatever harm I have done through body, speech,\nAnd mind, under the influence of afflictions,\nTo the Three Jewels, my parents,\nMy lamas, or others;\n\nNote: The translation preserves the structure of the Tibetan, listing the objects of harm first (Three Jewels, parents, lamas, others), then the means of harm (body, speech, mind), and the cause (afflictions).", + "translation": "Whatever harm I have done through body, speech,\nAnd mind, under the influence of afflictions,\nTo the Three Jewels, my parents,\nMy lamas, or others;" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe exquisite fragrance of supreme incense pervades the air.\nI offer clouds of this incense smoke to you as well.\nAlong with various foods and drinks,\nI also offer these divine cakes to you.\n", - "translation": "The exquisite fragrance of supreme incense pervades the air.\nI offer clouds of this incense smoke to you as well.\nAlong with various foods and drinks,\nI also offer these divine cakes to you." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི། །ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ། །ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་། །ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་དང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo the Three Jewels,\nTo my parents and other teachers,\nThrough the doors of affliction,\nWhatever harm I have done with body, speech, and mind,\n", + "translation": "To the Three Jewels,\nTo my parents and other teachers,\nThrough the doors of affliction,\nWhatever harm I have done with body, speech, and mind," } } }, "67": { - "source": "གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་དངར་བ་ཡི།། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི།། ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར།། མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བགྱི།།", - "target_gt": "I will offer precious lamps Arranged in rows on lotuses of gold, A carpet of sweet flowers scattering Upon the level, incense-sprinkled ground.", + "source": "ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །", + "target_gt": "I, who am stained by numerous failings, have committed misdeeds that are most terrible. Before the guides, I confess them all.", + "commentary_1": "།མི་བཟད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡང་བ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "མདོར་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་པའི་སྡིག་ལྡན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་འཆགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན། གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ། ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གསེར་གྱི་པདྨ་ (golden lotus)\n- རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་ (precious lamps)\n- ས་གཞི་ (ground, floor)\n- སྤོས་ (incense)\n- མེ་ཏོག་ (flowers)\n- སིལ་མ་ (scattered, strewn)\n\nGrammatical notes:\n- ཚར་དུ་དངར་བ་ (arranged in rows)\n- དབུལ་བར་བགྱི་ (will offer, honorific)\n- བསྟར་བ་ (arranged, laid out)\n- བྱུགས་པ་ (smeared, anointed)\n- དགྲམ་པར་བགྱི་ (will scatter, honorific)\n\nPrecious lamps of golden lotuses arranged in rows,\nI will also offer.\nOn the ground laid out and anointed with incense,\nI will scatter pleasing flower petals.\n\nTechnical note: This verse continues the description of offerings, now focusing on lamps and scattered flowers. The image of golden lotus lamps is a common motif in Buddhist offerings. The act of scattering flowers on a prepared ground is part of creating a sacred space or mandala. The use of honorific verbs (བགྱི་) maintains the respectful tone of the offering practice.", - "translation": "Precious lamps of golden lotuses arranged in rows, I will also offer. On the ground laid out and anointed with incense, I will scatter pleasing flower petals." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉེས་པ་ (faults), སྐྱོན་ (flaws), སྡིག་ཅན་ (sinner), སྡིག་པ་ (negative actions), མི་བཟད་ (unbearable), འདྲེན་པ་ (guides)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case in first line (དུ་མས)\n- Relative clause structure with གང་... དེ་\n- Honorific verb བགྱིས་པ་ used\n\n\nI, a sinner tainted by many faults and flaws,\nWhatever extremely unbearable negative actions I have committed,\nAll of these I confess to the guides.\n\n\nTechnical note: འདྲེན་པ་ (guides) is often used as an epithet for buddhas and bodhisattvas.", + "translation": "I, a sinner tainted by many faults and flaws,\nWhatever extremely unbearable negative actions I have committed,\nAll of these I confess to the guides." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI offer precious lamps of golden lotuses in full bloom.\nI anoint the ground with fragrant incense,\nAnd scatter beautiful, pleasing flower petals there.\n", - "translation": "I offer precious lamps of golden lotuses in full bloom.\nI anoint the ground with fragrant incense,\nAnd scatter beautiful, pleasing flower petals there." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe many faults and flaws I possess,\nWhatever evil deeds I, a sinner, have committed,\nThose extremely unbearable acts I have done,\nI confess them all to the guides [enlightened beings].\n", + "translation": "The many faults and flaws I possess,\nWhatever evil deeds I, a sinner, have committed,\nThose extremely unbearable acts I have done,\nI confess them all to the guides [enlightened beings]." } } }, "68": { - "source": "གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན།། མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ།། དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་།། ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི།།", - "target_gt": "To those whose very nature is compassion I will give vast palaces, resounding with fair praise, All decked with precious pearls and beauteous pendant gems, Gleaming jewels that deck the amplitude of space.", + "source": "བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །", + "target_gt": "I, who am not cleansed of misdeeds, am going to perish quickly. How can I be certainly liberated from this? I beg you, please rescue me swiftly.", + "commentary_1": "སྡིག་པའི་ལས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ཏེ། འཁོར་བར་འཆིང་བའི་སྡིག་པ་ལས་སོ།།ཐར་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ཐར་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །མྱུར་བར་ཞེས་པ་ནི་བསྡད་ལོང་མེད་པའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡིག་པ་བྱས་ཀྱང་འཆི་བདག་གིས་གླགས་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འབད་ནས་འཆགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར་སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི་ལ། དེ་ལྟར་ན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བས་ཇི་ལྟར་སྡིག་པ་འདི་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་བར་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མྱུར་དུ་འཆི་བ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། འཆི་བའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་ (immeasurable palace)\n- བསྟོད་དབྱངས་ (songs of praise)\n- མུ་ཏིག་ (pearls)\n- རིན་ཆེན་ (precious jewels)\n- ནམ་མཁའི་རྒྱན་ (ornaments of the sky)\n- ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ (those of compassionate nature)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིད་འོང་ལྡན་ (possessing pleasing qualities)\n- རྒྱན་འཕྱང་ (hanging ornaments)\n- མཛེས་འབར་བ་ (beautifully blazing)\n- དཔག་ཡས་ (limitless, immeasurable)\n- གྱུར་ (become)\n- དབུལ་བར་བགྱི་ (will offer, honorific)\n\nImmeasurable palaces possessing pleasing songs of praise,\nBeautifully blazing with hanging ornaments of pearls and precious jewels,\nThese, which have become limitless ornaments of the sky,\nI will offer to those of compassionate nature.\n\nTechnical note: This verse describes an elaborate offering of celestial palaces adorned with jewels and praises. The term གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་ (immeasurable palace) often refers to the abodes of deities in tantric visualizations. The phrase ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ (those of compassionate nature) is an epithet for enlightened beings, emphasizing their fundamental quality of compassion. The use of honorific བགྱི་ continues to show respect in the act of offering.", - "translation": "Immeasurable palaces possessing pleasing songs of praise, Beautifully blazing with hanging ornaments of pearls and precious jewels, These, which have become limitless ornaments of the sky, I will offer to those of compassionate nature." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n", + "output": "Key terms:\nསྡིག་པ་(negative actions), བྱང་(purified), འགུམ་(die), ངེས་ཐར་(definite liberation), བསྐྱབ་(protect/save)\n\nGrammatical notes:\n- མ་...བར་: \"without having...\"\n- འགྱུར་དུ་མཆི: future tense + honorific verb\n- ཇི་ལྟར་...བར་: \"how to...\"\n\n\nWithout having purified my negative actions,\nI will certainly die.\nHow can I be definitively liberated from this?\nI beseech you to swiftly protect me.\n\nTechnical note: This verse expresses urgency in purifying negative karma before death, seeking rapid spiritual protection and liberation.", + "translation": "Without having purified my negative actions,\nI will certainly die.\nHow can I be definitively liberated from this?\nI beseech you to swiftly protect me." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn the immeasurable palace resounding with melodious praise,\nAdorned with dangling jewels and pearls blazing beautifully,\nThose boundless ornaments of the sky,\nI offer to the one of compassionate nature.\n", - "translation": "In the immeasurable palace resounding with melodious praise,\nAdorned with dangling jewels and pearls blazing beautifully,\nThose boundless ornaments of the sky,\nI offer to the one of compassionate nature." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBefore my negative karma is purified,\nI may face death prematurely.\nI pray to be swiftly protected\nIn a way that will surely liberate me from this.\n", + "translation": "Before my negative karma is purified,\nI may face death prematurely.\nI pray to be swiftly protected\nIn a way that will surely liberate me from this." } } }, "69": { - "source": "རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན།། ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་བརྒྱན།། དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་།། རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི།།", - "target_gt": "Fair and precious parasols adorned with golden shafts, All bordered round with hems of precious jewels, Upright, well-proportioned, pleasing to the eye, Again, all this I give to all the Buddhas.", + "source": "ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །", + "target_gt": "The Lord of Death, untrustworthy, Won't tarry for what's done or undone. So no one, whether or not they're ill, Should place their trust in fleeting life.", + "commentary_1": "ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི་ཡིད་ཆེས་བྱར་མེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་འཆི་བདག་གོ། །བྱས་པ་ནི་བྱས་ཟིན་པའོ། །མ་བྱས་པ་ནི་བྱས་མ་ཟིན་པའོ། །མི་སྡོད་པ་ནི་དེ་དག་གིས་སྤྱད་པ་མི་བྱེད་པའོ། །བདག་ནི་ནད་མེད་པའོ་ཞེས་གནས་པ་ལ་དེས་འཇོམས་པར་བྱེད་དོ། །མི་ན་བ་ནི་བདེ་བར་གནས་པའོ། །གློ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཐོག་འབབ་པ་དང་འདྲའོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མྱུར་དུ་སྐྱབས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་སྲིད་ཅིག་མི་འོང་ཞེས་ཡིད་བརྟན་ཏུ་མི་རུང་བའི་འཆི་བདག་འདི་ནི་སྡིག་སྦྱོང་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་ལ་མི་སྡོད་ཅིང་བྱ་བ་ཚར་མ་ཚར་ལ་མི་ལྟོས་པས། ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་གློ་བུར་དུ་མི་འཆི་ཞེས་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རིན་ཆེན་གདུགས་ (precious parasol)\n- གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ (golden handle)\n- ཁོར་ཡུག་ (circumference, rim)\n- ཐུབ་དབང་ (Lord of Sages, Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- མཛེས་ (beautiful)\n- ཅན་ (possessing)\n- རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ (ornamental designs)\n- ཡིད་འོང་བརྒྱན་ (adorned pleasingly)\n- དབྱིབས་ལེགས་ (well-shaped)\n- བལྟ་ན་སྡུག་པ་ (beautiful to behold)\n- བསྒྲེང་བ་ (raised, held aloft)\n- རྟག་ཏུ་ (always, continuously)\n- དབུལ་བར་བགྱི་ (will offer, honorific)\n\nBeautiful precious parasols with golden handles,\nTheir rims adorned with pleasing ornamental designs,\nWell-shaped and beautiful to behold, raised aloft,\nI will continuously offer to the Lords of Sages.\n\nTechnical note: This verse describes the offering of precious parasols, which are one of the eight auspicious symbols in Buddhism. The parasol symbolizes protection from harmful forces and the heat of suffering. The detailed description emphasizes the beauty and preciousness of the offering. The use of honorific བགྱི་ continues to show respect in the act of offering to the Buddhas (ཐུབ་དབང་).", - "translation": "Beautiful precious parasols with golden handles, Their rims adorned with pleasing ornamental designs, Well-shaped and beautiful to behold, raised aloft, I will continuously offer to the Lords of Sages." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཡིད་བརྟན་ (trust, rely on), འཆི་བདག་ (Lord of Death), བྱས་དང་མ་བྱས་ (done and not done), ན་དང་མི་ན་ (sick and not sick), གློ་བུར་ (sudden, unexpected), ཚེ་ (life)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (even, also) for emphasis\n- མི་...པས་ construction indicating reason or cause\n\n\nThis untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for what is done or not done.\nFor both the sick and the healthy alike,\nThis life is not to be trusted as sudden [death can come].\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the unpredictability of death (འཆི་བདག་) and the importance of not procrastinating in one's spiritual practice, a common theme in Tibetan Buddhist teachings on impermanence.", + "translation": "This untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for what is done or not done.\nFor both the sick and the healthy alike,\nThis life is not to be trusted as sudden [death can come]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBeautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned with lovely ornamental rims all around,\nShapely and pleasing to behold when raised aloft,\nI offer these always to the mighty sages.\n", - "translation": "Beautiful precious parasols with golden handles,\nAdorned with lovely ornamental rims all around,\nShapely and pleasing to behold when raised aloft,\nI offer these always to the mighty sages." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི། །བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས། །ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for things done or undone.\nFor the sick and the healthy alike,\nThis life is uncertain and cannot be trusted.\n", + "translation": "This untrustworthy Lord of Death\nDoes not wait for things done or undone.\nFor the sick and the healthy alike,\nThis life is uncertain and cannot be trusted." } } }, "70": { - "source": "དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས།། རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན།། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་སིམ་བྱེད་པའི།། སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May a host of other offerings, And clouds of ravishing sweet melody That solaces the pain of living beings Arise and constantly abide.", + "source": "ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །", + "target_gt": "I must leave all behind and go, But I have not yet recognized that. For the sake of those I like or dislike, I have done various misdeeds.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པར་ཆ་ཡོད་ན་སྡིག་པ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ནི་མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བོར་བ་ནི་འདོར་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་མཛའ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་མཛའ་བ་ནི་དགྲ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །", + "commentary_2": "འཆི་བ་ན་དགྲ་གཉེན་སོགས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ཆ་དགོས་པར་བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས་མཛའ་བ་ལ་ཕན་པ་དང་མི་མཛའ་བ་ལ་གནོད་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མཆོད་པའི་ཚོགས་ (array of offerings)\n- རོལ་མོ་ (musical instruments)\n- དབྱངས་སྙན་ (melodious sounds)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- སྤྲིན་ (clouds)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལས་གཞན་ཡང་ (moreover, in addition to that)\n- ཡིད་འོང་ལྡན་ (possessing pleasing qualities)\n- སིམ་བྱེད་པའི་ (soothing, alleviating)\n- སོ་སོར་ (individually, separately)\n- གནས་གྱུར་ཅིག་ (may they remain, optative)\n\nMoreover, other arrays of offerings,\nMusical instruments with pleasing melodious sounds,\nClouds that soothe the suffering of sentient beings,\nMay they each remain [present].\n\nTechnical note: This verse expands the offerings to include music and alleviating clouds. The phrase སྡུག་བསྔལ་སིམ་བྱེད་པའི་སྤྲིན་ (clouds that soothe suffering) likely refers to clouds of blessings or dharma teachings that alleviate the sufferings of beings. The use of གནས་གྱུར་ཅིག་ (may they remain) is an optative expression, turning this verse into a wish or aspiration for the continuance of these offerings.", - "translation": "Moreover, other arrays of offerings, Musical instruments with pleasing melodious sounds, Clouds that soothe the suffering of sentient beings, May they each remain [present]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐམས་ཅད་བོར་ (abandon everything), ཆས་དགོས་ (need to depart), མཛའ་དང་མི་མཛའ་ (friends and enemies), སྡིག་པ་ (negative actions)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ to connect clauses\n- གྱི་ཕྱིར་ indicating \"for the sake of\"\n- རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ meaning \"various types\"\n\n\nNot knowing that I must depart, abandoning everything,\nI have committed various types of negative actions,\nFor the sake of friends and enemies.\n\nTechnical note: This verse reflects on the impermanence of life and the accumulation of karma through actions motivated by attachment and aversion.", + "translation": "Not knowing that I must depart, abandoning everything,\nI have committed various types of negative actions,\nFor the sake of friends and enemies." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFurthermore, may there be clouds of offerings,\nOf music and sweet melodies pleasing to the mind,\nThat soothe and relieve the sufferings of beings,\nEach abiding in its own place.\n", - "translation": "Furthermore, may there be clouds of offerings,\nOf music and sweet melodies pleasing to the mind,\nThat soothe and relieve the sufferings of beings,\nEach abiding in its own place." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNot knowing that I must depart leaving everything behind,\nI have committed various sins\nFor the sake of friends and enemies.\n", + "translation": "Not knowing that I must depart leaving everything behind,\nI have committed various sins\nFor the sake of friends and enemies." } } }, "71": { - "source": "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་།། མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ།། རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར།། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May rains of flowers and every precious gem Fall down in an unceasing stream Upon the Jewels of Sacred Dharma, Images and all supports for offering.", + "source": "རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །", + "target_gt": "Even during this life, many of those I like and dislike have passed away. And yet the terrible misdeeds I've done for their sake remain before me.", + "commentary_1": "སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་ལྟ་ཞོག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ནི་རྣམ་པ་མང་པོའོ། །འོ་ན་ད་ཅི་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་དག་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བཞེད་ནས།", + "commentary_2": "འོན་ཀྱང་དེ་དག་གི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་མི་བཟད་པའི་བག་ཆགས་གང་ཡིན་དེ་ནི་མདུན་ན་སྒུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ (rare and supreme Dharma)\n- མཆོད་རྟེན་ (stupa, reliquary)\n- སྐུ་གཟུགས་ (image, statue, honorific)\n- རིན་ཆེན་ (precious, jewels)\n- མེ་ཏོག་ (flowers)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་དང་ (all and)\n- རྣམས་དང་ (plural marker and)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ (uninterruptedly)\n- འབབ་པར་ཤོག་ (may fall, optative)\n\nUpon all the rare and supreme Dharma,\nUpon the stupas and images,\nMay a rain of precious jewels, flowers, and so forth\nFall uninterruptedly.\n\nTechnical note: This verse is an aspiration for continuous offerings to the Three Jewels, particularly the Dharma, stupas, and sacred images. The phrase རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ (uninterruptedly) emphasizes the wish for these offerings to be constant. The use of ཤོག་ (may it be) makes this an optative expression, turning the entire verse into a prayer or aspiration. The term དཀོན་མཆོག་ (rare and supreme) is often used to refer to the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha).", - "translation": "Upon all the rare and supreme Dharma, Upon the stupas and images, May a rain of precious jewels, flowers, and so forth Fall uninterruptedly." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརེ་ཞིག་ (for now, temporarily), གསོན་ཚེ་ (lifetime), མཛའ་ (friend), མི་མཛའ་ (enemy), སྡིག་ (negative actions, sins), མི་བཟད་ (unbearable, intolerable)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཉིད་ལ་ indicates \"in this very [lifetime]\"\n- དུ་མ་འདས་ means \"many have passed away\"\n- དོན་དུ་བྱས་པའི་ means \"done for the sake of\"\n- མདུན་ན་གནས་ means \"exists before [me]\" or \"remains in front\"\n\n\nEven in this very lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable negative actions\nDone for their sake remain before me.\n\n\nTechnical note: This verse reflects on the impermanence of relationships and the karmic consequences of actions performed out of attachment or aversion.", + "translation": "Even in this very lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable negative actions\nDone for their sake remain before me." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay a continuous shower of precious flowers and other offerings\nFall unceasingly upon all the sacred Dharma,\nThe stupas, and the holy images.\n", - "translation": "May a continuous shower of precious flowers and other offerings\nFall unceasingly upon all the sacred Dharma,\nThe stupas, and the holy images." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས། །དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག །མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven in this single lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake\nNow stand before us.\n", + "translation": "Even in this single lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake\nNow stand before us." } } }, "72": { - "source": "ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས།། རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ།། དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས།། མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་མཆོད།།", - "target_gt": "Just as Mañjughoṣha and the like Made offering to all the Conquerors, I do likewise to all the Buddhas our protectors, And to all their Bodhisattva children.", + "source": "དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །", + "target_gt": "Because I have not recognized that I, as well, am ephemeral, I have committed many wrongs out of delusion, attachment, and hatred.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ནས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་འོངས་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གློ་བུར་ཏེ་འདྲོན་པོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་རྒྱུ་དེས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཚེ་རིང་བར་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་འཆི་བའི་དོགས་པ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས་བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས་གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས་སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས་པ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī)\n- རྒྱལ་བ་ (Victor, Buddha)\n- དེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata)\n- མགོན་པོ་ (Protector)\n- སྲས་ (sons, heirs, bodhisattvas)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...པ་ (just as...)\n- ལ་སོགས་པས་ (and others)\n- མཆོད་མཛད་པ་ (made offerings, honorific)\n- དེ་བཞིན་ (likewise)\n- བདག་གིས་ (I, by me)\n- བཅས་རྣམས་ (together with)\n- མཆོད་ (offer, worship)\n\nJust as Mañjuśrī and others\nMade offerings to the Victors,\nLikewise, I offer to the Tathāgatas,\nThe Protectors, together with their heirs.\n\nTechnical note: This verse draws a parallel between the offerings made by great bodhisattvas like Mañjuśrī and the practitioner's own offerings. The term དེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata) is an epithet for the Buddha, often left untranslated. The phrase མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་ (Protectors together with their heirs) refers to the Buddhas and bodhisattvas collectively.", - "translation": "Just as Mañjuśrī and others Made offerings to the Victors, Likewise, I offer to the Tathāgatas, The Protectors, together with their heirs." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགློ་བུར་ (sudden, temporary), རྟོགས་པ (realize, understand), གཏི་མུག (ignorance), ཆགས (attachment), ཞེ་སྡང (anger), སྡིག་པ (negative actions, sins)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཞེས: \"thus...that\"\n- མ་གྱུར་པས: negative past tense + causal particle\n- གིས: instrumental particle\n\n\nThus, not having realized\nThat I am temporary,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of negative actions.\n\n\nTechnical note: གཏི་མུག (ignorance) here refers specifically to the fundamental misunderstanding of reality in Buddhist philosophy, often translated as \"delusion\" or \"confusion\" in other contexts.", + "translation": "Thus, not having realized\nThat I am temporary,\nDue to ignorance, attachment, and anger,\nI have committed many kinds of negative actions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as Manjushri and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I make offerings\nTo the Tathagatas, the Protectors, along with their Sons.\n", - "translation": "Just as Manjushri and others\nMake offerings to the Victorious Ones,\nLikewise, I make offerings\nTo the Tathagatas, the Protectors, along with their Sons." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, not realizing\nThat I am impermanent,\nThrough ignorance, attachment and anger,\nI have committed many kinds of misdeeds.\n", + "translation": "Thus, not realizing\nThat I am impermanent,\nThrough ignorance, attachment and anger,\nI have committed many kinds of misdeeds." } } }, "73": { - "source": "ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག། བསྟོད་དབྱངས་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོད།།", - "target_gt": "To these vast oceans of good qualities I offer praise, a sea of airs and harmonies.", + "source": "ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "Not pausing even a day or night, This life's continuously depleted, And there is no extending it. So why would one like me not die?", + "commentary_1": " ཉིན་མཚན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྣོན་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འགོད་པ་ནི་ཐབས་སམ་ཡང་ན་འབྲིད་པའོ། །ཅིས་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །", + "commentary_2": "ཚེ་འདི་ལ་དག་པར་འདོད་ན་མྱུར་དུ་སྦྱང་དགོས་ཏེ། ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡང་མེད་པར་ཚེ་འདི་སྐད་ཅིག་གོད་འགྱུར་ཞིང་སྣོན་པ་གུད་ན་ཡོང་མེད་ན་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར་ཏེ་ངེས་པར་འཆི་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of qualities)\n- བསྟོད་དབྱངས་ (praise, hymn)\n- ཡན་ལག་ (branches, aspects)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ལ་ (to, plural marker)\n- བདག་ (I, myself)\n- རྒྱ་མཚོས་ (with an ocean of, instrumental case)\n- བསྟོད་ (praise, verb)\n\nTo those [who are] oceans of qualities, I\nOffer praise with an ocean of aspects of hymns.\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of an ocean twice: first to describe the vast qualities of the objects of praise (likely the Buddhas and bodhisattvas), and then to describe the extensiveness of the praise being offered. The term ཡན་ལག་ (aspects, branches) suggests that the praise encompasses many different facets or types of laudatory expressions. This verse is part of the practice of offering praise, one of the seven limbs of practice in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "To those [who are] oceans of qualities, I Offer praise with an ocean of aspects of hymns." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉིན་མཚན་ (day and night), སྡོད་པ་ (staying/remaining), གོད་ (diminishing), སྣོན་པ་ (addition/increase)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་མེད་པར་ (without existing or not existing) indicates continuity\n- རྟག་ཏུ་ (always) emphasizes the constant nature\n- གུད་ནས་ (from elsewhere) indicates external source\n- ཅིས་མི་འགྱུར་ (how would it not become) rhetorical question structure\n\n\nWithout pause in day or night,\nThis life constantly diminishes.\nWith no increase coming from elsewhere,\nHow could I not become subject to death?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་) and the inevitability of death.", + "translation": "Without pause in day or night,\nThis life constantly diminishes.\nWith no increase coming from elsewhere,\nHow could I not become subject to death?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI praise the oceans of qualities\nWith oceans of melodious verses of praise.\n", - "translation": "I praise the oceans of qualities\nWith oceans of melodious verses of praise." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོད་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether day or night, staying or going,\nThis life is constantly diminishing.\nWith nothing added from elsewhere,\nHow can I not be approaching death?\n", + "translation": "Whether day or night, staying or going,\nThis life is constantly diminishing.\nWith nothing added from elsewhere,\nHow can I not be approaching death?" } } }, "74": { - "source": "བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་དག་ལ།། ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May clouds of tuneful eulogy Ascend unceasingly before them.", + "source": "བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "While I am lying in my bed surrounded by all my relatives, I will experience alone the feeling of my life being cut.", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་གང་གི་དོན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་པའི་སྡེ་ཚན་དེ་དག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་བདག་ནི་མལ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ།སྲོག་གཅོད་པ་ནི་སྲོག་གཏོང་བའོ།།གང་དེ་དག་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཚོར་བའོ། །ཤི་ནས་ནམས་ཀྱང་ཅི་ཕན་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། ངེས་པར་འཆི་མོད་དེ་དུས་ན་གཉེན་སོགས་དགོས་སོ་སྙམ་ན། འཆི་བའི་ཚེ་བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ་མཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཡང་སྲོག་འཆད་པའི་ཚོར་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱི་དེ་དག་གིས་མི་བགོད་དོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དེའི་ཚེ་སྐྱོབ་ནུས་སོ་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བསྟོད་དབྱངས་ (praise, hymn)\n- སྙན་སྤྲིན་ (melodious clouds)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ལ་ (to those)\n- ངེས་པར་ (certainly, definitely)\n- ཀུན་ཏུ་ (always, everywhere)\n- འབྱུང་གྱུར་ཅིག་ (may arise, optative)\n\nMay clouds of melodious praise\nCertainly arise everywhere for them.\n\nTechnical note: This verse is an aspiration for continuous praise to be offered to the Buddhas and bodhisattvas. The metaphor of སྙན་སྤྲིན་ (melodious clouds) combines the auditory aspect of praise with the visual image of clouds, suggesting pervasive and all-encompassing praise. The use of གྱུར་ཅིག་ makes this an optative expression, turning the verse into a wish or prayer. This continues the theme of praise from the previous verse, emphasizing its importance in Buddhist practice.", - "translation": "May clouds of melodious praise Certainly arise everywhere for them." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམལ་ (bed), གཉེན་བཤེས་ (relatives and friends), སྲོག་འཆད་པ་ (life ceasing), ཚོར་བ་ (sensations/feelings), མྱོང་བ་ (experience)\n\nGrammatical notes:\n- ན་འདུག་བཞིན་དུ་: while staying in/on\n- ཀྱིས་...བསྐོར་ཀྱང་: although surrounded by\n- གཅིག་པུས་: alone (instrumental case)\n\n\nAlthough I am lying on my bed,\nSurrounded by all my relatives and friends,\nThe sensations of my life ceasing\nI alone will have to experience.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the solitary nature of death, a common theme in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence.", + "translation": "Although I am lying on my bed,\nSurrounded by all my relatives and friends,\nThe sensations of my life ceasing\nI alone will have to experience." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay those melodious clouds of praise\nCertainly arise everywhere.\n", - "translation": "May those melodious clouds of praise\nCertainly arise everywhere." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough I lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones,\nThe experience of my life ending\nI alone must undergo.\n", + "translation": "Though I lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones,\nThe experience of my life ending\nI alone must undergo." } } }, "75": { - "source": "དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན།། ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ།། ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི།། ལུས་བཏུད་པས་ནི་བདག་ཕྱག་འཚལ།།", - "target_gt": "To Buddhas of the past, the present, and all future time, And to the Dharma and Sublime Assembly, With bodies many as the grains of dust Upon the earth, I will prostrate and bow.", + "source": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །", + "target_gt": "When seized by Yama's messengers, What good are friends? What good are kin? Merit alone will guard me then, But I, alas, haven't practiced that.", + "commentary_1": " གཤིན་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་སོ་སོ་ནས་སྣང་བའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པའོ། །གཉེན་ནི་ཕྱོགས་སུ་དགའ་བཙམ་མོ། །བཤེས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཅུགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ་གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་ནོ། །འོ་ན་གང་གིས་ཕན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབ་ན་དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དུས་གསུམ་ (three times: past, present, future)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- ཆོས་ (Dharma)\n- ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ (supreme assembly, Sangha)\n- ཞིང་རྡུལ་ (particles of realms)\n- ཕྱག་འཚལ་ (prostrate, bow)\n\nGrammatical notes:\n- གཤེགས་པའི་ (who have gone, honorific)\n- བཅས་ལ་ (together with)\n- ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ (equal in number to)\n- ལུས་བཏུད་པས་ནི་ (by bowing the body)\n- བདག་ (I, myself)\n\nTo all the Buddhas who have gone in the three times,\nTogether with the Dharma and the supreme assembly,\nWith bodies equal in number to all the particles of realms,\nI prostrate myself by bowing [these] bodies.\n\nTechnical note: This verse is a standard prostration formula in Tibetan Buddhism. The phrase དུས་གསུམ་ (three times) refers to past, present, and future Buddhas. ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ (supreme assembly) is a respectful term for the Sangha. The imagery of bodies equal in number to particles of realms (ཞིང་རྡུལ་) emphasizes the extensiveness of the prostration. This verse encapsulates the practice of taking refuge in and paying homage to the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha).", - "translation": "To all the Buddhas who have gone in the three times, Together with the Dharma and the supreme assembly, With bodies equal in number to all the particles of realms, I prostrate myself by bowing [these] bodies." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama, Lord of Death), ཕོ་ཉ་ (messenger), གཉེན་ (relatives), བཤེས་ (friends), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ཟིན་པ་ལ་ indicates a conditional clause\n- ཅི་ཕན་ is a rhetorical question structure meaning \"what use is...?\"\n- བསྐྱབས་ན་ is another conditional structure\n- མ་བསྟེན་ཏོ་ is a past negative\n\n\nWhen seized by the messengers of the Lord of Death,\nWhat use are relatives? What use are friends?\nAt that time, if only merit could protect one,\nYet even that, I have not cultivated.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the futility of worldly connections in the face of death and the importance of accumulating merit, a key concept in Tibetan Buddhism.", + "translation": "When seized by the messengers of the Lord of Death,\nWhat use are relatives? What use are friends?\nAt that time, if only merit could protect one,\nYet even that, I have not cultivated." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo all the Buddhas of the three times,\nTo the supreme Dharma and noble Sangha,\nWith as many bodies as atoms in all realms,\nI bow down and pay homage.\n", - "translation": "To all the Buddhas of the three times,\nTo the supreme Dharma and noble Sangha,\nWith as many bodies as atoms in all realms,\nI bow down and pay homage." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན། །དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen seized by the messenger of death,\nWhat use are relatives, what use are friends?\nAt that time, if merit alone could save you,\nEven that I have not cultivated.\n", + "translation": "When seized by the messenger of death,\nWhat use are relatives, what use are friends?\nAt that time, if merit alone could save you,\nEven that I have not cultivated." } } }, "76": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་།། མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ།། མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་།། བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།", - "target_gt": "To shrines and all supports Of bodhichitta I bow down; To abbots who transmit the vows, to every learned master, And to all sublime practitioners of Dharma.", + "source": "མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །", + "target_gt": "Protectors, I have carelessly, oblivious to such danger, committed numerous misdeeds for the sake of this ephemeral life.", + "commentary_1": " ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་བ་མ་བསགས་སྙམ་པ་ལ། མགོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བག་མེད་པ་ནི་སྡིག་པ་སོགས་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ཙམ་དུ་སེམས་ཁྲལ་མང་པོ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "མགོན་པོ་ཞེས་བོས་ནས། དགེ་བ་མི་སྒོམ་ཞིང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་སྲུང་བས་ན་བག་མེད་པ་ཅན་བདག་གིས་ནི་འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས་མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དུ་ནི་སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- མཆོད་རྟེན་ (stupa, reliquary)\n- མཁན་པོ་ (abbot, preceptor)\n- སློབ་དཔོན་ (teacher, master)\n- བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ (supreme practitioners)\n\nGrammatical notes:\n- གཞི་རྣམས་ (bases, foundations)\n- རྣམས་ལ་ (to, plural marker)\n- བདག་ (I, myself)\n- ཕྱག་འཚལ་ (prostrate, bow)\n- དེ་བཞིན་ (likewise, similarly)\n- ལོ་ (final particle, indicating statement)\n\nTo the foundations of bodhicitta and\nTo the stupas, I prostrate.\nTo the abbots, likewise to the teachers, and\nTo the supreme practitioners, I prostrate.\n\nTechnical note: This verse extends the objects of prostration beyond the Three Jewels to include the foundations of bodhicitta (possibly referring to bodhisattvas or teachings on bodhicitta), stupas, and various levels of spiritual teachers and practitioners. The term བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ (supreme practitioners) likely refers to highly realized practitioners or yogis. This comprehensive list of objects of reverence reflects the broad scope of respect in Tibetan Buddhist practice.", - "translation": "To the foundations of bodhicitta and To the stupas, I prostrate. To the abbots, likewise to the teachers, and To the supreme practitioners, I prostrate." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་ (Protector), བག་མེད་ (Heedless), འཇིགས་པ་ (Fear), མི་རྟག་ (Impermanent), སྡིག་པ་ (Negative actions)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (instrumental case, \"by me\")\n- མ་འཚལ་ནས་ (negative perfect, \"not having known\")\n- ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ་ (purposive construction, \"for the sake of this life\")\n\n\nProtector, heedlessly, I,\nNot having known such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nHave committed many negative actions.\n\nTechnical note: མགོན་པོ་ (Protector) is often used as an epithet for the Buddha or other enlightened beings, implying a plea for protection or guidance.", + "translation": "Protector, heedlessly, I,\nNot having known such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nHave committed many negative actions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to all the stupas.\nI pay homage to the preceptors,\nThe teachers, and those of supreme discipline.\n", - "translation": "I prostrate to the foundations of bodhicitta,\nAnd to all the stupas.\nI pay homage to the preceptors,\nThe teachers, and those of supreme discipline." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nO Protector, I, being heedless,\nNot knowing such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nHave committed many sins.\n", + "translation": "O Protector, I, being heedless,\nNot knowing such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nHave committed many sins." } } }, "77": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར།། སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།།", - "target_gt": "Until the essence of enlightenment is reached, I go for refuge to the Buddhas.", + "source": "སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །", + "target_gt": "If people who are being led to have their limbs chopped off today look different than they did before with their parched mouths and bloodshot eyes,", + "commentary_1": " སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྲེད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ནས་སྐྲག་པར་གྱུར་པའོ། །ཁ་སྐམས་པ་ནི་ཧྲིད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མིག་རྩ་ངན་པ་ནི་གང་མིག་རྩ་དམའ་བར་གྱུར་པའོ། །གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་སྐྱེ་བོ་ཉེས་པ་ཅན་ཡན་ལག་གཅོད་པའི་སར་དེ་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ་ཁ་སྐམ་ཞིང་མིག་རྩ་ངན་པ་ལ་སོགས་པ་སྔར་ལས་རྣམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བར་སྣང་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་ (essence of enlightenment)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- མཆིས་ཀྱི་བར་ (until [I] reach, honorific)\n- རྣམས་ལ་ (to, plural marker)\n\nUntil I reach the essence of enlightenment,\nI go for refuge to the Buddhas.\n\nTechnical note: This verse expresses the commitment to take refuge in the Buddhas until the attainment of enlightenment. The phrase བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་ (essence of enlightenment) is often used to refer to the state of full Buddhahood. The use of honorific forms (མཆིས་, མཆི་) shows respect and formality in the act of taking refuge. This is a standard formula for taking refuge in Mahāyāna Buddhism, emphasizing the long-term commitment of the practitioner.", - "translation": "Until I reach the essence of enlightenment, I go for refuge to the Buddhas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྐྱེ་བོ་ (person/being), ཡན་ལག་ (limb), བཅད་པ་ (cut off), ས་ (place), ཁྲིད་པ་ (led/taken), བྲེད་ (fear), ཁ་སྐམས་ (dry mouth), མིག་རྩ་ (eyes), ངན་ (bad/worse)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་ (and so on) to indicate a list\n- འགྱུར་ (become) used twice, indicating change of state\n- སྔ་ལས་ (from before) contrasted with གཞན་དུ་ (differently)\n\n\nWhen a person is led today\nTo the place where limbs are cut off,\nTheir mouth becomes dry, eyes worsen, and so on—\nThey appear to change from how they were before.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the physical and emotional changes in a person facing imminent execution or severe punishment, using it as an analogy for a more profound spiritual or philosophical point.", + "translation": "When a person is led today\nTo the place where limbs are cut off,\nTheir mouth becomes dry, eyes worsen, and so on—\nThey appear to change from how they were before." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nUntil I attain the essence of enlightenment,\nI take refuge in the Buddhas.", - "translation": "Until I attain the essence of enlightenment,\nI take refuge in the Buddhas." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་བཅད་པའི་སར། །དི་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ། །ཁ་སྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས། །སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nToday, even those led to the place where people's limbs are cut off\nAppear to change from before:\nWith dry mouths, bloodshot eyes, and other signs of distress,\nThey are transformed into something different than they were.\n", + "translation": "Today, even those led to the place where people's limbs are cut off\nAppear to change from before:\nWith dry mouths, bloodshot eyes, and other signs of distress,\nThey are transformed into something different than they were." } } }, "78": { - "source": "ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི།། ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི།།", - "target_gt": "Also I take refuge in the Dharma And in all the host of Bodhisattvas.", + "source": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "When Yama's henchmen have me seized, Their physiognomies dire and dread, And I am gripped by terrible pain, What need to say how wretched I'll be?", + "commentary_1": " འཇིགས་འཇིགས་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གཟུགས་ཅན་ནོ། །གཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་བདག་གིར་བྱས་པའོ། །གང་གིས་ལུས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོའི་ནད་ཀྱིས་བཏབ་པ་དེའི་ལུས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་སྟེ། དེའི་བཤང་བའི་ལམ་ནས་བྱུང་བས་བསྒོས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངན་པའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟར་འདུག་པའི་ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་བར་གྱུར་ཅིང་། འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པར་གྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་པ་ན་བྲེད་པར་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཆོས་ (Dharma)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva)\n- ཚོགས་ (assembly, gathering)\n- སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and)\n- ཡི་ (genitive particle)\n- ལའང་ (to also, as well)\n- དེ་བཞིན་ (likewise, similarly)\n\nTo the Dharma and to the assembly\nOf bodhisattvas, likewise I go for refuge.\n\nTechnical note: This verse completes the standard formula for taking refuge in the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha). Here, the Sangha is specifically identified as the assembly of bodhisattvas, which is characteristic of Mahāyāna Buddhism. The phrase དེ་བཞིན་ (likewise) connects this verse to the previous one, indicating that the commitment to take refuge extends equally to the Dharma and the bodhisattva assembly. The continued use of the honorific མཆི་ maintains the respectful tone of the refuge-taking.", - "translation": "To the Dharma and to the assembly Of bodhisattvas, likewise I go for refuge." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama), ཕོ་ཉ་ (messenger), འཇིགས་ (terrifying), ཤ་ཚུགས་ (appearance), ནད་ (illness)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་ as auxiliary verb indicating completed action\n- ཅི་དགོས་ rhetorical question construction\n\n\nSeized by those with terrifying appearances,\nThe frightful messengers of Yama,\nAfflicted by the great terror of illness—\nWhat need to mention their utter misery?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist conception of death and the bardo state, where beings encounter terrifying visions often described as messengers of Yama, the lord of death.", + "translation": "Seized by those with terrifying appearances,\nThe frightful messengers of Yama,\nAfflicted by the great terror of illness—\nWhat need to mention their utter misery?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nI also take refuge in the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas.", - "translation": "I also take refuge in the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི། །ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་། །འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ། །རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSeized by terrifying messengers of the Lord of Death,\nWith frightful appearances,\nAfflicted by the great terror of illness,\nWhat need is there to mention their utter misery?\n", + "translation": "Seized by terrifying messengers of the Lord of Death,\nWith frightful appearances,\nAfflicted by the great terror of illness,\nWhat need is there to mention their utter misery?" } } }, "79": { - "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི།། རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས།། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ།། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི།། ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ནས།། ཚེ་རབས་འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ།། བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ཉིད་དང་ནི།།", - "target_gt": "To perfect Buddhas and to Bodhisattvas, In all directions where they may reside, To them who are the sovereigns of great mercy, I press my palms together, praying thus: “In this and all my other lives, While turning in the round without beginning, Blindly I have brought forth evil, And incited others to commit the same.", + "source": "སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། །", + "target_gt": "\"Who will protect me truly from this great fear?\" I'll cry, eyes bulging with terror, as I search in the four directions for a refuge.", + "commentary_1": " ཇི་ལྟ་བུར་སྙམ་པ་ལ། སུ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་སྐྱོབ་ཅེས་པའོ། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ཅེས་པ་ནི་མིག་རྩ་དམད་ནས་བཟློག་ཅིང་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ་བའོ། །འདིའི་ཕྱིར་དེ་རིང་ཉིད་ནས་བག་ཟོན་བགྱིའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དེའི་ཚེ་སུ་ཞིག་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་བདག་ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྐྲག་པའི་མིག་བགྲད་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་འཚོལ་བར་བྱེད་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྫོགས་སངས་རྒྱས་ (perfectly enlightened Buddha)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhisattva)\n- ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ (great compassion)\n- ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms together)\n- འཁོར་བ་ (samsara)\n- ཚེ་རབས་ (lifetimes)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ (in all directions)\n- བཞུགས་པ་ཡི་ (who reside, honorific)\n- མངའ་རྣམས་ལ་ (to those who possess)\n- གསོལ་བ་ནི་ (supplication)\n- ཐོག་མ་མེད་ལྡན་ (beginningless)\n- འདི་འམ་གཞན་དག་ཏུ་ (in this or other)\n- བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་ (allowed to do, granted to do)\n\nTo the perfectly enlightened Buddhas and bodhisattvas\nWho reside in all directions,\nThose who possess great compassion,\nJoining my palms together, I make this supplication:\nFrom beginningless samsara,\nIn this or other lifetimes,\nThat which [I] have been allowed to do and\n\nTechnical note: This verse begins a confession or supplication to the Buddhas and bodhisattvas. The phrase ཐོག་མ་མེད་ལྡན་འཁོར་བ་ (beginningless samsara) reflects the Buddhist concept of cyclic existence without a discernible starting point. The verse is incomplete and continues in the next lines, likely leading to a confession of negative actions accumulated over many lifetimes.", - "translation": "To the perfectly enlightened Buddhas and bodhisattvas Who reside in all directions, Those who possess great compassion, Joining my palms together, I make this supplication: From beginningless samsara, In this or other lifetimes, That which [I] have been allowed to do and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། །\n", + "output": "Key terms:\nའཇིགས་ཆེན་(great fear), སྐྱོབ་པ་(protect), བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་(terrified), མིག་བགྲད་(eyes wide open), ཕྱོགས་བཞི་(four directions), སྐྱབས་(refuge)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་...བྱེད་འགྱུར་ཞེས་: Interrogative construction \"Who will...?\"\n- ལེགས་པར་: Adverbial modifier \"well/thoroughly\"\n- བྱེད་འགྱུར་: Future tense marker\n- ནས་: Connective particle indicating sequence of actions\n\n\n\"Who will thoroughly protect me from this great fear?\" \nWith terrified, wide-open eyes,\nOne searches for refuge in the four directions.\n\nNote: The verse depicts a state of intense fear and the desperate search for protection, a common theme in Buddhist texts discussing the nature of samsara and the need for spiritual refuge.", + "translation": "\"Who will thoroughly protect me from this great fear?\" \nWith terrified, wide-open eyes,\nOne searches for refuge in the four directions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo all the perfectly enlightened Buddhas and bodhisattvas\nWho dwell in all directions,\nPossessing great compassion,\nI join my palms and pray:\nFrom beginningless samsara\nUntil this life or in other lives,\nWhatever I have done or caused to be done,\n", - "translation": "To all the perfectly enlightened Buddhas and bodhisattvas\nWho dwell in all directions,\nPossessing great compassion,\nI join my palms and pray:\nFrom beginningless samsara\nUntil this life or in other lives,\nWhatever I have done or caused to be done," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག །ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས། །བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས། །ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་ཚོལ་བར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWho will protect me well\nFrom this great terror?\nWith eyes wide open in fear,\nI search in all four directions for refuge.\n", + "translation": "Who will protect me well\nFrom this great terror?\nWith eyes wide open in fear,\nI search in all four directions for refuge." } } }, "80": { - "source": "གཏི་མུག་འཁྲུལ་པས་བདག་ནོན་ཏེ།། རྗེས་སུ་ཡི་རང་གང་བགྱིས་པ།། ནོངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བགྱིས་ནས།། བསམ་པ་ཐག་པས་མགོན་ལ་བཤགས།།", - "target_gt": "Deceived and overmastered by my ignorance, I have taken pleasure in such sin, And seeing now the blame of it, O great protectors, I confess it earnestly!", + "source": "དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །", + "target_gt": "Thus from today, I'll go for refuge to the victors, guardians of beings, who strive to protect all wanderers, those with great power who dispel all fear.", + "commentary_1": " དེ་བས་རྒྱལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནུས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པས་ན། སྟོབས་ཆེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེ་བཞིན་ཡང་དག་སྟེ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་སོ། །ད་ནི་གཙོ་བོ་ནས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དཀོན་མཆོག་སྤྱི་དང་། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེའི་ཚེ་སྐྱབས་མེད་པ་དེ་བས་ན་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་པའི་དོན་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་པ་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་། དེ་སྐྱོབ་པའི་ནུས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས་སྟོབས་ཆེན་པོ་སྟེ་དེ་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་བ་དེ་ལ་དེ་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཏི་མུག་ (ignorance)\n- འཁྲུལ་པ་ (delusion)\n- རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoice in)\n- ནོངས་པ་ (mistake, wrongdoing)\n- མགོན་ (protector)\n- བཤགས་ (confess)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནོན་ཏེ་ (overwhelmed, overcome)\n- གང་བགྱིས་པ་ (whatever was done)\n- མཐོང་བགྱིས་ནས་ (having seen, recognized)\n- བསམ་པ་ཐག་པས་ (from the depths of [my] heart)\n\nOverwhelmed by ignorance and delusion,\nWhatever [negative actions] I have done or rejoiced in,\nHaving recognized these mistakes,\nFrom the depths of my heart, I confess to the Protector.\n\nTechnical note: This verse completes the confession that began in the previous lines. It acknowledges wrongdoings committed under the influence of ignorance and delusion, including both direct actions and rejoicing in others' negative actions. The phrase བསམ་པ་ཐག་པས་ (from the depths of [my] heart) emphasizes the sincerity of the confession. མགོན་ (Protector) here likely refers to the Buddhas and bodhisattvas mentioned earlier. This type of confession is a key element in Buddhist practice for purifying negative karma.", - "translation": "Overwhelmed by ignorance and delusion, Whatever [negative actions] I have done or rejoiced in, Having recognized these mistakes, From the depths of my heart, I confess to the Protector." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", + "output": "Key terms:\nརྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), འགྲོ་བ་ (beings), མགོན་ (protector), སྐྱོབ་པ་ (savior), སྟོབས་ (power), འཇིགས་པ་ (fear), སྐྱབས་སུ་མཆི་ (take refuge)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ལ་ (to/in)\n- དི་རིང་ཉིད་ནས་ (from this very day)\n\n\nTherefore, in the Victorious Ones, protectors of beings,\nWho strive to save beings,\nWho are mighty and dispel all fears,\nFrom this very day, I take refuge.\n\n\nNote: རྒྱལ་བ་ (Victor) is a common epithet for Buddha. The verse emphasizes the Buddha's role as a protector and savior of beings, highlighting the act of taking refuge as a fundamental practice in Tibetan Buddhism.", + "translation": "Therefore, in the Victorious Ones, protectors of beings,\nWho strive to save beings,\nWho are mighty and dispel all fears,\nFrom this very day, I take refuge." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOvercome by the delusion of ignorance,\nWhatever wrongdoing I have rejoiced in,\nHaving seen these faults,\nI sincerely confess them to the Protector.\n", - "translation": "Overcome by the delusion of ignorance,\nWhatever wrongdoing I have rejoiced in,\nHaving seen these faults,\nI sincerely confess them to the Protector." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན། །འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ། །སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ། །དི་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, to the Victorious One, Protector of beings,\nWho strives for the welfare of saving beings,\nThe Mighty One who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge.\n", + "translation": "Therefore, to the Victorious One, Protector of beings,\nWho strives for the welfare of saving beings,\nThe Mighty One who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge." } } }, "81": { - "source": "བདག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ནི།། ཕ་མའམ་བླ་མ་གཞན་དག་ལ།། ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ལུས་ངག་དང་།། ཡིད་ཀྱིས་གནོད་བགྱིས་གང་ལགས་པ།། ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི།།", - "target_gt": "Whatever I have done against the Triple Gem, Against my parents, teachers, and the rest, Through force of my defilements, In my body, speech, and mind, “All the evil I, a sinner, have committed, All the wicked deeds that cling to me, The frightful things that I contrived I openly declare to you, the teachers of the world.", + "source": "བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། །", + "target_gt": "Petrified with dread, I give myself over to Samantabhadra. I also make an offering of my body to Manjughosha.", + "commentary_1": " བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་སྐྲག་པ་ནི་ཐབས་འཁྱར་བའོ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ནི་དམྱལ་བ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་ནས་བྱང་སེམས་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ་ཞིང་། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་འདི་འབུལ་བར་བགྱི་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དཀོན་མཆོག་གསུམ་ (Three Jewels)\n- ཕ་མ་ (parents)\n- བླ་མ་ (lama, spiritual teacher)\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions, negative emotions)\n- ལུས་ངག་དང་ཡིད་ (body, speech, and mind)\n- གནོད་བགྱིས་ (harm done, honorific)\n- ཉེས་པ་ (faults, misdeeds)\n- སྐྱོན་ཆགས་པ་ (tainted by faults)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (by me)\n- འམ་ (or)\n- གཞན་དག་ལ་ (to others)\n- སྒོ་ནས་ (by way of, through)\n- གང་ལགས་པ་ (whatever there is, honorific)\n- དུ་མས་ (by many)\n\nWhatever harm I have done through body, speech, and mind,\nMotivated by afflictions, to the Three Jewels,\nTo parents or lamas, or to others,\nI, who am tainted by many faults,\n\nTechnical note: This verse begins a more detailed confession, specifically mentioning harmful actions committed against the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha), parents, spiritual teachers, and others. The phrase ཉོན་མོངས་སྒོ་ནས་ (through afflictions) acknowledges that these harmful actions were motivated by negative emotions or mental states. The verse is incomplete and continues in the next lines, likely leading to a formal confession of these misdeeds.", - "translation": "Whatever harm I have done through body, speech, and mind, Motivated by afflictions, to the Three Jewels, To parents or lamas, or to others, I, who am tainted by many faults," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིགས་པ (fear), རྣམ་སྐྲག་པ (terrified), ཀུན་དུ་བཟང་ (Samantabhadra), འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī), དབུལ་བ (offer)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ particle to indicate recipient\n- བདག་ཉིད and བདག་གི་ལུས both refer to oneself, emphasizing complete offering\n\n\nTerrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Mañjuśrī, I myself\nOffer my very body.\n\nTechnical note: Samantabhadra and Mañjuśrī are important bodhisattvas in Mahāyāna Buddhism, often invoked for protection and wisdom respectively.", + "translation": "Terrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Mañjuśrī, I myself\nOffer my very body." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nTo the Three Jewels,\nTo my parents, teachers, and others,\nThrough the doors of affliction,\nWhatever harm I have done\nWith body, speech, and mind,\nTainted by many faults and misdeeds,\n", - "translation": "To the Three Jewels,\nTo my parents, teachers, and others,\nThrough the doors of affliction,\nWhatever harm I have done\nWith body, speech, and mind,\nTainted by many faults and misdeeds," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་པས། །ཀུན་དུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་འབུལ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ནི་དབུལ་བར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTerrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri,\nI offer my body.\n", + "translation": "Terrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri,\nI offer my body." } } }, "82": { - "source": "བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར།། སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི།།", - "target_gt": "It may be that my death will come to me Before my evil has been cleansed.", + "source": "ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །", + "target_gt": "To guardian Avalokiteshvara, Whose acts of mercy are unmistaken, I cry a miserable wail. I beg, protect me who have done wrong.", + "commentary_1": " །ཉམ་ཐག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེའི་ང་རོས་མཚན་ནས་འོ་དོད་འབོད་པ་ནི་ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་པ་སྟེ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྐད་གདངས་ཀྱིས་སྔར་ལངས་བཞིན་དུ་འབོད་པའོ། །", + "commentary_2": "ཐུགས་རྗེའི་བསམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ཅན་སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n- བྱང་བ་ (purified)\n- འགུམ་པ་ (die)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- མ་...བར་ (without having...)\n- སྔོན་དུ་ (before, previously)\n- འགྱུར་དུ་མཆི་ (will become, honorific form indicating future)\n\nI, without having purified [my] negative actions,\nWill die before [doing so].\n\nTechnical note: This verse expresses a sense of urgency and concern about dying before purifying one's negative actions. The use of the honorific མཆི་ instead of the common འགྲོ་ maintains the respectful tone of the confession. This sentiment is common in Buddhist practice, motivating practitioners to engage in purification practices with diligence and urgency, recognizing the uncertainty of the time of death.", - "translation": "I, without having purified [my] negative actions, Will die before [doing so]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐུགས་རྗེ་ (compassion), སྤྱོད་པ་ (conduct), མ་འཁྲུལ་བ་ (unerring), \nསྤྱན་རས་གཟིགས་ (Avalokiteśvara), མགོན་ (protector),\nཉམ་ཐག་ (miserable), ང་རོ་ (cry), འོ་དོད་ (wail),\nསྡིག་ལྡན་ (sinful)\n\n\nTo that protector Avalokiteśvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the wail of one who is miserable.\nI, who am sinful, beseech you for protection.\n\n\nNote: སྤྱན་རས་གཟིགས་ (Avalokiteśvara) is kept in Sanskrit as it's a proper name of a bodhisattva. The structure uses the honorific ཐུགས་རྗེ་ for \"compassion\" when referring to Avalokiteśvara. The last line uses the honorific གསོལ་ for \"beseech\" or \"request,\" indicating respect towards the bodhisattva.", + "translation": "To that protector Avalokiteśvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the wail of one who is miserable.\nI, who am sinful, beseech you for protection." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBefore I have purified my negative karma,\nI may die prematurely.\n", - "translation": "Before I have purified my negative karma,\nI may die prematurely." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐུགས་རྗེས་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་། །ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད། །སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo the protector Avalokiteshvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the anguished voice of one in distress:\nPlease protect this sinful one!\n", + "translation": "To the protector Avalokiteshvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the anguished voice of one in distress:\nPlease protect this sinful one!" } } }, "83": { - "source": "ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར།།", - "target_gt": "How then can I be freed from it?", + "source": "གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །", + "target_gt": "I go for refuge to Vajrapani, Upon the sight of whom, from fear, Malevolent beings like the henchmen Of Yama flee in the four directions.", + "commentary_1": " ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅེས་པ་ནི་གཞན་མ་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའོ།", + "commentary_2": "གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི་ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བ་རྣམས་སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བར་བྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་ཅན་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ངེས་ཐར་བ་ (definitely liberated)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- འདི་ལས་ (from this)\n\nHow [can I] be definitely liberated from this?\n\nTechnical note: This line is a rhetorical question expressing concern about how to achieve liberation from the negative actions mentioned in the previous verses. The phrase འདི་ལས་ (from this) refers to the accumulation of negative karma or the state of being unpurified. This question sets up an expectation for guidance or a method of purification, which is likely to be addressed in subsequent verses. It reflects the practitioner's sincere desire for spiritual transformation and liberation.", - "translation": "How [can I] be definitely liberated from this?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །\n", + "output": "Key terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama), ཕོ་ཉ་ (messenger), སྡང་བ་ (hostile ones), སྐྲག་ (frightened), འབྱེར་ (scatter), རྡོ་རྗེ་ཅན་ (Vajra-holder)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...པ། structure indicating \"that which...\"\n- ལ་སོགས་ meaning \"and so forth\"\n- Instrumental case in མཐོང་ནས་ (having seen)\n\n\nThat which, having been seen, causes\nThe messengers of Yama and other hostile ones\nTo become frightened and scatter in the four directions—\nI take refuge in the Vajra-holder.\n\n\nTechnical note: རྡོ་རྗེ་ཅན་ (Vajra-holder) is an epithet for Vajrapāṇi or other wrathful deities.", + "translation": "That which, having been seen, causes\nThe messengers of Yama and other hostile ones\nTo become frightened and scatter in the four directions—\nI take refuge in the Vajra-holder." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow to be truly liberated from this [samsara/cycle of existence]", - "translation": "How to be truly liberated from this [samsara/cycle of existence]" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས། །སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhoever, upon being seen,\nCauses the messengers of the Lord of Death\nAnd other hostile forces\nTo flee in fear in the four directions -\nI take refuge in the Vajra-holder.\n", + "translation": "Whoever, upon being seen,\nCauses the messengers of the Lord of Death\nAnd other hostile forces\nTo flee in fear in the four directions -\nI take refuge in the Vajra-holder." } } }, "84": { - "source": "མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ།།", - "target_gt": "I pray you, quickly grant me your protection!”", + "source": "སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །", + "target_gt": "I have in the past transgressed your word, But now that I've seen the great peril, I go to you for refuge and plead: Swiftly eliminate this fear.", + "commentary_1": " །ཡང་དེ་རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་ནས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བཀའ་ནི་བསྒོ་བའོ། །འདས་པ་ན་དེ་ལས་རྒལ་བའོ། །ད་ནི་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེའོ། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཏེ་ཆེར་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་མཐོང་ནས་སོ། །མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུས་བསྒྲགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་བརླང་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནི། སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས་ཏེ་སྡིག་པ་བྱས་ན། ད་ནི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱི་འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། གསུམ་པ་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པར་རིགས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འབད་པ་དང་། ཇི་ལྟར་འབད་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མྱུར་བའི་ཚུལ་ (swift manner)\n- བསྐྱབ་ (protect, save)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ (instrumental case, indicating manner)\n- ཏུ་ (purpose particle)\n- གསོལ་ (request, beseech, honorific)\n\nI beseech [you] to protect [me] swiftly.\n\nTechnical note: This line completes the thought from the previous verse, forming a plea for swift protection or salvation. The use of the honorific གསོལ་ instead of ཞུ་ or སྐྱོབ་ maintains the respectful tone of the supplication. This urgent request for protection is directed to the Buddhas and bodhisattvas mentioned earlier, reflecting the practitioner's reliance on their compassion and power to assist in the process of purification and liberation.", - "translation": "I beseech [you] to protect [me] swiftly." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་(previously), བཀའ་(command), འདས་(transgressed), འཇིགས་པ་(fear), སྐྱབས་(refuge), མཆི་(go/come), བསལ་(remove/clear away)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ at the end of the third line indicates a causal relationship\n- དུ་གསོལ་ is a respectful request form\n\n\nPreviously, I transgressed your commands.\nNow, having seen great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly clear away my fears.\n\nNote: The term འཇིགས་པ་ (fear) is repeated, emphasizing its importance in this verse. The structure moves from past transgression to present realization and seeking refuge, concluding with a plea for liberation from fear.", + "translation": "Previously, I transgressed your commands.\nNow, having seen great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly clear away my fears." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nI pray for swift protection.", - "translation": "I pray for swift protection." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེ་མཐོང་ནས། །ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས། །འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the past, I transgressed your teachings.\nNow, having seen great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly remove my fears.\n", + "translation": "In the past, I transgressed your teachings.\nNow, having seen great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly remove my fears." } } }, "85": { - "source": "ཡིད་བརྟན་མི་རུང་འཆི་བདག་འདི།།", - "target_gt": "We cannot trust the wanton Lord of Death.", + "source": "ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "If one must do as doctors say from fear of ordinary illness, what need to speak of being infected continually by the sickness of the hundred wrongs of lust and such?", + "commentary_1": " དོན་འདི་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མལ་ནད་ཅེས་པ་ནི་ཡུན་མི་རིང་བར་མྱུར་དུ་སོས་ནས་འགྲོ་བའི་ནད་དོ། །བཞི་བརྒྱ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་སོ། །རྩ་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་ཡིས་ལྷག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་མོད་འཇིགས་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནད་ཀྱི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། རླུང་མཁྲིས་ལ་སོགས་པ་ཐ་མལ་གྱི་ནད་ཀྱི་འཇིགས་ན་ཡང་སྨན་པའི་ངག་བཞིན་དུ་དེའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་པར་བྱ་དགོས་ན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་བརྒྱའི་ནད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་བཏབ་པས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་དུ་གཉེན་པོ་ལ་འབད་དགོས་པ་ལྟ་སྨྲོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཏེ། ནད་ཉེས་པ་ཆེ་ཞིང་སེལ་བྱེད་རྙེད་དཀའ་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཡིད་བརྟན་ (trust, confidence)\n- འཆི་བདག་ (Lord of Death)\n\nGrammatical notes:\n- མི་རུང་ (not suitable, cannot be)\n- འདི་ (this)\n\nThis Lord of Death, who cannot be trusted,\n\nTechnical note: This line introduces the concept of the Lord of Death (འཆི་བདག་), a personification of death in Buddhist and Hindu traditions. The phrase ཡིད་བརྟན་མི་རུང་ (cannot be trusted) emphasizes the unpredictable nature of death. This verse likely continues in the next line, further elaborating on the urgency of spiritual practice in the face of impermanence and the inevitability of death.", - "translation": "This Lord of Death, who cannot be trusted," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཐ་མལ་(ordinary), ནད་(illness), འཇིགས་(fear), སྨན་པ་(doctor), འདོད་ཆགས་(desire), ཉེས་པ་(faults), རྟག་བཏབ་(constantly afflicted)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ཡང་ and ན་\n- Rhetorical question with སྨོས་ཅི་དགོས་\n\n\nIf one fears even ordinary illnesses,\nAnd must follow the doctor's words,\nWhat need to mention [the need to follow instructions for]\nThe illnesses of hundreds of faults like desire, which constantly afflict?\n\n\nTechnical note: འདོད་ཆགས་ (desire) is the first of the three poisons in Buddhist philosophy, often translated as \"attachment\" or \"greed\".", + "translation": "If one fears even ordinary illnesses,\nAnd must follow the doctor's words,\nWhat need to mention [the need to follow instructions for]\nThe illnesses of hundreds of faults like desire, which constantly afflict?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThis Lord of Death cannot be trusted.", - "translation": "This Lord of Death cannot be trusted." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་། །སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་པ་བརྒྱའི། །ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if one fears ordinary illness,\nOne must follow the doctor's words.\nWhat need is there to mention\nThe constant affliction by hundreds of faults like desire?\n", + "translation": "Even if one fears ordinary illness,\nOne must follow the doctor's words.\nWhat need is there to mention\nThe constant affliction by hundreds of faults like desire?" } } }, "86": { - "source": "བྱས་དང་མ་བྱས་མི་སྡོད་པས།།", - "target_gt": "The task complete or still to do, he will not wait.", + "source": "དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །", + "target_gt": "If even one of these can ruin all people who live in Jambudvipa, and no other medicine to cure it can be obtained in any direction,", + "commentary_1": " དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ངོ་། །སྨན་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱིའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། ཆགས་སོགས་ཀྱི་ནད་དེ་དག་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་པས་མཚོན་ཏེ་མི་མང་པོ་ཀུན་རླག་པར་བྱེད་ལ། དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་རྒྱལ་བའི་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་ལས་གཞན་ནི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱས་ (done)\n- མ་བྱས་ (not done)\n- མི་སྡོད་པ་ (does not wait)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and)\n- པས་ (because, since)\n\nBecause [he] does not wait for what is done and not done,\n\nTechnical note: This line continues the description of the Lord of Death from the previous verse. It emphasizes the impartial and unpredictable nature of death, which comes regardless of whether one has completed their tasks or not. The phrase བྱས་དང་མ་བྱས་ (done and not done) likely refers to spiritual practices or life tasks. This concept is central to Buddhist teachings on impermanence and the urgency of spiritual practice.", - "translation": "Because [he] does not wait for what is done and not done," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཅིག་(one), འཛམ་གླིང་(Jambudvīpa/world), བརླག་(destroy), གསོ་བ་(heal), སྨན་(medicine)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ - instrumental case\n- ན་ - locative particle\n- ལ་ - dative particle\n- ནི་ - topic marker\n- ན་ - conditional particle at the end\n\n\nIf even one of these [negative actions] destroys\nAll humans dwelling in Jambudvīpa,\nAnd if other medicine to heal them\nCannot be found in any direction,\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the severe consequences of negative actions and the difficulty of finding a remedy, likely in the context of emphasizing the importance of ethical conduct or the rarity of an antidote to negative karma.", + "translation": "If even one of these [negative actions] destroys\nAll humans dwelling in Jambudvīpa,\nAnd if other medicine to heal them\nCannot be found in any direction," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhether done or not done, one cannot remain still.", - "translation": "Whether done or not done, one cannot remain still." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན། །གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ལ། །དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི། །ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven one of these can destroy\nAll people dwelling in the world.\nIf no other medicine to heal them\nCan be found in any direction,\n", + "translation": "Even one of these can destroy\nAll people dwelling in the world.\nIf no other medicine to heal them\nCan be found in any direction," } } }, "87": { - "source": "ན་དང་མི་ན་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་།། གློ་བུར་ཚེ་ལ་ཡིད་མི་བརྟན།།", - "target_gt": "In health or sickness, therefore, none of us can trust Our fleeting, momentary lives.", + "source": "དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །", + "target_gt": "To think that I might not do as directed by the omniscient healer who removes every pain would be blameworthy and completely deluded.", + "commentary_1": " ཟུག་རྔུ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "ཉོན་མོངས་པའི་ནད་དེ་ལ་སྟེ་དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེས་དེའི་ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེའི་བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་པར་སེམས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་ཅན་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ན་ (sick)\n- མི་ན་ (not sick)\n- གློ་བུར་ (sudden, unexpected)\n- ཚེ་ (life, lifespan)\n- ཡིད་མི་བརྟན་ (cannot be relied upon, untrustworthy)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and)\n- ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ (for all, by everyone)\n\nFor all, whether sick or not sick,\nLife is suddenly untrustworthy.\n\nTechnical note: These lines continue the theme of impermanence and the unpredictability of death. The phrase ན་དང་མི་ན་ (sick and not sick) emphasizes that death comes to all, regardless of their current state of health. གློ་བུར་ (sudden) underscores the unexpected nature of death, while ཡིད་མི་བརྟན་ (untrustworthy) reinforces the idea that one cannot rely on having a long life. This reflection on mortality is a common contemplation in Buddhist practice, aimed at motivating practitioners to make the most of their precious human life.", - "translation": "For all, whether sick or not sick, Life is suddenly untrustworthy." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྨན་པ་(Physician), ཐམས་ཅད་མཁྱེན་(All-knowing), ཟུག་རྔུ་(Pain/affliction), འབྱིན་པ་(Remove/extract), བཀའ་(Word/instruction), གཏི་མུག་(Ignorance), སྨད་པ་(Blame/criticize)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལྟར་ to indicate \"according to\"\n- མི་བྱེད་ as a negative verb form\n- ཤིན་ཏུ་ as an intensifier\n\n\nNot acting according to the word\nOf the All-knowing Physician\nWho removes all afflictions,\nIs extremely ignorant and a cause for blame.\n\n\nTechnical note: The \"All-knowing Physician\" likely refers to the Buddha, who is often described as the supreme healer of spiritual afflictions.", + "translation": "Not acting according to the word\nOf the All-knowing Physician\nWho removes all afflictions,\nIs extremely ignorant and a cause for blame." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether sick or healthy, for everyone,\nLife is suddenly unreliable.\n", - "translation": "Whether sick or healthy, for everyone,\nLife is suddenly unreliable." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །ཟུག་རྔུ་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་ཡི། །བཀའ་ལྟར་མི་བྱེད་སེམས་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་གཏི་མུག་སྨད་པའི་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who do not follow the instructions\nOf the All-Knowing Physician\nWho removes all pain and suffering,\nAre extremely foolish and worthy of reproach.\n", + "translation": "Those who do not follow the instructions\nOf the All-Knowing Physician\nWho removes all pain and suffering,\nAre extremely foolish and worthy of reproach." } } }, "88": { - "source": "ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆ་དགོས་པར།།", - "target_gt": "And we must pass away, forsaking all.", + "source": "གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "If I must be quite careful of a minor, ordinary chasm, what need to mention the abyss where I'd fall a thousand leagues for long?", + "commentary_1": " ད་ནི་བག་མེད་པ་ལས་ལྡོག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཡང་ས་ཐ་མལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ཐ་མལ་ནི་འོབས་དང་གཅོང་ལ་སོགས་པའོ། །བག་ཡོད་པར་གནས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་བག་ཟོན་ཆེར་བྱེད་པའོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་མནར་མེད་པའི་གཡང་ས་དཔག་ཚད་སྟོང་ཐམ་པའི་ཚད་དུ་ཡུན་རིང་སྟེ་བསྐལ་པ་བར་མ་ལ་སོགས་པའི་ཡུན་གྱི་དུས་སུ་གནས་པའི་ས་དེར་སྨོས་ཅི་དགོས་ཏེ། ཅིས་ཀྱང་བྱ་དགོས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་གཡང་སའི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། གཡང་ས་ཐ་མལ་པ་ཆུང་ངུ་ལའང་དེར་མི་ལྷུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པར་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། དཔག་ཚད་སྟོང་ནི་ཆེ་བ་མཚོན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོར་ལྟུང་ཞིང་ཡུན་རིང་མི་ཐར་བའི་གཡང་སར་བག་ཡོད་པར་བྱ་དགོས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཐམས་ཅད་ (all, everything)\n- བོར་ (abandon, leave behind)\n- ཆ་དགོས་པ་ (must go, have to depart)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ་ (and, then)\n- པར་ (indicating necessity or inevitability)\n\nHaving to abandon everything and depart,\n\nTechnical note: This line continues the reflection on death and impermanence. The phrase ཐམས་ཅད་བོར་ (abandon everything) emphasizes the inevitability of leaving behind all worldly possessions and attachments at the time of death. ཆ་དགོས་པར་ (having to depart) underscores the compulsory nature of this departure. This contemplation is a key aspect of Buddhist practice, aimed at reducing attachment to worldly concerns and increasing motivation for spiritual practice.", - "translation": "Having to abandon everything and depart," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཡང་ས་ (precipice, dangerous place), ཐ་མལ་ (ordinary), བག་ཡོད་ (mindful, careful), དཔག་ཚད་ (yojana, a measure of distance), ཡུན་རིང་ (long-lasting)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ (even to/at)\n- དགོས་ན་ (if it is necessary)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\n\nIf one must be mindful\nEven at a small ordinary precipice,\nWhat need is there to mention\nA long-lasting precipice of a thousand yojanas?\n\nTechnical note: This verse uses a rhetorical device comparing the need for mindfulness in everyday situations to the obvious need for extreme caution in dire circumstances. The \"precipice of a thousand yojanas\" likely refers to the dangers of samsara or negative rebirths.", + "translation": "If one must be mindful\nEven at a small ordinary precipice,\nWhat need is there to mention\nA long-lasting precipice of a thousand yojanas?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nOne must abandon everything and depart.", - "translation": "One must abandon everything and depart." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་། །བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན། །དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི། །ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven on a small, ordinary precipice,\nOne must remain mindful and careful.\nWhat need is there to mention\nThe long fall into a thousand-league abyss?\n", + "translation": "Even on a small, ordinary precipice,\nOne must remain mindful and careful.\nWhat need is there to mention\nThe long fall into a thousand-league abyss?" } } }, "89": { - "source": "བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས།། མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར།། སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས།།", - "target_gt": "But I, devoid of understanding, Have, for sake of friend and foe alike, Provoked and brought about so many wrongs.", + "source": "དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །", + "target_gt": "It is not right to sit content and say \"I will not die today.\" It is inevitable the time will come when I will cease to be.", + "commentary_1": "དེ་རིང་ཉིད་དུ་འཆི་བ་ནི་མ་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་ཅི་ཐུག་སྙམ་པ་ལ། དེ་རིང་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདུག་པ་ནི་གནས་པའོ། །དུས་ཞེས་པ་ནི་དུས་འདི་ཉིད་དོ།།འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་འོང་བ་སྟེ། ད་ལྟ་བས་ཀྱང་ཉེ་བས་ན་ད་ལྟ་བ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་མྱུར་དུ་འབད་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྡིག་པ་དེ་ཉེས་པ་ཆེ་མོད་དེ་དུས་ཕྱིས་བཤགས་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་འཆི་བའི་དུས་དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མཛའ་ (friend, loved one)\n- མི་མཛའ་ (enemy, non-friend)\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (by me)\n- དེ་ལྟར་ (in that way, like that)\n- མ་ཤེས་པས་ (not knowing, due to not understanding)\n- དོན་གྱི་ཕྱིར་ (for the sake of)\n- རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ (various types)\n\nBecause I did not understand this,\nFor the sake of friends and enemies,\nI committed various types of negative actions.\n\nTechnical note: This verse is a confession of negative actions committed out of ignorance. The phrase དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས་ (not understanding this) likely refers to the impermanence and inevitability of death discussed in previous verses. The mention of མཛའ་དང་མི་མཛའ་ (friends and enemies) highlights how attachment and aversion lead to harmful actions. This reflection is part of the process of acknowledging one's misdeeds, a crucial step in Buddhist purification practices.", - "translation": "Because I did not understand this, For the sake of friends and enemies, I committed various types of negative actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདི་རིང་ (today), མི་འཆི་ (not die), བདེ་བར་འདུག་པ་ (to remain at ease), མེད་པར་འགྱུར་ (cease to exist), གདོན་མི་ཟ་བར་ (inevitably)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་ indicates reported speech or thought\n- མ་ཡིན་ is a negation of ཡིན་ (to be)\n- བའི་ is a genitive particle connecting དུས་ (time) to the preceding phrase\n\n\nThinking \"I will not die today,\"\nIt is not right to remain at ease.\nThe time when I will cease to exist\nWill inevitably come.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་) and the importance of not being complacent about one's mortality.", + "translation": "Thinking \"I will not die today,\"\nIt is not right to remain at ease.\nThe time when I will cease to exist\nWill inevitably come." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDue to my lack of understanding,\nFor the sake of friends and foes,\nI have committed various misdeeds.\n", - "translation": "Due to my lack of understanding,\nFor the sake of friends and foes,\nI have committed various misdeeds." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དི་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThinking \"I will not die today,\"\nIt is unwise to rest at ease.\nThe time when I will cease to be\nWill surely come to pass.\n", + "translation": "Thinking \"I will not die today,\"\nIt is unwise to rest at ease.\nThe time when I will cease to be\nWill surely come to pass." } } }, "90": { - "source": "མི་མཛའ་རྣམས་ཀྱང་མེད་འགྱུར་ཞིང་།། མཛའ་བ་རྣམས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར།། བདག་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།། དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "But all my foes will cease to be, And all my friends will cease to be, And I will also cease to be, And likewise everything will cease to be.", + "source": "བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག །", + "target_gt": "Who will grant me freedom from fear? And how will I escape from this? I certainly will no longer be. How can my mind remain at ease?", + "commentary_1": " དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཇིགས་པར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་མི་འཇིགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་འདོན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་གང་གིས་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་བདེ་བར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "བདག་ལ་མི་འཆིའོ་ཞེས་པའི་མི་འཇིགས་པ་སུ་ཡིས་བྱིན་ཏེ་སུས་ཀྱང་མ་བྱིན་ཞིང་འཆི་བ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་བས་ན་གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་པ་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མི་མཛའ་ (enemies, non-friends)\n- མཛའ་བ་ (friends, loved ones)\n- མེད་པར་འགྱུར་ (will cease to exist, will become non-existent)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱང་ (also, even)\n- བདག་ཀྱང་ (I also)\n- དེ་བཞིན་ (likewise, similarly)\n- ཐམས་ཅད་ (all, everything)\n\nEnemies also will cease to exist, and\nFriends also will become non-existent.\nI too will become non-existent,\nLikewise, everything will become non-existent.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the impermanence of all phenomena, including oneself, friends, enemies, and all things. The repetition of མེད་པར་འགྱུར་ (will become non-existent) reinforces the universality of this truth. This contemplation on impermanence (མི་རྟག་པ་) is a fundamental Buddhist teaching, aimed at reducing attachment and aversion, and motivating practitioners to seek liberation from cyclic existence.", - "translation": "Enemies also will cease to exist, and Friends also will become non-existent. I too will become non-existent, Likewise, everything will become non-existent." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nམི་འཇིགས་ (fearlessness), ངེས་ཐར་ (definite liberation), གདོན་མི་ཟ་བར་ (certainly, without doubt), ཡིད་བདེ་བ་ (mental ease/happiness)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཡིས་ is an interrogative particle meaning \"who\"\n- ཇི་ལྟར་ means \"how\"\n- འགྱུར་ན་ is a conditional particle\n\n\nWho has given me fearlessness? How can I be definitely liberated from this? If it certainly does not happen, How can my mind be at ease?\n\nNote: This verse appears to express uncertainty or anxiety about attaining liberation, questioning the source of fearlessness and the possibility of definite liberation.", + "translation": "Who has given me fearlessness? How can I be definitely liberated from this? If it certainly does not happen, How can my mind be at ease?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEnemies will cease to exist,\nFriends will also cease to exist.\nI myself will cease to exist.\nLikewise, everything will cease to exist.\n", - "translation": "Enemies will cease to exist,\nFriends will also cease to exist.\nI myself will cease to exist.\nLikewise, everything will cease to exist." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན། །འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས། །གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWho has given me fearlessness?\nHow can I be certain of liberation from this?\nIf it is inevitable that I will cease to exist,\nHow can my mind remain at ease?\n", + "translation": "Who has given me fearlessness?\nHow can I be certain of liberation from this?\nIf it is inevitable that I will cease to exist,\nHow can my mind remain at ease?" } } }, "91": { - "source": "རྨི་ལམ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་བཞིན།། དངོས་པོ་གང་དང་གང་སྤྱད་པ།།", - "target_gt": "All that I possess and use Is like the fleeting vision of a dream.", + "source": "སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །", + "target_gt": "My past experiences are gone, And what do I have left of them? But out of my fixation on them, I've gone against the gurus' words.", + "commentary_1": " སྔོན་ཆད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྔར་སྤྱད་ཅིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཀུན་ནི་ཞིག་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པའོ། །ལྷག་པ་སྟེ་བོགས་སུ་འགྱུར་བ་ཁོ་ནའི་སྙིང་པོའོ། །བཀའ་ནི་བཀའ་བསྒོ་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་ད་ནི་ཡིད་ལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་ནི། སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་ལས་བདག་ལ་ལྷག་པར་མི་འཇིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན། བདག་ནི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས་པ་ནི་མི་རིགས་པས་དེ་ལྟར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྨི་ལམ་ (dream)\n- ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ (experience)\n- དངོས་པོ་ (things, objects)\n- སྤྱད་པ་ (enjoy, use, experience)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ (like, similar to)\n- གང་དང་གང་ (whatever, any)\n\nLike experiences in a dream,\nWhatever things one has enjoyed,\n\nTechnical note: This verse begins a simile comparing life experiences to dreams, a common metaphor in Buddhist philosophy. The phrase ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ (experience) emphasizes the subjective nature of perception. The repetition in གང་དང་གང་ (whatever) suggests a comprehensive inclusion of all experiences. This contemplation aims to reduce attachment to worldly experiences by highlighting their insubstantial, dream-like nature.", - "translation": "Like experiences in a dream, Whatever things one has enjoyed," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་ (previously), མྱོང་ (experience), ཞིག་པ་ (destroyed/ceased), \nལྷག་པ་ (superior/remaining), མངོན་ཞེན་ (attachment), \nབླ་མ་ (lama/guru), བཀའ་ (command/instruction), འགལ་བ་ (transgress/violate)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ here indicates \"from\" or \"than\"\n- ན་ is a conditional particle\n- ནས་ shows completion of one action before another\n\n\nFrom what was previously experienced and ceased,\nIf there is anything superior remaining for me,\nI, becoming attached to that,\nHave transgressed the lama's instructions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be expressing regret for becoming attached to past experiences or remnants of them, leading to a violation of the teacher's guidance.", + "translation": "From what was previously experienced and ceased,\nIf there is anything superior remaining for me,\nI, becoming attached to that,\nHave transgressed the lama's instructions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike experiencing a dream,\nWhatever objects one engages with\n", - "translation": "Like experiencing a dream,\nWhatever objects one engages with" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྔོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས། །བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན། །བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས། །བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhat more do I have\nBeyond what I've experienced before and lost?\nYet I cling to these things,\nDisobeying my teacher's instructions.\n", + "translation": "What more do I have\nBeyond what I've experienced before and lost?\nYet I cling to these things,\nDisobeying my teacher's instructions." } } }, "92": { - "source": "དེ་དེ་དྲན་པའི་ཡུལ་དུ་འགྱུར།། འདས་པ་ཐམས་ཅད་མཐོང་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "It fades into the realms of memory, And fading, will be seen no more.", + "source": "གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །", + "target_gt": "If I must leave this life behind along with family and friends and go off somewhere else alone, what good are all those I like or dislike?", + "commentary_1": " གསོན་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གསོན་ཚེ་ནི་མི་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེད་ཅེས་པ་ནི་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པར་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་གཉེན་བཤེས་ལ་ཡིད་བརྟན་མི་རུང་བ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ་གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན་མཛའ་དང་མི་མཛའ་བ་ཀུན་ཅི་རུང་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཞེན་པ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དྲན་པའི་ཡུལ་ (object of memory)\n- འདས་པ་ (past)\n- མཐོང་ (see, perceive)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དེ་ (that, those)\n- དུ་འགྱུར་ (become)\n- ཐམས་ཅད་ (all, everything)\n- མི་འགྱུར་ (will not become)\n\nThose become [mere] objects of memory.\nAll that has passed will not be seen [again].\n\nTechnical note: This verse continues the reflection on the impermanent nature of experiences. The phrase དྲན་པའི་ཡུལ་ (object of memory) emphasizes how experiences, once past, exist only as memories. The second line reinforces the irretrievability of past experiences. This contemplation is part of the broader Buddhist analysis of impermanence (མི་རྟག་པ་), aimed at reducing attachment to transient phenomena and encouraging focus on liberation.", - "translation": "Those become [mere] objects of memory. All that has passed will not be seen [again]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགསོན་ཚེ་ (lifetime), གཉེན་ (relatives), བཤེས་པ་ (friends), སྤངས་ (abandon), གཅིག་པུ་ (alone), ག་ཤེད་ (where), མཛའ་ (loved ones), མི་མཛའ་ (non-loved ones)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། : \"in this and likewise\" (indicating present and future lives)\n- རྣམ་སྤངས་ནས། : \"having completely abandoned\" (past tense)\n- འགྲོ་དགོས་ན། : \"if one must go\" (conditional)\n- ཅི་རུང་། : \"what use?\" (rhetorical question)\n\n\nIn this lifetime and likewise [in future lives],\nHaving completely abandoned relatives and friends,\nIf one must go alone to who knows where,\nWhat use are loved ones and non-loved ones?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence and the ultimate solitude of the individual in the face of death and rebirth.", + "translation": "In this lifetime and likewise [in future lives],\nHaving completely abandoned relatives and friends,\nIf one must go alone to who knows where,\nWhat use are loved ones and non-loved ones?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat becomes the object of mindfulness.\nAll that has passed cannot be seen.\n", - "translation": "That becomes the object of mindfulness.\nAll that has passed cannot be seen." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ། །གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན། །མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn this life and likewise,\nHaving abandoned relatives and friends,\nWhen one must go alone to wherever,\nWhat use are loved ones and enemies?\n", + "translation": "In this life and likewise,\nHaving abandoned relatives and friends,\nWhen one must go alone to wherever,\nWhat use are loved ones and enemies?" } } }, "93": { - "source": "རེ་ཞིག་གསོན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལའང་།། མཛའ་དང་མི་མཛའ་དུ་མ་འདས།། དེ་དག་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྡིག། མི་བཟད་གང་ཡིན་མདུན་ན་གནས།།", - "target_gt": "And even in the brief course of this present life, So many friends and foes have passed away, Because of whom, the evils I have done Still lie, unbearable, before me.", + "source": "བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །", + "target_gt": "Whatever misdeeds I have done from being ignorant and deluded, whether they're naturally unwholesome or disobedient misdeeds, I confess every one of them.", + "commentary_1": " ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་བཤགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ཤེས་པ་ནི་བྱིས་པ་སྟེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་པ་ནི་ཕན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་ཆང་འཐུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བགྱིས་པ་ནི་བསགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ནི། བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྟེ་སུས་བྱས་ཀྱང་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་བུའམ། བཅས་པའི་སྡིག་པ་སྟེ་སྡོམ་པ་བླངས་པ་ཁོ་ན་ལ་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་ཕྱི་དྲོའི་ཁ་ཟས་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་གྱིས་པ་རྣམས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གསོན་ཚེ་ (lifetime)\n- མཛའ་ (friends)\n- མི་མཛའ་ (enemies)\n- སྡིག་ (negative actions, sins)\n- མི་བཟད་ (unbearable, intolerable)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་ (for a while, even)\n- འདི་ཉིད་ལའང་ (in this very)\n- དུ་མ་ (many)\n- འདས་ (passed away)\n- དོན་དུ་ (for the sake of)\n- མདུན་ན་གནས་ (remain before [me])\n\nEven in this very lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable negative actions committed for their sake\nRemain before [me].\n\nTechnical note: This verse reflects on the transient nature of relationships and the karmic consequences of actions performed out of attachment or aversion. The phrase མི་བཟད་ (unbearable) emphasizes the severity of negative karma. མདུན་ན་གནས་ (remain before [me]) suggests the immediacy and inescapability of karmic results. This contemplation is part of the process of recognizing the futility of worldly concerns and the importance of purifying negative actions.", - "translation": "Even in this very lifetime, Many friends and enemies have passed away. The unbearable negative actions committed for their sake Remain before [me]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམི་ཤེས་ (not knowing), གཏི་མུག་ (delusion), རང་བཞིན་ (natural), ཁ་ན་མ་ཐོ་ (wrongdoing), བཅས་པ་ (prescribed), སྡིག་པ་ (negative action)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (As for me) sets the topic\n- པས་ (due to) indicates causation\n- འམ་ (or) connects two types of wrongdoings\n- གང་ཡིན་ལས་ (from among which) introduces a relative clause\n- གང་ཡང་རུང་བ་ (whichever) indicates any of the mentioned actions\n- བགྱིས་པ་ (done) is the past tense of བྱེད་པ་ (to do)\n- རྣམས་ (plural marker) indicates multiple actions\n\n\nDue to my ignorance and delusion,\nWhatever negative actions I have committed—\nBe they natural wrongdoings\nOr those prescribed [as wrong]—\nWhichever among these I have done,\n\nTechnical note: The distinction between \"natural wrongdoings\" (རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོ་) and \"prescribed wrongdoings\" (བཅས་པའི་སྡིག་པ་) is important in Buddhist ethics, referring to actions inherently negative versus those designated as negative by precept or convention.", + "translation": "Due to my ignorance and delusion,\nWhatever negative actions I have committed—\nBe they natural wrongdoings\nOr those prescribed [as wrong]—\nWhichever among these I have done," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven in this very lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake\nNow stand before us.\n", - "translation": "Even in this very lifetime,\nMany friends and enemies have passed away.\nThe unbearable sins committed for their sake\nNow stand before us." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDue to my ignorance and delusion,\nWhatever misdeeds I have committed,\nWhether naturally wrong or prohibited by precept,\nI confess them all.\n", + "translation": "Due to my ignorance and delusion,\nWhatever misdeeds I have committed,\nWhether naturally wrong or prohibited by precept,\nI confess them all." } } }, "94": { - "source": "དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས།། བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས།།", - "target_gt": "The thought came never to my mind That I too am a brief and passing thing.", + "source": "འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། །", + "target_gt": "I supplicate you, guides! Accept that my misdeeds have been mistaken. They were not good, and for that reason, I'll never do such acts again.", + "commentary_1": " སྡིག་པ་ནི་ལྟུང་བས་ན་སྡིག་པ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་ནས་འགྲོ་བའོ། །གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་པ་ནི་དྲང་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱ་བའོ། །སྡིག་པ་བཤགས་པ་ཕལ་ཆེ་བས་ན་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་ལེའུ་འོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་སྟོབས་ནི། འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག་པ་ནོངས་པ་ལགས་པར་བཟུང་ནས་ནོངས་པ་བསལ་དུ་གསོལ། སྡིག་པ་འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས་དེང་སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད་དོ་ཞེས་པའོ། །ལེའུ་གཉིས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གློ་བུར་ (sudden, temporary)\n- རྟོགས་པ་ (realize, understand)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (in that way, thus)\n- བདག་ནི་ (I, myself)\n- ཞེས་ (quotative particle, indicating a concept or idea)\n- བདག་གིས་ (by me)\n- མ་གྱུར་པས་ (did not become, have not)\n\nThus, that I am temporary,\nI have not realized.\n\nTechnical note: This verse expresses the speaker's lack of realization about the impermanent nature of their own existence. The term གློ་བུར་ (sudden, temporary) is a key concept in Buddhist philosophy, emphasizing the transient nature of all phenomena, including oneself. This reflection is part of the broader contemplation on impermanence (མི་རྟག་པ་), which is fundamental to Buddhist practice and understanding.", - "translation": "Thus, that I am temporary, I have not realized." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའདྲེན་པ་ (Guide, Leader), སྡིག་ (Negativity, Sin), ནོངས་པ་ (Mistake, Error), གཟུང་ (Hold, Grasp), བཟང་པོ་ (Good, Virtuous)\n\nGrammatical notes:\n- Use of honorific language (ལགས་, གསོལ་, བགྱིད་)\n- Future negation with ཡོང་མི་\n\n\nO guides, please consider my negativities\nAs mistakes that have occurred.\nThis is not good,\nHenceforth, I will never do it again.\n\n\nTechnical notes:\n- འདྲེན་པ་ often refers to spiritual guides or teachers\n- སྡིག་ can refer to negative actions or karmic obscurations\n- The phrase སླན་ཆད་ (henceforth) emphasizes a future commitment\n\nThis translation aims to preserve the literal meaning while capturing the sense of confession and commitment expressed in the verse.", + "translation": "O guides, please consider my negativities\nAs mistakes that have occurred.\nThis is not good,\nHenceforth, I will never do it again." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, I have not realized\nThat I am impermanent.\n", - "translation": "Thus, I have not realized\nThat I am impermanent." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག །ནོངས་པ་ལགས་པར་གཟུང་དུ་གསོལ། །འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས། །སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nO guides, I beseech you to grasp my misdeeds and faults.\nThis is not good, so henceforth I shall never do it again.\n", + "translation": "O guides, I beseech you to grasp my misdeeds and faults.\nThis is not good, so henceforth I shall never do it again." } } }, "95": { - "source": "གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས།། སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས།།", - "target_gt": "And so, through hatred, lust, and ignorance, I have committed many sins.", + "source": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །", + "target_gt": "Delighted, I rejoice in virtue— Respite from the pains Of lower realms—and in those who suffer Dwelling in happiness.", + "commentary_1": " ད་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་རྗེས་ལ་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མནར་ཞིང་གདུངས་པར་བྱེད་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ངལ་བ་སོས་པར་བྱེད་པས་ན་ངལ་སོས་པའི་དགེ་བ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེར་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དེ་དག་འཕེལ་བར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་དགའ་བས་སོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་པའི་ལེགས་པ་ལ་ཡི་རང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ངལ་གསོ་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་མི་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་དེ་ལས་ཐར་ནས་བདེ་བར་གནས་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཏི་མུག་ (ignorance, delusion)\n- ཆགས་ (attachment, desire)\n- ཞེ་སྡང་ (hatred, aversion)\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ (instrumental case, indicating cause)\n- རྣམ་པ་དུ་མ་ (many types, various kinds)\n- བྱས་ (did, committed)\n\nDue to ignorance, attachment, and hatred,\n[I] have committed many types of negative actions.\n\nTechnical note: This verse acknowledges the root causes of negative actions according to Buddhist philosophy: ignorance (གཏི་མུག་), attachment (ཆགས་), and hatred (ཞེ་སྡང་). These are often referred to as the \"three poisons\" (དུག་གསུམ་). The admission of having committed various negative actions (སྡིག་པ་) is a crucial step in the Buddhist practice of confession and purification.", - "translation": "Due to ignorance, attachment, and hatred, [I] have committed many types of negative actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ངལ་སོ་ (rest/relief), དགེ་བ་ (virtue), བདེར་གནས་ (abide in happiness), རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoice)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ (genitive particle)\n- ལ་ (locative particle)\n- ངོ་ (final particle indicating statement)\n\n\nI rejoice with joy in the virtue that brings relief from the suffering of all sentient beings' lower realms, and in those who suffer abiding in happiness.\n\nNote: The structure here expresses rejoicing (རྗེས་སུ་ཡི་རང་) in two aspects: the virtue that relieves suffering and the happiness of those who suffer.", + "translation": "I rejoice with joy in the virtue that brings relief from the suffering of all sentient beings' lower realms, and in those who suffer abiding in happiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough ignorance, attachment, and anger,\nMany kinds of negative actions are committed.\n", - "translation": "Through ignorance, attachment, and anger,\nMany kinds of negative actions are committed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI rejoice with gladness\nIn the virtuous deeds that relieve\nThe sufferings of lower realms\nFor all sentient beings,\nAnd in the abiding in happiness\nOf those who were suffering.\n", + "translation": "I rejoice with gladness\nIn the virtuous deeds that relieve\nThe sufferings of lower realms\nFor all sentient beings,\nAnd in the abiding in happiness\nOf those who were suffering." } } }, "96": { - "source": "ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོང་མེད་པར།། ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་འགྱུར་ཞིང་།། སྣོན་པ་གུད་ནས་འོང་མེད་ན།།", - "target_gt": "Never halting night or day, My life drains constantly away, And from no other source does increase come.", + "source": "བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །", + "target_gt": "I rejoice in the virtue accumulated as a cause for enlightenment. I rejoice in the definite liberation of embodied beings from the suffering of samsara.", + "commentary_1": " འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཞེས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའི་ཚོགས་གཉིས་སོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བཞི། ཐེག་ཆུང་གི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ཉན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་དགེ་བ་བསགས་པ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །འབྲས་བུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་ཐར་པ་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཉིན་མཚན་ (day and night)\n- ཚེ་འདི་ (this life)\n- གོད་ (diminish, decrease)\n- སྣོན་པ་ (addition, increase)\n- གུད་ (elsewhere)\n\nGrammatical notes:\n- སྡོད་པ་ཡོང་མེད་པར་ (without staying, ceaselessly)\n- རྟག་ཏུ་ (always, constantly)\n- འགྱུར་ཞིང་ (becoming, and)\n- འོང་མེད་ན་ (if there is no coming)\n\nWithout day and night ever staying,\nThis life is constantly diminishing, and\nIf there is no addition coming from elsewhere,\n\nTechnical note: This verse reflects on the constant passage of time and the inevitable approach of death. The phrase ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོང་མེད་པར་ (without day and night ever staying) emphasizes the relentless flow of time. The concept of life constantly diminishing (གོད་འགྱུར་) without any possibility of increase (སྣོན་པ་) is a common contemplation in Buddhist practice, aimed at cultivating a sense of urgency in spiritual practice.", - "translation": "Without day and night ever staying, This life is constantly diminishing, and If there is no addition coming from elsewhere," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་(Enlightenment), དགེ་བསགས་(Accumulate virtue), རྗེས་སུ་ཡི་རང་(Rejoice), འཁོར་བ་(Samsara), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), ཐར་(Liberation)\n\nGrammatical notes:\n- རྒྱུར་གྱུར་: Compound indicating \"become a cause for\"\n- ལུས་ཅན་: Literally \"those with bodies,\" referring to sentient beings\n- ངེས་པར་: Adverbial phrase meaning \"definitely\" or \"certainly\"\n\n\nI rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause for enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the suffering of samsara.\n\n\nNote: The term རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoicing) is a key practice in Tibetan Buddhism, often included in the seven-limb prayer. It refers to taking joy in the virtuous actions of others and oneself.", + "translation": "I rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause for enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the suffering of samsara." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDay and night pass without pause,\nThis life constantly diminishes.\nWith no additions coming from elsewhere,\nHow can our lifespan not be depleted?\n", - "translation": "Day and night pass without pause,\nThis life constantly diminishes.\nWith no additions coming from elsewhere,\nHow can our lifespan not be depleted?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས། །ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nI rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause of enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the sufferings of samsara.\n", + "translation": "I rejoice in the accumulation of virtue that becomes the cause of enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of sentient beings from the sufferings of samsara." } } }, "97": { - "source": "བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "How can there not be death for such as me?", + "source": "སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །", + "target_gt": "I rejoice in the protectors' buddhahood, and the bodhisattvas' levels. I rejoice gladly in the ocean of bodhichitta that brings all sentient beings to happiness, and in the acts that benefit sentient beings.", + "commentary_1": " རང་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱོབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པ། །ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སམ་ཡང་ན་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བར་མཐའ་གཏིང་མི་རྟོགས་པས་ན་རྒྱ་མཚོའོ། ། ཕན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་གོམས་པར་བསླབ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལ་ཕན་པ་ཞེས་བརྟགས་ནས་བརྗོད་དོ། །", + "commentary_2": "ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །རྒྱུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། བསམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྦྱོར་བ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཆི་བ་ (death)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ལྟ་ (like me, one such as I)\n- ཅིས་མི་འགྱུར་ (how could [I] not become, rhetorical question implying inevitability)\n\nHow could one such as I not die?\n\nTechnical note: This line concludes the reflection on the inevitability of death. The rhetorical question format (ཅིས་མི་འགྱུར་) emphasizes the certainty of death. This contemplation is part of the broader Buddhist practice of meditating on impermanence (མི་རྟག་པ་) and death, which is considered essential for developing renunciation and urgency in spiritual practice. The phrase བདག་ལྟ་ (one such as I) adds a personal dimension to this universal truth.", - "translation": "How could one such as I not die?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐྱོབ་པ་ (Protector), བྱང་ཆུབ་ (Enlightenment), རྒྱལ་སྲས་ (Bodhisattva), ས་ (Bhūmi), ཡི་རང་ (Rejoice), ཐུགས་བསྐྱེད་ (Bodhicitta), དགེ་བ་ (Virtue)\n\n\nI rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the bhūmis of the bodhisattvas.\nIn the ocean of virtue of bodhicitta\nThat brings happiness to all sentient beings,\nAnd in the actions that benefit sentient beings,\nI rejoice with joy.\n\n\nNote: \"སྐྱོབ་པ་\" (Protector) here refers to the Buddhas. \"ས་\" (Bhūmi) refers to the ten stages or grounds of bodhisattva development. \"ཐུགས་བསྐྱེད་\" (Bodhicitta) is the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", + "translation": "I rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the bhūmis of the bodhisattvas.\nIn the ocean of virtue of bodhicitta\nThat brings happiness to all sentient beings,\nAnd in the actions that benefit sentient beings,\nI rejoice with joy." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhy would I not die to the view of self?", - "translation": "Why would I not die to the view of self?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\nI rejoice with delight\nIn the ocean of virtue of generating bodhicitta\nThat brings happiness to all sentient beings,\nAnd in the beneficial actions done for sentient beings.\n", + "translation": "I rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\nI rejoice with delight\nIn the ocean of virtue of generating bodhicitta\nThat brings happiness to all sentient beings,\nAnd in the beneficial actions done for sentient beings." } } }, "98": { - "source": "བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་དུ།། གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང་།།", - "target_gt": "There I’ll be, prostrate upon my bed, And all around, my family and friends.", + "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །", + "target_gt": "With my palms joined, I implore the buddhas in all directions: Light the lamp of dharma in the gloom of suffering beings' confusion!", + "commentary_1": " གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །", + "commentary_2": "དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མལ་ (bed)\n- གཉེན་བཤེས་ (relatives and friends)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- འདུག་བཞིན་དུ་ (while staying, remaining)\n- ཀུན་གྱིས་ (by all)\n- མཐའ་བསྐོར་ (surrounded)\n- ཀྱང་ (even, although)\n\nWhile I remain in [my] bed,\nEven though surrounded by all [my] relatives and friends,\n\nTechnical note: This verse begins a reflection on the solitary nature of death, despite being surrounded by loved ones. The image of being in bed (མལ་) likely refers to one's deathbed. This contemplation is part of the broader Buddhist meditation on death, emphasizing that ultimately, one faces death alone, regardless of the presence of others. The verse is incomplete and continues in the next lines.", - "translation": "While I remain in [my] bed, Even though surrounded by all [my] relatives and friends," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །\n", + "output": "Key terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (directions), སངས་རྒྱས་ (Buddhas), ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms), གསོལ་བ་ (request/pray), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མུན་འཐོམས་ (darkness/confusion), ཆོས་ (Dharma), སྒྲོན་མ་ (lamp)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate indirect object\n- Imperative form སྤར་དུ་གསོལ་ (please light)\n\n\nTo the Buddhas of all directions,\nJoining my palms, I pray:\nFor sentient beings confused in the darkness of suffering,\nPlease light the lamp of Dharma.\n\n\nNote: The phrase མུན་འཐོམས་ literally means \"bewildered by darkness,\" emphasizing both the ignorance and confusion of beings.", + "translation": "To the Buddhas of all directions,\nJoining my palms, I pray:\nFor sentient beings confused in the darkness of suffering,\nPlease light the lamp of Dharma." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough I lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones,\n", - "translation": "Though I lie on my deathbed,\nSurrounded by all my loved ones," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo all the Buddhas of every direction,\nWith palms joined, I make this request:\nFor beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma.\n", + "translation": "To all the Buddhas of every direction,\nWith palms joined, I make this request:\nFor beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma." } } }, "99": { - "source": "སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་དག། བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "But I alone shall be the one to feel The cutting of the thread of life.", + "source": "རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །", + "target_gt": "Joining my palms, I beseech the victors who wish to pass to nirvana: Don't leave these wanderers in blindness—stay for countless aeons!", + "commentary_1": " བཞུགས་སུ་གསོལ་བར་ཞུ་བ་དབུལ་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "བདུན་པ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་ནི། རྒྱལ་བ་གང་དག་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བཞེད་པ་རྣམས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་མི་ཤེས་པས་ལྡོངས་པར་མི་འགོད་ཅིང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་གསོལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྲོག་འཆད་པ་ (cessation of life, dying)\n- ཚོར་བ་ (sensations, feelings)\n- མྱོང་བ་ (experience)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ (genitive particle)\n- བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་ (by oneself alone)\n- འགྱུར་ (will become)\n\nThe sensations of dying\nWill be experienced by oneself alone.\n\nTechnical note: This verse completes the thought from the previous lines, emphasizing the solitary nature of the death experience. The phrase སྲོག་འཆད་པ་ (cessation of life) is a euphemism for death. The emphasis on བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་ (by oneself alone) underscores the personal and non-transferable nature of the death experience. This reflection is part of the Buddhist contemplation on death, aimed at cultivating a sense of urgency in spiritual practice and reducing attachment to worldly concerns.", - "translation": "The sensations of dying Will be experienced by oneself alone." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་བ་ (Jina/Conqueror), མྱ་ངན་འདའ་ (pass into nirvana), ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms), གསོལ་བ་ (request/pray), འགྲོ་ (beings), ལྡོངས་པ་ (blind/confused), བསྐལ་པ་ (kalpa)\n\nGrammar notes:\n- Use of ལ་ particle indicating intention/purpose\n- བཞེད་ (honorific for \"wish/intend\")\n- མི་...ཅིང་ construction for \"not...and\"\n\n\nTo the Conqueror who intends to pass into nirvana,\nJoining my palms, I make this request:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless kalpas.\n\n\nNote: This verse appears to be a prayer requesting the Buddha to remain in the world and continue teaching, rather than entering parinirvana. The imagery of joining palms (ཐལ་མོ་སྦྱར་) is a common gesture of supplication in Tibetan Buddhism.", + "translation": "To the Conqueror who intends to pass into nirvana,\nJoining my palms, I make this request:\nDo not leave these beings in blindness,\nBut please remain for countless kalpas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe sensations of life ending\nWill be experienced by oneself alone.\n", - "translation": "The sensations of life ending\nWill be experienced by oneself alone." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་དགོད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAs the Victorious One wishes to pass into nirvana,\nWith palms joined together in supplication, we pray:\nDo not leave this world in darkness,\nBut remain for countless eons, we beseech you.\n", + "translation": "As the Victorious One wishes to pass into nirvana,\nWith palms joined together in supplication, we pray:\nDo not leave this world in darkness,\nBut remain for countless eons, we beseech you." } } }, "100": { - "source": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ལ།། གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན།།", - "target_gt": "And when the heralds of the Deadly King have gripped me, What help to me will be my friends and kin?", + "source": "དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །", + "target_gt": "May the virtue I have amassed by doing all of this eliminate all the suffering of every sentient being.", + "commentary_1": " ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་བར་དུའོ། །", + "commentary_2": "བརྒྱད་པ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པའི་མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་པར་གསོལ་བའི་བར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཤིན་རྗེ་ (Lord of Death, Yama)\n- ཕོ་ཉ་ (messenger)\n- གཉེན་ (relatives)\n- བཤེས་ (friends)\n\nGrammatical notes:\n- ཟིན་པ་ (seized, caught)\n- ལ་ (to, for)\n- ཅི་ཕན་ (what benefit, how can they help)\n\nWhen seized by the messengers of the Lord of Death,\nWhat benefit are relatives? What benefit are friends?\n\nTechnical note: This verse continues the reflection on the solitary nature of death. The phrase གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཟིན་པ་ (seized by the messengers of the Lord of Death) is a common metaphor in Tibetan Buddhism for the moment of death. The rhetorical questions ཅི་ཕན་ (what benefit) emphasize the powerlessness of loved ones to prevent or alter one's death. This contemplation aims to reduce attachment to worldly relationships and increase urgency in spiritual practice.", - "translation": "When seized by the messengers of the Lord of Death, What benefit are relatives? What benefit are friends?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་(virtue), བསགས་པ་(accumulate), སེམས་ཅན་(sentient beings), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཏེ་ (Having done thus...)\n- གང་ (whatever)\n- དེས་ནི་ (by that)\n- ཤོག (optative: may it be)\n\n\nHaving done all these things thus,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy that, may all the suffering\nOf all sentient beings be removed.\n\n\nNote: The verse expresses the dedication of merit, a common concluding practice in Tibetan Buddhist texts, where the practitioner dedicates any virtue accumulated to the benefit of all sentient beings.", + "translation": "Having done all these things thus,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy that, may all the suffering\nOf all sentient beings be removed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen seized by the messenger of death,\nWhat use are relatives? What use are friends?\n", - "translation": "When seized by the messenger of death,\nWhat use are relatives? What use are friends?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving done all these things,\nWhatever merit I have accumulated,\nBy that may all the sufferings\nOf all sentient beings be removed.\n", + "translation": "Having done all these things,\nWhatever merit I have accumulated,\nBy that may all the sufferings\nOf all sentient beings be removed." } } }, "101": { - "source": "དེ་ཚེ་བསོད་ནམས་གཅིག་བསྐྱབས་ན།། དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བསྟེན་ཏོ།།", - "target_gt": "For then life’s virtue is my one defense, And this, alas, is what I shrugged away.", + "source": "འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག །", + "target_gt": "As long as sentient beings are ill, Until their ailments are cured, May I be their medicine, their doctor, And their nurse as well.", + "commentary_1": " ཇི་ལྟ་བུ་སྙམ་པ་ལ། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ནད་པ་ནི་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ཞེས་པ་ནི་ནད་སོས་ཀྱི་བར་རོ། །སྨན་ནི་ཉ་རོ་ཧི་ཏ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་རོ། །ཤོག་ཅེས་པ་ནི་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྔོ་བ་ལ་གསུམ་ལས། ནད་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ་ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི་བདག་སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- བསྐྱབས་ (protect, save)\n- བསྟེན་ (rely on, practice)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཚེ་ (at that time)\n- གཅིག་ (alone, only)\n- ན་ (if, when)\n- དེ་ཡང་ (even that)\n- བདག་གིས་ (by me)\n- མ་...ཏོ་ (did not, negative past tense with final particle)\n\nAt that time, if merit alone could protect [me],\nEven that I have not relied upon.\n\nTechnical note: This verse expresses regret for not having accumulated merit, which is considered the only protection at the time of death in Buddhist thought. The phrase བསོད་ནམས་གཅིག་ (merit alone) emphasizes that only one's own positive karma can help at death. The admission མ་བསྟེན་ (have not relied upon) indicates a recognition of one's failure to practice properly, a common theme in Buddhist confessional texts.", - "translation": "At that time, if merit alone could protect [me], Even that I have not relied upon." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ནད་པ་ (sick/patients), སྨན་ (medicine), སྨན་པ་ (doctor), ནད་གཡོག་ (nurse/caretaker)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ and བར་དུ་ form a correlative construction: \"as long as... until...\"\n- གྱུར་གྱི་ is the future/optative form of འགྱུར་, indicating a wish or aspiration\n- ཤོག at the end is an optative particle, expressing a wish or prayer\n\n\nAs long as beings are sick,\nUntil they have recovered from illness,\nMay I be their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them.\n\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to care for all beings, using the metaphor of healing to represent the path to enlightenment.", + "translation": "As long as beings are sick,\nUntil they have recovered from illness,\nMay I be their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAt that time, if even one merit was to be accumulated,\nI did not engage in that either.\n", - "translation": "At that time, if even one merit was to be accumulated,\nI did not engage in that either." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི། །སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་། །དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor as long as beings are sick,\nUntil their illnesses are cured,\nMay I be their medicine and their doctor,\nAnd may I serve as their nurse.\n", + "translation": "For as long as beings are sick,\nUntil their illnesses are cured,\nMay I be their medicine and their doctor,\nAnd may I serve as their nurse." } } }, "102": { - "source": "མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི།།", - "target_gt": "O protectors!", + "source": "ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། །", + "target_gt": "May showers of food and drink relieve the torments of hunger and thirst. In intermediate aeons of famine, may I become food and drink.", + "commentary_1": " བཀྲེས་པ་སྟེ་ལྟོགས་པ་ལ་ཟས་ཀྱི་ཆར་པ་འབབ་པར་ཤོག་ཅེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གི་འདོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མར་གྱུར་པའི་ཚེ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཚེ་ལོ་བཅུ་པ་ལ་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་མུ་གེ་དང་ནད་དང་མཚོན་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ། ལོ་བདུན་དང་ཟླ་བ་བདུན་དང་ཞག་བདུན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཟས་དང་སྐོམ་མེད་ནས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་གི་ཤ་དང་རུས་པ་འབའ་ཞིག་གི་ཟས་བྱེད་ཅིང་། བཟའ་རྒྱུ་མ་རྙེད་ཙམ་ན་ཚེའི་དུས་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་དེར་ལྟོགས་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་། སྐོམ་པ་ལ་བཏུང་བ་རྣམས་དང་། ནད་པ་རྣམས་ལ་སྨན་དང་། མཚོན་ཆ་རྣམས་མེ་ཏོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "བཀྲེས་སྐོམ་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ་བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་གནོད་པ་བསལ་བར་བྱའོ། ། མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར་ནས་དེ་དག་གི་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མགོན་པོ་ (Protector, Lord)\n- བག་མེད་ (heedless, careless)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ནི་ (I, myself, emphatic)\n\nO Protector, I, being heedless,\n\nTechnical note: This line begins a confession or plea to a spiritual protector, likely a Buddha or bodhisattva. The term མགོན་པོ་ (Protector) is often used as an epithet for enlightened beings. The admission of བག་མེད་ (heedlessness) is a common theme in Buddhist confessional practices, acknowledging one's lack of mindfulness or diligence in spiritual practice. This verse is incomplete and likely continues in the next lines with a description of negative actions committed due to this heedlessness.", - "translation": "O Protector, I, being heedless," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཟས་(food), སྐོམ་(drink), ཆར་ཕབ་(rain down), བཀྲེས་(hunger), སྐོམ་པ་(thirst), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མུ་གེ་(famine), བསྐལ་པ་བར་མ་(intermediate kalpa)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect nouns\n- ཏེ་ as a clause connector\n- གྱུར་ as a final verb indicating transformation\n\n\nRaining down food and drink,\nI will remove the sufferings of hunger and thirst.\nDuring the intermediate kalpa of famine,\nMay I myself become food and drink.\n\nTechnical note: བསྐལ་པ་བར་མ་ (intermediate kalpa) refers to a specific period in Buddhist cosmology, often associated with periods of decline or hardship.", + "translation": "Raining down food and drink,\nI will remove the sufferings of hunger and thirst.\nDuring the intermediate kalpa of famine,\nMay I myself become food and drink." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nO Protector, I who am heedless...\n\n(Note: This appears to be the beginning of a longer verse or prayer, so the full meaning is incomplete without the rest of the passage. The translation conveys the sense of addressing a spiritual protector and acknowledging one's own carelessness or lack of mindfulness.)", - "translation": "O Protector, I who am heedless..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ། །བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ། །བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nRaining down food and drink,\nI dispelled the sufferings of hunger and thirst.\nDuring the intermediate age of famine,\nI became food and drink myself.\n", + "translation": "Raining down food and drink,\nI dispelled the sufferings of hunger and thirst.\nDuring the intermediate age of famine,\nI became food and drink myself." } } }, "103": { - "source": "འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས།། མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ།། སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས།།", - "target_gt": "I, so little heeding, Hardly guessed at horror such as this— And all for this brief, transient existence, I have done so many evil things.", + "source": "སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "May I be an inexhaustible treasure for poor and deprived beings, and stay nearby them as the various things they need and want.", + "commentary_1": " ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤྲུལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་འབེབས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དབུལ་པོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ་བདག་ནི་སྤྱད་པས་མི་ཟད་པའི་གཏེར་དུ་གྱུར་ཏེ། ཡོ་བྱད་མཁོ་རྒུ་སྣ་ཚོགས་སུ་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་མདུན་ན་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཇིགས་པ་ (fear, danger)\n- མི་རྟག་ (impermanent)\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲ་ (like this, such as this)\n- མ་འཚལ་ནས་ (not knowing, honorific)\n- ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ་ (for the sake of this life)\n- ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ (have closely accomplished, committed)\n\nNot knowing such fear as this,\nFor the sake of this impermanent life,\n[I] have committed many negative actions.\n\nTechnical note: This verse completes the confession begun in the previous line. The phrase འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་ (such fear as this) likely refers to the fear of death or negative karmic consequences. མི་རྟག་ (impermanent) emphasizes the transient nature of life, contrasting with the lasting consequences of negative actions. This reflection is a common element in Buddhist confessional practices, acknowledging the foolishness of committing harmful acts for short-term worldly gains.", - "translation": "Not knowing such fear as this, For the sake of this impermanent life, [I] have committed many negative actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཕོངས་ (destitute), དབུལ་བ་ (poor), མི་ཟད་ (inexhaustible), གཏེར་ (treasure), ཡོ་བྱད་ (necessities), མཁོ་དགུ་ (all that is needed)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate the object of compassion\n- གྱུར་ཏེ་ and གྱུར་ཅིག་ as aspiration particles\n\n\nFor sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nAs various necessities and all that is needed,\nMay I remain readily present before them.\n\n\nThis verse expresses the bodhisattva's aspiration to be a source of endless support for all beings in need, manifesting as whatever resources they require.", + "translation": "For sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nAs various necessities and all that is needed,\nMay I remain readily present before them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNot realizing such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nMany sins have been committed.\n", - "translation": "Not realizing such fears,\nFor the sake of this impermanent life,\nMany sins have been committed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ། །བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ། །ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ། །མདུན་དུ་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nFor sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nMay I remain close before them\nAs various necessities and resources of all kinds.\n", + "translation": "For sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nMay I remain close before them\nAs various necessities and resources of all kinds." } } }, "104": { - "source": "སྐྱེ་བོ་ཡན་ལག་གཅོད་པའི་སར།། དེ་རིང་ཁྲིད་པའང་བྲེད་འགྱུར་ཏེ།། ཁ་བསྐམས་མིག་རྩ་ངན་ལ་སོགས།། སྔ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་སྣང་ན།།", - "target_gt": "The day they take him to the scaffold, Where they will tear off his limbs, A man is changed, transfigured by his fear: His mouth is dry, his eyes start from his brow.", + "source": "ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "To benefit all sentient beings, I give without hesitation My body, my belongings, and All virtues of the three times.", + "commentary_1": " ད་ནི་བདག་གིས་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུས་ནི་བདག་གི་ལུས་སོ། །ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བས་ན་ལོངས་སྤྱོད་དོ། །ཕངས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་བ་མེད་པ་སྟེ། ལ་ལ་རེ་བ་མེད་པའོ། །གཏོང་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་གཞན་དོན་ལ་བློ་སྦྱོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐམས་ཅད་བཏང་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ལུས་བཏང་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་གཏོང་བྱ་ནི། ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་དུས་གསུམ་དུ་བྱས་པ་དང་བྱེད་པ་དང་བྱ་འགྱུར་གྱི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགོས་ཆེད་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར་བསམ་པར་ཕངས་པར་མེད་པར་གཏོང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྐྱེ་བོ་ (person)\n- ཡན་ལག་ (limbs)\n- གཅོད་པ་ (cut off)\n- ཁྲིད་པ་ (led, taken)\n- བྲེད་ (fear, terrified)\n- ཁ་བསྐམས་ (dry mouth)\n- མིག་རྩ་ངན་ (sunken eyes)\n\nGrammatical notes:\n- སར་ (to the place where)\n- དེ་རིང་ (today)\n- འང་ (even)\n- འགྱུར་ཏེ་ (becomes)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- སྔ་ལས་གཞན་དུ་ (different from before)\n- འགྱུར་སྣང་ན་ (if [they] appear to become)\n\nTo the place where a person's limbs are cut off,\nEven when led [there] today, one becomes terrified.\nDry mouth, sunken eyes, and so forth—\nIf [these] appear to become different from before,\n\nTechnical note: This verse uses the analogy of a person being led to execution to illustrate the fear and physical changes associated with approaching death. The phrase ཁ་བསྐམས་མིག་རྩ་ངན་ (dry mouth, sunken eyes) describes physical signs of fear or impending death. This contemplation is part of the broader Buddhist meditation on death, aimed at cultivating a sense of urgency in spiritual practice.", - "translation": "To the place where a person's limbs are cut off, Even when led [there] today, one becomes terrified. Dry mouth, sunken eyes, and so forth— If [these] appear to become different from before," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nལུས་(body), ལོངས་སྤྱོད་(enjoyments/possessions), དུས་གསུམ་(three times), དགེ་བ་(virtue), སེམས་ཅན་(sentient beings), དོན་སྒྲུབ་(accomplish purpose), ཕོངས་བ་མེད་པར་(without poverty/without holding back), གཏང་བར་བྱ་(give/relinquish)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction listing three things to be given: body, enjoyments, and virtues of three times\n- Final line indicates purpose (ཕྱིར་) and manner (ཕོངས་བ་མེད་པར་) of giving\n\n\nBody and likewise enjoyments,\nAnd all virtues of the three times,\nFor the sake of accomplishing the purpose of all sentient beings,\nShall be given without holding back.\n\n\nNote: \"Three times\" refers to past, present, and future. This verse describes the practice of complete generosity in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Body and likewise enjoyments,\nAnd all virtues of the three times,\nFor the sake of accomplishing the purpose of all sentient beings,\nShall be given without holding back." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nToday, even those led to the place where people's limbs are cut off\nAppear changed from before:\nWith dry mouths, bloodshot eyes, and other signs of distress,\nThey are transformed into something different.\n", - "translation": "Today, even those led to the place where people's limbs are cut off\nAppear changed from before:\nWith dry mouths, bloodshot eyes, and other signs of distress,\nThey are transformed into something different." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕོངས་བ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMy body, my possessions,\nAnd all my virtues of the three times,\nI give away without hesitation\nFor the benefit of all sentient beings.\n", + "translation": "My body, my possessions,\nAnd all my virtues of the three times,\nI give away without hesitation\nFor the benefit of all sentient beings." } } }, "105": { - "source": "གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི།། ཤ་ཚུགས་ཅན་གྱིས་བཟུང་གྱུར་ཅིང་།། འཇིགས་ཆེན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་གྱུར་པ།། རབ་ཏུ་ཉམ་ཐག་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "No need to say how stricken I shall be When overcome and sick with dreadful fear, I’m seized by forms so horrible to see, The frightful servants of the Lord of Death.", + "source": "ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །", + "target_gt": "Nirvana is attained by relinquishing everything. My mind aspires to achieve nirvana. When it comes to giving up everything at once, It's best to give it to sentient beings.", + "commentary_1": " ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་གཏོང་ཞེས་པ་ནི་གང་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའོ། །སྡིག་པ་སེལ་བར་བྱེད་པ་འདའ་བར་བྱེད་པས་ན། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཏེ་ཐར་པར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིའི་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་གཏང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞིང་བདག་གི་བློ་ནི་རང་ཞན་གྱི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆི་བའི་ཚེ་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་ཅིག་སྟེ་འདྲ་བ་ལ། ད་ལྟ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཏོང་བ་མཆོག་ཡིན་ཏེ། རང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་ (messengers of the Lord of Death)\n- ཤ་ཚུགས་ (appearance, countenance)\n- འཇིགས་ཆེན་ (great fear)\n- ནད་ (illness)\n- ཉམ་ཐག་ (miserable, wretched)\n\nGrammatical notes:\n- འཇིགས་འཇིགས་ལྟའི་ (terrifying to look at)\n- ཅན་གྱིས་ (by those with)\n- བཟུང་གྱུར་ཅིང་ (being seized)\n- ཐེབས་གྱུར་པ་ (being afflicted)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nBy those with terrifying appearances, the messengers of the Lord of Death,\nBeing seized, and\nBeing afflicted by the illness of great fear,\nWhat need is there to mention [one's] utter wretchedness?\n\nTechnical note: This verse vividly describes the experience of dying, using the metaphor of being seized by the messengers of the Lord of Death (གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་). The phrase འཇིགས་ཆེན་ནད་ (illness of great fear) emphasizes the psychological distress of facing death. The rhetorical question སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention) implies that the misery of this state is self-evident. This contemplation is part of the Buddhist meditation on death, aimed at motivating practitioners to prepare for death through spiritual practice.", - "translation": "By those with terrifying appearances, the messengers of the Lord of Death, Being seized, and Being afflicted by the illness of great fear, What need is there to mention [one's] utter wretchedness?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཐམས་ཅད་(all), བཏང་བས་(by giving up), མྱ་ངན་འདའ་(pass beyond sorrow/nirvana), བདག་བློ་(my mind), སྒྲུབ་(accomplish), གཏོང་བར་(to give), ཆབས་གཅིག་(simultaneously), སེམས་ཅན་(sentient beings)\n\n\nBy giving up all, one passes beyond sorrow.\nMy mind accomplishes passing beyond sorrow.\nWhile simultaneously giving up all,\nGiving to sentient beings is supreme.\n\n\nNotes:\n- མྱ་ངན་འདའ་ (mya ngan 'da') is a common Tibetan term for nirvana, literally meaning \"to pass beyond sorrow\"\n- The third line uses ཆབས་གཅིག་ (chabs gcig) to indicate a simultaneous action\n- The last line emphasizes the supremacy of giving to sentient beings as part of the bodhisattva path", + "translation": "By giving up all, one passes beyond sorrow.\nMy mind accomplishes passing beyond sorrow.\nWhile simultaneously giving up all,\nGiving to sentient beings is supreme." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSeized by the terrifying messengers of the Lord of Death,\nWith their frightful appearances,\nAfflicted by the great terror of illness,\nHow much more utterly wretched must one be?\n", - "translation": "Seized by the terrifying messengers of the Lord of Death,\nWith their frightful appearances,\nAfflicted by the great terror of illness,\nHow much more utterly wretched must one be?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་གཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy relinquishing all, one transcends sorrow.\nMy mind achieves transcendence of sorrow.\nWhile simultaneously giving up everything,\nThe supreme gift is given to all sentient beings.\n", + "translation": "By relinquishing all, one transcends sorrow.\nMy mind achieves transcendence of sorrow.\nWhile simultaneously giving up everything,\nThe supreme gift is given to all sentient beings." } } }, "106": { - "source": "སུ་ཞིག་འཇིགས་ཆེན་འདི་ལས་བདག། ལེགས་པར་སྐྱོབ་པར་བྱེད་འགྱུར་ཞེས།།", - "target_gt": "Who can give me safe protection From this horror, from this frightful dread?", + "source": "བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །", + "target_gt": "As I have given this body to all living beings for their pleasure, they may always do with it as they like - let them kill, revile, or beat it, etc.", + "commentary_1": " བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་འདོད་པའི་རྒྱུར་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཅི་བདེ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་དགར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གསོད་དང་སྟེ་བརྡུང་གཏག་བྱེད་པའོ། །རྡེག་སོགས་ནི་གཤག་མ་ལ་སོགས་པས་འབྲབ་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་དམིགས་ནས་ལས་གསོག་པ་ལ་གཏོང་བ་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རང་གི་ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་གསོད་པ་དང་ཚིག་གིས་སྨོད་པ་དང་ལུས་ཀྱིས་བརྡེག་པ་ལ་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག་སྟེ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཇིགས་ཆེན་ (great fear)\n- སྐྱོབ་པ་ (protect, save)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་ (who)\n- འདི་ལས་ (from this)\n- བདག་ (me, I)\n- ལེགས་པར་ (well, properly)\n- བྱེད་འགྱུར་ (will do)\n- ཞེས་ (quotative particle, indicating thought or speech)\n\nWho will properly protect me\nFrom this great fear? [I wonder]\n\nTechnical note: This verse expresses the desperate search for protection in the face of death. The phrase འཇིགས་ཆེན་ (great fear) likely refers to the fear of death or the terrifying experience of dying described in previous verses. The use of ཞེས་ at the end suggests that this is a thought or question arising in the mind of the person contemplating death. This reflection is part of the Buddhist meditation on death, aimed at cultivating a sense of urgency and reliance on spiritual refuge.", - "translation": "Who will properly protect me From this great fear? [I wonder]" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ལུས་ཅན་(embodied beings), ལུས་(body), བྱིན་(give), གསོད་(kill), སྨོད་(criticize), བརྡེག་(beat)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་བདེར་: \"as they please\"\n- ཟིན་གྱིས་: perfective + imperative particle, indicating completed action\n- རྟག་ཏུ་: \"always\"\n- ཅི་དགར་: \"whatever they like\"\n- ལ་རག: final particle indicating purpose or result\n\n\nI have already given this body\nTo all embodied beings as they please.\nLet them always kill, criticize,\nBeat, and do whatever they like with it.\n\nTechnical note: This verse reflects the bodhisattva practice of giving away one's body, a form of extreme generosity (dāna pāramitā) in Mahāyāna Buddhism.", + "translation": "I have already given this body\nTo all embodied beings as they please.\nLet them always kill, criticize,\nBeat, and do whatever they like with it." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nWho will protect me well\nFrom this great fear?", - "translation": "Who will protect me well\nFrom this great fear?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པའམ། །བརྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI have already given this body freely\nTo all sentient beings.\nLet them constantly kill, criticize,\nOr beat it as they wish.\n", + "translation": "I have already given this body freely\nTo all sentient beings.\nLet them constantly kill, criticize,\nOr beat it as they wish." } } }, "107": { - "source": "བྲེད་ཤ་ཐོན་པའི་མིག་བགྲད་ནས།། ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་དག་འཚོལ་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "And then I’ll search the four directions, Seeking help, with panic-stricken eyes.", + "source": "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "As I have given this body, let them play with it or mock it. Since I have already given this body, what use is there in protecting it?", + "commentary_1": " ལུས་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུར་བྱས་ནས་སོ། །ག་ཞ་ནི་འདིས་ག་ཞར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེད་མོ་རྩེ་བར་བྱེད་དམ་ཅོ་འདྲིའམ་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་རུང་སྟེ་བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས་འདི་ཡི་གནོད་པ་སྲུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་ (terrified, showing fear)\n- མིག་བགྲད་ (eyes wide open)\n- ཕྱོགས་བཞི་ (four directions)\n- སྐྱབས་ (refuge, protection)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ (having, after)\n- འཚོལ་བར་བྱེད་ (search for, seek)\n\nWith eyes wide open, showing terror,\n[I] search for refuge in the four directions.\n\nTechnical note: This verse vividly describes the desperate state of a person facing imminent death. The phrase བྲེད་ཤ་ཐོན་པ་ (showing terror) emphasizes the intense fear experienced. ཕྱོགས་བཞིར་ (in the four directions) suggests a frantic, all-encompassing search for help. This contemplation is part of the Buddhist meditation on death, aimed at motivating practitioners to seek genuine spiritual refuge before it's too late.", - "translation": "With eyes wide open, showing terror, [I] search for refuge in the four directions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྩེ་བྱེད་ (to play with), ཅོ་འདྲི་ (to mock), ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ (to make fun of), བྱིན་ཟིན་ (have given)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དམ་ as a disjunctive particle\n- ཀྱང་ as a concessive particle\n- གྱིས་ as an instrumental particle\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nEven if they play with my body,\nOr mock and make fun of it,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in defending it?\n\nTechnical note: This verse reflects the bodhisattva practice of patience (བཟོད་པ་, kṣānti) and the view of the body as something to be given up for the benefit of others.", + "translation": "Even if they play with my body,\nOr mock and make fun of it,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in defending it?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWith eyes wide open in fear,\nThey search in all four directions for refuge.\n", - "translation": "With eyes wide open in fear,\nThey search in all four directions for refuge." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ། །ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་། །བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས། །འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nThough they may play with my body,\nOr use it as a cause for mockery and jest,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in defending it?\n", + "translation": "Though they may play with my body,\nOr use it as a cause for mockery and jest,\nI have already given this body away.\nWhat use is there in defending it?" } } }, "108": { - "source": "ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་མེད་མཐོང་ནས་ནི།།", - "target_gt": "But in those four directions no protection shall I find.", + "source": "དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "So let them do whatever acts will not bring them any harm. May thinking of me never be meaningless for anyone.", + "commentary_1": " ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསྲན་དཀའ་བའི་ལས་ཀྱང་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཤིག་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་དག་ལ་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ལས་གང་ཡིན་པ་དེ་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྟན་པ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་དུས་ནམ་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཕན་བདེའི་དོན་མེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཕྱོགས་བཞི་ (four directions)\n- སྐྱབས་ (refuge, protection)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་ (without, non-existent)\n- མཐོང་ནས་ (having seen)\n- ནི་ (emphatic particle)\n\nHaving seen no refuge in the four directions,\n\nTechnical note: This line continues the thought from the previous verse, emphasizing the futility of searching for external protection at the time of death. The phrase ཕྱོགས་བཞིར་ (in the four directions) symbolizes a comprehensive search in all possible places. This reflection is part of the Buddhist contemplation on death, highlighting the importance of preparing for death through spiritual practice rather than relying on external sources of help.", - "translation": "Having seen no refuge in the four directions," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནོད་པ (harm), ལས (action/karma), དམིགས (focus/aim), དོན་མེད (meaningless/purposeless)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འགྱུར་བའི་ is a negation of \"becoming\"\n- བྱེད་དུ་ཆུག is an imperative form\n- མ་གྱུར་ཅིག is a negative wish/aspiration\n\n\nLet them perform any action\nThat does not bring harm to that [vow].\nFocusing on me, at any time,\nMay nothing ever become meaningless.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva vow and the aspiration that all actions related to it be meaningful and non-harmful.", + "translation": "Let them perform any action\nThat does not bring harm to that [vow].\nFocusing on me, at any time,\nMay nothing ever become meaningless." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nSeeing no refuge in the four directions", - "translation": "Seeing no refuge in the four directions" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི། །ལས་གང་ཡིན་པའང་བྱེད་དུ་ཆུག །བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་། །འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever actions do not cause harm,\nAllow them to be done.\nMay no one ever\nBecome purposeless on my account.\n", + "translation": "Whatever actions do not cause harm,\nAllow them to be done.\nMay no one ever\nBecome purposeless on my account." } } }, "109": { - "source": "དེ་ནས་ཀུན་ཏུ་ཡི་མུག་འགྱུར།།", - "target_gt": "And I shall sink into despairing woe.", + "source": "བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "When someone thinks of me and has a thought of anger or faith, may that be the cause of what fulfills their every benefit.", + "commentary_1": " དེ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ལས། བསམ་པ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གིས་ཁྲོ་བའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ་ན་དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གིས་འདོད་པའི་དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །དད་པའི་སེམས་ཞེས་པ་འདི་ལ་འགྲེལ་ཆེན་ལས། མ་དད་ཅེས་པར་བཤད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཀུན་ཏུ་ (completely, utterly)\n- ཡི་མུག་ (despair, despondency)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ནས་ (then, after that)\n- འགྱུར་ (become)\n\nThen [one] becomes utterly despondent.\n\nTechnical note: This line concludes the description of the mental state of a person facing death without spiritual preparation. The term ཡི་མུག་ (despair) emphasizes the profound hopelessness experienced when realizing there is no refuge or protection available. This contemplation is part of the Buddhist meditation on death, aimed at motivating practitioners to seek genuine spiritual refuge and practice diligently while they still have the opportunity.", - "translation": "Then [one] becomes utterly despondent." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདམིགས་ (focus/object), ཁྲོ་ (anger), དད་པ་ (faith), སེམས་བྱུང་ (mental state), རྟག་ཏུ་ (always), དོན་ (purpose/benefit), འགྲུབ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་གི: relative clause marker\n- བྱུང་བ: past tense verb\n- གྱུར་ཅིག: optative/aspirational particle\n\n\nWhoever, focusing on me,\nGenerates a mind of anger or faith,\nMay that very [mental state] always\nBecome the cause accomplishing all their purposes.\n\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to transform even negative mental states directed towards them into causes for others' benefit, exemplifying the practice of patience (kṣānti) and dedication of merit.", + "translation": "Whoever, focusing on me,\nGenerates a mind of anger or faith,\nMay that very [mental state] always\nBecome the cause accomplishing all their purposes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThen one becomes utterly despondent.", - "translation": "Then one becomes utterly despondent." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གི །ཁྲོའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་བ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི །དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay whatever anger or faith\nThat arises in anyone's mind toward me\nAlways become the cause\nFor all their aims to be accomplished.\n", + "translation": "May whatever anger or faith\nThat arises in anyone's mind toward me\nAlways become the cause\nFor all their aims to be accomplished." } } }, "110": { - "source": "གནས་དེར་སྐྱབས་ཡོད་མ་ཡིན་ན།། དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་བྱ།།", - "target_gt": "No refuge will there be for me; At such a time, what shall I do?", + "source": "གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །", + "target_gt": "May anyone who slanders me, any others who cause harm, and all who criticize me have the fortune to awaken.", + "commentary_1": " གཞན་དག་ཅེས་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་བཞད་གད་དུ་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་ཅོ་འདྲི་བའོ། །ཕྱར་ཁ་གཏོང་བ་ནི་བརྫུན་གྱིས་སུན་འབྱིན་པའོ། །", + "commentary_2": "སྦྱོར་བ་དོན་ཡོད་པར་བསྔོ་བ་ནི། གང་དག་བདག་ལ་དངོས་སུ་ཁ་ངན་ཟེར་རམ། གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་གམ་དུ་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གནས་ (place, state)\n- སྐྱབས་ (refuge, protection)\n\nGrammatical notes:\n- དེར་ (there, in that)\n- མ་ཡིན་ན་ (if there is not)\n- དེ་ཚེ་ (at that time)\n- བདག་གིས་ (by me, I)\n- ཇི་ལྟར་བྱ་ (what to do, how to act)\n\nIf there is no refuge in that state,\nAt that time, what should I do?\n\nTechnical note: This verse expresses the existential dilemma faced at the moment of death when one realizes there is no external refuge. The phrase ཇི་ལྟར་བྱ་ (what to do) conveys a sense of helplessness and confusion. This contemplation is part of the Buddhist meditation on death, aimed at motivating practitioners to prepare for death by cultivating inner spiritual qualities and understanding, as external refuges will not be available at the crucial moment.", - "translation": "If there is no refuge in that state, At that time, what should I do?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁ་ཟེར་ (verbal abuse), གནོད་པ་ (harm), ཕྱར་ཀ་ (mockery), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སྐལ་ལྡན་ (fortunate/destined)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་...རམ། ...འམ། ...ཡང་རུང་། : \"Whether... or... or even...\"\n- ཐམས་ཅད་...གྱུར། : \"May all become...\"\n\n\nWhether some verbally abuse me,\nOr others inflict harm,\nOr even mock me,\nMay all become fortunate ones destined for enlightenment.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་ (enlightenment) here refers specifically to the enlightenment of a buddha, not lesser forms of awakening.", + "translation": "Whether some verbally abuse me,\nOr others inflict harm,\nOr even mock me,\nMay all become fortunate ones destined for enlightenment." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf there is no refuge in that place,\nThen what shall I do at that time?\n", - "translation": "If there is no refuge in that place,\nThen what shall I do at that time?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ། །གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ། །དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhoever speaks ill of me,\nOr harms me in other ways,\nOr even mocks and ridicules me,\nMay they all become destined for enlightenment.\n", + "translation": "Whoever speaks ill of me,\nOr harms me in other ways,\nOr even mocks and ridicules me,\nMay they all become destined for enlightenment." } } }, "111": { - "source": "དེ་བས་རྒྱལ་བ་འགྲོ་བའི་མགོན།། འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་དོན་བརྩོན་པ།། སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ལ།། དེ་རིང་ཉིད་ནས་སྐྱབས་སུ་མཆི།།", - "target_gt": "Thus, from this day forward I take refuge In the Buddhas, guardians of beings, Who labor to protect all wanderers, Those mighty ones who scatter every fear.", + "source": "བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །", + "target_gt": "May I be a guardian of the defenseless, A leader of travelers, A boat, ship, or bridge For those who wish to cross.", + "commentary_1": " མགོན་ཞེས་པ་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་བའོ། །སེམས་ཅན་མང་པོ་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་བྱེད་པ་ནི་དེད་དཔོན་ནོ། །ཟམ་པ་ནི་ཟམ་སྟེགས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་ནི། བདག་ནི་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དང་། ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། ཆུ་ལས་བརྒལ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི་གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྒྱལ་བ་ (Victor, Buddha)\n- འགྲོ་བའི་མགོན་ (Protector of beings)\n- སྐྱོབ་པ་ (protect, save)\n- སྟོབས་ཆེན་ (great power)\n- འཇིགས་པ་ (fear)\n- སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- དོན་བརྩོན་པ་ (striving for the purpose of)\n- ཀུན་སེལ་ (dispelling all)\n- དེ་རིང་ཉིད་ནས་ (from this very day)\n\nTherefore, to the Victorious One, Protector of beings,\nWho strives for the purpose of protecting beings,\nOf great power, dispelling all fears,\nFrom this very day, I go for refuge.\n\nTechnical note: This verse marks a transition from contemplating the fears of death to taking refuge in the Buddha. The epithet འགྲོ་བའི་མགོན་ (Protector of beings) emphasizes the Buddha's role as a savior. The phrase སྟོབས་ཆེན་འཇིགས་པ་ཀུན་སེལ་ (of great power, dispelling all fears) directly addresses the fears discussed in previous verses. The use of the honorific སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge) indicates deep respect in the act of taking refuge.", - "translation": "Therefore, to the Victorious One, Protector of beings, Who strives for the purpose of protecting beings, Of great power, dispelling all fears, From this very day, I go for refuge." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམགོན་མེད་ (protectorless), མགོན་ (protector), ལམ་ཞུགས་ (those who have entered the path), དེད་དཔོན་ (guide), བརྒལ་འདོད་ (those wishing to cross over), གྲུ་ (boat), གཟིངས་ (ship), ཟམ་པ་ (bridge)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱི་ to indicate possession or relation\n- Repetition of རྣམས་ཀྱི་ to list multiple groups\n- ཉིད་དུ་གྱུར་ at the end indicating \"become\" or \"transform into\"\n\n\nMay I become a protector for the protectorless,\nA guide for those who have entered the path,\nA boat, a ship, and a bridge\nFor those wishing to cross over.\n\n\nThis verse expresses aspirations to become various forms of support and guidance for beings in need, using metaphors of protection and transportation across difficult terrain or waters.", + "translation": "May I become a protector for the protectorless,\nA guide for those who have entered the path,\nA boat, a ship, and a bridge\nFor those wishing to cross over." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, to the Victorious One, Protector of beings,\nWho strives for the welfare of saving beings,\nThe Mighty One who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge.\n", - "translation": "Therefore, to the Victorious One, Protector of beings,\nWho strives for the welfare of saving beings,\nThe Mighty One who dispels all fears,\nFrom this very day, I go for refuge." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་། །བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི། །གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI am the protector of those without protection,\nThe guide for those who have entered the path,\nThe boat and\nThe raft and bridge for those who wish to cross over.\n", + "translation": "I am the protector of those without protection,\nThe guide for those who have entered the path,\nThe boat and\nThe raft and bridge for those who wish to cross over." } } }, "112": { - "source": "དེ་ཡིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཆོས།། འཁོར་བའི་འཇིགས་པ་སེལ་བ་དང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་།། དེ་བཞིན་ཡང་དག་སྐྱབས་སུ་མཆི།།", - "target_gt": "And in the Dharma they have realized in their hearts, Which drives away the terrors of saṃsāra, And in all the host of Bodhisattvas Likewise I will perfectly take refuge.", + "source": "ཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། །", + "target_gt": "May I be a wish-fulfilling jewel, fine vase, accomplished mantra, great medicine, a heaven tree, and bountiful cow for beings.", + "commentary_1": " ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་བུམ་པ་ནི་ཅི་བསམས་པའི་དོན་སྟེར་བའོ། །རིག་སྔགས་གྲུབ་ནི་སྔགས་གྲུབ་པའོ། །ཅི་བརྟགས་པའི་དོན་སྟེར་བ་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བཞོར་རུང་ཡོད་པས་ན་འདོད་འཇོའོ། །", + "commentary_2": "ཇི་ལྟར་བསམ་པ་འབྱུང་བའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་། བུམ་པ་བཟང་པོ་དང་། གང་འདོད་པའི་ལས་འགྲུབ་པའི་རིགས་སྔགས་གྲུབ་པ་དང་། ནད་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་སྨན་ཆེན་པོ་དང་། དགོས་འདོད་འབྱུང་བའི་དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། གང་འདོད་པ་བཞོར་ཡོད་པས་ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་འདོད་འཇོའི་བར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ (realized, comprehended, honorific)\n- ཆོས་ (Dharma)\n- འཁོར་བ་ (samsara)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva)\n- སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡིས་ (by that, referring to the Buddha)\n- འཇིགས་པ་སེལ་བ་ (dispelling fears)\n- ཚོགས་ (assembly)\n- དེ་བཞིན་ (likewise)\n- ཡང་དག་ (truly, perfectly)\n\nTo the Dharma realized by him, which dispels the fears of samsara,\nAnd likewise to the assembly of bodhisattvas,\nI also truly go for refuge.\n\nTechnical note: This verse completes the traditional formula of taking refuge in the Three Jewels (Buddha, Dharma, and Sangha). The Dharma is described as འཁོར་བའི་འཇིགས་པ་སེལ་བ་ (dispelling the fears of samsara), directly addressing the fears contemplated in earlier verses. The Sangha here is specifically identified as the བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ (assembly of bodhisattvas), which is characteristic of Mahayana Buddhism. The use of honorific terms (ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་, སྐྱབས་སུ་མཆི་) maintains the respectful tone of the refuge-taking.", - "translation": "To the Dharma realized by him, which dispels the fears of samsara, And likewise to the assembly of bodhisattvas, I also truly go for refuge." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nཡིད་བཞིན་ནོར་ (wish-fulfilling jewel), བུམ་པ་བཟང་ (excellent vase), རིག་སྔགས་ (vidyāmantra), སྨན་ཆེན་ (great medicine), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree), འདོད་འཇོར་ (wish-granter)\n\nGrammatical structure:\n- List of items connected by དང་ (and)\n- Final line uses གྱུར (become) to indicate the function of these items\n\n\nThe wish-fulfilling jewel and excellent vase,\nAccomplished vidyāmantras and great medicine,\nThe wish-fulfilling trees as well,\nBecome wish-granters for embodied beings.\n\nNote: This verse lists various mythical objects known for their ability to fulfill wishes or provide abundance, comparing them to the subject of the larger text (likely the bodhisattva vows or bodhicitta).", + "translation": "The wish-fulfilling jewel and excellent vase,\nAccomplished vidyāmantras and great medicine,\nThe wish-fulfilling trees as well,\nBecome wish-granters for embodied beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe Dharma that He realized in His mind\nDispels the fears of samsara,\nAnd likewise to the assembly of bodhisattvas\nI go for perfect refuge.\n", - "translation": "The Dharma that He realized in His mind\nDispels the fears of samsara,\nAnd likewise to the assembly of bodhisattvas\nI go for perfect refuge." - } + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་། །རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་། །དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་། །ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike a wish-fulfilling jewel, an excellent vase,\nA powerful mantra, a great medicine,\nA wish-granting tree,\nMay I become a fulfiller of the desires of all beings.\n", + "translation": "Like a wish-fulfilling jewel, an excellent vase,\nA powerful mantra, a great medicine,\nA wish-granting tree,\nMay I become a fulfiller of the desires of all beings." + } } }, "113": { - "source": "བདག་ནི་འཇིགས་པས་རྣམ་སྐྲག་ནས།། ཀུན་ཏུ་བཟང་ལ་བདག་ཉིད་དབུལ།། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལའང་བདག་ཉིད་ཀྱིས།། བདག་གི་ལུས་འདི་དབུལ་བར་བགྱི།།", - "target_gt": "Gripped by dread, beside myself with anguish, To Samantabhadra I will give myself; My body I myself will give To Mañjughoṣha, gentle and melodious.", + "source": "ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག །", + "target_gt": "Like earth and the other great elements, and like space, may I always be the ground, supporting in many ways the lives of countless sentient beings.", + "commentary_1": " འབྱུང་བས་འབྱུང་བའོ། །མ་ལུས་པ་ནི་མཐའ་དག་གོ། །གང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རྣམ་པ་མང་སྟེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ནམ་མཁའ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེར་འཚེའི་གཞི་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པས་རྣམ་པ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་གཞིར་ཡང་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཇིགས་པ་ (fear)\n- ཀུན་ཏུ་བཟང་ (Samantabhadra)\n- འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī)\n- དབུལ་བ་ (offer, give)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམ་སྐྲག་ནས་ (being utterly frightened)\n- བདག་ཉིད་ (myself)\n- བདག་གི་ལུས་ (my body)\n- དབུལ་བར་བགྱི་ (will offer, honorific)\n\nI, being utterly frightened by fear,\nOffer myself to Samantabhadra.\nTo Mañjuśrī also, I myself\nWill offer this body of mine.\n\nTechnical note: This verse describes the act of offering oneself to specific bodhisattvas out of fear. ཀུན་ཏུ་བཟང་ (Samantabhadra) and འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī) are two of the most important bodhisattvas in Mahayana Buddhism. The repetition of བདག་ཉིད་ (myself) and the offering of one's body emphasizes the complete surrender to these spiritual protectors. This practice of self-offering is a common devotional act in Tibetan Buddhism, often performed as a response to contemplating the fears of death and samsara.", - "translation": "I, being utterly frightened by fear, Offer myself to Samantabhadra. To Mañjuśrī also, I myself Will offer this body of mine." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nས་སོགས་(earth, etc.), འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་(great elements), ནམ་མཁའ་(space), རྟག་པར་(always), སེམས་ཅན་(sentient beings), ཉེར་འཚོ་(sustenance)\n\nGrammatical notes:\n- Comparative particle བཞིན་དུ་ (like, similar to)\n- Optative/aspirational ending ཤོག (may it be)\n\n\nLike the great elements such as earth,\nAnd like space, may I always be\nThe ground of life and sustenance\nFor sentient beings infinite in number.\n\nNote: This verse expresses an aspiration to be like the fundamental elements that support all life, emphasizing the bodhisattva ideal of selfless service to all beings.", + "translation": "Like the great elements such as earth,\nAnd like space, may I always be\nThe ground of life and sustenance\nFor sentient beings infinite in number." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTerrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri as well,\nI offer this body of mine.\n", - "translation": "Terrified by fear,\nI offer myself to Samantabhadra.\nTo Manjushri as well,\nI offer this body of mine." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike the earth and other great elements,\nAnd like space itself, may I always be\nThe ground of life with infinite diversity\nFor boundless numbers of sentient beings.\n", + "translation": "Like the earth and other great elements,\nAnd like space itself, may I always be\nThe ground of life with infinite diversity\nFor boundless numbers of sentient beings." } } }, "114": { - "source": "ཐུགས་རྗེའི་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ།། སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་ལ་ཡང་།། ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད།། སྡིག་ལྡན་བདག་ལ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ།།", - "target_gt": "To him whose deeds of mercy never fail, My lord Avalokita, I cry out from depths of misery, “Protect me now an evildoer!”", + "source": "དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །", + "target_gt": "Likewise in all ways for all beings Out to the edges of space, May I be, till all pass to nirvana, What gives them sustenance.", + "commentary_1": " གང་ནམ་མཁའ་ལ་མཐའ་ཐུག་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པའོ།།རྣམ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་མ་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་ཉེར་འཚོ་སྟེ།ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ་བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག་ཅེས་སོ། །འདི་དག་དགེ་ལྷ་དང་དགྲ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་སྨོན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དུ་བཞེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཐུགས་རྗེའི་སྤྱོད་པ་ (compassionate conduct, honorific)\n- སྤྱན་རས་གཟིགས་ (Avalokiteśvara)\n- མགོན་ (protector)\n- ཉམ་ཐག་ (miserable, wretched)\n- སྡིག་ལྡན་ (sinful, negative)\n\nGrammatical notes:\n- མ་འཁྲུལ་བ་ (unerring, unmistaken)\n- ང་རོས་ (with a cry)\n- འོ་དོད་འབོད་ (cry out in distress)\n- བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ (please protect, honorific request)\n\nTo that Protector Avalokiteśvara, whose\nCompassionate conduct is unerring,\nWith a wretched cry, I call out in distress.\nPlease protect me, a sinful one.\n\nTechnical note: This verse is a supplication to Avalokiteśvara, the bodhisattva of compassion. The phrase ཐུགས་རྗེའི་སྤྱོད་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ (unerring compassionate conduct) emphasizes the bodhisattva's perfect compassion. The use of ཉམ་ཐག་ང་རོས་འོ་དོད་འབོད་ (cry out in distress with a wretched cry) vividly expresses the desperation of the supplicant. The self-description as སྡིག་ལྡན་ (sinful) is a common expression of humility in Buddhist prayers.", - "translation": "To that Protector Avalokiteśvara, whose Compassionate conduct is unerring, With a wretched cry, I call out in distress. Please protect me, a sinful one." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པ (reaching the limits of space), སེམས་ཅན་ཁམས་ (realm of sentient beings), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana), ཉེར་འཚོ (sustenance/support)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན (likewise/similarly) connects this verse to the previous context\n- རྣམ་ཀུན་དུ (in all ways/aspects) modifies the action\n- བར་དུ (until) indicates the duration of the action\n- ཤོག (may it be so) expresses an aspiration\n\n\nLikewise, for the realm of sentient beings\nReaching to the limits of space,\nIn all ways, until all attain nirvana,\nMay I be a cause of their sustenance.\n\nTechnical note: ཉེར་འཚོ (nyertsho) is often used in the context of providing necessities for life or spiritual practice.", + "translation": "Likewise, for the realm of sentient beings\nReaching to the limits of space,\nIn all ways, until all attain nirvana,\nMay I be a cause of their sustenance." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo the protector Avalokiteshvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the anguished voice of one in distress:\nPlease protect this sinful one!\n", - "translation": "To the protector Avalokiteshvara,\nWhose compassionate conduct is unerring,\nI cry out with the anguished voice of one in distress:\nPlease protect this sinful one!" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་དུ། །ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ། །བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as space extends to the farthest reaches,\nMay I be a source of sustenance\nFor all sentient beings in every realm,\nUntil they all attain nirvana.\n", + "translation": "Just as space extends to the farthest reaches,\nMay I be a source of sustenance\nFor all sentient beings in every realm,\nUntil they all attain nirvana." } } }, "115": { - "source": "འཕགས་པ་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང་།། ས་ཡི་སྙིང་པོ་དག་དང་ནི།།", - "target_gt": "Now to the noble one, Ākāshagarbha, And to Kṣhitigarbha, from my heart I call.", + "source": "ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །", + "target_gt": "Just as the sugatas of the past aroused the mind of bodhichitta, and followed step-by-step the training of the bodhisattvas,", + "commentary_1": " བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའོ། །དེ་ནི་བླ་མ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ལས་བླང་བར་བྱའི། དེ་མ་རྙེད་ན་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མདུན་དུ་བལྟས་ལ། མཆོད་པ་བྱས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཏེ་གཟུང་ངོ་། །སྔོན་གྱི་སྒྲ་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་ཙམ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། སློབ་དཔོན་ལས་ལེན་ན་སློབ་དཔོན་ནམ། རྟེན་ལས་ལེན་ན། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། ཞེས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྨོན་འཇུག་སོ་སོར་ལེན་ན། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་སྨོན་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །ཇི་ལྟར་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་འཇུག་པ་བླང་ཞིང་། ལྷན་དུ་ལེན་ན་གཞུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་ཅིང་གནས་པ་ལྟར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཕགས་པ་ (Noble One, Ārya)\n- ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ (Ākāśagarbha, \"Essence of Space\")\n- ས་ཡི་སྙིང་པོ་ (Kṣitigarbha, \"Essence of Earth\")\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and)\n- དག་དང་ནི་ (and also, moreover)\n\nTo Noble Ākāśagarbha and\nKṣitigarbha, and also\n\nTechnical note: This verse begins an invocation of specific bodhisattvas. ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ (Ākāśagarbha) and ས་ཡི་སྙིང་པོ་ (Kṣitigarbha) are important bodhisattvas in Mahayana Buddhism, often associated with wisdom and compassionate vows respectively. The use of འཕགས་པ་ (Noble One) is a respectful title often used for realized beings. This verse is incomplete and likely continues with more bodhisattvas or a request for their protection.", - "translation": "To Noble Ākāśagarbha and Kṣitigarbha, and also" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །\n", + "output": "Key terms:\nབདེ་གཤེགས་ (Sugata), བྱང་ཆུབ་ (Enlightenment), ཐུགས་བསྐྱེད་ (Generate mind/intention), བསླབ་པ་ (Training/precepts)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་ construction indicating \"just as...in the same way\"\n- རིམ་བཞིན་ indicating \"in sequence/gradually\"\n\n\nJust as the previous sugatas\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd gradually abided\nIn the training of bodhisattvas,\n\nNote: ཐུགས་བསྐྱེད་ (thugs bskyed) is a honorific form referring to the generation of bodhicitta, often translated as \"generating the mind of enlightenment\" in this context.", + "translation": "Just as the previous sugatas\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd gradually abided\nIn the training of bodhisattvas," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe noble Akashagarbha (Essence of Space) and\nKsitigarbha (Essence of Earth), these two\n", - "translation": "The noble Akashagarbha (Essence of Space) and\nKsitigarbha (Essence of Earth), these two" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nJust as the Sugatas of the past\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively dwelt\nIn the training of bodhisattvas,\n", + "translation": "Just as the Sugatas of the past\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively dwelt\nIn the training of bodhisattvas," } } }, "116": { - "source": "ཐུགས་རྗེ་ཆེ་མགོན་ཐམས་ཅད་ལ།། སྐྱབས་འཚོལ་སྙིང་ནས་འོ་དོད་འབོད།།", - "target_gt": "To all protectors, great, compassionate, I cry to them in search of refuge.", + "source": "དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །", + "target_gt": "So, too, shall I, to benefit wanderers, Arouse the mind of bodhichitta. So, too, shall I follow step-by-step The training.", + "commentary_1": " །འགྲོ་བ་ཕན་པ་དེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །བསླབ་པར་བགྱི་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྡོམ་པའི་མཇུག་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། དེ་བཞིན་དུ་བསླབ་པ་ལའང་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ (great compassion, honorific)\n- མགོན་ (protector)\n- སྐྱབས་འཚོལ་ (seek refuge)\n- འོ་དོད་འབོད་ (cry out in distress)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་ལ་ (to all)\n- སྙིང་ནས་ (from the heart, sincerely)\n\nTo all great compassionate protectors,\nI seek refuge and cry out in distress from my heart.\n\nTechnical note: This verse concludes the invocation of bodhisattvas begun in the previous lines. The phrase ཐུགས་རྗེ་ཆེ་མགོན་ (great compassionate protectors) is a general epithet for bodhisattvas. The combination of སྐྱབས་འཚོལ་ (seek refuge) and འོ་དོད་འབོད་ (cry out in distress) emphasizes the urgency and desperation of the supplicant's plea. This type of heartfelt appeal is common in Tibetan Buddhist devotional practices, especially when contemplating the fears of samsara and death.", - "translation": "To all great compassionate protectors, I seek refuge and cry out in distress from my heart." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་(beings), ཕན་དོན་(benefit), བྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), བསྐྱེད་(generate), བསླབ་པ་(training/precepts)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་...དུ་: \"likewise\" or \"in the same way\"\n- བགྱི་: honorific form of བྱེད་ (to do)\n- རིམ་པ་བཞིན་དུ་: \"in sequence\" or \"step by step\"\n\n\nLikewise, for the benefit of beings,\nI shall generate bodhicitta,\nAnd in the same way, in the trainings too,\nI shall train step by step.\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the sake of all sentient beings.", + "translation": "Likewise, for the benefit of beings,\nI shall generate bodhicitta,\nAnd in the same way, in the trainings too,\nI shall train step by step." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nGreat compassionate protector of all,\nI seek refuge and cry out from the depths of my heart.\n", - "translation": "Great compassionate protector of all,\nI seek refuge and cry out from the depths of my heart." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, for the benefit of beings,\nI shall generate the mind of enlightenment.\nAnd in that way, I shall also\nTrain step by step in the precepts.\n", + "translation": "Likewise, for the benefit of beings,\nI shall generate the mind of enlightenment.\nAnd in that way, I shall also\nTrain step by step in the precepts." } } }, "117": { - "source": "གང་ཞིག་མཐོང་ནས་གཤིན་རྗེ་ཡི།། ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་སྡང་བ་རྣམས།། སྐྲག་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱེར་བྱེད་པ།། རྡོ་རྗེ་ཅན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།།", - "target_gt": "To Vajrapaṇi I shall fly, For at the sight of him All vengeful things like Yama’s host Escape in terror to the four directions.", + "source": "དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །", + "target_gt": "Once the intelligent have thus sincerely embraced bodhichitta, they take delight in their resolve so that it may continue to grow.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་དད་པ་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་འཇུག་གི་ཆོ་ག་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱོར་དང་། དངོས་སོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་དང་བའི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཟུང་སྟེ་བསྐྱེད་ནས་འཇུག་ཀྱང་མི་ཉམས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། གཞན་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཤིན་རྗེ་ (Lord of Death, Yama)\n- ཕོ་ཉ་ (messengers)\n- སྡང་བ་ (hostile ones)\n- རྡོ་རྗེ་ཅན་ (Vajra-holder, Vajrapāṇi)\n- སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་མཐོང་ནས་ (upon seeing whom)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- སྐྲག་ནས་ (being frightened)\n- ཕྱོགས་བཞིར་ (in four directions)\n- འབྱེར་བྱེད་པ་ (scatter, flee)\n\nUpon seeing whom, the messengers of the Lord of Death\nAnd other hostile ones,\nBeing frightened, scatter in the four directions—\nTo the Vajra-holder, I go for refuge.\n\nTechnical note: This verse describes the power of Vajrapāṇi (རྡོ་རྗེ་ཅན་), a wrathful bodhisattva, to dispel negative forces. The imagery of scattering the messengers of death emphasizes Vajrapāṇi's role as a protector against death and negative forces. The phrase སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge) is the formal expression for taking refuge, here specifically in Vajrapāṇi as a means of protection against the fears previously described.", - "translation": "Upon seeing whom, the messengers of the Lord of Death And other hostile ones, Being frightened, scatter in the four directions— To the Vajra-holder, I go for refuge." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབློ་དང་ལྡན་པ་ (intelligent one), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), གཟེངས་བསྟོད་ (exalt, uplift)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་ construction indicating sequence of actions\n- མཇུག་ཀྱང་...ཕྱིར་ indicating purpose\n\n\nThus, the intelligent one, having firmly grasped the excellent bodhicitta, in order to further develop it afterwards, should exalt the mind in this way:\n\nNote: \"བྱང་ཆུབ་སེམས་\" is translated as \"bodhicitta\" to preserve the technical Sanskrit term. \"གཟེངས་བསྟོད་\" is rendered as \"exalt\" to maintain the sense of uplifting or praising the mind.", + "translation": "Thus, the intelligent one, having firmly grasped the excellent bodhicitta, in order to further develop it afterwards, should exalt the mind in this way:" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSeeing whom, the messengers of the Lord of Death\nAnd other hostile forces\nFlee in terror to the four directions -\nI take refuge in the Vajra-holder.\n", - "translation": "Seeing whom, the messengers of the Lord of Death\nAnd other hostile forces\nFlee in terror to the four directions -\nI take refuge in the Vajra-holder." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, those endowed with wisdom,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nIn order to further develop it,\nShould praise and encourage the mind in this way:\n", + "translation": "Thus, those endowed with wisdom,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nIn order to further develop it,\nShould praise and encourage the mind in this way:" } } }, "118": { - "source": "སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས།། ད་ནི་འཇིགས་པ་ཆེར་མཐོང་ནས།། ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་ལགས་ཀྱིས།། འཇིགས་པ་མྱུར་དུ་བསལ་དུ་གསོལ།།", - "target_gt": "Formerly your words I have transgressed, But having seen these terrors all around, I come to you for refuge praying: Swiftly drive away my fear!", + "source": "དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །", + "target_gt": "My life has become fruitful now. I've gained this human existence well. Now I've been born in the buddhas' family And have become the buddhas' child.", + "commentary_1": " མིའི་ཞེས་པ་ནི་མིའི་སྲིད་པ་འདིའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་རང་གི་སེམས་གཟེངས་བསྟོད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། རང་དོན་གྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། དེང་དུས་བདག་གི་ཚེ་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་ཏོ། །ཅི་སྟེ་ན་མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ་ཅིང་། དེ་རིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་ད་གྱུར་ཏོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བཀའ་ (command, word)\n- འཇིགས་པ་ (fear, danger)\n- སྐྱབས་སུ་མཆི་ (go for refuge, honorific)\n- བསལ་ (remove, eliminate)\n\nGrammatical notes:\n- སྔོན་ཆད་ (previously)\n- ལས་འདས་ (transgressed)\n- ད་ནི་ (now)\n- ཆེར་མཐོང་ནས་ (having seen greatly)\n- ལགས་ཀྱིས་ (polite particle indicating a request)\n- མྱུར་དུ་ (swiftly, quickly)\n- གསོལ་ (request, beseech, honorific)\n\nPreviously, I transgressed your command.\nNow, having seen great fear,\nI go to you for refuge, therefore\nPlease swiftly remove [my] fears.\n\nTechnical note: This verse is a confession and plea for protection. The phrase སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས་ (Previously, I transgressed your command) acknowledges past wrongdoings. The contrast with ད་ནི་ (now) emphasizes a change in attitude due to recognizing dangers. The use of honorific terms (མཆི་, གསོལ་) and the polite particle ལགས་ཀྱིས་ show deep respect and humility in making this request for swift protection.", - "translation": "Previously, I transgressed your command. Now, having seen great fear, I go to you for refuge, therefore Please swiftly remove [my] fears." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདེང་དུ་(Today), འབྲས་བུ་(Result/fruit), མི་ཡི་སྲིད་པ་(Human existence), སངས་རྒྱས་རིགས་(Buddha lineage), སངས་རྒྱས་སྲས་(Buddha's offspring/Bodhisattva)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེང་ (today) and དི་རིང་ (today) for emphasis\n- ལེགས་པར་ (well/excellently) modifying ཐོབ་ (obtained)\n- སུ་ particle indicating transformation or becoming\n\n\nToday, my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday, I am born into the Buddha's lineage.\nNow, I have become a child of the Buddhas.\n\nTechnical note: This verse is often recited as part of the bodhisattva vow ceremony, expressing the transformation that occurs upon taking the vow.", + "translation": "Today, my life has become fruitful.\nI have excellently obtained a human existence.\nToday, I am born into the Buddha's lineage.\nNow, I have become a child of the Buddhas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the past, I transgressed your teachings.\nNow, seeing great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly remove my fears.\n", - "translation": "In the past, I transgressed your teachings.\nNow, seeing great fear,\nI come to you for refuge.\nPlease swiftly remove my fears." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེང་དུ་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དི་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་དེང་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nToday my life has borne fruit;\nI have obtained a fortunate human existence.\nToday I am born into the family of the Buddhas;\nNow I have become a child of the Buddhas.\n", + "translation": "Today my life has borne fruit;\nI have obtained a fortunate human existence.\nToday I am born into the family of the Buddhas;\nNow I have become a child of the Buddhas." } } }, "119": { - "source": "ཐ་མལ་ནད་ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་།། སྨན་པའི་ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན།། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་བརྒྱ་ཡི།། ནད་ཀྱིས་རྟག་བཏབ་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "For if, alarmed by common ailments, I must implement the doctor’s words, What need to speak of when I’m constantly brought low By ills like lust and faults a hundredfold?", + "source": "ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། །", + "target_gt": "Like a blind man who has discovered A jewel amidst a heap of garbage, Somehow, by a coincidence, Bodhichitta has been born in me.", + "commentary_1": " ལོང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ་ཕྱག་དར་བྱས་པའི་ས་རྡུལ་སྤུངས་པ་ནི་ཕྱག་དར་ཕུང་པོའོ། །ཅི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ཞེས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་སོ།", + "commentary_2": "དཔེར་ན་ལོང་བས་ཕྱག་དར་གྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ནི་ངོ་མཚར་བ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་བཞིན་ལྟར་སྟེས་ནས་ཏེ་སྟེས་དབང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས་པ་འདི་ངོ་མཚར་རོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཐ་མལ་ནད་ (ordinary illness)\n- སྨན་པ་ (doctor)\n- འདོད་ཆགས་ (desire, attachment)\n- ཉེས་བརྒྱ་ (hundred faults)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་འཇིགས་ན་ཡང་ (even if frightened by)\n- ངག་བཞིན་བྱ་དགོས་ན་ (if one must act according to the words of)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- རྟག་བཏབ་ (constantly afflicted)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nEven if frightened by ordinary illness,\nIf one must act according to the words of a doctor,\nWhat need is there to mention [the need to act] when constantly afflicted\nBy the illness of the hundred faults such as desire?\n\nTechnical note: This verse uses the analogy of following a doctor's advice for ordinary illnesses to emphasize the importance of following spiritual advice for mental afflictions. The phrase འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་ཉེས་བརྒྱ་ (hundred faults such as desire) refers to the various mental afflictions in Buddhist psychology. The rhetorical question སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention) implies that the need for spiritual guidance is even more crucial than medical advice.", - "translation": "Even if frightened by ordinary illness, If one must act according to the words of a doctor, What need is there to mention [the need to act] when constantly afflicted By the illness of the hundred faults such as desire?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལོང་བ་(blind person), ཕྱག་(hand/rubbish), ཕུང་པོ་(heap), རིན་ཆེན་(precious jewel), བྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་: \"just as...in the same way\"\n- ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས་: \"somehow by chance\"\n\n\nJust as a blind person might find a jewel\nIn a heap of rubbish,\nSo too, somehow by chance,\nThis bodhicitta has arisen in me.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all sentient beings, a central concept in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Just as a blind person might find a jewel\nIn a heap of rubbish,\nSo too, somehow by chance,\nThis bodhicitta has arisen in me." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if one fears ordinary illness,\nOne must follow the doctor's words.\nWhat need is there to mention\nThe constant affliction by hundreds of faults like desire?\n", - "translation": "Even if one fears ordinary illness,\nOne must follow the doctor's words.\nWhat need is there to mention\nThe constant affliction by hundreds of faults like desire?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལོང་བས་ཕྱག་དང་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as a blind person might find a jewel\nIn a heap of rubbish,\nSo too, somehow by chance,\nThis awakening mind has arisen in me.\n", + "translation": "Just as a blind person might find a jewel\nIn a heap of rubbish,\nSo too, somehow by chance,\nThis awakening mind has arisen in me." } } }, "120": { - "source": "དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ན།། གནས་པའི་མི་ཀུན་བརླག་བྱེད་ན།། དེ་དག་གསོ་བའི་སྨན་གཞན་ནི།། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་མི་རྙེད་ན།། དེ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན།།", - "target_gt": "And if, by one of these alone, The dwellers in the world are all thrown down, And if no other remedy exists, No other healing elsewhere to be found Than words of the all-knowing doctor, Which uproot our every ill, The thought to turn on him deaf ears Is abject and contemptible stupidity.", + "source": "འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །", + "target_gt": "This is the great elixir that vanquishes the Lord of Death. It is the inexhaustible treasure dispelling the poverty of beings.", + "commentary_1": " །དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་བཅད་པ་ནི་འཆི་བདག་བཅོམ་པའོ། །མི་ཟད་གཏེར་ཞེས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱད་ཀྱང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ན", + "commentary_2": "གཞན་དོན་འགྲུབ་པས་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི། འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་འཆི་བ་མེད་པར་བྱེད་པའི་བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ཡིན་ལ། འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་སེལ་བའི་མི་ཟད་པའི་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཛམ་གླིང་ (Jambudvīpa, this world)\n- བརླག་ (destroy, ruin)\n- གསོ་བ་ (heal, cure)\n- སྨན་པ་ (doctor, physician)\n- ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ (omniscient)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ (even by that one)\n- གནས་པའི་ (dwelling, living)\n- མི་ཀུན་ (all people)\n- དེ་དག་ (those)\n- ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་ (from all directions)\n- མི་རྙེད་ན་ (if not found)\n\nIf even by that one [fault], all people dwelling\nIn Jambudvīpa are destroyed,\nAnd if other medicine to cure those [faults]\nIs not found from all directions,\nThen for that, the omniscient physician...\n\nTechnical note: This verse emphasizes the destructive power of mental afflictions and the rarity of their cure. The phrase སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ (omniscient physician) is an epithet for the Buddha, suggesting that only the Buddha's teachings can cure these afflictions. The verse is incomplete and likely continues with a statement about the Buddha's ability to heal these mental illnesses.", - "translation": "If even by that one [fault], all people dwelling In Jambudvīpa are destroyed, And if other medicine to cure those [faults] Is not found from all directions, Then for that, the omniscient physician..." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), འཆི་བདག་ (lord of death), འཇོམས་ (conquer/destroy), བདུད་རྩི་ (amrita/nectar), དབུལ་བ་ (poverty), མི་ཟད་གཏེར་ (inexhaustible treasure)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། structure for emphasis\n- Parallel structure in both couplets\n\n\nThis is also the supreme amrita\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat eliminates the poverty of beings.\n\n\nTechnical note: བདུད་རྩི་ (amrita) refers to the nectar of immortality in Buddhist and Hindu traditions.", + "translation": "This is also the supreme amrita\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat eliminates the poverty of beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf even one of these could destroy\nAll people dwelling in the world,\nAnd if no other medicine to heal them\nCould be found in any direction,\nThen for this, the Omniscient Physician [Buddha] is needed.\n", - "translation": "If even one of these could destroy\nAll people dwelling in the world,\nAnd if no other medicine to heal them\nCould be found in any direction,\nThen for this, the Omniscient Physician [Buddha] is needed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི། །བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི། །མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is the supreme nectar\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat dispels the poverty of beings.\n", + "translation": "This is the supreme nectar\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat dispels the poverty of beings." } } }, "121": { - "source": "གཡང་ས་ཐ་མལ་ཆུང་ངུ་ལའང་།། བག་ཡོད་གནས་པར་བྱ་དགོས་ན།། དཔག་ཚད་སྟོང་དུ་ལྷུང་བ་ཡི།། ཡུན་རིང་གཡང་སར་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "Along a small and ordinary cliff If I must pick my way with special care, What need to speak of that long-lasting chasm Plunging to the depths a thousand leagues?", + "source": "འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །", + "target_gt": "This is the supreme medicine that cures the maladies of the world. It is a resting tree for beings exhausted from wandering the paths of existence.", + "commentary_1": " ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ནི་གོང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཉིད་ལྗོན་ཤིང་ངོ་། །", + "commentary_2": "འགྲོ་བའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་ནད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་པའི་ལམ་དུ་འཁྱམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ངལ་བ་གསོ་བའི་བསིལ་གྲིབ་ཅན་གྱི་ལྗོན་ཤིང་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཡང་ས་ (precipice, abyss)\n- ཐ་མལ་ (ordinary)\n- བག་ཡོད་ (mindful, careful)\n- དཔག་ཚད་ (yojana, a measure of distance)\n- ཡུན་རིང་ (long-lasting)\n\nGrammatical notes:\n- ཆུང་ངུ་ (small)\n- ལའང་ (even at)\n- གནས་པར་བྱ་དགོས་ན་ (if one must remain)\n- ལྷུང་བ་ཡི་ (of falling)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nIf even at a small ordinary precipice\nOne must remain mindful,\nWhat need is there to mention [the need for mindfulness] at the long-lasting precipice\nOf falling a thousand yojanas?\n\nTechnical note: This verse uses the analogy of being careful near a small cliff to emphasize the importance of mindfulness in spiritual practice. The phrase དཔག་ཚད་སྟོང་ (thousand yojanas) represents an immense distance, likely metaphorical for the depth of samsara or the severity of negative karma. The rhetorical question སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention) implies that the need for spiritual vigilance is self-evident given the grave consequences of spiritual negligence.", - "translation": "If even at a small ordinary precipice One must remain mindful, What need is there to mention [the need for mindfulness] at the long-lasting precipice Of falling a thousand yojanas?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ནད་ (illness), ཞི་བྱེད་ (pacify), སྨན་ (medicine), སྲིད་ལམ་ (samsara), འཁྱམ་ (wander), དུབ་པ་ (exhausted), ངལ་སོ་ (rest), ལྗོན་ཤིང་ (wish-fulfilling tree)\n\n\nThis is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the wish-fulfilling tree of rest\nFor beings exhausted from wandering the paths of existence.\n\n\nNotes:\n- The text uses metaphors comparing the subject (likely bodhicitta or the bodhisattva path) to medicine and a wish-fulfilling tree.\n- སྲིད་ལམ་ literally means \"path of existence\" but often refers to samsara.\n- ལྗོན་ཤིང་ (wish-fulfilling tree) is a common Buddhist metaphor for something that provides all needs.", + "translation": "This is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the wish-fulfilling tree of rest\nFor beings exhausted from wandering the paths of existence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven on a small, ordinary precipice,\nOne must remain mindful and careful.\nWhat need is there to mention\nThe long fall into an abyss thousands of leagues deep?\n", - "translation": "Even on a small, ordinary precipice,\nOne must remain mindful and careful.\nWhat need is there to mention\nThe long fall into an abyss thousands of leagues deep?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི། །སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལམ་འཁྱམ་ཞིང་དུབ་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་ངལ་སོ་ལྗོན་ཤིང་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the tree of rest\nFor weary wanderers on the path of existence.\n", + "translation": "This is also the supreme medicine\nThat pacifies the illnesses of beings.\nIt is the tree of rest\nFor weary wanderers on the path of existence." } } }, "122": { - "source": "དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས།།", - "target_gt": "“Today, at least, I shall not die.”", + "source": "འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། །", + "target_gt": "This is the universal bridge that frees all beings from lower realms, the rising moon of mind that soothes the torments of sentient beings' afflictions.", + "commentary_1": " ཐར་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བས་ན་འགྲོ་བའོ། །ངན་པར་འགྲོ་བས་ན་ངན་འགྲོ་སྟེ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་གདུང་བ་སྟེ་སྲེག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དེ་སེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེ་ཐུན་མོང་གི་སྟེགས་སམ་ཟམ་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བའང་ཡིན་ཞིང་། འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གདུང་བ་སེལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཆི་ (die)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་རིང་ (today)\n- ཁོ་ན་ (only, exclusively)\n- མི་ (negation particle)\n- ཞེས་ (quotative particle, indicating speech or thought)\n\n[Thinking] \"I will not die today,\"\n\nTechnical note: This line begins a thought or statement about the false sense of security people often have regarding death. The phrase དེ་རིང་ཁོ་ན་ (only today) emphasizes the short-sighted nature of this thinking. This verse is likely part of a larger contemplation on impermanence and the unpredictability of death, which are central themes in Buddhist practice aimed at cultivating urgency in spiritual pursuits.", - "translation": "[Thinking] \"I will not die today,\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ངན་འགྲོ་ (lower realms), སྒྲོལ་བ་ (liberate), སྤྱི་སྟེགས་ (common foundation), ཉོན་མོངས་ (afflictions), གདུང་སེལ་ (remove torment), སེམས་ (mind), ཟླ་བ་ (moon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལས་ to indicate \"from\" \n- བྱེད་པའི་ and སེལ་བའི་ are attributive clauses\n- ཡིན་ at the end of each couplet indicates equative statements\n\n\nIt is the common foundation that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the mind's moon\nThat removes the torment of beings' afflictions.\n\n\nNote: This verse likely refers to bodhicitta or the awakening mind, metaphorically described as a foundation and a moon.", + "translation": "It is the common foundation that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the mind's moon\nThat removes the torment of beings' afflictions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nToday alone I will not die.", - "translation": "Today alone I will not die." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས། །སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན། །འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི། །སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIt is the universal vehicle that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the moon in the mind\nThat dispels the torment of beings' afflictions.\n", + "translation": "It is the universal vehicle that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the moon in the mind\nThat dispels the torment of beings' afflictions." } } }, "123": { - "source": "བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "So rash to lull myself with words like these!", + "source": "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །", + "target_gt": "It's the great sun that brings an end To the darkness of beings' ignorance. It is the butter that emerges From churning the milk of the true dharma.", + "commentary_1": " ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔྱིས་འབྱིན་པ་སྟེ་རྩད་ནས་འཇོམས་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འ", + "commentary_2": "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་པ་སྟེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་རབ་རིབ་དག་དཔྱིས་འབྱིན་པའི་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འོ་མ་ཐམས་ཅད་བསྲུབས་པ་ལས་མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ཕྱུང་བ་ཡིན་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བདེ་བར་ (happily, comfortably)\n- འདུག་པ་ (to stay, remain)\n\nGrammatical notes:\n- རིགས་མ་ཡིན་ (is not proper, is not right)\n\nTo remain comfortably is not proper.\n\nTechnical note: This line completes the thought from the previous verse, contrasting the complacent attitude of thinking one won't die today with the proper attitude of vigilance. The phrase རིགས་མ་ཡིན་ (is not proper) implies a moral or spiritual imperative against complacency. This teaching emphasizes the importance of maintaining awareness of impermanence and the possibility of death at any moment, which is a key aspect of Buddhist practice aimed at cultivating urgency in spiritual pursuits.", - "translation": "To remain comfortably is not proper." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), མི་ཤེས་ (ignorance), རབ་རིབ་ (cataracts), དཔྱིས་འབྱིན་ (eradicate), ཉི་མ་ (sun), དམ་ཆོས་ (sacred Dharma), འོ་མ་ (milk), བསྲུབས་པ་ (churned), མར་ (butter), ཉིང་ཁུ་ (essence)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in the first two lines and last two lines\n- Use of ལས་ to indicate \"from\" or \"out of\"\n- བྱུང་བ་ཡིན་ as a past tense construction\n\n\nIt is the great sun that eradicates\nThe cataracts of beings' ignorance.\nIt is the essence of butter that emerges\nFrom churning the milk of the sacred Dharma.\n\n\nNote: This verse uses metaphors comparing the Dharma to the sun dispelling darkness and to the process of churning milk to extract butter, emphasizing its power to remove ignorance and distill wisdom.", + "translation": "It is the great sun that eradicates\nThe cataracts of beings' ignorance.\nIt is the essence of butter that emerges\nFrom churning the milk of the sacred Dharma." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIt is not appropriate to remain in comfort/ease.", - "translation": "It is not appropriate to remain in comfort/ease." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nYou are the great sun that dispels\nThe cataracts of beings' ignorance.\nFrom churning the milk of the holy Dharma,\nThe essence of butter has emerged.\n", + "translation": "You are the great sun that dispels\nThe cataracts of beings' ignorance.\nFrom churning the milk of the holy Dharma,\nThe essence of butter has emerged." } } }, "124": { - "source": "བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་བའི་དུས།། དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "My dissolution and my hour of death Will come to me, of this there is no doubt.", + "source": "འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། །", + "target_gt": "For travelers roaming on the paths of existence, Desiring to partake of happiness, This sublime blissfulness is close at hand To satisfy the supreme guests, sentient beings.", + "commentary_1": " འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགྲོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གློ་བུར་བའི་གཅེས་འགྲོན་ནོ། །བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་བསོད་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འདོད་པའོ། །འགྲངས་ཤིང་ངོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཚིམ་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེ་བར་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་མགྲོན་ཆེན་མང་པོ་རྣམས་བདེ་བས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མེད་པར་འགྱུར་ (cease to exist, become non-existent)\n- གདོན་མི་ཟ་བར་ (certainly, inevitably)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- དུས་ (time)\n- དེ་ནི་ (that)\n- འགྱུར་ (become)\n\nThe time when I will cease to exist,\nThat will certainly come to pass.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the certainty of death. The phrase གདོན་མི་ཟ་བར་ (certainly, inevitably) strongly underscores the inescapable nature of mortality. This contemplation on the inevitability of death is a key aspect of Buddhist practice, aimed at cultivating a sense of urgency in spiritual pursuits and reducing attachment to worldly concerns.", - "translation": "The time when I will cease to exist, That will certainly come to pass." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། །\n", + "output": "For this Tibetan verse, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ (guests of beings), སྲིད་པའི་ལམ (path of existence), ལོངས་སྤྱོད (enjoyments), སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན (great guests of sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- རྒྱུ་ཞིང་ (while traveling)\n- འདོད་པ་ལ (for those who desire)\n- ཉེར་གནས་ཏེ (abides closely as)\n- ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན (is that which satisfies)\n\n\nFor the guests of beings traveling the path of existence,\nWho desire to experience enjoyments of happiness,\nThis abides as the supreme of happiness,\nIt is that which satisfies the great guests of sentient beings.\n\n\nTechnical note: \"གྲོན་པོ\" (guest) is a metaphor often used in Tibetan Buddhism to refer to beings in cyclic existence, emphasizing their transient nature in samsara.", + "translation": "For the guests of beings traveling the path of existence,\nWho desire to experience enjoyments of happiness,\nThis abides as the supreme of happiness,\nIt is that which satisfies the great guests of sentient beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe time when I cease to exist\nWill surely come to pass.\n", - "translation": "The time when I cease to exist\nWill surely come to pass." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་། །བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ། །འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ། །སེམས་ཅན་མགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe guest of beings travels the path of existence,\nDesiring to experience the enjoyments of happiness.\nThis abides as the supreme happiness:\nSatisfying the great guests that are sentient beings.\n", + "translation": "The guest of beings travels the path of existence,\nDesiring to experience the enjoyments of happiness.\nThis abides as the supreme happiness:\nSatisfying the great guests that are sentient beings." } } }, "125": { - "source": "བདག་ལ་མི་འཇིགས་སུ་ཡིས་བྱིན།། འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Who can give me fearlessness, What sure escape is there from this?", + "source": "བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །", + "target_gt": "Today, in the presence of all the protectors, I invite all sentient beings as my guests To buddhahood, and till then happiness. Gods, demigods, and others rejoice!", + "commentary_1": " ད་ནི་ཆེར་སྤྲོ་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བར་དུ་ཤེས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུའོ། །བདེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལའོ། །དགའ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་མཛོད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཏེ་དེ་དག་དཔང་དུ་བཞག་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་ཉིད་དང་ནི་བར་དུ་སྟེ་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ལེའུ་གསུམ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །། སྤྱོད་འཇུག་ལེའུ་བཞི་བ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མི་འཇིགས་ (fearlessness)\n- ངེས་ཐར་ (definite liberation)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཡིས་ (by whom)\n- བྱིན་ (given)\n- འདི་ལས་ (from this)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- འགྱུར་ (will become)\n\nWho has given me fearlessness?\nHow will [I] definitely be liberated from this?\n\nTechnical note: This verse expresses existential anxiety in the face of inevitable death. The rhetorical question \"Who has given me fearlessness?\" implies that no one can provide true security from death. The phrase ངེས་ཐར་ (definite liberation) likely refers to spiritual liberation from the cycle of death and rebirth. These questions reflect the urgency and importance of seeking genuine spiritual refuge and practice in Buddhist thought.", - "translation": "Who has given me fearlessness? How will [I] definitely be liberated from this?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །\n", + "output": "Key terms:\nསྐྱོབ་པ་(Protector), སྤྱན་སྔར་(In the presence), འགྲོ་བ་(Beings), བདེ་གཤེགས་(Sugata), མགྲོན་དུ་བོས་(Invited as guests), ལྷ་(Gods), ལྷ་མིན་(Asuras)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་རིང་ (today) indicates present tense\n- གྱིས་ at the end is an imperative particle\n\nToday, in the presence of all protectors,\nI have invited beings as guests to sugatahood\nAnd to happiness in the interim.\nGods, asuras, and others, rejoice!\n\nNote: \"སྐྱོབ་པ་\" (Protector) here likely refers to buddhas and bodhisattvas. The verse describes a ritual invitation or aspiration for beings to attain enlightenment.", + "translation": "Today, in the presence of all protectors,\nI have invited beings as guests to sugatahood\nAnd to happiness in the interim.\nGods, asuras, and others, rejoice!" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWho has given me fearlessness?\nHow can I be certain to be liberated from this?\n", - "translation": "Who has given me fearlessness?\nHow can I be certain to be liberated from this?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nToday, in the presence of all the protectors,\nI invite beings to the state of blissful enlightenment,\nAnd in the meantime, to happiness as my guests.\nMay gods, demigods, and all others rejoice!\n", + "translation": "Today, in the presence of all the protectors,\nI invite beings to the state of blissful enlightenment,\nAnd in the meantime, to happiness as my guests.\nMay gods, demigods, and all others rejoice!" } } }, "126": { - "source": "གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ན།། ཅི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག།", - "target_gt": "It’s certain that I’m going to die, So how can I relax, my mind at ease?", + "source": "རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "The victors' offspring who have thus grasped bodhichitta steadfastly must strive without any lassitude to never violate the precepts.", + "commentary_1": "ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཅན་ནོ།།རབ་བརྟན་ཞེས་པ་ནི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་བའོ། །གཡེལ་བ་མེད་པ་ནི་མ་ཡེངས་པའོ། །བསླབ་ལས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒྱུའོ། །སྡོམ་པ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། སྤྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་པ་ལས་འདིར་སྦྱིན་པ་ལོགས་སུ་མ་སྨྲོས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བག་ཡོད་དང་། ཤེས་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་བག་ཡོད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བླང་དོར་ལ་གཟོབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ་སྟེ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་བརྩོན་འགྲུས་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་ནས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པ་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་སྲུང་བ་སྟེ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་སུ་བརྗོད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བག་ཡོད་འདི་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གདོན་མི་ཟ་བར་ (certainly, inevitably)\n- མེད་འགྱུར་ (will cease to exist)\n- ཡིད་བདེ་བ་ (happy, content)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ (if, when)\n- ཅི་ལྟར་ (how)\n- འདུག་ (remain, stay)\n\nIf [I] will certainly cease to exist,\nHow can my mind remain content?\n\nTechnical note: This verse continues the contemplation on the inevitability of death. The phrase གདོན་མི་ཟ་བར་མེད་འགྱུར་ (will certainly cease to exist) emphasizes the inescapable nature of mortality. The rhetorical question ཅི་ལྟར་བདག་ཡིད་བདེ་བར་འདུག་ (How can my mind remain content?) suggests that complacency or contentment is inappropriate in the face of certain death. This reflection is part of the Buddhist practice of cultivating a sense of urgency (སྐྱོ་ཤས་) towards spiritual practice.", - "translation": "If [I] will certainly cease to exist, How can my mind remain content?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་བའི་སྲས་ (Offspring of the Victorious Ones), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), བསླབ་ (training)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་བུར་ (in that way) modifies the action of holding bodhicitta\n- རབ་བརྟན་ (very firmly) modifies བཟུང་ (hold/grasp)\n- གཡེལ་བ་མེད་པར་ (without distraction) and རྟག་ཏུ་ (always) modify the effort\n\n\nThe offspring of the Victorious Ones, having thus\nFirmly grasped bodhicitta,\nShould always strive without distraction\nTo not transgress the trainings.\n\nTechnical note: \"Offspring of the Victorious Ones\" (རྒྱལ་བའི་སྲས་) is a common epithet for bodhisattvas.", + "translation": "The offspring of the Victorious Ones, having thus\nFirmly grasped bodhicitta,\nShould always strive without distraction\nTo not transgress the trainings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf it is certain that I will cease to exist,\nHow can my mind remain at ease?\n", - "translation": "If it is certain that I will cease to exist,\nHow can my mind remain at ease?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, the child of the Victorious One,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nShould strive diligently at all times, without distraction,\nTo not transgress the trainings.\n", + "translation": "Thus, the child of the Victorious One,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nShould strive diligently at all times, without distraction,\nTo not transgress the trainings." } } }, "127": { - "source": "སྡོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ལས།། བདག་ལ་ལྷག་པ་ཅི་ཡོད་ན།།", - "target_gt": "Of life’s experience, all seasons past, What’s left to me, what now remains?", + "source": "བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། །", + "target_gt": "When something has been started rashly Or is not properly thought out, Even if promised, it is best To examine whether to act or not.", + "commentary_1": "བབ་ཅོལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བབ་ཅོལ་ཞེས་པ་ནི་དེ་དཔྱད་པ་དང་བཅས་པར་མ་བྱས་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་ཁས་ལེན་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ཉིད་འདིར་འཆད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་བཟུང་ནས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གཡེལ་བ་མེད་པར་དུས་རྟག་ཏུ་ནི། དེའི་བསླབ་བྱ་ལས་མི་འདའ་བར་འབད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་བསླབ་པ་དང་། རྟེན་དལ་འབྱོར་དང་། སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་འདོར་བའི་འཐད་པ། དོར་བའི་ཉེས་དམིགས། དེས་ན་མི་འདོར་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བྱ་བ་གང་ཡིན་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་དཔྱད་པར་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། གང་ཞིག་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ཀྱང་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པའི་བྱ་བ་དེ་ནི་བྱེད་པར་དམ་བཅའ་བྱས་པར་གྱུར་ཀྱང་བྱ་བའམ་གཏང་ཞེས་ད་དུང་བརྟགས་ནས་འཇུག་པར་རིགས་ཀྱི་འདིར་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྡོན་ཆད་ (previously)\n- མྱོང་ (experience)\n- ཞིག་པ་ (disintegrate, fall apart)\n\nGrammatical notes:\n- སྟེ་ (and, then)\n- ལས་ (from, than)\n- བདག་ལ་ (to me, for me)\n- ལྷག་པ་ (remaining, left over)\n- ཅི་ཡོད་ན་ (what is there, rhetorical question)\n\nFrom what [I] have previously experienced and [what has] disintegrated,\nWhat remains for me?\n\nTechnical note: This verse reflects on the impermanence of past experiences. The phrase སྡོན་ཆད་མྱོང་སྟེ་ཞིག་པ་ (previously experienced and disintegrated) emphasizes the transient nature of all phenomena. The rhetorical question ཅི་ཡོད་ན་ (what is there) implies that nothing truly remains from past experiences. This contemplation is part of the Buddhist analysis of impermanence (མི་རྟག་པ་), aimed at reducing attachment to transient phenomena and encouraging focus on spiritual practice.", - "translation": "From what [I] have previously experienced and [what has] disintegrated, What remains for me?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབབ་ཅོལ་ (rash, impulsive), བརྩམས་པ་ (undertaken), བརྟགས་པ་ (examined), དམ་བཅས་ (vow, commitment), བྱའམ་བཏང་ (do or abandon)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པའམ་ and གང་ཞིག་ are correlative constructions\n- གྱུར་ཀྱང་ indicates a concessive clause (\"even though\")\n- བརྟགས་པའི་རིགས་ indicates \"it is proper to examine\"\n\n\nWhatever has been rashly undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven though a commitment has been made,\nIt is proper to examine whether to do it or abandon it.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing the importance of careful consideration in making and keeping commitments, even after they've been made, which is a common theme in Buddhist ethical teachings.", + "translation": "Whatever has been rashly undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven though a commitment has been made,\nIt is proper to examine whether to do it or abandon it." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom what has already been experienced and destroyed,\nWhat more remains for me?\n", - "translation": "From what has already been experienced and destroyed,\nWhat more remains for me?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པའམ། །གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ། །དེ་ནི་དམ་བཅས་བྱས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱའམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever has been hastily undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven if it was sworn as a vow,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it.\n", + "translation": "Whatever has been hastily undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven if it was sworn as a vow,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it." } } }, "128": { - "source": "བདག་ནི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ནས།། བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས།།", - "target_gt": "By clinging to what now is here no more, My teacher’s precepts I have disobeyed.", + "source": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "But why should I put off that which The buddhas and their offspring have Investigated with great prajna And I myself have also examined?", + "commentary_1": "འདི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པའོ། །བཤོལ་དུ་ཅི་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་འགར་འགོར་ཅི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མི་དཔྱད་པར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །", + "commentary_2": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡིའི་སྲས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་ཞིག་ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་སྔོན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟགས་བརྟགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མངོན་ཞེན་ (attachment, clinging)\n- བླ་མ་ (lama, spiritual teacher)\n- བཀའ་ (command, instruction)\n- འགལ་བ་ (transgress, go against)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- དེ་ལ་ (to that)\n- ནས་ (from, due to)\n- བྱས་ (did, performed)\n\nI, clinging to that,\nHave transgressed the lama's instructions.\n\nTechnical note: This verse expresses regret for past actions. The phrase མངོན་ཞེན་ (clinging) suggests attachment to worldly experiences or views. བླ་མའི་བཀའ་དང་འགལ་བར་བྱས་ (transgressed the lama's instructions) indicates a violation of spiritual guidance, which is considered a serious matter in Tibetan Buddhism. This confession is likely part of a broader practice of acknowledging and purifying negative actions.", - "translation": "I, clinging to that, Have transgressed the lama's instructions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), སྲས་ (Offspring/Bodhisattva), ཤེས་རབ་ (Wisdom), བརྟགས་ (Examined/Analyzed), བཤོལ་ (Postpone/Delay)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...ཤིང་ construction indicating \"that which...\"\n- བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ emphasizing \"I myself also\"\n- ཅི་ཞིག་ rhetorical question particle\n\n\nThat which the Buddhas and their offspring\nHave examined with great wisdom,\nAnd which I myself have also analyzed—\nWhat reason is there to delay in this?\n\nNote: \"སྲས་\" here refers to the spiritual offspring of the Buddhas, i.e., advanced bodhisattvas. The rhetorical question implies there is no reason to delay in following the path they have examined.", + "translation": "That which the Buddhas and their offspring\nHave examined with great wisdom,\nAnd which I myself have also analyzed—\nWhat reason is there to delay in this?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI became overly attached to that,\nAnd acted contrary to the lama's instructions.\n", - "translation": "I became overly attached to that,\nAnd acted contrary to the lama's instructions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhat the Buddhas and their spiritual heirs\nHave examined with their great wisdom,\nAnd what I myself have carefully investigated -\nWhat reason could there be to delay in this?\n", + "translation": "What the Buddhas and their spiritual heirs\nHave examined with their great wisdom,\nAnd what I myself have carefully investigated -\nWhat reason could there be to delay in this?" } } }, "129": { - "source": "གསོན་ཚེ་འདི་དང་དེ་བཞིན་དུ།། གཉེན་དང་བཤེས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས།། གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན།། མཛའ་དང་མི་མཛའ་ཀུན་ཅི་རུང་།།", - "target_gt": "And when this life is left behind, And with it all my kith and kin, I must set out on strange paths all alone: Why make so much of all my friends and foes?", + "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If now that I have made a promise, I don't fulfill it with my actions, I will have deceived all those beings. What will be my destiny?", + "commentary_1": "", + "commentary_2": "", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གསོན་ཚེ་ (lifetime)\n- གཉེན་ (relatives)\n- བཤེས་པ་ (friends)\n- གཅིག་པུ་ (alone)\n- མཛའ་ (friends, loved ones)\n- མི་མཛའ་ (enemies, non-friends)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་དུ་ (likewise)\n- སྤངས་ནས་ (having abandoned)\n- ག་ཤེད་ (where)\n- འགྲོ་དགོས་ན་ (if [I] must go)\n- ཅི་རུང་ (what use, what's the point)\n\nIn this lifetime and likewise,\nHaving abandoned relatives and friends,\nIf I must go alone to where,\nWhat's the use of all friends and enemies?\n\nTechnical note: This verse reflects on the solitary nature of death and the ultimate futility of worldly relationships. The phrase གཅིག་པུ་ག་ཤེད་འགྲོ་དགོས་ན་ (If I must go alone to where) refers to the journey after death. The rhetorical question ཀུན་ཅི་རུང་ (what's the use of all) implies the meaninglessness of worldly attachments and aversions in the face of death. This contemplation is part of the Buddhist practice of cultivating detachment from worldly concerns and focusing on spiritual development.", - "translation": "In this lifetime and likewise, Having abandoned relatives and friends, If I must go alone to where, What's the use of all friends and enemies?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདམ་བཅས་ (vow, promise), བསྒྲུབ་པ་ (accomplish, fulfill), བསླུས་ (deceive), འགྲོ་བ་ (destiny, rebirth)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- མ་ + བྱས་ན་ negative perfect\n- ཅི་འདྟར་འགྱུར interrogative future\n\n\nIf, having made such a vow,\nI do not accomplish it through action,\nI will have deceived all those beings.\nWhat will my destiny be?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of breaking bodhisattva vows, a central concept in Mahayana Buddhism.", + "translation": "If, having made such a vow,\nI do not accomplish it through action,\nI will have deceived all those beings.\nWhat will my destiny be?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn this life and likewise after,\nAbandoning relatives and friends,\nWhen one must go alone somewhere,\nWhat use are loved ones and enemies?\n", - "translation": "In this life and likewise after,\nAbandoning relatives and friends,\nWhen one must go alone somewhere,\nWhat use are loved ones and enemies?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས། །ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་མ་བྱས་ན། །སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས། །བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྟར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf after making such a vow,\nOne does not fulfill it through action,\nHaving deceived all those beings,\nWhat will become of my future rebirths?\n", + "translation": "If after making such a vow,\nOne does not fulfill it through action,\nHaving deceived all those beings,\nWhat will become of my future rebirths?" } } }, "130": { - "source": "མི་དགེ་བ་ལས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་།། དེ་ལས་ཇི་ལྟར་ངེས་ཐར་ཞེས།།", - "target_gt": "How instead can I make sure To rid myself of evil, only cause of sorrow?", + "source": "དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །", + "target_gt": "A person who thinks in their mind to give some trifling, little thing but does not give it will become a hungry ghost, it has been said.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས་འདི་ངེས་པར་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡིད་ཀྱིས་བསམས་ནས་གང་མ་བྱིན་པར་གྱུར་ན་དེ་ཡི་དྭགས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེའི་འཐད་པ་ནི། ཟས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས་མི་གང་ཞིག་སླར་དེ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ཡང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་དམ་པའི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ལས། ཅུང་ཟད་ཙམ་བསམ་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་ལ། དམ་བཅས་པ་ལས་མ་བྱིན་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འགྲོའོ། །ཞེས་གསུངས་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མི་དགེ་བ་ (non-virtue, negative actions)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- ངེས་ཐར་ (definite liberation)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (from)\n- འབྱུང་ (arise)\n- དེ་ལས་ (from that)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- ཞེས་ (quotative particle, indicating thought or speech)\n\nFrom non-virtue, suffering arises.\n\"How can [I] be definitely liberated from that?\" [I wonder].\n\nTechnical note: This verse expresses the basic Buddhist principle of karma - that negative actions lead to suffering - and the subsequent desire for liberation from this cycle. The phrase ངེས་ཐར་ (definite liberation) implies a permanent escape from the karmic cycle of suffering. The use of ཞེས་ at the end suggests that this is a thought or question arising in the mind of the practitioner, reflecting the process of contemplation on the nature of karma and liberation.", - "translation": "From non-virtue, suffering arises. \"How can [I] be definitely liberated from that?\" [I wonder]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་(object), སྦྱིན་པ་(giving), ཡི་དགས་(preta/hungry ghost)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་: even to/for\n- བསམ་བྱས་ནས: having thought\n- མི་གང་: whoever\n- འགྱུར་གསུངས་: it is said to become\n\n\nEven for a trivial object,\nHaving thought in mind to give it,\nWhoever does not actually give,\nIt is said they will become a preta.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of following through on the intention to give, even for small things, to avoid rebirth as a hungry ghost (preta).", + "translation": "Even for a trivial object,\nHaving thought in mind to give it,\nWhoever does not actually give,\nIt is said they will become a preta." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom non-virtue, suffering arises.\nHow can one be certain to be free from that?\n", - "translation": "From non-virtue, suffering arises.\nHow can one be certain to be free from that?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་། །ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམ་བྱས་ནས། །མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ། །དེ་ཡང་ཡི་དགས་འགྱུར་གསུངས་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven for the smallest ordinary thing,\nIf one thinks in one's mind to give it away,\nBut then does not actually give it,\nIt is said that person will become a hungry ghost.\n", + "translation": "Even for the smallest ordinary thing,\nIf one thinks in one's mind to give it away,\nBut then does not actually give it,\nIt is said that person will become a hungry ghost." } } }, "131": { - "source": "ཉིན་མཚན་རྟག་ཏུ་བདག་གིས་ནི།། འདི་ཉིད་འབའ་ཞིག་བསམ་པའི་རིགས།།", - "target_gt": "This should be my one concern, My only thought both night and day.", + "source": "བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ། །", + "target_gt": "Having invited them from my heart as guests to sublime happiness, if I deceive all wanderers, will I go to the higher realms?", + "commentary_1": "བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །བསམ་པ་ཐག་པ་ནི་ངེས་པར་བསམས་ནས་སོ། །མགྲོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་ཞེས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུས་བྱས་ན་བདེ་འགྲོར་ཅི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཉིན་མཚན་ (day and night)\n- རྟག་ཏུ་ (always, constantly)\n- འབའ་ཞིག་ (only, solely)\n- བསམ་པ་ (think, contemplate)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ནི་ (by me, I)\n- འདི་ཉིད་ (this very [thing])\n- པའི་རིགས་ (should, ought to)\n\nDay and night, constantly, I\nShould think only of this very [matter].\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of continuous contemplation on the nature of karma and liberation, as mentioned in the previous lines. The phrase ཉིན་མཚན་རྟག་ཏུ་ (day and night, constantly) stresses the need for unceasing mindfulness. འདི་ཉིད་འབའ་ཞིག་ (only this very [matter]) refers to the question of how to attain liberation from the cycle of negative actions and suffering. This constant contemplation is a key aspect of Buddhist practice, aimed at maintaining awareness of the Dharma and the urgency of spiritual pursuit.", - "translation": "Day and night, constantly, I Should think only of this very [matter]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབླ་ན་མེད་པ (unsurpassed), བདེ་བ (happiness/bliss), མགྲོན་གཉེར (invite/host), འགྲོ་བ (beings), བསླུ (deceive), བདེ་འགྲོ (happy realms)\n\nGrammatical notes:\n- བསམ་པ་ཐག་པས: instrumental case, \"with wholehearted intention\"\n- བསླུ་བྱས་ན: conditional clause, \"if one deceives\"\n- ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ: rhetorical question structure\n\n\nHaving wholeheartedly invited [oneself] to unsurpassed bliss,\nIf one deceives all beings,\nHow could one possibly go to the happy realms?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the karmic consequences of deceiving beings after aspiring to supreme enlightenment, emphasizing the importance of ethical conduct on the Buddhist path.", + "translation": "Having wholeheartedly invited [oneself] to unsurpassed bliss,\nIf one deceives all beings,\nHow could one possibly go to the happy realms?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDay and night, constantly, I\nShould think only of this.\n", - "translation": "Day and night, constantly, I\nShould think only of this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ། །བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བསླུ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོར་ཇི་ག་འགྲོ་འགྱུར་རམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one earnestly seeks the supreme bliss,\nYet deceives all sentient beings,\nHow could one possibly attain a fortunate rebirth?\n", + "translation": "If one earnestly seeks the supreme bliss,\nYet deceives all sentient beings,\nHow could one possibly attain a fortunate rebirth?" } } }, "132": { - "source": "བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས།། བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས།། གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས།། མགོན་པོའི་སྤྱན་སྔར་མངོན་སུམ་དུ།། ཐལ་སྦྱར་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་སེམས་ཀྱིས།། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཤགས་པར་བགྱི།།", - "target_gt": "The wrongs that I have done Through ignorant stupidity: All actions evil by their nature And transgressions of the precepts, Fearing all the pains to come I join my palms and ceaselessly prostrate, And everything I will confess Directly in the sight of my protectors.", + "source": "མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། །", + "target_gt": "People who give up bodhichitta still being liberated is an inconceivable way of karma that only the omniscient know.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། མི་གང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐར་པར་མཛད་པ་སྟེ་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི། བདག་ལྟ་བུ་བློ་གྲོས་དམན་པས་མི་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ནི། འོ་ན་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ན། བདུད་ཀྱི་ལག་པ་གཡས་བསླངས་པ་ལ་གཡས་བཅད་དེ་གཡོན་གྱིས་བྱིན་པས་བདུད་ཀྱིས་མ་རངས་པའི་ཚིག་བརྗོད་པས་སྐྱོ་སྟེ་སེམས་བསྐྱེད་བཏང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་དང་། གསེར་མདོག་གི་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱང་སེམས་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་མ་ཐག་ཏུ་རང་རྒྱལ་དུ་གྱུར་པར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་གང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་དེ་དག་ཐར་པར་མཛད་པ་ནི་ལས་ཚུལ་དེ་ཐ་མལ་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི་བདག་ཅག་གིས་ནི་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རྣམ་སྣང་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། ། དགེ་ལྷ་ནི། ཐབས་ཀྱིས་བཏང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ལེན་པས་སེམས་ཅན་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བི་བྷཱུ་ཏི་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་བཏང་ཡང་དོན་དམ་བྱང་སེམས་མ་བཏང་བ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་འཐད་དེ། གཞན་དོན་གྱི་སེམས་བཏང་ཡང་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མ་བཏང་བས་ངན་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ཡིན་སྙམ་མོ། །འོན་ཀྱང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསམ་པའི་ངལ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མི་ཤེས་ (ignorance)\n- གཏི་མུག་པ་ (delusion)\n- བཅས་པའི་སྡིག་པ་ (proscribed negative actions)\n- མགོན་པོ་ (Protector, Lord)\n- ཐལ་སྦྱར་ (palms joined)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- ཕྱག་འཚལ་ (prostrate)\n- བཤགས་པ་ (confess)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་ལས་ (from whatever)\n- གང་ཡང་རུང་བ་ (whatever, whichever)\n- བགྱིས་པ་ (done, committed, honorific)\n- སྤྱན་སྔར་ (before the eyes of, honorific)\n- མངོན་སུམ་དུ་ (directly, openly)\n- འཇིགས་སེམས་ཀྱིས་ (with a fearful mind)\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ (again and again)\n- བགྱི་ (do, perform, honorific)\n\nWhatever proscribed negative actions I have committed\nDue to ignorance and delusion,\nAll of these, directly before the Protector's eyes,\nWith palms joined, mind fearful of suffering,\nProstrating again and again,\nI confess them all.\n\nTechnical note: This verse is a formal confession of negative actions. The phrase བཅས་པའི་སྡིག་པ་ (proscribed negative actions) refers to actions prohibited by Buddhist precepts. The use of honorific terms (བགྱིས་པ་, སྤྱན་སྔར་, བགྱི་) shows respect towards the objects of confession. The detailed description of the confession process (joining palms, prostrating repeatedly) reflects the importance of sincere remorse in Buddhist purification practices.", - "translation": "Whatever proscribed negative actions I have committed Due to ignorance and delusion, All of these, directly before the Protector's eyes, With palms joined, mind fearful of suffering, Prostrating again and again, I confess them all." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), ཐར་བ་(liberation), ལས་ཚུལ་(karma/actions), བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་(inconceivable), ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་(omniscient one)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...ཡང་: \"even though\" construction\n- དེ་དག: demonstrative pronoun referring back to \"those people\"\n- བྱེད་པ་ནི: nominalizer + topic marker, indicating the main topic\n\n\nEven if someone abandons bodhicitta,\nThe way those people are liberated\nIs through inconceivable karmic workings,\nKnown only by the omniscient one.\n\nNote: \"བྱང་ཆུབ་སེམས་\" (bodhicitta) is left untranslated as a technical term. \"ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་\" (omniscient one) refers to a buddha.", + "translation": "Even if someone abandons bodhicitta,\nThe way those people are liberated\nIs through inconceivable karmic workings,\nKnown only by the omniscient one." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDue to my ignorance and delusion,\nWhatever negative actions I have committed,\nWhether known or unknown,\nI openly confess before the Protector.\nWith palms joined in reverence,\nFilled with remorse and fear of suffering,\nI prostrate again and again,\nAnd fully acknowledge all these misdeeds.\n", - "translation": "Due to my ignorance and delusion,\nWhatever negative actions I have committed,\nWhether known or unknown,\nI openly confess before the Protector.\nWith palms joined in reverence,\nFilled with remorse and fear of suffering,\nI prostrate again and again,\nAnd fully acknowledge all these misdeeds." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough some may abandon the mind of enlightenment,\nThose who liberate them\nAct in ways beyond conception;\nOnly the Omniscient One truly knows.\n", + "translation": "Though some may abandon the mind of enlightenment,\nThose who liberate them\nAct in ways beyond conception;\nOnly the Omniscient One truly knows." } } }, "133": { - "source": "འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་སྡིག།ནོངས་པ་ལགས་པར་བཟུང་དུ་གསོལ།།", - "target_gt": "I pray you, guides and guardians of the world, To take me as I am, a sinful man.", + "source": "དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །", + "target_gt": "This downfall, for a bodhisattva, is the most serious of all. If it occurs, their benefit to all sentient beings is diminished.", + "commentary_1": "དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདོན་པར་དམ་བཅས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྕི་བ་ཡིན་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཉིད་ལ་དམན་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་བཏང་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལྟུང་བའི་ནང་ནས་ལྕི་བ་སྟེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། གལ་ཏེ་བསྐལ་བ་བྱེ་བར་དགེ་བའི་ལས་ལམ་བཅུ། །སྤྱད་ཀྱང་རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ལ་འདོད་བསྐྱེད་ན། །དེ་ཚེ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱོན་བྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཡིན། །སེམས་བསྐྱེད་དེ་ནི་ཕས་ཕམ་པས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལྕི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་ནུས་པ་དམན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འདྲེན་པ་ (guide, leader, referring to Buddhas and bodhisattvas)\n- སྡིག་ (negative actions, sins)\n- ནོངས་པ་ (mistake, fault)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱིས་ (by, plural)\n- བདག་གི་ (my)\n- ལགས་པར་ (to be, honorific)\n- བཟུང་དུ་གསོལ་ (please consider, honorific request)\n\nGuides, please consider my negative actions\nTo be mistakes.\n\nTechnical note: This verse is a plea to the Buddhas and bodhisattvas to acknowledge the practitioner's negative actions as mistakes, implying a request for forgiveness and guidance. The use of honorific terms (ལགས་པར་, གསོལ་) shows deep respect towards the spiritual guides. The phrase སྡིག་ནོངས་པ་ (negative actions [as] mistakes) suggests a hope that these actions will be seen as errors to be corrected rather than irredeemable sins. This is part of the Buddhist practice of confession and purification.", - "translation": "Guides, please consider my negative actions To be mistakes." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །\n", + "output": "Certainly. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined.\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), ལྟུང་བ་ (downfall), ལྕི་བ་ (heavy), སེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་ (benefit/purpose)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating indirect object\n- ན་ particle indicating conditional \"if/when\"\n- གྱི་ genitive particle\n\n\nFor the bodhisattva, this is the heaviest among downfalls. If this occurs, it diminishes the benefit of all sentient beings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing a serious transgression or downfall for a bodhisattva, emphasizing its severity and its negative impact on the bodhisattva's ability to benefit sentient beings.", + "translation": "For the bodhisattva, this is the heaviest among downfalls. If this occurs, it diminishes the benefit of all sentient beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI beseech the guides to grasp my misdeeds and faults as they truly are.\n", - "translation": "I beseech the guides to grasp my misdeeds and faults as they truly are." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor a bodhisattva, this is the heaviest\nAmong downfalls, for if it occurs,\nIt diminishes the welfare\nOf all sentient beings.\n", + "translation": "For a bodhisattva, this is the heaviest\nAmong downfalls, for if it occurs,\nIt diminishes the welfare\nOf all sentient beings." } } }, "134": { - "source": "འདི་ནི་བཟང་པོ་མ་ལགས་པས།། སླན་ཆད་བདག་ནི་ཡོང་མི་བགྱིད།།", - "target_gt": "And all these actions, evil as they are, I promise I will never do again.", + "source": "གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །", + "target_gt": "Anyone else who thwarts their merit even for a moment will be born endlessly in the lower realms, since they've decreased beings' welfare.", + "commentary_1": "གཞན་གང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་ནའོ། །མུ་མཐའ་མེད་པ་ནི་ཕྱ་ཆད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེར་མ་ཟད་ཀྱི་གང་སེམས་ཅན་གཞན་འགའ་ཞིག་བྱང་སེམས་འདི་ཡི་ནི་བསོད་ནམས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་དང་གེགས་བྱེད་པ་དེས་ཀྱང་བྱང་སེམས་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་དམན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མི་ནུས་པར་བྱས་པས་གེགས་བྱེད་པ་པོ་དེའི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད་དེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བཟང་པོ་ (good, virtuous)\n- སླན་ཆད་ (henceforth, from now on)\n- བགྱིད་ (do, perform, honorific)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ནི་ (this)\n- མ་ལགས་པས་ (is not, honorific negative)\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- ཡོང་མི་ (will never)\n\nAs this is not good,\nHenceforth, I will never do [it] again.\n\nTechnical note: This verse expresses a commitment to avoid repeating negative actions in the future. The phrase བཟང་པོ་མ་ལགས་པས་ (as this is not good) is a polite way of acknowledging wrongdoing. The use of honorific terms (ལགས་, བགྱིད་) maintains a respectful tone even when speaking about one's own actions. This commitment to future restraint is an essential part of the Buddhist confession and purification process, known as the power of resolve (ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་སེམས་).", - "translation": "As this is not good, Henceforth, I will never do [it] again." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐད་ཅིག་(moment), བསོད་ནམས་(merit), བར་ཆད་(obstacle), གེགས་(hindrance), སེམས་ཅན་(sentient beings), དོན་(benefit/purpose), ངན་འགྲོ་(lower realms)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གཞན་: Relative clause marker \"whoever\"\n- ཙམ་ཡང་: Emphatic particle \"even\"\n- གྱུར་པས་: Causative particle \"because of becoming\"\n- མུ་མཐའ་མེད་: Negation of \"limit\" or \"end\"\n\n\nWhoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders the merit of this,\nBecause of diminishing the welfare of sentient beings,\nTheir lower realms [rebirths] will be without end.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the severe karmic consequences of interfering with the accumulation of merit, particularly when it relates to benefiting sentient beings.", + "translation": "Whoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders the merit of this,\nBecause of diminishing the welfare of sentient beings,\nTheir lower realms [rebirths] will be without end." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is not good,\nTherefore, henceforth I shall never do it again.\n", - "translation": "This is not good,\nTherefore, henceforth I shall never do it again." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི། །བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས། །དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders this merit,\nBy diminishing the welfare of beings,\nTheir lower rebirths will be endless.\n", + "translation": "Whoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders this merit,\nBy diminishing the welfare of beings,\nTheir lower rebirths will be endless." } } }, "135": { - "source": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི། སྡུག་བསྔལ་ངལ་བསོའི་དགེ་བ་དང་།། སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ།། དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ།།", - "target_gt": "Taking Hold of Bodhichitta With joy I celebrate the virtue that relieves all beings From the sorrows of the states of loss, Exulting in the happy states enjoyed By those who yet are suffering.", + "source": "སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "If one who spoils the happiness of even a single being is ruined, why mention ruining the well-being of infinite beings throughout space?", + "commentary_1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉམས་པ་ནི་ངན་སོང་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "དེའི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཙམ་ཡང་བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། བྱང་སེམས་ཀྱི་དགེ་བའི་བར་ཆད་བྱས་ན་ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བཤིག་པ་དེ་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ལས། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདོག་པ་ཕྲོགས་ཤིང་སྲོག་བཅད་པ་བས། གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བ་ཐ་ན་དུད་འགྲོ་ལ་ཟན་ཆངས་པ་གཅིག་སྦྱིན་པའི་བར་ཆད་བྱས་ན་དེ་ནི་དེ་བས་སྡིག་པ་ཆེས་གྲངས་མང་དུ་བསྐྱེད་དེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- ངན་སོང་ (lower realms)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- ངལ་བསོ་ (rest, relief)\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoice)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་གྱི་ (of all)\n- བདེར་གནས་ (abide in happiness)\n- དགའ་བས་ (with joy)\n- ངོ་ (final particle indicating statement)\n\nIn the virtue that relieves the suffering\nOf the lower realms of all sentient beings,\nAnd in those who suffer abiding in happiness,\nI rejoice with joy.\n\nTechnical note: This verse expresses rejoicing (རྗེས་སུ་ཡི་རང་), one of the seven-limb practices in Mahayana Buddhism. It encompasses rejoicing in the virtue that alleviates suffering in lower realms and in the happiness of those who are suffering. The phrase ངལ་བསོའི་དགེ་བ་ (virtue that relieves) emphasizes the transformative power of positive actions. This practice is believed to multiply the merit of virtuous deeds and cultivate a positive, altruistic mindset.", - "translation": "In the virtue that relieves the suffering Of the lower realms of all sentient beings, And in those who suffer abiding in happiness, I rejoice with joy." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient being), བདེ་བ་(happiness), བཤིག་(destroy), ཉམས་(degenerate), ནམ་མཁའ་(space), མཐའ་ཀླས་པ་(limitless), ལུས་ཅན་(embodied beings)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Rhetorical question with སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention?)\n\n\nIf destroying even one sentient being's happiness\nWould cause myself to degenerate,\nWhat need is there to mention destroying the happiness\nOf embodied beings as limitless as space?\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva's commitment to the welfare of all beings, using a rhetorical structure to highlight the vast scope of this aspiration.", + "translation": "If destroying even one sentient being's happiness\nWould cause myself to degenerate,\nWhat need is there to mention destroying the happiness\nOf embodied beings as limitless as space?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay I rejoice with joy\nIn the virtue that relieves the suffering\nOf all beings in lower realms,\nAnd in the happiness of those who were suffering.\n", - "translation": "May I rejoice with joy\nIn the virtue that relieves the suffering\nOf all beings in lower realms,\nAnd in the happiness of those who were suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་། །བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན། །ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི། །ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf destroying even one being's happiness\nCauses oneself to decline,\nWhat need is there to mention\nDestroying the happiness of limitless beings\nThat fill the entire expanse of space?\n", + "translation": "If destroying even one being's happiness\nCauses oneself to decline,\nWhat need is there to mention\nDestroying the happiness of limitless beings\nThat fill the entire expanse of space?" } } }, "136": { - "source": "བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་དགེ་བསགས་པ།། དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ།། ལུས་ཅན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས།། ངེས་པར་ཐར་ལ་ཡི་རང་ངོ།།", - "target_gt": "I revel in the stores of virtue, Cause of gaining the enlightened state, And celebrate the freedom won By living beings from the round of pain.", + "source": "དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །", + "target_gt": "If swinging back and forth between strong downfalls and strong bodhichitta, you mix them in samsaric cycles, it will take long to reach the levels.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་གང་ཞིག་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་བྱུང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མ་ཤོར་ན། དེ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་འཁོར་བ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཁྲིད་པས་ཕན་ཚུན་དུ་འཐེན་པ་ན་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་འགོར་ཞིང་དུས་རིང་མོར་འཁོར་བར་འཁོར་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་ད་ཅི་བྱ་བར་འོས་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ཅན་དེ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་གཉིས་འཁོར་བར་རེས་མོས་ཀྱིས་འདྲེ་བར་བྱེད་ན། ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་ཐོགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་ (enlightenment)\n- དགེ་བསགས་ (accumulation of virtue)\n- རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoice)\n- ལུས་ཅན་ (embodied beings)\n- འཁོར་བ་ (samsara)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- ངེས་པར་ཐར་ (definite liberation)\n\nGrammatical notes:\n- རྒྱུར་གྱུར་ (become the cause of)\n- དེ་ལ་ (in that)\n- ལས་ (from)\n- ངོ་ (final particle indicating statement)\n\nIn the accumulation of virtue that becomes the cause of enlightenment,\nIn that, I rejoice.\nIn the definite liberation of embodied beings\nFrom the suffering of samsara, I rejoice.\n\nTechnical note: This verse continues the practice of rejoicing (རྗེས་སུ་ཡི་རང་), focusing on two aspects: the accumulation of virtue leading to enlightenment and the liberation of beings from samsara. The phrase བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་ (becomes the cause of enlightenment) emphasizes the purposeful nature of virtuous actions in the Buddhist path. ངེས་པར་ཐར་ (definite liberation) implies a permanent escape from the cycle of rebirth and suffering.", - "translation": "In the accumulation of virtue that becomes the cause of enlightenment, In that, I rejoice. In the definite liberation of embodied beings From the suffering of samsara, I rejoice." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལྟུང་བ་ (downfall/transgression), སྟོབས་ལྡན་ (powerful), \nབྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), འཁོར་བ་ (samsara), \nས་ཐོབ་པ་ (attaining bhūmis/grounds)\n\nGrammatical notes:\n- རེས་ཀྱིས་ indicates alternation or taking turns\n- ན་ here functions as a conditional particle\n\n\nThus, if powerful downfalls\nAnd powerful bodhicitta\nAlternate in samsara,\nIt will take long to attain the grounds.\n\n\nTechnical note: \"Grounds\" (ས་, bhūmi) refers to the ten bodhisattva levels of realization.", + "translation": "Thus, if powerful downfalls\nAnd powerful bodhicitta\nAlternate in samsara,\nIt will take long to attain the grounds." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI rejoice in the accumulation of virtue that leads to enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of beings from the sufferings of samsara.\n", - "translation": "I rejoice in the accumulation of virtue that leads to enlightenment.\nI rejoice in the definite liberation of beings from the sufferings of samsara." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn this way, those with powerful downfalls\nAnd those with powerful bodhicitta,\nIf they alternate between samsara and liberation,\nIt will take a long time to attain the grounds.\n", + "translation": "In this way, those with powerful downfalls\nAnd those with powerful bodhicitta,\nIf they alternate between samsara and liberation,\nIt will take a long time to attain the grounds." } } }, "137": { - "source": "སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་།། རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ།།", - "target_gt": "And in the Buddhahood of the protectors I delight And in the grounds of realization of the Buddhas’ heirs.", + "source": "དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Therefore, I will, with dedication, accomplish what I promised to do. If from now on, I make no effort, I'll go from lower to lower realm.", + "commentary_1": "དེ་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོན་པར་འོས་པའོ། །གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །འོག་ནས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བའོ། །འོག་ཏུ་སྟེ་ངན་འགྲོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་བསྐྱེད་བའི་དུས་སུ་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་གུས་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་འོག་ནས་འོག་སྟེ་ངན་སོང་ནས་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྐྱོབ་པ་ (protector, savior)\n- བྱང་ཆུབ་ (enlightenment)\n- རྒྱལ་སྲས་ (prince of the victorious ones, bodhisattva)\n- ས་ (ground, level)\n- ཡི་རང་ (rejoice)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱི་ (of the, plural)\n- དང་ (and)\n- ལའང་ (also in)\n- ངོ་ (final particle indicating statement)\n\nIn the enlightenment of the protectors\nAnd also in the grounds of the bodhisattvas, I rejoice.\n\nTechnical note: This verse continues the practice of rejoicing (ཡི་རང་), focusing on the enlightenment of the Buddhas (referred to as སྐྱོབ་པ་, protectors) and the attainments of bodhisattvas. The term ས་ (ground) refers to the ten bodhisattva levels or bhūmis in Mahayana Buddhism. This rejoicing in the spiritual accomplishments of enlightened beings is considered a powerful method for accumulating merit and inspiration on the Buddhist path.", - "translation": "In the enlightenment of the protectors And also in the grounds of the bodhisattvas, I rejoice." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདམ་བཅས་ (promise/vow), བསྒྲུབ་ (accomplish/fulfill), བརྩོན་པ་ (diligence/effort), འོག་ནས་འོག་ཏུ་ (lower and lower)\n\nGrammar notes:\n- ཇི་ལྟར་...བཞིན་ construction indicating \"just as...\"\n- དེང་ནས་ (from now on) paired with མ་བྱས་ན་ (if not done) in conditional structure\n\n\nTherefore, just as I have vowed,\nI shall respectfully accomplish it.\nIf from now on I do not apply diligence,\nI will descend lower and lower.\n\n\nThis verse emphasizes the importance of keeping one's vows and applying diligence in spiritual practice, warning that failure to do so will result in spiritual decline.", + "translation": "Therefore, just as I have vowed,\nI shall respectfully accomplish it.\nIf from now on I do not apply diligence,\nI will descend lower and lower." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the grounds of the bodhisattvas.\n", - "translation": "I rejoice in the enlightenment of the protectors,\nAnd in the grounds of the bodhisattvas." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན། །བདག་གིས་གུས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, just as I have vowed,\nI shall respectfully accomplish it.\nIf from today I do not strive,\nI will fall lower and lower.\n", + "translation": "Therefore, just as I have vowed,\nI shall respectfully accomplish it.\nIf from today I do not strive,\nI will fall lower and lower." } } }, "138": { - "source": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི།། ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་།། སེམས་ཅན་ཕན་པར་མཛད་པ་ལ།། དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ང་ོ།།", - "target_gt": "Their enlightened attitude, an ocean of great good, That seeks to place all beings in the state of bliss, And every action for the benefit of beings: Such is my delight and joy.", + "source": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །", + "target_gt": "Though countless buddhas have appeared and benefited all sentient beings, due to my own faults, I have not become an object of their healing activity.", + "commentary_1": "ཅི་སྟེ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གདོན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་འདས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་ཉེས་པ་སྟེ་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པས་བདག་ནི་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །", + "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྔར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པ་བསླབ་པ་ལས་འདས་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་ཏོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- བདེ་མཛད་པ་ (bring happiness, honorific)\n- ཐུགས་བསྐྱེད་ (generation of mind, bodhicitta, honorific)\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- རྒྱ་མཚོ་ (ocean)\n- ཕན་པར་མཛད་པ་ (benefit, act for the welfare of, honorific)\n- རྗེས་སུ་ཡི་རང་ (rejoice)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་ (all)\n- པའི་ (genitive/attributive particle)\n- དང་ (and)\n- ལ་ (in, to)\n- དགའ་བས་ (with joy)\n- ངོ་ (final particle indicating statement)\n\nIn the ocean of virtue of the generation of mind that brings happiness\nTo all sentient beings, and\nIn the acts that benefit sentient beings,\nWith joy, I rejoice.\n\nTechnical note: This verse continues the practice of rejoicing, focusing on the bodhicitta (ཐུགས་བསྐྱེད་) of enlightened beings and their beneficial actions for sentient beings. The phrase དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of virtue) emphasizes the vast scope of these positive qualities. The use of honorific terms (མཛད་པ་, ཐུགས་བསྐྱེད་) shows respect for the enlightened beings' actions and intentions.", - "translation": "In the ocean of virtue of the generation of mind that brings happiness To all sentient beings, and In the acts that benefit sentient beings, With joy, I rejoice." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), སངས་རྒྱས་(Buddha), གྲངས་མེད་(countless), ཉེས་པ་(faults), གསོ་བ་(healing/curing)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་: all, every\n- མཛད་པའི་: who do/make (honorific)\n- འདས་གྱུར་ཀྱང་: although have passed\n- རང་གི་: one's own\n- སྤྱོད་ཡུལ་: object of experience/engagement\n\n\nAlthough countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing activity.\n\nNote: \"གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་\" (object of healing activity) is a technical term referring to being receptive to or within the sphere of the Buddha's liberating influence.", + "translation": "Although countless Buddhas who benefit all sentient beings have passed,\nI, due to my own faults, have not become an object of their healing activity." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all sentient beings be made happy.\nWith an ocean of virtuous bodhicitta,\nAnd with joy I rejoice\nIn actions that benefit sentient beings.\n", - "translation": "May all sentient beings be made happy.\nWith an ocean of virtuous bodhicitta,\nAnd with joy I rejoice\nIn actions that benefit sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAlthough countless Buddhas who benefit all sentient beings\nHave come and gone,\nDue to my own faults,\nI have not become an object of their healing care.\n", + "translation": "Although countless Buddhas who benefit all sentient beings\nHave come and gone,\nDue to my own faults,\nI have not become an object of their healing care." } } }, "139": { - "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ།། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི།། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ།། ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྤར་དུ་གསོལ།།", - "target_gt": "And so I join my hands and pray The Buddhas who reside in every quarter: Kindle now the Dharma’s light For those who grope, bewildered, in the dark of pain!", + "source": "ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If I still act in such a way, over and over again I will experience in the lower realms being sick, bound, hacked, and stabbed, and such.", + "commentary_1": "ཡང་ནས་ཡང་དུ་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་སྔ་མ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བག་མེད་པར་གྱུར་ནའོ། །ངན་འགྲོ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ཀྱང་ནད་པར་རོ། །འཆི་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་འགག་པའོ། །བཅད་པ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གཤེགས་པ་ནི་མདུང་ལ་སོགས་པས་སོ། །", + "commentary_2": "ཕྱིས་སྐྱོབ་བོ་སྙམ་ན་ད་དུང་སྔར་གྱི་དེ་བཞིན་དུ་བདག་སྤྱོད་པར་བྱེད་ན་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ངན་འགྲོར་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། མཐོ་རིས་ཐོབ་ཀྱང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་ལུས་གཅད་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- ཐལ་མོ་སྦྱར་ (palms joined)\n- གསོལ་བ་ (request, beseech)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- མུན་འཐོམས་ (darkness of confusion)\n- ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་ (lamp of Dharma)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ (of all directions)\n- ཏེ་ (and, then)\n- ལ་ (to)\n- སྤར་དུ་གསོལ་ (please light, honorific request)\n\nTo the Buddhas of all directions,\nWith palms joined, I make this request:\nFor sentient beings confused in the darkness of suffering,\nPlease light the lamp of Dharma.\n\nTechnical note: This verse is a prayer requesting the Buddhas to teach the Dharma. The phrase ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་ (lamp of Dharma) metaphorically represents the teachings that dispel ignorance. མུན་འཐོམས་ (darkness of confusion) emphasizes the state of ignorance that causes suffering. The use of honorific terms (གསོལ་) shows respect when addressing the Buddhas. This request for teachings is part of the seven-limb prayer, specifically the limb of requesting the Buddhas to turn the wheel of Dharma.", - "translation": "To the Buddhas of all directions, With palms joined, I make this request: For sentient beings confused in the darkness of suffering, Please light the lamp of Dharma." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nད་དུང་(still), བདག་བྱེད་(do/act), ཡང་དང་ཡང་དུ་(again and again), ངན་འགྲོ་(lower realms), ནད་(illness), འཆིང་བ་(bondage), བཅད་(cutting), གཤེག་(splitting), མྱོང་བ་(experience)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་\n- Future tense marker འགྱུར་\n\n\nIf I continue to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nIn the lower realms, illness and bondage,\nCutting and splitting and so on I will experience.\n\n\nTechnical note: This verse describes the karmic consequences of negative actions, emphasizing the cyclical nature of samsaric suffering.", + "translation": "If I continue to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nIn the lower realms, illness and bondage,\nCutting and splitting and so on I will experience." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo all the Buddhas of every direction,\nWith palms joined, I make this request:\nFor sentient beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma.\n", - "translation": "To all the Buddhas of every direction,\nWith palms joined, I make this request:\nFor sentient beings lost in the darkness of suffering,\nPlease kindle the lamp of Dharma." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན། །ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། །བཅད་དང་གཤེག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one continues to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nOne will experience the lower realms, sickness and bondage,\nBeing cut, split apart, and so forth.\n", + "translation": "If one continues to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nOne will experience the lower realms, sickness and bondage,\nBeing cut, split apart, and so forth." } } }, "140": { - "source": "རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ལ།། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི།། འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པར་མི་འགོད་ཅིང་།། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་བཞུགས་པར་གསོལ།།", - "target_gt": "I join my hands beseeching the enlightened ones Who wish to pass into nirvāṇa: Do not leave us wandering in blindness, Stay among us for unnumbered ages!", + "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "It's rare a tathagata appears, rare to gain faith, a human body, and the ability to cultivate virtue. When will I ever have these again?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཇི་ལྟར་འཁར་ཆེས་རྙེད་པ་འདི་ལ་ཆེར་འབད་རྩོལ་བྱ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ནི་མི་ཉིད་དེ་རུང་བ་ནི་བཟོད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྟེན་དལ་འབྱོར་ལ་བག་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྙེད་དཀའ་བ་དང་། མ་རྙེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། རྙེད་ནས་མི་འབད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་གནས་ལ་དད་པ་དང་མིའི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་དགེ་བ་གོམས་སུ་རུང་བ་སྟེ། མདོར་ན་དལ་འབྱོར་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་འདི་ལྟ་བུ་དཀོན་ན་གཞན་དུ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྒྱལ་བ་ (Victor, Buddha)\n- མྱ་ངན་འདའ་ (pass beyond sorrow, enter nirvana)\n- འགྲོ་ (beings, wanderers)\n- ལྡོངས་པ་ (blind, ignorant)\n- བསྐལ་པ་ (kalpa, eon)\n\nGrammatical notes:\n- བཞེད་ (wish to, intend to, honorific)\n- ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ (with palms joined)\n- གསོལ་བ་ནི་ (request, beseech)\n- མི་འགོད་ཅིང་ (not leaving)\n- གྲངས་མེད་ (numberless)\n- བཞུགས་པར་གསོལ་ (please remain, honorific request)\n\nTo the Victors who wish to pass beyond sorrow,\nWith palms joined, I make this request:\nNot leaving these blind beings,\nPlease remain for numberless kalpas.\n\nTechnical note: This verse is a prayer requesting the Buddhas not to enter final nirvana but to remain in the world to benefit beings. The phrase མྱ་ངན་འདའ་བཞེད་ (wish to pass beyond sorrow) is a euphemism for entering parinirvana. འགྲོ་འདི་ལྡོངས་པ་ (these blind beings) metaphorically refers to the ignorant state of ordinary beings. This request for the Buddhas to remain is part of the seven-limb prayer, specifically the limb of requesting the Buddhas not to enter nirvana.", - "translation": "To the Victors who wish to pass beyond sorrow, With palms joined, I make this request: Not leaving these blind beings, Please remain for numberless kalpas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(Tathāgata), འབྱུང་བ་(arising), དད་(faith), མི་ལུས་(human body), ཐོབ་པ་(obtain), དགེ་གོམས་(habituated to virtue), རུང་བ་(suitable/fit), དཀོན་པ་(rare)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list multiple conditions\n- ནམ་ཞིག་ indicating a rhetorical question about when these rare conditions will occur\n\n\nThe arising of a Tathāgata,\nFaith and obtaining a human body,\nAnd being fit to habituate to virtue—\nWhen will such rare [conditions] be obtained?\n\nNote: This verse emphasizes the rarity and preciousness of the conditions necessary for spiritual practice, particularly in the Buddhist context.", + "translation": "The arising of a Tathāgata,\nFaith and obtaining a human body,\nAnd being fit to habituate to virtue—\nWhen will such rare [conditions] be obtained?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAs the Victorious One wishes to pass into nirvana,\nWith palms joined together in supplication:\nDo not leave these beings in darkness,\nWe beseech you to remain for countless eons.\n", - "translation": "As the Victorious One wishes to pass into nirvana,\nWith palms joined together in supplication:\nDo not leave these beings in darkness,\nWe beseech you to remain for countless eons." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། །དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་། །དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ། །དཀོན་པ་ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe arising of a Tathagata (Buddha),\nFaith and obtaining a human body,\nAnd the opportunity to practice virtue -\nWhen will such rare occurrences be obtained?\n", + "translation": "The arising of a Tathagata (Buddha),\nFaith and obtaining a human body,\nAnd the opportunity to practice virtue -\nWhen will such rare occurrences be obtained?" } } }, "141": { - "source": "དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ།། དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་།། དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི།། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "Through these actions now performed And all the virtues I have gained, May all the pain of every living being Be wholly scattered and destroyed!", + "source": "ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། །", + "target_gt": "Although on days such as today, I may be healthy, fed, and safe, Life will deceive me in an instant— This body's a momentary loan.", + "commentary_1": "ནད་མེད་པའང་དེ་ཉིད་མིའང་དེའོ་ཞེས་བྱ་བའམ་ཡང་ན་ཐ་དད་དུའོ། །སྐད་ཅིག་སླུ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྙན་པོ་ནི་གཡར་པོ་ཉིད་དེ་གང་དེ་དང་འདྲ་བའོ། །", + "commentary_2": "ཐོབ་པའི་དུས་འདིར་ཡང་ནད་མེད་པའི་ཉི་མ་སྟེ་དུས་འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་ཅིང་མཐུན་རྐྱེན་ཟས་དང་བཅས་ཤིང་འགལ་རྐྱེན་འཚེ་བ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ནི། ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བས་བསླུ་བས་ཏེ་ལུས་འདི་ཐང་ཅིག་ཙམ་གྱི་བརྙན་པོ་བཞིན་དུ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- བསགས་པ་ (accumulate)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- བསལ་བ་ (remove, eliminate)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (in that way)\n- འདི་དག་ཀུན་ (all these)\n- བྱས་ཏེ་ (having done)\n- བདག་གིས་ (by me)\n- གང་ (whatever)\n- དེས་ནི་ (by that)\n- ཐམས་ཅད་ཀྱི་ (of all)\n- ཤོག་ (may it be so)\n\nHaving done all these in this way,\nWhatever virtue I have accumulated,\nBy that, may all the suffering\nOf all sentient beings be removed.\n\nTechnical note: This verse is a dedication of merit (བསྔོ་བ་), a common conclusion to Buddhist practices. The phrase དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་ (virtue I have accumulated) refers to the positive karma generated from the preceding practices. The aspiration to remove the suffering of all beings (སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བ་) reflects the bodhisattva ideal of universal liberation. The use of ཤོག་ (may it be so) turns this statement into an aspiration or prayer.", - "translation": "Having done all these in this way, Whatever virtue I have accumulated, By that, may all the suffering Of all sentient beings be removed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནད་མེད་ (without illness), ཉི་མ་ (day/sun), ཟས་ (food), འཚེ་བ་ (harm), ཚེ་ (life), སྐད་ཅིག་ (moment), བསླུ་བ་ (deceptive), ལུས་ (body), ཐང་ཅིག་ (temporary), བརྙན་པོ་ (borrowed)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ནི་ to indicate concession\n- Comparative particle བཞིན་ at the end\n\n\nThough this day is without illness,\nAnd there's food and no harm,\nLife is deceptive in a moment,\nThe body is like a temporary loan.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་), particularly in relation to human life and health.", + "translation": "Though this day is without illness,\nAnd there's food and no harm,\nLife is deceptive in a moment,\nThe body is like a temporary loan." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving done all these things,\nWhatever merit I have accumulated,\nBy that may all the sufferings\nOf all sentient beings be removed.\n", - "translation": "Having done all these things,\nWhatever merit I have accumulated,\nBy that may all the sufferings\nOf all sentient beings be removed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ། །ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི། །ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ། །ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike this day free of illness,\nThough with food and without harm,\nLife is but a deceptive moment,\nThe body like a temporary loan.\n", + "translation": "Like this day free of illness,\nThough with food and without harm,\nLife is but a deceptive moment,\nThe body like a temporary loan." } } }, "142": { - "source": "འགྲོ་བ་ནད་པ་ཇི་སྲིད་དུ།། ནད་སོས་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ནི།། སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་།། དེ་ཡི་ནད་གཡོག་བྱེད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "For all those ailing in the world, Until their every sickness has been healed, May I myself become for them The doctor, nurse, the medicine itself.", + "source": "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །", + "target_gt": "Behaving like this, I will not get a human body again. If I don't gain a human body, there's only wrong and no good.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ངན་འགྲོར་དགེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་ནི། བདག་གི་ད་ལྟའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི་ཕྱིས་མིའི་ལུས་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་ལ། མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཏེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་སྤྱོད་ཀྱི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- ནད་པ་ (sick, ill)\n- ནད་སོས་ (recover from illness)\n- སྨན་ (medicine)\n- སྨན་པ་ (doctor, physician)\n- ནད་གཡོག་ (nurse, caretaker for the sick)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ (as long as)\n- གྱུར་གྱི་བར་དུ་ (until becoming)\n- ནི་ (emphatic particle)\n- ཉིད་དག་དང་ (themselves and)\n- བྱེད་པར་ཤོག་ (may [I] become)\n\nAs long as beings are ill,\nUntil they recover from their illness,\nMay I become their medicine, their doctor,\nAnd their nurse.\n\nTechnical note: This verse is an aspiration to benefit beings by alleviating their suffering, using the metaphor of illness and healing. The phrase འགྲོ་བ་ནད་པ་ (ill beings) can be understood both literally and metaphorically, with illness representing all forms of suffering in samsara. The aspiration to become medicine, doctor, and nurse (སྨན་དང་སྨན་པ་ཉིད་དག་དང་...ནད་གཡོག་) represents a comprehensive approach to helping others. This type of aspiration is characteristic of the bodhisattva path in Mahayana Buddhism.", - "translation": "As long as beings are ill, Until they recover from their illness, May I become their medicine, their doctor, And their nurse." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྤྱོད་པ (conduct), མི་ཡི་ལུས (human body), འཐོབ (obtain), སྡིག་པ (negative actions), དགེ་བ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲས་ནི (instrumental case, emphasizing particle)\n- འགྱུར (future tense marker)\n- མ་གྱུར་ན (negative conditional)\n\n\nBy such conduct as this,\nEven a human body I will not obtain.\nIf a human body is not obtained,\nThere will be only negative actions, no virtue.\n\n\nTechnical notes:\n- The text emphasizes the rarity and preciousness of human rebirth in Buddhist thought.\n- \"སྡིག་པ\" (negative actions) refers to non-virtuous karma-producing actions.\n- \"དགེ་བ\" (virtue) refers to positive, merit-generating actions.", + "translation": "By such conduct as this,\nEven a human body I will not obtain.\nIf a human body is not obtained,\nThere will be only negative actions, no virtue." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor as long as beings are sick,\nUntil their illnesses are cured,\nMay I serve as their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them.\n", - "translation": "For as long as beings are sick,\nUntil their illnesses are cured,\nMay I serve as their medicine, their doctor,\nAnd their nurse who tends to them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith conduct such as this of mine,\nEven a human body I will not obtain.\nIf a human body is not obtained,\nThere will be only wrongdoing, no virtue.\n", + "translation": "With conduct such as this of mine,\nEven a human body I will not obtain.\nIf a human body is not obtained,\nThere will be only wrongdoing, no virtue." } } }, "143": { - "source": "ཟས་དང་སྐོམ་གྱི་ཆར་ཕབ་སྟེ།། བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་གནོད་པ་བསལ།།", - "target_gt": "Raining down a flood of food and drink, May I dispel the ills of thirst and famine.", + "source": "གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །", + "target_gt": "If I do not act virtuously despite my fortune to do good, what will I do when stupefied by the suffering of the lower realms?", + "commentary_1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གང་གི་ཚེ་ད་ལྟ་དགེ་བ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཡང་དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་དགེ་བ་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཟས་ (food)\n- སྐོམ་ (drink)\n- ཆར་ (rain)\n- བཀྲེས་ (hunger)\n- སྐོམ་པ་ (thirst)\n- གནོད་པ་ (harm, affliction)\n- བསལ་ (remove, eliminate)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ (genitive particle)\n- ཕབ་སྟེ་ (having caused to fall, having showered)\n- དང་ (and)\n\nHaving showered a rain of food and drink,\n[May I] remove the afflictions of hunger and thirst.\n\nTechnical note: This verse continues the aspiration to benefit beings, focusing on alleviating hunger and thirst. The metaphor of ཆར་ཕབ་ (showering rain) for providing food and drink emphasizes abundance and ease of access. The phrase བཀྲེས་དང་སྐོམ་པའི་གནོད་པ་ (afflictions of hunger and thirst) can be understood both literally and as a representation of various forms of lack or craving. This aspiration reflects the bodhisattva ideal of addressing both the immediate and ultimate needs of beings.", - "translation": "Having showered a rain of food and drink, [May I] remove the afflictions of hunger and thirst." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་སྤྱད་ (virtuous actions), སྐལ་ལྡན་ (fortunate one), དགེ་བ་ (virtue), ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཀུན་རྨོངས་པ་ (completely deluded)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- བདག་གིས (ergative, indicating agency)\n- མ་བྱས་ན (negative past + conditional)\n\n\nWhen, though fortunate with the opportunity for virtuous actions,\nIf I have not performed virtue myself,\nThen, completely deluded by the sufferings of the lower realms,\nWhat will I be able to do?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of seizing opportunities for virtuous actions and the consequences of failing to do so, a common theme in Buddhist teachings on karma and rebirth.", + "translation": "When, though fortunate with the opportunity for virtuous actions,\nIf I have not performed virtue myself,\nThen, completely deluded by the sufferings of the lower realms,\nWhat will I be able to do?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving caused food and drink to rain down,\nThe harms of hunger and thirst are removed.\n", - "translation": "Having caused food and drink to rain down,\nThe harms of hunger and thirst are removed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen I have the fortune and ability to practice virtue,\nYet I myself do not perform virtuous deeds,\nThen when I face the suffering and delusion of lower rebirths,\nWhat will I be able to do at that time?\n", + "translation": "When I have the fortune and ability to practice virtue,\nYet I myself do not perform virtuous deeds,\nThen when I face the suffering and delusion of lower rebirths,\nWhat will I be able to do at that time?" } } }, "144": { - "source": "མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མའི་ཚེ།། བདག་ནི་ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར།།", - "target_gt": "And in the aeons marked by scarcity and want, May I myself appear as drink and sustenance.", + "source": "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "If I do not perform any virtues and accumulate misdeeds, I'll never, for billions of aeons, even hear the words \"the higher realms.\"", + "commentary_1": "དགེ་བ་དག་མ་བྱས་ན་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བ་མ་བྱས་ནའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་འཕེལ་བར་རོ། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལྟ་ཞོག །དེའི་སྒྲ་ཡང་མི་ཐོས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེས་ན་བདེ་འགྲོ་མི་འཐོབ་པ་ནི། དེར་ཡང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བསགས་ན་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི་བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་ཐོས་པ་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཐོབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མུ་གེ་ (famine)\n- བསྐལ་པ་བར་མ་ (intermediate kalpa)\n- ཟས་ (food)\n- སྐོམ་ (drink)\n\nGrammatical notes:\n- འི་ (genitive particle)\n- ཚེ་ (when, at the time of)\n- བདག་ནི་ (I, myself)\n- དུ་གྱུར་ (become)\n\nDuring the intermediate kalpa of famine,\nMay I become food and drink.\n\nTechnical note: This verse continues the aspiration to benefit beings, specifically addressing times of extreme scarcity. མུ་གེའི་བསྐལ་པ་བར་མ་ (intermediate kalpa of famine) refers to a period of great suffering in Buddhist cosmology. The aspiration to become food and drink (ཟས་དང་སྐོམ་དུ་གྱུར་) is a powerful expression of self-sacrifice and generosity, characteristic of the bodhisattva ideal. This type of aspiration goes beyond merely providing resources to actually transforming oneself into the needed sustenance.", - "translation": "During the intermediate kalpa of famine, May I become food and drink." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགེ་བ་ (virtue), སྡིག་པ་ (non-virtue/sin), བསྐལ་པ་ (kalpa), བདེ་འགྲོ་ (happy realm)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ཀྱང་ (even) for emphasis\n- ཉེར་བསགས་ (intensively accumulated)\n- བྱེ་བ་བརྒྱ་ (hundred million)\n- ཐོས་མི་འགྱུར་ (will not hear)\n\n\nIf one has not performed virtues,\nYet has intensively accumulated non-virtues,\nEven for a hundred million kalpas,\nOne will not even hear the sound of a happy realm.\n\n\nTechnical note: བདེ་འགྲོ་ (happy realm) typically refers to the three higher realms of rebirth in Buddhist cosmology: gods, demigods, and humans.", + "translation": "If one has not performed virtues,\nYet has intensively accumulated non-virtues,\nEven for a hundred million kalpas,\nOne will not even hear the sound of a happy realm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDuring the intermediate age of famine,\nMay I become food and drink [for others].\n", - "translation": "During the intermediate age of famine,\nMay I become food and drink [for others]." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one has not done virtuous deeds,\nBut has accumulated many sins,\nEven after a hundred billion eons,\nOne will not even hear the sound of a higher rebirth.\n", + "translation": "If one has not done virtuous deeds,\nBut has accumulated many sins,\nEven after a hundred billion eons,\nOne will not even hear the sound of a higher rebirth." } } }, "145": { - "source": "སེམས་ཅན་ཕོངས་ཤིང་དབུལ་བ་ལ།། བདག་ནི་མི་ཟད་གཏེར་གྱུར་ཏེ།། ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ།། མདུན་ན་ཉེ་བར་གནས་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "For sentient beings, poor and destitute, May I become a treasure ever-plentiful, And lie before them closely in their reach, A varied source of all that they might need.", + "source": "དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི། །བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། །", + "target_gt": "Therefore the Bhagavan taught gaining a human body is as hard as for a turtle to stick its neck through a yoke tossed on the vast seas.", + "commentary_1": "དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་རླུང་གིས་ཁྱེར་བའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་ག་གཅིག་པ་དེར་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་ཕོགས་རེའི་རྒྱ་མཚོའི་སྟེང་དུ་དེ་ལྟ་བུར་འོང་བའི་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་ནི་ཁྭའི་མགོ་དང་ཏ་ལ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མིའི་དངོས་པོ་ཡང་དཀའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ལུང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀའ་བར་གསུངས་ཏེ། ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ལུང་ལས། དགེ་སློང་དག་ས་ཆེན་པོ་འདི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྱུར་ཅིང་། དེ་ན་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་གཅིག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རླུང་གིས་གཡེངས་ཤིང་འདི་ནས་བསྐྱོད་པ་དང་། རུས་སྦལ་ལོང་བ་གཅིག་ཡོད་ལ་རུས་སྦལ་ཡང་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ཞིང་མགྲིན་པ་འདེགས་པར་གྱུར་ན་དགེ་སློང་དག་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་རུས་སྦལ་གྱི་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་དེ་རྙེད་པར་སླ་བ་ཡིན་ནམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་དེ་བཞིན་དུ་མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- ཕོངས་ (destitute)\n- དབུལ་བ་ (poor)\n- མི་ཟད་གཏེར་ (inexhaustible treasure)\n- ཡོ་བྱད་ (necessities, provisions)\n- མཁོ་དགུ་ (all that is needed)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (for, to)\n- བདག་ནི་ (I, myself)\n- གྱུར་ཏེ་ (become and)\n- སྣ་ཚོགས་སུ་ (in various forms)\n- མདུན་ན་ (in front of)\n- ཉེ་བར་ (nearby, close)\n- གནས་གྱུར་ཅིག་ (may [I] remain)\n\nFor sentient beings who are destitute and poor,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nIn various forms of all needed provisions,\nMay I remain close before [them].\n\nTechnical note: This verse expands on the aspiration to benefit beings by becoming a source of material support. The phrase མི་ཟད་གཏེར་ (inexhaustible treasure) emphasizes the boundless nature of this generosity. ཡོ་བྱད་མཁོ་དགུ་ (all needed provisions) encompasses a wide range of necessities. The aspiration to remain ཉེ་བར་ (close) and མདུན་ན་ (before them) suggests immediate accessibility. This type of aspiration reflects the bodhisattva ideal of being a constant and readily available source of support for all beings.", - "translation": "For sentient beings who are destitute and poor, May I become an inexhaustible treasure. In various forms of all needed provisions, May I remain close before [them]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི། །བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། །\n", + "output": "Key terms:\nབཅོམ་ལྡན་ (Bhagavan), རྒྱ་མཚོ་ (ocean), གཉའ་ཤིང་ (yoke), རུས་སྦལ་ (turtle), མི་ཉིད་ (human existence)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ - instrumental particle\n- ལྟར་ - comparative particle\n- གསུངས་ - past tense of \"to speak\"\n\n\nFor this very reason, the Bhagavan has said\nThat human existence is extremely difficult to obtain,\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke tossed about on a vast ocean.\n\nNote: This verse uses a classic Buddhist simile comparing the rarity of human rebirth to the unlikely event of a blind turtle surfacing and putting its head through a floating yoke.", + "translation": "For this very reason, the Bhagavan has said\nThat human existence is extremely difficult to obtain,\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke tossed about on a vast ocean." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor sentient beings who are poor and destitute,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nWith various necessities and provisions,\nMay I remain close before them.\n", - "translation": "For sentient beings who are poor and destitute,\nMay I become an inexhaustible treasure.\nWith various necessities and provisions,\nMay I remain close before them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི། །བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor this very reason, the Blessed One has said:\nLike a turtle's neck passing through a yoke\nFloating in the vast ocean,\nAttaining human birth is extremely rare.\n", + "translation": "For this very reason, the Blessed One has said:\nLike a turtle's neck passing through a yoke\nFloating in the vast ocean,\nAttaining human birth is extremely rare." } } }, "146": { - "source": "ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང་།། དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་།། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་ཕྱིར།། ཕངས་པ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "My body, thus, and all my goods besides, And all my merits gained and to be gained, I give them all and do not count the cost, To bring about the benefit of beings.", + "source": "སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "If due to a wrong done in an instant, one will stay aeons in the Incessant, what need to say that due to misdeeds I've done in beginningless samsara, I will not go to the higher realms?", + "commentary_1": "ཅིའི་ཕྱིར་རྙེད་པར་དཀའ་སྙམ་པ་ལ།སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསྐལ་པ་ནི་བསྐལ་པ་བར་མར་རོ། །སྡིག་པ་ཟད་ན་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པ་ཞེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་བྱས་ན་དུས་མཐའི་ལ་ཡང་རུང་སྟེ། དེས་ཀྱང་བསྐལ་པར་མནར་མེད་པར་གནས་པར་འགྱུར་ན་ཐོག་མ་མེད་པར་འཁོར་བར་བསགས་པའི་སྡིག་པ་དག་གིས་བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལུས་ (body)\n- ལོངས་སྤྱོད་ (enjoyments, possessions)\n- དུས་གསུམ་ (three times: past, present, future)\n- དགེ་བ་ (virtue)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- དོན་བསྒྲུབ་ (accomplish the welfare)\n- ཕངས་པ་མེད་པར་ (without reservation)\n- གཏང་བར་བྱ་ (give away, relinquish)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and)\n- དེ་བཞིན་ (likewise)\n- ཐམས་ཅད་ཀྱང་ (all, even)\n- ཀུན་གྱི་ (of all)\n- ཕྱིར་ (for the sake of)\n\nBody and likewise possessions,\nAnd all virtues of the three times,\nFor the sake of accomplishing the welfare of all sentient beings,\n[I] will give away without reservation.\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's commitment to complete generosity. The phrase དུས་གསུམ་དགེ་བ་ (virtues of the three times) encompasses all positive actions and their results across past, present, and future. ཕངས་པ་མེད་པར་ (without reservation) emphasizes the unconditional nature of this offering. This aspiration reflects the perfection of generosity (སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་), one of the six perfections in Mahayana Buddhism.", - "translation": "Body and likewise possessions, And all virtues of the three times, For the sake of accomplishing the welfare of all sentient beings, [I] will give away without reservation." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྐད་ཅིག་(Instant), སྡིག་པ་(Negative action), བསྐལ་པ་(Eon), མནར་མེད་(Avīci hell), ཐོག་མེད་(Beginningless), འཁོར་བ་(Saṃsāra), བདེ་འགྲོ་(Higher rebirth)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Rhetorical question with སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention?)\n\n\nIf by negative actions done in a single instant\nOne dwells in the Avīci hell for an eon,\nThen by negative actions accumulated in beginningless saṃsāra,\nWhat need is there to mention not going to higher rebirths?\n\n\nTechnical note: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the most severe hell realm in Buddhist cosmology.", + "translation": "If by negative actions done in a single instant\nOne dwells in the Avīci hell for an eon,\nThen by negative actions accumulated in beginningless saṃsāra,\nWhat need is there to mention not going to higher rebirths?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMy body, my possessions,\nAnd all my virtues of the three times,\nI give away without hesitation\nFor the benefit of all sentient beings.\n", - "translation": "My body, my possessions,\nAnd all my virtues of the three times,\nI give away without hesitation\nFor the benefit of all sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་། །བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན། །ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས། །བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven a single moment's evil deed\nCan lead to eons in the lowest hell.\nSo what need to mention that the sins\nAccumulated since beginningless time in samsara\nWill not lead to a higher rebirth?\n", + "translation": "Even a single moment's evil deed\nCan lead to eons in the lowest hell.\nSo what need to mention that the sins\nAccumulated since beginningless time in samsara\nWill not lead to a higher rebirth?" } } }, "147": { - "source": "ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ།། བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་བསྒྲུབ།། ཐམས་ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་ཅིག་ལ།། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག།", - "target_gt": "Nirvāṇa is attained by giving all, Nirvāṇa is the object of my striving; And all must be surrendered in a single instant, Therefore it is best to give it all to others.", + "source": "དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །", + "target_gt": "After I have experienced that much, I won't be freed from there, For while I am experiencing it, I will produce still more misdeeds.", + "commentary_1": "དེ་ཙམ་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱོང་བ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "སྔར་གྱི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་བར་གྱུར་ནས་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ་སྟེ་གསོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མྱ་ངན་འདའ་ (pass beyond sorrow, attain nirvana)\n- བློ་ (mind, intellect)\n- མྱ་ངན་འདས་པ་ (nirvana)\n- བསྒྲུབ་ (accomplish, achieve)\n- གཏོང་བ་ (give, relinquish)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་ (all, everything)\n- བཏང་བས་ (by giving)\n- བདག་ (I, my)\n- ཆབས་ཅིག་ལ་ (simultaneously, at once)\n- རྣམས་ལ་ (to)\n- མཆོག་ (supreme, best)\n\nBy giving everything, one passes beyond sorrow.\nMy mind accomplishes [the state of] having passed beyond sorrow.\nWhile giving everything at once,\nGiving to sentient beings is supreme.\n\nTechnical note: This verse elaborates on the practice of complete generosity. The phrase མྱ་ངན་འདའ་ (pass beyond sorrow) is a common euphemism for attaining nirvana. The parallel structure of the first two lines emphasizes the connection between giving and liberation. The final line, བཏང་བ་མཆོག་ (giving is supreme), highlights the paramount importance of generosity towards sentient beings in the bodhisattva path. This reflects the Mahayana emphasis on altruism as a means to achieve enlightenment.", - "translation": "By giving everything, one passes beyond sorrow. My mind accomplishes [the state of] having passed beyond sorrow. While giving everything at once, Giving to sentient beings is supreme." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདེ་ཙམ་(That much), མྱོང་(Experience), རྣམ་ཐར་(Complete liberation), སྡིག་པ་(Negative actions/sins)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ནས་ indicates a completed action\n- མི་འགྱུར་ཏེ་ is a negation of becoming/transforming\n- བཞིན་དུ་ indicates a simultaneous action\n\n\nHaving merely experienced that much,\nOne does not become completely liberated.\nFor while experiencing that,\nOther negative actions proliferate greatly.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the limitations of certain experiences in achieving complete liberation, emphasizing that negative actions can still arise even during seemingly positive experiences.", + "translation": "Having merely experienced that much,\nOne does not become completely liberated.\nFor while experiencing that,\nOther negative actions proliferate greatly." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy relinquishing all, one transcends sorrow.\nMy mind strives to attain transcendence of sorrow.\nWhile simultaneously giving up everything,\nThe supreme gift is giving to all sentient beings.\n", - "translation": "By relinquishing all, one transcends sorrow.\nMy mind strives to attain transcendence of sorrow.\nWhile simultaneously giving up everything,\nThe supreme gift is giving to all sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving merely experienced that much,\nOne does not become liberated.\nFor while experiencing that,\nOther negative actions proliferate greatly.\n", + "translation": "Having merely experienced that much,\nOne does not become liberated.\nFor while experiencing that,\nOther negative actions proliferate greatly." } } }, "148": { - "source": "བདག་གིས་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ།། ལུས་འདི་ཅི་བདེར་བྱིན་ཟིན་གྱིས།།", - "target_gt": "This body I have now resigned To serve the pleasure of all living beings.", + "source": "འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །", + "target_gt": "Now that I've gained such leisure as this, If I don't cultivate the virtues, There's no deception other than this, Nor any greater idiocy.", + "commentary_1": "རང་གི་ཡིད་ལ་གཅགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་འདྲ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སླུ་བ་ནི་རང་དང་གཞན་སླུ་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་གིས་དགེ་བ་གོམས་པར་མ་བྱས་ན་འདི་ལས་བསླུས་པ་ཆེ་བ་གཞན་མེད་དེ། འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལུས་ཅན་ (embodied beings, sentient beings)\n- ལུས་ (body)\n- ཅི་བདེར་ (as they wish, however they like)\n- བྱིན་ (give, bestow)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (by me, I)\n- ཐམས་ཅད་ལ་ (to all)\n- འདི་ (this)\n- ཟིན་གྱིས་ (have already done, completed action)\n\nTo all embodied beings, I\nHave already given this body as they wish.\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's complete offering of their body to all beings. The phrase ཅི་བདེར་ (as they wish) emphasizes the unconditional nature of this offering. The use of ཟིན་གྱིས་ (have already done) suggests that this offering is considered as already accomplished in the mind of the practitioner, reflecting the power of resolve in Buddhist practice. This type of offering is a common meditation in Tibetan Buddhism, particularly in the practice of Chöd (གཅོད་).", - "translation": "To all embodied beings, I Have already given this body as they wish." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Key terms:\nདལ་བ་ (leisure), རྙེད་ (obtain), དགེ་གོམས་ (familiarize with virtue), བསླུས་པ་ (deceived), རྨོངས་པ་ (deluded)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲའི་ (of this kind) modifies དལ་བ་\n- ནས་ (having) connects the first two lines\n- ན་ (if) sets up the conditional\n- དེ་ and དོ་ are sentence-final particles\n\n\nHaving obtained such leisure as this,\nIf I do not familiarize myself with virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater delusion than this.\n\n\nNote: \"དལ་བ་\" (leisure) is a technical term in Tibetan Buddhism referring to the eight freedoms and ten endowments that make human rebirth precious for spiritual practice.", + "translation": "Having obtained such leisure as this,\nIf I do not familiarize myself with virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater delusion than this." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI have already given this body\nFor the well-being of all sentient beings.\n", - "translation": "I have already given this body\nFor the well-being of all sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nHaving obtained such leisure and opportunity,\nIf I do not practice virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater foolishness than this.\n", + "translation": "Having obtained such leisure and opportunity,\nIf I do not practice virtue,\nThere is no greater deception than this,\nThere is no greater foolishness than this." } } }, "149": { - "source": "རྟག་ཏུ་གསོད་དང་སྨོད་པ་འམ།། རྡེག་སོགས་ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག།", - "target_gt": "Let them ever kill, despise, and beat it, Using it according to their wish.", + "source": "གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "And if, once I have realized this, I am, deluded, still despondent, When the time comes for me to die, I'll feel tremendous grief well up.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །རྨོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའོ། །གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པས་སྒྱིད་ལུག་པར་གྱུར་ནས་བསླབ་པ་མི་བསྲུང་ནའོ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་ཞེས་པ་ནི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉས་ཅིའི་དོན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་བྱས་ཞེས་འགྱོད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བླུན་རྨོངས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་བསམ་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་སྨད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་བསླབ་པ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་དམིགས་དེ་རྟོགས་ནས་ཀྱང་རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་སྟེ། བསླབ་པ་ལ་མ་འབད་ན་འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་འགྱོད་ཅིང་མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གསོད་ (kill)\n- སྨོད་པ་ (criticize, disparage)\n- རྡེག་ (beat, strike)\n- ཅི་དགར་ (whatever they like)\n\nGrammatical notes:\n- རྟག་ཏུ་ (always, constantly)\n- དང་ (and)\n- འམ་ (or)\n- སོགས་ (et cetera, and so on)\n- བྱེད་ལ་རག་ (depends on doing, let them do)\n\nLet them always kill and criticize,\nOr beat and so on, whatever they like.\n\nTechnical note: This verse continues the theme of complete self-offering, expressing a willingness to endure even extreme harm from others. The phrase ཅི་དགར་བྱེད་ལ་རག་ (let them do whatever they like) emphasizes the unconditional nature of this offering. This type of aspiration reflects the perfection of patience (བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་) in Mahayana Buddhism, where one remains undisturbed even in the face of severe harm. It's important to note that this is a spiritual aspiration and not an endorsement of abuse in practical situations.", - "translation": "Let them always kill and criticize, Or beat and so on, whatever they like." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྟོགས་ (realize), རྨོངས་པ (delusion), སྒྱིད་ལུག (laziness), འཆི་བ (death), མྱ་ངན་ (sorrow)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- ཕྱིས་ཀྱང་ \"even later\"\n- འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ temporal clause\n\n\nIf, having realized this,\nI later become lazy due to delusion,\nAt the time when death occurs,\nGreat sorrow will arise.\n\n\nNote: The verse emphasizes the consequences of not maintaining diligence in practice after gaining understanding.", + "translation": "If, having realized this,\nI later become lazy due to delusion,\nAt the time when death occurs,\nGreat sorrow will arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAlways killing and slandering,\nOr beating and doing whatever one pleases.\n", - "translation": "Always killing and slandering,\nOr beating and doing whatever one pleases." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས། །རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན། །འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ། །མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf, having realized this truth,\nI later become lazy due to delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise.\n", + "translation": "If, having realized this truth,\nI later become lazy due to delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise." } } }, "150": { - "source": "བདག་གི་ལུས་ལ་རྩེ་བྱེད་དམ།། ཅོ་འདྲི་ག་ཞའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱང་།། བདག་གི་ལུས་འདི་བྱིན་ཟིན་གྱིས།།", - "target_gt": "And though they treat it like a toy, Or make of it the butt of every mockery, My body has been given up to them.", + "source": "དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །", + "target_gt": "When the intolerable flames of hell have burned my body long, there is no doubt that blazing fires of dreadful rue will wrack my mind.", + "commentary_1": "སྲེག་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཐལ་བར་རློག་པར་འགྱུར་བའོ། །མེ་འབར་ཞེས་པ་ནི་བདག་གིས་འདི་ལྟ་བུའི་ལས་ངན་པ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཞེས་ཕྱིས་གདུང་ཞིང་འགྱོད་པའི་མེ་འབར་བས་སེམས་སྲེག་པའོ། །", + "commentary_2": "ཤི་ནས་དམྱལ་བའི་མི་བཟོད་པར་དཀའ་བས་ཡུན་རིང་དུ་བདག་གི་ལུས་བསྲེགས་པར་གྱུར་པ་ན་འགྱོད་པ་མི་བཟད་པའི་མེ་འབར་བས་རང་གི་སེམས་གདུང་བར་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལུས་ (body)\n- རྩེ་བྱེད་ (play with)\n- ཅོ་འདྲི་ (mock, ridicule)\n- ག་ཞའི་རྒྱུ་ (object of laughter)\n- བྱིན་ (give, bestow)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གི་ (my)\n- དམ་ (or)\n- ཀྱང་ (even, although)\n- འདི་ (this)\n- ཟིན་གྱིས་ (have already done, completed action)\n\nWhether they play with my body,\nOr make it an object of mockery and laughter,\nI have already given this body of mine.\n\nTechnical note: This verse continues the theme of complete self-offering, expressing willingness to endure various forms of disrespect or mistreatment. The phrase ག་ཞའི་རྒྱུ་ (object of laughter) emphasizes the extent of potential humiliation. The use of ཟིན་གྱིས་ (have already done) again reinforces that this offering is considered as already accomplished in the mind of the practitioner. This type of contemplation is part of the practice of cultivating patience and non-attachment to one's body and reputation in Mahayana Buddhism.", - "translation": "Whether they play with my body, Or make it an object of mockery and laughter, I have already given this body of mine." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདམྱལ་མེ་ (hell fire), བཟོད་དཀའ་ (difficult to endure), ལུས་ (body), བསྲེགས་ (burn), འགྱོད་པ་ (regret), མི་བཟད་ (unbearable), སེམས་གདུང་ (mental anguish)\n\nGrammatical notes:\n- Use of conditional ན་ (if/when) in the second line\n- Instrumental case བས་ in the third line\n- Future tense འགྱུར་བ་ in the last line\n\n\nIf my body were to burn\nFor a long time in the hard-to-endure hell fire,\nIt is certain that my mind would be tormented\nBy the blazing fire of unbearable regret.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the consequences of negative actions, emphasizing the mental suffering that accompanies physical torment in hell realms according to Buddhist cosmology.", + "translation": "If my body were to burn\nFor a long time in the hard-to-endure hell fire,\nIt is certain that my mind would be tormented\nBy the blazing fire of unbearable regret." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if they play with my body,\nOr use it as a cause for mockery and insult,\nI have already given this body of mine away.\n", - "translation": "Even if they play with my body,\nOr use it as a cause for mockery and insult,\nI have already given this body of mine away." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་དུས་རིང་དུ། །བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེགས་གྱུར་ན། །འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས། །སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf my body were to burn\nFor a long time in the unbearable fires of hell,\nMy mind would surely be tormented\nBy the unendurable blazing flames of regret.\n", + "translation": "If my body were to burn\nFor a long time in the unbearable fires of hell,\nMy mind would surely be tormented\nBy the unendurable blazing flames of regret." } } }, "151": { - "source": "འདི་ཡི་ཁ་ཏས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "Why should I make so much of it?", + "source": "ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །", + "target_gt": "Somehow, by luck, I've gained a place of benefit so hard to get. If I, while I am cognizant, am led back to those hells again,", + "commentary_1": "ཕན་པའི་ས་ནི་བདེ་འགྲོའོ། ། ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའོ། ། ཁྲིད་ཅེས་པ་ནི་བདག་ཉོན་མོངས་པས་ཁྲིད་པའོ། ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ན་བཀྲིར་ཉན་པ་ཇི་ལྟར་སོང་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ས་དལ་འབྱོར་འདི་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་བདག་ཉིད་དགེ་སྡིག་སྐྱོན་ཡོན་ཤེས་པའི་བློ་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ཏེ་ཕྱིར་ཡང་རང་ཉིད་དམྱལ་བར་དེར་ཁྲིད་ན་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཁ་ཏ་ (concern, worry)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཡི་ (of this)\n- ཅི་ཞིག་ (what)\n- བྱ་ (do, make)\n\nWhat concern should [I] have about this?\n\nTechnical note: This short verse concludes the previous thoughts on offering one's body. The rhetorical question ཅི་ཞིག་བྱ་ (what should [I] do) implies that there's no need for concern or worry about how others might treat the offered body. This reflects the attitude of complete non-attachment and equanimity that is cultivated in advanced Mahayana practices. It reinforces the idea that once the practitioner has mentally given away their body, they should not be concerned with what happens to it.", - "translation": "What concern should [I] have about this?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྙེད་དཀའ་ (difficult to obtain), ཕན་པའི་ས་ (beneficial ground/state), རྙེད་ (obtain), བདག་ཉིད་ (oneself), ཤེས་ (know/aware), དམྱལ་བ་ (hell), ཁྲིད་ (lead/guide)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་ indicates \"somehow\" or \"in some way\"\n- ནས་ here functions as \"after\" or \"having\"\n- བཞིན་དུ་ means \"while\" or \"even though\"\n\n\nThis extremely difficult to obtain beneficial state,\nHaving somehow obtained it,\nIf, while being aware of myself,\nI am led back again to that hell,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the precious human rebirth (མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་) and the danger of wasting it by falling back into lower realms.", + "translation": "This extremely difficult to obtain beneficial state,\nHaving somehow obtained it,\nIf, while being aware of myself,\nI am led back again to that hell," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is to be done with this advice?", - "translation": "What is to be done with this advice?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས། །ཇི་ཞིག་ལྟར་ཏེ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ། །ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving somehow obtained this extremely rare and beneficial ground,\nIf I, while possessing awareness,\nAm led back again to those hells,\nThen I must be like one deluded, without mind.\n", + "translation": "Having somehow obtained this extremely rare and beneficial ground,\nIf I, while possessing awareness,\nAm led back again to those hells,\nThen I must be like one deluded, without mind." } } }, "152": { - "source": "དེ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི།། ལས་གང་ཡིན་པ་འང་བྱེད་དུ་ཆུག།", - "target_gt": "And so let beings do to me Whatever does not bring them injury.", + "source": "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "It is as if I've been bewitched by spells and have no will in this. I don't know what's deluded me—what do I have inside of me?", + "commentary_1": "སྔགས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཕན་པའི་ས་ལའོ། །སེམས་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལས་བརྩོན་པའོ། །ཅིས་རྨོངས་མ་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་པར་བྱས་ཆ་མེད་པའོ། །ཁོང་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་པོ་ལའོ། །གལ་ཏེ་སྲིད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད་ཅེས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། རྒྱུ་ཅིས་རྨོངས་ནས་བསླུས་པར་བྱས་པ་བདག་གིས་ཀྱང་སྔར་མ་ཤེས་ཏེ་བདག་གི་ཁོང་ན་དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་འོས་མེད་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གནོད་པ་ (harm)\n- ལས་ (action, karma)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་ (to that, referring to the body)\n- མི་འགྱུར་བའི་ (will not become)\n- གང་ཡིན་པ་འང་ (whatever it may be)\n- བྱེད་དུ་ཆུག་ (let them do)\n\nWhatever actions that will not harm that [body],\nLet them do [those] as well.\n\nTechnical note: This verse continues the theme of offering one's body, but with a slight qualification. The phrase གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ (that will not harm) suggests a limit to what others are allowed to do with the offered body. This could be interpreted as maintaining the body's ability to continue benefiting beings, aligning with the bodhisattva ideal of preserving oneself for the sake of others. The use of བྱེད་དུ་ཆུག་ (let them do) maintains the tone of permissiveness and non-attachment established in previous verses.", - "translation": "Whatever actions that will not harm that [body], Let them do [those] as well." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྔགས་ (mantra), རྨོངས་པ (deluded/confused), སེམས་ (mind), ཁོང་ (inside)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ (like/as if) at the end of the first line\n- མེད་དུ་ཟད་ (completely without) in the second line\n- ཅིས་ (by what) interrogative in the third line\n- ཅི་ཞིག་ (what) interrogative in the fourth line\n\n\nAs if bewildered by mantras,\nI am here completely without mind.\nBy what am I confused? I do not know.\nWhat is there inside me?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be expressing a state of confusion or bewilderment, possibly in the context of meditation or mantra practice. The speaker is questioning their own mental state and inner experience.", + "translation": "As if bewildered by mantras,\nI am here completely without mind.\nBy what am I confused? I do not know.\nWhat is there inside me?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever actions do not cause harm,\nAllow them to be done.\n", - "translation": "Whatever actions do not cause harm,\nAllow them to be done." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན། །བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད། །ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ། །བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike one bewildered by a spell,\nI have no mind here within me.\nHow I am confused, I do not know;\nWhat is there inside of me?\n", + "translation": "Like one bewildered by a spell,\nI have no mind here within me.\nHow I am confused, I do not know;\nWhat is there inside of me?" } } }, "153": { - "source": "བདག་ལ་དམིགས་ནས་ནམ་དུ་ཡང་།། འགའ་ཡང་དོན་མེད་མ་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "Whenever they may think of me, Let this not fail to bring them benefit.", + "source": "ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། །", + "target_gt": "Aversion, craving, and so forth— My enemies—have no limbs and such. They are not brave or wise, and yet They've somehow made me like a slave.", + "commentary_1": "ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་འདོད་པ་སྐྱེས་པའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དཔའ་བོ་མ་ཡིན་པའོ། །གཏི་མུག་དང་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་མཁས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །བྲན་བཞིན་དུ་བྱས་པ་ནི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་ད་ནི་གསུམ་པ་སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བག་བྱ་བ་སྟོན་པས། དེ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བྱར་བརྟག་པ་དང་། སྤོང་བའི་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་ནུས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མི་རིགས་བཞིན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དང་། བསྟེན་དུ་མི་རུང་བར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཞེ་སྡང་དང་སྲེད་པ་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པས་དཔའ་བོ་དང་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་པས་མཛངས་པ་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར་དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་དབང་མེད་དུ་བཀོལ་བར་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དམིགས་ (focus on, take as object)\n- དོན་མེད་ (meaningless, without purpose)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ལ་ (to me, towards me)\n- ནམ་དུ་ཡང་ (ever, at any time)\n- འགའ་ཡང་ (anyone, anything)\n- མ་གྱུར་ཅིག་ (may it not become, negative aspiration)\n\nFocusing on me, at any time,\nMay nothing ever become meaningless for anyone.\n\nTechnical note: This verse expresses an aspiration that the practitioner's self-offering will always be meaningful and beneficial. The phrase བདག་ལ་དམིགས་ནས་ (focusing on me) suggests that any interaction with or thought about the practitioner should have a purpose. The use of མ་གྱུར་ཅིག་ (may it not become) is a common way to express a negative aspiration in Tibetan. This reflects the bodhisattva ideal of constantly being a source of benefit for all beings, even in the smallest interactions.", - "translation": "Focusing on me, at any time, May nothing ever become meaningless for anyone." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། །\n", + "output": "Key terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), སྲེད་ (craving), དགྲ་ (enemies), རྐང་ལག་ (limbs), དཔའ་མཛངས་ (brave and wise), བྲན་ (slave)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (etc.) used twice to indicate lists\n- ལ་ at end of second line as locative/existential particle\n- མིན་ཡང་ (although not) as concessive construction\n- གིས་ as agentive particle\n\n\nEnemies like anger, craving, and so on,\nHave no limbs and such,\nThough not brave or wise, somehow\nThey have made me their slave.\n\nNote: This verse metaphorically describes how mental afflictions control us despite not having physical form or intelligence.", + "translation": "Enemies like anger, craving, and so on,\nHave no limbs and such,\nThough not brave or wise, somehow\nThey have made me their slave." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nMay no one ever\nBecome meaningless or purposeless\nBy focusing on me", - "translation": "May no one ever\nBecome meaningless or purposeless\nBy focusing on me" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི། །རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ། །དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར། །དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEnemies like anger and craving have no arms or legs,\nThey are neither brave nor wise.\nYet somehow they have enslaved me,\nMaking me their servant.\n", + "translation": "Enemies like anger and craving have no arms or legs,\nThey are neither brave nor wise.\nYet somehow they have enslaved me,\nMaking me their servant." } } }, "154": { - "source": "བདག་ལ་དམིགས་ནས་གང་དག་གིས།། ཁྲོ་བའམ་དད་པའི་སེམས་བྱུང་ན།། དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི། དོན་ཀུན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And if in my regard they have A thought of anger or respect, May these states always be the cause Whereby their good and wishes are fulfilled.", + "source": "བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །", + "target_gt": "As long as they dwell in my mind, They'll cause me harm at their own pleasure. It's wrong to bear that without anger— Being patient would be blameworthy.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་འདི་ཡང་ངོ་མཚར་དུ་གྱུར་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་མགུར་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པར་རོ། །གནས་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་སྲོན་པའོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ་དགའ་མགུར་ཏེ་འཛེམས་མེད་དུ་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་བཟོད་པ་ནི་བཟོད་པའི་གནས་མིན་པ་ལ་བཟོད་པ་དམ་པས་སྨད་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དམིགས་ (focus on, take as object)\n- ཁྲོ་བ་ (anger)\n- དད་པ་ (faith, devotion)\n- དོན་ (purpose, benefit)\n- འགྲུབ་པ་ (accomplish, fulfill)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ལ་ (towards me)\n- གང་དག་གིས་ (by whomever)\n- བའམ་ (or)\n- སེམས་བྱུང་ན་ (if mind arises)\n- དེ་ཉིད་ (that very [thing])\n- རྟག་ཏུ་ (always)\n- དེ་དག་གི་ (their)\n- ཀུན་ (all)\n- རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་ (may it become the cause)\n\nIf, focusing on me, by whomever\nA mind of anger or faith arises,\nMay that very [state of mind] always\nBecome the cause for fulfilling all their purposes.\n\nTechnical note: This verse expresses an aspiration that any mental state arising in relation to the practitioner, whether positive (faith) or negative (anger), becomes a cause for benefit. The phrase དེ་ཉིད་ (that very [thing]) refers back to the mental states of anger or faith. The use of རྒྱུར་གྱུར་ཅིག་ (may it become the cause) is a common way to express a positive aspiration in Tibetan. This reflects the bodhisattva ideal of transforming all interactions, even negative ones, into opportunities for beings to progress on the path to enlightenment.", - "translation": "If, focusing on me, by whomever A mind of anger or faith arises, May that very [state of mind] always Become the cause for fulfilling all their purposes." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་(mind), གནས་(abide/dwell), དགའ་མགུར་(happily/joyfully), གནོད་བྱེད་(harm-doer), ཁྲོ་(anger), བཟོད་པ་(patience), གནས་མིན་(improper/inappropriate), སྨད་(criticize/disparage)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ་ indicates a continuous state\n- ལའང་ is a particle meaning \"also\" or \"even\"\n- པའི་ is a genitive particle connecting nouns\n\n\nWhile abiding in my mind,\nThose who joyfully harm me,\nNot being angry at them and having patience,\nIs inappropriate patience, a cause for criticism.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of discerning patience (སོ་སོར་རྟོག་པའི་བཟོད་པ་) in Tibetan Buddhist ethics, suggesting that indiscriminate patience towards those who intentionally harm oneself is not always virtuous.", + "translation": "While abiding in my mind,\nThose who joyfully harm me,\nNot being angry at them and having patience,\nIs inappropriate patience, a cause for criticism." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nWhoever focuses on me\nWith thoughts of anger or devotion,\nMay that very act always become\nThe cause for fulfilling all their aims.\n", - "translation": "Whoever focuses on me\nWith thoughts of anger or devotion,\nMay that very act always become\nThe cause for fulfilling all their aims." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི། །གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhile dwelling in my mind,\nThose who harm me with joy and delight,\nNot being angry at them and having patience,\nIs patience in the wrong place and a cause for reproach.\n", + "translation": "While dwelling in my mind,\nThose who harm me with joy and delight,\nNot being angry at them and having patience,\nIs patience in the wrong place and a cause for reproach." } } }, "155": { - "source": "གང་དག་བདག་ལ་ཁ་ཟེར་རམ།། གཞན་དག་གནོད་པ་བྱེད་པའམ།། དེ་བཞིན་ཕྱར་ཀ་གཏོང་ཡང་རུང་།། ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་གྱུར།།", - "target_gt": "All those who slight me to my face Or do to me some other evil, Even if they blame or slander me, May they attain the fortune of enlightenment!", + "source": "གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །", + "target_gt": "If all the gods and demigods arose against me as my foes, they could not take or force me to the fires of the Incessant Hell.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་དག་དེ་ཙམ་དུ་མི་བཟོད་དུ་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མནར་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །འཇུག་པ་ནི་དེར་འཇུག་པའོ། །མེ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ། གནོད་པའི་ངོ་བོ་ཆེ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་སོགས་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི་མེའི་ནང་དུ་འཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས་ཀྱི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཁ་ཟེར་ (verbally abuse, speak harshly)\n- གནོད་པ་ (harm)\n- ཕྱར་ཀ་གཏོང་ (mock, ridicule)\n- བྱང་ཆུབ་ (enlightenment)\n- སྐལ་ལྡན་ (fortunate, destined for)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་ (whoever)\n- བདག་ལ་ (to me)\n- རམ་ (or)\n- གཞན་དག་ (others)\n- ཡང་རུང་ (even if)\n- ཐམས་ཅད་ (all)\n- གྱུར་ (become)\n\nWhoever verbally abuses me,\nOr others who harm [me],\nOr even those who mock [me],\nMay they all become fortunate ones destined for enlightenment.\n\nTechnical note: This verse expresses an aspiration that even those who harm or mock the practitioner will benefit spiritually. The phrase བྱང་ཆུབ་སྐལ་ལྡན་ (fortunate ones destined for enlightenment) is a way of referring to those who are on the path to Buddhahood. This reflects the bodhisattva ideal of wishing for the ultimate benefit of all beings, even those who are currently hostile. The structure of the verse, listing various negative actions followed by a positive aspiration, emphasizes the unconditional nature of the bodhisattva's compassion.", - "translation": "Whoever verbally abuses me, Or others who harm [me], Or even those who mock [me], May they all become fortunate ones destined for enlightenment." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལྷ་(deva), ལྷ་མིན་(asura), དགྲ་(enemy), མནར་མེད་(Avīci hell)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཀྱང་: even if... construction\n- གིས་: instrumental case, indicating agent\n- མི་ནུས: negation of ability\n\n\nEven if all the devas and asuras\nWere to rise up as enemies against me,\nThey would not be able to lead and cast [me]\nInto the fires of the Avīci hell.\n\nTechnical note: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the lowest and most severe hell realm in Buddhist cosmology.", + "translation": "Even if all the devas and asuras\nWere to rise up as enemies against me,\nThey would not be able to lead and cast [me]\nInto the fires of the Avīci hell." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhoever speaks ill of me,\nOr causes harm to others,\nOr likewise hurls abuse,\nMay they all become destined for enlightenment.\n", - "translation": "Whoever speaks ill of me,\nOr causes harm to others,\nOr likewise hurls abuse,\nMay they all become destined for enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི། །མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if all the gods and demigods\nWere to rise up against me as enemies,\nThey would still not be able\nTo lead me into the fires of the Avici hell.\n", + "translation": "Even if all the gods and demigods\nWere to rise up against me as enemies,\nThey would still not be able\nTo lead me into the fires of the Avici hell." } } }, "156": { - "source": "བདག་ནི་མགོན་མེད་རྣམས་ཀྱི་མགོན།། ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་དང་།།", - "target_gt": "May I be a guard for those who are protectorless, A guide for those who journey on the road.", + "source": "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །", + "target_gt": "This powerful enemy, afflictions, will cast me in an instant there where even Mount Meru would be turned to ash on contact, nothing left.", + "commentary_1": "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།ཕྲད་ན་སྟེ་རེག་ནའོ། །རི་རབ་ནི་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་པོ། །དེར་ཞེས་པ་ནི་མེའི་ནང་དུའོ། །འདི་བས་གནང་བའི་དགྲ་གཞན་ན་མེད་དམ་དེ་ཙམ་དུ་ཞེད་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི་གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་ཐལ་བར་ཡང་ནི་མི་ལུས་པར་སྲེག་པའི་མནར་མེད་ཀྱི་མེ་ནང་དེར་བདག་སྐད་ཅིག་ལ་འདོར་ཏེ་འཕེན་པར་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མགོན་མེད་ (protectorless)\n- མགོན་ (protector)\n- ལམ་ཞུགས་ (those who have entered the path)\n- དེད་དཔོན་ (guide, captain)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- རྣམས་ཀྱི་ (of those, genitive plural)\n- དང་ (and)\n\nMay I be the protector of those without protection,\nAnd the guide for those who have entered the path.\n\nTechnical note: This verse expresses an aspiration to become a source of support and guidance for others. The term མགོན་ (protector) is often used as an epithet for enlightened beings, suggesting the aspiration to attain such a state. ལམ་ཞུགས་ (those who have entered the path) refers to practitioners of the Buddhist path. The metaphor of དེད་དཔོན་ (guide, captain) implies leading others safely through the challenges of spiritual practice. This aspiration reflects the bodhisattva ideal of working for the benefit of all beings.", - "translation": "May I be the protector of those without protection, And the guide for those who have entered the path." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), དགྲ་ (enemy), རི་རབ་ (Mount Meru), ཐལ་བ་ (dust/ash), སྐད་ཅིག་ (instant/moment)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དང་ཕྲད་ན་: \"when encountering which\"\n- མི་ལུས་པ་: negative of \"remaining\"\n- སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་: \"in a single instant\"\n\n\nThis powerful enemy of afflictions,\nWhen encountering which even Mount Meru\nWould not remain as even dust,\nIn an instant, I will cast it away.\n\nTechnical note: This verse metaphorically compares the strength of afflictions (kleśas) to a force capable of pulverizing even Mount Meru, emphasizing the practitioner's determination to overcome them swiftly.", + "translation": "This powerful enemy of afflictions,\nWhen encountering which even Mount Meru\nWould not remain as even dust,\nIn an instant, I will cast it away." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nI am the protector of those without protection,\nThe guide for those who have entered the path.", - "translation": "I am the protector of those without protection,\nThe guide for those who have entered the path." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཅན་དགྲ་འདིས་ནི། །གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ། །དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis powerful enemy of afflictive emotions,\nWhen encountered, even Mount Meru\nWould be reduced to nothing but dust.\nIn an instant, it casts me aside.\n", + "translation": "This powerful enemy of afflictive emotions,\nWhen encountered, even Mount Meru\nWould be reduced to nothing but dust.\nIn an instant, it casts me aside." } } }, "157": { - "source": "བརྒལ་འདོད་རྣམས་ཀྱི་གྲུ་དང་ནི།། གཟིངས་དང་ཟམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར།།", - "target_gt": "For those who wish to cross the water, May I be a boat, a raft, a bridge.", + "source": "བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "target_gt": "The adversaries, my afflictions, Last long, without beginning or end. No other enemy is able To endure so long a time as them.", + "commentary_1": "བདག་གི་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྟོབས་འབའ་ཞིག་ཆེ་བར་མ་ཟད་དེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚེ་རིང་བའོ། །", + "commentary_2": "དུས་རིང་བ་ནི། བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་དུས་རིང་པོ་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་དགྲ་ཡིན་པ་ལྟར་དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར་དུས་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བརྒལ་འདོད་ (wish to cross over)\n- གྲུ་ (boat)\n- གཟིངས་ (ship)\n- ཟམ་པ་ (bridge)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱི་ (of those, genitive plural)\n- དང་ནི་ (and)\n- ཉིད་དུ་ (as, into)\n- གྱུར་ (become)\n\nFor those who wish to cross over, may I become\nA boat, a ship, and a bridge.\n\nTechnical note: This verse continues the aspiration to benefit beings, using metaphors of transportation across water. The terms གྲུ་ (boat), གཟིངས་ (ship), and ཟམ་པ་ (bridge) represent different means of helping beings \"cross over\" (བརྒལ་), which in Buddhist context often refers to transcending samsara or overcoming obstacles on the spiritual path. The use of multiple metaphors emphasizes the aspiration to be versatile in methods of helping others. This reflects the bodhisattva ideal of skillful means (ཐབས་མཁས་) in guiding beings to liberation.", - "translation": "For those who wish to cross over, may I become A boat, a ship, and a bridge." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), དགྲ་བོ་ (enemy), ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ (beginningless and endless), ཡུན་རིང་ (long-lasting), ཐུབ་པ་ (to endure)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གི་ (my) genitive particle\n- གང་ (which) relative pronoun\n- ལྟར་ (like) comparative particle\n- ཀྱང་ (also) emphatic particle\n- མ་ཡིན་ནོ་ (are not) negative verb + final particle\n\n\nMy enemies, the kleśas, which\nAre as if beginningless and endless,\nAll other enemies likewise\nAre not able to endure so long.\n\n\nTechnical note: \"kleśa\" refers to afflictive mental states in Buddhist psychology, often translated as \"defilements\" or \"afflictions.\"", + "translation": "My enemies, the kleśas, which\nAre as if beginningless and endless,\nAll other enemies likewise\nAre not able to endure so long." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor those who wish to cross over,\nMay I become their boat, their ship, and their bridge.\n", - "translation": "For those who wish to cross over,\nMay I become their boat, their ship, and their bridge." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་། །དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར། །དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར། །ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMy afflictive emotions, which are like enemies,\nHave existed for a long time without beginning or end.\nAll other enemies are not like that -\nThey cannot endure for such a long time.\n", + "translation": "My afflictive emotions, which are like enemies,\nHave existed for a long time without beginning or end.\nAll other enemies are not like that -\nThey cannot endure for such a long time." } } }, "158": { - "source": "གླིང་དོན་གཉེར་ལ་གླིང་དང་ནི།། མར་མེ་འདོད་ལ་མར་མེ་དང་།། གནས་མལ་འདོད་ལ་གནས་མལ་དང་།། བདག་ནི་ལུས་ཅན་བྲན་འདོད་པ།། ཀུན་གྱི་བྲན་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག།", - "target_gt": "May I be an isle for those who yearn for land, A lamp for those who long for light; For all who need a resting place, a bed; For those who need a servant, may I be their slave.", + "source": "མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །", + "target_gt": "Everyone, when attended kindly, is helpful and will try to please. But when afflictions are appeased, they inflict more suffering in return.", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་ན་མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་བསྟེན་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ལ། མཐུན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཐུན་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་རོ། །ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་པ་ནི་ནུས་པ་ཡོད་ཚད་ཀྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བྱས་ཏེ་བསྟེན་པར་བྱས་ན་གཞན་ཐམས་ཅད་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱེད་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན་ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གླིང་ (island, continent)\n- མར་མེ་ (lamp, light)\n- གནས་མལ་ (resting place, bed)\n- ལུས་ཅན་ (embodied beings, sentient beings)\n- བྲན་ (servant)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་གཉེར་ (seek, desire)\n- ལ་ (for)\n- དང་ནི་ (and)\n- འདོད་ (wish, want)\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- ཀུན་གྱི་ (of all)\n- འགྱུར་བར་ཤོག་ (may [I] become)\n\nFor those seeking an island, may [I] be an island, and\nFor those desiring a lamp, a lamp, and\nFor those wanting a resting place, a resting place, and\nAs for me, for embodied beings wishing for a servant,\nMay I become a servant to all.\n\nTechnical note: This verse expands on the aspiration to benefit beings in various ways. The metaphors of གླིང་ (island), མར་མེ་ (lamp), and གནས་མལ་ (resting place) represent different forms of refuge or support. The final lines emphasize the bodhisattva's willingness to serve all beings in whatever capacity they need. The phrase ཀུན་གྱི་བྲན་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག་ (may I become a servant to all) reflects the bodhisattva ideal of selfless service. This type of aspiration is characteristic of the mind training (བློ་སྦྱོང་) tradition in Tibetan Buddhism.", - "translation": "For those seeking an island, may [I] be an island, and For those desiring a lamp, a lamp, and For those wanting a resting place, a resting place, and As for me, for embodied beings wishing for a servant, May I become a servant to all." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམཐུན་པར་(harmoniously), རིམ་གྲོ་(ritual service), བསྟེན་(rely on/practice), \nཉོན་མོངས་(afflictions/kleśas), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when) in lines 1 and 3\n- ལ་ as a connector in line 2\n- Instrumental བྱས་ in lines 1 and 3\n\n\nIf one practices ritual service harmoniously,\nIt brings benefit and happiness to all.\nIf one relies on the afflictions,\nAgain and again, it causes suffering and harm.\n\n\nTechnical note: རིམ་གྲོ་ (rim gro) refers to ritual practices or services in Tibetan Buddhism, often performed to accumulate merit or show respect.", + "translation": "If one practices ritual service harmoniously,\nIt brings benefit and happiness to all.\nIf one relies on the afflictions,\nAgain and again, it causes suffering and harm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo those seeking a continent, may I be a continent;\nTo those desiring a lamp, may I be a lamp;\nTo those wanting a resting place, may I be a resting place;\nFor all beings wishing for a servant,\nMay I become a servant to them all.\n", - "translation": "To those seeking a continent, may I be a continent;\nTo those desiring a lamp, may I be a lamp;\nTo those wanting a resting place, may I be a resting place;\nFor all beings wishing for a servant,\nMay I become a servant to them all." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན། །ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན། །ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one practices harmonious rituals and observances,\nAll will bring benefit and happiness.\nBut if one indulges in afflictive emotions,\nThey will only bring suffering and harm in return.\n", + "translation": "If one practices harmonious rituals and observances,\nAll will bring benefit and happiness.\nBut if one indulges in afflictive emotions,\nThey will only bring suffering and harm in return." } } }, "159": { - "source": "ཡིད་བཞིན་ནོར་དང་བུམ་པ་བཟང་།། རིག་སྔགས་གྲུབ་དང་སྨན་ཆེན་དང་།། དཔག་བསམ་གྱི་ནི་ཤིང་དག་དང་།། ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར།།", - "target_gt": "May I be the wishing jewel, the vase of wealth, A word of power and the supreme healing, May I be the tree of miracles, For every being the abundant cow.", + "source": "དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །", + "target_gt": "If thus my long and constant enemies— The only cause of the proliferation Of manifold harms—remain within my heart, Can I be safe and happy in samsara?", + "commentary_1": "ཡང་ན་སེམས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་རོ། །ཡུན་རིང་ནི་དུས་རིང་དུའོ། །རྒྱུན་ཆགས་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །དགྲར་གྱུར་པ་ནི་སྡང་བར་བྱེད་ཅིང་ཡོད་པའོ། །གནོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གནོད་པའོ། །ཚོགས་ནི་བསྡུས་པས་སོ། །དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །བདེ་བ་རང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་པོ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་ཆགས་ཏེ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའི་དགྲར་གྱུར་པ་གནོད་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ཞིང་གནས་ན་བདག་འཁོར་བར་འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཡིད་བཞིན་ནོར་ (wish-fulfilling jewel)\n- བུམ་པ་བཟང་ (excellent vase)\n- རིག་སྔགས་ (vidyā-mantra)\n- སྨན་ཆེན་ (great medicine)\n- དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree)\n- ལུས་ཅན་ (embodied beings, sentient beings)\n- འདོད་འཇོ་ (wish-fulfilling)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and)\n- གྱི་ནི་ (genitive particle with emphasis)\n- རྣམས་ཀྱི་ (of, genitive plural)\n- གྱུར་ (become)\n\nMay I become a wish-fulfilling jewel, an excellent vase,\nAn accomplished vidyā-mantra, a great medicine,\nA wish-fulfilling tree, and\nA wish-fulfiller for all embodied beings.\n\nTechnical note: This verse uses various traditional symbols of abundance and wish-fulfillment to express the aspiration to benefit beings. ཡིད་བཞིན་ནོར་ (wish-fulfilling jewel) and དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree) are common motifs in Buddhist literature, representing inexhaustible sources of benefit. རིག་སྔགས་ (vidyā-mantra) refers to powerful spiritual formulas. The phrase ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་འཇོར་གྱུར་ (become a wish-fulfiller for all embodied beings) summarizes the overall aspiration to satisfy the needs and desires of all sentient beings. This type of aspiration reflects the bodhisattva ideal of becoming a universal source of benefit for all beings.", - "translation": "May I become a wish-fulfilling jewel, an excellent vase, An accomplished vidyā-mantra, a great medicine, A wish-fulfilling tree, and A wish-fulfiller for all embodied beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཡུན་རིང་ (long time), རྒྱུན་ཆགས་ (continuous), དགྲ་ (enemy), གནོད་པ་ (harm), སྙིང་ (heart), འཁོར་བ་ (samsara)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- གལ་ལ་འགྱུར་ rhetorical question structure\n\n\nThus, if this long-time continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harm,\nCertainly takes residence within my heart,\nHow could I fearlessly rejoice in samsara?\n\nTechnical note: \"སྙིང་\" (heart) here refers to the mind or core of one's being, not the physical organ.", + "translation": "Thus, if this long-time continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harm,\nCertainly takes residence within my heart,\nHow could I fearlessly rejoice in samsara?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike a wish-fulfilling jewel, an excellent vase,\nA powerful mantra, a great medicine,\nA wish-granting tree,\nMay I become a fulfiller of the desires of all beings.\n", - "translation": "Like a wish-fulfilling jewel, an excellent vase,\nA powerful mantra, a great medicine,\nA wish-granting tree,\nMay I become a fulfiller of the desires of all beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ། །གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན། །འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, that which has long been a continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harms,\nIf it certainly takes up residence in my heart,\nHow can I be fearless and joyful in samsara?\n", + "translation": "Thus, that which has long been a continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harms,\nIf it certainly takes up residence in my heart,\nHow can I be fearless and joyful in samsara?" } } }, "160": { - "source": "ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་དང་།། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡང་།། སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི།། རྣམ་མང་ཉེར་འཚོའི་གཞིར་ཡང་ཤོག།", - "target_gt": "Just like the earth and space itself And all the other mighty elements, For boundless multitudes of beings May I always be the ground of life, the source of varied sustenance.", + "source": "འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། །", + "target_gt": "If the keepers of the prison of samsara, such as the murderous butchers in the hells, live in the webs of greed within my mind, how can there be any happiness for me?", + "commentary_1": "འདི་ན་འཁོར་བའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་ར་སྟེ་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །སྲུང་བར་བྱེད་པས་ན་སྲུང་མ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པས་མི་ཐར་བར་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམྱལ་བའི་ནང་དེར་གནོད་པར་བྱར་བཏུབ་ཚད་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པའོ། །གསོད་པར་བྱེད་པས་ན་གཤེད་མ་ནི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་ནི་སེམས་སོ། །གནས་ནི་ཁྱིམ་དང་འདྲ་བས་ནའོ། །ཆགས་པ་ཉིད་ལྕགས་གཟེབ་སྟེ་དེ་ནའོ། །གལ་ཏེ་གནས་པར་གྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་གནས་ཤིང་སྡོད་ནའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ལས་མི་ཐར་བར་བྱེད་པས་ན་དེའི་སྲུང་མ་དམྱལ་སོགས་སུ་གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་གལ་ཏེ་བློ་ཡི་གནས་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པའི་དྲྭ་བ་ན་གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ས་ (earth)\n- འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ (great elements)\n- ནམ་མཁའ་ (space)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- ཉེར་འཚོ་ (sustenance, livelihood)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (and so forth)\n- བཞིན་དུ་ (like, in the manner of)\n- རྟག་པར་ཡང་ (always, constantly)\n- དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable, countless)\n- རྣམ་མང་ (various, manifold)\n- གཞིར་ (as a basis)\n- ཤོག་ (may it be so)\n\nLike the earth and other great elements,\nAnd like space, may I always\nBe the basis of various forms of sustenance\nFor immeasurable sentient beings.\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of fundamental elements to express an aspiration to be a constant source of support for all beings. The phrase ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ (earth and other great elements) refers to the traditional Buddhist concept of the four or five great elements. ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ (like space) implies pervasiveness and lack of discrimination. The term ཉེར་འཚོ་ (sustenance) encompasses all forms of life support. This aspiration reflects the bodhisattva ideal of becoming an inexhaustible source of benefit for all beings, as fundamental and reliable as the elements themselves.", - "translation": "Like the earth and other great elements, And like space, may I always Be the basis of various forms of sustenance For immeasurable sentient beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nའཁོར་བ་ (saṃsāra), བཙོན་ར་ (prison), དམྱལ་ (hell), གཤེད་མ་ (executioner), བློ་གནས་ (mind), ཆགས་པ་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"if\" conditional structure\n- ག་ལ་ཡོད་: rhetorical question indicating impossibility\n\n\nThese guardians of saṃsāra's prison, who have become executioners in the hells and other realms,\nIf they remain in the net of attachment where the mind dwells,\nHow could there possibly be happiness for me?\n\n\nTechnical note: This verse is describing the nature of saṃsāra and its karmic guardians (often depicted as wrathful deities or protectors in Tibetan Buddhism), emphasizing the impossibility of finding true happiness while still caught in the cycle of attachment and rebirth.", + "translation": "These guardians of saṃsāra's prison, who have become executioners in the hells and other realms,\nIf they remain in the net of attachment where the mind dwells,\nHow could there possibly be happiness for me?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike the earth and other great elements,\nAnd like space itself, may I always be\nThe ground of life with infinite diversity\nFor boundless numbers of sentient beings.\n", - "translation": "Like the earth and other great elements,\nAnd like space itself, may I always be\nThe ground of life with infinite diversity\nFor boundless numbers of sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཁོར་བའི་བཙོན་རའི་སྲུང་མས་དམྱལ་སོགས་སུ། །གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི། །གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲ་བ་ན། །གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe guardians of samsara's prison, who have become\nExecutioners in the hells and other realms -\nIf my mind remains caught in the net of attachment to them,\nHow can I ever find happiness?\n", + "translation": "The guardians of samsara's prison, who have become\nExecutioners in the hells and other realms -\nIf my mind remains caught in the net of attachment to them,\nHow can I ever find happiness?" } } }, "161": { - "source": "དེ་བཞིན་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི།། སེམས་ཅན་ཁམས་ལ་རྣམ་ཀུན་ཏུ།། ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་འདས་བར་དུ།། བདག་ནི་ཉེར་འཚོའི་རྒྱུར་ཡང་ཤོག།", - "target_gt": "Thus for everything that lives, As far as are the limits of the sky, May I be constantly their source of livelihood Until they pass beyond all sorrow.", + "source": "དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །", + "target_gt": "Therefore, until I see that I have truly slain this enemy, I will not slacken in my efforts. Those who are filled with pride, once angered, cannot sleep until those who have caused a slight offense are killed.", + "commentary_1": "འདིར་འདི་ཉིད་རིགས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་ཞེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཡུལ་ངོར་རོ། །བཙོན་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་གྱི་ཁུར་བུར་རོ། །མི་འདོར་བ་ནི་མི་གཏོང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་མཁན་ནོ། དཔེའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བའི་གོ་ཆ་བགོ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ་ངེས་པར་མ་བཅོམ་པ་དེ་སྲིད་དུ་བདག་འདིར་བརྩོན་པ་མི་འདོར་བར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་སྟེ་ཐ་མལ་པའི་དགྲ་ལ་ཡང་ཁྲོས་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ང་རྒྱལ་བདོ་བ་རྣམས་དགྲ་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་ན། ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་ལ་བརྩོན་དགོས་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ནམ་མཁའི་མཐས་ (limits of space)\n- སེམས་ཅན་ཁམས་ (realm of sentient beings)\n- མྱ་ངན་འདས་ (pass beyond sorrow, attain nirvana)\n- ཉེར་འཚོ་ (sustenance, livelihood)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་ (likewise)\n- གཏུགས་པའི་ (reaching to)\n- རྣམ་ཀུན་ཏུ་ (in all ways, completely)\n- ཐམས་ཅད་ (all)\n- བར་དུ་ (until)\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- རྒྱུར་ (as a cause)\n- ཤོག་ (may it be so)\n\nLikewise, for the realm of sentient beings reaching to the limits of space,\nIn all ways, until all have passed beyond sorrow,\nMay I be a cause of sustenance.\n\nTechnical note: This verse expands on the previous aspiration, emphasizing the vast scope and duration of the bodhisattva's commitment. The phrase ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་ (reaching to the limits of space) indicates the boundless extent of beings to be helped. མྱ་ངན་འདས་ (pass beyond sorrow) is a common euphemism for attaining nirvana. The aspiration to be a ཉེར་འཚོའི་རྒྱུ་ (cause of sustenance) until all beings are liberated reflects the bodhisattva vow to continue working for the benefit of others until samsara is empty. This type of all-encompassing, long-term commitment is a hallmark of the Mahayana bodhisattva path.", - "translation": "Likewise, for the realm of sentient beings reaching to the limits of space, In all ways, until all have passed beyond sorrow, May I be a cause of sustenance." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགྲ་(enemy), མངོན་སུམ་དུ་(directly), བཅོམ་(defeat), བརྩོན་(effort), གནོད་བྱེད་(harm-doer), ཁྲོས་(anger), ང་རྒྱལ་(pride)\n\nGrammar:\n- ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ structure indicating \"as long as...until then\"\n- མ་ + verb stem (མ་བཅོམ) for past negation\n- མི་ + verb (མི་འདོར, མི་འོང་) for future negation\n\n\nThus, as long as I have not directly and certainly defeated this enemy,\nI will not abandon my effort here.\nThose who become angry even at small harm-doers,\nThe proud ones, will not sleep until they have defeated them.\n\nNote: The \"enemy\" here likely refers to mental afflictions (kleśas) in the context of Buddhist practice, not literal external foes.", + "translation": "Thus, as long as I have not directly and certainly defeated this enemy,\nI will not abandon my effort here.\nThose who become angry even at small harm-doers,\nThe proud ones, will not sleep until they have defeated them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as space extends to the farthest reaches,\nMay I be a source of sustenance\nFor all sentient beings in every realm,\nUntil they all attain nirvana.\n", - "translation": "Just as space extends to the farthest reaches,\nMay I be a source of sustenance\nFor all sentient beings in every realm,\nUntil they all attain nirvana." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ། །ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར། །རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ། །ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, as long as I have not definitively conquered this enemy face to face,\nI will not abandon my efforts here.\nThose who are proud and angry even at small harms\nWill not sleep until they have conquered that [enemy].\n", + "translation": "Thus, as long as I have not definitively conquered this enemy face to face,\nI will not abandon my efforts here.\nThose who are proud and angry even at small harms\nWill not sleep until they have conquered that [enemy]." } } }, "162": { - "source": "ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས།། བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ།། དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར།། དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ།། བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་།།", - "target_gt": "Just as all the Buddhas of the past Have brought forth the awakened mind, And in the precepts of the Bodhisattvas Step-by-step abode and trained, Likewise, for the benefit of beings, I will bring to birth the awakened mind, And in those precepts, step-by-step, I will abide and train myself.", + "source": "རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །", + "target_gt": "Once the afflicted, who suffer from a mortal nature, enter the fray of battle with a strong wish to triumph, they scorn the pain of being struck by spears and arrows and won't retreat until they have attained their goal.", + "commentary_1": "རང་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པ་ལ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་ཏེ་རང་གི་ངང་གིས་གང་འཆི་བ་དེས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉོན་མོངས་ཏེ་ལྟ་ངན་ནོ། །གཡུལ་ངོ་ནི་གཡུལ་བྲིས་པའོ། །དངར་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་ཆས་པའོ། །ནན་གྱིས་ཏེ་དྲག་གཏུམ་གྱིས་སོ། །མདའ་ལ་སོགས་པ་གྲངས་མེད་ཅིང་བརྩིས་མི་ལང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དེ་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་སྐབས་མི་འབྱེད་པའོ། །དཔེ་བཤད་ནས་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤང་བྱའི་ཉེས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ཕན་ཡོན་དང་། རང་གིས་ཁས་བླངས་ལ་བརྟགས་ཏེ་མི་སྐྱོ་བར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གསོད་བྱེད་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་བཞིན་གྱིས་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དག་དང་གཡུལ་ངོར་དངར་ནས་འཐབ་པའི་ཚེ་ནན་གྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་དགྲ་བོ་དེ་དག་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་རང་ལ་མདའ་དང་མདུང་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དོན་དེ་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བདེ་གཤེགས་ (Well-gone One, Buddha)\n- བྱང་ཆུབ་ (enlightenment)\n- ཐུགས་ (mind, honorific)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva)\n- བསླབ་པ་ (training, discipline)\n- འགྲོ་ (beings, wanderers)\n- ཕན་དོན་ (benefit, welfare)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་ (just as...in the same way)\n- སྔོན་གྱི་ (previous, of the past)\n- ནི་ (emphatic particle)\n- བསྐྱེད་པ་ (generate, arouse)\n- རིམ་བཞིན་ (gradually, in stages)\n- གནས་པ་ (abide, remain)\n- དུ་ (for the purpose of)\n- བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་ (will generate, honorific)\n\nJust as the previous Well-gone Ones\nGenerated the mind of enlightenment, and\nIn the training of the bodhisattvas,\nThey abided gradually,\nLikewise, for the benefit of beings,\nI will generate the mind of enlightenment, and\n\nTechnical note: This verse begins the formal generation of bodhicitta (བྱང་ཆུབ་སེམས་) by following the example of previous Buddhas. The phrase རིམ་བཞིན་གནས་པ་ (abided gradually) refers to the progressive stages of bodhisattva training. The use of honorific terms (ཐུགས་, བགྱི་) shows respect for the Buddhas and elevates the act of generating bodhicitta. This verse is often recited as part of formal bodhicitta generation ceremonies in Tibetan Buddhism.", - "translation": "Just as the previous Well-gone Ones Generated the mind of enlightenment, and In the training of the bodhisattvas, They abided gradually, Likewise, for the benefit of beings, I will generate the mind of enlightenment, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་བཞིན་(Nature), འཆི་བ་(Death), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), ཉོན་མོངས་(Afflictions), གཡུལ་ངོ་(Battlefield), གཞོམ་(Defeat), མདའ་མདུང་མཚོན་(Arrows, spears, weapons)\n\n\nThose who wish to forcefully defeat on the battlefield\nThe afflictions that cause suffering by their nature of death,\nDisregarding the pain of being struck by arrows, spears, and weapons,\nDo not turn back and flee without accomplishing their goal.\n\nNote: This verse uses military metaphors to describe the determination needed in confronting afflictions (ཉོན་མོངས་, kleśa) in spiritual practice. The \"nature of death\" (རང་བཞིན་འཆི་བ) refers to the inherently transient nature of afflictions.", + "translation": "Those who wish to forcefully defeat on the battlefield\nThe afflictions that cause suffering by their nature of death,\nDisregarding the pain of being struck by arrows, spears, and weapons,\nDo not turn back and flee without accomplishing their goal." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as the previous Sugatas (Buddhas)\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively dwelt\nIn the training of bodhisattvas,\nLikewise, for the benefit of beings,\nI shall generate the mind of enlightenment,\nAnd train step by step in those practices.\n", - "translation": "Just as the previous Sugatas (Buddhas)\nGenerated the mind of enlightenment,\nAnd progressively dwelt\nIn the training of bodhisattvas,\nLikewise, for the benefit of beings,\nI shall generate the mind of enlightenment,\nAnd train step by step in those practices." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག །གཡུལ་ངོར་མདར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་། །མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས། །དོན་མ་གྲུབ་པར་ཕྱིར་ཕྱོགས་འབྱེར་བར་མི་བྱེད་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who wish to forcefully destroy in battle\nThe afflictions that cause suffering due to the nature of death,\nDisregarding the pain of being struck by arrows, spears and weapons,\nDo not turn back and flee without achieving their goal.\n", + "translation": "Those who wish to forcefully destroy in battle\nThe afflictions that cause suffering due to the nature of death,\nDisregarding the pain of being struck by arrows, spears and weapons,\nDo not turn back and flee without achieving their goal." } } }, "163": { - "source": "དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས།། རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས།། མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།། སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ།། དེང་དུས་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད།།", - "target_gt": "Those who thus with clear intelligence Take hold of the awakened mind with bright and lucid joy, That they may now increase what they have gained, Should lift their hearts with praises such as these: “Today my life has given fruit.", + "source": "རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "For me, who strives to vanquish my true, natural foes That always are the cause of every suffering, What need is there to say—I won't now be dismayed Or daunted by the hundred causes of misery.", + "commentary_1": "རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱི་དགྲ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྒྱུ་ནི་བྱེད་པའི་རྒྱུའོ། །གྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ།།ཡི་ཆད་པ་ནི་ཡིད་ཞུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་རང་བཞིན་ཏེ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་དགྲར་ངེས་པ་དག་གཞོམ་པར་བརྩོན་པ་བདག་ལ་དེང་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་གནོད་པ་གང་གིས་ཀྱང་ཡི་ཆད་པ་སྟེ་ཞུམ་པ། སྒྱིད་ལུག་པ་སྟེ་མི་སྤྲོ་བར་མི་འགྱུར་བ་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བློ་དང་ལྡན་པ་ (intelligent, wise)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta, mind of enlightenment)\n- གཟེངས་བསྟོད་ (uplift, encourage)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (in that way)\n- རབ་དང་ (with great joy)\n- བཟུང་ནས་ (having grasped)\n- མཇུག་ཀྱང་ (the conclusion also)\n- རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ (in order to elaborate)\n- འདི་ལྟར་ (in this way)\n- དེང་དུས་ (now, at this time)\n- འབྲས་བུ་ཡོད་ (has fruit, is fruitful)\n\nIn that way, the wise one,\nHaving joyfully grasped bodhicitta,\nIn order to elaborate the conclusion as well,\nUplifts the mind in this way:\n\"Now my life is fruitful.\n\nTechnical note: This verse describes the process of generating and reinforcing bodhicitta. The phrase རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ (joyfully grasped bodhicitta) emphasizes the positive emotional state associated with this commitment. གཟེངས་བསྟོད་ (uplift) suggests encouraging or strengthening one's resolve. The final line, དེང་དུས་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད་ (\"Now my life is fruitful\"), begins a series of verses that express the joy and significance of having generated bodhicitta. This type of reflection is meant to reinforce the practitioner's commitment to the bodhisattva path.", - "translation": "In that way, the wise one, Having joyfully grasped bodhicitta, In order to elaborate the conclusion as well, Uplifts the mind in this way: \"Now my life is fruitful." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), དགྲ་ (enemy), གཞོམ་ (destroy), ཡི་ཆད་ (despair), སྒྱིད་ལུག་ (discouraged)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་པ་ to indicate \"become\" or \"turn into\"\n- བདག་ལ་དེང་ indicates \"for me today\"\n- གང་གིས་ཀྱང་ is a construction meaning \"by whatever\"\n- མི་འགྱུར་ is a negative future/present form of \"become\"\n\n\nThat which has always become the cause of all suffering,\nThat natural enemy—I strive to destroy it today.\nBy whatever becomes the cause of a hundred sufferings,\nHow could I possibly become despairing or discouraged?\n\n\nTechnical note: The \"natural enemy\" likely refers to self-grasping or ego-clinging in Buddhist philosophy, which is seen as the root cause of suffering.", + "translation": "That which has always become the cause of all suffering,\nThat natural enemy—I strive to destroy it today.\nBy whatever becomes the cause of a hundred sufferings,\nHow could I possibly become despairing or discouraged?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, those endowed with wisdom,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nIn order to further increase it thereafter,\nShould encourage their mind in this way:\nToday my life has become fruitful.\n", - "translation": "Thus, those endowed with wisdom,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nIn order to further increase it thereafter,\nShould encourage their mind in this way:\nToday my life has become fruitful." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །རང་བཞིན་དགྲ་དེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་། །ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which is always the cause of all suffering,\nThe natural enemy that I strive to destroy today,\nEven if it becomes the cause of a hundred sufferings,\nHow could I possibly become discouraged or disheartened?\n", + "translation": "That which is always the cause of all suffering,\nThe natural enemy that I strive to destroy today,\nEven if it becomes the cause of a hundred sufferings,\nHow could I possibly become discouraged or disheartened?" } } }, "164": { - "source": "མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ།།", - "target_gt": "This human state has now been well assumed.", + "source": "དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། །", + "target_gt": "If someone wounded pointlessly by enemies will flaunt their scars as decorations on their body, how then is suffering a cause of injury for me who truly strives to accomplish a great purpose?", + "commentary_1": "ཇི་ལྟར་ན་མི་རིགས་སྙམ་པ་ལ། དོན་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་གྱི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་མེད་པའོ། །རྨ་ཞེས་པ་ནི་མཚོན་གྱི་རྨའོ། །དོན་ཆེན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ནོ། །ཡང་དཔེ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གང་དང་འཐབ་པ་དོན་མེད་པའི་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་དཔའ་བར་མཚོན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་བརྩོན་པར་གྱུར་པ་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅིའི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན་བསམ་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མི་ (human)\n- སྲིད་པ་ (existence, life)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ (genitive particle)\n- ལེགས་པར་ (well, excellently)\n- ཐོབ་ (obtained, attained)\n\nHuman existence has been well attained.\n\nTechnical note: This line continues the reflection on the significance of generating bodhicitta. The phrase མི་ཡི་སྲིད་པ་ (human existence) refers to the precious human rebirth, which is considered a rare and valuable opportunity in Buddhist thought. ལེགས་པར་ཐོབ་ (well attained) suggests that this human life has now been made meaningful through the generation of bodhicitta. This reflection is part of the practice of appreciating the value of human birth and using it for spiritual purposes, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and the preciousness of human life.", - "translation": "Human existence has been well attained." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། །\n", + "output": "I understand. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text you've given, following the guidelines you've outlined. Here's the translation:\n\nKey terms:\nདགྲ་ (enemy), རྨ་སྲོལ་ (wound), རྒྱན་ (ornament), སྒྲུབ་ (accomplish), བརྩོན་ (diligence/effort), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་འདྲ་བར་ to make a comparison\n- Rhetorical question structure in the last line with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nEven wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body.\nSo why should suffering harm me\nWhen I strive diligently to accomplish great purpose?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva's attitude towards hardship, comparing it to how some might wear battle scars as badges of honor.", + "translation": "Even wounds inflicted by a meaningless enemy\nAre worn like ornaments on the body.\nSo why should suffering harm me\nWhen I strive diligently to accomplish great purpose?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nHaving obtained a precious human rebirth", - "translation": "Having obtained a precious human rebirth" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་། །ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ། །བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if a meaningless enemy inflicts wounds,\nOne can wear them like ornaments on the body.\nSo why should suffering harm me,\nWhen I strive diligently for a great purpose?\n", + "translation": "Even if a meaningless enemy inflicts wounds,\nOne can wear them like ornaments on the body.\nSo why should suffering harm me,\nWhen I strive diligently for a great purpose?" } } }, "165": { - "source": "དེ་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས།། སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་ད་གྱུར་ཏོ།།", - "target_gt": "Today I take my birth in Buddha’s line, And have become the Buddha’s child and heir.", + "source": "ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། །", + "target_gt": "If fishermen, outcasts, farmers, and so forth With only thought of their own livelihood, Forbear the harms of heat and cold and such, Why don't I bear with those for beings' weal?", + "commentary_1": "ཉ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཚོ་བ་ནི་འཚོ་བ་སྟེ་ཟས་སྐོམ་ལ་སོགས་པའོ། །ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཙམ་མོ། །བཟོད་ཅེས་པ་ནི་སྲན་འཛུགས་པའི་ཚིག་གོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་ཉ་པ་དང་གདོལ་པ་སྟེ་བཤན་པ་དང་ཞིང་ལས་པ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་ཤིང་སྒྲུབ་པ་ཡང་གྲང་དང་ཚ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་བཟོད་པར་བྱེད་ན། འགྲོ་བ་ཀུན་བདེ་བའི་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད་དེ་བཟོད་དགོས་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- རིགས་ (family, lineage)\n- སྲས་ (son, child)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་རིང་ (today)\n- སུ་ (in, into)\n- སྐྱེས་ (born)\n- ད་ (now)\n- གྱུར་ཏོ་ (have become, final particle indicating completion)\n\nToday, I am born into the Buddha's family.\nNow I have become a child of the Buddhas.\n\nTechnical note: These lines express the transformative effect of generating bodhicitta. The phrase སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས་ (born into the Buddha's family) indicates entering the lineage of the bodhisattvas. སངས་རྒྱས་སྲས་ (child of the Buddhas) is a common epithet for bodhisattvas, emphasizing their spiritual relationship to the Buddhas. The use of དེ་རིང་ (today) and ད་ (now) emphasizes the immediate effect of the bodhicitta vow. This reflection is part of the practice of rejoicing in one's commitment to the bodhisattva path.", - "translation": "Today, I am born into the Buddha's family. Now I have become a child of the Buddhas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nཉ་པ་(fisherman), གདོལ་པ་(butcher), ཞིང་པ་(farmer), འཚོ་བ་(livelihood), གྲང་(cold), ཚ་(heat), གནོད་(harm), བཟོད་(endure), འགྲོ་བ་(beings)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ་ (and so forth) indicates an open-ended list\n- ཙམ་ཞིག་ (merely) emphasizes the basic nature of their livelihood\n- ཅིས་མི་བཟོད་ (why not endure) is a rhetorical question implying one should endure\n\n\nFishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho think merely of their own livelihood,\nEndure the harm of cold and heat and such.\nFor beings' happiness, why should I not endure?\n\n\nTechnical note: This verse compares the endurance of ordinary workers with the bodhisattva's motivation to endure hardships for others' benefit.", + "translation": "Fishermen, butchers, farmers, and the like,\nWho think merely of their own livelihood,\nEndure the harm of cold and heat and such.\nFor beings' happiness, why should I not endure?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nToday I am born into the Buddha family,\nNow I have become a child of the Buddha.\n", - "translation": "Today I am born into the Buddha family,\nNow I have become a child of the Buddha." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་། །གྲང་དང་ཚལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན། །འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nFishermen, butchers, farmers and the like,\nWho think only of their own livelihood,\nEndure the harms of cold and heat and such.\nHow much more should I endure for the happiness of all beings?\n", + "translation": "Fishermen, butchers, farmers and the like,\nWho think only of their own livelihood,\nEndure the harms of cold and heat and such.\nHow much more should I endure for the happiness of all beings?" } } }, "166": { - "source": "ད་ནི་བདག་གིས་ཅི་ནས་ཀྱང་།། རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་བརྩམས་ཏེ།།", - "target_gt": "In every way, then, I will undertake Activities befitting such a rank.", + "source": "ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །", + "target_gt": "When I swore I would free all beings to the ends of space in all directions from the afflictions, I myself was not yet free of the afflictions.", + "commentary_1": "ཕྱོགས་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཕྱོགས་བཅུའོ། །དགྲོལ་བར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ། །དམ་བཅས་པ་ནི་དམ་བཅས་པར་གྱུར་པའོ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར་དམ་བཅས་ནས་གང་གི་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བར་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རིགས་ (family, lineage)\n- ལས་ (action, deed)\n\nGrammatical notes:\n- ད་ནི་ (now)\n- བདག་གིས་ (by me, I)\n- ཅི་ནས་ཀྱང་ (by all means, at any cost)\n- མཐུན་པའི་ (in accordance with, fitting)\n- བརྩམས་ཏེ་ (engage in, undertake)\n\nNow, I must by all means\nEngage in actions befitting this family.\n\nTechnical note: This verse expresses the commitment to act in accordance with one's new status as a bodhisattva. The phrase རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་ (actions befitting this family) refers to the conduct appropriate for a bodhisattva, implying the practice of the six perfections and other bodhisattva activities. The use of ཅི་ནས་ཀྱང་ (by all means) emphasizes the strength and urgency of this commitment. This reflection is part of the process of reinforcing one's bodhisattva vow and aligning one's conduct with bodhisattva ideals.", - "translation": "Now, I must by all means Engage in actions befitting this family." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། །\n", + "output": "Key terms:\nཕྱོགས་བཅུ་(Ten directions), ནམ་མཁའི་མཐས་(Limits of space), འགྲོ་བ་(Beings), ཉོན་མོངས་(Afflictions), བསྒྲལ་བར་(To liberate), དམ་བཅས་(Vow/promise), བདག་ཉིད་(Oneself), མ་གྲོལ་བ་(Not liberated)\n\nGrammatical notes:\n- གཏུགས་པའི་ - Genitive particle connecting to འགྲོ་བ་\n- གང་ཚེ་ - \"When\" or \"At the time when\"\n- ཀྱང་ - Emphatic particle\n\n\nWhen I vowed to liberate\nBeings throughout the ten directions to the limits of space\nFrom their afflictions,\nWhile I myself was not free from afflictions.\n\nNote: This verse highlights the paradoxical nature of the bodhisattva vow, where one promises to liberate all beings while not yet being liberated oneself.", + "translation": "When I vowed to liberate\nBeings throughout the ten directions to the limits of space\nFrom their afflictions,\nWhile I myself was not free from afflictions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nNow I shall, by all means,\nUndertake actions in accordance with my lineage.", - "translation": "Now I shall, by all means,\nUndertake actions in accordance with my lineage." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར། །དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen I vowed to liberate all beings\nThroughout the ten directions to the ends of space\nFrom their afflictions,\nI myself was not yet free from afflictions.\n", + "translation": "When I vowed to liberate all beings\nThroughout the ten directions to the ends of space\nFrom their afflictions,\nI myself was not yet free from afflictions." } } }, "167": { - "source": "སྐྱོན་མེད་བཙུན་པའི་རིགས་འདི་ལ།། རྙོག་པར་མི་འགྱུར་དེ་ལྟར་བྱ།།", - "target_gt": "And I will do no act to mar Or compromise this high and faultless lineage.", + "source": "བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །", + "target_gt": "How is speaking without knowing my limitations not insane? Therefore, I'll never turn back in subjugating the afflictions.", + "commentary_1": "།གཞན་ལྟ་ཞོག་དང་ད་རུང་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱང་མ་གྲོལ་བས་ན་ཚོད་དེ་རང་གི་ནུས་སྦུངས་མི་ཤེས་པར་རང་དགར་སྨྲ་བ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་པ་སྟེ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་སླར་མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཅན་ནོ། །", + "commentary_2": "བདག་གི་བློའམ་ནུས་པའི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན་ཏེ། སྨྱོན་པ་དང་འདྲ་བར་གྱུར་པས་དེ་ན་གཞན་འགྲོལ་བར་བྱེད་པས་རང་གྲོལ་བར་བྱ་དགོས་སོ། །ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྐྱོན་མེད་ (faultless, unblemished)\n- བཙུན་པ་ (noble, honorable)\n- རིགས་ (family, lineage)\n- རྙོག་པ་ (stain, defilement)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལ་ (in this, to this)\n- མི་འགྱུར་ (will not become)\n- དེ་ལྟར་ (in that way, thus)\n- བྱ་ (do, act)\n\nI will act in such a way\nThat this faultless, noble family\nWill not become defiled.\n\nTechnical note: This verse expresses the commitment to maintain the purity of the bodhisattva lineage. The phrase སྐྱོན་མེད་བཙུན་པའི་རིགས་ (faultless, noble family) refers to the lineage of bodhisattvas. རྙོག་པར་མི་འགྱུར་ (will not become defiled) implies a commitment to avoid actions that would compromise the integrity of this lineage. This reflection is part of the practice of maintaining mindfulness of one's bodhisattva vows and acting in accordance with bodhisattva ideals. The emphasis on purity and nobility underscores the elevated status and responsibility that comes with generating bodhicitta.", - "translation": "I will act in such a way That this faultless, noble family Will not become defiled." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཚོད་ (measure/limit), སྨྲ་བ་ (speak), སྨྱོན་པ་ (mad/insane), ཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), གཞོམ་པ་ (destroy/overcome), ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ (non-returning/irreversible)\n\nGrammatical notes:\n- མི་ཤེས་པར་ (not knowing) - verbal negation\n- ཇི་ལྟར་ (how) - interrogative particle\n- དེ་ལྟར་ (thus/in that way) - demonstrative\n- རྟག་ཏུ་ (always) - adverbial phrase\n\n\nNot knowing even my own measure,\nHow is my speech not that of a madman?\nThus, to destroy the afflictions,\nI shall always be irreversible.\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", + "translation": "Not knowing even my own measure,\nHow is my speech not that of a madman?\nThus, to destroy the afflictions,\nI shall always be irreversible." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor this faultless monastic lineage,\nAct in such a way as to not cause disturbance.\n", - "translation": "For this faultless monastic lineage,\nAct in such a way as to not cause disturbance." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར། །སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན། །དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout knowing one's own measure,\nHow is speaking not like madness?\nThus, to overcome afflictions,\nOne should never turn back.\n", + "translation": "Without knowing one's own measure,\nHow is speaking not like madness?\nThus, to overcome afflictions,\nOne should never turn back." } } }, "168": { - "source": "ལོང་བས་ཕྱག་དར་ཕུང་པོ་ལས།། ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "For I am like a blind man who has found A precious gem inside a heap of dust.", + "source": "འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། །", + "target_gt": "I'll cling to this tenaciously and enter battle bearing a grudge against afflictions other than the type that conquers the afflictions.", + "commentary_1": "ཀུན་ནས་ཞེན་པར་བྱས་པ་ནི་གདུག་པ་དྲག་པོས་སོ། །ཁོན་དུ་བཟུང་བ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མི་འདོར་བའོ། །གཡུལ་སྤྲད་པ་ནི་འཐབ་པ་ལ་བརྩོན་པའོ། །ཅི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའམ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་གནོད་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཞག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མཐའ་དག་རྒྱུན་གཅོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་པར་བྱ་ཞིང་། ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །འོ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བྱ་ཡིན་མོད། ཞེན་པའམ་འཁོན་འཛིན་དེ་ཇི་ལྟར་བསྟེན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་བྱེད་དེ་ནི་རེ་ཞིག་སྤང་བྱར་མ་གཏོགས་པ་དེ་རེ་ཞིག་མི་སྤོང་ལ། མཐར་དེ་ཡང་སྤོང་ཞེས་བྱ་བར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་གསལ་ལོ། །འགའ་ཞིག་ཉོན་མོངས་སུ་མ་གཏོགས་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེར་སྣང་བ་ཡིན་གྱི་དེ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་དང་མཐུན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལོང་བ་ (blind person)\n- ཕྱག་དར་ཕུང་པོ་ (heap of sweepings, garbage pile)\n- རིན་ཆེན་ (precious jewel)\n\nGrammatical notes:\n- ས་ (agentive particle)\n- ལས་ (from)\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར་ (just as...like that)\n- རྙེད་པ་ (find, discover)\n\nJust as a blind person\nMight find a jewel in a heap of rubbish,\n\nTechnical note: This verse begins a simile to illustrate the rarity and preciousness of generating bodhicitta. The image of a blind person finding a jewel in garbage emphasizes the unexpected and fortunate nature of this spiritual achievement. This type of analogy is common in Buddhist literature to convey the value of certain spiritual attainments or opportunities. The verse is incomplete and likely continues in the next lines to complete the comparison.", - "translation": "Just as a blind person Might find a jewel in a heap of rubbish," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཞེན་བྱ་ (to cling to), ཁོན་དུ་བཟུང་ (to hold a grudge), གཡུལ་སྤྲད་ (to engage in battle), ཉོན་མོངས་པ་ (afflictions), ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་ (destroyer of afflictions)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞིང་ as a connector between clauses\n- མ་གཏོགས་སོ་ at the end indicating an exception\n\n\nTo this I should cling and,\nHolding a grudge, engage in battle.\nSuch types of afflictions\nAre excepted only for the destroyer of afflictions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of confronting afflictions (ཉོན་མོངས་པ་, kleśa) in Buddhist practice. The \"destroyer of afflictions\" likely refers to wisdom or a realized being who can skillfully work with afflictive emotions.", + "translation": "To this I should cling and,\nHolding a grudge, engage in battle.\nSuch types of afflictions\nAre excepted only for the destroyer of afflictions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nJust as a blind person might find\nA precious jewel in a pile of rubbish\n", - "translation": "Just as a blind person might find\nA precious jewel in a pile of rubbish" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་། །ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ། །ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo this I cling and grasp,\nHolding grudges and engaging in conflict.\nSuch afflictive emotions as these\nAre conquered only by the destroyer of afflictions.\n", + "translation": "To this I cling and grasp,\nHolding grudges and engaging in conflict.\nSuch afflictive emotions as these\nAre conquered only by the destroyer of afflictions." } } }, "169": { - "source": "དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས།། བྱང་ཆུབ་སེམས་འདི་བདག་ལ་སྐྱེས།།", - "target_gt": "For so it is, by some strange chance, That bodhichitta has been born in me.", + "source": "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། །", + "target_gt": "It would be better to be slain by being burnt or decapitated. In no way shall I ever bow before my enemy, the afflictions.", + "commentary_1": "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདི་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཏན་འདུད་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏེ།ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་དང་དགྲ་གཞན་མི་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ་བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་ལ་འདུད་པར་ཏེ་དེའི་དབང་དུ་འགྲོ་བར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta, mind of enlightenment)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་ (likewise, in the same way)\n- ཇི་ཞིག་ལྟར་ (somehow)\n- སྟེས་ནས་ (by chance, coincidentally)\n- འདི་ (this)\n- བདག་ལ་ (in me, to me)\n- སྐྱེས་ (arose, was born)\n\nLikewise, somehow by chance,\nThis bodhicitta has arisen in me.\n\nTechnical note: This verse completes the simile begun in the previous lines. The phrase ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས་ (somehow by chance) emphasizes the rare and fortuitous nature of generating bodhicitta, comparing it to the unlikely event of a blind person finding a jewel in rubbish. The use of དེ་བཞིན་ (likewise) directly connects this to the previous analogy. This reflection on the precious and unexpected nature of bodhicitta is meant to increase appreciation and commitment to the bodhisattva path.", - "translation": "Likewise, somehow by chance, This bodhicitta has arisen in me." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྲེགས་ (burn), བསད་ (kill), མགོ་བོ་ (head), བཅད་ (cut off), ཉོན་མོངས་པ་ (kleśa), དགྲ་ (enemy), མདུད་པ་ (bow down)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ and ཏམ for conditional statements\n- བླའི as a contrastive particle (\"rather than\")\n- རྣམ་པ་ཀུན་དུ as an adverbial phrase (\"in all ways\")\n- མི་བྱའོ as a negative future/imperative\n\n\nEven if I am burned and killed,\nOr even if my head is cut off, so be it;\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of kleśas.\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་པ་ (kleśa) refers to afflictive emotions or mental states in Buddhist philosophy, often left untranslated due to its technical nature.", + "translation": "Even if I am burned and killed,\nOr even if my head is cut off, so be it;\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of kleśas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn the same way, by some chance,\nThis awakening mind has arisen in me.\n", - "translation": "In the same way, by some chance,\nThis awakening mind has arisen in me." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ། །བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི། །དགྲ་ལ་མདུད་པར་མི་བྱའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if I am burned and killed,\nEven if my head is cut off, so be it.\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of afflictive emotions.\n", + "translation": "Even if I am burned and killed,\nEven if my head is cut off, so be it.\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of afflictive emotions." } } }, "170": { - "source": "འགྲོ་བའི་འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི།། བདུད་རྩི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ།། འགྲོ་བའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ཡི།། མི་ཟད་གཏེར་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "This is the supreme draft of immortality That slays the Lord of Death, the slaughterer of beings, The rich unfailing treasure-mine To heal the poverty of wanderers.", + "source": "ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "Though ordinary enemies, when banished, will stay in other lands, which they adopt to build their power until their return, the enemy affliction is not so.", + "commentary_1": "ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་གཞན་ནི་ལྗོངས་བཙན་སའོ། །གང་ཡུལ་དེ་ནས་ནུས་པ་སྟེ། །ཚོགས་པ་འཕེལ་ཙམ་ན་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ནི་སླར་ཡང་རྒོལ་དུ་འོང་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཐ་མལ་གྱི་དགྲ་བོ་ནི་ལན་ཅིག་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ཡུལ་གཞན་ཞིག་ཏུ་གནས་ཤིང་དེ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་དེར་ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཡང་ཕྱིར་ལྡོག་ཅིང་གནོད་པ་བྱེད་སྲིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲའི་ཚུལ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ལན་ཅིག་རྩ་བ་ནས་སྤངས་ན་སླར་ལྡོག་པ་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟར་སྤོང་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་འདི་དཔྱད་ན་གཞོམ་སླ་བས་བརྙས་ཚིག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཉོན་མོངས་འདི་ནི་རྩ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་པ་ཙམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ཞེས་པ་དང་། རྣམ་བཤད་ལས། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི། །ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- འཆི་བདག་ (Lord of Death)\n- བདུད་རྩི་ (amrita, nectar of immortality)\n- དབུལ་བ་ (poverty)\n- མི་ཟད་གཏེར་ (inexhaustible treasure)\n\nGrammatical notes:\n- འཇོམས་བྱེད་པའི་ (that which destroys)\n- མཆོག་ (supreme)\n- ཀྱང་ (also, even)\n- འདི་ཡིན་ནོ་ (this is, emphatic statement)\n- སེལ་བ་ཡི་ (that which eliminates)\n\nThis is also the supreme nectar\nThat destroys the Lord of Death of beings.\nThis is also the inexhaustible treasure\nThat eliminates the poverty of beings.\n\nTechnical note: These verses extol the virtues of bodhicitta, comparing it to powerful remedies for fundamental sufferings. The phrase འཆི་བདག་འཇོམས་བྱེད་པའི་བདུད་རྩི་ (nectar that destroys the Lord of Death) suggests bodhicitta's power to overcome death, likely referring to the cycle of rebirth. མི་ཟད་གཏེར་ (inexhaustible treasure) emphasizes bodhicitta's limitless capacity to benefit beings. The repetition of འདི་ཡིན་ནོ་ (this is) emphasizes that bodhicitta itself possesses these qualities. This type of praise for bodhicitta is common in Mahayana texts, aimed at inspiring practitioners to generate and maintain this altruistic intention.", - "translation": "This is also the supreme nectar That destroys the Lord of Death of beings. This is also the inexhaustible treasure That eliminates the poverty of beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཐ་མལ་(ordinary), དགྲ་བོ་(enemy), ཡུལ་(country/place), ཉོན་མོངས་(kleśa)\n\nGrammar:\n- ཕྱུང་ཡང་ནི། (although expelled)\n- གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། (having stayed and fully grasped)\n- ནུས་པ་བརྟས་ནས་ (having strengthened power)\n- དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། (is not like that)\n\n\nAlthough an ordinary enemy, expelled from the country,\nMay dwell in another land and, having fully grasped it,\nReturn later after strengthening their power,\nThe enemy of kleśas does not behave in this way.\n\n\nNote: This verse contrasts the behavior of ordinary enemies with that of kleśas (mental afflictions), emphasizing that kleśas operate differently and are more persistent than worldly foes.", + "translation": "Although an ordinary enemy, expelled from the country,\nMay dwell in another land and, having fully grasped it,\nReturn later after strengthening their power,\nThe enemy of kleśas does not behave in this way." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is the supreme nectar\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is the inexhaustible treasure\nThat dispels the poverty of beings.\n", - "translation": "This is the supreme nectar\nThat conquers the lord of death for beings.\nThis is the inexhaustible treasure\nThat dispels the poverty of beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི། །ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས། །ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི །ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough ordinary enemies may be driven from the land,\nThey can dwell in other places and gather strength,\nThen return again with renewed power.\nBut the enemy of afflictive emotions is not like that.\n", + "translation": "Though ordinary enemies may be driven from the land,\nThey can dwell in other places and gather strength,\nThen return again with renewed power.\nBut the enemy of afflictive emotions is not like that." } } }, "171": { - "source": "འགྲོ་བའི་ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི།། སྨན་གྱི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "It is the sovereign remedy That perfectly allays all maladies.", + "source": "ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །", + "target_gt": "Wretched afflictions, cast out by the eye of prajna! When they are driven from my mind, where can they go? Where can they stay so that they can return to harm me? It's just that I, weak-minded, have not persevered.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཤེས་རབ་སྟེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་མིག་གིས་གཏན་ནས་སོ། །བདག་ཉིད་ནི་བདག་གི་ཡིད་ལས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསལ་བ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བའོ། །གང་དུ་འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་ས་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ནི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་བལྟས་པས་སྤང་བར་བྱ་ཞིང་། བདག་གི་ཡིད་ལས་བསལ་བ་ན་དེ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་འགྲོ་ས་མེད་ལ། གང་དུ་གནས་ནས་ནུས་པ་བརྟས་ནས་སླར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འོང་སྟེ་འོང་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་བློ་ཞན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད་ཀྱི་ཡོད་ན་མི་སྤོང་མི་སྲིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- ནད་ (illness, disease)\n- སྨན་ (medicine)\n\nGrammatical notes:\n- རབ་ཞི་བྱེད་པའི་ (that which thoroughly pacifies)\n- མཆོག་ (supreme)\n- ཀྱང་ (also, even)\n- འདི་ཡིན་ནོ་ (this is, emphatic statement)\n\nThis is also the supreme medicine\nThat thoroughly pacifies the illnesses of beings.\n\nTechnical note: This verse continues the praise of bodhicitta, now comparing it to medicine. The phrase ནད་རབ་ཞི་བྱེད་པའི་ (thoroughly pacifies the illnesses) suggests bodhicitta's power to alleviate all forms of suffering, not just physical ailments. In Buddhist context, \"illness\" often metaphorically refers to mental afflictions or all forms of suffering in samsara. The use of མཆོག་ (supreme) emphasizes that bodhicitta is considered the highest form of spiritual remedy. This type of praise aims to inspire practitioners to value and cultivate bodhicitta as the ultimate solution to all problems.", - "translation": "This is also the supreme medicine That thoroughly pacifies the illnesses of beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཤེས་རབ་ (prajñā), མིག་ (eye), སྤང་ (abandon), བདག་ (self), ཡིད་ (mind), གནས་ (abide), གནོད་ (harm), བློ་ཞེན་ (mental attachment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical questions with གང་དུ་\n- Causative construction with ཕྱིར་\n- Negation with མེད་པར་\n\n\nAbandon kleśas with the eye of prajñā.\nWhere will they go when removed from my mind?\nWhere will they abide and return from to harm me?\nMental attachment to self is simply without diligence.\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers to afflictive emotions or mental states\n- ཤེས་རབ་ (prajñā) is often translated as \"wisdom\" but specifically refers to discriminating awareness\n- The verse uses rhetorical questions to emphasize the illusory nature of kleśas when examined with wisdom", + "translation": "Abandon kleśas with the eye of prajñā.\nWhere will they go when removed from my mind?\nWhere will they abide and return from to harm me?\nMental attachment to self is simply without diligence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis is also the supreme medicine\nThat pacifies the greatest illnesses of beings.\n", - "translation": "This is also the supreme medicine\nThat pacifies the greatest illnesses of beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་། །བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་། །བློ་ཞེན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAbandon afflictive emotions with the eye of wisdom.\nWhere will they go when removed from one's mind?\nWhere will they dwell before returning to harm oneself?\nMental attachments are exhausted when there is no more striving for self.\n", + "translation": "Abandon afflictive emotions with the eye of wisdom.\nWhere will they go when removed from one's mind?\nWhere will they dwell before returning to harm oneself?\nMental attachments are exhausted when there is no more striving for self." } } }, "172": { - "source": "སྲིད་ལམ་འཁྱམས་ཤིང་དུབ་པ་ཡི།། འགྲོ་བའི་ངལ་བསོའི་ལྗོན་ཤིང་ཡིན།།", - "target_gt": "It is the tree that gives relief To those who wander wearily the pathways of existence.", + "source": "ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །", + "target_gt": "Afflictions do not dwell in objects, in the senses, or between. Nor are they somewhere else. Where do they dwell that harm all beings? They're like illusions. Rid your heart of fear, and apply diligence for the sake of understanding. Why let them torment you pointlessly in hell and other realms?", + "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །དབང་པོ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་དག་གོ། །དབང་པོ་བཏུལ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེའོ། །བར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་བར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །གར་གནས་ཞེས་པ་ནི་གང་དུ་གནས་ནས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་རྒྱུ་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་བརྫུན་པ་སྟེ། འདི་མི་ཤེས་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་ཕྱིར་ནི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟོད་པ་ནི་འབད་རྩོལ་ལོ། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་སྟེ་སྐབས་སུ་མ་བབ་བཞིན་དུའོ། །", + "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཇི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་ན་མི་གནས་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ལ་གནས་པ་མིན་ཏེ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་མེད་པ་སྲིད་པས་སོ། །ཡུལ་དབང་དེ་དག་གི་བར་ནའང་གནས་པ་མིན་ལ། དེ་དག་ལས་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །དེས་ན་ཉོན་མོངས་འདི་དག་ནི་གར་གནས་ནས་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བརྟགས་ན་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་ལ་གནོད་བྱེད་དུ་སྣང་བས་འདི་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་སྤོང་མི་ནུས་སྙམ་པའི་སྙིང་ལ་འཇིགས་པ་སྤོང་ལ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་སྟེན་ཅིག དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་དེ་བྱེད་པ་འདི་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པའམ་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྲིད་ལམ་ (path of existence, samsara)\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- ངལ་བསོ་ (rest, relief)\n- ལྗོན་ཤིང་ (tree)\n\nGrammatical notes:\n- འཁྱམས་ཤིང་ (wandering and)\n- དུབ་པ་ཡི་ (who are weary)\n- ཡིན་ (is)\n\nFor beings who wander and are weary on the path of existence,\nThis is the tree of rest.\n\nTechnical note: This verse continues the praise of bodhicitta, now comparing it to a resting tree for tired travelers. The phrase སྲིད་ལམ་འཁྱམས་ཤིང་དུབ་པ་ (wandering and weary on the path of existence) vividly describes the condition of beings trapped in samsara. ངལ་བསོའི་ལྗོན་ཤིང་ (tree of rest) metaphorically represents bodhicitta as a source of relief and rejuvenation for suffering beings. This type of metaphor, drawing on natural imagery, is common in Buddhist literature to illustrate spiritual concepts. The verse emphasizes bodhicitta's role in providing solace and support on the spiritual path.", - "translation": "For beings who wander and are weary on the path of existence, This is the tree of rest." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཡུལ་ (object), དབང་ཚོགས་ (sense faculties), སྒྱུ་ (illusion), དམྱལ་ (hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་...ན construction for neither/nor\n- བྱེད་ as an auxiliary verb for active voice\n- རྣམས་སུ་ indicating plural locative\n\n\nThe kleśas do not abide in objects, nor in the sense faculties, nor elsewhere.\nWhere then do these reside, that harm all beings?\nThis is like an illusion; therefore, abandon fear in your heart and strive for understanding.\nWhy do they harm me needlessly in hells and such?\n\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers to afflictive emotions or mental states in Buddhist psychology\n- The text is exploring the nature and location of kleśas, emphasizing their illusory quality\n- The final line suggests a contemplation on the seemingly arbitrary nature of suffering", + "translation": "The kleśas do not abide in objects, nor in the sense faculties, nor elsewhere.\nWhere then do these reside, that harm all beings?\nThis is like an illusion; therefore, abandon fear in your heart and strive for understanding.\nWhy do they harm me needlessly in hells and such?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor beings who wander wearily on the path of existence,\nYou are the tree of rest that relieves their fatigue.\n", - "translation": "For beings who wander wearily on the path of existence,\nYou are the tree of rest that relieves their fatigue." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་པར་ནའང་མིན། །དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་འདི་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད། །འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤོངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན། །དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAfflictive emotions do not reside in objects, nor in the sense faculties, nor in the space between.\nIf they are nowhere else to be found, where do these harmful things that afflict all beings dwell?\nThis is like an illusion, therefore abandon fear in your heart; strive to understand this.\nWhy do I needlessly subject myself to the harms of hell and other lower realms?\n", + "translation": "Afflictive emotions do not reside in objects, nor in the sense faculties, nor in the space between.\nIf they are nowhere else to be found, where do these harmful things that afflict all beings dwell?\nThis is like an illusion, therefore abandon fear in your heart; strive to understand this.\nWhy do I needlessly subject myself to the harms of hell and other lower realms?" } } }, "173": { - "source": "འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ངན་འགྲོ་ལས།། སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱི་སྟེགས་ཡིན།། འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་བའི།། སེམས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཤར་བ་ཡིན།།", - "target_gt": "It is the universal bridge that saves All wandering beings from the states of loss, The rising moon of the enlightened mind That soothes the sorrows born of the afflictions.", + "source": "དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །", + "target_gt": "I've contemplated thus and now will strive To undertake the precepts as described. How can a patient who needs medicine Be cured if they ignore the doctor's advice?", + "commentary_1": "ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསླབ་པ་རྣམས་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྟེ་དེའི་དོན་དུའོ། །སྨན་དག་གིས་ཏེ་ནད་པས་སྨན་བསྟེན་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །སོས་གྱུར་ག་ལ་ཡོད་དེ་ནད་མེད་ཅིང་བྱང་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའོ།།བསྟན་པའི་དོན་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པ་ནི་བག་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བག་ཡོད་པར་བྱ་བའི་དོན་སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་བསམས་ཏེ། མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ལས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་པར་འབད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་སྨན་པའི་ངག་དག་ལ་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས་བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་ལས་ཐར་བར་མི་འགྱུར་རོ། ། བསླབ་བཏུས་ལས། གང་གིས་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་བའི། །གནད་ཀྱི་གནས་རྣམས་འདི་རིགས་བྱ། །བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །དགེ་བ་དུས་གསུམ་བསྐྱེད་པ་རྣམས། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བཏང་བ་དང་། །དེ་བསྲུང་དག་དང་སྤེལ་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་འབད་པར་རིགས་སོ་ཞེས་གདམས་པའོ། །ལེའུ་བཞི་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- ངན་འགྲོ་ (lower realms)\n- སྒྲོལ་བ་ (liberate, free)\n- སྤྱི་སྟེགས་ (universal bridge)\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions, kleshas)\n- གདུང་ (torment, suffering)\n- སེམས་ (mind)\n- ཟླ་བ་ (moon)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་ (all)\n- ལས་ (from)\n- བྱེད་པའི་ (that does, which performs)\n- སེལ་བའི་ (that dispels)\n- ཤར་བ་ (risen, appeared)\n- ཡིན་ (is)\n\nIt is the universal bridge\nThat liberates all beings from the lower realms.\nIt is the risen moon of the mind\nThat dispels the tormenting afflictions of beings.\n\nTechnical note: This verse continues the praise of bodhicitta using two metaphors. The first compares bodhicitta to a སྤྱི་སྟེགས་ (universal bridge) that helps beings cross over from lower realms, emphasizing its salvific function. The second metaphor likens bodhicitta to a ཟླ་བ་ (moon) that dispels the darkness of afflictions, highlighting its purifying and soothing qualities. The phrase ཉོན་མོངས་གདུང་ (tormenting afflictions) refers to the mental states that cause suffering in Buddhist psychology. These poetic descriptions aim to inspire reverence and commitment to the cultivation of bodhicitta.", - "translation": "It is the universal bridge That liberates all beings from the lower realms. It is the risen moon of the mind That dispels the tormenting afflictions of beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། །\n", + "output": "For the given Tibetan text:\n\nKey terms:\nརྣམ་བསམས་(thoroughly consider), བསླབ་པ་(training/discipline), བསྒྲུབ་པ་(accomplish/practice), སྨན་པ་(doctor), ནད་པ་(patient)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི་: \"as explained\"\n- ཆེད་དུ་: \"for the purpose of\"\n- ག་ལ་ཡོད་: rhetorical question particle\n\n\nHaving thoroughly considered thus, one should strive to practice the training as explained. If a patient does not heed the doctor's words, how could they be cured by medicines?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of following the instructions (བསླབ་པ་) diligently, using a medical analogy to illustrate the point.", + "translation": "Having thoroughly considered thus, one should strive to practice the training as explained. If a patient does not heed the doctor's words, how could they be cured by medicines?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIt is the universal vehicle that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the moon in the mind\nThat dispels the torment of beings' afflictions.\n", - "translation": "It is the universal vehicle that liberates\nAll beings from the lower realms.\nIt is the rising of the moon in the mind\nThat dispels the torment of beings' afflictions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་རྣམ་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི། །བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ། །སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས། །བཅོས་དགོས་ནད་པ་སོས་པ་ག་ལ་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving thus contemplated as explained,\nOne should strive diligently to practice the training.\nIf the doctor's words are not heeded,\nHow can a patient who needs treatment be cured by medicines?\n", + "translation": "Having thus contemplated as explained,\nOne should strive diligently to practice the training.\nIf the doctor's words are not heeded,\nHow can a patient who needs treatment be cured by medicines?" } } }, "174": { - "source": "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག། དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན།། དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས།། མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ཕྱུང་བ་ཡིན།།", - "target_gt": "It is the mighty sun that utterly dispels The misty ignorance of wandering beings, The creamy butter, rich and full, That’s churned from milk of holy teaching.", + "source": "བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། །", + "target_gt": "All those who wish to keep the precepts Should concentrate and guard their minds. If you do not protect your mind, You won't be able to keep the precepts.", + "commentary_1": "ད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འཇིལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསླབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དག་གིས་སོ། །གཡོ་བ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སེམས་ཁོ་ན་བསྲུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "ད་ནི་གཉིས་པ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་ལེའུ་སྟོན་ཏེ། འདིར་དྲན་པ་ནི་བདག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་སྤང་བྱ་དང་བསྒྲུབ་བྱ་རྣམས་དྲན་པ་ཡིན་ལ། ཤེས་བཞིན་ནི་སྤོང་སྒྲུབ་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་གཞུང་གིས་སྟོན་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསླབ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་སེམས་བསྲུང་བ་དང་། སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་དང་། དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི་མདོར་བསྟན་ནི། བསླབ་པ་མ་ཉམས་པར་སྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ཏེ་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་གཡོ་བར་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན་བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སེམས་སྲུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་ལྟར་བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། བསྲུང་བ་ལ་འབད་དགོས་པའི་ཚུལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- མི་ཤེས་ (ignorance)\n- རབ་རིབ་ (cataracts, visual obscurations)\n- དཔྱིས་འབྱིན་ (completely remove)\n- ཉི་མ་ (sun)\n- དམ་ཆོས་ (sacred Dharma)\n- འོ་མ་ (milk)\n- མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ (essence of butter)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ (plural marker)\n- ཆེན་པོ་ (great)\n- བསྲུབས་པ་ལས་ (from churning)\n- ཕྱུང་བ་ (extracted)\n- ཡིན་ (is)\n\nIt is the great sun that completely removes\nThe cataracts of beings' ignorance.\nIt is the essence of butter\nExtracted from churning the milk of the sacred Dharma.\n\nTechnical note: This verse continues the praise of bodhicitta using two more metaphors. The first compares bodhicitta to a ཉི་མ་ཆེན་པོ་ (great sun) that dispels ignorance, emphasizing its illuminating quality. The second likens bodhicitta to མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ (essence of butter), suggesting it's the most refined essence of Buddhist teachings. The phrase མི་ཤེས་རབ་རིབ་ (cataracts of ignorance) combines two terms for obscuration, emphasizing the blinding nature of ignorance. These metaphors highlight bodhicitta's role in overcoming fundamental spiritual obstacles and representing the quintessence of Buddhist practice.", - "translation": "It is the great sun that completely removes The cataracts of beings' ignorance. It is the essence of butter Extracted from churning the milk of the sacred Dharma." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། །\n", + "output": "Key terms:\nབསླབ་པ་(training/precepts), བསྲུང་(protect/guard), སེམས་(mind), བསྒྲིམས་(exert/strive)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདོད་པ་ཡིས་ indicating desire/wish\n- Repetition of བསྲུང་ emphasizing protection\n- མ་བྱས་ན་ conditional structure\n\n\nThose wishing to guard the precepts\nShould strive diligently to guard the mind.\nIf one does not guard this mind,\nIt will be impossible to guard the precepts.\n\n\nTechnical note: བསླབ་པ་ (training/precepts) refers to the ethical guidelines and practices in Buddhism, particularly the bodhisattva vows in this context.", + "translation": "Those wishing to guard the precepts\nShould strive diligently to guard the mind.\nIf one does not guard this mind,\nIt will be impossible to guard the precepts." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe great sun that dispels\nThe cataracts of beings' ignorance;\nFrom churning the milk of the holy Dharma,\nThe essence of butter has been extracted.\n", - "translation": "The great sun that dispels\nThe cataracts of beings' ignorance;\nFrom churning the milk of the holy Dharma,\nThe essence of butter has been extracted." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས། །རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ། །སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན། །བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who wish to guard their training,\nShould diligently guard their mind.\nIf this mind is not guarded,\nIt will be impossible to guard one's training.\n", + "translation": "Those who wish to guard their training,\nShould diligently guard their mind.\nIf this mind is not guarded,\nIt will be impossible to guard one's training." } } }, "175": { - "source": "འགྲོ་བའི་མགྲོན་པོ་སྲིད་པའི་ལམ་རྒྱུ་ཞིང་།། བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ལ།། འདི་ནི་བདེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཉེར་གནས་ཏེ།།", - "target_gt": "Living beings! Wayfarers upon life’s paths, Who wish to taste the riches of contentment, Here before you is the supreme bliss.", + "source": "སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "An untamed elephant amok Does not create as much harm here As letting the elephant of mind Run loose will cause in the Incessant.", + "commentary_1": "སེམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཡན་བཏང་ཞེས་པ་ནི་གླང་པོ་ཆེ་སྨྱོན་པ་ལྟ་བུར་རང་དགར་ཡན་པར་བཏང་བའོ། །མ་དུལ་བ་ནི་མ་བསླབས་པའོ། །མྱོས་པ་ནི་གླང་སྨྱོན་ནོ། །འདི་ན་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་ནའོ། །དེ་དམ་དུ་བཏགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་དམིགས། བསྲུངས་པའི་ཕན་ཡོན། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཆེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཡུལ་ལ་ཡན་པར་བཏང་བས་མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར་གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས་འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད་དེ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- མགྲོན་པོ་ (guests, travelers)\n- སྲིད་པའི་ལམ་ (path of existence, samsara)\n- བདེ་བ་ (happiness, bliss)\n- ལོངས་སྤྱོད་ (enjoyments)\n\nGrammatical notes:\n- རྒྱུ་ཞིང་ (while traveling)\n- སྤྱད་པར་འདོད་པ་ (wishing to experience)\n- ལ་ (for)\n- འདི་ནི་ (this)\n- མཆོག་ཏུ་ (supreme, highest)\n- ཉེར་གནས་ (abides close, remains near)\n- ཏེ་ (and, connective particle)\n\nFor beings, the travelers journeying on the path of existence,\nWho wish to experience enjoyments of happiness,\nThis abides as the supreme happiness, and\n\nTechnical note: This verse continues the praise of bodhicitta, now describing it as the ultimate source of happiness for beings in samsara. The metaphor of beings as མགྲོན་པོ་ (guests or travelers) emphasizes the transient nature of existence in Buddhist philosophy. The phrase བདེ་བའི་མཆོག་ (supreme happiness) suggests that bodhicitta provides a happiness superior to ordinary worldly pleasures. This verse is incomplete and likely continues in the next line to complete the thought.", - "translation": "For beings, the travelers journeying on the path of existence, Who wish to experience enjoyments of happiness, This abides as the supreme happiness, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གླང་པོ་ (elephant), ཡན་བཏང་ (let loose), མནར་མེད་ (Avīci hell), གནོད་པ་ (harm), གླང་ཆེན་ (great elephant), མ་ཐུལ་ (untamed), མྱོས་པ་ (intoxicated)\n\nGrammatical notes:\n- Comparative structure using ལྟར་ (like/as)\n- Instrumental case with ཡིས་\n\n\nAn untamed elephant of the mind, when let loose,\nCauses harm like [that experienced in] the Avīci hell.\nAn untamed, intoxicated great elephant\nDoes not cause such harm in this world.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the destructive potential of an untamed mind, comparing it to the sufferings of the Avīci hell, which is considered the most severe of the Buddhist hells. The comparison with a physical elephant underscores that mental afflictions are more dangerous than physical threats.", + "translation": "An untamed elephant of the mind, when let loose,\nCauses harm like [that experienced in] the Avīci hell.\nAn untamed, intoxicated great elephant\nDoes not cause such harm in this world." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWandering guest traversing the path of existence,\nDesiring to experience pleasurable enjoyments,\nThis is the supreme bliss in which to abide.\n", - "translation": "Wandering guest traversing the path of existence,\nDesiring to experience pleasurable enjoyments,\nThis is the supreme bliss in which to abide." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས། །མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར། །གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས། །འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike an untamed elephant causing harm in hell,\nThe wild elephant of the mind, when let loose,\nCauses even greater harm in this world.\nAn intoxicated elephant, though uncontrolled,\nDoes not inflict such damage here.\n", + "translation": "Like an untamed elephant causing harm in hell,\nThe wild elephant of the mind, when let loose,\nCauses even greater harm in this world.\nAn intoxicated elephant, though uncontrolled,\nDoes not inflict such damage here." } } }, "176": { - "source": "སེམས་ཅན་འགྲོན་ཆེན་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "Here, O ceaseless travelers, is your fulfillment!", + "source": "ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །", + "target_gt": "The elephant of mind tied tight With ropes of mindfulness all round, All dangers will amount to naught; All virtues will come into your hands.", + "commentary_1": "ཀུན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲན་པ་ཉིད་ནི་ཐག་པ་སྟེ་དེས་དམ་བཏགས་ནའོ། །འཇིགས་པ་ནི་སྐྲག་པའོ། །དགེ་བ་ནི་མངོན་པར་མཐོ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས་སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་དམ་དུ་བཏགས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- འགྲོན་ཆེན་ (great guests)\n- ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ (satisfy, fulfill)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་ (is)\n\nIt satisfies the sentient beings, the great guests.\n\nTechnical note: This line completes the thought from the previous verse, emphasizing bodhicitta's capacity to fulfill the needs and desires of all beings. The term འགྲོན་ཆེན་ (great guests) continues the metaphor of beings as travelers or guests in samsara, implying their temporary nature in this existence. The phrase ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ (satisfy) suggests that bodhicitta not only provides happiness but also a sense of complete fulfillment. This description of bodhicitta as the ultimate source of satisfaction for all beings is a common theme in Mahayana literature, emphasizing its universal benefit.", - "translation": "It satisfies the sentient beings, the great guests." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཀུན་ནས་དྲན་པ་ (mindfulness), ཐག་པ་ (rope), སེམས་ (mind), གླང་པོ་ (elephant), དམ་བཏགས་ (tightly bind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case with ཡིས་\n- Conditional structure with ན་\n- Future tense markers འགྱུར་ and འོང་\n\n\nIf one tightly binds the elephant of mind\nWith the rope of all-encompassing mindfulness,\nAll fears will become non-existent,\nAnd all virtues will come to hand.\n\n\nTechnical note: This verse uses the common Buddhist metaphor of the mind as an elephant that needs to be tamed through mindfulness practice.", + "translation": "If one tightly binds the elephant of mind\nWith the rope of all-encompassing mindfulness,\nAll fears will become non-existent,\nAnd all virtues will come to hand." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nSatisfying sentient beings as great guests.", - "translation": "Satisfying sentient beings as great guests." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you firmly tether the elephant of the mind\nWith the rope of mindfulness,\nAll fears will disappear\nAnd all virtues will come to hand.\n", + "translation": "If you firmly tether the elephant of the mind\nWith the rope of mindfulness,\nAll fears will disappear\nAnd all virtues will come to hand." } } }, "177": { - "source": "བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི།། སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི།།", - "target_gt": "And so, today, within the sight of all protectors, I summon beings, calling them to Buddhahood.", + "source": "སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །", + "target_gt": "All tigers, lions, elephants, bears, snakes, and enemies, The keepers of the beings in hell, The dakinis and rakshasas—", + "commentary_1": "སྟག་ལ་སོགས་པའི་གཅན་གཟན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ད་ཇི་ལྟར་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྟག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ།", + "commentary_2": "རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། དགེ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད་སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་བྱད་མའི་གདོན་དང་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྐྱོབ་པ་ (protector, savior)\n- སྤྱན་སྔར་ (in the presence of, before the eyes of)\n- འགྲོ་བ་ (beings, wanderers)\n- བདེ་གཤེགས་ (Sugata, Well-gone One)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (by me, I)\n- དེ་རིང་ (today)\n- ཐམས་ཅད་ཀྱི་ (of all)\n- ཉིད་དང་ནི་ (itself and)\n\nToday, I, in the presence of all the protectors,\nInvite beings to the state of Sugata and\n\nTechnical note: This verse begins a formal declaration or invitation, likely part of the bodhisattva vow. The phrase སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ (all the protectors) refers to all Buddhas and bodhisattvas. བདེ་གཤེགས་ཉིད་ (state of Sugata) refers to the state of Buddhahood. The verse is incomplete and continues in the next line, suggesting that the speaker is making a commitment to lead beings to enlightenment. The use of སྤྱན་སྔར་ (in the presence of) adds solemnity to the declaration, as if it's being made before witnesses.", - "translation": "Today, I, in the presence of all the protectors, Invite beings to the state of Sugata and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། །\n", + "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྟག་(tiger), སེང་གེ་(lion), གླང་ཆེན་(elephant), དྲེད་(bear), སྦྲུལ་(snake), དགྲ་(enemy), སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་(hell beings), སྲུང་མ་(guardian), བྱད་མ་(witch), སྲིན་པོ་(demon/rakshasa)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list items\n- ཐམས་ཅད་ (all) used as a collective term\n- དེ་བཞིན་ (likewise) connecting similar categories\n\n\nTigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell beings,\nAnd likewise witches and demons.\n\nNote: This verse appears to be listing various dangerous or frightening beings, possibly in the context of transforming fear or generating compassion towards all beings, which is a common theme in Tibetan Buddhist texts.", + "translation": "Tigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell beings,\nAnd likewise witches and demons." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nToday, in the presence of all the protectors,\nI invite all beings to [attain] the state of the Sugatas (Buddhas).", - "translation": "Today, in the presence of all the protectors,\nI invite all beings to [attain] the state of the Sugatas (Buddhas)." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད། །སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell realms;\nWitches and likewise demons.\n", + "translation": "Tigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell realms;\nWitches and likewise demons." } } }, "178": { - "source": "བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ཟིན་གྱིས།།", - "target_gt": "And, till that state is reached, to every earthly joy!", + "source": "སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "By binding just this mind alone, All of these will be bound. By taming just the mind alone, All of these will be tamed.", + "commentary_1": " བཏགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་དྲན་པས་སོ།།བཏུལ་བ་ནི་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །ཐུལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་རྣམ་པར་དུལ་བར་གྱུར་པའོ། །", + "commentary_2": "རང་གི་སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བ་ཡིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏུལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་རབས་ལས། དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །རྣམ་པར་བརླན་པ་བཞིན་དུ་བརླན་གྱུར་པས། །ཕན་ཚུན་གནོད་པ་མེད་པའི་ཡིད་གྱུར་ཏེ། །དཀའ་ཐུབ་ཅན་བཞིན་གཅན་གཟན་ཁྲོ་བོའང་སྤྱོད། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བར་དུ་ (in the meantime, until then)\n- བདེ་ (happiness, bliss)\n- མགྲོན་ (guest)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (to)\n- དུ་ (as)\n- བོས་ (invited, called)\n- ཟིན་གྱིས་ (have already, completed action)\n\nIn the meantime, to happiness as guests, [I] have invited [them].\n\nTechnical note: This line completes the thought from the previous verse. The phrase བར་དུ་ (in the meantime) suggests an interim state before the ultimate goal of Buddhahood. བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོས་ (invited as guests to happiness) implies offering temporary happiness or favorable conditions to beings on their path to enlightenment. The use of ཟིན་གྱིས་ (have already) emphasizes that this invitation has been definitively made. This verse is part of the bodhisattva vow, expressing a commitment to provide both ultimate and temporary benefit to all beings.", - "translation": "In the meantime, to happiness as guests, [I] have invited [them]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གཅིག་པུ་ (single/alone), བཏགས་པ་ (label/designate), བཏུལ་བ་ (tame/subdue), ཐུལ་བ་ (tamed/subdued)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) and conditional clause (བས་ན་)\n- Repetitive structure emphasizing cause and effect\n\n\nBy labeling this mind alone,\nAll those [phenomena] become labeled.\nWhen this mind alone is tamed,\nAll those [phenomena] become tamed.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the centrality of mind in Buddhist philosophy, suggesting that the nature of all phenomena is determined by the state of one's mind.", + "translation": "By labeling this mind alone,\nAll those [phenomena] become labeled.\nWhen this mind alone is tamed,\nAll those [phenomena] become tamed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIn the meantime, invite happiness as your guest.", - "translation": "In the meantime, invite happiness as your guest." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར། །སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy taming this mind alone,\nAll those [afflictions] will be tamed.\nBy subduing this mind alone,\nAll those [afflictions] will be subdued.\n", + "translation": "By taming this mind alone,\nAll those [afflictions] will be tamed.\nBy subduing this mind alone,\nAll those [afflictions] will be subdued." } } }, "179": { - "source": "ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས།།", - "target_gt": "May gods and demigods and all the rest rejoice!”", + "source": "འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། །", + "target_gt": "For he who spoke the truth has taught That everything we fear And sufferings beyond all measure Originate from mind.", + "commentary_1": " དེ་གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་དོན་གསུང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སེམས་འབའ་ཞིག་དབང་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །ས་བཅུ་པ་ལས་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་འདི་ཕྱིའི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་རང་གི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། སེམས་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་དང་། དགེ་བའམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བའི། །ལས་ནི་སེམས་ཀྱིས་བསགས་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་དང་། ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལྷ་ (gods, devas)\n- ལྷ་མིན་ (demigods, asuras)\n- དགའ་བ་ (rejoice, be happy)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and)\n- ལ་སོགས་ (and so forth, etcetera)\n- གྱིས་ (do!, imperative particle)\n\nGods, demigods, and others, rejoice!\n\nTechnical note: This line is an exhortation to various classes of beings to rejoice in the bodhisattva's vow or commitment. The phrase ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ (gods and demigods) represents the higher realms of existence in Buddhist cosmology. ལ་སོགས་ (and so forth) implies that this invitation extends to all types of beings. The use of the imperative གྱིས་ (do!) makes this a direct command or strong encouragement for these beings to be joyful. This type of exhortation is common in Mahayana texts, particularly after important declarations or vows, inviting all beings to participate in the merit of the action.", - "translation": "Gods, demigods, and others, rejoice!" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། །\n", + "output": "Key terms:\nའཇིགས་པ་ (fear), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སེམས་ (mind), བྱུང་བ་ (arise), ཡང་དག་ (perfect/authentic), གསུང་བ་ (speech/teaching)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་ (all) and དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable) are modifiers\n- ལས་ (from) indicates origin\n- ཞེས་ introduces a quote or statement\n- ཉིད་ཀྱིས་ emphasizes the subject (the authentic speaker)\n\n\nThus, all fears and\nImmeasurable sufferings as well,\nArise from the mind, it is said —\nThis was taught by the Perfectly Spoken One himself.\n\n\nNote: \"Perfectly Spoken One\" (ཡང་དག་གསུང་བ་) is an epithet for the Buddha, emphasizing the authenticity of his speech.", + "translation": "Thus, all fears and\nImmeasurable sufferings as well,\nArise from the mind, it is said —\nThis was taught by the Perfectly Spoken One himself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nMay the gods, demigods, and others be joyful.", - "translation": "May the gods, demigods, and others be joyful." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཡང་དག་གསུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, all fears\nAnd immeasurable sufferings\nArise from the mind,\nAs taught by the Perfect One.\n", + "translation": "Thus, all fears\nAnd immeasurable sufferings\nArise from the mind,\nAs taught by the Perfect One." } } }, "180": { - "source": "རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར།། བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས།། གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་།། བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Carefulness The children of the Conqueror who thus Have firmly grasped this bodhichitta, Should never turn aside from it, Strive never to transgress its disciplines.", + "source": "སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །", + "target_gt": "Who is it that specifically made the weapons of the hells? Who made the ground of burning iron? Whence come those fires?", + "commentary_1": " འདིའི་ཕྱིར་ན་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤལ་མ་རིའི་ནགས་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་སུས་མངོན་པར་སྤྲུལ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པས་མ་ཡིན་ཏེ། འོག་ནས་འགེགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྕགས་བསྲེགས་ལས་བྱས་པའི་ས་གཞི་དང་། གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཀྱིས་ཤལ་མ་ལིའི་སྟེང་ནས་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱང་སུས་བྱས་ཞེས་པའོ། །།", + "commentary_2": "གཞན་དུ་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་བྱེད་པ་པོ་སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་གཏད་ནས་བྱས་ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། ཤལ་མ་རི་ལ་གནས་པའི་བུད་མེད་འདི་དག་ཅི་ལས་བྱུང་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་སྣང་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷས་ཀྱང་བུད་མེད་དུ་འཆད་པས། མེ་ཚོགས་ཞེས་པ་མ་དག་པས་འགྲེལ་པ་དེ་དག་ཏུ་བུད་མེད་ཅེས་བྱུང་བའམ། དཔང་ལོ་ཙཱ་བས་མོ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལེགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྒྱལ་བའི་སྲས་ (son of the Victorious Ones, bodhisattva)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- བསླབ་ (training, discipline)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་བུར་ (in that way)\n- རབ་བརྟན་ (very firmly)\n- བཟུང་ནས་ (having grasped)\n- གཡེལ་བ་མེད་པར་ (without distraction)\n- རྟག་ཏུ་ཡང་ (always, continuously)\n- མི་འདའ་ (not transgress)\n- འབད་པར་བྱ་ (should strive)\n\nThe son of the Victorious Ones, having thus\nVery firmly grasped bodhicitta,\nShould always, without distraction,\nStrive not to transgress the training.\n\nTechnical note: This verse summarizes the commitment of a bodhisattva after generating bodhicitta. The phrase རབ་བརྟན་བཟུང་ (very firmly grasped) emphasizes the strength of the commitment. གཡེལ་བ་མེད་པར་ (without distraction) and རྟག་ཏུ་ཡང་ (always) stress the continuous nature of the practice. བསླབ་ལས་མི་འདའ་ (not transgress the training) refers to maintaining the bodhisattva vows and practices. This verse serves as a transition from the generation of bodhicitta to the actual practice of the bodhisattva path.", - "translation": "The son of the Victorious Ones, having thus Very firmly grasped bodhicitta, Should always, without distraction, Strive not to transgress the training." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ (hell beings), མཚོན་ཆ་ (weapons), ལྕགས་སྲེག་ (burning iron), ས་གཞི་ (ground), མེ་ཚོགས་ (mass of fire)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་གིས་ and སུ་ཡིས་ are interrogative forms asking \"by whom?\"\n- ཅི་ལས་ asks \"from what?\"\n\n\nThe weapons of the hell beings,\nBy whom were they purposely made?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those masses of fire arise?\n\nNote: This verse is questioning the origin of hell realms and their torments, a common theme in Buddhist philosophical inquiry about karma and the nature of reality.", + "translation": "The weapons of the hell beings,\nBy whom were they purposely made?\nWho made the burning iron ground?\nFrom what did those masses of fire arise?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, the child of the Victorious One,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nShould strive diligently at all times,\nWithout distraction, to not transgress the trainings.\n", - "translation": "Thus, the child of the Victorious One,\nHaving firmly grasped the mind of enlightenment,\nShould strive diligently at all times,\nWithout distraction, to not transgress the trainings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས། །ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས། །མེ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWho purposely created the weapons of hell beings?\nWho made the burning iron ground?\nFrom where did those masses of fire arise?\n", + "translation": "Who purposely created the weapons of hell beings?\nWho made the burning iron ground?\nFrom where did those masses of fire arise?" } } }, "181": { - "source": "བབ་ཅོལ་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་པ་འམ།། གང་ཞིག་ལེགས་པར་མ་བརྟགས་པ།། དེ་ནི་དམ་བཅའ་བྱས་གྱུར་ཀྱང་།། བྱ་འམ་བཏང་ཞེས་བརྟགས་པའི་རིགས།།", - "target_gt": "Whatever was begun without due heed, And all that was not properly conceived, Although a promise and a pledge were given, It is right to reconsider: Shall I act or not?", + "source": "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །", + "target_gt": "The Sage has said that all of these arise from wicked thoughts. Therefore, in the three worlds, there is no danger other than mind.", + "commentary_1": " དེ་ལྟ་ན་དེ་ཇི་ལྟ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།དེ་འདྲ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ།དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡིག་སེམས་ཞེས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སེམས་སོ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཐུབ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་ཐུབ་པ་སྟེ་རྒྱལ་བས་སོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སེམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྡིག་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཐུབ་པས། སེམས་ནི་དགྲ་ནང་དགྲ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་དགྲ་མེད་དེ། །ཞེས་སོགས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སོགས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན་སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད་པས་སེམས་གདུལ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བབ་ཅོལ་ (rash, impulsive)\n- བརྩམས་པ་ (undertake, begin)\n- ལེགས་པར་ (well, thoroughly)\n- བརྟགས་པ་ (examine, investigate)\n- དམ་བཅའ་ (vow, commitment)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པ་འམ་ (whatever is)\n- གང་ཞིག་ (whatever)\n- དེ་ནི་ (that)\n- གྱུར་ཀྱང་ (even if it has become)\n- བྱ་འམ་བཏང་ (do or abandon)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- རིགས་ (should, is proper)\n\nWhatever has been rashly undertaken, or\nWhatever has not been well examined,\nEven if it has become a commitment,\nIt is proper to examine whether to do it or abandon it.\n\nTechnical note: This verse discusses the importance of careful consideration in making commitments, particularly in the context of Buddhist vows. The phrase བྱ་འམ་བཏང་ (do or abandon) suggests a reevaluation of hasty commitments. This advice balances the previous exhortations to maintain vows steadfastly, emphasizing that initial commitments should be made with thorough understanding. It reflects a pragmatic approach to spiritual practice, allowing for reconsideration of impulsive or uninformed decisions.", - "translation": "Whatever has been rashly undertaken, or Whatever has not been well examined, Even if it has become a commitment, It is proper to examine whether to do it or abandon it." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྡིག་སེམས་ (evil mind/thoughts), ཐུབ་པ་ (Buddha/Sage), འཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ (all those such as these)\n- ཡིན་པར་...གསུངས (taught/said to be)\n- འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད (there is no other fear)\n\n\nAll those such as these,\nThe Sage taught to be evil thoughts.\nThus, in the three worlds,\nThere is no fear other than mind.\n\n\nTechnical note: འཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds) typically refers to the desire realm, form realm, and formless realm in Buddhist cosmology.", + "translation": "All those such as these,\nThe Sage taught to be evil thoughts.\nThus, in the three worlds,\nThere is no fear other than mind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever has been hastily undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven if a commitment has been made,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it.\n", - "translation": "Whatever has been hastily undertaken,\nOr whatever has not been well examined,\nEven if a commitment has been made,\nIt is proper to reconsider whether to do it or abandon it." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན། །སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll such thoughts as these\nAre sinful minds, the Sage has said.\nThus in all the three worlds,\nThere is nothing more fearsome than the mind.\n", + "translation": "All such thoughts as these\nAre sinful minds, the Sage has said.\nThus in all the three worlds,\nThere is nothing more fearsome than the mind." } } }, "182": { - "source": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས།། ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་།། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟགས་བརྟགས་པ།།", - "target_gt": "Yet what the Buddhas and their heirs Have scrutinized in their great wisdom, I myself have probed and scrutinized.", + "source": "གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །", + "target_gt": "If ridding the world of poverty made generosity transcendent, there are still paupers, so how could the past protectors have transcended?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབུལ་བ་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མཐར་ཕྱིན་པས་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འམ། ཡང་ན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བས་ཏེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་བྱའི་དགེ་བ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལའང་སེམས་ཉིད་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པ་ལ་དྲུག་གི་དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབུལ་བ་བོར་བར་བྱས་པ་ཞིག་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མ་ཕྱིན་པར་ཐལ། ད་དུང་འགྲོ་བ་བཀྲེན་པ་དུ་མ་ཡོད་ན་སྟེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- སྲས་ (sons, heirs)\n- ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ (great wisdom)\n- བརྟགས་ (examined, investigated)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་དང་ (plural marker and)\n- དེ་ཡི་ (their, of those)\n- གང་ (whatever)\n- ཤིང་ (and)\n- བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ (by myself also)\n- བརྟགས་བརྟགས་པ་ (thoroughly examined, repetition for emphasis)\n\nWhatever the Buddhas and their heirs\nHave examined with great wisdom, and\nWhat I have also thoroughly examined myself,\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of careful examination in Buddhist practice, particularly regarding commitments or vows. The phrase ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་ (with great wisdom) refers to the profound insight of enlightened beings. The repetition in བརྟགས་བརྟགས་པ་ (thoroughly examined) emphasizes the depth of personal investigation. This verse is likely part of a larger context discussing the proper approach to making and maintaining spiritual commitments, balancing reverence for tradition with personal discernment.", - "translation": "Whatever the Buddhas and their heirs Have examined with great wisdom, and What I have also thoroughly examined myself," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), དབུལ་བོར་ (impoverished), སྦྱིན་པ་ (generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན་ (pāramitā), བཀྲེན་ (poor), སྐྱོབ་པ་ (protector/savior)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ད་རུང་...ན་ (if still...)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n\n\nIf impoverishing beings\nWere the pāramitā of generosity,\nThen if beings are still poor now,\nHow did the protectors perfect it before?\n\n\nTechnical note: This verse questions the nature of the perfection of generosity (dāna-pāramitā), suggesting that merely giving away everything cannot be its true meaning, as beings remain in poverty.", + "translation": "If impoverishing beings\nWere the pāramitā of generosity,\nThen if beings are still poor now,\nHow did the protectors perfect it before?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhat the Buddhas and their spiritual heirs\nHave examined with their great wisdom,\nAnd what I myself have also carefully investigated,\n", - "translation": "What the Buddhas and their spiritual heirs\nHave examined with their great wisdom,\nAnd what I myself have also carefully investigated," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་ནས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན། །ད་རུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན། །སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf giving away all beings to poverty\nIs the perfection of generosity,\nThen how did the previous Protectors\nPerfect it when there were still poor beings?\n", + "translation": "If giving away all beings to poverty\nIs the perfection of generosity,\nThen how did the previous Protectors\nPerfect it when there were still poor beings?" } } }, "183": { - "source": "དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "Why should I now procrastinate?", + "source": "བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། །", + "target_gt": "The wish to give all your belongings and the results to everyone is taught to be transcendent giving, and therefore that is mind itself.", + "commentary_1": " ཇི་ལྟར་ན་དེ་དེ་ལྟར་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའོ། །ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་བདག་ཉིད་དོ། །གསུངས་ཞེས་པ་ནི་ལུང་ལས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སེམས་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཕྱི་ནང་གི་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་དེ་དག་བཏང་བའི་འབྲས་བུ་དགེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་གཏོང་བར་གོམས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པས་སེར་སྣ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ལས་གསུངས་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་བཅས་ཏེ་གཏོང་བའི་སེམས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བཤོལ་ (postpone, delay)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་ (in that, regarding that)\n- ཅི་ཞིག་ (what)\n- ཡོད་ (is there, exists)\n\nRegarding that, what is there to postpone?\n\nTechnical note: This line concludes the thought from the previous verse. The rhetorical question ཅི་ཞིག་ཡོད་ (what is there) implies that there is no reason for delay or hesitation. In the context of the previous lines about thorough examination by the Buddhas and oneself, this verse suggests that once something has been carefully considered and found to be worthy, one should proceed without further delay. This emphasizes the importance of decisive action in spiritual practice once proper investigation has been conducted.", - "translation": "Regarding that, what is there to postpone?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདོག་པ་(possessions), འབྲས་བཅས་(with results/fruits), བཏང་སེམས་(attitude of giving), སྦྱིན་པ་(generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན་(pāramitā)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ། at the end of lines 1 and 3 indicates connection between clauses\n- ཀྱིས། in line 2 is an instrumental particle\n- དེ་ལྟས་ in the last line means \"therefore\"\n\n\nAll possessions along with their fruits,\nTo all beings with an attitude of giving -\nThis is taught as the pāramitā of generosity.\nTherefore, it is essentially a state of mind.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the perfection (pāramitā) of generosity, emphasizing that it's fundamentally a mental attitude rather than just the physical act of giving.", + "translation": "All possessions along with their fruits,\nTo all beings with an attitude of giving -\nThis is taught as the pāramitā of generosity.\nTherefore, it is essentially a state of mind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is there to postpone?\n\nThis translation conveys the general meaning, but I'm not completely certain it captures all the nuances of the original Tibetan. The phrase seems to be encouraging not delaying or putting things off, but a native Tibetan speaker would be needed to confirm the full intended meaning and context.", - "translation": "What is there to postpone?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བཏང་སེམས་ཀྱིས། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ། །དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll possessions, along with their fruits,\nAre given to all beings with an impartial mind.\nThis is taught as the perfection of generosity.\nTherefore, it is the mind itself that matters.\n", + "translation": "All possessions, along with their fruits,\nAre given to all beings with an impartial mind.\nThis is taught as the perfection of generosity.\nTherefore, it is the mind itself that matters." } } }, "184": { - "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དམ་བཅས་ནས།། ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པར་མ་བྱས་ན།། སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས།།", - "target_gt": "For if I bind myself with promises But fail to carry out my words in deed, Then every being will have been betrayed.", + "source": "ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །", + "target_gt": "And where could fish, et cetera, be sent where they would not be killed? Discipline's taught to be transcendent from gaining the intent to abstain.", + "commentary_1": " ཉ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲོག་ཆགས་ཉེ་བར་མཚོན་པའོ། །གསོད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པའི་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འཚེ་བ་རྒྱུན་ཆད་པ་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ཡིན་ན། སྔོན་གྱི་སྐྱོབ་པ་དེའི་ཕ་རོལ་ཏུ་མ་ཕྱིན་པར་གྱུར་ཏེ། ཉ་སྦལ་ལ་སོགས་པ་སྲོག་ཆགས་དང་། གཞན་གྱི་ནོར་དང་། བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ་དེ་དག་གསོད་པ་དང་ལེན་པ་ལ་སོགས་པར་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད་དེ་མ་བསྐྲད་པར་འཚེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེ་དག་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་འཚེ་བ་སོགས་སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར། མདོ་ལས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། གཞན་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བའི་སེམས་པའོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དམ་བཅས་ (make a vow, commit)\n- ལས་ (action, deed)\n- བསྒྲུབས་ (accomplish, fulfill)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- བསླུས་ (deceive, betray)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then)\n- དེ་ལྟར་ (in that way)\n- ནས་ (having)\n- མ་བྱས་ན་ (if not done)\n- དེ་དག་ཀུན་ (all those)\n- པས་ (because)\n\nIf, having made such a commitment,\nOne does not accomplish it through action,\nBecause all those sentient beings would be deceived,\n\nTechnical note: This verse discusses the consequences of not fulfilling one's commitments, particularly in the context of bodhisattva vows. The phrase དམ་བཅས་ (make a vow) refers to the formal commitment made in Buddhist practice. The emphasis on ལས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པར་ (accomplish through action) highlights the importance of active implementation of one's vows. The mention of སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀུན་བསླུས་པས་ (deceiving all those sentient beings) underscores the ethical implications of breaking commitments in the context of the bodhisattva path. This verse is incomplete and likely continues in the next line to describe the consequences of such deception.", - "translation": "If, having made such a commitment, One does not accomplish it through action, Because all those sentient beings would be deceived," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། །\n", + "output": "Key terms:\nཉ་(fish), གསོད་(kill), བསྐྲད་(expel/drive away), སྤོང་བ་(abandon/renounce), ཚུལ་ཁྲིམས་(moral discipline), ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་(pāramitā)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་ཏུ་: wherever/in whatever place\n- མི་འགྱུར་བར་: without becoming (negative future)\n- ཐོབ་པ་ལས་: from obtaining/achieving\n\n\nWherever there are fish and so forth,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline.\n\nNote: This verse discusses the practice of saving animals' lives as an aspect of moral discipline (śīla), one of the six perfections (pāramitās) in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Wherever there are fish and so forth,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf after making such a vow,\nOne does not fulfill it through action,\nThen one has deceived all those beings.\n", - "translation": "If after making such a vow,\nOne does not fulfill it through action,\nThen one has deceived all those beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ། །དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད། །སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor fish and other such creatures,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline.\n", + "translation": "For fish and other such creatures,\nDrive them away without killing them.\nFrom obtaining a mind of renunciation,\nThis is explained as the perfection of moral discipline." } } }, "185": { - "source": "བདག་གི་འགྲོ་བ་ཅི་འདྲར་འགྱུར།།", - "target_gt": "What destiny must lie in store for me?", + "source": "སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །", + "target_gt": "How could one defeat belligerent beings who are as infinite as space? Vanquishing this one angry mind is like defeating all those foes.", + "commentary_1": " བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ན་ཞེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་རལ་གྲིས་བཅོམ་ནའོ། །ཆོམས་ཞེས་པ་ནི་ཟློག་པའོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་བཟོད་པའང་དགྲ་བོའམ་དེའི་ཁོང་ཁྲོ་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་མི་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་མི་བསྲུན་པ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དག་ནི་གཞོམ་གྱི་ཡོང་མི་ལང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་རང་གི་ཁྲོ་བའི་སེམས་ནི་གཅིག་བཅོམ་ན་དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འགྲོ་བ་ (going, destiny, rebirth)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གི་ (my)\n- ཅི་འདྲར་ (what kind of, how)\n- འགྱུར་ (will become)\n\nWhat kind of rebirth will I have?\n\nTechnical note: This line completes the thought from the previous verse, expressing concern about the karmic consequences of breaking one's commitments. The term འགྲོ་བ་ here likely refers to one's future rebirth or destiny. The rhetorical question ཅི་འདྲར་འགྱུར་ (what kind will [it] become) implies a fear of negative consequences. In the context of Buddhist thought, this suggests concern about falling into lower realms of rebirth due to the negative karma of deceiving sentient beings by not fulfilling bodhisattva vows. This reflection emphasizes the seriousness with which such commitments should be undertaken and maintained.", - "translation": "What kind of rebirth will I have?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མི་སྲུན་ (unruly/difficult), ནམ་མཁའ་ (space/sky), \nགཞོམ་ (to destroy/overcome), ཁྲོ་བ་ (anger), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བཞིན་ for comparison\n- Conditional structure with ན་\n- Emphatic གཅིག་ with བཅོམ་ན་\n\n\nUnruly sentient beings are like space;\nIt's impossible to destroy them all.\nBut if this angry mind is overcome,\nIt's as if all enemies are vanquished.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the futility of trying to eliminate external enemies, contrasting it with the power of overcoming one's own anger. It's a classic teaching on the importance of mind training in Buddhism.", + "translation": "Unruly sentient beings are like space;\nIt's impossible to destroy them all.\nBut if this angry mind is overcome,\nIt's as if all enemies are vanquished." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat will become of my journey?", - "translation": "What will become of my journey?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་མི་སྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན། །དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་། །ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན། །དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nUnruly beings are as limitless as space;\nThey cannot all be overcome.\nBut if I vanquish this one angry mind,\nAll enemies will be defeated.\n", + "translation": "Unruly beings are as limitless as space;\nThey cannot all be overcome.\nBut if I vanquish this one angry mind,\nAll enemies will be defeated." } } }, "186": { - "source": "དངོས་པོ་ཕལ་པ་ཅུང་ཟད་ལའང་།། ཡིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པར་བསམས་བྱས་ནས།། མི་གང་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་པ།། དེ་ཡང་ཡི་དྭགས་འགྱུར་གསུངས་ན།། བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ།། བསམ་པ་ཐག་པས་མགྲོན་གཉེར་ནས།།", - "target_gt": "If in the teachings it is said That those who in their thoughts intend To give a small and paltry thing but then draw back Will take rebirth as hungry spirits, How can I expect a happy destiny If from my heart I summon Wandering beings to the highest bliss, But then deceive and fail them?", + "source": "ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །", + "target_gt": "How could there be sufficient leather to cover the earth entirely? With just the leather for my soles, it is as if the whole earth's covered.", + "commentary_1": " ས་སྟེང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡོགས་པ་ནི་འགེབས་པའོ། །ལྷམ་མཐིལ་ནི་བཅག་ལྷམ་མོ། །དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཏེ་ས་སྟེང་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་ས་སྟེང་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀོས་གཡོགས་སུ་དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། ལྷྭམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི་ས་སྟེང་ཐམས་ཅད་གཡོགས་པ་དང་འདྲ་བ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དངོས་པོ་ཕལ་པ་ (ordinary thing)\n- སྦྱིན་པ་ (give, offering)\n- ཡི་དྭགས་ (hungry ghost)\n- བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ (unsurpassed happiness)\n- མགྲོན་གཉེར་ (invite as guests)\n\nGrammatical notes:\n- ཅུང་ཟད་ (a little, small amount)\n- ལའང་ (even to)\n- ཡིད་ཀྱིས་ (mentally, in mind)\n- བསམས་བྱས་ནས་ (having thought)\n- མི་གང་ (whoever)\n- མི་བྱེད་པ་ (does not do)\n- འགྱུར་གསུངས་ (it is said to become)\n- ན་ (if, when)\n- བསམ་པ་ཐག་པས་ (with firm resolve)\n\nEven regarding a small ordinary thing,\nHaving mentally thought to give it,\nWhoever does not [actually] give it,\nIt is said even they will become hungry ghosts, so\nHaving invited [beings] as guests with firm resolve\nTo the unsurpassed happiness,\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of fulfilling even small commitments, using the example of offering to illustrate the consequences of not following through on one's intentions. The reference to ཡི་དྭགས་ (hungry ghosts) represents a lower realm of rebirth in Buddhist cosmology. The phrase བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་ (unsurpassed happiness) likely refers to enlightenment or Buddhahood. This passage is drawing a parallel between small offerings and the grand commitment of the bodhisattva vow, suggesting that the consequences of breaking the latter are even more severe.", - "translation": "Even regarding a small ordinary thing, Having mentally thought to give it, Whoever does not [actually] give it, It is said even they will become hungry ghosts, so Having invited [beings] as guests with firm resolve To the unsurpassed happiness," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nས་སྟེངས་ (ground surface), ཀོས་ (leather), གཡོགས་ (cover), ལྷམ་མཐིལ་ (shoe sole)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ as plural marker\n- ག་ལ་ལང་ as rhetorical question structure\n- Comparison structure with དང་འདྲ་\n\n\nTo cover all these ground surfaces with leather,\nHow could there ever be enough hide?\nBut with leather just the size of a shoe sole,\nIt's as if the entire ground were covered.\n\n\nTechnical note: This verse is often used in Tibetan Buddhism to illustrate the concept of mind training (བློ་སྦྱོང་), suggesting that transforming one's own mind is more effective than trying to change external circumstances.", + "translation": "To cover all these ground surfaces with leather,\nHow could there ever be enough hide?\nBut with leather just the size of a shoe sole,\nIt's as if the entire ground were covered." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven for the smallest ordinary thing,\nIf one merely thinks of giving in one's mind,\nBut does not actually give anything,\nIt is said that person will become a hungry ghost.\nSo how much more so for supreme happiness -\nOne should earnestly invite guests with wholehearted intention.\n", - "translation": "Even for the smallest ordinary thing,\nIf one merely thinks of giving in one's mind,\nBut does not actually give anything,\nIt is said that person will become a hungry ghost.\nSo how much more so for supreme happiness -\nOne should earnestly invite guests with wholehearted intention." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ས་སྟེངས་འདི་དག་ཀོས་གཡོགས་སུ། །དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་། །ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི། །ས་སྟེངས་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo cover all this ground with leather,\nWhere would one find so much hide?\nBut with leather soles the size of your feet,\nIt's as if the whole earth is covered.\n", + "translation": "To cover all this ground with leather,\nWhere would one find so much hide?\nBut with leather soles the size of your feet,\nIt's as if the whole earth is covered." } } }, "187": { - "source": "མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་།། དེ་དག་ཐར་བར་མཛད་པ་ནི།། ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ།། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན།།", - "target_gt": "As for those who, losing bodhichitta, Lead others nonetheless to liberation, Karmic law is inconceivable And only understood by the Omniscient.", + "source": "དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། །", + "target_gt": "Likewise, although I am unable to keep external things at bay, I'll keep this mind of mine in check. What need to ward off anything else?", + "commentary_1": " ཕྱི་རོལ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ།།ཡང་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ནོ། །གཞན་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་གཞན་རྣམས་སོ། །དགེ་བ་ལ་མངོན་པར་སྤྲོ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གིས་བདག་གི་སེམས་འདི་ཁོང་ཁྲོ་ལས་ཕྱིར་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་བཟོད་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས་ཏེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- ཐར་བ་ (liberation)\n- ལས་ཚུལ་ (way of action, karma)\n- བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ (inconceivable)\n- ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ (omniscient one, Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- མི་གང་ (whoever)\n- བཏང་ཡང་ (even if abandoned)\n- དེ་དག་ (those)\n- མཛད་པ་ (do, accomplish, honorific)\n- ནི་ (topic marker)\n- སྟེ་ (and, connective)\n- ཁོ་ནས་ (only by)\n- མཁྱེན་ (know, understand, honorific)\n\nWhoever abandons bodhicitta, yet\nThe liberation of those [beings] is accomplished.\nThe way of [this] action is inconceivable, and\nOnly the omniscient one knows [it].\n\nTechnical note: This verse discusses the complex karmic implications of abandoning bodhicitta. The phrase ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ (the way of action is inconceivable) suggests that the full consequences of such an action are beyond ordinary comprehension. The reference to ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ (the omniscient one) implies that only a Buddha can fully understand these intricate workings of karma. This verse emphasizes the profound nature of bodhicitta and the far-reaching effects of maintaining or abandoning it.", - "translation": "Whoever abandons bodhicitta, yet The liberation of those [beings] is accomplished. The way of [this] action is inconceivable, and Only the omniscient one knows [it]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཕྱི་རོལ་(external), དངོས་པོ་(phenomena/objects), ཕྱིར་བཟློག་(turn back/reverse), སེམས་(mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གི་ and གོ་ as sentence-final particles\n- བྱའི་ as a contraction of བྱ་ཡི་, indicating intention\n\n\nLikewise, external phenomena\nI cannot turn back or restrain.\nThis mind of mine I shall turn back;\nWhat need is there to restrain others?\n\nTechnical notes:\n- This verse emphasizes the importance of controlling one's own mind rather than trying to control external circumstances or other people, a key principle in Buddhist practice.\n- The term ཕྱིར་བཟློག་ (turn back/reverse) is used consistently throughout the verse, emphasizing the central theme of restraint or control.", + "translation": "Likewise, external phenomena\nI cannot turn back or restrain.\nThis mind of mine I shall turn back;\nWhat need is there to restrain others?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven those who have abandoned the mind of enlightenment,\nYou cause them to be liberated.\nYour ways of action are inconceivable;\nOnly the Omniscient One knows them all.\n", - "translation": "Even those who have abandoned the mind of enlightenment,\nYou cause them to be liberated.\nYour ways of action are inconceivable;\nOnly the Omniscient One knows them all." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་། །བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི། །བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི། །གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLikewise, external objects\nCannot be reversed by me.\nI should reverse this mind of mine;\nWhat need is there to reverse other things?\n", + "translation": "Likewise, external objects\nCannot be reversed by me.\nI should reverse this mind of mine;\nWhat need is there to reverse other things?" } } }, "188": { - "source": "དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ།། ལྟུང་བའི་ནང་དུ་ལྕི་བ་སྟེ།།", - "target_gt": "This failure, for the Bodhisattva, Is the gravest of all downfalls.", + "source": "སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། །", + "target_gt": "Even with body and speech, results of feeble conduct are not like the fruit of rousing one clear thought—rebirth in such as Brahma's Realm.", + "commentary_1": " སེམས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་གཅིག་གོ། །གསལ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པའོ། །དེས་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བའོ། །ལུས་ངག་བཅས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་བཅས་པའི་སེམས་སོ། །སྤྱོད་པ་ཞན་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་གསལ་བར་མ་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མི་མཚུངས་པའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་སེམས་གཙོ་ཆེ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པས་བསྡུས་པའི་སེམས་གསལ་པོ་བག་ཙམ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་བྱུང་ཞིང་། དགེ་ལྷ་ནི་ལུས་ངག་གི་ལས་མེད་པ་ཞིག་འཆད་དེ། དེ་ཙམ་གཅིག་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར་རོ། །ཁ་ཅིག་མདོ་ལས་བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཚངས་པར་སྐྱེས་པ་ལྟར་ཞེས་ཟེར་རོ། །སེམས་སྟོབས་ལྡན་དང་མ་འབྲེལ་ན་ལུས་ངག་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞན་པས་འབྲས་བུ་དེ་ལྟ་བུ་འབྱིན་པ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva)\n- ལྟུང་བ་ (downfall, transgression)\n- ལྕི་བ་ (heavy, serious)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ནི་ (that is)\n- ལ་ (for, to)\n- ནང་དུ་ (among, within)\n- སྟེ་ (and, connective particle)\n\nThat is, for a bodhisattva,\nThe heaviest among the downfalls, and\n\nTechnical note: This verse discusses the severity of abandoning bodhicitta for someone who has taken the bodhisattva vow. The term ལྟུང་བ་ (downfall) is often used in the context of monastic or bodhisattva vows to indicate a serious transgression. By describing this as ལྕི་བ་ (heavy, serious), it emphasizes that abandoning bodhicitta is considered one of the most grave mistakes a practitioner on the bodhisattva path can make. This verse is likely part of a larger discussion on the importance of maintaining one's commitment to bodhicitta.", - "translation": "That is, for a bodhisattva, The heaviest among the downfalls, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་གསལ་(Clear mind), བསྐྱེད་(generate), འབྲས་བུ་(result/fruit), ཚངས་(Brahma), ལུས་ངག་(body and speech), སྤྱོད་པ་(conduct)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་བསྐྱེད་ (single generation) modifies སེམས་གསལ་\n- ལྟར་ (like/as) compares the first two lines to the third\n- བཅས་པའི་ (including/with) connects ལུས་ངག་ to འབྲས་བུ་\n- པས་ (because) in the last line indicates reason\n\n\nWhat is the fruit of generating a single clear mind?\nIt is like [becoming] Brahma and such.\nThe fruits of body and speech are many,\nBut not so for those of weak conduct.\n\n\nTechnical note: ཚངས་ (Brahma) refers to a high-level deity in Buddhist cosmology, often used as an example of a positive rebirth resulting from virtuous mental states.", + "translation": "What is the fruit of generating a single clear mind?\nIt is like [becoming] Brahma and such.\nThe fruits of body and speech are many,\nBut not so for those of weak conduct." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFor a bodhisattva,\nThis is considered a serious downfall.", - "translation": "For a bodhisattva,\nThis is considered a serious downfall." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་། །ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། །ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་མང་། །སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as a single moment of clear mind\nCan result in rebirth as Brahma and such,\nMany are the fruits of body and speech.\nBut due to weak conduct, it is not so.\n", + "translation": "Just as a single moment of clear mind\nCan result in rebirth as Brahma and such,\nMany are the fruits of body and speech.\nBut due to weak conduct, it is not so." } } }, "189": { - "source": "འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན།། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན།།", - "target_gt": "For should it ever come to pass, The good of every being is thrown down.", + "source": "བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །", + "target_gt": "No matter how long they are practiced, All liturgies and austerities Are futile, said the knower of suchness, If something else distracts the mind.", + "commentary_1": " དགེ་བ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཟླས་བརྗོད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། སྔགས་བརྗོད་པ་ནི་བཟླས་བརྗོད་དོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ།།སེམས་གཞན་ཏེ་གཞན་དུ་ཞེན་ཅིང་འཕྲོ་བ་དང་ཡེངས་པ་སྟེ་གཉིད་ལ་སོགས་པས་ཉེན་པར་བྱས་པའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཤིན་ཏུ་ངན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རམ། ཡང་ན་མངོན་པར་འདོད་པ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་འབྲས་བུ་ཀུན་ཏུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བུ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བུའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར། བུ་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་བཞིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ལ་ནི་རྩོད་པ་མེད་པར་སེམས་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "ལྔ་པ་བསམ་གཏན་ཡང་སེམས་ཉིད་ཀྱིས་འགྲུབ་སྟེ། འདི་ལྟར་གསང་སྔགས་སོགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་ལུས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན་ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་སེམས་གཞན་གཡེངས་བས་བྱས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཉིད་རིག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དོན་མེད་པ་སྟེ་ཆུང་བར་གསུངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་འདོད་པ་ལ་སེམས་གཡེངས་པའི་དཀའ་ཐུབ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའམ། ཡུམ་ལས། སེམས་གཡེངས་བས་ནི་བདག་གི་དོན་ཡང་མི་འགྲུབ་ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- དོན་ (benefit, welfare)\n- དམན་ (diminish, degrade)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལྟར་ (in this way, thus)\n- དེ་ནི་ (that)\n- བྱུང་གྱུར་ན་ (if it occurs)\n- ཀུན་གྱི་ (of all)\n- ལ་ (in, with regard to)\n\nIf that occurs in this way,\n[One's ability to] benefit all sentient beings is diminished.\n\nTechnical note: This verse continues the discussion on the consequences of abandoning bodhicitta. The phrase སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ (the benefit of all sentient beings) refers to the core purpose of the bodhisattva path. དམན་ (diminish) implies that by abandoning bodhicitta, one's capacity to help others is severely reduced. This emphasizes the practical implications of maintaining bodhicitta, not just for oneself but for all beings one has vowed to help. The structure འདི་ལྟར་...ན་ (if...in this way) sets up a conditional statement, linking the abandonment of bodhicitta to its negative consequences.", - "translation": "If that occurs in this way, [One's ability to] benefit all sentient beings is diminished." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nབཟླས་བརྗོད་ (recitation), དཀའ་ཐུབ་ (austerities), གཡེངས་པ་ (distracted), དེ་ཉིད་རིག་པ་ (knower of reality)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་ (all) modifies both བཟླས་བརྗོད་ and དཀའ་ཐུབ་\n- ཡུན་རིང་དུས་སུ་ (for a long time) modifies སྤྱད་བྱས་ (practiced)\n- གཞན་ (elsewhere) modifies གཡེངས་པས་ (distracted)\n- དོན་མེད་ (meaningless) is the predicate of གསུངས་ (proclaimed)\n\n\nEven if one practices all recitations and austerities\nFor a long time,\nThat which is done with a mind distracted elsewhere\nIs proclaimed meaningless by the knowers of reality.\n\n\nTechnical note: དེ་ཉིད་རིག་པ་ (knower of reality) is often used to refer to realized beings or buddhas who directly perceive the nature of reality.", + "translation": "Even if one practices all recitations and austerities\nFor a long time,\nThat which is done with a mind distracted elsewhere\nIs proclaimed meaningless by the knowers of reality." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, if this were to occur,\nIt would be inferior for the benefit of all sentient beings.\n", - "translation": "Thus, if this were to occur,\nIt would be inferior for the benefit of all sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་། །སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one may practice recitations and austerities\nFor a long time with great effort,\nIf done with a distracted mind,\nThe wise say it is meaningless.\n", + "translation": "Though one may practice recitations and austerities\nFor a long time with great effort,\nIf done with a distracted mind,\nThe wise say it is meaningless." } } }, "190": { - "source": "གང་གཞན་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འདིའི།། བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་བྱེད་པ།། སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས།། དེ་ཡི་ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད།།", - "target_gt": "And anyone who, for a single instant, Halts the merit of a Bodhisattva Wanders endlessly in evil states, Because the welfare of all beings is reduced.", + "source": "གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །", + "target_gt": "Those who don't know this secret of mind— The sublime, paramount of dharmas— Want to gain joy and end suffering But wander to no avail.", + "commentary_1": " གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཆོས་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་དོན་པོ་མཆོག་གོ། །གསང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གསང་བའོ། །མ་ཤེས་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མནོ་བསམ་བརྟན་པར་མ་བྱས་ན་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་བྱར་མེད་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གྱི་ན་འཁྱམ་པ་ནམ་མཁའ་ལ་ཀུ་ཤའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་འཁྱམ་པས་དོན་མེད་པར་འཁྱམ་པའོ། །ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་སོ། །མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དྲུག་པ་ཤེས་རབ་ནི། གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་པོ་སྟེ་གཙོ་བོ་མཆོག་སེམས་ཀྱི་གསང་སྟེ་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། འགྲེལ་ཆེན་ལས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་གསང་ཞེས་བྱུང་ལ། རྣམ་བཤད་ལས་བདག་མེད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྦ་བར་བྱ་བ་ཞེས་སོ། །འདི་མ་ཤེས་ན་བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་དེ་དག་འདོད་པ་དོན་མེད་པར་གྱི་ནར་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཏེ། མདོ་ལས། འགྲོ་བ་འཁྲུལ་པ་རི་དྭགས་རྒྱར་ཆུད་འདྲར་ཤེས་ནས། །ཤེས་རབ་ལྡན་པ་མཁའ་ལ་བྱ་བཞིན་རྣམ་པར་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་ཤེས་རབ་ནི་སེམས་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟེན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྐད་ཅིག་ (moment, instant)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- བར་ཆད་གེགས་ (obstacle, hindrance)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- དོན་ (benefit, welfare)\n- ངན་འགྲོ་ (lower realms)\n- མུ་མཐའ་ (limit, end)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གཞན་ (whoever else)\n- ཙམ་ཡང་ (even just)\n- འདིའི་ (of this)\n- བྱེད་པ་ (does, creates)\n- དམན་གྱུར་པས་ (because of diminishing)\n- དེ་ཡི་ (their)\n\nWhoever else, even for just a moment,\nCreates an obstacle to the merit of this [bodhicitta],\nBecause of diminishing the welfare of sentient beings,\nTheir [rebirth in] lower realms will be without limit.\n\nTechnical note: This verse discusses the severe consequences of obstructing bodhicitta, even momentarily. The phrase བསོད་ནམས་བར་ཆད་གེགས་ (obstacle to merit) emphasizes the gravity of impeding the positive effects of bodhicitta. སེམས་ཅན་དོན་ལ་དམན་གྱུར་པས་ (because of diminishing the welfare of sentient beings) links this obstruction directly to harming all beings. The final line, ངན་འགྲོ་མུ་མཐའ་མེད་ (lower realms without limit), suggests prolonged suffering in negative rebirths as a consequence. This verse underscores the importance of not only maintaining one's own bodhicitta but also supporting and not obstructing it in others.", - "translation": "Whoever else, even for just a moment, Creates an obstacle to the merit of this [bodhicitta], Because of diminishing the welfare of sentient beings, Their [rebirth in] lower realms will be without limit." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཆོས་ (dharma), གཙོ་བོ་ (principal), སེམས་ (mind), གསང་ (secret), བདེ་ (happiness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གཞོམ་ (overcome)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་...ན་ conditional structure\n- འདོད་ཀྱང་ concessive particle\n- གྱི་ནར་ adverbial particle indicating manner\n\n\nIf one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme principal of dharma,\nThough wishing to attain happiness and overcome suffering,\nThey will wander aimlessly without purpose.\n\n\nTechnical note: The phrase \"secret of the mind\" (སེམས་ཀྱི་གསང་) likely refers to the nature of mind or ultimate reality in Buddhist philosophy.", + "translation": "If one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme principal of dharma,\nThough wishing to attain happiness and overcome suffering,\nThey will wander aimlessly without purpose." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders this merit,\nBy diminishing the welfare of beings,\nTheir lower rebirths will be endless.\n", - "translation": "Whoever, even for a single moment,\nObstructs or hinders this merit,\nBy diminishing the welfare of beings,\nTheir lower rebirths will be endless." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme essence of the Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nThey will wander aimlessly without purpose.\n", + "translation": "If one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme essence of the Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nThey will wander aimlessly without purpose." } } }, "191": { - "source": "སེམས་ཅན་གཅིག་གི་བདེ་བ་ཡང་།། བཤིག་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "Destroy a single being’s joy And you will work the ruin of yourself.", + "source": "དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "Thus I will grasp and protect well this mind of mine. This discipline of guarding mind aside, why bother with multifarious disciplines?", + "commentary_1": " དེ་ལྟས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེགས་པར་བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་སོ། །འདིའི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟས་བདག་གིས་སེམས་འདི་ནི་དྲན་པས་ལེགས་གཟུང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ་བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient being)\n- བདེ་བ་ (happiness, well-being)\n- བཤིག་ (destroy, ruin)\n- ཉམས་ (degenerate, decline)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་གི་ (of a single)\n- ཡང་ (even)\n- ན་ (if)\n- བདག་ཉིད་ (oneself)\n- འགྱུར་ (become)\n\nIf even the happiness of a single sentient being\nIs destroyed, if oneself would degenerate,\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of preserving the well-being of even a single sentient being. The structure ན་...ན་ (if...if) sets up a conditional statement, linking the destruction of others' happiness to one's own spiritual decline. This reflects the bodhisattva ideal of considering others' welfare as inseparable from one's own spiritual progress. The verse is incomplete and likely continues in the next lines to complete the thought.", - "translation": "If even the happiness of a single sentient being Is destroyed, if oneself would degenerate," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་(mind), བསྲུང་(protect/guard), བརྟུལ་ཞུགས་(discipline/vow)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ལྟས་ (therefore) to connect to previous context\n- Repetition of ལེགས་ for emphasis\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nTherefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-protected.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?\n\n\nTechnical note: བརྟུལ་ཞུགས་ (discipline/vow) is a key term in Buddhist practice, often referring to specific ethical commitments or ascetic practices. Here it's contrasted with the fundamental discipline of mind protection.", + "translation": "Therefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-protected.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one destroys even a single being's happiness,\nOne's own self will decline.\n", - "translation": "If one destroys even a single being's happiness,\nOne's own self will decline." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི། །ལེགས་གཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ། །སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ། །བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-guarded.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?\n", + "translation": "Therefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-guarded.\nApart from the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?" } } }, "192": { - "source": "ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི།། ལུས་ཅན་བདེ་བཤིག་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "No need to speak of bringing low The joy of beings infinite as space itself!", + "source": "མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །", + "target_gt": "Like those who in a boisterous crowd concentrate and take care of their wounds, those among evil people should always guard the wound of mind.", + "commentary_1": "མ་གྲངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མ་གྲངས་འགྲོ་བ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་རྣམས་སོ། །རྨ་ནི་མཚོན་ལ་སོགས་པས་སོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའོ། །སྡུག་ཅིང་གདུངས་པ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཉིད་རྨའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་སྲུང་ཚུལ་ནི། མ་གྲངས་གྲོལ་བ་སྟེ་ཡིད་གཡེངས་ཤིང་སྤྱོད་ལམ་མ་བསྡམས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་བསྒྲིམས་ཏེ་རྨའི་བག་བྱེད་དགོས་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་རྨ་མ་བསྲུངས་ན་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་དགོས་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ནམ་མཁའ་ (space, sky)\n- མ་ལུས་ (all, without exception)\n- མཐའ་ཀླས་པ་ (limitless, boundless)\n- ལུས་ཅན་ (embodied beings, sentient beings)\n- བདེ་བཤིག་ (destroy happiness)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ (genitive/attributive particle)\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention)\n\nWhat need is there to mention [the consequences of] destroying the happiness\nOf all limitless embodied beings [that fill] the entirety of space?\n\nTechnical note: This verse completes the thought from the previous lines, using a rhetorical question to emphasize the severity of harming all beings. The phrase ནམ་མཁའ་མ་ལུས་མཐའ་ཀླས་པའི་ (the entirety of limitless space) is a common Buddhist expression to indicate the vast number of sentient beings. The structure སྨོས་ཅི་དགོས་ (what need is there to mention) implies that the negative consequences of such an action are self-evident and immeasurable. This verse reinforces the bodhisattva's commitment to protecting and promoting the welfare of all beings without exception.", - "translation": "What need is there to mention [the consequences of] destroying the happiness Of all limitless embodied beings [that fill] the entirety of space?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nམ་གྲངས་ (mother's lap), དྲོལ་བ་ (to be loose/relaxed), རྨ་ (wound), བག་བྱེད་ (to be cautious), སྐྱེ་བོ་ངན་ (evil people)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ and པས་ to indicate conditional clauses\n- Imperative mood implied in the final line with བསྲུང་\n\n\nWhen resting in the loose comfort of a mother's lap,\nOne is cautious as if tending a wound.\nLikewise, when dwelling among evil people,\nOne should always guard this wound of the mind.\n\n\nTechnical note: This verse uses the analogy of a physical wound to describe the vulnerability of the mind when in negative environments, emphasizing the need for constant vigilance in protecting one's mental state.", + "translation": "When resting in the loose comfort of a mother's lap,\nOne is cautious as if tending a wound.\nLikewise, when dwelling among evil people,\nOne should always guard this wound of the mind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor all limitless sentient beings pervading space,\nWhat need is there to mention their happiness and suffering?\n", - "translation": "For all limitless sentient beings pervading space,\nWhat need is there to mention their happiness and suffering?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མ་གྲངས་དྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན། །སྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན། །སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen dwelling among those with loose morals,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when living among wicked people,\nAlways guard this wound of the mind.\n", + "translation": "When dwelling among those with loose morals,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when living among wicked people,\nAlways guard this wound of the mind." } } }, "193": { - "source": "དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག། འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན།། ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས།།", - "target_gt": "And those who circle in saṃsāra, Mixing powerful downfalls With the power of bodhichitta back and forth, Will long be hindered from the Bodhisattva grounds.", + "source": "རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །", + "target_gt": "If you are careful of a wound from fear of its slight, minor pain, why not protect the wound of mind from fear of crushing mountains?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཆུང་བ་སྟེ་ཡང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིག་ལ་སོགས་པ་སེན་མོའི་ནང་དུ་བཅིར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་དམྱལ་བའི་གནས་སུ་ལྕགས་ཀྱི་རི་བོ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཇོམས་པ་ནི་རི་བོ་ཆེས་འཇོམས་སོ། ཅི་ཡང་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས་འཇིགས་པ་གནོད་ཀྱིས་དོགས་ནས་བག་བྱེད་ན་བསྡུས་འཇོམས་ཀྱི་རི་བོ་ཆེན་པོས་ལུས་འཇོམས་པས་སྐྲག་པ་ཡིས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་བསྐྱེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་བསྲུངས་ཏེ་བསྲུང་དགོས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལྟུང་བ་ (downfall, transgression)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- འཁོར་བ་ (samsara)\n- ས་ཐོབ་པ་ (attainment of grounds, bodhisattva levels)\n\nGrammatical notes:\n- སྟོབས་ལྡན་ (powerful, strong)\n- རེས་ཀྱིས་ (alternately, by turns)\n- འདྲེ་བྱེད་ (mix, alternate)\n- ན་ (if, when)\n- ཡུན་རིང་ (long time)\n- ཐོགས་ (delay, obstruct)\n\nThus, if the powerful downfalls and\nThe powerful bodhicitta\nAlternate in samsara,\nIt will take a long time to attain the [bodhisattva] grounds.\n\nTechnical note: This verse discusses the interplay between negative actions (ལྟུང་བ་) and bodhicitta in the context of spiritual progress. The phrase རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ (alternate) suggests a back-and-forth between positive and negative states. ས་ཐོབ་པ་ (attainment of grounds) refers to the bodhisattva levels or bhūmis in Mahayana Buddhism. The verse emphasizes that this alternation between downfalls and bodhicitta prolongs the journey to higher spiritual attainments, underscoring the importance of maintaining consistent bodhicitta.", - "translation": "Thus, if the powerful downfalls and The powerful bodhicitta Alternate in samsara, It will take a long time to attain the [bodhisattva] grounds." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྨ་ (wound), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བག་བྱེད་ (take care), བསྡུས་འཇོམས་ (crushing), རིས་འཇོམས་ (destroying), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡིས་ as an instrumental particle\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question structure with ཅིས་མི་\n\n\nIf one who is frightened by the small suffering of a wound\nTakes care of that wound,\nWhy not guard against the wounds of the mind\nThat are frightened by crushing and destroying?\n\nTechnical note: This verse appears to be drawing a comparison between physical and mental wounds, emphasizing the importance of protecting the mind from harmful experiences or thoughts.", + "translation": "If one who is frightened by the small suffering of a wound\nTakes care of that wound,\nWhy not guard against the wounds of the mind\nThat are frightened by crushing and destroying?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn this way, those with powerful downfalls\nAnd those with powerful bodhicitta\nIf they alternate between them in samsara,\nIt will take a long time to attain the grounds.\n", - "translation": "In this way, those with powerful downfalls\nAnd those with powerful bodhicitta\nIf they alternate between them in samsara,\nIt will take a long time to attain the grounds." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས། །སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན། །བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག །སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅིས་མི་སྲུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one is frightened by even a small wound's pain,\nAnd takes care to protect that wound,\nThen how much more should one guard against\nThe terrors that crush and destroy the mind?\n", + "translation": "If one is frightened by even a small wound's pain,\nAnd takes care to protect that wound,\nThen how much more should one guard against\nThe terrors that crush and destroy the mind?" } } }, "194": { - "source": "དེ་ལྟས་ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན།། བདག་གིས་གུས་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "And so, according to my promise, I will act attentively.", + "source": "སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "Living by conduct such as this, a steadfast monk who keeps his vows, whether in crowds of evil people or among women, will not fall.", + "commentary_1": "སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་བསྲུངས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་བྱེད་ནའོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནི་ཡུལ་ངན་པའི་ཁྲོད་ནའོ། །བརྟན་པ་ནི་བག་ཡོད་པའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་ཉམས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སེམས་བསྲུང་བའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་པར་བྱེད་ན་སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་སམ་བུད་མེད་ཀྱི་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་སྟེ་བག་ཡོད་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དམ་བཅས་ (vow, commitment)\n- གུས་པ་ (respect, reverence)\n- བསྒྲུབ་པ་ (accomplish, fulfill)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟས་ (therefore)\n- ཇི་ལྟར་...བཞིན་ (just as, in accordance with)\n- བདག་གིས་ (by me, I)\n- པར་བྱ་ (should do, must do)\n\nTherefore, just as I have vowed,\nI should respectfully accomplish [it].\n\nTechnical note: This verse expresses a resolution to fulfill one's commitments, particularly in the context of maintaining bodhicitta. The phrase ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་བཞིན་ (just as I have vowed) refers back to the bodhisattva vows or commitments previously made. གུས་པས་ (respectfully) emphasizes the reverent attitude with which these vows should be upheld. This verse serves as a conclusion to the previous discussions on the importance and consequences of maintaining bodhicitta, reaffirming the practitioner's dedication to the bodhisattva path.", - "translation": "Therefore, just as I have vowed, I should respectfully accomplish [it]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྤྱོད་པ་(conduct), གནས་བྱེད་(abide), སྐྱེ་བོ་ངན་པ་(evil people), བུད་མེད་(women), སྡོམ་བརྩོན་(vow-keeper), བརྟན་པ་(steadfast)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲས་: Instrumental case, \"by means of this\"\n- ན་: Conditional particle\n- སམ་: Disjunctive particle \"or\"\n- ཀྱང་རུང་: Concessive construction \"even if\"\n\n\nIf one abides by such conduct,\nEven if dwelling among evil people,\nOr even if residing among women,\nThe steadfast vow-keeper will not deteriorate.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the power of proper conduct in maintaining vows, even in challenging circumstances.", + "translation": "If one abides by such conduct,\nEven if dwelling among evil people,\nOr even if residing among women,\nThe steadfast vow-keeper will not deteriorate." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nTherefore, just as I have vowed,\nI shall diligently accomplish this with respect.\n", - "translation": "Therefore, just as I have vowed,\nI shall diligently accomplish this with respect." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན། །སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ། །བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་། །སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one dwells with such conduct,\nWhether living among evil people,\nOr even dwelling among women,\nThe steadfast practitioner's vows will not decline.\n", + "translation": "If one dwells with such conduct,\nWhether living among evil people,\nOr even dwelling among women,\nThe steadfast practitioner's vows will not decline." } } }, "195": { - "source": "དེང་ནས་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན།། འོག་ནས་འོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "From this day forth, if I now fail to strive, I’ll fall from low to even lower states.", + "source": "བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །", + "target_gt": "It would be better to lose my things, respect, or livelihood; Better that other virtues lapse Than ever my intent diminish.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ན། སྤྲོ་ཞིང་འདུད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཇི་ལྟ་བ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ནི་རྙེད་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་རིམ་གྲོའོ། །ལུས་དང་འཚོ་བ་དང་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པའི་དགེ་བའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། བདག་གི་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་སྟི་དང་། རང་གི་ལུས་དང་འཚོ་བ་ཉམས་བླ་ཞིང་དགེ་བ་གཞན་རང་དོན་གྱི་དགེ་བ་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི་ཞེས་པ་རྣམ་སྣང་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཅུ་པོ་འདི་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་སེམས་དགེ་བ་ནི་ཞེས་ཏེ། མདོར་ན་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ལུས་ངག་གི་ལས་བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། བདག་གི་ནོར་འདི་བཏང་ལ་ལུས་བསྲུང་ངོ་། །ནོར་དང་ལུས་ཀྱང་བཏང་ལ་སྲོག་བསྲུངས་ཏེ། །ནོར་དང་ལུས་དང་དེ་བཞིན་སྲོག་རྣམས་དང་། །ཐམས་ཅད་བཏང་ནས་འདིར་ནི་ཆོས་བསྲུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བརྩོན་པ་ (diligence, effort)\n- འོག་ནས་འོག་ཏུ་ (lower and lower)\n- འགྲོ་བ་ (go, proceed)\n\nGrammatical notes:\n- དེང་ནས་ (from now on)\n- མ་བྱས་ན་ (if not done)\n- འགྱུར་ (will become)\n\nIf from now on [I] do not apply diligence,\n[I] will proceed lower and lower.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of immediate and continuous effort in spiritual practice. The phrase འོག་ནས་འོག་ཏུ་ (lower and lower) likely refers to descending into lower realms of existence or deteriorating spiritual states. This warning serves as a motivation to maintain consistent effort in upholding one's vows and practicing the bodhisattva path. The structure མ་བྱས་ན་ (if not done) sets up a conditional statement, linking lack of effort to negative consequences.", - "translation": "If from now on [I] do not apply diligence, [I] will proceed lower and lower." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྙེད་ (gain/acquisition), བཀུར་སྟི་ (honor/respect), འཚོ་བ་ (livelihood), དགེ་བ་ (virtue), ཉམས་ (deteriorate/decline), སེམས་ (mind/bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བླ་ (better/preferable) in comparative constructions\n- ནམས་ཀྱང་ (never/at no time) as an emphatic negative\n\n\nMy gains and honors,\nAnd even body and livelihood, may decline.\nOther virtues too may deteriorate,\nBut never shall I let my mind [bodhicitta] decline.\n\n\nTechnical note: སེམས་ (mind) here likely refers specifically to bodhicitta, the awakening mind or altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings, which is a central concept in Mahayana Buddhism.", + "translation": "My gains and honors,\nAnd even body and livelihood, may decline.\nOther virtues too may deteriorate,\nBut never shall I let my mind [bodhicitta] decline." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you do not make an effort from now on,\nYou will sink lower and lower.\n", - "translation": "If you do not make an effort from now on,\nYou will sink lower and lower." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay my possessions, honors, and respect,\nMy body and even my livelihood be lost,\nAnd may other virtues also decline,\nBut may my mind never deteriorate.\n", + "translation": "May my possessions, honors, and respect,\nMy body and even my livelihood be lost,\nAnd may other virtues also decline,\nBut may my mind never deteriorate." } } }, "196": { - "source": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི།། སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་།།", - "target_gt": "Striving for the benefit of all that lives, Unnumbered Buddhas have already lived and passed away.", + "source": "སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། །", + "target_gt": "I join my palms in prayer and urge all those who wish to guard their minds: With all your efforts, please protect your mindfulness and your awareness.", + "commentary_1": "འདི་ལ་གུས་པ་ནན་ཏན་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་མཁན་པོས་སེམས་བསྲུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པའི་དོན་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྒྲ་ལས་གྲུབ་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་ཏེ་ཤེས་རབ་པོ། །དེས་བདག་གི་གནས་སྐབས་གང་ཅུག་འདུག་པ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ན་དེ་དག་བསྲུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་སེམས་སྲུང་བའི་ཐབས་སུ་དྲན་ཤེས་བསྲུང་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། དྲན་ཤེས་བསྲུང་བར་གདམས་པ། མ་བསྲུངས་པའི་ཉེས་པ་དང་། སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བླང་དོར་གྱི་གནས་མ་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་དང་། བདག་རྒྱུད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་དག་གི་སྤོང་ལེན་ཤེས་པའི་ཤེས་བཞིན་དག་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་བདག་གིས་དེ་ལྟར་འདོམས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- ཕན་མཛད་པ་ (benefit, help, honorific)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- གྲངས་མེད་ (countless, innumerable)\n\nGrammatical notes:\n- ཐམས་ཅད་ (all)\n- པའི་ (genitive/attributive particle)\n- འདས་གྱུར་ (have passed)\n- ཀྱང་ (although, even though)\n\nAlthough countless Buddhas who benefit\nAll sentient beings have passed,\n\nTechnical note: This verse begins a reflection on the relationship between Buddhas and sentient beings. The phrase སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི་ (who benefit all sentient beings) emphasizes the universal compassion of Buddhas. གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ (countless have passed) suggests the vast expanse of time and the numerous Buddhas who have come before. The use of ཀྱང་ (although) indicates that this verse is setting up a contrast, likely to be completed in the following lines.", - "translation": "Although countless Buddhas who benefit All sentient beings have passed," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་བསྲུང་ (guarding the mind), དྲན་པ་ (mindfulness), ཤེས་བཞིན་ (awareness), སྲུངས་ (protect/guard), ཐལ་མོ་སྦྱོར་ (join palms)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating \"to/for\"\n- Imperative form སྲུངས་ཤིག་ (\"protect!\")\n- བདག་ནི་ as emphatic first-person\n\n\nTo those who wish to guard their minds,\nI join my palms and say this:\nWith all your effort, protect\nBoth mindfulness and awareness.\n\nNote: དྲན་པ་ (mindfulness) and ཤེས་བཞིན་ (awareness) are key technical terms in Buddhist meditation practice.", + "translation": "To those who wish to guard their minds,\nI join my palms and say this:\nWith all your effort, protect\nBoth mindfulness and awareness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough countless Buddhas who benefit all sentient beings\nHave passed beyond,\n", - "translation": "Though countless Buddhas who benefit all sentient beings\nHave passed beyond," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག །ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱོར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo those who wish to guard their minds,\nI join my palms and earnestly implore:\nStrive with all your might\nTo protect mindfulness and vigilance.\n", + "translation": "To those who wish to guard their minds,\nI join my palms and earnestly implore:\nStrive with all your might\nTo protect mindfulness and vigilance." } } }, "197": { - "source": "བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི།། གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ།།", - "target_gt": "But I, by virtue of my sins, have failed To come within the compass of their healing works.", + "source": "ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །", + "target_gt": "People who are beset by illness have no strength to do anything. Similarly, minds beset by ignorance have no strength to do anything.", + "commentary_1": "ནད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་འདི་དག་གཉིས་མ་ཚང་བས་སོ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉིས་ཀ་དང་། ཤེས་བཞིན་དང་། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་བའི་ཉེས་པའོ། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ནད་ཀྱི་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི་འགྲོ་འོང་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །འདི་རྣམ་བཤད་ལས་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་དང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཉེས་པར་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཉེས་པ་ (faults, misdeeds)\n- གསོ་བ་ (heal, cure)\n- སྤྱོད་ཡུལ་ (object of experience, sphere of activity)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ནི་ (I, as for me)\n- རང་གི་ (one's own)\n- དེའི་ (their, of that)\n- མ་གྱུར་ཏོ་ (did not become, final particle indicating completion)\n\nI, due to my own faults,\nDid not become an object of their healing activity.\n\nTechnical note: This verse completes the thought from the previous lines, explaining why the speaker has not benefited from the Buddhas' compassionate activities. The phrase གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ (object of healing activity) refers to being a recipient of the Buddhas' beneficial influence. The structure རང་གི་ཉེས་པས་ (due to one's own faults) places the responsibility on the individual's negative actions or mindset. This reflection emphasizes personal accountability in spiritual progress and the importance of creating the right conditions to receive the Buddhas' blessings.", - "translation": "I, due to my own faults, Did not become an object of their healing activity." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནད་ (illness), དཀྲུགས་པ་ (disturbed), མཐུ་ (power/ability), རྨོངས་པ་ (ignorance/delusion), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- Use of དེ་བཞིན་ (likewise) to connect the two ideas\n- ནི་ and དོ་ as sentence markers\n\n\nThose disturbed by illness\nAre powerless in all activities.\nLikewise, those with minds disturbed by ignorance\nAre powerless in all activities.\n\n\nTechnical note: This verse draws a parallel between physical illness and mental delusion, both rendering one incapable of effective action.", + "translation": "Those disturbed by illness\nAre powerless in all activities.\nLikewise, those with minds disturbed by ignorance\nAre powerless in all activities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDue to my own faults,\nI have not become an object of his healing.\n", - "translation": "Due to my own faults,\nI have not become an object of his healing." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nJust as people afflicted by illness\nAre powerless in all their actions,\nLikewise, those whose minds are disturbed by ignorance\nAre powerless in all their actions.\n", + "translation": "Just as people afflicted by illness\nAre powerless in all their actions,\nLikewise, those whose minds are disturbed by ignorance\nAre powerless in all their actions." } } }, "198": { - "source": "ད་དུང་དེ་བཞིན་བདག་བྱེད་ན།། ཡང་དང་ཡང་དུའང་དེ་བཞིན་ཏེ།། ངན་འགྲོར་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་།། བཅད་དང་གཤག་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And this will always be my lot If I continue to behave like this, And I will suffer pains and bondage, Wounds and laceration in the lower realms.", + "source": "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། །", + "target_gt": "Even if those who lack awareness should listen, ponder, or meditate, it won't stay in their memory, like water in a leaky jar.", + "commentary_1": "དེ་ལྟ་བས་ན་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཤེས་རབ་ཆུད་ཟ་བ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི་ཐོས་དང་བསམ་དང་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དཔེར་ན་གློ་རྡོལ་བའི་བུམ་པར་ཆུ་བླུགས་ཀྱང་མི་ཆགས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་རྟོགས་པའི་དོན་ནི་དྲན་པ་ལ་མི་གནས་ཏེ་བརྗེད་པར་འགྱུར་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དགེ་ལྷ་གསལ་པོར་མི་མྱོང་ཟེར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ངན་འགྲོ་ (lower realms)\n- ནད་ (illness)\n- འཆིང་བ་ (bondage, fetters)\n- བཅད་ (cut)\n- གཤག་ (split, cleave)\n- མྱོང་བ་ (experience)\n\nGrammatical notes:\n- ད་དུང་ (still, yet)\n- དེ་བཞིན་ (likewise, in the same way)\n- བདག་བྱེད་ན་ (if I act)\n- ཡང་དང་ཡང་དུའང་ (again and again)\n- སོགས་ (and so forth)\n- འགྱུར་ (will become)\n\nIf I still act in this way,\nAgain and again it will be likewise:\nIn the lower realms, [I] will experience\nIllness, bondage, cutting, splitting, and so forth.\n\nTechnical note: This verse warns of the consequences of continuing negative behaviors. The phrase ངན་འགྲོར་ (in the lower realms) refers to unfortunate rebirths in Buddhist cosmology. The list of experiences (ནད་དང་འཆིང་བ་དང་། བཅད་དང་གཤག་སོགས་) vividly describes various forms of suffering in these realms. The repetition in ཡང་དང་ཡང་དུའང་ (again and again) emphasizes the cyclical nature of samsaric suffering. This verse serves as a strong motivation to change one's behavior and practice diligently.", - "translation": "If I still act in this way, Again and again it will be likewise: In the lower realms, [I] will experience Illness, bondage, cutting, splitting, and so forth." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་མེད་པ་ (lack of introspection), སེམས་ (mind), ཐོས་ (hearing/study), བསམས་ (contemplation), བསྒོམས་ (meditation), གློ་རྡོལ་བུམ་པ་ (leaky vessel), དྲན་པ་ (mindfulness)\n\nGrammatical notes:\n- Genitive particle འི་ connecting ཤེས་བཞིན་མེད་པ་ to སེམས་\n- ལྡན་པའི་ (possessing) as an attributive clause\n- དང་ used as a conjunction for listing\n- བཞིན་དུ་ as a simile marker\n\n\nFor those possessing a mind lacking introspection,\nTheir hearing, contemplation, and meditation\nLike water in a leaky vessel,\nWill not remain in mindfulness.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of ཤེས་བཞིན་ (introspective awareness) in Buddhist practice, particularly in relation to the three wisdom tools of hearing, contemplation, and meditation.", + "translation": "For those possessing a mind lacking introspection,\nTheir hearing, contemplation, and meditation\nLike water in a leaky vessel,\nWill not remain in mindfulness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one continues to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nOne will experience the lower realms, sickness, bondage,\nBeing cut, stabbed, and so forth.\n", - "translation": "If one continues to act in this way,\nAgain and again it will be the same:\nOne will experience the lower realms, sickness, bondage,\nBeing cut, stabbed, and so forth." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །ཐོས་དང་བསམས་དང་བསྒོམས་པ་ཡང་། །གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ། །དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor one whose mind lacks mindfulness,\nEven hearing, contemplation, and meditation\nAre like water in a leaky vessel -\nThey do not remain in memory.\n", + "translation": "For one whose mind lacks mindfulness,\nEven hearing, contemplation, and meditation\nAre like water in a leaky vessel -\nThey do not remain in memory." } } }, "199": { - "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་།། དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་།། དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ།། དཀོན་ན་", - "target_gt": "The appearance of the Buddhas in the world, True faith and the attainment of a human form, An aptitude for good: all these are rare.", + "source": "ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Due to the fault of nonawareness, Many of those with learning, faith, And dedicated perseverance Will be polluted by the downfalls.", + "commentary_1": "རྙོག་པ་ནི་དྲི་མའོ། །", + "commentary_2": "ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུད་ཟ་བ་ནི། མང་དུ་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་དད་པ་ཅན་དང་ནི་བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་ཏེ་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་དུ་མ་ཡང་རང་གི་སྤྱོད་པ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས་ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང་།།\nKey terms: དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata), འབྱུང་བ་ (arising)\n\nThe arising of a Tathāgata, and\n\n2. དད་དང་མི་ལུས་ཐོབ་པ་དང་།།\nKey terms: དད་ (faith), མི་ལུས་ (human body), ཐོབ་པ་ (obtaining)\n\nObtaining faith and a human body, and\n\n3. དགེ་གོམས་རུང་བ་དེ་ལྟ་བུ།།\nKey terms: དགེ་གོམས་ (habituating to virtue), རུང་བ་ (being suitable)\n\nBeing suitable for habituating to virtue like that,\n\n4. དཀོན་ན\nKey term: དཀོན་ (rare)\n\n[These are] rare.\n\nNote: The ན at the end indicates a conditional or emphatic statement, here implying \"if/when [these occur], [they are] rare.\"", - "translation": "The arising of a Tathāgata, and Obtaining faith and a human body, and Being suitable for habituating to virtue like that, [These are] rare." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nཐོས་ལྡན་ (Learned), དད་པ་ (Faith), བརྩོན་པ་ (Diligence), ཤེས་བཞིན་ (Mindfulness/Awareness), ལྟུང་བ་ (Downfall/Transgression)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ (possessive particle)\n- ནི་ (topic marker)\n- ལྷུར་ལེན་ (to take up earnestly)\n- དུ་མ་ (many)\n- མེད་པའི་ (negation + genitive)\n- ཆགས་པས་ (due to being attached)\n- དང་བཅས་པར་ (together with)\n- འགྱུར་ (to become)\n\n\nThough many are learned, faithful,\nAnd take up diligence earnestly,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls.\n\n\nTechnical note: ཤེས་བཞིན་ (shesin) is a key term in Buddhist practice, often translated as \"introspection\" or \"vigilant awareness.\" It refers to the mental factor of clearly knowing one's physical and mental activities.", + "translation": "Though many are learned, faithful,\nAnd take up diligence earnestly,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe arising of a Tathagata (Buddha),\nObtaining faith and a human body,\nAnd being inclined towards virtue -\nSuch things are rare.\n", - "translation": "The arising of a Tathagata (Buddha),\nObtaining faith and a human body,\nAnd being inclined towards virtue -\nSuch things are rare." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི། །བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས། །ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough many are learned, faithful,\nAnd diligent in their practice,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls.\n", + "translation": "Though many are learned, faithful,\nAnd diligent in their practice,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls." } } }, "200": { - "source": "ནམ་ཞིག་ཐོབ་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "When will they come to me again?", + "source": "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། །", + "target_gt": "The robbers that are a lack of awareness, Following weakened mindfulness, Will seize the merits you have gathered, While you go to the lower realms.", + "commentary_1": "ཤེས་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་རྐུན་པོ་སྟེ་དགེ་བའི་ནོར་འཕྲོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་པ་ཉམས་པ་སྟེ་ཞིག་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་ཕུང་པོར་བྱས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག་དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་དེ་དག་རྐུན་པོས་ཕྲོགས་པ་བཞིན་དུ་ཟད་པར་བྱས་ནས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nནམ་ཞིག་ (when, at some time), ཐོབ་པར་འགྱུར་ (will obtain/attain)\n\nGrammar:\n- Future tense indicated by འགྱུར་\n- Interrogative particle omitted, but implied question\n\nWhen will [I/one] attain [it]?\n\nNote: The subject and object are not explicitly stated in the Tibetan, so they are implied in the translation. The context would determine whether \"I\" or a more general \"one\" is appropriate.", - "translation": "When will [I/one] attain [it]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་(Alertness/Introspection), ཆོམ་རྐུན་(Thief/Robber), དྲན་པ་(Mindfulness), བསོད་ནམས་(Merit), ངན་འགྲོ་(Lower realms)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་པའི་ and ཉམས་པའི་ are genitive particles indicating possession or attribution\n- ཀྱང་ is a concessive particle, often translated as \"although\" or \"even though\"\n- བཞིན་ here functions as a comparative particle\n\n\nThe thieves of non-alertness,\nFollowing in the wake of lost mindfulness,\nEven though merits are accumulated,\nAs if stolen by a robber, one goes to the lower realms.\n\n\nThis verse emphasizes the importance of maintaining alertness (ཤེས་བཞིན་) and mindfulness (དྲན་པ་) in Buddhist practice. It suggests that without these qualities, even accumulated merits can be lost, leading to unfortunate rebirths.", + "translation": "The thieves of non-alertness,\nFollowing in the wake of lost mindfulness,\nEven though merits are accumulated,\nAs if stolen by a robber, one goes to the lower realms." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nWhen will it be attained?", - "translation": "When will it be attained?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག །དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས། །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་། །རྐུན་པོས་ཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe thieves of mindlessness,\nFollowing in the wake of lost awareness,\nEven if merit is accumulated,\nIt is stolen away as one goes to lower realms.\n", + "translation": "The thieves of mindlessness,\nFollowing in the wake of lost awareness,\nEven if merit is accumulated,\nIt is stolen away as one goes to lower realms." } } }, "201": { - "source": "ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ།། ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི།།", - "target_gt": "Today, indeed, I’m hale and well, I have enough to eat and I am not in danger.", + "source": "ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "This gang of bandits, the afflictions, are seeking opportunities. Given a chance, they'll plunder virtue and slaughter life in higher realms.", + "commentary_1": "འདི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་ཆོམ་རྐུན་ཏེ་གནོད་པའི་ཚོགས་དེ་དག་གོ། །གླགས་སྐབས་ནི་གླགས་སྐབས་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་དམ་ལྟ་བ་ནི་ཚོལ་བའོ། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་འཇོམས་པ་ནི་རྐུ་བའོ། །", + "commentary_2": "ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་འཕེལ་ནས་གནོད་པའི་གླགས་སྐབས་འཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ནས་དགེ་བ་རྣམས་འཕྲོག་ཅིང་བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཐོབ་པ་དག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། དགེ་བའི་རྒྱགས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ནད་མེད་ཉི་མ་འདི་ལྟ་བུ།།\nKey terms:\nནད་མེད་ (without illness), ཉི་མ་ (day/sun), འདི་ལྟ་བུ་ (like this)\n\nLine 2: ཟས་བཅས་འཚེ་བ་མེད་ཀྱང་ནི།།\nKey terms:\nཟས་ (food), འཚེ་བ་ (harm), མེད་ (without), ཀྱང་ (although)\n\nGrammar note: ཀྱང་ནི་ is a compound particle indicating a concessive clause.\n\nAlthough on a day like this, free from illness,\nAnd with food, [we are] without harm,\n\nTechnical note: This appears to be part of a larger text contemplating impermanence, likely contrasting current favorable conditions with the inevitability of change or death.", - "translation": "Although on a day like this, free from illness, And with food, [we are] without harm," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཆོམ་རྐུན་ (thief/robber), གླགས་སྐབས་ (opportunity), དགེ་ (virtue), བདེ་འགྲོ་ (higher realms)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize the subject (kleśas)\n- བྱེད་པ་སྟེ། indicating ongoing action\n- གྱུར་ནས expressing completed action leading to a result\n\n\nThis band of kleśa-thieves\nIs seeking opportunities.\nHaving found an opening, they steal virtue\nAnd even destroy the life-force of higher realms.\n\nNote: \"kleśa\" left untranslated as a technical Buddhist term referring to afflictive mental states.", + "translation": "This band of kleśa-thieves\nIs seeking opportunities.\nHaving found an opening, they steal virtue\nAnd even destroy the life-force of higher realms." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike this day free of illness,\nEven with food, there is no harm.\n", - "translation": "Like this day free of illness,\nEven with food, there is no harm." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི། །གླགས་སྐབས་ཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་། །བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThese afflictive emotions are like a band of thieves,\nAlways seeking an opportunity to strike.\nWhen they find an opening, they steal our virtue\nAnd destroy even our chance for a fortunate rebirth.\n", + "translation": "These afflictive emotions are like a band of thieves,\nAlways seeking an opportunity to strike.\nWhen they find an opening, they steal our virtue\nAnd destroy even our chance for a fortunate rebirth." } } }, "202": { - "source": "ཚེ་ནི་སྐད་ཅིག་བསླུ་བ་སྟེ།། ལུས་ནི་ཐང་ཅིག་བརྙན་པོ་བཞིན།།", - "target_gt": "But this life is fleeting, unreliable, My body is like something briefly lent.", + "source": "དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །", + "target_gt": "Thus never let your mindfulness stray from the gateway to your mind. And if it goes, recall the pains of the lower realms to bring it back.", + "commentary_1": "དྲན་པའི་ཡིད་སྒོ་ནས་ནི་ཡིད་ཁོང་པར་བཅུག་ལ་གཞག་པའོ། །ཡུལ་གྱི་སྟེང་དུ་སོང་ཡང་སླར་བཀུག་སྟེ་འཇོག་པ་ནི་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཐབས་ནི་ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་གཞག་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་སྲུང་བའི་ཐབས་ལ་གཉིས་ཏེ། དྲན་པ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་ཐབས་སོ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྲུང་ཚུལ་དང་། དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་། བསྲུངས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ནི། དྲན་པ་མ་བསྲུངས་ན་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གལ་ཏེ་སོང་ནའང་དེའི་འབྲས་བུ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་སླར་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཚེ་ (life), སྐད་ཅིག་ (moment), བསླུ་བ་ (deceptive)\nལུས་ (body), ཐང་ཅིག་ (temporary), བརྙན་པོ་ (borrowed)\n\nGrammar:\n- ནི་ particles emphasize \"life\" and \"body\"\n- སྟེ་ connects the two lines\n- བཞིན་ at the end indicates a simile\n\nLife is deceptive [like] a moment;\nThe body is temporary, like something borrowed.\n\nNote: This verse emphasizes the impermanent nature of life and the body in Buddhist philosophy.", - "translation": "Life is deceptive [like] a moment; The body is temporary, like something borrowed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nདྲན་པ་ (mindfulness), ཡིད་སྒོ་ (door of the mind), གུད་དུ་ (aside/away), ངན་འགྲོ་ (lower realms), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ and ངོ་ to indicate strong statements\n- Conditional འང་ in སོང་ནའང་ (even if it goes)\n- Imperative བྱས་ཏེ་ (having done)\n\n\nTherefore, I will never let mindfulness\nStray from the door of my mind.\nEven if it goes, recalling the harms\nOf the lower realms, I'll closely establish it.\n\nNote: དྲན་པ་ (mindfulness) is a key Buddhist technical term, referring to the practice of maintaining awareness. ངན་འགྲོ་ (lower realms) refers to unfortunate states of rebirth in Buddhist cosmology.", + "translation": "Therefore, I will never let mindfulness\nStray from the door of my mind.\nEven if it goes, recalling the harms\nOf the lower realms, I'll closely establish it." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLife is but a deceptive moment,\nThe body is like a temporary borrowed thing.\n", - "translation": "Life is but a deceptive moment,\nThe body is like a temporary borrowed thing." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །སོང་ནའང་ངན་འགྲོ་གནོད་པ་དག །དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, through the door of mindfulness,\nNever let it stray away.\nEven if it goes, the harms of lower realms\nShould be recalled and brought close.\n", + "translation": "Therefore, through the door of mindfulness,\nNever let it stray away.\nEven if it goes, the harms of lower realms\nShould be recalled and brought close." } } }, "203": { - "source": "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི།། མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "And yet the way I act is such That I shall not regain a human life!", + "source": "བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །", + "target_gt": "From keeping company with a master, Instruction from the abbot, and fear, Those who have fortune and respect Develop mindfulness easily.", + "commentary_1": "བླ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་བསླབ་པའི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །འཇིགས་པ་ནི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པས་འཇིགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བླ་མ་དང་གྲོགས་པོ་དམ་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་འགྲོགས་པ་ལས་ཏེ་དེ་དག་དང་མཁན་པོ་སོགས་ཀྱིས་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་འཇུག་ལྡོག་གི་ཚུལ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་ན་དེ་དག་གིས་ཁྲེལ་བས་འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་བསླབ་པ་ལ་གུས་པར་བྱེད་པ་ལ་དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་གི་(my), སྤྱོད་པ་(conduct), འདི་འདྲས་(like this), མི་ཡི་(human), ལུས་(body), འཐོབ་(obtain), མི་འགྱུར་(will not become)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic particle emphasizing \"this conduct\"\n- ཀྱང་ is an emphatic particle meaning \"even\"\n\nBy this kind of conduct of mine, even a human body I will not obtain.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the precious human rebirth (མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་) concept in Tibetan Buddhism, suggesting that negative actions can prevent one from attaining a human rebirth in future lives.", - "translation": "By this kind of conduct of mine, even a human body I will not obtain." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབླ་མ་ (lama), འགྲོགས་པ་ (associate with), མཁན་པོ་ (preceptor), རྗེས་སུ་བརྟན་པ་ (firmly establish), སྐལ་ལྡན་ (fortunate one), དྲན་པ་ (mindfulness)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle) indicating \"from\"\n- དང་ (connective particle) joining clauses\n- ལ་ (dative particle) indicating \"to/for\"\n\n\nFrom associating with the lama,\nAnd being firmly established by the preceptor,\nFor the fortunate one who is respectful due to fear,\nMindfulness arises with ease.\n\n\nTechnical note: \"Fear\" here likely refers to a sense of reverence or awe towards the teachings and teachers, not ordinary fear.", + "translation": "From associating with the lama,\nAnd being firmly established by the preceptor,\nFor the fortunate one who is respectful due to fear,\nMindfulness arises with ease." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy actions such as these,\nI will not even attain a human body.\n", - "translation": "By actions such as these,\nI will not even attain a human body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས། །མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བརྟན་པ་དང་། །འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ། །དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThrough associating with the lama and spiritual friends,\nBeing guided and supported by the preceptor,\nRespectfully attending to the fortunate ones out of awe,\nMindfulness arises with ease.\n", + "translation": "Through associating with the lama and spiritual friends,\nBeing guided and supported by the preceptor,\nRespectfully attending to the fortunate ones out of awe,\nMindfulness arises with ease." } } }, "204": { - "source": "མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན།། སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད།།", - "target_gt": "And losing this, my precious human form, My evils will be many, virtues none.", + "source": "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །", + "target_gt": "The buddhas and the bodhisattvas see everywhere without obstruction. Therefore I always am indeed within the presence of them all.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་ཞེས་ཏེ", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་ལུས་ (human body), ཐོབ་པ (obtain), སྡིག་པ (negative actions/sin), དགེ་བ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- མ་གྱུར་ན (if not become/obtained) - conditional structure\n- འབའ་ཞིག (only/merely)\n- མེད (without/there is no)\n\nIf a human body is not obtained,\n[There is] only negative action, without virtue.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the precious nature of human rebirth in Buddhist thought, contrasting it with lower realms where virtuous action is said to be difficult or impossible.", - "translation": "If a human body is not obtained, [There is] only negative action, without virtue." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །\n", + "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (Bodhisattva), ཀུན་དུ་ (Everywhere), ཐོགས་མེད་ (Unobstructed), གཟིགས་པ་ (Vision), སྤྱན་སྔ་ (Presence)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ at the end of the second line indicates possession\n- སོ་ at the end is a final particle indicating certainty\n\n\nThe Buddhas and Bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI constantly abide, thus [I declare].\n\nNote: The final \"ཞེས\" indicates that this is a declaration or statement of intent by the speaker.", + "translation": "The Buddhas and Bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI constantly abide, thus [I declare]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one does not obtain a human body,\nThere is only negativity, no virtue.\n", - "translation": "If one does not obtain a human body,\nThere is only negativity, no virtue." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBuddhas and bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI am always abiding, thus.\n", + "translation": "Buddhas and bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI am always abiding, thus." } } }, "205": { - "source": "གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་།། དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན།། ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ།། དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད།།", - "target_gt": "Here is now my chance for wholesome deeds, But if I fail to practice virtue, What will be my lot, what shall I do, Bewildered by the sorrows of the lower realms?", + "source": "དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །", + "target_gt": "Thinking thus conscientiously, respectfully, and fearfully, the recollection of the Buddha will then arise repeatedly.", + "commentary_1": "རྣམ་པར་བལྟས་པ་ལའོ། །གུས་པ་ནི་བསླབ་པ་ལ་སྟེ། སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ནི་དྲན་པས་དེ་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་ལས་ལ་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་བསླབ་པ་ལ་གུས་པ་དང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲེལ་བའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པས་དེ་བཞིན་མནོས་ཏེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། མ་མཐོང་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་བྱས་ན་ཡང་། །དུག་ཟོས་བཞིན་དུ་བདེ་བར་ག་ལ་འགྱུར། །ལྷ་དང་རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་མི་དག་གི །རྣམ་དག་མིག་གིས་མི་མཐོང་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་།།\nKey terms: གང་ཚེ་ (when), དགེ་སྤྱད་ (virtuous action), སྐལ་ལྡན་ (fortunate, endowed)\nWhen [I] am fortunate enough [to have the opportunity] for virtuous action, yet\n\n2. དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན།།\nKey terms: དགེ་བ་ (virtue), བདག་ (I, self), མ་བྱས་ (not done)\nIf I have not performed virtuous [deeds],\n\n3. ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ།།\nKey terms: ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཀུན་ (all), རྨོངས་པ་ (deluded)\n[Amid] the suffering of the lower realms, completely deluded,\n\n4. དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད།།\nKey terms: དེ་ཚེ་ (at that time), བདག་ (I, self), ཅི་བྱར་ཡོད་ (what can be done)\nAt that time, what will I be able to do?\n\nNote: This verse emphasizes the importance of seizing opportunities for virtuous action while one has the chance, highlighting the potential consequences of failing to do so.", - "translation": "When [I] am fortunate enough [to have the opportunity] for virtuous action, yet If I have not performed virtuous [deeds], [Amid] the suffering of the lower realms, completely deluded, At that time, what will I be able to do?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nངོ་ཚ་ (shame/conscience), གུས་ (respect), འཇིགས་ (fear), གནོས་ (affected/influenced), སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་ (mindfulness of the Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ (having thought thus) sets up the context\n- དང་ connectives list qualities\n- དེས་ན་ (therefore) introduces the result\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ (again and again) emphasizes repetition\n\n\nHaving contemplated thus, one is filled with shame,\nRespect, fear, and likewise affected.\nTherefore, mindfulness of the Buddha\nArises in them again and again.\n\n\nThis verse describes the mental state and resulting practice of one who has deeply considered the previous teachings. The cultivation of positive qualities leads to frequent recollection of the Buddha.", + "translation": "Having contemplated thus, one is filled with shame,\nRespect, fear, and likewise affected.\nTherefore, mindfulness of the Buddha\nArises in them again and again." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen I have the fortune and ability to do virtuous deeds,\nYet I myself do not perform those virtuous actions,\nThen when I face the suffering of lower realms in confusion,\nWhat will I be able to do at that time?\n", - "translation": "When I have the fortune and ability to do virtuous deeds,\nYet I myself do not perform those virtuous actions,\nThen when I face the suffering of lower realms in confusion,\nWhat will I be able to do at that time?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་། །གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་གནོས་། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པའང་། །དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving reflected thus, one develops shame, respect, and fear.\nTherefore, the recollection of the Buddha\nArises again and again in that person.\n", + "translation": "Having reflected thus, one develops shame, respect, and fear.\nTherefore, the recollection of the Buddha\nArises again and again in that person." } } }, "206": { - "source": "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ།། སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན།། བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི།། བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "Never, there, performing any virtue, Only ever piling up my sins, And for a hundred million ages, I’ll not even hear of happy destinies.", + "source": "གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "When mindfulness is stationed there to guard the gateway to the mind, awareness will then also come and return if it has departed.", + "commentary_1": "ཤེས་བཞིན་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དག་གི་རྒྱུ་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་དྲན་པ་ཡོད་པའི་ཚེའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བསམས་པ་དེས་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའང་དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབད་མེད་དུ་འབྱུང་ལ། གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་བཞིན་ཡང་འབད་མེད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་ཞིང་སོང་བ་སྟེ་སྔར་མེད་པ་དག་ཀྱང་སླར་འོང་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདགེ་བ་ (virtue), སྡིག་པ་ (non-virtue), ཉེར་བསགས་ (accumulate), བསྐལ་པ་ (kalpa), བདེ་འགྲོ་ (higher realms)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with ན་ (if)\n- Negation with མ་ and མི་\n- Emphatic ཡང་ (even)\n\nIf one has not performed virtuous deeds,\nAnd has even accumulated non-virtuous [actions],\nThen even for one hundred million kalpas,\nOne will not even hear the sound [of the words] \"higher realms.\"\n\nNote: བདེ་འགྲོ་ (higher realms) refers to favorable rebirth states in Buddhist cosmology.", - "translation": "If one has not performed virtuous deeds, And has even accumulated non-virtuous [actions], Then even for one hundred million kalpas, One will not even hear the sound [of the words] \"higher realms.\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདྲན་པ་ (mindfulness), ཡིད་སྒོ་ (mental door), བསྲུང་བ་ (guard/protect), ཤེས་བཞིན་ (alertness/introspection), སོང་བ་ (gone/departed)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- གནས་གྱུར་པ (becomes established)\n- འོང་འགྱུར་ (will come/arise)\n\n\nWhen mindfulness stands guard\nAt the door of the mind,\nThen alertness will come,\nAnd even what has gone will return.\n\nTechnical note: This verse describes the relationship between mindfulness (དྲན་པ་) and alertness (ཤེས་བཞིན་) in mental cultivation, key concepts in Tibetan Buddhist meditation practice.", + "translation": "When mindfulness stands guard\nAt the door of the mind,\nThen alertness will come,\nAnd even what has gone will return." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one has not performed virtuous deeds,\nBut has accumulated many negative actions,\nEven after a hundred billion eons,\nOne will not even hear the sound of a higher rebirth.\n", - "translation": "If one has not performed virtuous deeds,\nBut has accumulated many negative actions,\nEven after a hundred billion eons,\nOne will not even hear the sound of a higher rebirth." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས། །བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་། །སོང་བ་དག་ཀྱང་འོང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen mindfulness remains at the gate of the mind\nFor the purpose of guarding it,\nThen alertness will come,\nAnd even that which has gone will return.\n", + "translation": "When mindfulness remains at the gate of the mind\nFor the purpose of guarding it,\nThen alertness will come,\nAnd even that which has gone will return." } } }, "207": { - "source": "དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས།། རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་གི། བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཆུད་ལྟར།། མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས།།", - "target_gt": "This is why Lord Buddha has declared That like a turtle that perchance can place Its head within a yoke adrift upon the mighty sea This human birth is difficult to find!", + "source": "རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "First, I must know if my mind is tainted, And at that time, I must be able to hold still like a block of wood.", + "commentary_1": "བྱ་བར་འོས་པ་རྣམས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རེ་ཞིག་དང་པོར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མར་རོ། །འདི་འདྲ་ནི་འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་པར་རོ། །གཞག་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་བཞིན་བྱ་བའི་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང་། ལྷན་ཅིག་འཇུག་པར་བྱ་བ་དང་། ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། རེ་ཞིག་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཅན་དུ་འདུག་ན་འདི་འདྲའི་སེམས་འདི་ནི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །ཞེས་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ་ཟུངས་ཐུབ་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་དེས་མི་གཡོ་བར་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབཅོམ་ལྡན་ (Bhagavan), རྒྱ་མཚོ་ (ocean), གཉའ་ཤིང་ (yoke), རུས་སྦལ་ (turtle), མི་ཉིད་ (human existence)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་ (For this very reason)\n- ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་ (extremely difficult to obtain)\n- གསུངས་ (taught, spoken)\n\nFor this very reason, the Bhagavan taught:\n\nLike a turtle's neck passing through a hole\n\nIn a yoke tossed about on the great ocean,\n\nHuman existence is extremely difficult to obtain.\n\nTechnical notes:\n- This verse uses a famous Buddhist simile comparing the rarity of human birth to the unlikely event of a blind turtle surfacing and putting its head through a floating yoke.\n- མི་ཉིད་ (human existence) refers to the precious human rebirth, a central concept in Buddhist thought.", - "translation": "For this very reason, the Bhagavan taught: Like a turtle's neck passing through a hole In a yoke tossed about on the great ocean, Human existence is extremely difficult to obtain." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརེ་ཞིག་ (for now), སེམས་ (mind), སྐྱོན་བཅས་ (faulty), ཤེས་བྱས་ (having known), ཤིང་ (wood/tree), ཟུངས་ཐུབ་ (able to hold/remain steady)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲའི་ - genitive particle indicating \"like this\"\n- བདག་གིས་ - ergative particle showing agency\n- པར་ནི་ - terminative particle with emphasis\n\n\nFor now, having recognized that\nThis kind of mind is faulty,\nAt that time, I shall\nRemain steady like a tree.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the practitioner's recognition of the flawed nature of ordinary mind and the resolve to maintain steadfast practice, using the simile of a tree's stability.", + "translation": "For now, having recognized that\nThis kind of mind is faulty,\nAt that time, I shall\nRemain steady like a tree." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, the Blessed One has said:\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke floating on the vast ocean,\nAttaining human birth is extremely rare.\n", - "translation": "Therefore, the Blessed One has said:\nLike a turtle's neck passing through a hole\nIn a yoke floating on the vast ocean,\nAttaining human birth is extremely rare." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རེ་ཞིག་དང་པོ་འདི་འདྲའི་སེམས། །འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ། །ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor now, first recognize this kind of mind\nAs flawed and defective.\nThen, at that time, I shall remain\nSteadfast and unmoving, like a tree.\n", + "translation": "For now, first recognize this kind of mind\nAs flawed and defective.\nThen, at that time, I shall remain\nSteadfast and unmoving, like a tree." } } }, "208": { - "source": "སྐད་ཅིག་གཅིག་བྱས་སྡིག་པས་ཀྱང་།། བསྐལ་པར་མནར་མེད་གནས་འགྱུར་ན།། ཐོག་མེད་འཁོར་བར་བསགས་སྡིག་གིས།། བདེ་འགྲོར་མི་འགྲོ་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "If through the evil action of a single instant I must spend an aeon in the hell of Unrelenting Pain, The evils in saṃsāra stored from time without beginning— No need to say that they will keep me from the states of bliss!", + "source": "དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "I'll never allow myself to look around in purposeless distraction. With my mind focused, I'll instead look always with my gaze cast down.", + "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་པོ་དང་བྲལ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་དབང་པོ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རོ། །མིག་གཞན་དུ་ཡེངས་པ་ནི་དོན་མེད་པར་ཡེངས་པར་ལྟ་བའོ། །ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ཁོ་ནས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། སྒོ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་ལ་བརྟག་པ་དང་། བརྟགས་ནས་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབ་པ་དང་། བསླབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡན་ལག་གོ །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་དང་། སེམས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་བརྟག་པ་དང་། བག་ཡངས་ཀྱི་གནས་སྐབས་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དོན་མེད་པར་གཡེང་བར་བལྟ་བ་ནི་ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི་མིག་ཕབ་སྟེ་གཉའ་ཤིང་གང་ཙམ་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་(single instant), བྱས་(done), སྡིག་པ་(negative action)\n\nEven by a negative action done in a single instant,\n\nLine 2:\nབསྐལ་པ་(kalpa), མནར་མེད་(Avīci hell), གནས་(abide), འགྱུར་(become)\n\nOne may abide in the Avīci hell for a kalpa.\n\nLine 3:\nཐོག་མེད་(beginningless), འཁོར་བ་(saṃsāra), བསགས་(accumulated), སྡིག་(negative actions)\n\nGiven the negative actions accumulated in beginningless saṃsāra,\n\nLine 4:\nབདེ་འགྲོ་(higher realms), མི་འགྲོ་(not go), སྨོས་ཅི་དགོས་(needless to mention)\n\nNeedless to mention that one would not go to the higher realms.\n\nNote: This verse emphasizes the weight of negative actions and their consequences in Buddhist cosmology and ethics.", - "translation": "Even by a negative action done in a single instant, One may abide in the Avīci hell for a kalpa. Given the negative actions accumulated in beginningless saṃsāra, Needless to mention that one would not go to the higher realms." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདོན་མེད་ (meaningless), གཡེང་བ་ (distraction), ངེས་པར་ (definitely), སེམས་པ་ (mindfulness), མིག་ (eyes), ཕབ་ (cast down)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis\n- བྱ་ and མི་བྱ་ as future/habitual actions\n- རྟག་ཏུ་ (always) modifying the final verb\n\n\nI shall never engage in meaningless distracted gazing.\nInstead, always with definite mindfulness,\nI shall look with eyes cast downward.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a practice of sense restraint and mindful awareness, common in Buddhist ethical and meditative training.", + "translation": "I shall never engage in meaningless distracted gazing.\nInstead, always with definite mindfulness,\nI shall look with eyes cast downward." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven by a single moment's evil deed,\nOne may dwell in the Avici hell for an eon.\nSo by the negativities accumulated\nSince beginningless time in samsara,\nHow could one possibly go to higher realms?\n", - "translation": "Even by a single moment's evil deed,\nOne may dwell in the Avici hell for an eon.\nSo by the negativities accumulated\nSince beginningless time in samsara,\nHow could one possibly go to higher realms?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དོན་མེད་གཡེང་བར་ལྟ་བ་ནི། །ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ། །ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི། །མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI shall never engage in pointless distractions.\nInstead, with a focused mind,\nI will always look ahead\nWith my gaze lowered.\n", + "translation": "I shall never engage in pointless distractions.\nInstead, with a focused mind,\nI will always look ahead\nWith my gaze lowered." } } }, "209": { - "source": "དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོངས་གྱུར་ནས།། འདི་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ།།", - "target_gt": "And mere experience of such pain Does not result in being freed from it.", + "source": "ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །", + "target_gt": "To rest my eyes when they're fatigued, sometimes I might glance about. If someone should come into sight, I'll look at them and say, \"Welcome!\"", + "commentary_1": "ངལ་སོ་བ་ནི་མིག་ཡེངས་པ་སྙམ་བྱེད་པ་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །མིག་ལམ་ན་སྟེ་སྣང་བ་ནི་འགའ་ཞིག་འོངས་པའི་གྲིབ་མ་ཙམ་མཐོང་མ་ཐག་ཏུའོ། །", + "commentary_2": "དེས་ཧ་ཅང་དུབ་ན་ལྟ་བ་ངལ་གསོའི་ཆེད་དུ་ནི་རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ་ཞིང་། འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ན་བལྟས་ནས་ཁྱོད་འོངས་པ་ལེགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འགྲེལ་པ་དག་ལས། ལེགས་འོངས་དོན་དུ་བལྟ་བར་གྱིས་ཞེས་འབྱུང་ཞིང་དེར་བཤད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཙམ་(that much), མྱོངས་(experience), རྣམ་ཐར་(complete liberation)\n\nGrammatical notes:\n- ཁོ་ན་ emphasizes \"only that much\"\n- གྱུར་ནས་ indicates a completed action\n- མི་འགྱུར་ is a negation of \"become\" or \"transform\"\n\nHaving experienced only that much,\nThis does not become complete liberation.\n\nNote: རྣམ་ཐར་ (nam thar) is a technical term in Tibetan Buddhism referring to complete liberation or emancipation from samsara.", - "translation": "Having experienced only that much, This does not become complete liberation." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྟ་བ་(Looking), ངལ་བསོ་(Rest), ཕྱོགས་(Direction), མིག་ལམ་(Field of vision), སྣང་(Appear)\n\nGrammatical notes:\n- ཆེད་དུ་ indicates purpose\n- རེས་འགའ means \"sometimes\"\n- གྱུར་ན་ is a conditional particle\n\n\nFor the purpose of resting one's gaze,\nSometimes one should look in [various] directions.\nIf someone appears in one's field of vision,\nHaving looked, one should say, \"Welcome, it's good you've come.\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be giving instructions on mindful behavior and social etiquette, possibly in a monastic context.", + "translation": "For the purpose of resting one's gaze,\nSometimes one should look in [various] directions.\nIf someone appears in one's field of vision,\nHaving looked, one should say, \"Welcome, it's good you've come.\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving experienced only that much,\nThis does not become liberation.\n", - "translation": "Having experienced only that much,\nThis does not become liberation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི། །རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན། །བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo rest one's gaze,\nOccasionally look in [different] directions.\nIf someone appears in your field of vision,\nLook at them and say \"Welcome, it's good you've come.\"\n", + "translation": "To rest one's gaze,\nOccasionally look in [different] directions.\nIf someone appears in your field of vision,\nLook at them and say \"Welcome, it's good you've come.\"" } } }, "210": { - "source": "འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ།། སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ།།", - "target_gt": "For in the very suffering of such states, More evil will occur, and then in great abundance.", + "source": "ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "To know the perils on the road, I'll look in the four directions often. Pausing, I first will turn around Before I look behind myself.", + "commentary_1": "འཇིགས་པར་བྱེད་པས་འཇིགས་པ་སྟེ་རྐུན་པོ་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྱོགས་བཞི་ཞེས་པ་ནི་བཞི་པར་མཚུངས་པར་བསྡུས་པའོ། །ཕྱིར་བལྟས་པ་ནི་རྒྱབ་ངོས་ལ་སོགས་སུ་ལོག་ནས་སོ། །", + "commentary_2": "ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་ཚེ་ལམ་ལོག་པར་ཆོམ་རྐུན་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་རྟགས་པའི་ཕྱོགས་ཅི་རིགས་སུ་དལ་བུས་བརྟགས་ཤིང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་སྟེ་མྱུར་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་བལྟ་དགོས་པ་ན། རྒོད་པའི་གནོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ངལ་གསོ་སྟེ་བལྟ་ཞིང་དེའི་ཚེ་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ཏེ་རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདི་ལྟར་ (in this way), མྱོང་ (experience), སྡིག་པ་ (negative actions/sins), སྐྱེ་ (arise/generate)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ indicates a continuous or simultaneous action\n- རབ་ཏུ intensifies the verb, meaning \"thoroughly\" or \"completely\"\n\nIn this way, while experiencing this,\nOther negative actions are thoroughly generated.\n\nTechnical note: སྡིག་པ་ (dikpa) is a key Buddhist term often translated as \"negative actions,\" \"non-virtues,\" or \"sins\" depending on context. Here it refers to actions that generate negative karma.", - "translation": "In this way, while experiencing this, Other negative actions are thoroughly generated." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nལམ་(path), འཇིགས་པ་(danger), བརྟག་པ་(examine), ཕྱོགས་བཞི་(four directions), ངལ་བསོས་(rest), རྒྱབ་(behind)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ emphasizes repetition (\"again and again\")\n- ནས་ connects sequential actions\n\n\nTo examine dangers on the path and so forth,\nLook repeatedly in the four directions.\nAfter resting, look ahead,\nThen look in the direction behind.\n\nNote: This verse appears to be giving instructions for mindful travel, emphasizing vigilance and awareness of one's surroundings.", + "translation": "To examine dangers on the path and so forth,\nLook repeatedly in the four directions.\nAfter resting, look ahead,\nThen look in the direction behind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, while experiencing this,\nOther misdeeds proliferate greatly.\n", - "translation": "Thus, while experiencing this,\nOther misdeeds proliferate greatly." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་ལྟ། །ངལ་བསོས་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས། །རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo examine for dangers on the path and elsewhere,\nLook repeatedly in the four directions.\nAfter resting, look back the way you came,\nThen turn to look behind you.\n", + "translation": "To examine for dangers on the path and elsewhere,\nLook repeatedly in the four directions.\nAfter resting, look back the way you came,\nThen turn to look behind you." } } }, "211": { - "source": "འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས།། བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན།། འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ།།", - "target_gt": "Thus, having found this moment of reprieve, If I now fail to train myself in virtue, What greater folly could there ever be?", + "source": "མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Having thus looked ahead and behind, I'll then proceed or else return. In every situation, I will act knowing the necessity.", + "commentary_1": "མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བར་བྱའོ། །གནས་སྐབས་ཞེས་པ་ནི་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་པ་བཞི་ཆར་གྱི་སྐབས་སུའོ། །ད་ནི་ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "མདུན་དང་རྒྱབ་དུ་བརྟགས་ནས་འགྲོ་བའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་འདིས་མཚོན་ནས་སྤྱོད་ལམ་བཞིའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདལ་བ་ (leisure), རྙེད་ (obtain), དགེ་ (virtue), གོམས་ (familiarize/habituate), བསླུས་པ་ (deceive/cheat)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲའི་ (this kind of) modifies དལ་བ་ (leisure)\n- གྱུར་ནས (having become) indicates a completed action\n- མ་བྱས་ན (if not done) is a negative conditional\n- འདི་ལས (than this) sets up a comparison\n\nHaving obtained this kind of leisure,\nIf I do not habituate myself to virtue,\nThere is no greater deception than this.\n\nTechnical note: དལ་བ་ (leisure) here refers to the precious human rebirth with its freedoms and advantages, a crucial concept in Tibetan Buddhism for spiritual practice.", - "translation": "Having obtained this kind of leisure, If I do not habituate myself to virtue, There is no greater deception than this." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམདུན་(front), རྒྱབ་(back), བརྟག་(examine), འགྲོ་(go), འོང་(come), གནས་སྐབས་(occasion/situation), དགོས་པ་(purpose/need), སྤྱད་(practice/engage in)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ to indicate sequential actions\n- འམ་ཡང་ན་ construction for \"or\"\n- དུ་ as a locative particle\n- Imperative forms with བྱ་\n\n\nAfter examining front and back,\nOne should go or come.\nThus, on all occasions,\nUnderstanding the purpose, one should act.\n\nNote: This verse appears to be discussing mindful action, a common theme in Buddhist practice texts. The emphasis is on careful consideration before movement and acting with clear understanding of one's purpose.", + "translation": "After examining front and back,\nOne should go or come.\nThus, on all occasions,\nUnderstanding the purpose, one should act." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving obtained such leisure and opportunity,\nIf I do not practice virtue,\nThere is no greater deception than this.\n", - "translation": "Having obtained such leisure and opportunity,\nIf I do not practice virtue,\nThere is no greater deception than this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟག་བྱས་ནས། །འགྲོའམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAfter carefully examining front and back,\nOne should go or come.\nThus, in all circumstances,\nOne should act with understanding of what is needed.\n", + "translation": "After carefully examining front and back,\nOne should go or come.\nThus, in all circumstances,\nOne should act with understanding of what is needed." } } }, "212": { - "source": "འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ།།", - "target_gt": "How more could I betray myself?", + "source": "ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Beginning endeavors with the thought \"With body, I will stay like this,\" I'll then occasionally examine \"How is my body situated?\"", + "commentary_1": "ལུས་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཕུང་པོས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟར་རོ། །གནས་པར་བྱ་བ་ནི་བསྡད་པར་བྱ་བའོ། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བརྩམ་ཞིང་སྐབས་སུ་སྟེ་བར་བར་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་བརྟག་པར་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་འོས་པའི་བྱ་བ་ལ་འདི་ལྟར་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པའི་བྱ་བ་རྟོགས་ཤིང་ངེས་པའམ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་བྱ་བ་བྱེད་པའི་སྐབས་ལུས་འདི་ལྟ་བུར་ཏེ་སྔར་བསམས་པ་བཞིན་གནས་པ་ཡིན་མ་ཡིན་བལྟ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), གཞན་ (other)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལས་ : Ablative case, indicating \"than this\"\n- མེད་ : Negation particle\n\nThere is no other delusion greater than this.\n\nTechnical note: \nརྨོངས་པ་ (delusion) is a key Buddhist concept often translated as \"ignorance\" in philosophical contexts, referring to a fundamental misunderstanding of reality.", - "translation": "There is no other delusion greater than this." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), གནས་ (abide/posture), བྱ་བ་བསྡོགས་ (complete actions), སྐབས་ (occasion/time)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདི་ལྟར་ (in this way) and ཇི་ལྟ་བུར་ (how) for comparison\n- Imperative forms: བྱ་ (do), བལྟ་བར་བྱ་ (should observe)\n\n\nHaving completed the actions of\n\"The body should abide in this way,\"\nThen, at that time, one should observe:\n\"How is this body now abiding?\"\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for mindfulness of the body, likely in the context of meditation practice. It emphasizes the importance of consciously positioning the body and then observing its state.", + "translation": "Having completed the actions of\n\"The body should abide in this way,\"\nThen, at that time, one should observe:\n\"How is this body now abiding?\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase, enclosed in tags:\n\nThere is no greater delusion than this.", - "translation": "There is no greater delusion than this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས། །བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི། །སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར། །གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving restrained the body's actions, saying\n\"The body should remain in this way,\"\nThen from time to time one should observe:\n\"In what state is this body abiding?\"\n", + "translation": "Having restrained the body's actions, saying\n\"The body should remain in this way,\"\nThen from time to time one should observe:\n\"In what state is this body abiding?\"" } } }, "213": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་གིས་དེ་རྟོགས་ནས།། རྨོངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་སྒྱིད་ལུག་ན།། འཆི་བར་འགྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ།། མྱ་ངན་ཆེན་པོ་ལྡང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "If having understood all this, I’m stupidly despondent still, Then at the moment of my death, My sorrows will be black indeed.", + "source": "སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །", + "target_gt": "With all efforts, I must check that the crazed elephant of mind has not slipped loose from being tied to the great post of thoughts of dharma.", + "commentary_1": "སེམས་ལ་བརྟག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །འབད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཆོར་བར་མི་འགྱུར་བར་འདོགས་པར་ནི་རིགས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་འདི་བདག་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ་ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་མི་འཆོར་བ་དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), བདག་(I/self), རྟོགས་(realize/understand)\nIf I, having realized this,\n\nLine 2:\nརྨོངས་པས་(due to delusion), ཕྱིས་(later), སྒྱིད་ལུག་(become discouraged/lazy)\nLater become discouraged due to delusion,\n\nLine 3:\nའཆི་བར་འགྱུར་བའི་(becoming death/dying), དུས་(time), ཚེ་(when)\nWhen the time of death arrives,\n\nLine 4:\nམྱ་ངན་(sorrow), ཆེན་པོ་(great), ལྡང་བར་འགྱུར་(will arise)\nGreat sorrow will arise.\n\nKey technical notes:\n- རྟོགས་ refers to direct realization or understanding, not just intellectual knowledge\n- སྒྱིད་ལུག་ is a common term in Buddhist texts for spiritual laziness or discouragement\n- མྱ་ངན་ (sorrow) in this context likely refers to the regret of wasting spiritual opportunities", - "translation": "If I, having realized this, Later become discouraged due to delusion, When the time of death arrives, Great sorrow will arise." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གླང་ཆེན་ (elephant), མྱོས་པ་ (intoxicated/wild), \nཆོས་ (Dharma), ཀ་ཆེན་ (pillar), \nབཏགས་པ་ (tethered), མི་འཆོར་བར་ (not break free)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize \"mind's elephant\"\n- ཇི་ལྟར་...དེ་ལྟར་ construction for comparison\n- Imperative form བརྟག at the end\n\n\nThe intoxicated elephant of the mind,\nTo the great pillar of contemplating Dharma,\nJust as it is tethered so it cannot break free,\nThus with all effort one should examine.\n\nNote: This verse uses the metaphor of tethering a wild elephant (the mind) to a pillar (Dharma practice) to emphasize the importance of disciplined meditation and examination of the teachings.", + "translation": "The intoxicated elephant of the mind,\nTo the great pillar of contemplating Dharma,\nJust as it is tethered so it cannot break free,\nThus with all effort one should examine." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf, having realized this truth,\nI later become lazy due to delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise.\n", - "translation": "If, having realized this truth,\nI later become lazy due to delusion,\nThen at the time when death approaches,\nGreat sorrow will arise." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe intoxicated elephant of the mind\nShould be firmly tethered\nTo the great pillar of contemplating the Dharma,\nStriving diligently so it does not break free.\n", + "translation": "The intoxicated elephant of the mind\nShould be firmly tethered\nTo the great pillar of contemplating the Dharma,\nStriving diligently so it does not break free." } } }, "214": { - "source": "དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་ཡུན་རིང་དུ།། བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེག་འགྱུར་ན།། འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས།། སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ།།", - "target_gt": "And when my body burns so long In fires of hell so unendurable, My mind, there is no doubt, will also be tormented, Burned in fires of unendurable regret.", + "source": "ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །", + "target_gt": "Exerting myself in samadhi, I shall examine my own mind by thinking \"What is my mind doing?\" To not lose it for even a moment, I shall thus carefully observe my mind.", + "commentary_1": "ཅི་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བས་ཇི་བཞིན་དུ་བླངས་པའི་གཙོ་བོའི་ཆེད་དུ་བསམ་པར་བྱའི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་ཅི་དགེ་བ་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་མི་དགེ་བ་བྱེད་ཅེས་རྟོག་པའོ། །", + "commentary_2": "རྟོག་ཚུལ་ནི། ཅི་ནས་ཀྱང་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ལོག་པའི་ཡུལ་ལ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ཡིད་འདི་དགེ་མི་དགེའི་ཡུལ་གར་སྤྱོད་ཅེས་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག་གོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1: དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་ཡུན་རིང་དུ།།\nKey terms: དམྱལ་མེ་ (hell fire), བཟོད་དཀའ་ (difficult to endure), ཡུན་རིང་ (long time)\n\nBy the hell fire, difficult to endure, for a long time\n\nLine 2: བདག་གི་ལུས་ལ་བསྲེག་འགྱུར་ན།།\nKey terms: བདག་གི་ལུས་ (my body), བསྲེག་ (burn)\n\nIf my body is burned,\n\nLine 3: འགྱོད་པ་མི་བཟད་མེ་འབར་བས།།\nKey terms: འགྱོད་པ་ (regret), མི་བཟད་ (unbearable), མེ་འབར་ (blazing fire)\n\nBy the blazing fire of unbearable regret,\n\nLine 4: སེམས་གདུང་འགྱུར་བ་གདོན་མི་ཟ།།\nKey terms: སེམས་གདུང་ (mental anguish), གདོན་མི་ཟ་ (certainly)\n\n[My] mind will certainly become tormented.\n\nTechnical note: This verse uses the literary device of comparing physical hell fire to the mental anguish of regret, emphasizing the intensity of remorse.", - "translation": "By the hell fire, difficult to endure, for a long time If my body is burned, By the blazing fire of unbearable regret, [My] mind will certainly become tormented." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཏིང་འཛིན་ (samādhi), བརྩོན་པ་ (diligence), སྐད་ཅིག་ (moment), ཡིད་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ནས་...མི་འཆོར་བར་: \"so that...not be lost\"\n- གར་སྤྱོད་ཅེས་: \"where it wanders\" (interrogative)\n- སོ་སོར་བརྟག: \"examine individually\"\n\n\nSo that the diligence of samādhi\nIs not lost for even a single moment,\nI will examine individually in my mind:\n\"Where does this mind of mine wander?\"\n\nTechnical note: This verse emphasizes constant mindfulness and introspection in meditation practice.", + "translation": "So that the diligence of samādhi\nIs not lost for even a single moment,\nI will examine individually in my mind:\n\"Where does this mind of mine wander?\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf my body is burned for a long time\nBy the unbearable fires of hell,\nThen undoubtedly my mind will be tormented\nBy the blazing, unbearable fires of regret.\n", - "translation": "If my body is burned for a long time\nBy the unbearable fires of hell,\nThen undoubtedly my mind will be tormented\nBy the blazing, unbearable fires of regret." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར། །བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས། །དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay I strive in meditation\nWithout losing even a single moment,\nAlways examining my mind:\n\"Where is my mind dwelling now?\"\nThus, I will carefully observe my mind.\n", + "translation": "May I strive in meditation\nWithout losing even a single moment,\nAlways examining my mind:\n\"Where is my mind dwelling now?\"\nThus, I will carefully observe my mind." } } }, "215": { - "source": "ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་ཕན་པའི་ས།། ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་རྙེད་གྱུར་ནས།།", - "target_gt": "For it’s as if by chance that I have gained This state so hard to find, wherein to help myself.", + "source": "འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །", + "target_gt": "If due to danger, feasts, and such, You cannot, do what's easiest. It's taught that in a time of giving, You may relax some discipline.", + "commentary_1": "ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དེ་གཏང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྦྲུལ་ལ་སོགས་པའོ། །དགའ་སྟོན་ནི་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་ཚེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བླངས་པ་ལྟར་མ་ནུས་ན། ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་སྤྱོད་པས་གནས་ཀྱང་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ནུས་པའི་རིགས་མཚོན་པ་ཙམ་མོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་པར་བསྡམས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྲོག་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་། དེ་བས་དོན་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བར་གྱུར་པ་ན། གལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་ལམ་དེ་ལྟ་བུར་མི་ནུས་ནའང་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ལམ་ཅི་བདེར་བྱ་བར་གནང་སྟེ། འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་འགའ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྡུས་ཏེ་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །དེའི་དོན་ཡང་དཔེར་ན། གསད་བྱའི་སེམས་ཅན་ལ་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར་དུ་དེ་མཐོང་བཞིན་དུ་མ་མཐོང་ཞེས་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1:\nཤིན་ཏུ་(extremely), རྙེད་དཀའ་(difficult to find), ཕན་པའི་(beneficial), ས་(ground/state)\n\nThis extremely rare and beneficial state,\n\nLine 2:\nཇི་ཞིག་ལྟར་(somehow), སྟེས་(by chance), རྙེད་(found), གྱུར་ནས་(having become)\n\nHaving somehow chanced upon [it],\n\nKey notes:\n- ས་ (sa) here likely refers to a spiritual state or level, not literal ground\n- སྟེས་ (stes) implies a fortunate coincidence or chance occurrence\n- The construction གྱུར་ནས་ (gyur nas) indicates a completed action leading to the next", - "translation": "This extremely rare and beneficial state, Having somehow chanced upon [it]," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིགས་ (fear), དགའ་སྟོན་ (celebration), མི་ནུས་ (unable), སྦྱིན་པ་ (generosity), ཚུལ་ཁྲིམས་ (moral discipline), བཏང་སྙོམས་ (equanimity)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ construction for \"if...then\"\n- དག་ཏུ་ as a plural marker and locative\n- བྱ་བར་ as a future/infinitive form\n\n\nIn connection with fear, celebrations, and so forth,\nIf one is unable [to maintain discipline], do what is comfortable.\nThus, at times of giving,\nIt is taught to relax moral discipline with equanimity.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the flexibility of moral precepts in certain situations, particularly emphasizing the primacy of generosity in some contexts.", + "translation": "In connection with fear, celebrations, and so forth,\nIf one is unable [to maintain discipline], do what is comfortable.\nThus, at times of giving,\nIt is taught to relax moral discipline with equanimity." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving somehow obtained this extremely rare and beneficial ground,\nWhich is so difficult to find,\n", - "translation": "Having somehow obtained this extremely rare and beneficial ground,\nWhich is so difficult to find," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར། །གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ། །འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བྱ་བར་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf unable to connect with fear, celebration and so on,\nDo whatever is comfortable.\nThus, at times of giving,\nIt is taught to be indifferent to moral discipline.\n", + "translation": "If unable to connect with fear, celebration and so on,\nDo whatever is comfortable.\nThus, at times of giving,\nIt is taught to be indifferent to moral discipline." } } }, "216": { - "source": "བདག་ཉིད་ཤེས་དང་ལྡན་བཞིན་དུ།། ཕྱིར་ཡང་དམྱལ་བ་དེར་ཁྲིད་ན།། སྔགས་ཀྱིས་རྨོངས་པར་བྱས་པ་བཞིན།། བདག་ལ་འདིར་སེམས་མེད་དུ་ཟད།།", - "target_gt": "If now, while having such discernment, I am once again consigned to hell, I am as if benumbed by sorcery, As if reduced to total mindlessness.", + "source": "གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Once you've considered and begun a task, don't think of anything else. Focusing your attention there, you should accomplish that one first.", + "commentary_1": "གསུངས་ཞེས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སོ། །བསམས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ནང་གི་བདག་ཉིད་སེམས་ཀྱིས་བརྟག་པར་བྱས་པའོ། །", + "commentary_2": "དགེ་བ་སྟོབས་མཉམ་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་ཐོག་མར་བྱ་བ་བརྩམས་པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་སྟེ་དོར་ནས་གཞན་མི་བྱ་སྟེ། དེར་གཏད་པའི་བསམ་པ་ཡིས་དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nབདག་ཉིད་(oneself), ཤེས་(knowledge), ལྡན་(possessing), བཞིན་དུ་(while)\n\nWhile I myself possess knowledge,\n\nLine 2:\nཕྱིར་ཡང་(again), དམྱལ་བ་(hell), དེར་(there), ཁྲིད་(lead)\n\nIf [I am] led again to that hell,\n\nLine 3:\nསྔགས་(mantra), རྨོངས་པར་(bewildered), བྱས་པ་(made), བཞིན་(like)\n\nLike [one who has been] bewildered by mantras,\n\nLine 4:\nབདག་(I/me), འདིར་(here), སེམས་(mind), མེད་(without), ཟད་(exhausted)\n\nI must be without mind here.\n\nNote: This verse appears to be expressing bewilderment at the possibility of returning to hell despite having knowledge, comparing it to being under the influence of a bewildering mantra. The final line suggests a state of mental exhaustion or confusion in the face of this possibility.", - "translation": "While I myself possess knowledge, If [I am] led again to that hell, Like [one who has been] bewildered by mantras, I must be without mind here." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསམས་ (to think, consider), བརྩམས་པ་ (to begin, undertake), གཏང་བ་ (to give, dedicate), བསྒྲུབ་པ་ (to accomplish, achieve)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེ་ construction indicating \"whatever...that\"\n- ལས་གཞན་དུ་ meaning \"other than\"\n- རེ་ཞིག་ indicating \"for now, for the time being\"\n\n\nWhatever one has considered and begun to do,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind dedicated to that purpose,\nOne should accomplish that very thing for the time being.\n\n\nNote: This verse appears to be advising on focused dedication to a chosen task, emphasizing the importance of concentration and avoiding distraction once a course of action has been decided upon.", + "translation": "Whatever one has considered and begun to do,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind dedicated to that purpose,\nOne should accomplish that very thing for the time being." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough I possess knowledge and understanding,\nIf I am led back to that hell again,\nIt is as if I have been bewitched by a spell,\nFor I have lost all sense of mind here.\n", - "translation": "Though I possess knowledge and understanding,\nIf I am led back to that hell again,\nIt is as if I have been bewitched by a spell,\nFor I have lost all sense of mind here." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་སྟེ། །དེར་གཏང་བ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever one has considered and begun to do,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind focused on that task,\nOne should accomplish that very thing for the time being.\n", + "translation": "Whatever one has considered and begun to do,\nOne should not think of anything else.\nWith a mind focused on that task,\nOne should accomplish that very thing for the time being." } } }, "217": { - "source": "ཅིས་རྨོངས་བདག་ཀྱང་མ་ཤེས་ཏེ།།", - "target_gt": "I do not know what dulls my wits.", + "source": "དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "If you do this, all is done well. Otherwise neither will get done. In this way, you will not increase the near affliction of nonawareness.", + "commentary_1": "ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པས་ནི་མཛེས་པར་བྱས་པའོ། །གཉི་གར་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྩམ་པར་བྱ་བ་དང་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི་གཏི་མུག་གོ། །", + "commentary_2": "དེ་ཟིན་ནས་གཞན་བྱ་སྟེ་དེ་ལྟ་ན་ནི་སྔ་ཕྱི་ཀུན་ལེགས་པར་བྱས་པར་འགྱུར་གྱི་གཞན་དུ་ན་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་མཐར་ཕྱིན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དགེ་བ་རིམ་པར་སྒྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཅིས་ (by what), རྨོངས་ (deluded/confused), བདག་ (I/self), མ་ཤེས་ (did not know)\n\nGrammatical structure:\n- ཅིས་ introduces a rhetorical question\n- ཏེ at the end indicates this line connects to a following statement\n\nBy what [cause] am I deluded? I did not know.\n\nNote: This line suggests a state of confusion or lack of understanding, likely to be elaborated on in subsequent lines.", - "translation": "By what [cause] am I deluded? I did not know." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཀུན་ལེགས་བྱས་ (all well done), ཤེས་བཞིན་ (mindfulness/awareness), ཉེ་ཉོན་མོངས་ (proximate afflictions)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་ན་ནི་ (if it is like that) is a conditional structure\n- མི་འགྱུར་རོ་ (will not become) is a future negative\n- གཉི་གར་ (both) indicates a dual meaning\n\n\nIf it is like that, all will be well done.\nOtherwise, neither [of the two] will occur.\nWithout mindfulness, the proximate afflictions\nWill not increase if it is like that.\n\nTechnical note: ཉེ་ཉོན་མོངས་ (proximate afflictions) refers to secondary mental factors that lead to primary afflictions in Buddhist psychology.", + "translation": "If it is like that, all will be well done.\nOtherwise, neither [of the two] will occur.\nWithout mindfulness, the proximate afflictions\nWill not increase if it is like that." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nHow ignorant I am, for I do not know.", - "translation": "How ignorant I am, for I do not know." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས། །གཞན་དུ་གཉི་གར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས། །དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf it is thus, all is well done.\nOtherwise, neither will come to be.\nWithout mindfulness, afflictions draw near.\nIf it is thus, they will not increase.\n", + "translation": "If it is thus, all is well done.\nOtherwise, neither will come to be.\nWithout mindfulness, afflictions draw near.\nIf it is thus, they will not increase." } } }, "218": { - "source": "བདག་གི་ཁོང་ན་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "O what is it that has me in its grip?", + "source": "བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "If you engage in idle chat or in amazing spectacles of various kinds, give up your eagerness for them.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་གཏམ་ནི་རྒྱལ་པོའི་གླེང་ལངས་ལ་སོགས་པའོ། །སྣ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །ངོ་མཚར་ནི་ཟློས་གར་ལ་སོགས་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ།།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བྱ་མིན་ལྡོག་པ་དང་། བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་དང་། དེ་ལྟར་མི་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྣམ་གཡེང་ལ་ཆགས་པ་དང་། དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསླངས་བའི་བྱ་བ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྲེ་མོའི་གཏམ་འབྲེལ་མེད་སྣ་ཚོགས་དང་། མིག་འཕྲུལ་པ་ལ་སོགས་པ་ངོ་མཚར་ཅན་ལྟད་མོ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་(I/self), ཁོང་(inside/within), ཅི་(what), ཡོད་(exist/have)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle གི་ connects བདག་ to ཁོང་\n- ན་ is a locative particle\n- ཞིག་ is an indefinite particle\n\nWhat exists within me?\n\nNote: This line is phrased as a rhetorical question, likely prompting self-reflection or introspection in a Buddhist context.", - "translation": "What exists within me?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྲེ་མོའི་གཏམ་ (idle talk), ངོ་མཚར་ (wondrous), ལྟད་མོ་ (spectacles), འཇུག་པ (engage in), ཆགས་པ་ (attachment), སྤང་བ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and དང་ are topic and list markers\n- པར་གྱུར་པ་ན་ indicates a conditional clause\n- བྱ at the end indicates an imperative\n\n\nWhen engaging in various idle talk\nAnd many wondrous spectacles,\nOne should abandon attachment to them.\n\nNote: བྲེ་མོའི་གཏམ་ literally means \"talk of the empty measure,\" an idiomatic expression for pointless or idle talk.", + "translation": "When engaging in various idle talk\nAnd many wondrous spectacles,\nOne should abandon attachment to them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is within me?", - "translation": "What is within me?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་། །ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ། །ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen engaging in various idle chatter,\nAnd many wondrous spectacles,\nThat draw one into all of them,\nOne should abandon attachment to these.\n", + "translation": "When engaging in various idle chatter,\nAnd many wondrous spectacles,\nThat draw one into all of them,\nOne should abandon attachment to these." } } }, "219": { - "source": "ཞེ་སྡང་སྲེད་སོགས་དགྲ་རྣམས་ནི།། རྐང་ལག་ལ་སོགས་ཡོད་མིན་ལ།།", - "target_gt": "Anger, lust, these enemies of mine, Are limbless and devoid of faculties.", + "source": "དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །", + "target_gt": "If you should dig the ground, cut plants, Or draw in dirt without a purpose, Recall the words of the Sugata And at that moment, stop from fear.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ས་བརྐོ་བ་དང་། སེན་མོ་གཅོད་པ་དང་། ས་རིས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་མེད་པ་སྟེ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །བྱེད་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ནའོ། །བསླབ་པ་ནི་དེས་འགེགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དོན་མེད་པར་ས་རྐོ་བ་དང་རྩྭ་གཅོད་པ་དང་ས་རིས་འདྲི་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པར་གྱུར་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པས་དེ་དག་མི་བྱ་བའི་བསླབ་པ་བཅས་པ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་དེ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་པས་སྐྲག་པས་དེའི་མོད་ལ་དོར་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- ཞེ་སྡང་ (hatred)\n- སྲེད་ (craving)\n- དགྲ་ (enemies)\n- རྐང་ལག་ (limbs, literally \"legs and arms\")\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (and so forth) is used twice, indicating lists\n- ནི་ (topic marker)\n- ལ་ (locative particle)\n- མིན་ (negative existential verb)\n\nHatred, craving, and other such enemies do not possess legs, arms, and so forth.\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the nature of mental afflictions (kleśas) as formless enemies, contrasting them with physical foes that have bodies.", - "translation": "Hatred, craving, and other such enemies do not possess legs, arms, and so forth." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདོན་མེད་ (pointless), ས་རྐོ་ (digging earth), རྩྭ་གཅོད་ (cutting grass), ས་རིས་ (drawing on ground), བདེ་གཤེགས་ (Sugata), བསླབ་པ་ (precepts), སྐྲག་པ་ (fear/apprehension)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ and སོགས་ to list actions\n- Conditional structure with ན་\n- Gerund construction with ནས་\n\n\nIf one engages in pointless activities like digging earth, cutting grass,\nOr drawing on the ground and so forth,\nRecalling the Sugata's precepts,\nOne should, out of apprehension, immediately abandon such actions.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to minor precepts in monastic discipline, cautioning against seemingly harmless but potentially harmful actions to small living beings in the soil or grass.", + "translation": "If one engages in pointless activities like digging earth, cutting grass,\nOr drawing on the ground and so forth,\nRecalling the Sugata's precepts,\nOne should, out of apprehension, immediately abandon such actions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEnemies such as anger and desire\nHave no legs, arms, or other limbs.\n", - "translation": "Enemies such as anger and desire\nHave no legs, arms, or other limbs." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་། །ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན། །བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས། །སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one engages in pointless activities like digging the earth, cutting grass,\nOr drawing on the ground and so forth,\nRemembering the training of the Sugata (Buddha),\nOne should immediately abandon such acts out of fear.\n", + "translation": "If one engages in pointless activities like digging the earth, cutting grass,\nOr drawing on the ground and so forth,\nRemembering the training of the Sugata (Buddha),\nOne should immediately abandon such acts out of fear." } } }, "220": { - "source": "དཔའ་མཛངས་མིན་ཡང་ཇི་ཞིག་ལྟར།། དེ་དག་གིས་བདག་བྲན་བཞིན་བྱས།།", - "target_gt": "They have no bravery, no cleverness; How then have they reduced me to such slavery?", + "source": "གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Whenever you have a wish to move or feel a wish to speak, examine your mind first, and then be firm in acting properly.", + "commentary_1": "རང་གི་སེམས་ལ་སྟེ་ཆགས་སེམས་སུ་འདུག་གམ་འོན་ཏེ་སྡང་སེམས་སུ་འདུག་མི་འདུག་ཅེས་བརྟག་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་སེམས་བརྟན་པོས་བྱས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། གང་ཚེ་ལུས་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ཏམ་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་དང་པོར་དེ་དག་གི་ཀུན་སློང་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་བརྟེན་པས་རིགས་པ་སྟེ་དགེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཔའ་མཛངས་ (brave and wise), མིན་ (not), ཇི་ཞིག་ལྟར་ (somehow), བྲན་ (servant)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་གིས་ (ergative plural demonstrative pronoun)\n- བྱས་ (past tense of བྱེད་, to do/make)\n\nThough [I am] not brave and wise, somehow\nThey have made me [their] servant.\n\nTechnical note: The construction ཇི་ཞིག་ལྟར་ indicates an uncertain or unspecified manner, which is rendered here as \"somehow.\"", - "translation": "Though [I am] not brave and wise, somehow They have made me [their] servant." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྐྱོད་པ (move), སྨྲ་བ (speak), སེམས་བརྟག (examine mind), བརྟན་པ (steadfast), རིག་པ་ལྡན་པ (act with awareness)\n\nGrammar:\n- གང་ཚེ...ན་ཡང་: \"whenever\" construction\n- འདོད་གྱུར: past/perfect of འདོད་ (wish/desire)\n- བྱ: future/imperative\n\n\nWhenever one wishes to move,\nOr even when one wishes to speak,\nFirst examining one's own mind,\nThe steadfast should act with awareness.\n\n\nNote: This verse emphasizes mindfulness in action and speech, a core Buddhist practice.", + "translation": "Whenever one wishes to move,\nOr even when one wishes to speak,\nFirst examining one's own mind,\nThe steadfast should act with awareness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough I am neither brave nor wise,\nThey have made me their servant nonetheless.\n", - "translation": "Though I am neither brave nor wise,\nThey have made me their servant nonetheless." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ། །སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་། །དང་པོར་རང་གི་སེམས་བརྟགས་ནས། །བརྟན་པས་རིག་པ་ལྡན་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen you wish to move,\nOr when you wish to speak,\nFirst examine your own mind,\nAnd act with steadiness and awareness.\n", + "translation": "When you wish to move,\nOr when you wish to speak,\nFirst examine your own mind,\nAnd act with steadiness and awareness." } } }, "221": { - "source": "བདག་གིས་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ།། དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ།།", - "target_gt": "They dwell within my mind And at their pleasure injure me.", + "source": "གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "At times when my mind feels lust or the urge of anger, I must not act and must not speak—I'll hold still like a block of wood.", + "commentary_1": "རིགས་པར་ལྡན་པ་ནི་ཚིག་ལ་སོགས་པ་འོས་ཤིང་འཐད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །ཁྲོ་བ་ནི་གདུག་སེམས་ཀྱིས་སོ། །མི་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལས་ལ་སོགས་པ་མི་བྱའོ། །", + "commentary_2": "རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་ཁྲོ་བར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དེས་བསླངས་པའི་ལས་མི་དགེ་བར་འགྱུར་བ་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་མི་བྱ་ངག་སྨྲ་བར་མི་བྱ་ཡི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་པར་ཤེས་པས་ཤིང་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདག་གིས་སེམས་ལ་གནས་བཞིན་དུ།།\nKey terms:\nབདག་ (I, self), སེམས་ (mind), གནས་ (dwell, remain)\nགནས་བཞིན་དུ (while remaining/dwelling)\n\nLine 2: དགའ་མགུར་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་པ།།\nKey terms:\nདགའ་མགུར་ (joyfully, happily), གནོད་ (harm), བྱེད་པ་ (do, perform)\n\nWhile I remain in [my] mind,\nThose who joyfully harm me\n\nNotes:\n- The construction གནས་བཞིན་དུ indicates a continuous state or action.\n- དགའ་མགུར་ is an adverbial form suggesting the harmful action is done with pleasure or joy.\n- The second line implies a plural subject (those who) performing the action of harming.", - "translation": "While I remain in [my] mind, Those who joyfully harm me" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), རང་ཡིད (one's own mind), ཆགས་པ (attachment), ཁྲོ་བ (anger), ལས་སུ་མི་བྱ (do not act), སྨྲ་མི་བྱ (do not speak), ཤིང་བཞིན་དུ (like a tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ཡི་ཚེ to indicate \"at that time\"\n- Imperative constructions with བྱ\n\n\nWhen one's own mind desires attachment\nAnd wishes for anger, at that time,\nDo not act, do not speak,\nRemain still like a tree.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of non-action and non-speech when experiencing strong emotions, a key principle in Buddhist practice for cultivating mindfulness and avoiding harmful actions.", + "translation": "When one's own mind desires attachment\nAnd wishes for anger, at that time,\nDo not act, do not speak,\nRemain still like a tree." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhile I abide in my mind,\nThose who harm me with joy and delight.", - "translation": "While I abide in my mind,\nThose who harm me with joy and delight." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། །ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ། །ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ། །ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen your own mind desires attachment\nAnd wishes to be angry,\nDo not act, do not speak,\nBut remain still like a tree.\n", + "translation": "When your own mind desires attachment\nAnd wishes to be angry,\nDo not act, do not speak,\nBut remain still like a tree." } } }, "222": { - "source": "དེ་ལའང་མི་ཁྲོ་བཟོད་པ་ནི།། གནས་མིན་བཟོད་པ་སྨད་པའི་གནས།།", - "target_gt": "All this I suffer meekly, unresenting— Thus my abject patience, all displaced!", + "source": "དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །", + "target_gt": "When I'm excited or gleeful, When I feel pride or arrogance, When I've the thought to dig up faults, Or have deceitful intentions,", + "commentary_1": "རྒོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། །ག་ཞ་ནི་ངག་གིས་ཐོ་འཚམས་པའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་ཁེངས་པའོ། །རྒྱགས་པ་ནི་ཁོང་རྒྱགས་སོ། །མཚང་འབྲུ་བ་ནི་ལུས་སུན་འདོན་པ་སྟེ། དེ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་བྱེད་ཅིང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའོ། །སྦྱོར་འབྱིན་པ་ནི་ལོགས་སུ་འཁྱོག་པའོ། །སླུ་བ་ནི་སླུས་བྱེད་པའོ།།", + "commentary_2": "རྒོད་པ་སྟེ་སེམས་ཧ་ཅང་གཡེངས་པ་དང་། ག་ཞར་བཅས་སྟེ་ངག་གིས་མཐོ་འཚམས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཏེ་སེམས་ཁེངས་པ་དང་། རྒྱགས་པ་སྟེ་རང་གི་འབྱོར་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ཤིང་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའམ། མཚང་འདྲུ་བ་སྟེ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་པའི་བསམ་པ་དང་། གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་ཏེ་གཡོ་རྒྱུ་དང་གཞན་བསླུ་བར་སེམས་པ་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་གཉིས་བསྡུས་ནས་གཡོ་སྒྱུར་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་ཁྲོ་བ (not being angry), བཟོད་པ (patience/forbearance), གནས་མིན (improper object/situation), སྨད་པ (to be criticized/despised)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལའང་ (Moreover/Furthermore) introduces the topic\n- ནི་ is a topic marker\n- པའི་ is a genitive particle connecting \"to be criticized\" with \"object\"\n\nFurthermore, patience [in the form of] not being angry\n[Towards] an improper object [is] an object to be criticized.\n\nTechnical note: བཟོད་པ (patience) here refers to one of the six pāramitās (perfections) in Buddhism, specifically the perfection of patience or forbearance.", - "translation": "Furthermore, patience [in the form of] not being angry [Towards] an improper object [is] an object to be criticized." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགོད་ (laughter), ག་ཞར་ (mockery), ང་རྒྱལ་ (pride), རྒྱགས་ (arrogance), མཚང་འབྲུ་བ་ (fault-finding), སྐྱོར་འབྱིན་ (expose), སླུ་སེམས་ (deceptive mind)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ and འམ་ for listing alternatives\n- གལ་ཏེ་...སམ་ structure for conditional statements\n\n\nWith laughter and mockery,\nOr if filled with pride and arrogance,\nWith the intention of finding faults,\nOr if with a mind to expose and deceive,\n\n\nNote: This verse appears to be listing various negative mental states or actions, likely in the context of ethical conduct or vows. The repetition of གལ་ཏེ་ (if) suggests these are conditions to be avoided or guarded against.", + "translation": "With laughter and mockery,\nOr if filled with pride and arrogance,\nWith the intention of finding faults,\nOr if with a mind to expose and deceive," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven in that case, patience without anger\nIs not the proper state; patience that is despised is the proper state.\n", - "translation": "Even in that case, patience without anger\nIs not the proper state; patience that is despised is the proper state." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དགོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པའམ། །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ། །མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་། །གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་སླུ་སེམས་སམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith laughter and mockery,\nOr if filled with pride and arrogance,\nWith thoughts of finding faults,\nOr if with deceitful, misleading intentions,\n", + "translation": "With laughter and mockery,\nOr if filled with pride and arrogance,\nWith thoughts of finding faults,\nOr if with deceitful, misleading intentions," } } }, "223": { - "source": "གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས།། ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་།། དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི།། མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས།།", - "target_gt": "If all the gods and demigods besides Together came against me as my foes, They would be powerless to throw me down To fires of hell of Unrelenting Pain.", + "source": "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "At times when I'm intent on boasting or being disparaging of others, when I'm abusive or regretful, I'll hold still like a block of wood.", + "commentary_1": "བདག་ལ་བསྟོད་པ་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་དེ་ལྟར་སྣང་བའོ། །གཤེ་བ་ནི་ཨག་ཙར་རོ། །འགྱེད་པ་ནི་ཁྲོ་འདོད་ཅིང་འཁྲུག་པའོ། །", + "commentary_2": "གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ་གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། གཤེ་བཅས་ཏེ་ཚིག་རྩུབ་པོ་བརྗོད་པ་དང་། འགྱེད་དང་བཅས་པ་སྟེ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་པ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་རྣམས།།\nKey terms: གལ་ཏེ (if), ལྷ (gods), ལྷ་མིན (asuras)\n\nEven if all the gods and asuras\n\nLine 2: ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགྲར་ལངས་ཀྱང་།།\nKey terms: ཐམས་ཅད (all), བདག (I/me), དགྲར་ལངས (rise as enemies)\nNote: ཀྱང་ (even/although) connects to གལ་ཏེ from the first line\n\nWere to all rise against me as enemies,\n\nLine 3: དེ་དག་གིས་ཀྱང་མནར་མེད་པའི།།\nKey terms: དེ་དག (they/those), མནར་མེད་པ (Avīci hell)\nNote: གིས་ཀྱང་ (even by) indicates agency\n\nEven they could not lead [me] into\n\nLine 4: མེ་ནང་ཁྲིད་ཅིང་འཇུག་མི་ནུས།།\nKey terms: མེ་ནང་ (fire), ཁྲིད་ (lead), འཇུག་ (enter), མི་ནུས (cannot)\n\nThe fires of the Avīci hell.\n\nComplete translation:\nEven if all the gods and asuras\nWere to all rise against me as enemies,\nEven they could not lead [me] into\nThe fires of the Avīci hell.\n\nTechnical note: མནར་མེད་པ (Avīci) refers to the lowest and most severe hell realm in Buddhist cosmology.", - "translation": "Even if all the gods and asuras Were to all rise against me as enemies, Even they could not lead [me] into The fires of the Avīci hell. Even if all the gods and asuras Were to all rise against me as enemies, Even they could not lead [me] into The fires of the Avīci hell." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་བསྟོད་ (self-praise), ལྷུར་ལེན་ (engage in), སྨོད་པ་ (criticize), གཤེ་ (insult), འགྱོད་ (regret)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- པའམ་ and དང་ནི་ used for listing\n- གྱུར་པ་ as a past/perfect particle\n\n\nWhen I engage in self-praise,\nOr criticize and insult others,\nOr become regretful,\nAt that time, I should remain like a tree.\n\nTechnical note: The metaphor of remaining \"like a tree\" (ཤིང་བཞིན་) implies steadfastness and non-reactivity in the face of emotional fluctuations.", + "translation": "When I engage in self-praise,\nOr criticize and insult others,\nOr become regretful,\nAt that time, I should remain like a tree." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if all the gods and demigods\nWere to rise up against me as enemies,\nThey would still not be able\nTo lead me into the fires of the Avici hell.\n", - "translation": "Even if all the gods and demigods\nWere to rise up against me as enemies,\nThey would still not be able\nTo lead me into the fires of the Avici hell." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པའམ། །གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི། །གཤེ་བཅས་འགྱོད་དང་བཅས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen I am inclined to praise myself,\nOr to criticize and disparage others,\nOr become filled with anger and regret,\nAt those times, I should remain still like a tree.\n", + "translation": "When I am inclined to praise myself,\nOr to criticize and disparage others,\nOr become filled with anger and regret,\nAt those times, I should remain still like a tree." } } }, "224": { - "source": "ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཆེན་དགྲ་འདིས་ནི།། གང་དང་ཕྲད་ན་རི་རབ་ཀྱང་།། ཐལ་བ་ཡང་ནི་མི་ལུས་པ།། དེར་བདག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འདོར།།", - "target_gt": "And yet the mighty fiend of my afflictions Flings me in an instant headlong down To where the mighty lord of mountains Would be burned, its very ashes all consumed.", + "source": "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "When I want gains, respect, and fame, or long for a cortege of servants, when my mind wants that I be served, I'll hold still like a block of wood.", + "commentary_1": "གཡོག་འཁོར་ནི་བྲན་འཁོར་རོ། །རིམ་གྲོ་ནི་གཞན་གྱིས་ཞབས་ཏོག་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་འདོད་པའམ། གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་བ་འདོད་པའམ། བདག་གི་སེམས་རྐང་པ་བཀྲུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྲོ་འདོད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nཉོན་མོངས་ (afflictions) སྟོབས་ཆེན་ (powerful) དགྲ་ (enemy) འདིས་ (this) ནི་ (topic marker)\n\nLine 2:\nགང་དང་ (whatever) ཕྲད་ན་ (encounters) རི་རབ་ (Mount Meru) ཀྱང་ (even)\n\nLine 3:\nཐལ་བ་ (dust) ཡང་ནི་ (even) མི་ལུས་པ་ (not remaining)\n\nLine 4:\nདེར་ (there) བདག་ (I) སྐད་ཅིག་གཅིག་ (single instant) ལ་ (in) འདོར་ (abandon)\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), རི་རབ་ (Mount Meru)\n\nThis powerful enemy of afflictions,\nWhatever it encounters, even Mount Meru,\nNot even dust would remain—\nThere, I abandon [myself] in a single instant.\n\nNote: This verse uses a metaphor comparing the power of afflictions (kleśas) to a force that could destroy even Mount Meru, the cosmic mountain in Buddhist cosmology. The final line suggests a sudden abandonment or surrender in the face of this overwhelming force.", - "translation": "This powerful enemy of afflictions, Whatever it encounters, even Mount Meru, Not even dust would remain— There, I abandon [myself] in a single instant." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor), གྲགས་(fame), གཡོག་འཁོར་(retinue), རིམ་གྲོ་(respect/service), ཤིང་(tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འམ་ for \"or\" in a list\n- དོན་དུ་གཉེར་ indicating purpose or aim\n- Conditional structure with ན་\n\n\nIf desiring gain, honor, and fame,\nOr wishing to acquire a retinue,\nOr if one's mind longs for respect,\nAt that time, one should remain like a tree.\n\nTechnical note: The metaphor of remaining \"like a tree\" implies stillness and non-reactivity in the face of worldly desires.", + "translation": "If desiring gain, honor, and fame,\nOr wishing to acquire a retinue,\nOr if one's mind longs for respect,\nAt that time, one should remain like a tree." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis powerful enemy of afflictive emotions,\nWhen encountered, even Mount Meru\nWould be reduced to nothing but dust.\nIn an instant, it casts me aside.\n", - "translation": "This powerful enemy of afflictive emotions,\nWhen encountered, even Mount Meru\nWould be reduced to nothing but dust.\nIn an instant, it casts me aside." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་འདོད་པའམ། །གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ། །བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one desires gain, honor, and fame,\nOr wishes to acquire servants and followers,\nOr if one's mind craves respect and reverence,\nAt that time, one should remain still like a tree.\n", + "translation": "If one desires gain, honor, and fame,\nOr wishes to acquire servants and followers,\nOr if one's mind craves respect and reverence,\nAt that time, one should remain still like a tree." } } }, "225": { - "source": "བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་།། དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "O my enemy, afflictive passion, Endless and beginningless companion!", + "source": "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "A wish to give up on others' welfare and seek out my own benefit, a desire to speak—if these arise, I'll remain still like a block of wood.", + "commentary_1": "ཡལ་བར་འདོར་བ་ནི་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའོ། །འཁོར་དུ་འདོད་པ་ནི་སློབ་པར་འདོད་པའོ། །སྨྲ་བར་འདོད་པ་ནི་འབྲེལ་མེད་སྨྲ་བར་འདོད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དག་ཅེས་པའི་མཇུག་ཏུ། འཁོར་ནི་འདོད་པར་གྱུར་པ་དང་། ཞེས་པ་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་བྱུང་ཞིང་དེའི་དོན་ཡང་སློབ་མར་འཆད་དོ། །དེ་དག་གིས་བསླངས་པའི་ངག་སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: བདག་གི་ཉོན་མོངས་དགྲ་བོ་གང་།།\n\nKey terms:\nབདག་གི་ (my), ཉོན་མོངས་ (kleśas/afflictions), དགྲ་བོ་ (enemy)\n\nWhatever enemies [that are] my afflictions,\n\nLine 2: དུས་རིང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལྟར།།\n\nKey terms:\nདུས་རིང་ (long time), ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ (without beginning or end), ལྟར་ (like/as)\n\n[For a] long time, as if without beginning or end,\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Whatever enemies [that are] my afflictions, [For a] long time, as if without beginning or end," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་དོན་ (benefit of others), ཡལ་བར་འདོར་བ་ (abandon/neglect), རང་དོན་ (self-interest), གཉེར་བ་ (pursue), སྨྲ་བ་ (speak), སེམས་བྱུང་ (mental state/thought arises), ཤིང་བཞིན་ (like a tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list multiple conditions\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Imperative form བྱ (do/should do)\n\n\nIf the thought arises\nTo abandon others' welfare,\nTo pursue self-interest,\nOr to speak [unnecessarily],\nOne should remain still like a tree.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva practice of restraining self-centered impulses and maintaining equanimity, using the metaphor of a tree's stillness.", + "translation": "If the thought arises\nTo abandon others' welfare,\nTo pursue self-interest,\nOr to speak [unnecessarily],\nOne should remain still like a tree." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nMy afflictive emotions, which are like enemies,\n[Have been with me] for a long time, without beginning or end.", - "translation": "My afflictive emotions, which are like enemies,\n[Have been with me] for a long time, without beginning or end." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་། །རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་། །སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན། །དེས་ནི་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen the thought arises to abandon others' welfare,\nTo pursue one's own interests,\nOr to speak unnecessarily,\nOne should remain still like a tree.\n", + "translation": "When the thought arises to abandon others' welfare,\nTo pursue one's own interests,\nOr to speak unnecessarily,\nOne should remain still like a tree." } } }, "226": { - "source": "དགྲ་གཞན་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར།། ཡུན་རིང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "No other enemy indeed Is able to endure so long!", + "source": "མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "And when impatience, laziness, fear, impudence, or garrulousness or bias toward my own arises, I will hold still like a block of wood.", + "commentary_1": "མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་མི་ནུས་པའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ལེ་ལོ་ནི་སྒྱིད་སྙམ་མོ། །འཇིགས་པ་ནི་དངངས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱི་བརྟོལ་ནི་ཐོ་ཚེའོ། །མུ་ཅོར་ནི་ཚིག་ངན་པའི་རུང་རུང་ངོ་། །", + "commentary_2": "མི་བཟོད་པ་ནི་སྲན་མི་ཐུབ་པ་དང་། ལེ་ལོ་དང་། འཇིགས་པ་སྟེ་སྔར་ལངས་པ་དང་། སྤྱི་བརྟོལ་ཏེ་ཕོད་པ་ཅན་དང་། མུ་ཅོར་ཏེ་ཚིག་འཆལ་ཅི་རུང་རུང་སྨྲ་བ་དང་། རང་གི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་སེམས་བྱུང་ན་དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདགྲ་(enemy), གཞན་(other), ཡུན་རིང་(long time), ཐུབ་པ་(to endure/last)\n\nGrammar:\n- ཀུན་ཀྱང་ (all, even)\n- དེ་ལྟ་བུར (in that way, like that)\n- མ་ཡིན་ནོ (negative verb ending, \"is not\")\n\nAll other enemies, even, in such a way\nAre not able to endure for a long time.\n\nNote: The structure implies a comparison with some previously mentioned enemy or threat, suggesting these \"other enemies\" cannot last as long in comparison.", - "translation": "All other enemies, even, in such a way Are not able to endure for a long time." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་བཟོད་(Impatience), ལེ་ལོ་(Laziness), འཇིགས་པ་(Fear), སྤྱི་རྟོལ་(Recklessness), མུ་ཅོར་(Idle chatter), ཕྱོགས་ཞེན་(Partiality)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Imperative mood with བྱ་ (should do)\n\n\nIf impatience, laziness, and fear arise,\nLikewise recklessness and idle chatter,\nAnd the mental state of partiality to one's own side,\nAt that time, one should remain like a tree.\n\nNote: \"Remain like a tree\" is a common Buddhist metaphor for steadfastness and non-reactivity.", + "translation": "If impatience, laziness, and fear arise,\nLikewise recklessness and idle chatter,\nAnd the mental state of partiality to one's own side,\nAt that time, one should remain like a tree." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAll other enemies likewise\nCannot endure for long.\n", - "translation": "All other enemies likewise\nCannot endure for long." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་བཟོད་ལེ་ལོ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་སྤྱི་རྟོལ་མུ་ཅོར་དང་། །རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen impatience, laziness, and fear arise,\nAs well as recklessness, idle chatter,\nAnd attachment to one's own side,\nAt that time, remain still like a tree.\n", + "translation": "When impatience, laziness, and fear arise,\nAs well as recklessness, idle chatter,\nAnd attachment to one's own side,\nAt that time, remain still like a tree." } } }, "227": { - "source": "མཐུན་པར་རིམ་གྲོ་བསྟེན་བྱས་ན།། ཐམས་ཅད་ཕན་དང་བདེ་བྱེད་ན།། ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་བསྟེན་བྱས་ན།། ཕྱིར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གནོད་པ་བྱེད།།", - "target_gt": "All other foes that I appease and wait upon Will show me favors, give me every aid, But should I serve my dark defiled emotions, They will only harm me, draw me down to grief.", + "source": "དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Thus noticing when their mind becomes afflicted or occupied pointlessly, the heroes use the antidotes to keep it firmly in control.", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུགས་པའོ། །དོན་མེད་བརྩོན་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའོ། །གཉེན་པོ་ནི་ཤེས་བཞིན་ནོ།།ངེས་དོན་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་དོན་གསོག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་། དོན་མེད་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ཡིད་བྱུང་མ་བྱུང་བརྟགས་ནས་བྱུང་ན་དེའི་ཚེ་དཔའ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་གཉེན་པོ་ཡིས་སེམས་དེ་ནི་བདག་གི་ཕྱོགས་སུ་མི་གཡོ་བར་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མཐུན་པར་ (harmoniously), རིམ་གྲོ་ (ritual service)\n- ཐམས་ཅད་ (all), ཕན་ (benefit), བདེ་ (happiness)\n- ཉོན་མོངས་ (kleśas/afflictions)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གནོད་པ་ (harm)\n\nIf one engages in ritual service harmoniously, it brings benefit and happiness to all.\n\nIf one relies on the afflictions, they repeatedly cause suffering and harm.\n\nNote: \n- བསྟེན་བྱས་ (engage in/rely on) is repeated in lines 1 and 3, showing parallel structure\n- ཕྱིར་ཞིང་ indicates repetition or continuation of action", - "translation": "If one engages in ritual service harmoniously, it brings benefit and happiness to all. If one relies on the afflictions, they repeatedly cause suffering and harm." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ (completely afflicted), དོན་མེད་ (meaningless), བརྩོན་པ་ (effort), ཡིད་ (mind), བརྟགས་ (examine), དཔའ་བོ་ (hero/bodhisattva), གཉེན་པོ་ (antidote), བརྟན་པོ་ (firmly), གཟུང་ (grasp/hold)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་ construction indicating \"having done X\"\n- དེ་ཚེ་ (at that time) connecting the two parts of the verse\n- བྱ་ (do) as the final verb, making this an instruction\n\n\nHaving thus examined the mind that is completely afflicted\nAnd engaged in meaningless efforts,\nAt that time, the hero should,\nBy means of the antidote, hold it firmly.\n\nTechnical note: \"Hero\" (དཔའ་བོ་) here refers to a bodhisattva or spiritual practitioner. The verse is instructing on how to deal with an afflicted mind through applying antidotes.", + "translation": "Having thus examined the mind that is completely afflicted\nAnd engaged in meaningless efforts,\nAt that time, the hero should,\nBy means of the antidote, hold it firmly." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one practices harmonious rituals,\nAll will be beneficial and bring happiness.\nBut if one indulges in afflictive emotions,\nThey will only bring suffering and harm in return.\n", - "translation": "If one practices harmonious rituals,\nAll will be beneficial and bring happiness.\nBut if one indulges in afflictive emotions,\nThey will only bring suffering and harm in return." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །དོན་མེད་བརྩོན་པའི་ཡིད་བརྟགས་ནས། །དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས། །དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving thus examined the mind\nAfflicted by defilements and pointless striving,\nAt that time, the hero should\nFirmly grasp the antidote.\n", + "translation": "Having thus examined the mind\nAfflicted by defilements and pointless striving,\nAt that time, the hero should\nFirmly grasp the antidote." } } }, "228": { - "source": "དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ།། གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ།། བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན།། འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར།།", - "target_gt": "If thus my ancient and unceasing foes, The wellspring only of my growing pain, Can lodge so safe within my heart, How can I live so blithe and fearless in this wheel of life?", + "source": "ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །", + "target_gt": "I will be resolute, full of faith, steady, respectful, courteous, conscientious, fearful, calm, and dedicated to pleasing others.", + "commentary_1": "གཉེན་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་ནི་དམ་བཅའ་བ་བརྟན་པའོ། །རབ་དད་ནི་དད་པའོ། །བརྟན་པ་ནི་མི་སྔར་བའོ། །གུས་པ་ནི་སེམས་འདུད་པའོ།།ཞེས་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་འདུད་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་བག་ཚ་བའོ། །ཞི་བ་ནི་དབང་པོ་བསྡམས་པའོ། །གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངེས་པ་སྟེ་དགེ་བ་ལ་རྟག་པར་དམ་འཆའ་བ་དང་། རབ་དད་དེ་དེའི་ཡོན་ཏན་མཐོང་ནས་དགའ་བ་དང་། དཀའ་ཡང་མི་ལྡོག་པས་བརྟན་པོ་དང་། གུས་པས་སེམས་འདུད་པ་དང་། ཞེ་སར་ཞེས་པ་ལུས་སོགས་འདུད་པར་རྣམ་སྣང་འཆད་དོ། །ཉེས་སྤྱོད་ལ་འཛེམ་པ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་། དབང་པོ་བསྡམས་པས་ན་ཞི་ཞིང་སེམས་ཅན་གཞན་དགའ་བར་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་རྒྱུན་ཆགས་དགྲར་གྱུར་པ།།\nKey terms: ཡུན་རིང་ (long time), རྒྱུན་ཆགས་ (continuous), དགྲ་ (enemy)\nThus, [that which has] become a continuous enemy for a long time,\n\n2. གནོད་པའི་ཚོགས་རབ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ།།\nKey terms: གནོད་པ་ (harm), ཚོགས་ (collection), འཕེལ་བ་ (increase), རྒྱུ་ (cause)\nThe sole cause of the great increase in the collection of harms,\n\n3. བདག་གི་སྙིང་ལ་ངེས་པར་གནས་འཆའ་ན།།\nKey terms: སྙིང་ (heart), ངེས་པར་ (certainly), གནས་འཆའ་ (establish residence)\nIf [it] certainly establishes residence in my heart,\n\n4. འཁོར་བར་འཇིགས་མེད་དགའ་བར་ག་ལ་འགྱུར།།\nKey terms: འཁོར་བ་ (saṃsāra), འཇིགས་མེད་ (fearless), དགའ་བ་ (joy)\nHow could [I] become fearless and joyful in saṃsāra?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of self-grasping or ego-clinging (བདག་འཛིན་) as the root cause of suffering in saṃsāra, though the term is not explicitly mentioned.", - "translation": "Thus, [that which has] become a continuous enemy for a long time, The sole cause of the great increase in the collection of harms, If [it] certainly establishes residence in my heart, How could [I] become fearless and joyful in saṃsāra?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །\n", + "output": "Key terms:\nཤིན་ཏུ་ངེས་(Utterly certain), རབ་དད་(Great faith), བརྟན་(Steadfast), གུས་(Respectful), ཞེ་སར་(Polite), ངོ་ཚ་ཤེས་(Sense of shame), འཇིགས་(Fear), ཞི་(Peaceful), གཞན་དགའ་བྱེད་(Making others happy), བརྩོན་(Diligent)\n\nGrammatical structure:\n- List of qualities connected by དང་ (and)\n- Final line uses ལ་ to indicate purpose/object\n\n\nUtterly certain and with great faith,\nSteadfast, respectful, and polite,\nWith a sense of shame and fear,\nPeaceful and diligent in making others happy.\n\nNote: This verse lists qualities of a practitioner or bodhisattva. The terms are presented as a series of attributes, culminating in the aspiration to benefit others.", + "translation": "Utterly certain and with great faith,\nSteadfast, respectful, and polite,\nWith a sense of shame and fear,\nPeaceful and diligent in making others happy." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, that which has long been a continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harms,\nIf it surely takes up residence in my heart,\nHow could I be fearless and joyful in samsara?\n", - "translation": "Thus, that which has long been a continuous enemy,\nThe single cause proliferating hosts of harms,\nIf it surely takes up residence in my heart,\nHow could I be fearless and joyful in samsara?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་། །བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས། །ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་། །ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWith utmost certainty and supreme faith,\nSteadfast, respectful, and courteous,\nPossessing modesty and a sense of shame,\nPeaceful and striving to bring joy to others.\n", + "translation": "With utmost certainty and supreme faith,\nSteadfast, respectful, and courteous,\nPossessing modesty and a sense of shame,\nPeaceful and striving to bring joy to others." } } }, "229": { - "source": "འཁོར་བའི་བཙོན་གྱི་སྲུང་མ་དམྱལ་སོགས་སུ།། གསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི།། གལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲྭ་བ་ནི།། གནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "And if the jail guards of the prisons of saṃsāra, The butchers and tormentors of infernal realms, All lurk within me in the web of craving, What joy can ever be my destiny?", + "source": "ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། །", + "target_gt": "I won't despair at the wishes of the childish who don't get along. I will be loving, thinking that such thoughts are due to the afflictions.", + "commentary_1": "འདོད་པས་མི་སྐྱོ་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པས་སོ།།ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པས་མི་སྐྱོ་སྟེ་བཟོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ཤེས་པ་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །", + "commentary_2": "བྱིས་པའི་འདོད་པ་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་དེ་དག་གིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་ན་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པས་འདི་དག་གིས་གནོད་སེམས་འདི་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་དེ་དག་ལ་ལྷག་པར་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རྟག་ཏུ་ཉེས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་སེམས་ཀྱིས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་བློ་ལྡན་ཉེས་པར་མི་འཛིན་ཏེ། །མི་འདོད་བཞིན་དུ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས། །སྐྱེ་བོ་ལ་ནི་སྙིང་རྗེ་ལྷག་པར་འཕེལ་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- འཁོར་བ (saṃsāra), བཙོན (prison), སྲུང་མ (guards)\n- དམྱལ (hell), གཤེད་མ (executioners)\n- བློ་གནས (mind), ཆགས་པ (attachment), དྲྭ་བ (net)\n\nLine 1:\nའཁོར་བའི་བཙོན་གྱི་སྲུང་མ་དམྱལ་སོགས་སུ།།\nThe guards of the prison of saṃsāra, in hell and other [realms],\n\nLine 2:\nགསོད་བྱེད་གཤེད་མར་གྱུར་པ་འདི་དག་ནི།།\nThese who have become killing executioners,\n\nLine 3:\nགལ་ཏེ་བློ་གནས་ཆགས་པའི་དྲྭ་བ་ནི།།\nIf the net of attachment in [my] mind\n\nLine 4:\nགནས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད།།\nRemains, how could there be happiness for me?\n\nNote: The verse uses the metaphor of saṃsāra as a prison with guards and executioners to illustrate the suffering caused by attachment. The rhetorical question in the final line emphasizes the impossibility of happiness while attachment persists.", - "translation": "The guards of the prison of saṃsāra, in hell and other [realms], These who have become killing executioners, If the net of attachment in [my] mind Remains, how could there be happiness for me?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། །\n", + "output": "Key terms:\nཕན་ཚུན་(mutually), བྱིས་པ་(childish/immature), འདོད་པ་(desires), མི་སྐྱོ་(not discouraged), ཉོན་མོངས་(afflictions), བརྩེར་ལྡན་(compassionate)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ and གི་ are genitive particles\n- ཞིང་ connects clauses\n- སྙམ་ indicates a thought or intention\n\n\nNot discouraged by the mutually conflicting desires of the immature,\nAnd with compassion thinking, \"This mind has arisen from these afflictions.\"\n\nNote: This verse emphasizes maintaining compassion and patience towards those with conflicting desires, recognizing their afflicted state of mind.", + "translation": "Not discouraged by the mutually conflicting desires of the immature,\nAnd with compassion thinking, \"This mind has arisen from these afflictions.\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThese guardians of samsara's prison in the hells and such,\nWho have become executioners and murderers,\nIf the web of attachment still dwells in my mind,\nHow can there be any happiness for me?\n", - "translation": "These guardians of samsara's prison in the hells and such,\nWho have become executioners and murderers,\nIf the web of attachment still dwells in my mind,\nHow can there be any happiness for me?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པ་འདི་དག་གི། །སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNot discouraged by the conflicting desires\nOf childish beings,\nWhen afflictions arise in them,\nThink with compassion, \"This is how their minds work.\"\n", + "translation": "Not discouraged by the conflicting desires\nOf childish beings,\nWhen afflictions arise in them,\nThink with compassion, \"This is how their minds work.\"" } } }, "230": { - "source": "དེ་ལྟར་ཇི་སྲིད་བདག་གིས་དགྲ་འདི་མངོན་སུམ་དུ།། ངེས་པར་མ་བཅོམ་དེ་སྲིད་བདག་འདིར་བརྩོན་མི་འདོར།།", - "target_gt": "I will not leave the fight until, before my eyes, These enemies of mine are all destroyed.", + "source": "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Directed by myself and beings toward things that are irreproachable, I'll always keep my mind held fast, without a me, like an emanation.", + "commentary_1": "བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་དུའམ་སྙམ་པ་ལ།ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་དང་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་སྟོང་པ་ལའོ། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།སྤྲུལ་པ་ལྟར་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་བའོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ངེས་པར་གཟུང་བའོ། །", + "commentary_2": "ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཤིང་འཇུག་པའམ། ཡང་ན་རྣམ་བཤད་ལས་བདག་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་ལ་གནས་ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇུག་པ་ན་སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་བྱེད་ཀྱང་ང་རྒྱལ་མེད་པར་ཡིད་ནི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ལྟར་(thus), ཇི་སྲིད་(as long as), དགྲ་(enemy), མངོན་སུམ་དུ་(directly), \nངེས་པར་(certainly), མ་བཅོམ་(not defeated), བརྩོན་(effort), མི་འདོར་(will not abandon)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ (as long as...until then)\n- Negation with མ་ and མི་\n\nThus, as long as I have not directly and certainly defeated this enemy,\nUntil then, I will not abandon my effort here.\n\nNote: \"Enemy\" here likely refers to afflictive emotions or obstacles to enlightenment in Buddhist context.", - "translation": "Thus, as long as I have not directly and certainly defeated this enemy,\nUntil then, I will not abandon my effort here." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་ (blameless, faultless)\nསེམས་ཅན་ (sentient beings)\nསྤྲུལ་པ་ (emanation, magical creation)\nང་མེད་པ་ (egolessness, selflessness)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and ཤིང་ are connecting particles\n- དུ་ is a transformative particle\n- བྱ is the future/imperative form of བྱེད་ (to do)\n\n\nRegarding blameless actions,\nHaving empowered myself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nThis mind should always be maintained.\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the bodhisattva practice of selfless action for the benefit of all beings, likening it to a magical emanation without inherent self-nature.", + "translation": "Regarding blameless actions,\nHaving empowered myself and sentient beings,\nLike an emanation, without ego,\nThis mind should always be maintained." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, for as long as I have not directly and decisively defeated this enemy,\nI will not abandon my efforts here.\n", - "translation": "Thus, for as long as I have not directly and decisively defeated this enemy,\nI will not abandon my efforts here." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར། །ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn matters free from wrongdoing,\nHaving mastery over self and sentient beings,\nLike an illusion, without ego,\nThis mind should always be held.\n", + "translation": "In matters free from wrongdoing,\nHaving mastery over self and sentient beings,\nLike an illusion, without ego,\nThis mind should always be held." } } }, "231": { - "source": "རེ་ཞིག་གནོད་བྱེད་ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་ཁྲོས་གྱུར་པ།། ང་རྒྱལ་བདོ་རྣམས་དེ་མ་བཅོམ་པར་གཉིད་མི་འོང་།། རང་བཞིན་འཆི་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་དག། གཡུལ་ངོར་དངར་ཚེ་ནན་གྱིས་གཞོམ་པར་འདོད་པ་ཡང་།། མདའ་མདུང་མཚོན་གྱིས་ཕོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་བསད་ནས།། རང་བཞིན་དགྲར་ངེས་གཞོམ་བརྩོན་བདག་ལ་དེང་།།", - "target_gt": "For if, aroused to fury by the merest slight, Incapable of sleep until the scores are settled, Proud but wretched rivals, destined all to suffer when they die, Will draw the battle lines and do their best to win, And careless of the pain of cut and thrust, Will stand their ground refusing to give way, No need to say that I will not lose heart, Regardless of the hardships of the fray.", + "source": "རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Over and over again, I'll think how after so long I have found the greatest leisure, and keep my mind unshakable as Mount Sumeru.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་ནས་སོ། །གོང་དུ་བརྗོད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་པ་ལྟ་བུ་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་རང་གི་དོན་ཡང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བར་རོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དལ་འབྱོར་རྙེད་པར་དཀའ་བ་བསམ་པ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་བླང་བའོ། །དང་པོ་ནི། རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསམས་ལ། སེམས་འདི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པས་རབ་ཏུ་མ་གཡོ་བར་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's a literal English translation of the Tibetan text following the provided guidelines:\n\nLine 1:\nKey terms: རེ་ཞིག་(for a moment), གནོད་བྱེད་(harm-doer), ཁྲོས་(anger)\nFor a moment, [those who] become angry even at minor harm-doers,\n\nLine 2:\nKey terms: ང་རྒྱལ་(pride), བདོ་(stubborn), བཅོམ་(defeat), གཉིད་(sleep)\nThe stubborn proud ones do not sleep without defeating them.\n\nLine 3:\nKey terms: རང་བཞིན་(nature), འཆི་བ་(death), སྡུག་བསྔལ་(suffering), ཉོན་མོངས་(kleśas)\nThe kleśas, which by nature cause suffering through death,\n\nLine 4:\nKey terms: གཡུལ་ངོ་(battlefield), ནན་གྱིས་(forcefully), གཞོམ་(defeat)\nWhen facing [them] on the battlefield, [they] desire to forcefully defeat [them].\n\nLine 5:\nKey terms: མདའ་མདུང་མཚོན་(arrows, spears, weapons), ཁྱད་བསད་(disregard)\nDisregarding the suffering of being struck by arrows, spears, and weapons,\n\nLine 6:\nKey terms: རང་བཞིན་(nature), དགྲ་(enemy), གཞོམ་(defeat), བརྩོན་(strive)\nToday, for me who strives to defeat the natural enemy,\n\nNote: This passage contrasts the determination to defeat external enemies with the need to overcome internal afflictions (kleśas). The term ཉོན་མོངས་ (kleśas) refers to afflictive mental states in Buddhist philosophy.", - "translation": "For a moment, [those who] become angry even at minor harm-doers, The stubborn proud ones do not sleep without defeating them. The kleśas, which by nature cause suffering through death, When facing [them] on the battlefield, [they] desire to forcefully defeat [them]. Disregarding the suffering of being struck by arrows, spears, and weapons, Today, for me who strives to defeat the natural enemy," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nརིང་ཞིག་ལོན་ནས་ (After a long time), དལ་བའི་མཆོག (supreme leisure), ཐོབ་པ (obtained), བསམས་ (contemplated), སེམས་ (mind), རི་རབ་ (Mount Meru), མི་གཡོ་ (unwavering), གཟུང་བར་བྱ (should be held)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates completed action\n- ཡང་དང་ཡང་ means \"again and again\"\n- དེ་ལྟ་བུར་ means \"in that way\"\n- ལྟར་ is a comparative particle\n\nAfter a long time, having obtained the supreme leisure,\nHaving contemplated this again and again,\nOne should hold the mind in that way,\nUnwavering like Mount Meru.\n\nTechnical note: \"དལ་བའི་མཆོག\" (supreme leisure) refers to the precious human rebirth with freedoms and endowments, a key concept in Tibetan Buddhism.", + "translation": "After a long time, having obtained the supreme leisure,\nHaving contemplated this again and again,\nOne should hold the mind in that way,\nUnwavering like Mount Meru." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor a moment, even small harms provoke anger.\nThe proud and arrogant cannot sleep until they have conquered.\nAfflictions naturally bring suffering and death.\nWhen facing battle, there is a strong desire to defeat the enemy.\nDisregarding the pain of arrows, spears and weapons,\nToday I strive to overcome my true enemy within.\n", - "translation": "For a moment, even small harms provoke anger.\nThe proud and arrogant cannot sleep until they have conquered.\nAfflictions naturally bring suffering and death.\nWhen facing battle, there is a strong desire to defeat the enemy.\nDisregarding the pain of arrows, spears and weapons,\nToday I strive to overcome my true enemy within." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག །ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས། །སེམས་དེ་ལྟ་བུར་རི་རབ་ལྟར། །རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAfter a long time, having obtained\nThis supreme leisure and opportunity,\nReflecting on it again and again,\nOne should hold the mind steady and unmoved,\nLike Mount Meru.\n", + "translation": "After a long time, having obtained\nThis supreme leisure and opportunity,\nReflecting on it again and again,\nOne should hold the mind steady and unmoved,\nLike Mount Meru." } } }, "232": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུར་གྱུར་གང་གིས་ཀྱང་།། ཡི་ཆད་སྒྱིད་ལུག་མི་འགྱུར་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "From this day forth I’ll strive to crush These foes whose very nature is to bring me pain.", + "source": "བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། །", + "target_gt": "If, mind, you will not be distressed when vultures lusting for its meat tear the body apart, why do you cherish it so now?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་ལུས་ཀྱི་ཁང་བསྲུང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱ་རྒོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྱ་རྒོད་བཟའ་བར་བྱ་རྒྱུ་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །བཤལ་ཁྲིད་དེ་དྲུད་ཅིང་ཁྱེར་བའོ། །མཁོ་རྒྱུ་མེད་པའི་ལུས་འདི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྲུང་བར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཆགས་བྱའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། དེ་སྙིང་པོའི་ཆེད་དུ་སྤྱད་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེར་འབྱུང་དང་། རྣམ་སྣང་དང་། དགེ་ལྷ་དེ་ལྟར་སེམས་གཟུང་བར་བྱའོ། །ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་རང་དོན་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་སྦྲེལ་ནས་རྣམ་བཤད་དུ་ལུས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་ཞེས་དྲིས་ནས། མ་བསྲུངས་ན་དེ་མི་དགའ་བས་སོ་ཞེ་ན། ཤི་བ་ན་བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་ཕན་ཚུན་ཀུན་ཏུ་བཤལ་ཁྲིད་བྱས་ཀྱང་ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། ད་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་གཅེས་པར་བཟུང་ནས་དེའི་ཁ་ཏ་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these lines and provide a literal English translation:\n\nLine 1:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བརྒྱ་ཕྲག་ (hundreds), རྒྱུར་གྱུར་ (become the cause), གང་གིས་ཀྱང་ (by whatever)\n\nLine 2:\nཡི་ཆད་ (discouraged), སྒྱིད་ལུག་ (lazy/disheartened), མི་འགྱུར་ (not become), སྨོས་ཅི་དགོས་ (needless to mention)\n\nKey grammatical structures:\n- གང་གིས་ཀྱང་ indicates \"by whatever\" or \"even if\"\n- མི་འགྱུར་ is a negation of \"become\"\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ is an idiomatic expression meaning \"needless to say\"\n\nEven if [one] becomes the cause of hundreds of sufferings,\nNeedless to say, [one] does not become discouraged or disheartened.\n\nNote: The structure implies a strong determination or resilience in the face of difficulties, which is a common theme in Buddhist teachings on perseverance.", - "translation": "Even if [one] becomes the cause of hundreds of sufferings, Needless to say, [one] does not become discouraged or disheartened." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱ་རྒོད་ (vulture), ཤ་ (meat), ཆགས་པ་ (attachment), བཤལ་ཁྲིད་ (dragged around), ཡིད་ (mind), མི་དགར་ (displeased), ཁ་ཏ་བྱེད་ (advise/lecture)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ and ཀྱང་ are particles indicating causation and concession respectively\n- ན་ is a conditional particle\n- ད་ལྟ་ means \"now\" or \"at present\"\n\n\nThough vultures, attached to meat,\nDrag you all around in every direction,\nIf you, mind, do not become displeased,\nWhy now do you lecture [me]?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the mind (ཡིད་) directly, using a metaphor of vultures and meat to discuss attachment and mental equanimity in challenging circumstances.", + "translation": "Though vultures, attached to meat,\nDrag you all around in every direction,\nIf you, mind, do not become displeased,\nWhy now do you lecture [me]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven when faced with hundreds of sufferings,\nWhat need is there to mention becoming discouraged or lazy?\n", - "translation": "Even when faced with hundreds of sufferings,\nWhat need is there to mention becoming discouraged or lazy?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཕན་ཚུན་ཀུན་དུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་། །ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough vultures, attached to flesh,\nMay drag each other all about,\nIf your mind does not become displeased,\nWhy do you now give advice?\n", + "translation": "Though vultures, attached to flesh,\nMay drag each other all about,\nIf your mind does not become displeased,\nWhy do you now give advice?" } } }, "233": { - "source": "དོན་མེད་དགྲ་ཡིས་རྨ་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡང་།། ལུས་ལ་རྒྱན་དང་འདྲ་བར་སྲེལ་བྱེད་ན།།", - "target_gt": "The wounds inflicted by the enemy in futile wars Are flaunted by the soldier as a prize.", + "source": "ལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། །ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "O mind, why is it that you grasp this body as yours and guard it so? If you and it are separate, then what good does it do for you?", + "commentary_1": "ལུས་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱེ་ཡིད་ཚོགས་པའི་ལུས་འདི་ལ་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་བསྲུང་ངམ་ཞེས་པའོ། །ཁྱོད་དང་སྟེ་ཡིད་ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་ཐ་དད་ཉིད་དོ། །ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་གལ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "ཡིད་ཁྱོད་ལུས་འདི་བདག་གིར་བཟུང་བར་བྱས་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། འདི་བདག་ལ་དགོས་པས་སོ་སྙམ་ན་ཡིད་ཁྱོད་དང་ལུས་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ཡིན་ན་ལུས་དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདོན་མེད་ (meaningless, purposeless)\nདགྲ་ (enemy)\nརྨ་སྲོལ་ (wounds, scars)\nབཏོད་པ་ (inflicted, made)\n\nLine 2:\nལུས་ (body)\nརྒྱན་ (ornament)\nསྲེལ་བྱེད་ (to arrange, to display)\n\nKey grammatical structures:\n- ཡང་ at the end of line 1 indicates a concessive clause\n- ན at the end of line 2 shows a conditional statement\n\nEven though a meaningless enemy has inflicted wounds,\nIf [one] displays [them] on the body like ornaments,\n\nNote: This couplet appears to be discussing the transformation of suffering into something positive, a common theme in Tibetan Buddhist thought.", - "translation": "Even though a meaningless enemy has inflicted wounds, If [one] displays [them] on the body like ornaments," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། །ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), བདག་གིར་གཟུང་ (to grasp as one's own), ཡིད་ (mind), སྲུང་ (protect), སོ་སོ་ (separate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of interrogative ཅི་ཕྱིར་ (why) and ཅི་ཞིག་ (what)\n- Conditional particle ན་ in the third line\n- Emphatic particle ཀོ་ in the last line\n\n\nHaving grasped this body as your own,\nWhy, mind, do you protect it?\nIf you and this [body] are separate,\nWhat then can it do for you?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the mind's attachment to and protection of the body, a common theme in Buddhist contemplations on selflessness and the nature of mind and body.", + "translation": "Having grasped this body as your own,\nWhy, mind, do you protect it?\nIf you and this [body] are separate,\nWhat then can it do for you?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven wounds inflicted by a senseless enemy\nCan be worn on the body like ornaments.\n", - "translation": "Even wounds inflicted by a senseless enemy\nCan be worn on the body like ornaments." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་འདི་བདག་གིར་གཟུང་བྱས་ནས། །ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད། །ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན། །དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving grasped this body as one's own,\nWhy, mind, do you protect it?\nYou and it are separate things,\nSo what use is it to you?\n", + "translation": "Having grasped this body as one's own,\nWhy, mind, do you protect it?\nYou and it are separate things,\nSo what use is it to you?" } } }, "234": { - "source": "དོན་ཆེན་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཡང་དག་བརྩོན་གྱུར་པ།། བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་གནོད་བྱེད་ཡིན།།", - "target_gt": "So in the high endeavor, for so great a thing, Why should I be dismayed by hurt or injury?", + "source": "རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །", + "target_gt": "Deluded mind, why don't you cling to a clean wooden figurine? How is it sensible to protect this festering machine of filth?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཐ་དད་ཀྱང་འཛིན་ན་ཤིང་གི་གཟུགས་ཀྱང་ཟུང་ཤིག་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྨོངས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་གཟུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་མི་འཛིན་ན་མི་གཙང་བ་ནི་རྣག་ལ་སོགས་པའོ། །ཚོགས་ནི་དེས་བརྩམས་པའོ། །འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་སོ། །རུལ་བ་ནི་འདྲུལ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་བསྲུང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "ཐ་དད་ཀྱང་བདག་ལ་རྟེན་གཅིག་དགོས་པས་འདི་འཛིན་སྙམ་ན་རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱ་སྟེ་གཟུང་བའི་རིགས་ཀྱི། མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་རུལ་པ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་བྱ། གལ་ཏེ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཇི་ལྟ་མི་གཙང་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དོན་ཆེན་ (great purpose/meaning)\n- སྒྲུབ་ (accomplish/achieve)\n- ཡང་དག་བརྩོན་ (genuinely strive)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- གནོད་བྱེད་ (harm/afflict)\n\nGrammar:\n- ཕྱིར་ (purpose particle)\n- གྱུར་པ་ (past/perfect particle)\n- ཅི་ཕྱིར་ (interrogative \"why\")\n\nFor the sake of accomplishing great purpose, [I] have genuinely striven;\nWhy should suffering afflict me?\n\nNote: This appears to be a rhetorical question, expressing the speaker's determination in the face of difficulties encountered while pursuing a meaningful goal.", - "translation": "For the sake of accomplishing great purpose, [I] have genuinely striven; Why should suffering afflict me?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པ་ (deluded), ཡིད་ (mind), ཤིང་གཟུགས་ (wooden form/statue), གཙང་མ་ (pure/clean), མི་གཙང་ (impure), འཁྲུལ་འཁོར་ (machine/contraption), རུལ་བ་ (rotten/decaying)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ (interrogative: \"for what reason?\")\n- མི་བྱེད་ (negative present: \"does not do\")\n- ཅི་ཞིག་རུང་ (rhetorical question: \"what's the use?\")\n\n\nO deluded mind, for what reason\nDo you not grasp the pure wooden form?\nThis contraption of impure aggregates,\nWhat use is there in guarding this decaying [body]?\n\n\nTechnical notes:\n- \"Wooden form\" (ཤིང་གཟུགས་) likely refers to a Buddha statue or other sacred image.\n- \"Impure aggregates\" (མི་གཙང་ཚོགས་) is a reference to the Buddhist concept of the body as a collection of impure elements.\n- The verse contrasts the purity of a sacred image with the impurity of the physical body, questioning the mind's attachment to the latter.", + "translation": "O deluded mind, for what reason\nDo you not grasp the pure wooden form?\nThis contraption of impure aggregates,\nWhat use is there in guarding this decaying [body]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhy should suffering harm me,\nWhen I am striving diligently\nTo accomplish great purpose?\n", - "translation": "Why should suffering harm me,\nWhen I am striving diligently\nTo accomplish great purpose?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད། །མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་འདི། །རུལ་བ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nO deluded mind, why do you not grasp\nThe pure form of a wooden statue?\nInstead you guard this decaying machine,\nA collection of impurities - what use is that?\n", + "translation": "O deluded mind, why do you not grasp\nThe pure form of a wooden statue?\nInstead you guard this decaying machine,\nA collection of impurities - what use is that?" } } }, "235": { - "source": "ཉ་པ་གདོལ་པ་ཞིང་པ་ལ་སོགས་པ།། རང་གི་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་སེམས་པ་ཡང་།། གྲང་དང་ཚ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་བཟོད་ན།། འགྲོ་བ་བདེ་ཕྱིར་བདག་ལྟ་ཅིས་མི་བཟོད།།", - "target_gt": "When fishers, butchers, farmers, and the like, Intending just to gain their livelihood, Will suffer all the miseries of heat and cold, Why, for beings’ happiness, should those like me not bear the same?", + "source": "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །", + "target_gt": "First, with your intellect, dissect and separate the layers of skin. Dissever with the blade of prajna the flesh apart from the cage of bones.", + "commentary_1": "ཐོག་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། པགས་པ་ནི་པགས་པའམ་ཡང་ན་གཡོགས་མའོ། །ཐ་དད་པར་ནི་ལུས་སམ་ཡང་ན་སོ་སོར་རོ། །རུས་པ་ལས་བརྩམས་པའི་དྲ་བ་ལས་ཤ་ཡང་ཕྱེ་ཞིང་ཤིག་ལ་འདི་ཙམ་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་ཏེ་བསྙིལ་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་ནི་རང་གི་བློ་ཡིས་ཤ་ལས་ཐ་དད་དུ་ཕྱེ་སྟེ། ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲྭ་བ་ལས་ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nཉ་པ་(fishermen), གདོལ་པ་(outcastes), ཞིང་པ་(farmers), ལ་སོགས་པ་(and so forth)\n\nFishermen, outcastes, farmers, and the like,\n\nLine 2:\nརང་གི་འཚོ་བ་(one's own livelihood), ཙམ་ཞིག་(merely), སེམས་པ་(thinking of)\n\nMerely thinking of their own livelihood,\n\nLine 3:\nགྲང་(cold), ཚ་(heat), གནོད་(harm), བཟོད་(endure)\n\nEndure the harm of cold and heat and so forth.\n\nLine 4:\nའགྲོ་བ་(beings), བདེ་(happiness), ཕྱིར་(for the sake of), བདག་(I/myself), ཅིས་མི་བཟོད་(why not endure)\n\nFor the happiness of beings, why should I not endure?\n\nNote: This verse compares the endurance of ordinary people for their livelihood with the bodhisattva's endurance for the sake of all beings. The rhetorical question in the last line emphasizes the speaker's resolve to practice patience.", - "translation": "Fishermen, outcastes, farmers, and the like, Merely thinking of their own livelihood, Endure the harm of cold and heat and so forth. For the happiness of beings, why should I not endure?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཔགས་པ་ (skin), རིམ་པ་ (layer), བློ་ (mind/intellect), ཤ་ (flesh), རུས་པ་ (bone), དྲ་བ་ (network), ཤེས་རབ་ (wisdom), མཚོན་ (weapon/blade)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (གྱིས) with ཤེས་རབ་མཚོན་\n- Separative case (ལས) with རུས་པའི་དྲ་བ་\n\n\nFirst, this layer of skin,\nSeparate it with your own mind.\nThe flesh also, from the network of bones,\nSeparate it apart with the blade of wisdom.\n\n\nTechnical note: This passage describes a meditation practice on the nature of the body, common in Tibetan Buddhist contemplative traditions.", + "translation": "First, this layer of skin,\nSeparate it with your own mind.\nThe flesh also, from the network of bones,\nSeparate it apart with the blade of wisdom." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFishermen, butchers, farmers and the like,\nWho think only of their own livelihood,\nEndure the harms of cold and heat and such.\nSo why should I not endure for beings' happiness?\n", - "translation": "Fishermen, butchers, farmers and the like,\nWho think only of their own livelihood,\nEndure the harms of cold and heat and such.\nSo why should I not endure for beings' happiness?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི། །རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ། །ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲ་བ་ལས། །ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFirst, separate this layer of skin\nWith your own mind's discernment.\nThen, with the sword of wisdom,\nSeparate the flesh from the network of bones.\n", + "translation": "First, separate this layer of skin\nWith your own mind's discernment.\nThen, with the sword of wisdom,\nSeparate the flesh from the network of bones." } } }, "236": { - "source": "ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི།། འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་ལས་བསྒྲལ་བར།། དམ་བཅས་གང་ཚེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་།། ཉོན་མོངས་རྣམས་ལས་མ་གྲོལ་བར།།", - "target_gt": "When I pledged myself to free from their afflictions Beings who abide in every region, Stretching to the limits of the sky, I was myself not free from such defilements.", + "source": "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། །", + "target_gt": "Then chop apart the bones as well. Look in as far as to the marrow. Analyze it for yourself: What essence does it have?", + "commentary_1": "རྐང་མར་ནི་རུས་པའི་དཀྱིལ་གྱི་བཅུད་དོ། །བར་དུ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པའོ། །", + "commentary_2": "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས་རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། འདི་ལ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nཕྱོགས་བཅུ་(ten directions), ནམ་མཁའི་མཐས་(limits of space), གཏུགས་པའི་(reaching)\n\nIn the ten directions, reaching to the limits of space,\n\nLine 2:\nའགྲོ་བ་(beings), ཉོན་མོངས་(kleśas), ལས་(from), བསྒྲལ་བར་(to liberate)\n\nTo liberate beings from kleśas,\n\nLine 3:\nདམ་བཅས་(vowed), གང་ཚེ་(when), བདག་ཉིད་(myself), ཀྱང་(also)\n\nWhen I vowed [to do so], while I myself\n\nLine 4:\nཉོན་མོངས་(kleśas), རྣམས་ལས་(from), མ་གྲོལ་བར་(not liberated)\n\nAm not liberated from kleśas.\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśas) refers to afflictive emotions or mental states in Buddhist philosophy.\n- The structure implies a rhetorical question or statement of irony, contrasting the vow to liberate others with one's own unliberated state.", - "translation": "In the ten directions, reaching to the limits of space, To liberate beings from kleśas, When I vowed [to do so], while I myself Am not liberated from kleśas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nརུས་པ་ (bones), དབྱེ་བྱས་ (separate/analyze), རྐང་ (marrow), སྙིང་པོ་ (essence), བརྟག་པར་གྱིས་ (examine)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (even/also) and ཞིང་ (and/while) as connectives\n- Imperative forms: བལྟ་བྱ་ (should look), བརྟག་པར་གྱིས་ (examine)\n- Rhetorical question structure with ཅི་ (what)\n\n\nEven the bones should be separated and analyzed,\nAnd one should look as far as the marrow.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should examine thus for oneself.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for meditation on the nature of the body, a common practice in Tibetan Buddhism for developing insight into impermanence and non-self.", + "translation": "Even the bones should be separated and analyzed,\nAnd one should look as far as the marrow.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should examine thus for oneself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen I vowed to liberate\nAll beings throughout the ten directions\nTo the ends of space\nFrom their afflictions,\nI myself was not yet free\nFrom my own afflictions.\n", - "translation": "When I vowed to liberate\nAll beings throughout the ten directions\nTo the ends of space\nFrom their afflictions,\nI myself was not yet free\nFrom my own afflictions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས། །རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་། །འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven the bones should be separated and examined,\nDown to the marrow should be inspected.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should investigate for oneself.\n", + "translation": "Even the bones should be separated and examined,\nDown to the marrow should be inspected.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should investigate for oneself." } } }, "237": { - "source": "བདག་གི་ཚོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པར།། སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་སྨྱོན་པ་མིན།།", - "target_gt": "To speak like that, not knowing my capacity, Were these not, truly, but a madman’s words?", + "source": "དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །", + "target_gt": "If even searching with such effort, you don't see in it any essence, why is it that you still protect this body in such an attached manner?", + "commentary_1": "ཁྱོད་ཀྱིས་ཏེ་ཁྱོད་རང་གིས་ཀྱང་ངོ་། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན་ད་དུང་ཅིའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། འོན་ཏེ་ལོངས་སྤྱོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ཚོད་(measure/limit), མི་ཤེས་(not know), སྨྲ་བ་(speak/talk), སྨྱོན་པ་(madman/crazy person)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ is an emphatic particle\n- པར་ is a nominalizer\n- ཇི་ལྟར་ means \"how\" or \"in what way\"\n\nNot knowing even my own measure,\nHow is [my] speech not [that of] a madman?\n\nTechnical note: This verse appears to be a rhetorical question expressing humility or self-deprecation, common in Tibetan Buddhist texts where authors often downplay their own abilities.", - "translation": "Not knowing even my own measure, How is [my] speech not [that of] a madman?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའབད་དེ་བཙལ་ (to search diligently), སྙིང་པོ་ (essence), ཆགས་ཚུལ་ (manner of attachment), ལུས་ (body), སྲུང་ (protect/guard)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཀྱང་ (even though...)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why)\n- བྱེད་ (present tense verb marker)\n\n\nEven though you've searched diligently like that,\nIf you haven't seen the essence there,\nWhy do you still, in a manner of attachment,\nGuard this body of yours?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of clinging to the body when one hasn't realized its ultimate nature or essence, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and non-self.", + "translation": "Even though you've searched diligently like that,\nIf you haven't seen the essence there,\nWhy do you still, in a manner of attachment,\nGuard this body of yours?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout knowing one's own measure,\nHow is speaking not madness?\n", - "translation": "Without knowing one's own measure,\nHow is speaking not madness?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན། །ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས། །ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough you have searched diligently in this way,\nIf you have not seen the essence there,\nWhy do you still, out of attachment,\nProtect this body?\n", + "translation": "Though you have searched diligently in this way,\nIf you have not seen the essence there,\nWhy do you still, out of attachment,\nProtect this body?" } } }, "238": { - "source": "དེ་ལྟས་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་ལ།། རྟག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་བྱ།།", - "target_gt": "More reason then for never drawing back Abandoning the fight against defiled affliction.", + "source": "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "Its filth is not fit for you to eat, nor is its blood fit to drink. Its entrails are unfit to suck. What does the body do for you?", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །དགོས་པ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དགོས་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་བལྟ་བར་བཤའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ་རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན་ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ལྟས་ (therefore), ཉོན་མོངས་ (kleśas/afflictions), གཞོམ་པ་ (to destroy), \nརྟག་ཏུ་ (always), ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ (irreversible/non-returning)\n\nGrammar:\n- ལ་ particle indicating purpose\n- པར་བྱ་ construction indicating \"should do\"\n\nTherefore, in order to destroy the afflictions, [one] should always be irreversible.\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Therefore, in order to destroy the afflictions, [one] should always be irreversible." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), བཟར་མི་རུང་ (not fit to eat), ཁྲག་ (blood), བཏུང་དུ་མི་རུང་ (not fit to drink), རྒྱུ་ལྟོ་ (intestines), གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ (not fit to chew), ལུས་ (body)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses parallel structure with མི་རུང་ (not suitable/fit) repeated in each line\n- ཁྱོད་ཀྱིས་ and ཁྱོད་ལ་ indicate the second person perspective\n- ཅི་ཞིག་བྱ་ is an interrogative construction meaning \"what to do?\"\n\n\nYou should not eat impure things,\nNor is blood fit to drink,\nAnd intestines are not for chewing.\nSo what use is this body to you?\n\nThis verse appears to be a contemplation on the impurity of the body, a common meditation topic in Tibetan Buddhism aimed at reducing attachment to the physical form.", + "translation": "You should not eat impure things,\nNor is blood fit to drink,\nAnd intestines are not for chewing.\nSo what use is this body to you?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, to overcome afflictions,\nOne should never turn back.", - "translation": "Therefore, to overcome afflictions,\nOne should never turn back." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་། །ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ། །རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན། །ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYou should not eat impure things.\nYou should not drink blood either.\nIf you should not even chew food,\nThen what use is this body to you?\n", + "translation": "You should not eat impure things.\nYou should not drink blood either.\nIf you should not even chew food,\nThen what use is this body to you?" } } }, "239": { - "source": "འདི་ལ་བདག་གིས་ཞེན་བྱ་ཞིང་།།", - "target_gt": "This shall be my all-consuming passion.", + "source": "ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། །", + "target_gt": "Instead, it's logical it be kept as food for jackals and for vultures. The bodies of all human beings are merely something to be used.", + "commentary_1": "ཉིས་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིགས་ནའོ། །ལུས་ནི་ལུས་པོ་ཉིད་དོ། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ནི་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་བཅུག་པའོ། །", + "commentary_2": "དེས་ན་ཁྱོད་རང་གིས་ལོངས་སྤྱད་དུ་མི་རུང་བས་ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས་སོ། ། གཉིས་པ་ནི། མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི་དགེ་བ་ལ་བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ (I, self), ཞེན་ (attachment, clinging), བྱ་ (to do, verbal particle)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལ་ (to this) indicates the object of attachment\n- ཞིང་ (and, connective particle) suggests this line continues to another\n\nTo this I shall cling and\n\nNote: The term ཞེན་ (zhen) is a technical Buddhist term often translated as \"attachment\" or \"clinging,\" referring to the mental factor of grasping at phenomena as inherently existent or desirable.", - "translation": "To this I shall cling and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉིས་ན་(Jackal), ཝ་(Fox), བྱ་རྒོད་(Vulture), ཟས་(Food), བསྲུང་(Protect), ལུས་(Body), བཀོལ་བ་(Use/Utilize)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ indicates instrumental case\n- དོན་དུ་ means \"for the sake of\"\n- རིགས་ indicates \"should\" or appropriateness\n- འོ་ཅོག་ is a collective term meaning \"all\"\n- ཉིད་དུ་ཟད་ emphasizes \"merely\" or \"nothing but\"\n\n\nJackals, foxes, and vultures\nShould protect this for the sake of food.\nThis body of all humans\nIs merely to be utilized.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impermanence and utilitarian nature of the human body from a Buddhist perspective, emphasizing its transient and functional aspects.", + "translation": "Jackals, foxes, and vultures\nShould protect this for the sake of food.\nThis body of all humans\nIs merely to be utilized." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nTo this, I should cling and be attached.", - "translation": "To this, I should cling and be attached." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱིས། །ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས། །མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི། །བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAt night, foxes and vultures\nShould guard this for the sake of food.\nAs for this human body,\nIt is merely something to be used up.\n", + "translation": "At night, foxes and vultures\nShould guard this for the sake of food.\nAs for this human body,\nIt is merely something to be used up." } } }, "240": { - "source": "ཁོན་དུ་བཟུང་ནས་གཡུལ་སྤྲད་དེ།།", - "target_gt": "Filled with rancor I will wage my war!", + "source": "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །", + "target_gt": "Even though you protect it so, when the merciless Lord of Death takes it to give to birds and dogs, what will you be able to do then?", + "commentary_1": "འདི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་བསོད་ནམས་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྲུངས་ཀྱང་། འཆི་བདག་གིས་གཞན་ལ་བྱིན་པ་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི་འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས་ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱི་ལ་བྱིན་ན་དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཁོན་དུ་བཟུང་ (to hold grudge/resentment)\nགཡུལ་སྤྲད་ (to engage in battle)\n\nGrammatical structure:\n- ནས་ indicates a sequential action\n- དེ་ at the end suggests this line is part of a larger sentence or thought\n\nHolding a grudge, [they] engaged in battle,\n\nNote: This line implies a progression from harboring resentment to actual conflict. The subject is not explicitly stated, so context from surrounding lines would be needed to determine who is performing these actions.", - "translation": "Holding a grudge, [they] engaged in battle," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབསྲུངས་ (protect/guard), འཆི་བདག་ (Lord of Death), བརྩེ་བ་ (compassion), ཕྲོགས་ (seize/snatch), བྱ་ (bird), ཁྱི་ (dog)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ནི་ indicates a concessive clause (\"although\")\n- ཏེ་ connects clauses\n- ན་ introduces a conditional (\"if\")\n\n\nAlthough you may guard [this body],\nThe merciless Lord of Death\nWill snatch it away and give it to birds and dogs.\nAt that time, what will you be able to do?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the inevitability of death and the futility of attachment to the physical body, a common theme in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence.", + "translation": "Although you may guard [this body],\nThe merciless Lord of Death\nWill snatch it away and give it to birds and dogs.\nAt that time, what will you be able to do?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nHaving grasped the whole, engage in battle.", - "translation": "Having grasped the whole, engage in battle." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི། །འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས། །ཕྲོགས་ཏེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough you may guard it carefully,\nWhen the merciless Lord of Death\nSnatches it away and gives it to birds and dogs,\nWhat then will you be able to do?\n", + "translation": "Though you may guard it carefully,\nWhen the merciless Lord of Death\nSnatches it away and gives it to birds and dogs,\nWhat then will you be able to do?" } } }, "241": { - "source": "རྣམ་པ་དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ།། ཉོན་མོངས་འཇོམས་བྱེད་མ་གཏོགས་སོ།།", - "target_gt": "Defilement of this kind will halt defilement And for this reason it shall not be spurned.", + "source": "བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། །", + "target_gt": "If you do not give clothes and such to servants who can't be employed, why tire yourself to keep this body that will, though fed, go somewhere else?", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཟན་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བྲན་གཡོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཅི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྦྱིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་ལ་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་པ་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། ལུས་འདི་བསྙོད་དེ་གསོས་ཀྱང་ངེས་པར་གཞན་དུ་འགྲོ་ན་ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nརྣམ་པ་(aspect/type), ཉོན་མོངས་པ་(kleśa/affliction), འཇོམས་(conquer/destroy)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་འདྲའི་ is a genitive particle indicating \"of that kind\"\n- མ་གཏོགས་སོ is an exception particle meaning \"except for\"\n\nAfflictions of that kind,\nExcept for [those that] destroy afflictions.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་པ་ (nyön mong pa) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Afflictions of that kind, Except for [those that] destroy afflictions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྲན་གཡོག་ (servant), བཀོལ་ (to use/employ), མི་བཏུབ་ (not suitable/unable), གོས་ (clothing), མི་སྦྱིན་ (not give), ལུས་ (body), བསྙོད་ (to move/shake), འགྲོ་ (to go), ཤ་ཐང་ (exhausted)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ (even if/although)\n- ན (conditional particle)\n- ཀྱང་ (although/even)\n- ཀོ (emphatic particle)\n- ཅི་སྟེ (why)\n\n\nIf you don't give clothing and such\nEven to a servant unfit for work,\nIf this body, though shaken, goes elsewhere,\nWhy then do you nurture exhaustion?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of excessively tiring oneself out for worldly pursuits, using the analogy of a servant who can't work but still needs basic provisions. It suggests that just as one would provide for such a servant, one should take care of one's own body without pushing it to exhaustion, as it will eventually leave (die) anyway.", + "translation": "If you don't give clothing and such\nEven to a servant unfit for work,\nIf this body, though shaken, goes elsewhere,\nWhy then do you nurture exhaustion?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSuch afflictions (kleshas)\nAre conquered only by the destroyer of afflictions.\n", - "translation": "Such afflictions (kleshas)\nAre conquered only by the destroyer of afflictions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་། །གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན། །ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན། །ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if servants are unfit for work,\nIf you do not provide them clothing and such,\nWhen this body is shaken and goes elsewhere,\nWhy do you exhaust yourself so?\n", + "translation": "Even if servants are unfit for work,\nIf you do not provide them clothing and such,\nWhen this body is shaken and goes elsewhere,\nWhy do you exhaust yourself so?" } } }, "242": { - "source": "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།། བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི།། རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི།། དགྲ་ལ་འདུད་པར་མི་བྱ་འོ།།", - "target_gt": "Better if I perish in the fire, Better that my head be severed from my body Than ever I should serve or reverence My mortal enemies, defiled emotions.", + "source": "འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", + "target_gt": "Now that you've given it a wage, put it to work for your own sake. Do not give everything to it if there's no benefit.", + "commentary_1": "འདི་ལ་གླ་རྔན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལས་ཀྱི་རིན་ནོ། །ཡང་ན་གླ་རྔན་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལ་གླ་རྔན་ཙམ་དུ་ཟས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་བྱིན་ནས་ད་ནི་བྱང་སེམས་རང་གི་དོན་ཏེ་གཞན་དོན་བྱེད་དུ་ཆུག་ཅེས་དགེ་ལྷས་སོ། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་མེད་པར་འདི་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\nLine 1: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།།\nKey terms: བདག་(I/self), བསྲེགས་(burned), བསད་(killed)\nEven if I am burned and killed,\n\nLine 2: བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་བླའི།།\nKey terms: མགོ་བོ་(head), བཅད་(cut off), བླའི་(better/preferable)\nEven if my head is cut off, it is better;\n\nLine 3: རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི།།\nKey terms: རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་(in all ways/completely), ཉོན་མོངས་པ་(kleśa/affliction)\nBut in all ways, to the afflictions\n\nLine 4: དགྲ་ལ་འདུད་པར་མི་བྱ་འོ།།\nKey terms: དགྲ་(enemy), འདུད་པ་(to bow down), མི་བྱ་(will not do)\nThat are [my] enemies, I will not bow down.\n\nNote: ཉོན་མོངས་པ་ (kleśa) is a technical term in Buddhism referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions. The verse metaphorically personifies these afflictions as enemies.", - "translation": "Even if I am burned and killed, Even if my head is cut off, it is better; But in all ways, to the afflictions That are [my] enemies, I will not bow down." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགླ་རྔན་ (wages/payment), རང་གི་དོན་ (one's own purpose/benefit), ཕན་པ་ (benefit), སྦྱིན་པ་ (to give)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ནི་ indicating completed action and topic\n- Imperative form ཆུག (let/allow)\n- Negation with མི་བྱའོ་ (should not do)\n\n\nHaving given payment to this one,\nNow let them pursue their own purpose.\nTo this one, without benefit,\nEverything should not be given.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the appropriate limits of generosity, possibly in the context of employer-employee relations or patronage. It emphasizes the importance of balanced giving that allows for mutual benefit rather than unlimited or unwise generosity.", + "translation": "Having given payment to this one,\nNow let them pursue their own purpose.\nTo this one, without benefit,\nEverything should not be given." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if I am burned and killed,\nEven if my head is cut off, so be it.\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of afflictive emotions.\n", - "translation": "Even if I am burned and killed,\nEven if my head is cut off, so be it.\nBut in no way whatsoever\nWill I bow down to the enemy of afflictive emotions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི། །ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག །ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི། །ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving given this one a reward,\nNow let them pursue their own aims.\nWithout benefit to this one,\nDo not give everything away.\n", + "translation": "Having given this one a reward,\nNow let them pursue their own aims.\nWithout benefit to this one,\nDo not give everything away." } } }, "243": { - "source": "ཐ་མལ་དགྲ་བོ་ཡུལ་ནས་ཕྱུང་ཡང་ནི།། ཡུལ་གཞན་དག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཡོངས་བཟུང་ནས།། ནུས་པ་བརྟས་ནས་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྡོག་གི།", - "target_gt": "Common foes, when driven from the state, Retreat and base themselves in other lands, And muster all their strength the better to return.", + "source": "འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། །", + "target_gt": "Think of this body as a boat, A mere support for coming and going. Transform it into a wish-fulfilling body To benefit all sentient beings.", + "commentary_1": "འགྲོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ལ། འགྲོ་དང་འོང་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །", + "commentary_2": "དེས་ན་གྲུ་ཆུ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཡིན་པ་ལྟར་རང་གཞན་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་བརྒལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཙམ་དུ་གྱུར་པས་ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་སྟེ་རྒྱལ་བའི་སྐུར་བསྒྱུར་བ་སྟེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1:\nཐ་མལ་(ordinary), དགྲ་བོ་(enemy), ཡུལ་(country/place), ཕྱུང་(expel, past tense)\nGrammar: ཡང་ནི (even if/although)\n\nEven if an ordinary enemy is expelled from [their] country,\n\nLine 2:\nཡུལ་གཞན་(other country), གནས་(stay/dwell), ཡོངས་བཟུང་(fully grasp/establish)\nGrammar: དག་ཏུ་(in), ཤིང་(and), ནས་(having)\n\nHaving stayed in other countries and fully established [themselves],\n\nLine 3:\nནུས་པ་(power/ability), བརྟས་(increase/strengthen), ཕྱིར་ལྡོག་(return back)\nGrammar: ནས་(having), དེ་ནས་(then), གི་(genitive/possessive particle)\n\nHaving increased [their] power, then they return back.\n\nNote: This passage appears to be describing the behavior of an ordinary enemy who, even when expelled, can regroup elsewhere and return stronger. The context suggests this might be contrasted with a more formidable opponent in subsequent verses.", - "translation": "Even if an ordinary enemy is expelled from [their] country, Having stayed in other countries and fully established [themselves], Having increased [their] power, then they return back." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་དང་འོང་བ་ (coming and going), རྟེན་ (support), གྲུ་ (boat), སེམས་ཅན་ (sentient beings), ཡིད་བཞིན་ (wish-fulfilling)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་དུ་ indicates \"merely\" or \"only\"\n- བློ་བཞག་སྟེ་ means \"placing the mind\" or \"considering\"\n- དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ expresses purpose: \"in order to accomplish the benefit of\"\n\n\nConsidering the body merely as a support for coming and going,\nPlace the mind [on it] as if on a boat.\nIn order to accomplish the benefit of sentient beings,\nTransform [it] into a wish-fulfilling body.\n\n\nTechnical note: ཡིད་བཞིན་གྱི་ལུས་ (wish-fulfilling body) refers to a body that can manifest in any form to benefit beings, a concept often associated with advanced bodhisattvas or buddhas.", + "translation": "Considering the body merely as a support for coming and going,\nPlace the mind [on it] as if on a boat.\nIn order to accomplish the benefit of sentient beings,\nTransform [it] into a wish-fulfilling body." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nEven if ordinary enemies are driven from their land,\nThey may dwell and gather strength in other places,\nThen return again with renewed power.\n", - "translation": "Even if ordinary enemies are driven from their land,\nThey may dwell and gather strength in other places,\nThen return again with renewed power." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ། །ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nViewing the body merely as a vessel for coming and going,\nThink of it as a boat.\nIn order to accomplish the welfare of sentient beings,\nTransform it into a wish-fulfilling body.\n", + "translation": "Viewing the body merely as a vessel for coming and going,\nThink of it as a boat.\nIn order to accomplish the welfare of sentient beings,\nTransform it into a wish-fulfilling body." } } }, "244": { - "source": "ཉོན་མོངས་དགྲ་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "But enemy afflictions are without such stratagems.", + "source": "དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །", + "target_gt": "In such a way, be self-controlled, And always have a smiling face. Abandon glowering brows and scowls. Be friendly to beings and straightforward.", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་སེམས་ལའོ། །གང་ནས་ཀྱང་དུས་རྟག་ཏུ་འཛུམ་ཞིང་མདངས་ཡོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ཁྲོ་གཉེར་ནི་སྨིན་མ་འཁྱོག་པར་བསྡུས་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི་ངོ་འཛུམ་མོ། །བཤེས་ནི་འགྲོགས་པའོ། །གསོང་པོར་སྨྲ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་མ་སྨྲས་པའི་གོང་རོལ་དུ་བསྙུར་ནས་གླེང་མོ་བརྗོད་པའི་ཚུལ་དང་ལྡན་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱོད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པར་བྱ་བ་དང་། སེམས་སྦྱོང་བ་གཙོ་བོར་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བའི་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། སྤྱིར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བྱ་བའི་སྤྱོད་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་མ་དད་པར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་པ་སྤོང་བ་དང་། གཉིད་ཀྱི་ཡུལ་བསྲུང་བའི་ཚུལ་ལོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ལ་ངེས་པ་དང་། རང་གི་བྱ་བ་ལ་དགེ་བའི་སྤྱོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ལ་རང་དབང་ཡོད་པར་གྱིས་ཏེ་རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས་ལ། ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་སུ་ཐོང་སྟེ་འགྲོ་བའི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་བཤེས་དང་གསོང་པོ་སྟེ་བདེན་པའི་ངག་ཕེབས་པར་སྨྲ་བར་གྱིས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), དགྲ་ (enemy), ཚུལ་ (manner, way)\nདེ་དང་འདྲ་མ་ཡིན་ (is not like that)\n\nGrammatical structure:\n- Negation with མ་ཡིན་ at the end\n- Comparison using དེ་དང་འདྲ་ (like that)\n\nThe manner of the enemy of afflictions is not like that.\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (kleśa) is a crucial Buddhist technical term referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "The manner of the enemy of afflictions is not like that." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརང་དབང་ (self-control), འཛུམ་པ (smile), ཁྲོ་གཉེར་ (frown), ངོ་ཟུམ་ (gloomy expression), འགྲོ་བ (beings), བཤེས་ (friend)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ཀྱིས་དེ། : \"In that way...by means of that\"\n- རྟག་ཏུ་ : \"always\"\n- ཡོངས་ཐོང་སྟེ། : \"completely abandon and\"\n- གསོང་པོར་གྱིས། : \"act honestly/straightforwardly\"\n\n\nThus, by means of self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and gloomy expressions,\nAnd be an honest friend to beings.\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes cultivating a positive demeanor as part of bodhisattva conduct.", + "translation": "Thus, by means of self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nCompletely abandon frowns and gloomy expressions,\nAnd be an honest friend to beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nAfflictive emotions are not like ordinary enemies.", - "translation": "Afflictive emotions are not like ordinary enemies." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་ཀྱིས་དེ། །རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས། །ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོང་སྟེ། །འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, with self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nAbandon frowns and scowls completely,\nAnd be a sincere friend to all beings.\n", + "translation": "Thus, with self-control,\nAlways maintain a smiling countenance.\nAbandon frowns and scowls completely,\nAnd be a sincere friend to all beings." } } }, "245": { - "source": "ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་ཤེས་རབ་མིག་གིས་སྤང་།།", - "target_gt": "Miserable defilements, scattered by the eye of wisdom!", + "source": "ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Do not shove chairs and such about impetuously and noisily. Don't violently open doors. Always delight in being quiet and subdued.", + "commentary_1": "སྒྲ་དང་བཅས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པའོ། །མི་དོར་བ་ནི་མི་བསྐྱུར་བའོ། །དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་བ་ནི་བཙན་ཐབས་སུ་མི་འཕུལ་ལོ། །དེ་ལྟར་དུ་བྱས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "ཁྲི་དང་སྟན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བབ་ཅོལ་ཏེ་མ་བརྟགས་པར་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ་རྟག་ཏུ་གཅོམ་སྐྱུང་ཞིང་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), ཤེས་རབ་ (prajñā, wisdom), མིག་ (eye), སྤང་ (abandon)\n\nGrammatical structure:\n- Repetition of ཉོན་མོངས་ for emphasis\n- Instrumental case with གིས་ attached to མིག་\n- Imperative form སྤང་ at the end\n\nAbandon afflictions, afflictions, with the eye of wisdom.\n\nNote: The repetition of ཉོན་མོངས་ (kleśa) emphasizes the importance of overcoming afflictions. ཤེས་རབ་མིག་ (eye of wisdom) is a common metaphor in Buddhist literature for penetrating insight or discernment.", - "translation": "Abandon afflictions, afflictions, with the eye of wisdom." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nཁྲི་ (chair/throne), བབ་ཅོལ་ (careless/reckless), སྒྲ་ (sound/noise), དོར་ (throw/discard), སྒོ་ (door), དྲག་ཏུ་ (forcefully), དབྱེ་ (open), གཅོམ་བསྐྱུངས་ (humble/modest)\n\nGrammatical notes:\n- མི་...རོ་ and མི་...སྟེ་ are negative constructions\n- རྟག་ཏུ་ (always) modifies the final verb བྱ་ (do/make)\n\n\nOne should not carelessly throw down chairs and such\nMaking noise.\nAlso, one should not forcefully open doors.\nAlways delight in being humble and modest.\n\n\nNote: This verse appears to be giving instructions on proper conduct, likely in a monastic or formal setting. The emphasis is on being mindful, quiet, and humble in one's actions.", + "translation": "One should not carelessly throw down chairs and such\nMaking noise.\nAlso, one should not forcefully open doors.\nAlways delight in being humble and modest." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nAbandon afflictive emotions through the eye of wisdom.", - "translation": "Abandon afflictive emotions through the eye of wisdom." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ། །སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ། །སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ། །རྟག་ཏུ་གཅོམ་བསྐྱུངས་དགའ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not carelessly throw down chairs and such\nMaking loud noises.\nDo not open doors forcefully.\nAlways be gentle and take delight in humility.\n", + "translation": "Do not carelessly throw down chairs and such\nMaking loud noises.\nDo not open doors forcefully.\nAlways be gentle and take delight in humility." } } }, "246": { - "source": "བདག་ཡིད་ལས་བསལ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Where will you now run, when driven from my mind?", + "source": "ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །", + "target_gt": "Cranes, cats, and burglars move around in silence, unobtrusively, to achieve the ends that they desire. The sages always behave likewise.", + "commentary_1": "ཆུ་སྐྱར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇབ་ཅིང་ཞེས་པ་བརྟན་པའམ་ཡང་ན་མ་ཚོར་བར་འཇབ་པའོ། །དེ་བཞིན་བསྐུལ་འདེབས་པ་ནི་འགྱོད་པ་སྤོང་ཞིང་བསྐུལ་བའོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་ཆུ་སྐྱར་དང་བྱི་ལ་དང་ཆོམ་རྐུན་དག་སྒྲ་མེད་པར་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས་རང་གིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལྟར། ཐུབ་པ་སྟེ་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་ཞི་བར་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), ཡིད་ (mind), ལས་ (from), བསལ་ (remove/eliminate), འགྲོ་ (go), འགྱུར་ (become/transform)\n\nGrammatical structure:\n- བདག་ཡིད་ལས་བསལ་ is a clause indicating removal from one's mind\n- གང་དུ་ is an interrogative meaning \"where\"\n- འགྲོ་བར་འགྱུར་ is a future tense construction indicating \"will go\"\n\nWhere will [it] go when removed from my mind?\n\nNote: This line appears to be questioning the nature or destination of a thought or concept when it is no longer present in one's consciousness, a common theme in Buddhist philosophical inquiry.", - "translation": "Where will [it] go when removed from my mind?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། །\n", + "output": "Key terms:\nཆུ་སྐྱར་ (otter), བྱི་ལ་ (cat), ཆོམ་རྐུན་ (thief), འཇབ་ (to sneak), སྒྲུབ་པ་ (to accomplish), ཐུབ་པ་ (sage/Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate manner\n- Genitive particle (འི་) connecting \"desired\" and \"aim\"\n- Habitual present tense (སྤྱད་) for Buddha's continuous action\n\n\nOtters, cats, and thieves\nMove stealthily without sound.\nAccomplishing their desired aims,\nThe Sage always acts likewise.\n\nNote: This verse uses animal analogies common in Tibetan Buddhist texts to illustrate ideal conduct for practitioners.", + "translation": "Otters, cats, and thieves\nMove stealthily without sound.\nAccomplishing their desired aims,\nThe Sage always acts likewise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhere will my mind go when it departs from me?", - "translation": "Where will my mind go when it departs from me?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག །སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས། །མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ། །ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike otters, cats, and thieves,\nWho move silently and stealthily,\nTo accomplish their desired aims,\nThe sage should always act likewise.\n", + "translation": "Like otters, cats, and thieves,\nWho move silently and stealthily,\nTo accomplish their desired aims,\nThe sage should always act likewise." } } }, "247": { - "source": "གང་དུ་གནས་ནས་བདག་གནོད་བྱ་ཕྱིར་འོང་།།", - "target_gt": "Whence would you return to do me harm?", + "source": "གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། །", + "target_gt": "Ever a student of everyone, respectfully accept advice that's helpful or unsolicited from those skilled in advising others.", + "commentary_1": "མཁས་པ་ནི་དེ་ལ་གདམས་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །མ་བཅོལ་བར་ཕན་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གི་གདམས་ངག་དེ་རྣམས་འཇེབས་པར་ཚོར་ནས་རྟག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གཞན་ལ་ཞེན་སྐུལ་ཏེ་ཉེས་པ་འཆོས་པ་ལ་སོགས་པའི་གྲོས་འདེབས་པ་ལ་མཁས་ཤིང་མ་བཅོལ་ཡང་ཕན་པར་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ངག་གུས་པས་སྤྱི་བོར་བླང་བར་གྱིས་ཏེ། ང་རྒྱལ་མེད་པས་རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་འགྱུར་བ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་དུ་ (wherever), གནས་ (dwell/abide), བདག་ (self/I), གནོད་ (harm), བྱ་ (do/perform), ཕྱིར་ (in order to), འོང་ (come)\n\nGrammatical structure:\n- གང་དུ་...ནས་ forms a locative construction \"from wherever\"\n- བྱ་ཕྱིར་ indicates purpose \"in order to do\"\n\nFrom wherever [they] dwell, [they] come in order to harm me.\n\nNote: The subject is implied and could refer to harmful beings or obstacles, depending on the broader context of the text.", - "translation": "From wherever [they] dwell, [they] come in order to harm me." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), བཞེན་བསྐུལ་ (encouragement), མ་བཅོལ་ (unsolicited), ཕན་པ་ (benefit), སྤྱི་བོས་བླང་ (accept with the crown of one's head), སློབ་མ་ (student)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མཁས་ཤིང་ indicating skill or expertise\n- གྱིས་ཏེ་ as a continuative particle\n- རྟག་ཏུ་ indicating continuity or permanence\n\n\nSkilled in offering encouragement to others,\nSpeech that benefits without being asked,\nI'll respectfully accept with the crown of my head,\nAnd always be a student to all.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of humility, continuous learning, and benefiting others through speech, which are key principles in Tibetan Buddhist practice.", + "translation": "Skilled in offering encouragement to others,\nSpeech that benefits without being asked,\nI'll respectfully accept with the crown of my head,\nAnd always be a student to all." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFrom wherever they dwell, they come in order to harm me.", - "translation": "From wherever they dwell, they come in order to harm me." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་ལ་བཞེན་བསྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་། །མ་བཅོལ་ཕན་པ་བྱེད་པའི་ངག །གུས་པས་སྤྱི་བོས་བླང་གྱིས་ཏེ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSkillful at encouraging others,\nSpeaking words that benefit without being asked,\nRespectfully receive these on the crown of your head,\nAnd always be a student of everyone.\n", + "translation": "Skillful at encouraging others,\nSpeaking words that benefit without being asked,\nRespectfully receive these on the crown of your head,\nAnd always be a student of everyone." } } }, "248": { - "source": "བློ་ཞན་བདག་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་ཟད།།", - "target_gt": "But oh, my mind is feeble. I am indolent!", + "source": "ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །", + "target_gt": "To all those who have spoken well, say, \"You have spoken virtuously.\" When you see someone perform merit, make them feel glad by praising them.", + "commentary_1": "ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་སྨྲ་བ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲ་བའོ། །", + "commentary_2": "ཕྲག་དོག་མེད་པས་ཆོས་ལེགས་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལེགས་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན་དེ་ལ་སྔོན་དུ་བསྟོད་པས་དེ་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབློ་ཞན་ (weak intellect), བདག་ (I/me), བརྩོན་པ་ (diligence/effort), མེད་པར་ (without)\n\nGrammar:\n- ལ་ particle indicating \"to/for\"\n- ཟད་ final verb indicating completion/exhaustion\n\nAs for me of weak intellect, [I] am utterly without diligence.\n\nNote: \n- བློ་ཞན་ is a common self-deprecating term used by authors in Tibetan texts\n- ཟད་ here emphasizes the complete lack of བརྩོན་པ་ (diligence)", - "translation": "As for me of weak intellect, [I] am utterly without diligence." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལེགས་པར་སྨས་པ་ (well-spoken), དགེ་བར་གསུངས་ (spoken virtuously), བསོད་ནམས་ (merit), བསྟོད་པ་ (praise)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞེས་ to indicate reported speech\n- Conditional structure with ན་ in the third line\n\n\nTo all that is well-spoken,\nOne should say, \"It is virtuously spoken.\"\nWhen seeing someone performing meritorious deeds,\nGenerate joy through praise.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of acknowledging and encouraging virtuous speech and actions in Buddhist practice.", + "translation": "To all that is well-spoken,\nOne should say, \"It is virtuously spoken.\"\nWhen seeing someone performing meritorious deeds,\nGenerate joy through praise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nAs for me, with my weak mind, I am simply without diligence.", - "translation": "As for me, with my weak mind, I am simply without diligence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལེགས་པར་སྨས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor all that is well-spoken,\nOne should say \"It is virtuously spoken.\"\nWhen seeing someone perform meritorious deeds,\nGenerate joy by praising them well.\n", + "translation": "For all that is well-spoken,\nOne should say \"It is virtuously spoken.\"\nWhen seeing someone perform meritorious deeds,\nGenerate joy by praising them well." } } }, "249": { - "source": "ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་ཡུལ་ན་མི་གནས་དབང་ཚོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན།།", - "target_gt": "Defilements are not in the object, Nor within the faculties, nor somewhere in between.", + "source": "ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Speak of good qualities discreetly; Repeat them when they're spoken of. When someone speaks of your good traits, Understand they know qualities.", + "commentary_1": "རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་རྗེས་སུ་བཟླས་པར་བྱ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་བརྗོད་ན། དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ཤེས་ཤིང་ཡོན་ཏན་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་ཅན་ཅིག་གོ་སྙམ་དུ་ཡིད་ཀྱིས་རིགས་པར་བྱའི་རང་ཁེངས་ཤིང་རང་ཐང་མི་བྱའོ། །", + "commentary_2": "ཁ་བསག་ཏུ་དོགས་པ་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་ཀློག་ནས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་ཞིང་། གཞན་དག་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་མངོན་དུ་བརྗོད་ན་དེའི་རྗེས་སུ་བརྗོད་ཅིང་བྱང་སེམས་རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དུ་ཤེས་པར་རིགས་པར་བྱ་ཡི་རང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas), ཡུལ་ (objects), དབང་ཚོགས་ (sense faculties), བར་ན་ (in between)\n\nGrammatical structure:\n- ནི་ (topic marker)\n- མི་གནས་ (negation + exist/abide)\n- ལ་མིན་ (negation + in/at)\n- འང་མིན་ (also not)\n\nThe afflictions do not abide in objects, nor in the collection of sense faculties, nor in between [them].\n\nTechnical note: This line discusses the nature of afflictions (kleśas) in relation to the objects of perception, sense faculties, and the space between them, a common topic in Buddhist philosophy of mind and epistemology.", - "translation": "The afflictions do not abide in objects, nor in the collection of sense faculties, nor in between [them]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལྐོག་ན་(Behind/in secret), ཡོན་ཏན་(Qualities/virtues), བརྗོད་(Speak/express), རྗེས་སུ་བརྗོད་(Repeat/echo), རང་གི་(One's own), ཤེས་པ་(Know/understand)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particles\n- Repetition of བརྗོད་ (to speak) in various contexts\n- Final line uses པར་ to indicate purpose\n\n\nWhen [someone's] qualities are spoken of in secret, one should repeat [those] qualities [openly].\nIf one speaks of one's own qualities, one should understand this as [merely] knowing [one's] qualities.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the proper way to handle praise and self-assessment in the context of Buddhist ethics.", + "translation": "When [someone's] qualities are spoken of in secret, one should repeat [those] qualities [openly].\nIf one speaks of one's own qualities, one should understand this as [merely] knowing [one's] qualities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAfflictive emotions do not reside in objects, nor in the sense faculties, nor in between.\n", - "translation": "Afflictive emotions do not reside in objects, nor in the sense faculties, nor in between." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད། །རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nPraise the virtues of others in their absence.\nWhen virtues are praised, join in praising them.\nIf you praise your own virtues,\nKnow that this is understood as [mere] knowledge of virtues.\n", + "translation": "Praise the virtues of others in their absence.\nWhen virtues are praised, join in praising them.\nIf you praise your own virtues,\nKnow that this is understood as [mere] knowledge of virtues." } } }, "250": { - "source": "དེ་ལས་གཞན་ནའང་མིན་ན་དེ་དག་གར་གནས་འགྲོ་བ་ཀུན་གནོད་བྱེད།།", - "target_gt": "And if not elsewhere, where is their abode, Whence they inflict their havoc on the world?", + "source": "རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "All efforts are for happiness's sake, But even bought with wealth, it's rare. So enjoy the pleasure of delight in the good that others do.", + "commentary_1": "རྩོལ་བ་ནི་གང་དུ་ཡང་རུང་བའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་འབད་པས་བསྒྲུབས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་བྱས་པས་གཞན་གྱི་དགེ་བ་རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་དགའ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགའ་བ་དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན་པ་དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line and provide a literal English translation:\n\nKey terms and particles:\nདེ་ལས་ (from that/other than that)\nགཞན་ (other)\nམིན་ན (if not)\nདེ་དག་ (those)\nགར་ (where)\nགནས་ (abide/exist)\nའགྲོ་བ་ (beings)\nཀུན་ (all)\nགནོད་བྱེད་ (harm/cause harm)\n\nGrammatical structure:\nThe line uses a conditional structure with མིན་ན (if not), and ends with the verb གནོད་བྱེད་ (cause harm).\n\nIf [it] is not other than that, where do those [beings] abide [who] cause harm to all beings?\n\nTechnical note: This line appears to be discussing the nature or location of harmful beings, possibly in the context of Buddhist philosophy on the nature of existence and harm.", - "translation": "If [it] is not other than that, where do those [beings] abide [who] cause harm to all beings?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nརྩོམ་པ་ (endeavor/undertaking), དགའ་ (joy/happiness), རིན་ (price), ཉོ་ (buy), དཀོན་ (rare), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), བདེ་བ་ (bliss)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates purpose\n- ནའང་ is a concessive conjunction (\"even if\")\n- དེ་ལྟས་ means \"therefore\"\n- བྱས་ is the past tense of བྱེད་ (\"do/make\")\n\n\nAll endeavors are for the sake of joy;\nEven if bought with a price, it is rare.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of joy.\n\n\nNote: This verse emphasizes the rarity and value of joy, encouraging one to appreciate and experience joy that comes from others' virtuous actions.", + "translation": "All endeavors are for the sake of joy;\nEven if bought with a price, it is rare.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of joy." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nOther than that, if it is not so, wherever they abide, they harm all beings.\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist texts, so this translation may not be fully accurate. A professional translator familiar with Tibetan Buddhist writings would be able to provide a more authoritative translation.", - "translation": "Other than that, if it is not so, wherever they abide, they harm all beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ། །དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན། །དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས། །དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAll endeavors are for the sake of joy;\nYet that joy is rare even if bought with riches.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of rejoicing.\n", + "translation": "All endeavors are for the sake of joy;\nYet that joy is rare even if bought with riches.\nTherefore, through the virtues created by others,\nOne should experience the bliss of rejoicing." } } }, "251": { - "source": "འདི་ནི་སྒྱུ་འདྲ་དེ་ཕྱིར་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྤངས་ཤེས་ཕྱིར་བརྩོན་པ་བསྟེན།།", - "target_gt": "They are simple mirages, and so take heart! Banish all your fear and strive to know their nature.", + "source": "བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །", + "target_gt": "For me, there will be no loss here, And in the next, great happiness. Wrongdoing brings gloom and suffering, And in the next, great miseries.", + "commentary_1": "འདིར་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི་ལའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་ཞིང་མི་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འདིར་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེས་བདག་ལ་ཚེ་འདིར་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་གོད་པར་འགྱུར་བ་ཡོང་མེད་ཅིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་སྡང་བའི་ཉེས་པས་ནི་འདིར་མི་དགའ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྒྱུ་ (illusion), འཇིགས་ (fear), སྤངས་ (abandon), ཤེས་ (know/understand), བརྩོན་པ་ (diligence/effort)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ནི་ (this is)\n- དེ་ཕྱིར་ (therefore)\n- ཕྱིར་ (in order to)\n\nThis is like an illusion; therefore, abandoning fear in the heart, in order to understand [this], one should rely on diligence.\n\nTechnical note: \nསྒྱུ་ (illusion) is a key concept in Madhyamaka philosophy, referring to the illusory nature of phenomena.", - "translation": "This is like an illusion; therefore, abandoning fear in the heart, in order to understand [this], one should rely on diligence." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), གོང་(Benefit/Advantage), ཕ་རོལ་(Other side/Next life), བདེ་བ་(Happiness), ཉེས་པ་(Faults/Misdeeds), སྡུག་བསྔལ་(Suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ and དུ་ particles to indicate location/direction\n- Repetition of ཕ་རོལ་དུ་ཡང་ to emphasize consequences in future lives\n- Contrasting structure between first two lines and last two lines\n\n\nFor me, there is no benefit here,\nAnd in the next life, great happiness.\nDue to faults, unhappiness and suffering,\nAnd in the next life, great suffering too.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be contrasting the results of virtuous and non-virtuous actions in this life and the next, a common theme in Buddhist teachings on karma and rebirth.", + "translation": "For me, there is no benefit here,\nAnd in the next life, great happiness.\nDue to faults, unhappiness and suffering,\nAnd in the next life, great suffering too." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThis is like an illusion, therefore abandon fear in your heart;\nIn order to understand this, rely on diligence.", - "translation": "This is like an illusion, therefore abandon fear in your heart;\nIn order to understand this, rely on diligence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ལ་འདིར་གོང་ཡོང་མེད་ལ། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ། །ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་། །ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI have no loss here in this life,\nAnd in the next life, great happiness.\nThose with faults are unhappy and suffer,\nAnd in the next life, great suffering awaits.\n", + "translation": "I have no loss here in this life,\nAnd in the next life, great happiness.\nThose with faults are unhappy and suffer,\nAnd in the next life, great suffering awaits." } } }, "252": { - "source": "དོན་མེད་ཉིད་དུ་བདག་ལ་དམྱལ་སོགས་རྣམས་སུ་ཅི་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད།།", - "target_gt": "Why suffer needlessly the pains of hell?", + "source": "སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "When talking, you should speak sincerely, coherently, clearly, pleasantly, without attachment or aversion, gently, and in moderation.", + "commentary_1": "འདི་ལྟར་བྱ་ཞིང་འདི་ལྟར་བསླབ་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྨྲ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ཕེབས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་པའི་འོས་སུ་འགྱུར་བའོ། །འབྲེལ་བ་ནི་རིམ་པར་འཚམ་པའི་རྣམ་གཞག་དང་ལྡན་པའོ། །ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ཡིད་དང་མཐུན་ཞིང་འཐད་པ་སྟེ། སྙིང་ལ་འབབ་པའོ། །འཇམ་པ་ནི་མཉེན་པའོ། །རན་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གང་ཞིག་སྐད་མི་ཆེ་ཙམ་གྱིས་གཏམ་སྨྲ་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་བ་དང་། སྐབས་དང་རིམ་པར་འབྲེལ་བ་དང་། དོན་གསལ་པོར་སྟོན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཀུན་སློང་ཆགས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། སྒྲ་འཇམ་ཞིང་མང་ཉུང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདོན་མེད་ (meaningless, purposeless), དམྱལ་ (hell), གནོད་པ་བྱེད་ (harm, cause harm)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- རྣམས་སུ་ locative plural marker\n\nWhy do [you] meaninglessly harm me in the hells and other [lower realms]?\n\nTechnical note: \n\"དམྱལ་སོགས་\" (hell and so forth) typically refers to the three lower realms in Buddhist cosmology: hell realms, hungry ghost realm, and animal realm.", - "translation": "Why do [you] meaninglessly harm me in the hells and other [lower realms]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nསྨྲ་ (speak), ཡིད་ཕེབས་ (comfortable/at ease), འབྲེལ་པ་ (connected), དོན་གསལ་ (clear meaning), ཡིད་དུ་འོང་བ་ (pleasing), ཆགས་ (attachment), ཞེ་སྡང་ (anger), སྤངས་པ་ (abandon), འཇམ་ (gentle), རན་པ་ (appropriate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle in first line\n- Parallel structure with དང་ connectives\n- Final line uses པར་ to create verbal noun\n\n\nWhen speaking, [one should] speak comfortably and connectedly,\nWith clear meaning and in a pleasing manner,\nHaving abandoned attachment and anger,\nGently and appropriately.\n\nTechnical note: This verse outlines qualities of proper speech in Buddhist practice, emphasizing both the manner and content of communication.", + "translation": "When speaking, [one should] speak comfortably and connectedly,\nWith clear meaning and in a pleasing manner,\nHaving abandoned attachment and anger,\nGently and appropriately." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhy do the hells and such harm me pointlessly?", - "translation": "Why do the hells and such harm me pointlessly?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་པ་དང་། །དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། །ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་། །འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen speaking, be relaxed and coherent,\nClear in meaning and pleasing to the mind,\nFree from attachment and aversion,\nSpeak gently and in moderation.\n", + "translation": "When speaking, be relaxed and coherent,\nClear in meaning and pleasing to the mind,\nFree from attachment and aversion,\nSpeak gently and in moderation." } } }, "253": { - "source": "དེ་ལྟར་རྣམས་བསམས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཡི།། བསླབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "This is how I should reflect and labor, That I might apply the precepts thus set forth.", + "source": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །", + "target_gt": "When you look at a sentient being, think that it's only due to them that you'll awaken to buddhahood, and look sincerely, lovingly.", + "commentary_1": "འདི་ལྟར་བལྟ་བར་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མིག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྱོག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། མིའི་སྐྱོན་ནས་མི་ལྟ་བའོ།།ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་ན་ཡང་འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྐྱོན་མི་ལྟ་བའམ་གྱ་གྱུ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ན་དྲང་ཞིང་དེ་ལ་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་གིས་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in that way)\n- རྣམས་བསམས་ (having contemplated)\n- ཇི་སྐད་བཤད་པ་ (as explained)\n- བསླབ་པ་ (training, discipline)\n- བསྒྲུབ་པ་ (accomplish, practice)\n- འབད་པར་བྱ་ (to make effort)\n\nGrammar:\n- ཡི་ (genitive particle connecting the first and second lines)\n- ཆེད་དུ་ (for the purpose of)\n\nHaving thus contemplated these [teachings] as explained,\nOne should make effort for the purpose of accomplishing the trainings.\n\nNote: བསླབ་པ་ (training) refers to the three trainings in Buddhist practice: ethics, concentration, and wisdom.", - "translation": "Having thus contemplated these [teachings] as explained, One should make effort for the purpose of accomplishing the trainings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །\n", + "output": "Key terms:\nམིག་ (eye), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བརྟེན་ (depend), སངས་རྒྱས་ (Buddha), དྲང་ (honest/upright), བྱམས་པ་ (loving-kindness)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་ན་ཡང་ (even when looking)\n- འགྱུར་རོ་ (future tense marker)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- ཚུལ་གྱིས་ (in the manner of)\n\n\nEven when looking at sentient beings with the eyes,\nOne should look with an honest and loving manner, thinking:\n\"Depending on these very beings,\nI will attain Buddhahood.\"\n\nNote: The verse emphasizes the bodhisattva's perspective of viewing all beings as the cause of one's own enlightenment, fostering an attitude of gratitude and loving-kindness.", + "translation": "Even when looking at sentient beings with the eyes,\nOne should look with an honest and loving manner, thinking:\n\"Depending on these very beings,\nI will attain Buddhahood.\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving contemplated these matters as explained,\nOne should strive diligently to practice the trainings.\n", - "translation": "Having contemplated these matters as explained,\nOne should strive diligently to practice the trainings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven when looking at sentient beings with the eyes,\nRelying on these very beings,\nI will become a Buddha myself -\nLook at them with honesty and loving kindness.\n", + "translation": "Even when looking at sentient beings with the eyes,\nRelying on these very beings,\nI will become a Buddha myself -\nLook at them with honesty and loving kindness." } } }, "254": { - "source": "སྨན་པའི་ངག་མ་མཉན་ན་སྨན་དག་གིས།། བཅོས་དགོས་ནད་པ་གསོས་པ་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "What invalids in need of medicine Ignored their doctor’s words and gained their health?", + "source": "རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། །", + "target_gt": "Inspired continuously by yearning or by the antidotes, great virtues are found in the fields of qualities, of benefit, and of suffering.", + "commentary_1": "རྟག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །རྟག་ཏུ་མངོན་ཞེན་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྟག་ཏུ་གོམས་པས་བསྐྱེད་པའོ། །ཡང་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་གོམས་པའི་དོན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །གང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པའོ། །སྙིང་རྗེའི་ཞིང་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བ་རྣམས་ལའོ། །འདི་ཡང་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྒྲུབ་བྱ་དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། མཆོག་དམན་གྱི་བླང་དོར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དུས་རྟག་པར་ཏེ་རྒྱུན་ལྡན་དང་། བསམ་པ་མངོན་ཞེན་ཏེ་འདུན་པ་དྲག་པོ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་འཇོམས་ནུས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླངས་བ་ཉིད་དང་། ཡུལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་སངས་རྒྱས་སོགས་དང་། ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བའི་ཞིང་ནད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་བ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ལ། མི་དགེ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྟག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་དང་གཉེན་པོ་མེད། །ཡོན་ཏན་གཙོ་ལྡན་གཞི་ལས་བྱུང་བའི་ལས། །དགེ་དང་མི་དགེ་རྣམ་ལྔ་ཆེན་པོ་སྟེ། །དེ་བས་དགེ་བ་སྤྱོད་ལ་བརྩོན་པར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྨན་པ (physician), ངག་ (speech/advice), མཉན་ (listen), སྨན་ (medicine), \nནད་པ (patient), གསོས་ (heal/cure)\n\nGrammatical notes:\n- མ་མཉན་ན: negative conditional \"if [one] does not listen\"\n- ག་ལ་ཡོད: rhetorical question structure implying impossibility\n\nIf [one] does not listen to the physician's speech,\nHow could there be a patient cured by medicines [that] need to treat [them]?\n\nTechnical note: This verse uses a rhetorical structure common in Buddhist logic texts to emphasize the importance of following a teacher's instructions.", - "translation": "If [one] does not listen to the physician's speech, How could there be a patient cured by medicines [that] need to treat [them]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྟག་པར་(constantly), མངོན་ཞེན་(attachment), གཉེན་པོ་(antidote), ཡོན་ཏན་(qualities), ཕན་འདོགས་(benefit), སྡུག་བསྔལ་(suffering), དགེ་ཆེན་(great virtue)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ and ཡིས་ are instrumental particles\n- བསླང་བ་ (to arouse/motivate) is repeated\n- ཞིང་ connects clauses\n\n\nWhether aroused by constant attachment,\nOr motivated by its antidote,\n[Actions] endowed with qualities and benefiting [others],\nBecome great virtue towards those who suffer.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of virtuous actions, contrasting those motivated by attachment with those arising from applying antidotes to afflictions, both of which can result in benefit to others and accumulation of merit.", + "translation": "Whether aroused by constant attachment,\nOr motivated by its antidote,\n[Actions] endowed with qualities and benefiting [others],\nBecome great virtue towards those who suffer." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one does not listen to the doctor's words,\nHow can medicine cure the patient who needs treatment?\n", - "translation": "If one does not listen to the doctor's words,\nHow can medicine cure the patient who needs treatment?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླང་བའམ། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླང་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether arising from constant attachment,\nOr aroused by its antidote,\nVirtues and benefits accrue,\nAnd great merit is gained from suffering.\n", + "translation": "Whether arising from constant attachment,\nOr aroused by its antidote,\nVirtues and benefits accrue,\nAnd great merit is gained from suffering." } } }, "255": { - "source": "བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས།། རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ།།", - "target_gt": "Those who wish to keep the trainings Must with perfect self-possession guard their minds.", + "source": "མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "target_gt": "Both skillfully and cheerfully, I'll always do my tasks myself. I won't, in any of my actions, be dependent on anyone.", + "commentary_1": "མཁས་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་ཤིང་ནི་སྒྲིན་པའི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །བདག་གིས་བྱེད་པ་ནི་རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་དང་ལྡན་པའོ། །ལྟོས་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཞན་ལ་སྐབས་མི་བྱེད་པར་རྒྱུན་ཏུ་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པར་རོ། །དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཇིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགེ་བ་སྟོབས་ལྡན་ལ་མཁས་ཤིང་དེ་ལ་དགའ་བ་སྟེ་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པར་བྱས་ནས་རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ་ཞིང་ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་གཞན་སུ་ལ་ཡང་ལྟོས་དགོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བར་ཐལ་བའི་ཉེས་པ་ནི་མེད་དེ། དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་དུ་རུང་ན་སྦྱར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བསླབ་པ་བསྲུང་བར་འདོད་པ་ཡིས།།\n\nKey terms:\nབསླབ་པ་ (training/discipline), བསྲུང་ (protect/guard), འདོད་པ་ (desire/wish)\n\nGrammatical note: ཡིས་ is an instrumental particle\n\nBy those who wish to guard the training,\n\nLine 2: རབ་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་སེམས་བསྲུང་སྟེ།།\n\nKey terms:\nརབ་ཏུ་ (very/extremely), བསྒྲིམས་ (exert/strive), སེམས་ (mind), བསྲུང་ (protect/guard)\n\nGrammatical note: ནས་ indicates sequential action\n\nHaving striven diligently, [one should] guard the mind, and\n\nTechnical note: སེམས་ (mind) is a crucial term in Buddhist psychology and meditation practice.", - "translation": "By those who wish to guard the training, Having striven diligently, [one should] guard the mind, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Key terms:\nམཁས་ (skilled), ལྡང་ (enthusiasm), ལས་ (actions/tasks), རྟག་ཏུ་ (always), ལྟོས་པ་ (depend on)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིང་ connects the first two qualities\n- བྱས་ནས་ indicates completed action\n- བདག་གིས་ is the agentive case, emphasizing personal responsibility\n- སུ་ལ་ཡང་ means \"to anyone\"\n- མ་ཡིན་ནོ་ is a strong negation\n\n\nHaving become skilled and enthusiastic,\nI shall always perform tasks myself.\nFor all actions, on no one\nShould there be dependence.\n\nNote: This verse emphasizes self-reliance and personal responsibility in undertaking tasks, a common theme in Buddhist practice texts.", + "translation": "Having become skilled and enthusiastic,\nI shall always perform tasks myself.\nFor all actions, on no one\nShould there be dependence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who wish to guard their training,\nShould diligently protect their mind.\n", - "translation": "Those who wish to guard their training,\nShould diligently protect their mind." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཁས་ཤིང་ལྡང་དང་ལྡན་བྱས་ནས། །ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ། །ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་། །ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving become wise and diligent,\nI shall always perform my duties.\nIn all my actions,\nI should not depend on anyone else.\n", + "translation": "Having become wise and diligent,\nI shall always perform my duties.\nIn all my actions,\nI should not depend on anyone else." } } }, "256": { - "source": "སེམས་འདི་བསྲུང་བར་མ་བྱས་ན།། བསླབ་པ་བསྲུང་བར་ཡོང་མི་ནུས།།", - "target_gt": "Without this guard upon the mind, The trainings cannot be preserved.", + "source": "སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། །", + "target_gt": "Transcendent giving and so forth progress, each greater than the last. Don't drop the greater for the lesser. Think mainly of others' benefit.", + "commentary_1": "སྦྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོང་ནས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཁྱད་ཞུགས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །འོ་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་གོ་ཞེས་ཇི་ལྟར་གསུངས་སྙམ་པ་ལ་ཆུང་ངུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་སྤྱོད་ནི་བསླབ་པ་ལྕི་ཤོས་རྣམས་སོ། །དེ་ཉིད་དགེ་བའི་འབབ་ཆུ་སྲུང་བར་བྱེད་པའི་ཆུ་ལོན་ཏེ། དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཁྱད་པར་གཞན་རྣམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་སྟེ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དཔེར་ན་བསམ་གཏན་བཏང་ལ་ཆོས་དོན་དུ་གཉེར་དུ་འོངས་པའི་འགྲོ་བ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དོན་དུ་གཉེར་བའི་མི་ལ་ཆོས་མ་བྱིན་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྟུང་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་གདམ་དགོས་པས་ན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པ་སྟེ། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །གོང་འོག་གི་རིམ་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་སྔར་དཔེ་བརྗོད་པ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་སྦྱིན་པ་ཆེན་པོ་མི་གཏོང་ངོ་། །ཆེ་ཆུང་གང་གིས་འཇོགས་ཤེ་ན། གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་གང་བསམ་ཞིང་གང་ཆེ་བ་དེ་ལ་བརྩམ་མོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), བསྲུང་ (protect/guard), བསླབ་པ་ (training/discipline)\n\nGrammatical notes:\n- མ་བྱས་ན་ (if not done) - conditional structure\n- མི་ནུས་ (cannot/unable) - negation of ability\n\nIf this mind is not guarded,\n[One] will not be able to guard the training.\n\nTechnical note: བསླབ་པ་ (training) often refers to the three trainings in Buddhism: ethics, concentration, and wisdom.", - "translation": "If this mind is not guarded, [One] will not be able to guard the training." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། །\n", + "output": "Key terms:\nསྦྱིན་པ (generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན (pāramitā), གོང་ནས་གོང་དུ (progressively), ཁྱད་ཞུགས་ (enter into distinction), སྤྱད (practice)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས (and so forth) indicates the other pāramitās\n- ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་ (do not abandon the greater for the sake of the lesser)\n- གཙོ་ཆེར (chiefly, primarily)\n\n\nPractice the pāramitā of generosity and so forth,\nEntering progressively into higher distinctions.\nDo not abandon the greater for the lesser;\nChiefly consider the welfare of others.\n\n\nNote: This verse outlines the practice of the pāramitās in the bodhisattva path, emphasizing gradual progression and prioritizing others' benefit.", + "translation": "Practice the pāramitā of generosity and so forth,\nEntering progressively into higher distinctions.\nDo not abandon the greater for the lesser;\nChiefly consider the welfare of others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you do not guard this mind,\nYou will never be able to guard the precepts.\n", - "translation": "If you do not guard this mind,\nYou will never be able to guard the precepts." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད། །ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏང་། །གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nPractice generosity and the other perfections,\nProgressing higher and higher.\nDo not abandon the greater for the sake of the lesser.\nAbove all, consider the welfare of others.\n", + "translation": "Practice generosity and the other perfections,\nProgressing higher and higher.\nDo not abandon the greater for the sake of the lesser.\nAbove all, consider the welfare of others." } } }, "257": { - "source": "སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡན་བཏང་བས།། མནར་མེད་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "Wandering where it will, the elephant of mind, Will bring us down to torment in the hell of Unrelenting Pain.", + "source": "དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། །", + "target_gt": "Realizing this, continually make efforts for the sake of others. The merciful, far-seeing one allows for them what was forbidden.", + "commentary_1": "བརྩོན་པར་གནས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱད་པར་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གསུངས་སུ་ཟིན་མོད་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དག་ཉིད་ནི་བསྲུང་བར་འོས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བཤད་མ་ཐག་པའི་ཚུལ་དེ་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རིག་པར་བྱས་ནས་གཞན་དོན་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་ལྟ་ན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བས་རིང་དུ་གཟིགས་པ་སྟེ། བླང་དོར་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བློ་དམན་པ་རང་དོན་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་ལ་བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་སྟེ། གསང་ཆེན་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལས། དེད་དཔོན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་མི་ནག་པོ་བསད་པས་བསྐལ་པ་འབུམ་གྱི་འཁོར་བ་བསྙིལ་བར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གླང་པོ་ (elephant), ཡན་བཏང་ (let loose/uncontrolled), མནར་མེད་ (Avīci hell), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ at the end of the first line indicates a causal relationship\n- ལྟར་ at the end of the second line means \"like\" or \"as if\"\n\nBy letting loose the elephant of the mind,\n[It] causes harm as if [one were in] the Avīci hell.\n\nTechnical note: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the most severe hell realm in Buddhist cosmology.", - "translation": "By letting loose the elephant of the mind, [It] causes harm as if [one were in] the Avīci hell." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། །\n", + "output": "Key terms:\nརིག་བྱས་ (having understood), གཞན་དོན་ (benefit of others), བརྩོན་པར་ (diligently), ཐུགས་རྗེ་ (compassion), རིང་གཟིགས་པས་ (far-seeing), བཀག་པ་ (prohibited), གནང་ (permitted)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in that way) introduces the verse\n- ལ་ marks the object of བརྩོན་པར་ (diligence)\n- རྟག་ཏུ་ (always) modifies བརྩོན་པར་\n- མངའ་བ་ (possessing) modifies ཐུགས་རྗེ་ (compassion)\n- རྣམས་ཀྱང་ (even those) emphasizes བཀག་པ་ (prohibited things)\n\n\nHaving understood thus, one should always\nRemain diligent in benefiting others.\nThe compassionate ones, being far-seeing,\nHave permitted even what was prohibited for them.\n\nNote: This verse likely refers to the Buddha's allowance for bodhisattvas to engage in certain actions typically prohibited for monks, when done with pure motivation for others' benefit.", + "translation": "Having understood thus, one should always\nRemain diligent in benefiting others.\nThe compassionate ones, being far-seeing,\nHave permitted even what was prohibited for them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike an uncontrolled elephant of the mind,\nIt causes harm without limit.\n", - "translation": "Like an uncontrolled elephant of the mind,\nIt causes harm without limit." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ། །ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས། །བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving understood thus, one should\nAlways remain diligent in benefiting others.\nThe Compassionate One, with far-reaching vision,\nEven permitted for them what was otherwise prohibited.\n", + "translation": "Having understood thus, one should\nAlways remain diligent in benefiting others.\nThe Compassionate One, with far-reaching vision,\nEven permitted for them what was otherwise prohibited." } } }, "258": { - "source": "གླང་ཆེན་མ་ཐུལ་མྱོས་པ་ཡིས།། འདི་ན་དེ་འདྲའི་གནོད་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "No worldly beast, however wild and crazed, Could bring upon us such calamities.", + "source": "ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །", + "target_gt": "Sharing with those who've fallen low, the unprotected, and ascetics. Eat moderately. Give away all except the three dharma robes.", + "commentary_1": "ལོག་པར་ལྟུང་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་རྐང་རྡུམ་ལ་སོགས་པའོ། །མགོན་མེད་པ་ནི་སྐྱབས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་དཀའ་ཐུབ་པའོ། །བགོ་བར་བྱ་བ་ནི་བགོས་པའི་ཆ་ཙམ་རྣལ་འབྱོར་པས་བཟའ་བའོ། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ཙམ་དུ་བཟའ་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་སྟེ་སྣམ་སྦྱར་དང་། བླ་གོས་དང་། མཐང་གོས་དང་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་རྣམས་སྦྱིན་པར་གཏང་བའོ། །ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་ཡང་སྦྱིན་པར་གཏང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཟང་ཟིང་དང་། ཆོས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི། ཟས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། བསོད་སྙོམས་ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་དེ་ལས་ལོག་པར་ལྟུང་བ་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་། མགོན་མེད་པ་སྤྲང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་། ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་གནས་པ་ཡོད་ན་དེ་དག་ལ་ཆ་རེ་བགོ་བར་བྱ་ཞིང་། ཆ་བཞི་པ་དེ་བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཁ་ཟས་སྨན་དང་འདྲ་བར་རིགས་པ་ཡིས། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མེད་པར་བསྟེན་བགྱི་སྟེ། །ཞེས་པ་ལྟར་བསམ་པས་ལུས་ཧ་ཅང་ཉམ་ཆུང་བ་དང་ལྕི་བར་མི་འགྱུར་བར་རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བར་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ཆགས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤྱོད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་ན། ཟླ་བ་སྒྲོན་མེ་ལས། དེ་དག་ཁ་ཟས་ཞིམ་པོ་བསོད་པ་དག །རྙེད་ནས་རྣལ་འབྱོར་མི་བརྩོན་ཟ་ཞིང་འཐུང་། །དེ་དག་ལ་ནི་ཟས་དེ་གདུག་པར་འགྱུར། །བ་ལང་ཕྲུ་གུས་པད་རྩ་མ་བཀྲུས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །གོས་སོགས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། རང་ཉིད་འཆང་བའི་སྣམ་སྦྱར་དང་བླ་གོས་དང་མཐང་གོས་ཏེ་ཆོས་གོས་གསུམ་པོ་དེ་མ་གཏོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ཡོད་ན་སྦྱིན་པར་བྱེད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སོ་སོ་ཐར་པ་ལས། གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་འོངས་ནས་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་སློང་བ་ན། གལ་ཏེ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གནང་བའི་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཏང་ཞིང་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་ཆོས་གོས་གསུམ་ལས་ཉུང་བར་གྱུར་ན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་གོས་གསུམ་གཏོང་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགླང་ཆེན་ (elephant), མ་ཐུལ་ (untamed), མྱོས་པ་ (intoxicated/wild), གནོད་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- མི་བྱེད་ is a negative present tense verb\n\nAn untamed, wild elephant\nDoes not cause such harm here.\n\nTechnical note: This verse likely uses the metaphor of an wild elephant to compare it with something else (possibly the mind), suggesting that whatever is being discussed is even more harmful or difficult to control than an untamed elephant.", - "translation": "An untamed, wild elephant Does not cause such harm here." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nལོག་པར་ལྷུང་ (fallen into wrong ways), མགོན་མེད་ (without protector), བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ (places of spiritual practice), བགོ་བྱ་ (distribute), རན་པ་ཙམ་ (just enough), ཆོས་གོས་ (dharma robes)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list items\n- Imperative forms: བགོ་བྱ་, བཟའ་བྱ་, སྦྱིན་\n- Exception marker མ་གཏོགས་པ་ (except for)\n\n\nDistribute to those fallen into wrong ways, those without protector,\nAnd to places of spiritual practice.\nEat just enough,\nAnd give away everything except the three dharma robes.\n\n\nTechnical note: The \"three dharma robes\" (ཆོས་གོས་གསུམ་) refer to the three basic robes of a fully ordained Buddhist monastic.", + "translation": "Distribute to those fallen into wrong ways, those without protector,\nAnd to places of spiritual practice.\nEat just enough,\nAnd give away everything except the three dharma robes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAn untamed, intoxicated elephant\nDoes not cause such harm in this world.\n", - "translation": "An untamed, intoxicated elephant\nDoes not cause such harm in this world." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལོག་པར་ལྷུང་དང་མགོན་མེད་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་། །རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ། །ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nShare with those who have fallen into error, those without protection,\nAnd those abiding in ascetic practices.\nEat only in moderation,\nAnd give away everything except the three Dharma robes.\n", + "translation": "Share with those who have fallen into error, those without protection,\nAnd those abiding in ascetic practices.\nEat only in moderation,\nAnd give away everything except the three Dharma robes." } } }, "259": { - "source": "ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས།། སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན།། འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་།། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་།།", - "target_gt": "If, with mindfulness’ rope, The elephant of mind is tethered all around, Our fears will come to nothing, Every virtue drop into our hands.", + "source": "དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "For minor ends, don't harm this body That is for practicing true dharma. By doing so, you'll soon fulfill The wishes of all sentient beings.", + "commentary_1": "དམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་དམ་པའི་ཆོས་སོ། །དེ་འཛིན་པ་ནི་སྤྱོད་པའོ།།ཕྲན་ཚེགས་ནི་སྦྱིན་པའི་དོན་ཆ་ཆུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་སྲོག་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་གཏང་བའོ། །", + "commentary_2": "ལུས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས་ལ་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གནོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་འདི་བསྲུང་བར་བྱས་ན་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་བརྒྱ་པ་ལས། ལུས་འདི་དགྲ་ལྟར་མཐོང་མོད་ཀྱིས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་བསྲུང་བྱ། །ཁྲིམས་ལྡན་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་ནི། །དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- Line 1: ཀུན་ནས་(completely), དྲན་པ་(mindfulness)\n- Line 2: སེམས་(mind), གླང་པོ་(elephant), དམ་བཏགས་(tightly bound)\n- Line 3: འཇིགས་པ་(fear), མེད་འགྱུར་(will be eliminated)\n- Line 4: དགེ་བ་(virtue), ལག་ཏུ་འོང་(will come to hand)\n\nIf the elephant of the mind is tightly bound\nWith the rope of complete mindfulness,\nAll fears will be eliminated\nAnd all virtues will come to hand.\n\nNote: This verse uses the common Buddhist metaphor of the mind as an elephant that needs to be tamed through mindfulness practice. The \"rope of mindfulness\" (དྲན་པའི་ཐག་པ་) is a technical term in meditation instruction.", - "translation": "If the elephant of the mind is tightly bound With the rope of complete mindfulness, All fears will be eliminated And all virtues will come to hand." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nདམ་པའི་ཆོས་ (holy Dharma), སྤྱོད་པ་ (conduct), ལུས་ (body), ཕྲན་ཚེགས་ (minor matters), གནོད་ (harm), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བསམ་པ་ (wishes), རྫོགས་པ་ (fulfill)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ topic marker for \"holy Dharma\"\n- མི་བྱ་ negative imperative\n- དེ་ལྟར་བྱས་ན་ conditional clause \"if one does thus\"\n- མྱུར་དུ་ adverbial \"quickly\"\n- འགྱུར་ future tense marker\n\n\nDo not harm the body of conduct of the holy Dharma\nFor the sake of minor matters.\nIf one acts in this way,\nThe wishes of sentient beings will be quickly fulfilled.\n\n\nNote: \"Body of conduct\" (སྤྱོད་པའི་ལུས་) is a technical term referring to the practical application or embodiment of the Dharma teachings.", + "translation": "Do not harm the body of conduct of the holy Dharma\nFor the sake of minor matters.\nIf one acts in this way,\nThe wishes of sentient beings will be quickly fulfilled." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf you firmly tether the elephant of the mind\nWith the rope of mindfulness,\nAll fears will disappear\nAnd all virtues will come to hand.\n", - "translation": "If you firmly tether the elephant of the mind\nWith the rope of mindfulness,\nAll fears will disappear\nAnd all virtues will come to hand." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe holy Dharma is the body of practice.\nDo not harm it for trivial reasons.\nIf you act in this way,\nThe aspirations of sentient beings will be swiftly fulfilled.\n", + "translation": "The holy Dharma is the body of practice.\nDo not harm it for trivial reasons.\nIf you act in this way,\nThe aspirations of sentient beings will be swiftly fulfilled." } } }, "260": { - "source": "སྟག་དང་སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད།། སྦྲུལ་དང་དགྲ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་།། སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་།། བྱད་མ་དེ་བཞིན་སྲིན་པོ་རྣམས།། སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏགས་པ་ཡིས།། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཏགས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Tigers, lions, elephants, and bears, Snakes and every hostile foe, Those who guard the prisoners in hell, Ghosts and ghouls and every evil wraith, By simple binding of this mind alone, All these things are likewise bound.", + "source": "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །", + "target_gt": "Unless your compassionate intent is pure, don't sacrifice your body. But give it as a cause to achieve great aims in this and future lives.", + "commentary_1": "བསམ་པ་མ་དག་པ་སྟེ་རྗེས་སུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ལས་དང་པོ་དེའི་ཚེ་མགོ་བོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པར་མི་གཏང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསམ་པ་མཉམ་པ་སྟེ། སེམས་མཚུངས་པར་འགྱུར་ན་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར་ཏེ་ལྷག་བསམ་དག་པའི་སར་མ་ཆུད་པར་ལུས་འདི་དངོས་སུ་གཏོང་བར་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་མ་ངེས་ཤིང་འགྱོད་པ་དང་སེམས་ལྡོག་པ་དང་དགེ་བའི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། དཔེར་ན་སྨན་ཤིང་ལྗོན་པ་བལྟ་སྡུག་པའི། །རྩ་བ་ལ་སོགས་སྦྱང་འོས་ས་བོན་ནི། །བྱིན་ཡང་དུས་མིན་སྤྱོད་ལས་བསྲུང་བར་བྱ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྨན་ཤིང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདིར་གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས། བསམ་པ་མཉམ་པས་དེ་གཏང་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་ལ། རྣམ་སྣང་འཚོས་དེ་ལ་བཤད་པ་མ་བྱས་སོ། །ལུས་མི་གཏོང་ན་དམ་བཅའ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ཅི་ནས་ཚེ་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཞན་གྱི་དྲན་དུ་གཏོང་བར་བྱའོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །དེ་ནས་བསམ་པ་དག་པ་ན་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་གཏང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's the translation following the specified guidelines:\n\nLine 1:\nKey terms: སྟག་(tiger), སེང་གེ་(lion), གླང་ཆེན་(elephant), དྲེད་(bear)\n\nTigers, lions, elephants, bears,\n\nLine 2:\nKey terms: སྦྲུལ་(snake), དགྲ་(enemies), ཐམས་ཅད་(all)\n\nSnakes and all enemies,\n\nLine 3:\nKey terms: སེམས་ཅན་(sentient beings), དམྱལ་བ་(hell), སྲུང་མ་(guardians)\n\nThe guardians of the hell realms,\n\nLine 4:\nKey terms: བྱད་མ་(witches), སྲིན་པོ་(rākṣasas)\n\nWitches and likewise rākṣasas,\n\nLine 5:\nKey terms: སེམས་(mind), གཅིག་པུ་(single), བཏགས་པ་(tame, control)\n\nBy taming this single mind alone,\n\nLine 6:\nKey terms: ཐམས་ཅད་(all), བཏགས་པར་འགྱུར་(will be tamed)\n\nAll of these will be tamed.\n\nNote: This passage emphasizes the importance of mind training in Tibetan Buddhism, suggesting that by controlling one's own mind, one can overcome all external threats and negative forces.", - "translation": "Tigers, lions, elephants, bears, Snakes and all enemies, The guardians of the hell realms, Witches and likewise rākṣasas, By taming this single mind alone, All of these will be tamed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། །\n", + "output": "Key terms:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), བསམ་པ་ (intention/thought), ལུས་ (body), གཏང་བ་ (to give up/abandon), དོན་ཆེན་ (great purpose), སྒྲུབ་པ་ (to accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- མ་...པར construction indicating \"without\" or \"before\"\n- མི་བྱ་སྟེ་ negative imperative\n- ཅི་ནས་...ཡང་ construction meaning \"in every way\" or \"by all means\"\n\n\nWithout purifying the intention of compassion,\nOne should not give up this body.\nRather, by all means, in this and other [lives],\nIt should be given as a cause for accomplishing great purposes.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of purifying one's compassionate motivation before engaging in extreme acts of self-sacrifice, and encourages using the body as a means to achieve significant spiritual goals across multiple lifetimes.", + "translation": "Without purifying the intention of compassion,\nOne should not give up this body.\nRather, by all means, in this and other [lives],\nIt should be given as a cause for accomplishing great purposes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell realms;\nWitches and likewise demons;\nBy taming this mind alone,\nAll of these will be tamed.\n", - "translation": "Tigers, lions, elephants, and bears;\nSnakes and all enemies;\nThe guardians of hell realms;\nWitches and likewise demons;\nBy taming this mind alone,\nAll of these will be tamed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར། །ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། །ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་། །དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout pure compassionate intention,\nOne should not give up this body.\nRather, in this life and others,\nIt should be given as a cause for accomplishing great purpose.\n", + "translation": "Without pure compassionate intention,\nOne should not give up this body.\nRather, in this life and others,\nIt should be given as a cause for accomplishing great purpose." } } }, "261": { - "source": "སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བ་ན།། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "By simple taming of this mind alone, All these things are likewise tamed.", + "source": "མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། །", + "target_gt": "Dharma should not be taught to those who lack respect, who though not sick, wear turbans, or hold parasols or staves or weapons, or veil their heads.", + "commentary_1": "ད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གཏང་བར་བྱ་བའི་ཚད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་ན་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ལ་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །མགོ་གཡོགས་པ་ནི་མགོ་བོ་རས་ཀྱིས་གཏུམས་པའོ། །ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་དགུའོ། །གདུགས་དང་ཁར་བ་དང་མཚོན་ཐོགས་པ་ནི་དེ་དག་དང་ལྡན་པའོ། །དཀྲིས་པ་ནི་ཐོད་བྱས་པའོ།།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད་ཅིང་། སྤྱོད་ལམ་མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་པ་དང་། གདུགས་དང་འཁར་བ་དང་མཚོན་ཆ་ཐོགས་པ་དང་། མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལའང་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: སེམས་འདི་གཅིག་པུ་བཏུལ་བ་ན།།\nKey terms:\nསེམས་ (mind), གཅིག་པུ་ (single, alone), བཏུལ་བ་ (tamed, subdued)\nན (when, if)\n\nLine 2: དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཐུལ་བར་འགྱུར།།\nKey terms:\nདེ་དག་ (those), ཐམས་ཅད་ (all), ཐུལ་བར་ (tamed, subdued), འགྱུར་ (become)\n\nWhen this mind alone is tamed,\nAll those [other things] become tamed.\n\nNote: This verse emphasizes the primacy of mind training in Buddhist practice. The repetition of the term \"tamed\" (བཏུལ་བ་/ཐུལ་བར་) underscores the cause-and-effect relationship between subduing the mind and its impact on all other aspects.", - "translation": "When this mind alone is tamed, All those [other things] become tamed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nམ་གུས་པ་(disrespectful), ཆོས་(Dharma), མི་བཤད་(not teach), མགོ་དཀྲིས་(head wrap), གདུགས་(umbrella), འཁར་བ་(walking stick), མཚོན་(weapon), མགོ་བོ་གཡོགས་པ་(covered head)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle to indicate indirect object\n- Negation with མི་ and མིན་\n- བཞིན་དུ་ indicating \"as if\" or \"while\"\n\n\nDo not teach the Dharma to those who are disrespectful.\n[Do not teach] to those who, though not ill, have wrapped heads,\nNor to those with umbrellas, walking sticks, or weapons,\nNor to those with covered heads.\n\nTechnical note: This verse appears to be listing circumstances under which one should refrain from teaching the Dharma, emphasizing respect and proper conduct for receiving teachings.", + "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful.\n[Do not teach] to those who, though not ill, have wrapped heads,\nNor to those with umbrellas, walking sticks, or weapons,\nNor to those with covered heads." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen this mind alone is tamed,\nAll of those [afflictions] become tamed.\n", - "translation": "When this mind alone is tamed,\nAll of those [afflictions] become tamed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not teach the Dharma to those who are disrespectful.\nDo not teach to those who, though not ill, have their heads wrapped,\nNor to those carrying umbrellas, sticks, or weapons,\nNor to those with their heads covered.\n", + "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful.\nDo not teach to those who, though not ill, have their heads wrapped,\nNor to those carrying umbrellas, sticks, or weapons,\nNor to those with their heads covered." } } }, "262": { - "source": "འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་།། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་།། སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས།། ཡང་དག་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན།།", - "target_gt": "For all anxiety and fear, And pain in boundless quantity, Their source and wellspring is the mind itself, As He who spoke the truth declared.", + "source": "དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། །", + "target_gt": "Don't teach the lesser the vast and deep, Or women unless a man is present. Approach with equal reverence Foundational and higher dharmas.", + "commentary_1": "དམན་པ་ནི་དམན་པ་ལ་མོས་པའོ། །ཟབ་པ་ནི་ཡིད་མ་གཞུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གང་ཟག་དམན་པ་ལ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་ལ་དབེན་པར་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན། དམན་པ་ཉན་ཐོས་དང་མཆོག་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ལ་མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་དོ། །གཞན་དུ་ན་ཆོས་སྤང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་འཐག་པ་བསྡུས་པ་ལས། འཇམ་དཔལ་གང་ལ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་ལ་ནི་བཟང་བར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད། ལ་ལ་ནི་ངན་པར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད་ན་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. འདི་ལྟར་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་།།\nKey terms: འདི་ལྟར་ (thus), འཇིགས་པ་ (fear), ཐམས་ཅད་ (all)\n\nThus, all fears and\n\n2. སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང་།།\nKey terms: སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable)\n\nimmeasurable sufferings as well,\n\n3. སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས།།\nKey terms: སེམས་ (mind), བྱུང་བ་ (arise), ཡིན་ནོ་ (are)\n\narise from the mind,\" thus\n\n4. ཡང་དག་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན།།\nKey terms: ཡང་དག་ (authentic), གསུངས་པ་ (spoken), བསྟན་ (taught)\n\nthe Authentic One himself has taught.\n\nNote: ཡང་དག་གསུངས་པ་ (Authentic Speaker) is an epithet for the Buddha.", - "translation": "Thus, all fears and immeasurable sufferings as well, arise from the mind,\" thus the Authentic One himself has taught." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདམན་(inferior), ཟབ་(profound), རྒྱ་ཆེ་(vast), སྐྱེས་པ་(male), བུད་མེད་(female), མཆོག་(supreme), ཆོས་(dharma), མཚུངས་པ་(equal), གུས་པ་(respect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating location or object\n- དང་ used as a conjunction\n- མིན་ as a negation\n- པས་ as an instrumental particle\n\n\nTo the inferior, profound, and vast;\nNot male, nor female;\nToward inferior and supreme dharmas,\nPractice always with equal respect.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be emphasizing non-discrimination and equal respect for all aspects of the dharma, regardless of perceived status or characteristics.", + "translation": "To the inferior, profound, and vast;\nNot male, nor female;\nToward inferior and supreme dharmas,\nPractice always with equal respect." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, all fears\nAnd immeasurable sufferings\nArise from the mind,\nAs taught by the Perfect One.\n", - "translation": "Thus, all fears\nAnd immeasurable sufferings\nArise from the mind,\nAs taught by the Perfect One." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo the humble, be profound and expansive.\nWithout men being born, there are no women.\nToward both lowly and supreme dharmas,\nPractice everywhere with equal reverence.\n", + "translation": "To the humble, be profound and expansive.\nWithout men being born, there are no women.\nToward both lowly and supreme dharmas,\nPractice everywhere with equal reverence." } } }, "263": { - "source": "སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་མཚོན་ཆ་རྣམས།། སུ་ཞིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱས།།", - "target_gt": "The hellish instruments to torture living beings— Who invented them for such intent?", + "source": "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །", + "target_gt": "Don't introduce a lesser dharma to those who are vessels for the vast. Also, do not disregard conduct or lead astray with sutras and mantras.", + "commentary_1": "རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །འདྲིད་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་ཚིག་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་འབའ་ཞིག་གིས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལ། སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པས་ཅི་བྱ་ཞེས་འདེབས་པ་སྟེ་དེ་སྐད་དུ་མ་འདྲིད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་བསླབ་པའི་སྡོམ་པའོ། །འདི་དག་བྱ་བར་མི་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ་དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་བར་མི་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། སེམས་ཅན་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་དམན་པ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྤྱོད་པ་སྟེ་བསླབ་པའང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་མི་བྱ་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་མདོ་དང་སྔགས་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འདྲིད་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), དམྱལ་བ་ (hell), མཚོན་ཆ་ (weapons)\nསུ་ཞིག་ (who), ཆེད་དུ་བྱས་ (purposely made)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ is a plural marker\n- གིས་ is an agentive particle\n- ནི་ is a topic marker\n\nThe weapons of the hell of sentient beings,\nWho has purposely made [them]?\n\nTechnical note: This verse is likely from a philosophical text questioning the origin of suffering in hell realms, a common topic in Buddhist literature.", - "translation": "The weapons of the hell of sentient beings, Who has purposely made [them]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nརྒྱ་ཆེན་(Vast), ཆོས་(Dharma), སྣོད་(Vessel), དམན་པ་(Inferior), སྤྱོད་པ་(Conduct), དོར་(Abandon), མདོ་(Sutra), སྔགས་(Mantra), འདྲིད་(Mislead)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་པ་ as a nominalizer\n- Repeated use of མི་བྱ་ as a negative imperative\n\n\nOne who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not apply it to inferior teachings.\nOne should not completely abandon the conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras.\n\nNote: This verse appears to be cautioning against misuse or misinterpretation of advanced teachings, emphasizing the importance of maintaining proper conduct and not being led astray by partial understanding of sutras and mantras.", + "translation": "One who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not apply it to inferior teachings.\nOne should not completely abandon the conduct.\nOne should not be misled by sutras and mantras." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWho deliberately created\nThe weapons of hell\nFor sentient beings?", - "translation": "Who deliberately created\nThe weapons of hell\nFor sentient beings?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not engage in inferior teachings.\nOne should not completely abandon proper conduct.\nOne should not be led astray by sutras and mantras.\n", + "translation": "One who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not engage in inferior teachings.\nOne should not completely abandon proper conduct.\nOne should not be led astray by sutras and mantras." } } }, "264": { - "source": "ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས།། མོ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་།།", - "target_gt": "Who has forged this burning iron ground; Whence have all these demon-women sprung?", + "source": "སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །", + "target_gt": "Cover it up when you discard a tooth stick or when you spit. It is disgraceful to urinate and such on usable land and water.", + "commentary_1": "སོ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཆིལ་མ་དང་ལུད་པ་ལ་སོགས་པ་དོར་བ་ནི་དགབ་པ་སྟེ་གཞན་གྱིས་མ་མཐོང་བར་དོར་ཞིང་དགབ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཅི་བ་ལ་སོགས་པ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་ནི་བཀག་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག་དོར་བ་ན་ནི་དེ་དག་ས་ལ་སོགས་པས་དགབ་པར་བྱ། བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱ་བའི་ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ལྕགས་སྲེག་ས་གཞི་སུ་ཡིས་བྱས།།\n\nKey terms:\nལྕགས་སྲེག་ (burning iron), ས་གཞི་ (ground/foundation), སུ་ཡིས་ (by whom), བྱས་ (made/done)\n\nWho made the ground of burning iron?\n\nLine 2: མོ་ཚོགས་དེ་དག་ཅི་ལས་བྱུང་།།\n\nKey terms:\nམོ་ཚོགས་ (group of women/female assembly), དེ་དག་ (those), ཅི་ལས་ (from what), བྱུང་ (arose/came)\n\nFrom what did those assemblies of women arise?\n\nNote: This appears to be a verse describing hell realms or their inhabitants. The \"burning iron ground\" is a common description of hot hells in Buddhist cosmology. The \"assemblies of women\" might refer to female hell beings or possibly to karmic visions experienced by beings in hell realms.", - "translation": "Who made the ground of burning iron? From what did those assemblies of women arise?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསོ་ཤིང་ (tooth stick), མཆིལ་མ་ (saliva/spittle), དོར་བ་ (discard/throw away), དགབ་པར་བྱ་ (should cover), གཅི་ (urine), ལོངས་སྤྱོད་པ་ (use/consume), སྨད་ (disparaged/criticized)\n\nGrammar notes:\n- དང་ནི་ and དང་ are connective particles\n- ན་ནི་ indicates a conditional clause\n- ལ་སོགས་པ་ means \"and so forth\"\n- འང་ is an inclusive particle (\"also\")\n\n\nWhen discarding tooth sticks and saliva,\nOne should cover them.\nUrinating and so forth\nIs disparaged when done in water or on bare ground.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing monastic rules of conduct (vinaya) related to personal hygiene and environmental respect.", + "translation": "When discarding tooth sticks and saliva,\nOne should cover them.\nUrinating and so forth\nIs disparaged when done in water or on bare ground." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWho made the scorching iron ground?\nFrom what did those assemblies of women arise?\n\n\nPlease note that this is an approximate translation, as Buddhist Tibetan texts can be challenging to translate precisely without more context. The passage appears to be posing philosophical or metaphysical questions about the origins of suffering (the \"scorching iron ground\") and the nature of existence.", - "translation": "Who made the scorching iron ground?\nFrom what did those assemblies of women arise?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག །དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ། །གཅི་ལ་སོགས་པའང་ལོངས་སྤྱོད་པའི། །ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen discarding toothsticks and spittle,\nOne should cover them up.\nUrine and such things\nShould not be disposed of in water or on open ground.\n", + "translation": "When discarding toothsticks and spittle,\nOne should cover them up.\nUrine and such things\nShould not be disposed of in water or on open ground." } } }, "265": { - "source": "དེ་འདྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་།། སྡིག་སེམས་ཡིན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས།།", - "target_gt": "All are but the offspring of the sinful mind, This the mighty Sage has said.", + "source": "ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །", + "target_gt": "When eating, do not cram your food, eat noisily, or open mouthed. Do not sit with your legs stretched out. Don't rub both hands at the same time.", + "commentary_1": "ཁ་བཀང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤོང་ཤོང་བཙངས་པའོ། །ཁ་གདངས་པ་ནི་བགྲད་པའོ། །རྐང་པ་བརྐྱང་བ་ནི་རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་བསྡད་པའོ། །མཉམ་པ་ནི་གཉི་ག་དུས་གཅིག་ཏུའོ། །", + "commentary_2": "ཁ་ཟས་ཀྱིས་ཧ་ཅང་བཀང་བ་དང་། ཅག་ཅག་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པ་དང་། ཁ་ཧ་ཅང་གདངས་ཏེ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །རྐང་པ་རབ་ཏུ་བརྐྱངས་ཏེ་མི་འདུག་ཅིང་ལག་པ་གཉིས་ཀ་དུས་མཉམ་དུ་མི་མཉེའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་འདྲ་(such), ཐམས་ཅད་(all), སྡིག་སེམས་(sinful mind/thoughts), ཐུབ་པ་(Sage/Buddha), གསུངས་(taught/spoke)\n\nGrammar:\n- ཀྱང་ (also/even) emphasizes inclusivity\n- ཡིན་པར་ (to be) links the subject to the predicate\n- པས་ (ergative particle) indicates the agent of གསུངས་\n\nAll such [thoughts] as these\nAre sinful thoughts, the Sage has taught.\n\nNote: ཐུབ་པ་ (Sage) is a common epithet for the Buddha.", - "translation": "All such [thoughts] as these Are sinful thoughts, the Sage has taught." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁ་བཀང་བ་ (mouth filled), སྒྲ་བཅས་ (with sound), ཁ་གདངས་ (mouth open), བཟའ་ (eat), རྐང་པ་བརྐྱང་ (legs stretched), འདུག་ (sit), ལག་པ་མཉམ་པར་མཉེ་ (rub hands together)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list multiple items\n- ནས་ནི་ construction for emphasis\n- མི་ + verb root for negation\n\n\nOne should not eat with a full mouth, nor with sound,\nNor with the mouth wide open.\nOne should not sit with legs stretched out,\nNor rub the hands together.\n\nNote: This verse appears to be describing proper etiquette or conduct, likely in a monastic or formal setting.", + "translation": "One should not eat with a full mouth, nor with sound,\nNor with the mouth wide open.\nOne should not sit with legs stretched out,\nNor rub the hands together." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nAll such things as these\nAre sinful thoughts, the Sage has said.", - "translation": "All such things as these\nAre sinful thoughts, the Sage has said." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་། །ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ། །རྐང་པ་བརྐྱང་སྟེ་མི་འདུག་ཅིང་། །ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not eat with a full mouth or while making noise.\nDo not eat with your mouth wide open.\nDo not sit with your legs stretched out.\nDo not rub your hands together.\n", + "translation": "Do not eat with a full mouth or while making noise.\nDo not eat with your mouth wide open.\nDo not sit with your legs stretched out.\nDo not rub your hands together." } } }, "266": { - "source": "དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ན།། སེམས་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་འགའ་མེད།།", - "target_gt": "Throughout the triple world therefore There is no greater bane than mind itself.", + "source": "བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Don't be alone with another's spouse on rides, beds, seats, or other places. Observe, inquire, and then give up all that makes people lose their faith.", + "commentary_1": "ལམ་དང་ཞེས་པ་ནི་ལམ་ནས་འགྲོ་ཙམ་ནའོ། །མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་ཡང་གཅིག་པར་མི་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་མ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "རབ་ཏུ་བྱུང་བའམ་ཁྱིམ་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ་བཞོན་པ་མལ་སྟན་དང་གནས་ཁང་གཅིག་དག་ཏུ་གཞན་གྱི་བུད་མེད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདུག་པར་མི་བྱ་ཞིང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ནི་བུད་མེད་སུ་དང་ཡང་ངོ་། །མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པ་ཀུན་རང་གིས་མཐོང་བའམ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (thus, in this way)\nའཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds)\nསེམས་ (mind)\nའཇིགས་པ་ (fear, terror)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a locative particle indicating \"in\" or \"among\"\n- ལས་ is an ablative particle here indicating \"other than\" or \"besides\"\n- མེད་ is a negative existential verb\n\nThus, in the three worlds, there is no fear other than [that from] mind.\n\nTechnical note: \"Three worlds\" (འཇིག་རྟེན་གསུམ་) typically refers to the desire realm, form realm, and formless realm in Buddhist cosmology.", - "translation": "Thus, in the three worlds, there is no fear other than [that from] mind." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབཞོན་པ་(vehicle/mount), མལ་སྟན་(bed/seat), གནས་(place), བུད་མེད་(woman), འཇིག་རྟེན་(world/worldly people), མ་དད་(lack faith/disapprove), སྤང་(abandon/avoid)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ཏུ་ indicating plural locations\n- གཅིག་མི་བྱ་ negative imperative construction\n- ཏེ་ connecting particle for compound sentence\n\n\nIn vehicles, on beds, seats, or [such] places,\nOne should not be alone with another's wife.\nAll worldly people who lack faith,\nSeeing [this] and asking, one should avoid.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing monastic conduct, particularly regarding interactions with women and maintaining a reputation that doesn't cause worldly people to lose faith.", + "translation": "In vehicles, on beds, seats, or [such] places,\nOne should not be alone with another's wife.\nAll worldly people who lack faith,\nSeeing [this] and asking, one should avoid." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThus, in all three worlds,\nThere is no greater fear than one's own mind.", - "translation": "Thus, in all three worlds,\nThere is no greater fear than one's own mind." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ། །བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ། །འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན། །མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn vehicles, beds, seats, and dwellings,\nDo not be alone with another's wife.\nAll worldly things that cause loss of faith,\nSeeing or hearing of them, should be abandoned.\n", + "translation": "In vehicles, beds, seats, and dwellings,\nDo not be alone with another's wife.\nAll worldly things that cause loss of faith,\nSeeing or hearing of them, should be abandoned." } } }, "267": { - "source": "གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་པས།། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན།། ད་དུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན།། སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན།།", - "target_gt": "If transcendent giving is To dissipate the poverty of beings, In what way—since the poor are always with us— Have former Buddhas practiced it?", + "source": "སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Don't point at anything with one finger. Instead, use your entire right hand to gesture in a respectful way. Everyone should show the path in such a manner.", + "commentary_1": "གཞན་གང་ལ་ཡང་རྔན་ཆད་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སོར་མོས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་གང་ལ་ཡང་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་མི་བྱ་བ་སྟེ། བརྡ་སྤྲད་པར་མི་བྱའི། འོན་ཀྱང་ལག་པ་གཡས་པ་ཀུན་གྱིས་འདི་ལྟར་ལགས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱའོ། །", + "commentary_2": "ལམ་སྟོན་པ་ན་ལག་པ་གཡོན་ནམ་སོར་མོ་གཅིག་གིས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། གཞན་ཁྱད་དུ་གསོད་པའམ་མ་གུས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེས་ན་གུས་པ་དང་བཅས་པའི་གཡས་པ་ཡི་ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་དབུལ་བོར་པས།།\nKey terms: གལ་ཏེ (if), འགྲོ་བ (beings), དབུལ་བོར (impoverished)\nIf beings are [made] impoverished,\n\n2. སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཡིན་ན།།\nKey terms: སྦྱིན་པ (giving), ཕ་རོལ་ཕྱིན (pāramitā)\nAnd that is the perfection (pāramitā) of giving,\n\n3. ད་དུང་འགྲོ་བཀྲེན་ཡོད་ན་སྔོན།།\nKey terms: ད་དུང (still), འགྲོ་བཀྲེན (poor beings), སྔོན (previously)\nIf there are still poor beings, [as there were] previously,\n\n4. སྐྱོབ་པ་ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཕྱིན།།\nKey terms: སྐྱོབ་པ (protector/savior), ཇི་ལྟར (how), ཕ་རོལ་ཕྱིན (perfected)\nHow [can] the Protector [be said to have] perfected [giving]?\n\nNote: This verse is questioning the nature of the perfection of giving (dāna-pāramitā) and its effectiveness if beings still remain in poverty. The term སྐྱོབ་པ (Protector) likely refers to the Buddha or a bodhisattva who has supposedly perfected the practice of giving.", - "translation": "If beings are [made] impoverished, And that is the perfection (pāramitā) of giving, If there are still poor beings, [as there were] previously, How [can] the Protector [be said to have] perfected [giving]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསོར་མོ་(finger), བརྡ་(signal/gesture), གུས་(respect), གཡས་པ་(right), ལག་པ་(hand), ལམ་(path/way)\n\nGrammatical notes:\n- མི་བྱ་སྟེ་ (negative imperative)\n- བཅས་པས་ (instrumental case, \"with\")\n- ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ (collective subject with emphasis)\n\nOne should not gesture with fingers.\nWith respect, everyone should\nShow the way using\nThe right hand.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing proper etiquette for giving directions or indicating a path, emphasizing respectful behavior and the use of the right hand, which is considered more auspicious in many Buddhist contexts.", + "translation": "One should not gesture with fingers.\nWith respect, everyone should\nShow the way using\nThe right hand." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf giving to the poor\nIs the perfection of generosity,\nHow could the Protectors have reached perfection\nWhen there are still destitute beings?\n", - "translation": "If giving to the poor\nIs the perfection of generosity,\nHow could the Protectors have reached perfection\nWhen there are still destitute beings?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི། །ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་། །ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not point with your finger.\nInstead, with respect,\nEveryone should use\nTheir right hand\nTo indicate the way.\n", + "translation": "Do not point with your finger.\nInstead, with respect,\nEveryone should use\nTheir right hand\nTo indicate the way." } } }, "268": { - "source": "བདོག་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བཅས་ཏེ།། སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་གཏང་སེམས་ཀྱིས།། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གསུངས་ཏེ།།", - "target_gt": "Transcendent giving, so the teachings say, Consists in the intention to bestow on every being All one owns, together with the fruits of such a gift.", + "source": "ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། །", + "target_gt": "To give a signal, do not wave your entire arm; just move it slightly and make a noise such as by snapping. Otherwise it is unrestrained.", + "commentary_1": "ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པ་ནི་དཔུང་པ་དྲག་ཏུ་བསྒུལ་ཞིང་ངོ་། །ཅུང་ཟད་དེ་དགོས་པ་ཕྲན་ཚེགས་ལ་ཐུག་པ་སྐད་མི་བྱའོ། །དགོས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལག་པ་གཡས་པས་བརྡ་བྱ་བར་གཟུང་ངོ་། །མ་བསྡམས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའོ། །", + "commentary_2": "དོན་ཆུང་ངུ་ཙམ་བརྡ་སྤྲོད་པ་ལ་ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ་དང་སེ་གོལ་གྱི་བརྡ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་དོན་ཆུང་ངུ་ལ་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་ལམ་དྲག་པོ་བྱས་ན་མ་བསྡམས་པའི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མ་དད་པར་འགྱུར་བ་མ་སྤངས་ན་གཞན་དོན་མི་འགྲུབ་པ་དང་། དོན་མིན་གྱི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས། དེ་ནི་གཟུང་འོས་མ་ཡིན་ན། །འཇིག་རྟེན་རྒྱལ་བའི་མྱུ་གུ་བརྙས། །ཐལ་བས་གཡོགས་པའི་མེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་ལ་སོགས་པར་བསྲེག །ཅེས་གསུངས་པས་དེ་སྤོང་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདོག་པ་(possessions), འབྲས་བཅས་(with results/fruits), གཏང་སེམས་(generous mind/intention), སྦྱིན་པ་(giving/generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན་(pāramitā)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ at the end of lines 1 and 3 indicates connection between clauses\n- ཀྱིས in line 2 is an instrumental particle\n\nAll possessions, together with [their] fruits,\nTo all beings, with a generous mind,\n[When] given, it is taught [as] the pāramitā of giving.\n\nTechnical note: ཕ་རོལ་ཕྱིན་ (pāramitā) refers to the perfections or transcendent virtues in Buddhist practice.", - "translation": "All possessions, together with [their] fruits, To all beings, with a generous mind, [When] given, it is taught [as] the pāramitā of giving." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've given:\n\nKey terms:\nལག་པ་(hand), བསྐྱོད་(move), སྒྲ་བསྒྲགས་(make sound), སེ་གོལ་(finger snap), བརྡ་(signal)\n\nGrammatical notes:\n- ཤས་ཆེར་...མིན་ཏེ། (not greatly...)\n- ཅུང་ཟད་ (slightly)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- གཞན་དུ་...པར་འགྱུར་རོ། (otherwise, it will become...)\n\n\nDo not move the hand excessively;\nMake a sound by moving it slightly.\nGive signals such as finger snaps and so forth;\nOtherwise, it will become unrestrained.\n\n\nTechnical note: This appears to be instructions related to ritual hand gestures (mudras) or possibly monastic conduct, emphasizing controlled and meaningful movements rather than excessive gesturing.", + "translation": "Do not move the hand excessively;\nMake a sound by moving it slightly.\nGive signals such as finger snaps and so forth;\nOtherwise, it will become unrestrained." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOffering all one's possessions,\nWith a generous mind toward all beings,\nIs proclaimed as the perfection of giving.\n", - "translation": "Offering all one's possessions,\nWith a generous mind toward all beings,\nIs proclaimed as the perfection of giving." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། །སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱས་ཏེ། །གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not move your hands excessively.\nMake a slight movement and produce a sound,\nSuch as snapping fingers or other signals.\nOtherwise, it will become unrestrained.\n", + "translation": "Do not move your hands excessively.\nMake a slight movement and produce a sound,\nSuch as snapping fingers or other signals.\nOtherwise, it will become unrestrained." } } }, "269": { - "source": "དེ་ལྟས་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་དོ།།", - "target_gt": "It is indeed a matter of the mind itself.", + "source": "མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །", + "target_gt": "Like the Protector at nirvana, lie down in your preferred direction. With awareness, resolve from the outset that you will get up promptly.", + "commentary_1": "མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གཟིམས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་འོན་ཀྱང་འབྱུང་བ་རྣམས་དགག་པའི་ཚུལ་དུའོ། །མྱུར་དུ་ལྡང་བ་ནི་དབྱལ་བ་དང་ལུས་བསྙང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཙོག་ཙོག་འདུག་པའོ། །ཐོག་མ་སྟེ་དང་པོ་ཉལ་བའི་དུས་སུ་ངེས་པ་ཁོ་ནར་གདོན་མི་ཟ་བ་ཉིད་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་མྱུར་དུ་ལྡང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམ་པས་ཉལ་བར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། སྲོད་ཐུན་རྫོགས་པ་ན་མགོན་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པའི་ཚེ་གཟིམས་པ་ལྟར་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་རྐང་པས་རྐང་པ་མནན་ལ་ལག་པ་གཡས་འགྲམ་པའི་འོག་གཡོན་བརླའི་སྟེང་ནས་བརྐྱངས་ཏེ། ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གཡོགས་ཏེ་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་མགོ་བསྟན་ནས་ཉལ་བར་བྱ་ཞིང་། ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་མྱུར་དུ་དགེ་བའི་དོན་དུ་ལྡང་ངོ་སྙམ་པའི་སེམས་ལ་ཉལ་བའི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། དེ་ཉལ་བ་ན་གློ་གཡས་པ་ཕབ་ནས་ཉལ་བར་བྱེད་དེ། རྐང་པའི་སྟེང་དུ་རྐང་པ་བཞག་ལུས་ཆོས་གོས་ཀྱིས་གཡོགས་ནས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་བཞིན་དུ་ལྡང་བ་དང་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ཉལ་བར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟས་ (therefore), སེམས་ཉིད་ (mind itself, nature of mind)\n\nGrammatical notes:\n- དོ is a final particle indicating a definitive statement\n- ནི is a focus particle emphasizing \"that\"\n\nTherefore, that is the mind itself.\n\nTechnical note: སེམས་ཉིད་ (sems nyid) is a crucial term in Tibetan Buddhism, often referring to the ultimate nature of mind or consciousness.", - "translation": "Therefore, that is the mind itself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་(Protector), མྱ་ངན་འདས་(nirvana), གཟིམས་(sleep/lie down), འདོད་པའི་ཕྱོགས་(right side), ཤེས་བཞིན་(mindfulness), ལྡང་(rise)\n\nGrammar:\n- ལྟར་ (comparative particle)\n- བྱ་ (future/imperative)\n- ལ་ (la-don particle, indicating topic)\n\n\nLike the Protector lying down in nirvana,\nOne should sleep on the right side.\nWith mindfulness, intending to rise quickly,\nAt the very beginning, one should definitely apply [this].\n\nNote: This verse describes the proper way for a practitioner to sleep, emulating the Buddha's posture at the time of his parinirvana. The emphasis is on maintaining mindfulness even during sleep and being ready to awaken quickly.", + "translation": "Like the Protector lying down in nirvana,\nOne should sleep on the right side.\nWith mindfulness, intending to rise quickly,\nAt the very beginning, one should definitely apply [this]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nTherefore, that is mind itself.", - "translation": "Therefore, that is mind itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར། །འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ། །ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike the Protector who passed into nirvana,\nOne should lie down on one's right side.\nWith mindfulness, resolve to rise quickly,\nFocusing the mind from the very start.\n", + "translation": "Like the Protector who passed into nirvana,\nOne should lie down on one's right side.\nWith mindfulness, resolve to rise quickly,\nFocusing the mind from the very start." } } }, "270": { - "source": "ཉ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་ཏུ།། དེ་དག་གསོད་མི་འགྱུར་བར་བསྐྲད།།", - "target_gt": "Where could beings, fishes, and the rest, Be placed to keep them safe from being killed?", + "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "The bodhisattva's practices are taught to be innumerable. Among them, the practice of purifying the mind should certainly be engaged in for that duration.", + "commentary_1": "འདིར་གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱ་བའོ། །སྦྱང་བ་ནི་ཉེས་པ་སེལ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་གི་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ནི་གསུངས་པ་ལས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་མ་ནུས་ནའང་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་སྔར་བཤད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ངེས་པར་དེ་སྲིད་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཉ་(fish), སོགས་པ་(and so forth), གསོད་(kill), བསྐྲད་(expel/drive away)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་ཏུ་ indicates \"wherever\" or \"in whatever place\"\n- མི་འགྱུར་བར་ is a negative future construction, \"will not become\"\n\nWherever there are fish and so forth, drive [them] away without killing them.\n\nTechnical note: This verse appears to be giving instructions on how to deal with fish or other animals in a non-violent manner, which is consistent with Buddhist principles of non-harm (ahimsa).", - "translation": "Wherever there are fish and so forth, drive [them] away without killing them." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), སྤྱོད་པ་ (conduct/practice), ཚད་མེད་པ་ (immeasurable), སེམས་སྦྱང་བ་ (mind training), ངེས་པར་ (certainly)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from among\"\n- ནི་ is an emphasis particle\n- སྲིད་ indicates duration\n\n\nFrom among the immeasurable practices\nOf bodhisattvas that have been taught,\nThe practice of mind training\nShould certainly be engaged in for that duration.\n\n\nNote: \"སྤྱོད་པ་\" is translated as \"practice\" for consistency, though it can also mean \"conduct\" or \"behavior\". \"སེམས་སྦྱང་བ་\" is a technical term referring to the specific practice of mind training or lojong in Tibetan Buddhism.", + "translation": "From among the immeasurable practices\nOf bodhisattvas that have been taught,\nThe practice of mind training\nShould certainly be engaged in for that duration." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFish and other such creatures,\nDrive them away without killing them.\n", - "translation": "Fish and other such creatures,\nDrive them away without killing them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFrom the boundless practices\nOf the bodhisattvas that are taught,\nThe practices for training the mind\nShould certainly be engaged in for that long.\n", + "translation": "From the boundless practices\nOf the bodhisattvas that are taught,\nThe practices for training the mind\nShould certainly be engaged in for that long." } } }, "271": { - "source": "སྤོང་བའི་སེམས་ནི་ཐོབ་པ་ལས།། ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བཤད།།", - "target_gt": "Deciding to refrain from every harmful act Is said to be transcendent discipline.", + "source": "ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །", + "target_gt": "Three times each day and night, recite the Sutra in Three Sections. Relying on the victors and bodhichitta, pacify the remaining downfalls.", + "commentary_1": "དེ་དག་གིས་ནི་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་གསུམ་པོ་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བ་ནི་དུས་གསུམ་མོ། །ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་གསུམ་དུ་བྱས་ཏེ་ལན་དྲུག་ཏུའོ། །ཕུང་པོ་གསུམ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤགས་པ་ལས་གཞན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོན་པ་དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་རྒྱལ་བ་ལ་བརྟེན་པ་བྱས་པའོ། །ཞི་བ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཉིན་ལན་གསུམ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་སྟེ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་ཞིང་། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོབས་བཞི་ཚང་བར་འགྱུར་བས་དེས་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྔར་བཤད་པའི་ལྷག་མ་དེ་ཞི་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྤོང་བ (spong ba): abandoning, renunciation\nསེམས (sems): mind, attitude\nཐོབ་པ (thob pa): attain, obtain\nཚུལ་ཁྲིམས (tshul khrims): moral discipline, ethics\nཕ་རོལ་ཕྱིན་པ (pha rol phyin pa): pāramitā, perfection\n\nGrammar notes:\n- ནི: topic marker\n- ལས: ablative case, indicating \"from\" or \"by means of\"\n- བཤད: past tense of \"to explain\" or \"to teach\"\n\nFrom attaining the mind of renunciation,\nThe pāramitā of moral discipline is explained.\n\nTechnical note: ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ (pāramitā) refers to the six or ten perfections in Mahāyāna Buddhism, with ཚུལ་ཁྲིམས (moral discipline) being one of them.", - "translation": "From attaining the mind of renunciation, The pāramitā of moral discipline is explained." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nཉིན་དང་མཚན་མོ་(Day and night), ལན་གསུམ་(Three times), ཕུང་པོ་གསུམ་པ་(Three-part confession), གདོན་(Recite), རྒྱལ་(Victorious Ones), བྱང་ཆུབ་སེམས་(Bodhicitta), ལྟུང་བ་(Downfalls)\n\n\nThree times during day and night,\nOne should recite the three-part confession.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remainder of downfalls are thus pacified.\n\n\nNote: \"ཕུང་པོ་གསུམ་པ་\" refers to a specific confession practice in Tibetan Buddhism, often translated as \"Three Heaps Sutra\" or \"Confession of Downfalls to the Thirty-Five Buddhas.\"", + "translation": "Three times during day and night,\nOne should recite the three-part confession.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remainder of downfalls are thus pacified." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt is said that the perfection of moral discipline\nComes from a mind of renunciation.\n", - "translation": "It is said that the perfection of moral discipline\nComes from a mind of renunciation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThree times during day and night,\nOne should recite the Three Heaps Sutra.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remainder of downfalls will thereby be pacified.\n", + "translation": "Three times during day and night,\nOne should recite the Three Heaps Sutra.\nBy relying on the Victorious Ones and bodhicitta,\nThe remainder of downfalls will thereby be pacified." } } }, "272": { - "source": "སེམས་ཅན་མི་བསྲུན་ནམ་མཁའ་བཞིན།།", - "target_gt": "Harmful beings are everywhere like space itself.", + "source": "རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །", + "target_gt": "Whatever you do at any time, whether for your or others' sakes, make efforts to train in the precepts that have been taught for that situation.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་བསླབ་པར་བྱ་བ་མ་ངེས་པ་རྣམས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རང་ངམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་གྱི་དབང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་ངོ་། །གནས་སྐབས་ནི་གོ་མི་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བའོ། །བསླབ་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱའོ།།", + "commentary_2": "བཞི་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། བསླབ་བྱའི་གནས་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པ་དང་། ཡུལ་མང་པོ་ལ་བསླབ་པ་དང་། ཆེད་དུ་བྱ་བ་གཞན་དོན་དུ་བསླབ་པ་དང་། སློབ་པའི་གྲོགས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་དང་། སློབ་ཚུལ་ཤེས་པའི་དོན་དུ་མདོ་སོགས་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆེད་དུ་བྱ་བ་རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་སྟེ་གནས་སྐབས་གང་དུ་བྱ་བ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་རྒྱལ་པས་བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མི་བསྲུན་ (unruly/difficult to tame), ནམ་མཁའ་ (space/sky)\n\nGrammatical structure:\n- Simile construction using བཞིན་ (like/similar to)\n\nUnruly sentient beings [are] like space;\n\nTechnical note:\n- མི་བསྲུན་ (mi srun) is a common term in Tibetan Buddhist texts referring to beings who are difficult to discipline or tame, often used in the context of the bodhisattva's compassionate work.", - "translation": "Unruly sentient beings [are] like space;" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་ (self), གཞན་ (other), དབང་ (power/control), གནས་སྐབས་ (situation/circumstance), སྤྱོད་ (engage/practice), བསླབ་པ་ (training/precept), འབད་ (strive/exert)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་རུང་ : \"whether... or\"\n- ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་ : \"whatever one practices\"\n- གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི་ : relative clause \"that which has been taught\"\n\n\nWhether under one's own power or that of others,\nWhatever one practices in any circumstance,\nThat which has been taught as training,\nStrive to train in those circumstances.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of diligent practice in all situations, regardless of personal agency or external conditions.", + "translation": "Whether under one's own power or that of others,\nWhatever one practices in any circumstance,\nThat which has been taught as training,\nStrive to train in those circumstances." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nSentient beings are as boundless as space.", - "translation": "Sentient beings are as boundless as space." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་། །གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་། །བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི། །གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether by one's own power or another's,\nWhatever one does in any situation,\nWhatever training has been taught,\nStrive diligently to train in that situation.\n", + "translation": "Whether by one's own power or another's,\nWhatever one does in any situation,\nWhatever training has been taught,\nStrive diligently to train in that situation." } } }, "273": { - "source": "དེ་དག་གཞོམ་གྱིས་ཡོང་མི་ལང་།།", - "target_gt": "Impossible it is that all should be suppressed.", + "source": "རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །", + "target_gt": "There is nothing at all the victors' offspring should not learn, And for the wise who live like this, There's nothing that will not be merit.", + "commentary_1": "ཅི་ཡང་དེ་ལྟར་མ་ངེས་པས་སྟོན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པའི་ཤེས་བྱ་དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། གང་རུང་གཅིག་མ་ཤེས་ན་གཞན་དོན་རྫོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རིག་པའི་གནས་ལྔ་དག་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན། །འཕགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་དག་ཚར་གཅད་རྗེས་བཟུང་དང་། །བདག་ཉིད་ཀུན་ཤེས་བྱ་ཕྱིར་དེ་ལ་དེ་བརྩོན་བྱེད། །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་ཤིང་སློབ་པར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་དག་ (those), གཞོམ་ (defeat/overcome), མི་ལང་ (will not be able to)\n\nGrammatical structure:\n- གྱིས་ indicates an instrumental case, here used to form a conditional clause\n- ཡོང་ emphasizes the impossibility\n\nEven if [one] were to try to defeat those [Well-gone Ones], [one] will never be able to.\n\nNote: This line likely follows a description of the Buddha's qualities or attainments, emphasizing their unassailable nature.", - "translation": "Even if [one] were to try to defeat those [Well-gone Ones], [one] will never be able to." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་སྲས་ (rgyal sras) - bodhisattva, literally \"child of the victorious ones\"\nམི་བསླབ་པ་ (mi bslab pa) - not to train in\nམཁས་པ་ (mkhas pa) - skilled one, expert\nབསོད་ནམས་ (bsod nams) - merit\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses the construction གང་ཡང་...མིན་ (gang yang...min) and གང་ཡང་མེད་ (gang yang med) to express \"there is nothing that...\"\n- དེ་ལྟར་ (de ltar) means \"in that way\" or \"thus\"\n\n\nThere is nothing in which bodhisattvas do not train.\nFor the skilled ones who abide thus,\nThere is nothing that does not become merit.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the all-encompassing nature of bodhisattva training and how it transforms all actions into merit-generating activities for those who are skilled in the path.", + "translation": "There is nothing in which bodhisattvas do not train.\nFor the skilled ones who abide thus,\nThere is nothing that does not become merit." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThose [obstacles/afflictions] cannot be overcome by force.", - "translation": "Those [obstacles/afflictions] cannot be overcome by force." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ། །དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere is nothing that the bodhisattvas do not train in.\nFor the wise ones who abide in this way,\nThere is nothing that does not become merit.\n", + "translation": "There is nothing that the bodhisattvas do not train in.\nFor the wise ones who abide in this way,\nThere is nothing that does not become merit." } } }, "274": { - "source": "ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན།། དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ།།", - "target_gt": "But let this angry mind alone be overthrown, And it’s as though all foes had been subdued.", + "source": "དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །", + "target_gt": "Do nothing but what benefits beings directly or indirectly. Dedicate solely for beings' sakes everything to enlightenment.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་དངོས་སམ་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་པས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད་ཅིང་སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དུ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: ཁྲོ་བའི་སེམས་འདི་གཅིག་བཅོམ་ན།།\n\nKey terms:\nཁྲོ་བའི་སེམས་ (angry mind), གཅིག་ (one), བཅོམ་ (conquer/defeat), ན་ (if)\n\nGrammatical note: Conditional structure with ན་ (if)\n\nIf one conquers this angry mind,\n\nLine 2: དགྲ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོམས་དང་འདྲ།།\n\nKey terms:\nདགྲ་ (enemy), ཐམས་ཅད་ (all), ཆོམས་ (conquered), འདྲ་ (like/similar to)\n\n[It is] like conquering all those enemies.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of inner enemies (mental afflictions) being more significant than external foes.", - "translation": "If one conquers this angry mind, [It is] like conquering all those enemies." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །\n", + "output": "Key terms:\nདངོས་(Direct), བརྒྱུད་(Indirect), སེམས་ཅན་(Sentient beings), དོན་(Benefit/purpose), བྱང་ཆུབ་(Enlightenment), བསྔོ་(Dedicate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་རུང་ indicating \"whether... or\"\n- Emphatic ཁོ་ན་ (only/solely)\n- Terminative འོ་ at the end\n\n\nWhether directly or indirectly,\nI will engage in nothing other than the welfare of sentient beings.\nSolely for the sake of sentient beings,\nI dedicate all towards enlightenment.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva's exclusive focus on benefiting sentient beings and dedicating all actions towards their enlightenment.", + "translation": "Whether directly or indirectly,\nI will engage in nothing other than the welfare of sentient beings.\nSolely for the sake of sentient beings,\nI dedicate all towards enlightenment." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you conquer this angry mind,\nIt is as if you have conquered all enemies.\n", - "translation": "If you conquer this angry mind,\nIt is as if you have conquered all enemies." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་། །སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད། །སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether directly or indirectly,\nDo nothing other than benefit beings.\nFor the sole purpose of benefiting beings,\nDedicate all to enlightenment.\n", + "translation": "Whether directly or indirectly,\nDo nothing other than benefit beings.\nFor the sole purpose of benefiting beings,\nDedicate all to enlightenment." } } }, "275": { - "source": "ས་སྟེང་འདི་དག་ཀོས་གཡོག་ཏུ།། དེ་སྙེད་ཀོ་བས་ག་ལ་ལང་།།", - "target_gt": "To cover all the earth with sheets of leather— Where could such amounts of skin be found?", + "source": "རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །", + "target_gt": "Even at cost of your own life, never forsake the spiritual friend who's learned in the Mahayana and great in the bodhisattva vow.", + "commentary_1": "དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་དགེ་བ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །མཁས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཤེས་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་བསླབ་པའོ།།དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ།", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་འདིས་འགྲོ་བས་ན་ཐེག་པ་སྟེ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཡིན་ལ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། དམིགས་པ་ཆེ་བ་ཉིད་དང་ནི། །དེ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་གཉིས་དག་དང་། །ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། །ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་དང་། །ཡང་དག་གྲུབ་པ་ཆེན་པོ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཕྲིན་ལས་ཆེན་པོ་སྟེ། །ཆེན་པོ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་ཞེས་ནི་ངེས་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ལྟར་གྱི་ཆེན་པོ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེའི་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་སྟེ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དེ་རང་གི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nས་སྟེང་ (earth's surface), ཀོས་ (leather), གཡོག་ (cover), ག་ལ་ལང་ (how could it be sufficient?)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་དག་ (these) modifies ས་སྟེང་\n- དེ་སྙེད་ (that much) refers to the amount of leather needed\n\nTo cover these surfaces of the earth with leather,\nHow could that much leather ever be sufficient?\n\nTechnical note: This verse is likely from a text discussing the futility of trying to cover the entire world with leather to protect one's feet, instead of simply wearing shoes. It's a common Buddhist analogy for managing one's mind rather than trying to control external circumstances.", - "translation": "To cover these surfaces of the earth with leather, How could that much leather ever be sufficient?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ (spiritual friend), ཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), བརྟུལ་ཞུགས་ (vow/discipline)\n\nGrammar:\n- Use of ནི་ to emphasize the topic\n- Genitive particle འི་ in དགེ་བའི་ and སེམས་དཔའི་\n- Negation with མི་ in final line\n\n\nAlways, the spiritual friend\nWho is skilled in the meaning of the Mahāyāna\nAnd supreme in the bodhisattva's discipline,\nOne should not forsake even for the sake of one's life.\n\n\nNote: བརྟུལ་ཞུགས་ (tülzhuk) is often translated as \"vow\" or \"discipline\" in this context, referring to the bodhisattva's committed practice.", + "translation": "Always, the spiritual friend\nWho is skilled in the meaning of the Mahāyāna\nAnd supreme in the bodhisattva's discipline,\nOne should not forsake even for the sake of one's life." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo cover all this earth with leather,\nWhere could so many hides be found?\n", - "translation": "To cover all this earth with leather,\nWhere could so many hides be found?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe spiritual friend who is always virtuous,\nSkilled in the meaning of the Great Vehicle,\nAnd supreme in the discipline of bodhisattvas,\nShould not be abandoned even at the cost of one's life.\n", + "translation": "The spiritual friend who is always virtuous,\nSkilled in the meaning of the Great Vehicle,\nAnd supreme in the discipline of bodhisattvas,\nShould not be abandoned even at the cost of one's life." } } }, "276": { - "source": "ལྷམ་མཐིལ་ཙམ་གྱི་ཀོ་བས་ནི།། ས་སྟེང་ཐམས་ཅད་གཡོགས་དང་འདྲ།།", - "target_gt": "But with the leather soles of just my shoes It is as though I cover all the earth!", + "source": "དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Train in the ways to serve the guru from the life story of Shri Sambhava. This and the Buddha's other teachings are to be learned by reading sutras.", + "commentary_1": " དཔལ་འབྱུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་ལེའུ་གཅིག་གོ། །དང་གི་སྒྲས་གཞན་ཡང་བསྡུ་བའོ། །འདི་དང་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་མ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །", + "commentary_2": "བསྟེན་ཚུལ་ནི། སྡོང་པོ་བཀོད་པར་ཁྱིའུ་དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ལས་བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར། ཁུར་ཐམས་ཅད་ཁུར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ས་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་། བསམ་པ་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ཁོར་ཡུག་ལས་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ་མི་སྨོད་པས་བྲན། ང་རྒྱལ་དང་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་སྤོང་བས་ཕྱག་དར་བ། ཁུར་ལྕི་བ་བཀུར་བས་ཐེག་པ། མི་ཁྲོ་བས་ཁྱི། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་ལ་མི་སྐྱོ་བས་གྲུ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ངོར་བལྟ་བས་བུ་མཛངས་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་ནི་ནད་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ནི་སྨན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་སྨན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ནན་ཏན་ཉམས་སུ་བླང་བ་ནི་ནད་འཚོ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ནི། འདི་ཉིད་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་བསླབ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལྷམ་མཐིལ་ (sole of a shoe)\n- ཀོ་བ (leather)\n- ས་སྟེང་ (surface of the earth)\n- གཡོགས་ (cover)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་གྱི་ indicates \"mere\" or \"just\"\n- དང་འདྲ་ at the end denotes a simile (\"like\" or \"similar to\")\n\nWith leather [just] the size of a shoe sole,\n[It is] like covering the entire surface of the earth.\n\nTechnical note: This verse likely refers to a common Buddhist analogy about the impracticality of covering the earth with leather versus wearing shoes, illustrating the importance of transforming one's mind rather than trying to change external circumstances.", - "translation": "With leather [just] the size of a shoe sole, [It is] like covering the entire surface of the earth." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nདཔལ་འབྱུང་བ་ (Glorious Source/Origin), རྣམ་ཐར་ (Biography/Liberation Story), བླ་མ་ (Lama/Guru), བསྟེན་པ་ (To rely on/follow), མདོ་སྡེ་ (Sutra)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle) indicates \"from\"\n- ལྟར་ (comparative particle) means \"like/according to\"\n- དང་ (conjunction) connects items in a list\n- ནས་ (ablative particle) here indicates \"after\"\n\n\nFrom the biography of the Glorious Source,\nTrain in the way of relying on the lama.\nThis and other Buddha-proclaimed teachings,\nShould be understood by reading the sutras.\n\n\nNote: \"དཔལ་འབྱུང་བ་\" could refer to a specific master or text, but without more context, it's translated generally as \"Glorious Source.\" The text emphasizes learning from both a specific teaching and broader Buddhist scriptures.", + "translation": "From the biography of the Glorious Source,\nTrain in the way of relying on the lama.\nThis and other Buddha-proclaimed teachings,\nShould be understood by reading the sutras." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nCovering the soles of one's shoes with leather\nIs like covering the entire surface of the earth.\n", - "translation": "Covering the soles of one's shoes with leather\nIs like covering the entire surface of the earth." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFrom the life story of Glorious Sambhava,\nLearn the proper way to rely on a spiritual teacher.\nThis and other instructions given by the Buddha\nShould be understood by reading the sutras.\n", + "translation": "From the life story of Glorious Sambhava,\nLearn the proper way to rely on a spiritual teacher.\nThis and other instructions given by the Buddha\nShould be understood by reading the sutras." } } }, "277": { - "source": "དེ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་ཡང་།། བདག་གིས་ཕྱིར་བཟློག་མི་ལང་གི།", - "target_gt": "And thus the outer course of things I myself cannot restrain.", + "source": "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "The precepts are described in the sutras, so therefore you should read the sutras. As a beginning, you should read the Sutra of Akashagarbha.", + "commentary_1": " རྩ་བའི་ལྟུང་བ་ནི་གང་སྡོམ་པ་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་རྣམས་སྣང་སྟེ་གསལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ལས་ལྟུང་བ་དང་དེ་བཅོས་ཐབས་བསྟན་ལ། དེ་དག་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཤེས་དགོས་པས་སོ། །སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་ངེས་པར་ཏེ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), ཕྱི་རོལ (external), དངོས་པོ (things/phenomena), བདག (self), ཕྱིར་བཟློག (reverse/turn back), མི་ལང (not able)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ is a particle indicating \"also\" or \"even\"\n- གི at the end is a final particle indicating a statement\n\nLikewise, external phenomena also,\nI am not able to reverse [them] back.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the inability to control or reverse external phenomena, which is a common theme in Buddhist philosophy regarding the nature of reality and impermanence.", - "translation": "Likewise, external phenomena also, I am not able to reverse [them] back." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nམདོ་སྡེ་ (sūtra), བསླབ་པ་ (training/precepts), ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ (Ākāśagarbha)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ལས་: ablative plural particle, indicating \"from\"\n- བཀླག་པར་བྱ་: future tense construction, \"should be read\"\n- ཐོག་མ་ཉིད་དུ་: adverbial phrase, \"at the very beginning\"\n\n\nThe trainings appear in the sūtras.\nTherefore, one should read the sūtras.\nThe Ākāśagarbha Sūtra\nShould be looked at first.\n\nNote: Ākāśagarbha is left untranslated as it's a proper name, literally meaning \"Essence of Space.\"", + "translation": "The trainings appear in the sūtras.\nTherefore, one should read the sūtras.\nThe Ākāśagarbha Sūtra\nShould be looked at first." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLikewise, external objects\nCannot be reversed by oneself.\n", - "translation": "Likewise, external objects\nCannot be reversed by oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་། །དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe trainings appear in the sutras,\nTherefore one should read the sutras.\nThe Sutra of the Essence of Space\nShould be studied first of all.\n", + "translation": "The trainings appear in the sutras,\nTherefore one should read the sutras.\nThe Sutra of the Essence of Space\nShould be studied first of all." } } }, "278": { - "source": "བདག་གི་སེམས་འདི་ཕྱིར་བཟློག་བྱའི།། གཞན་རྣམས་བཟློག་གོ་ཅི་ཞིག་དགོས།།", - "target_gt": "But let me just restrain my mind, And what is left to be restrained?", + "source": "གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །", + "target_gt": "Because it teaches in detail what must be practiced constantly, over and over again, you should read the Compendium of Trainings.", + "commentary_1": " རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའོ།།བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་དང་། འདི་ཉིད་ཀྱི་མཛད་པ་པོས་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་མཛད་པའོ། །", + "commentary_2": "རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བ་ནི་དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་ཏུ་སྟོན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་གི་(my), སེམས་(mind), ཕྱིར་བཟློག་(turn back/reverse), གཞན་རྣམས་(others), དགོས་(need)\n\nGrammatical notes:\n- བྱའི་ is a future/imperative particle\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative phrase meaning \"what\"\n\nThis mind of mine should be turned back;\nWhat need is there to turn back others?\n\nTechnical note: \nཕྱིར་བཟློག་ (turn back/reverse) is a key concept here, likely referring to the practice of reversing or transforming one's own mind, which is a fundamental principle in Tibetan Buddhist mind training (lojong).", - "translation": "This mind of mine should be turned back; What need is there to turn back others?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྟག་ཏུ་(always), སྤྱད་པ་(practice/conduct), རྒྱ་ཆེར་(extensively), རབ་སྟོན་པ་(teach/demonstrate), བསླབ་པ་(training/discipline), ཀུན་ལས་བཏུས་པ་(compendium), ངེས་པར་(certainly), ཡང་དང་ཡང་དུ་(again and again)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཕྱིར་ introduces a reason\n- པས་ at the end of the second line indicates causation\n\n\nBecause it extensively teaches\nThat which is to be always practiced,\nOne should certainly look again and again\nAt the Compendium of All Trainings.\n\nNote: བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ (Compendium of All Trainings) likely refers to a specific text, possibly Śikṣāsamuccaya by Śāntideva.", + "translation": "Because it extensively teaches\nThat which is to be always practiced,\nOne should certainly look again and again\nAt the Compendium of All Trainings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI should turn back this mind of mine;\nWhat need is there to turn back others?\n", - "translation": "I should turn back this mind of mine;\nWhat need is there to turn back others?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི། །དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས། །བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་། །ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBecause it is always practiced,\nIt is extensively taught from that.\nThe compendium of all trainings\nShould certainly be examined again and again.\n", + "translation": "Because it is always practiced,\nIt is extensively taught from that.\nThe compendium of all trainings\nShould certainly be examined again and again." } } }, "279": { - "source": "སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་།། ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "A clear intent can fructify And bring us birth in such as Brahmā’s realm.", + "source": "ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Or else, for the time being, read The shorter Compendium of Sutras, And also you should try to study The two by noble Nagarjuna.", + "commentary_1": " གཉིས་པ་ནི་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའོ། །བརྗོད་པ་གཉིས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་གཉིས་པ་ཡང་གཉིས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "ཡང་ན་རེ་ཞིག་ཚིག་དོན་མདོར་བསྡུས་པའི་མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པ་དེ་བལྟའོ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསླབ་བཏུས་དང་མདོ་བཏུས་གཉིས་པོའང་འབད་དེ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིར་མི་སྣང་བ་དེ་དག་ལས་སྣང་ངོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པའོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སེམས་གསལ་གཅིག་བསྐྱེད་འབྲས་བུ་གང་།།\n\nKey terms:\nསེམས་གསལ་ (clear mind), བསྐྱེད་ (generate/cultivate), འབྲས་བུ་ (result/fruit)\n\nGrammatical note: གང་ here is used as an interrogative, indicating a question.\n\nWhat is the result of cultivating a single clear mind?\n\nLine 2: ཚངས་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར།།\n\nKey terms:\nཚངས་ (Brahma), ལ་སོགས་པ་ (and so forth), ལྟར་ (like/as)\n\n[It is] like [becoming] Brahma and so forth.\n\nTechnical note: ཚངས་ (Brahma) refers to the highest god in the form realm according to Buddhist cosmology.", - "translation": "What is the result of cultivating a single clear mind? [It is] like [becoming] Brahma and so forth." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nམདོར་བསྡུས་པ (Condensed), མདོ་ (Sūtra), བཏུས་པ (Compilation), འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ (Ārya Nāgārjuna)\n\n\nOr else, for now, one should study\nThe condensed compilation of all sūtras.\nOne should also diligently study\nThe two [texts] composed by Ārya Nāgārjuna.\n\nNote: \"The two [texts]\" likely refers to specific works by Nāgārjuna, but without further context, it's not specified which ones.", + "translation": "Or else, for now, one should study\nThe condensed compilation of all sūtras.\nOne should also diligently study\nThe two [texts] composed by Ārya Nāgārjuna." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nJust as a single clear thought produces results,\nSo too does purity and the like.\n", - "translation": "Just as a single clear thought produces results,\nSo too does purity and the like." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི། །མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི། །གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAlternatively, for now briefly summarized,\nLook at the collection of all sutras.\nThe two works composed by the noble Nagarjuna\nShould also be studied with diligence.\n", + "translation": "Alternatively, for now briefly summarized,\nLook at the collection of all sutras.\nThe two works composed by the noble Nagarjuna\nShould also be studied with diligence." } } }, "280": { - "source": "ལུས་ངག་བཅས་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་།། སྤྱོད་པ་ཞན་པས་དེ་ལྟ་མིན།།", - "target_gt": "The acts of body and of speech are less— They do not generate a like result.", + "source": "གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །", + "target_gt": "What those do not prohibit is what you should act upon. To guard the minds of worldly people, noting the precepts, act correctly.", + "commentary_1": " ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་བསླབ་པ་བསྲུང་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་དུ་བཀག་པ་མེད་པའི་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་དོན་དུ་ཡིན་པས་ན། བསླབ་པ་མཐོང་ནས་བསླབ་པ་དེ་དང་མི་འགལ་བར་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་མོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ །དྲན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྔར་བརྗོད་དོ། །ཤེས་བཞིན་གྱི་མ་བརྗེད་པས་དེ་ངེས་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གང་ལས་བྱ་བ་གང་ནི་མ་བཀག་པ་དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་མ་དད་པ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བསླབ་བཏུས་སོགས་ལས་དེ་ཡོད་པའི་བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་པར་སྤྱད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), ངག་ (speech), འབྲས་བུ་ (result/fruit), སྤྱོད་པ་ (conduct), ཞན་པ་ (weak/poor)\n\nGrammatical notes:\n- བཅས་པའི་ indicates \"together with\" or \"including\"\n- ཡང་ is a particle often meaning \"also\" or \"even\"\n- དེ་ལྟ་མིན is a negation phrase meaning \"is not like that\"\n\nEven the fruit of body and speech,\nDue to poor conduct, is not like that.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between conduct (སྤྱོད་པ་) and the results (འབྲས་བུ་) of actions of body and speech, suggesting that weak or poor conduct negatively affects these results.", - "translation": "Even the fruit of body and speech, Due to poor conduct, is not like that." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། །\n", + "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབཀག་པ་ (to prohibit), སྤྱད་པ་ (to practice/engage in), འཇིག་རྟེན་ (world), སེམས་ (mind), བསྲུང་བ་ (to protect), བསླབ་པ་ (training/discipline)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལས་གང་ནི་ forms a correlative construction: \"whatever from whatever\"\n- བྱ་བ་སྟེ། indicates a statement of what should be done\n- ཕྱིར། indicates purpose: \"in order to\"\n- ནས་ connects two actions: \"having seen... practice\"\n\n\nWhatever is not prohibited from whatever [source],\nThat very thing should be practiced.\nIn order to protect the worldly mind,\nHaving seen the training, practice it correctly.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the scope of Buddhist practice, emphasizing that one should engage in all practices that are not explicitly forbidden, while being mindful of conventional norms and proper training.", + "translation": "Whatever is not prohibited from whatever [source],\nThat very thing should be practiced.\nIn order to protect the worldly mind,\nHaving seen the training, practice it correctly." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAlthough there may be results of body and speech,\nDue to weak conduct, it is not so.\n", - "translation": "Although there may be results of body and speech,\nDue to weak conduct, it is not so." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ། །དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར། །བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhatever is not prohibited,\nThat itself should be practiced.\nIn order to protect the mind of the world,\nHaving seen the training, practice it properly.\n", + "translation": "Whatever is not prohibited,\nThat itself should be practiced.\nIn order to protect the mind of the world,\nHaving seen the training, practice it properly." } } }, "281": { - "source": "བཟླས་བརྗོད་དང་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀུན།། ཡུན་རིང་དུས་སུ་སྤྱད་བྱས་ཀྱང་།། སེམས་གཞན་གཡེངས་པས་བྱས་པ་ནི།། དེ་ཉིད་རིག་པས་དོན་མེད་གསུངས།།", - "target_gt": "Recitations and austerities, Long though they may prove to be, If practiced with distracted mind, Are futile, so the Knower of Reality has said.", + "source": "ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །", + "target_gt": "In brief, the characteristic of maintaining awareness is just this: Examine over and over again the status of your mind and body.", + "commentary_1": " ལུས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་ནི། བླང་དོར་ཤེས་པའི་བློས་རང་གི་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་ཁོ་ནར་མདོར་ན་ནི་ཤེས་བཞིན་སྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nབཟླས་བརྗོད་(recitation), དཀའ་ཐུབ་(austerities), ཀུན་(all)\n\nAll recitations and austerities,\n\nLine 2:\nཡུན་རིང་(long time), དུས་སུ་(for a period), སྤྱད་(practiced), བྱས་(done)\n\nEven if practiced for a long period of time,\n\nLine 3:\nསེམས་(mind), གཞན་(elsewhere), གཡེངས་པས་(distracted), བྱས་པ་(done)\n\nIf done with a mind distracted elsewhere,\n\nLine 4:\nདེ་ཉིད་རིག་པས་(by those who know reality), དོན་མེད་(meaningless), གསུངས་(is taught)\n\nIs taught to be meaningless by those who know reality.\n\nNote: དེ་ཉིད་རིག་པས་ refers to those with direct realization of ultimate reality, often used in reference to buddhas or advanced practitioners.", - "translation": "All recitations and austerities, Even if practiced for a long period of time, If done with a mind distracted elsewhere, Is taught to be meaningless by those who know reality." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །\n", + "output": "Key terms:\nལུས་(body), སེམས་(mind), གནས་སྐབས་(state/condition), བརྟག་(examine), ཤེས་བཞིན་(introspective awareness), བསྲུང་(guard/protect)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (locative particle) indicating \"in\" or \"regarding\"\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ (repetitive construction) meaning \"again and again\"\n- མདོར་ན་ (adverbial phrase) meaning \"in brief\"\n- ནི་ (topic particle) emphasizing the following phrase\n\n\nRegarding the states of body and mind,\nOne should examine again and again.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding introspective awareness.\n\nTechnical note: ཤེས་བཞིན་ (sheshin) is a key term in Tibetan Buddhist meditation practice, referring to a state of continuous mindful awareness or vigilance.", + "translation": "Regarding the states of body and mind,\nOne should examine again and again.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding introspective awareness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one may practice recitations and austerities\nFor a long time with great effort,\nIf done with a distracted mind,\nThe wise say it is meaningless.\n", - "translation": "Though one may practice recitations and austerities\nFor a long time with great effort,\nIf done with a distracted mind,\nThe wise say it is meaningless." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི། །ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nRepeatedly examine\nThe state of your body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding awareness.\n", + "translation": "Repeatedly examine\nThe state of your body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding awareness." } } }, "282": { - "source": "གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག། སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན།། བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་།། དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམས།།", - "target_gt": "All those who fail to understand The secret of the mind, the greatest of all things, Although they wish for joy and sorrow’s end, Will wander to no purpose, uselessly.", + "source": "ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །", + "target_gt": "With body, I will practice these— What does just mouthing words achieve? Does merely reading medical books Bring benefit to patients?", + "commentary_1": " ལུས་ནི་ཡིད་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་ཡིན་པས་ལུས་ཀྱི་བྱ་བར་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྨན་དཔྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ནད་གསོ་བའི་བསྟན་བཅོས་སོ།།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དེ་དག་རྒྱུད་ལ་སྦྱར་བ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་ནི། ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་འདི་དག་ལེགས་པར་སྤྱད་པར་བྱའི་ཉམས་སུ་མི་ལེན་པར་ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་དོན་ཅི་ཞིག་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་ནད་པ་དག་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་མིག་གཉིས་མི་ལྡན་ན། །ཐོས་སོགས་ལུས་སྟོབས་ལྡན་ཡང་འཁོར་བ་ཡི། །ས་ཁྱོན་ཆེ་ལས་བརྒལ་བར་མི་ནུས་པས། །དྲན་ཤེས་གཅེས་པར་ཟུངས་ཤིག་ཤེས་ལྡན་དག །ལེའུ་ལྔ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག།\nKey terms: གང་གིས་ (whoever), ཆོས་ (Dharma), གཙོ་བོ་ (principal), མཆོག (supreme)\n\nWhoever [does not know] the supreme principal of the Dharma,\n\n2. སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན།།\nKey terms: སེམས་ (mind), གསང་ (secret), མ་ཤེས་ (not know)\n\nIf [they] do not know this secret of the mind,\n\n3. བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་།།\nKey terms: བདེ་ (happiness), ཐོབ་ (attain), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གཞོམ་ (destroy), འདོད་ (desire)\n\nAlthough [they] desire to attain happiness and destroy suffering,\n\n4. དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམས།།\nKey terms: དོན་མེད་ (meaningless), འཁྱམས་ (wander)\n\nThey wander meaninglessly in futility.\n\nNote: གྱི་ནར་ is an emphatic particle emphasizing the futility of the wandering.", - "translation": "Whoever [does not know] the supreme principal of the Dharma, If [they] do not know this secret of the mind, Although [they] desire to attain happiness and destroy suffering, They wander meaninglessly in futility." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), སྤྱད་པར་བྱ་ (to practice/engage in), ཚིག་ཙམ་ (mere words), འགྲུབ་ (accomplish), སྨན་དཔྱད་ (medical treatise), ནད་པ་ (patient)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical questions with ཅི་ཞིག་ and འམ་\n- Instrumental case with གྱིས་\n\n\nThese should be practiced with the body.\nWhat is accomplished by mere recitation of words?\nBy merely reading medical treatises,\nWill patients be benefited?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of actual practice over theoretical knowledge, using medical treatment as an analogy.", + "translation": "These should be practiced with the body.\nWhat is accomplished by mere recitation of words?\nBy merely reading medical treatises,\nWill patients be benefited?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme essence of the Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nOne will wander aimlessly without purpose.\n", - "translation": "If one does not know this secret of the mind,\nWhich is the supreme essence of the Dharma,\nThough one desires to attain happiness and overcome suffering,\nOne will wander aimlessly without purpose." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ། །ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ། །སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThese should be practiced with the body.\nWhat can be accomplished by mere words?\nBy merely reading medical texts,\nHow can patients be helped?\n", + "translation": "These should be practiced with the body.\nWhat can be accomplished by mere words?\nBy merely reading medical texts,\nHow can patients be helped?" } } }, "283": { - "source": "དེ་ལྟས་བདག་གི་སེམས་འདི་ནི།། ལེགས་བཟུང་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore I will take in hand And well protect this mind of mine.", + "source": "བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "One moment's anger destroys all good deeds accumulated in a thousand aeons, such as giving or offering to the buddhas.", + "commentary_1": " གོང་དུ་སྦྱིན་པ་གོ་རིམས་མ་ངེས་པར་བཤད་པའི་རྗེས་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་ནས་བཟོད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའོ། །མཆོད་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མཆོད་པའོ། །ལེགས་པར་སྤྱད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །དེ་ཀུན་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཞེ་སྡང་བའོ། །", + "commentary_2": "བཟོད་པའི་ལེའུ་ལ་གཉིས། བཟོད་པ་སྒོམ་པར་འོས་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། བཟོད་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། མཐོང་བའི་འབྲས་བུ་དང་། དེ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང་བདེ་གཤེགས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཆོད་པ་དང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །དེ་ཉིད་འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་རོལ་པའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསགས་པའི་དགེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདི་ལ་གཞོམ་བྱ་དང་། འཇོམས་བྱེད་དང་། འཇོམས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སྤྱིར་དགེ་བ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་མ་ཟིན་པ་བསོད་ནམས་ཆ་མཐུན་གྱི་དང་། བདག་མེད་རྟོགས་པས་ཟིན་པ་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་ཙམ་དང་། ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀས་ཟིན་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་དང་པོ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་ངོ་བོ་དྲག་ཏུ་འཁྲུགས་པ། རྗེས་ཀྱང་འགྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞིང་། གསུམ་པ་ནི། ས་བོན་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པ་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ནུས་པ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ལན་གྲངས་གཞན་དུ་མྱོང་འགྱུར་དུ་བསྒྱུར་བ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ལྕི་བ་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོག་མར་སྨིན་པར། གནས་བརྟན་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལྕི་གང་དང་། །ཉེ་བ་གང་དང་གོམས་པ་གང་། །སྔར་བྱས་གང་ཡིན་དེ་དག་ལས། །སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམ་སྨིན་འགྱུར། །ཞེས་བཤད་པས་སོ་ཟེར་ཡང་མྱོང་དུས་བསྒྱུར་པ་ནི་ཐར་ཆ་ལ་ཡང་ནུས་པས་གཞོམ་བྱ་མ་ངེས་ཤིང་། འཇོམས་ཚུལ་ཡང་མ་ངེས་ཏེ། འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ལས། ཉེ་བ་འཁོར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་སྲབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་མགལ་དུམ་ལ་ཡང་སེམས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ལ་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟས་ (therefore), སེམས་ (mind), ལེགས་བཟུང་ (well-grasped), བསྲུང་ (protect)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གི་ (my) is a genitive construction\n- བྱ (do) at the end indicates an imperative or exhortation\n\nTherefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-protected.\n\nTechnical note: \nThe repetition of ལེགས་ (well) emphasizes the thoroughness of the action, a common rhetorical device in Tibetan Buddhist texts.", - "translation": "Therefore, this mind of mine Should be well-grasped and well-protected." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Key terms:\nབསྐལ་པ་(kalpa), སྦྱིན་(generosity), བདེ་གཤེགས་(Sugata), མཆོད་(offerings), ལེགས་སྤྱད་(virtuous deeds), ཁོང་ཁྲོ་(anger)\n\nGrammatical notes:\n- སྟོང་དུ་: \"for a thousand\"\n- བསགས་པ་ཡི་: genitive particle indicating possession/relation\n- ལ་སོགས་: \"and so forth\"\n- གང་ཡིན་: relative clause marker\n- གཅིག་གིས་: instrumental case, \"by one\"\n\n\nThe virtuous deeds accumulated for a thousand kalpas,\nSuch as generosity and offerings to the sugatas,\nAll of these\nAre destroyed by a single instance of anger.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the destructive power of anger in relation to accumulated merit, a common theme in Buddhist ethics.", + "translation": "The virtuous deeds accumulated for a thousand kalpas,\nSuch as generosity and offerings to the sugatas,\nAll of these\nAre destroyed by a single instance of anger." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-guarded.\n", - "translation": "Therefore, this mind of mine\nShould be well-grasped and well-guarded." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང་། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe merit accumulated over a thousand eons\nThrough generosity, offerings to the Buddhas, and other virtuous deeds,\nAll of that can be destroyed\nBy a single moment of anger.\n", + "translation": "The merit accumulated over a thousand eons\nThrough generosity, offerings to the Buddhas, and other virtuous deeds,\nAll of that can be destroyed\nBy a single moment of anger." } } }, "284": { - "source": "སེམས་བསྲུང་བརྟུལ་ཞུགས་མ་གཏོགས་པ།། བརྟུལ་ཞུགས་མང་པོས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "What use to me are many disciplines, If I can’t guard and discipline my mind?", + "source": "ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "There is no misdeed like hatred; No austerity like patience. So cultivate assiduously Patience in various ways.", + "commentary_1": " རང་གི་རྟེན་བཅོམ་ནས་གཞན་ཡང་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེ་སྡང་ངོ་། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱ་དང་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་འཇོམས་པར་བྱེད་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེ་སྡང་དང་སྡིག་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན། དེ་སྤངས་ལ་བཟོད་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞེ་སྡང་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ། །བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་སོ། །ཞེ་སྡང་གི་ཉེས་པ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མྱོང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་གཞན་མེད་ཅིང་དེའི་གཉེན་པོ་བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད་པ་དེ་བས་ན་བཟོད་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), བསྲུང་ (protect/guard), བརྟུལ་ཞུགས་ (discipline/vow), མ་གཏོགས་པ (except for)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཞིག་བྱ is a rhetorical question structure meaning \"what's the use of?\"\n- མང་པོས་ is an instrumental case indicating \"by means of many\"\n\nExcept for the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many [other] disciplines?\n\nTechnical note: བརྟུལ་ཞུགས་ (tülzhuk) is a technical term in Tibetan Buddhism referring to ascetic practices or vows. Here it's contrasted between the essential discipline of mind protection and other, potentially less crucial, practices.", - "translation": "Except for the discipline of guarding the mind, What use are many [other] disciplines?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), སྡིག་པ་ (negativity/sin), བཟོད་པ་ (patience), དཀའ་ཐུབ་ (austerity), ནན་ཏན་ (diligence), བསྒོམ་ (meditate/cultivate)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུའི་ comparative particle \"like\"\n- མེད་ negative existential \"there is no\"\n- དེ་བས་ \"therefore\"\n- སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་ \"in various ways\"\n\n\nThere is no negativity like anger,\nThere is no austerity like patience.\nTherefore, on patience diligently\nMeditate in various ways.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the supreme importance of patience (བཟོད་པ་) in Buddhist practice, contrasting it with the destructive nature of anger.", + "translation": "There is no negativity like anger,\nThere is no austerity like patience.\nTherefore, on patience diligently\nMeditate in various ways." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nOther than the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?\n", - "translation": "Other than the discipline of guarding the mind,\nWhat use are many other disciplines?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere is no sin like hatred,\nThere is no austerity like patience.\nTherefore, one should diligently\nCultivate patience in various ways.\n", + "translation": "There is no sin like hatred,\nThere is no austerity like patience.\nTherefore, one should diligently\nCultivate patience in various ways." } } }, "285": { - "source": "མ་གྲངས་གྲོལ་བའི་ཁྲོད་གནས་ན།། བསྒྲིམས་ཏེ་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་བཞིན།། སྐྱེ་བོ་ངན་ཁྲོད་གནས་པས་ཀྱང་།། སེམས་ཀྱི་རྨ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྲུང་།།", - "target_gt": "When in wild, unruly crowds, I’m careful and attentive of my wounds; Likewise, when in evil company, This wound, my mind, I’ll constantly protect.", + "source": "ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །", + "target_gt": "When pangs of hatred clutch the mind, It does not feel any peace. No joy, no comfort can be had, No sleep, no constancy can be found.", + "commentary_1": " ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཞི་བའི་ཡིད་ཅེས་པ་ནི་ཡིད་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །དགའ་བ་ཉིད་བདེ་བའོ། །མི་འཐོབ་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་མེ་འབར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟན་མེད་ནི་མི་བརྟན་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན་ཡིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ཡིད་དགའ་བ་དང་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་བདེ་བའང་མི་ཐོབ་ལ། གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་དེ་ལུས་སེམས་སོ་མི་ཐུབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- Line 1: མ་གྲངས་(uncounted), གྲོལ་བ་(liberated)\n- Line 2: བསྒྲིམས་ཏེ་(diligently), རྨ་(wound), བག་བྱེད་(be cautious)\n- Line 3: སྐྱེ་བོ་ངན་(evil people)\n- Line 4: སེམས་ཀྱི་རྨ་(wound of the mind), བསྲུང་(protect)\n\nGrammar notes:\n- ན་ and པས་ indicate conditional clauses\n- བཞིན་ indicates a simile\n\nEven if dwelling among the uncounted liberated ones,\nOne should be diligent, as if guarding a [physical] wound.\nLikewise, when dwelling among evil people,\nOne should always protect this wound of the mind.\n\nTechnical note: The verse emphasizes the importance of mental vigilance in both favorable and unfavorable circumstances, using the metaphor of a wound to represent the vulnerability of the mind.", - "translation": "Even if dwelling among the uncounted liberated ones, One should be diligent, as if guarding a [physical] wound. Likewise, when dwelling among evil people, One should always protect this wound of the mind." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), ཟུག་རྔུ་ (thorn/pain), སེམས་འཆང་ (hold in mind), ཞི་བ་ (peace), ཉམས་མྱོང་ (experience), དགའ་ (joy), བདེ་བ་ (happiness), གཉིད་ (sleep), བརྟན་ (stability)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- Negation with མི་ and མེད་\n- ལ་ connective particle\n\n\nIf one holds a mind of the thorn of anger,\nThe mind will not experience peace.\nOne will not attain joy and happiness,\nSleep will not come, and one will become unstable.\n\n\nNote: ཟུག་རྔུ་ (thorn) is a metaphor for the painful, piercing quality of anger.", + "translation": "If one holds a mind of the thorn of anger,\nThe mind will not experience peace.\nOne will not attain joy and happiness,\nSleep will not come, and one will become unstable." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven when dwelling among those who are liberated,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when living among evil people,\nAlways guard this wound of the mind.\n", - "translation": "Even when dwelling among those who are liberated,\nBe vigilant, as if tending to a wound.\nLikewise, when living among evil people,\nAlways guard this wound of the mind." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན། །ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་། །དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ། །གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one harbors a mind of anger and resentment,\nThe mind will not experience peace.\nJoy and happiness will not be attained,\nSleep will not come, and stability will be lost.\n", + "translation": "If one harbors a mind of anger and resentment,\nThe mind will not experience peace.\nJoy and happiness will not be attained,\nSleep will not come, and stability will be lost." } } }, "286": { - "source": "རྨ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཡིས།། སྐྲག་པའང་རྨ་ཡི་བག་བྱེད་ན།། བསྡུས་འཇོམས་རིས་འཇོམས་སྐྲག་པ་དག། སེམས་ཀྱི་རྨ་ལྟ་ཅི་མི་བསྲུང་།།", - "target_gt": "For if I carefully protect my wounds Because I fear the pain of minor injuries, Why should I not protect the wound that is my mind, For fear of being crushed beneath the cliffs of hell?", + "source": "གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། །", + "target_gt": "Even though he has shown them favor With riches and respect, Dependents will confront and kill A master filled with hate.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཉིད་དོ། །སྡང་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་མི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "བྲན་སོགས་གང་དག་ལ་རྗེ་བོས་ནོར་དང་བཀུར་སྟིའི་དྲིན་བྱིན་ཅིང་རྗེ་བོ་དེ་ལ་བསྟེན་པར་གྱུར་པའི་བྲན་སོགས་དེ་དག་ཀྱང་ནི་ཞེ་སྡང་ལྡན་པའི་རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nརྨ་ (wound), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཆུང་ངུ་ (small)\n\nBy the small suffering of a wound,\n\nLine 2:\nསྐྲག་པ་ (fear), བག་བྱེད་ (to be cautious)\n\nIf one becomes fearful and takes precautions for the wound,\n\nLine 3:\nབསྡུས་འཇོམས་ (crushing), རིས་འཇོམས་ (destroying), སྐྲག་པ་ (fear)\n\nThen [regarding] the fears of being crushed and destroyed,\n\nLine 4:\nསེམས་ (mind), རྨ་ (wound), བསྲུང་ (protect)\n\nWhy not protect against the wounds of the mind?\n\nKey grammatical notes:\n- Line 2: ན་ (if) conditional particle\n- Line 4: ཅི་མི་ (why not) rhetorical question structure\n\nThis verse uses the metaphor of physical wounds to discuss mental suffering, emphasizing the importance of protecting the mind from psychological harm.", - "translation": "By the small suffering of a wound, If one becomes fearful and takes precautions for the wound, Then [regarding] the fears of being crushed and destroyed, Why not protect against the wounds of the mind?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nནོར་ (wealth), བཀུར་སྟི་ (honor/respect), དྲིན་ (kindness/favor), བརྟེན་ (depend on), སྡང་ (hatred), རྗེ་དཔོན་ (lord/master)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་...དེ་དག་ construction indicating \"those who...\"\n- ཡིས་ and ལ་ particles indicating instrumental and indirect object\n- གྱུར་པ་ past tense verb\n- ལྡན་པའི་ adjectival phrase\n\n\nThose who, through wealth and honor,\nHave been given kindness and depended on them,\nEven they, filled with hatred,\nAttack to kill that lord.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the phenomenon of people turning against their benefactors, even to the point of violence, despite having received kindness and support from them.", + "translation": "Those who, through wealth and honor,\nHave been given kindness and depended on them,\nEven they, filled with hatred,\nAttack to kill that lord." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one is frightened by even a small wound's pain,\nAnd takes care to protect that wound,\nThen how much more should one guard against\nThe terrors that crush and destroy the mind?\n", - "translation": "If one is frightened by even a small wound's pain,\nAnd takes care to protect that wound,\nThen how much more should one guard against\nThe terrors that crush and destroy the mind?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས། །དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི། །རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who, through wealth and honor,\nHave been given kindness and relied upon,\nEven they will turn against\nAnd seek to kill that hateful lord.\n", + "translation": "Those who, through wealth and honor,\nHave been given kindness and relied upon,\nEven they will turn against\nAnd seek to kill that hateful lord." } } }, "287": { - "source": "སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་གནས་བྱེད་ན།། སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་ཁྲོད་གནས་སམ།། བུད་མེད་ཁྲོད་ན་གནས་ཀྱང་རུང་།།", - "target_gt": "If this is how I act and live, Then even in the midst of evil folk, Or even with fair women, all is well.", + "source": "དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "He will distress his friends. Those gathered with gifts won't serve. In brief, there is not anything That makes the angry happy.", + "commentary_1": " དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གོ་སླའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲས་བརྟགས་པའོ། །", + "commentary_2": "ཞེ་སྡང་དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་བྱེད། སྦྱིན་པས་སེམས་ཅན་བསྡུས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་གི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་དང་རྟེན་ཅིང་འགྲོགས་པར་མི་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this passage and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nསྤྱོད་པ་ (conduct), གནས་བྱེད་ (dwell/abide), སྐྱེ་བོ་ངན་པ་ (evil people), ཁྲོད་ (midst), བུད་མེད་ (women)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲས་ (like this) modifies སྤྱོད་པ་ (conduct)\n- ན (if) conditional particle\n- སམ (or) conjunction\n- ཀྱང་རུང་ (even if/although) concessive construction\n\nIf one abides with conduct like this,\nWhether dwelling among evil people,\nOr even if residing in the midst of women,\n\nTechnical note: The term སྐྱེ་བོ་ངན་པ་ (evil people) is often used in Buddhist texts to refer to those with negative influences or non-virtuous behavior, not necessarily inherently evil individuals.", - "translation": "If one abides with conduct like this, Whether dwelling among evil people, Or even if residing in the midst of women," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཛའ་བཤེས་ (friends), སྐྱོ་བ་ (weary/discouraged), སྦྱིན་པ་ (generosity), བསྟེན་ (rely on/associate with), ཁྲོ་བ་ (anger), བདེར་གནས་ (dwell in happiness)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡིས་ (instrumental case, \"by that\")\n- བསྡུས་ཀྱང་ (concessive, \"even though gathered\")\n- མདོར་ན་ (adverbial phrase, \"in short\")\n\n\nBy that, friends become weary.\nEven though gathered through generosity, they will not rely [on one].\nIn short, for one dwelling in anger,\nThere is not any happiness whatsoever.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the negative consequences of anger, emphasizing how it affects relationships and personal well-being, despite attempts at generosity.", + "translation": "By that, friends become weary.\nEven though gathered through generosity, they will not rely [on one].\nIn short, for one dwelling in anger,\nThere is not any happiness whatsoever." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one dwells with such conduct,\nWhether living among evil people,\nOr even dwelling among women,\n[It makes no difference.]\n", - "translation": "If one dwells with such conduct,\nWhether living among evil people,\nOr even dwelling among women,\n[It makes no difference.]" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར། །སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད། །མདོར་ན་ཁྲོ་བ་བདེར་གནས་པ། །དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy that, friends become weary.\nThough attracted by generosity, they will not rely on you.\nIn short, for one who dwells in anger,\nThere is no happiness whatsoever.\n", + "translation": "By that, friends become weary.\nThough attracted by generosity, they will not rely on you.\nIn short, for one who dwells in anger,\nThere is no happiness whatsoever." } } }, "288": { - "source": "སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་ཉམས་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "My steady keeping of the vows will not decline.", + "source": "ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །", + "target_gt": "The enemy anger will create sufferings such as these. Those who diligently overcome anger are happy here and elsewhere.", + "commentary_1": " གང་ཁྲོ་བ་འཇོམས་པ་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་ཁྲོ་བས་བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས་པ་འདི་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ་དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྡོམ་བརྩོན་ (disciplined practitioner), བརྟན་པ་ (steadfast), ཉམས་མི་འགྱུར་ (will not deteriorate)\n\nGrammatical structure:\n- Nominalized subject (སྡོམ་བརྩོན་བརྟན་པ་)\n- Negated future tense verb (ཉམས་མི་འགྱུར་)\n\nThe steadfast, disciplined practitioner will not deteriorate.\n\nNote: ཉམས་འགྱུར་ is a common term in Tibetan Buddhist texts referring to the degeneration or deterioration of spiritual qualities or practice.", - "translation": "The steadfast, disciplined practitioner will not deteriorate." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། །\n", + "output": "Let me translate this Tibetan passage for you following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁྲོ་བ་ (anger), དགྲ་ (enemy), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསྒྲིམས་ (to exert effort), ཁྲོ་འཇོམས་ (to overcome anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་ to indicate \"and so forth\"\n- བྱེད་པར་འགྱུར་ as future tense construction\n- གང་ཞིག་...དེ་ནི་ correlative structure (\"whoever...that one\")\n- འདི་དང་གཞན་དུ་ (\"here and elsewhere\") indicating this life and future lives\n\n\nThe enemy of anger and so forth\nWill cause sufferings.\nWhoever exerts effort to overcome anger,\nThat one will be happy here and elsewhere.\n\n\nTechnical note: The passage emphasizes the importance of overcoming anger as a key practice in Buddhist ethics, relating to the perfection of patience (kṣānti-pāramitā).", + "translation": "The enemy of anger and so forth\nWill cause sufferings.\nWhoever exerts effort to overcome anger,\nThat one will be happy here and elsewhere." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThe diligent practitioner of vows remains steadfast and unwavering.", - "translation": "The diligent practitioner of vows remains steadfast and unwavering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར། །གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ། །དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe enemy of anger and the like\nWill cause suffering.\nWhoever diligently conquers anger\nWill be happy in this life and the next.\n", + "translation": "The enemy of anger and the like\nWill cause suffering.\nWhoever diligently conquers anger\nWill be happy in this life and the next." } } }, "289": { - "source": "བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།། ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་།།", - "target_gt": "My property, my honor—all can freely go, My body and my livelihood as well.", + "source": "མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །", + "target_gt": "When what I do not want is done, or my desires are blocked, displeasure will fuel my hatred, which will grow to destroy me.", + "commentary_1": " ཞེ་སྡང་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུ་བརྟག་པར་བཞེད་ནས་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་འཁྲུགས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རེངས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་ལ་དེ་ཐོབ་ནས་བརྟས་པར་བྱེད་རྒྱགས་པར་བྱེད་པས་ན་ཡང་ཟས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། བསྟན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་རྒྱུའི་ཉེས་པ་བསམ་པ་དང་། དེས་ན་དེ་བཟློག་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། མི་འདོད་པ་བྱས་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས་ཞེ་སྡང་གི་ནུས་པ་བརྟས་ཏེ་བདག་ཉིད་འཇོམས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།།\nKey terms:\nབདག་གི་ (my), རྙེད་ (gains), བཀུར་སྟི་ (honors)\nNote: དང་ is a conjunction particle used twice here\n\nMy gains and honors, and\n\nLine 2: ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་།།\nKey terms:\nལུས་ (body), འཚོ་བ་ (livelihood), མེད་ (without), བླ་ (superior)\nNote: ཞིང་ is a continuative particle\n\n[Even] without [my] body and livelihood, [it would be] superior, and\n\nTechnical note: The construction མེད་བླ་ implies a hypothetical scenario where losing these things would be preferable to an unstated alternative.", - "translation": "My gains and honors, and [Even] without [my] body and livelihood, [it would be] superior, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམི་འདོད་ (unwanted), འདོད་པ་ (desired), གེགས་ (obstacle), ཡིད་མི་བདེ་བ་ (mental discomfort/unhappiness), ཞེ་སྡང་ (anger), བརྟས་ (to increase/strengthen), བདག་ (self), འཇོམས་ (to destroy)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses the structure X དང་ Y to list two conditions\n- བྱུང་གྱུར་པ་ indicates a resultative state\n- ནས་ is used as a connective, showing sequence of events\n\n\nWhen unwanted things are done\nAnd obstacles to desired things occur,\nFinding nourishment in mental discomfort,\nAnger increases and destroys the self.\n\n\nThis verse describes how anger arises from unpleasant experiences and ultimately harms oneself. The imagery of anger \"finding nourishment\" (ཟས་རྙེད་) in mental discomfort is particularly vivid in the Tibetan.", + "translation": "When unwanted things are done\nAnd obstacles to desired things occur,\nFinding nourishment in mental discomfort,\nAnger increases and destroys the self." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMay my gains and honors,\nMy body and livelihood be lost,\n[Rather than lose the Dharma]\n\n\nNote: The last line in brackets is implied but not directly stated in the Tibetan. This appears to be part of a longer verse about valuing the Buddhist teachings (Dharma) above worldly concerns.", - "translation": "May my gains and honors,\nMy body and livelihood be lost,\n[Rather than lose the Dharma]" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི། །གེགས་བྱས་པ་ལ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས། །ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen unwanted things occur and obstacles arise\nTo what is desired, the mind becomes uneasy.\nFinding nourishment in this discontent,\nAnger grows strong and destroys the self.\n", + "translation": "When unwanted things occur and obstacles arise\nTo what is desired, the mind becomes uneasy.\nFinding nourishment in this discontent,\nAnger grows strong and destroys the self." } } }, "290": { - "source": "དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི།། སེམས་ནི་ནམ་ཡང་ཉམས་མི་བྱ།།", - "target_gt": "And even other virtues may decline, But never will I let my mind regress.", + "source": "དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། །", + "target_gt": "Thus I'll destroy the sustenance of this, my enemy. Other than causing harm to me, this enemy has no other function.", + "commentary_1": " གཞོམ་བྱ་ནི་བསལ་བར་བྱའོ།།གནོད་པ་ནི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་འཇོམས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་དགྲ་བོ་ཞེ་སྡང་འདིའི་ཟས་ཡིད་མི་བདེ་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ་བར་རིགས་ཏེ། དེའང་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས་དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདགེ་བ་ (virtue), ཉམས་ (deteriorate/decline), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- བླ་ (comparative particle): \"rather than\"\n- མི་བྱ (negated future): \"should not\"\n\nRather than other virtues deteriorating, the mind should never be allowed to deteriorate.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the primacy of maintaining one's mental cultivation (སེམས་སྦྱོང་) over other virtuous practices in Tibetan Buddhism.", - "translation": "Rather than other virtues deteriorating, the mind should never be allowed to deteriorate." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགྲ་བོ་ (enemy), ཟས་ (food), གཞོམ་པ་ (destroy), གནོད་པ་ (harm), ལས་ (action/karma)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟས་ (therefore)\n- རྣམ་པར་ (completely/thoroughly)\n- འདི་ལྟར་ (in this way/thus)\n- ལས་གཞན་མེད་ (has no other function)\n\n\nTherefore, I shall thoroughly destroy\nThe food of this enemy.\nFor thus, other than harming me,\nThis enemy has no other function.\n\n\nTechnical note: The \"enemy\" here likely refers to self-grasping or ego-clinging in Buddhist context, and \"food\" metaphorically represents what sustains it.", + "translation": "Therefore, I shall thoroughly destroy\nThe food of this enemy.\nFor thus, other than harming me,\nThis enemy has no other function." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt is better to let other virtues decline,\nThan to ever let one's mind deteriorate.\n", - "translation": "It is better to let other virtues decline,\nThan to ever let one's mind deteriorate." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི། །ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ། །འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས། །དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, I should thoroughly destroy\nThe food of that enemy.\nFor this enemy has no other purpose\nThan to harm me.\n", + "translation": "Therefore, I should thoroughly destroy\nThe food of that enemy.\nFor this enemy has no other purpose\nThan to harm me." } } }, "291": { - "source": "སེམས་བསྲུང་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི།། དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དག། ཐམས་ཅད་འབད་པས་སྲུངས་ཤིག་ཅེས།། བདག་ནི་དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་སྦྱར།།", - "target_gt": "All you who would protect your minds, Maintain your mindfulness and introspection; Guard them both, at cost of life and limb, I join my hands, beseeching you.", + "source": "ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Whatever happens, I will not upset my cheerfulness. Displeasure won't fulfill my wishes but will strip away my virtues.", + "commentary_1": " ཇི་ལྟར་དེའི་ཟས་འཇོམས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །དཀྲུག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །", + "commentary_2": "དེས་ན་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་པ་སྟེ་ཡིད་མི་བདེ་མི་བྱའོ། །མི་དགའ་བ་བྱས་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་མི་འགྲུབ་ཅིང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་བསྲུང་ (guarding the mind)\n- དྲན་པ་ (mindfulness)\n- ཤེས་བཞིན་ (awareness)\n- འབད་པས་ (with effort)\n- ཐལ་མོ་སྦྱར་ (join palms)\n\nLine 1:\nTo those who wish to guard the mind,\n\nLine 2:\nMindfulness and awareness\n\nLine 3:\n\"Guard all [of these] with effort,\" thus\n\nLine 4:\nI join my palms in this way.\n\nNotes:\n- སེམས་བསྲུང་ (guarding the mind) is a key concept in Buddhist practice\n- དྲན་པ་ (mindfulness) and ཤེས་བཞིན་ (awareness) are crucial meditation terms\n- ཐལ་མོ་སྦྱར་ (joining palms) indicates a respectful gesture of teaching or supplication", - "translation": "To those who wish to guard the mind, Mindfulness and awareness \"Guard all [of these] with effort,\" thus I join my palms in this way." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཅི་ལ་བབ་ (whatever happens), དགའ་བ་ (joy), དཀྲུགས་ (disturb), མི་དགའ་ (unhappiness), འདོད་ (desire), དགེ་བ་ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (even if/although) in multiple lines\n- Negation particles མི་ and མ་\n- Future tense marker འགྱུར་ in the last line\n\n\nWhatever may occur, I shall not\nDisturb my mind of joy.\nEven if unhappiness is created, desires will not be fulfilled.\nVirtues will become diminished.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of maintaining a joyful mind regardless of circumstances, as negative emotions are seen as obstacles to both worldly aims and spiritual progress in Tibetan Buddhist thought.", + "translation": "Whatever may occur, I shall not\nDisturb my mind of joy.\nEven if unhappiness is created, desires will not be fulfilled.\nVirtues will become diminished." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor those who wish to guard their minds,\nMindfulness and vigilant awareness\nShould be protected with all effort.\nThus I join my palms in reverence.\n", - "translation": "For those who wish to guard their minds,\nMindfulness and vigilant awareness\nShould be protected with all effort.\nThus I join my palms in reverence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever befalls me,\nI shall not disturb my joyful mind.\nBeing displeased accomplishes nothing,\nAnd virtuous deeds will be impaired.\n", + "translation": "Whatever befalls me,\nI shall not disturb my joyful mind.\nBeing displeased accomplishes nothing,\nAnd virtuous deeds will be impaired." } } }, "292": { - "source": "ནད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པའི་མི་དག་ནི།། ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་པ།།", - "target_gt": "Those disabled by ill health Are helpless, powerless to act.", + "source": "གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། །", + "target_gt": "If something can be fixed, what need is there to be displeased? If something can't be fixed, what good is it to be displeased?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་འབད་པས་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པ། །གང་གི་ཕྱིར་འབད་པས་གོམས་པར་བྱ་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་དེ་ལ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་ལ། གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི་དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན་ཏེ་མི་ཕན་པས་དེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- ནད་ (nad): illness, disease\n- དཀྲུགས་པ་ (trugs pa): disturbed, agitated\n- མཐུ་ (thu): power, ability, strength\n- ལས་ (las): action, karma, work\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ (kyis): instrumental particle\n- པའི་ (pa'i): genitive particle\n- ནི་ (ni): topic marker\n- རྣམས་ (rnams): plural marker\n- ལ་ (la): dative particle\n\nPeople disturbed by illness\nAre powerless in all [their] actions.\n\nTechnical note: ལས་ (las) here likely refers to both mundane actions and karmic actions, implying a broader incapacity due to illness.", - "translation": "People disturbed by illness Are powerless in all [their] actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(If), བཅོས་སུ་ཡོད་(can be remedied/fixed), མི་དགར་(dislike/unhappiness), བཅོས་སུ་མེད་(cannot be remedied/fixed), མི་དགའ་(dislike/unhappiness)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using གལ་ཏེ་...ན་\n- Rhetorical questions using ཅི་ཞིག་ and ཅི་\n\n\nIf it can be remedied,\nWhat is there to dislike about it?\nIf it cannot be remedied,\nWhat use is there in disliking it?\n\n\nThis verse presents a logical argument about the futility of unhappiness or dislike in different situations. It's a common teaching in Tibetan Buddhism about cultivating equanimity and acceptance.", + "translation": "If it can be remedied,\nWhat is there to dislike about it?\nIf it cannot be remedied,\nWhat use is there in disliking it?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose afflicted by illness\nAre powerless in all their actions\n", - "translation": "Those afflicted by illness\nAre powerless in all their actions" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི། །དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf it can be remedied,\nWhy be displeased about it?\nIf it cannot be remedied,\nWhat is the use of being displeased?\n", + "translation": "If it can be remedied,\nWhy be displeased about it?\nIf it cannot be remedied,\nWhat is the use of being displeased?" } } }, "293": { - "source": "དེ་བཞིན་རྨོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ།། ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་མཐུ་མེད་དོ།།", - "target_gt": "The mind, when likewise cramped by ignorance, Is impotent and cannot do its work.", + "source": "བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །", + "target_gt": "We don't want pain, humiliation, harsh words, or disrepute either for ourselves or for our friends. It's the opposite for our foes.", + "commentary_1": "བདག་གམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ལུས་དང་ངག་ལས་བྱུང་བ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་ངན་པ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཚིག་རྩུབ་སྟེ་གནད་དུ་ཕོག་པའི་ཚིག་དང་། མི་སྙན་པ་སྟེ་གྲགས་པ་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་འདོད་པ་སྟེ། མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །དགྲ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་འདོད་པའོ། །གལ་ཏེ་ནམས་ཀྱང་མ་གོམས་པ་གོམས་པར་བྱེད་པར་མཚུངས་པ་ལ་བདེ་བ་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གོམས་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། །", + "commentary_2": "རྒྱས་བཤད་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་གྱི་དབྱེ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་། བརྙས་པ་སྟེ་མ་རྙེད་པ་དང་། ཚིག་རྩུབ་ཀྱིས་སྨད་པ་དང་། གྲགས་མིན་བརྗོད་པའི་མི་སྙན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞི་པ་མི་འདོད་ཅིང་། བཟློག་པ་བཞི་པོ་འདོད་དེ་དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་ན། སྡུག་བསྔལ་སོགས་འདོད་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་མི་འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་བྱས་པ་དང་། འདོད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པ་ལས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise, in the same way)\nརྨོངས་པ (delusion, ignorance)\nསེམས་དཀྲུགས་པ (disturbed mind)\nལས་རྣམས (actions, karma)\nམཐུ་མེད (powerless, ineffective)\n\nGrammatical notes:\n- པས in རྨོངས་པས indicates an instrumental case\n- ཀུན་ལ is a dative particle meaning \"to all\"\n- དོ at the end is a final particle indicating a statement\n\nLikewise, [one whose] mind is disturbed by delusion\nIs powerless with respect to all actions.\n\nTechnical note: ལས (las) here refers to karma or intentional actions that have karmic consequences.", - "translation": "Likewise, [one whose] mind is disturbed by delusion Is powerless with respect to all actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), བཤེས་(Friends), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), བརྙས་(Contempt), ཚིག་རྩུབ་(Harsh words), མི་སྙན་(Unpleasant speech), དགྲ་(Enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། to indicate the opposite situation for enemies\n- ཞེས་བྱ་ used to group the preceding terms\n\n\nFor myself or my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what's called unpleasant speech are unwanted.\nFor enemies, it's the opposite of this.\n\nThis translation preserves the structure and key terms of the original Tibetan, providing a literal rendering while maintaining the philosophical context. The verse contrasts how one views negative experiences happening to oneself or friends versus enemies, a common theme in Buddhist ethics and mind training practices.", + "translation": "For myself or my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what's called unpleasant speech are unwanted.\nFor enemies, it's the opposite of this." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, one whose mind is disturbed by delusion\nIs powerless in all actions.\n", - "translation": "Likewise, one whose mind is disturbed by delusion\nIs powerless in all actions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གམ་བདག་གི་བཤེས་རྣམས་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་། །མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ། །དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo myself or my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what is called unpleasant, are not desired.\nFor enemies, it is the opposite of this.\n", + "translation": "To myself or my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what is called unpleasant, are not desired.\nFor enemies, it is the opposite of this." } } }, "294": { - "source": "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི།། ཐོས་དང་བསམ་དང་སྒོམ་པ་ཡང་།། གློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ།། དྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས།།", - "target_gt": "For those who have no introspection, Though they hear the teachings, ponder them, or meditate, Like water seeping from a leaking jar, Their learning will not settle in their memories.", + "source": "བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། །", + "target_gt": "The causes of happiness are rare; The causes of pain are frequent. Without pain, there's no wish for freedom, So, mind, you must be steadfast.", + "commentary_1": "བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཀོན་པས་ན་གོམས་པར་བྱ་བར་མི་ནུས་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་དེ་བསལ་བར་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཅི་སྟེ་དཀོན་དུ་ཟིན་ཀྱང་འདོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་གོམས་པར་བྱ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་སྟེ། འཁོར་བ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་གྱི། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་གོམས་པ་ལ་བརྟན་པར་གྱིས་ལ་སྔར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པར་མ་བྱེད་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མི་འདོད་པ་བྱེད་པ་དང་། འདོད་པའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བཞི་བྱེད་པ་དང་། དགྲ་ལ་ལེགས་པ་བཞི་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱེད་པ་དང་། བརྙས་སོགས་གསུམ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་དང་། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་དང་། ངེས་འབྱུང་གི་རྒྱུར་དང་། གོམས་པས་བཟོད་པ་བརྟགས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་པར་ཡིད་ལ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། འཁོར་བ་ན་བདེ་བའི་རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་རེས་འགའ་ཙམ་འབྱུང་སྟེ་དཀོན་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་འབད་མེད་དུ་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་ནི་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་བཟོད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སེམས་ལྡན་པའི།།\nKey terms: ཤེས་བཞིན་(mindfulness), མེད་པའི་(without), སེམས་(mind)\n\nFor those possessing a mind without mindfulness,\n\nLine 2:\nཐོས་དང་བསམ་དང་སྒོམ་པ་ཡང་།།\nKey terms: ཐོས་(hearing/study), བསམ་(contemplation), སྒོམ་པ་(meditation)\n\nEven [their] hearing, contemplation, and meditation,\n\nLine 3:\nགློ་རྡོལ་བུམ་པའི་ཆུ་བཞིན་དུ།།\nKey terms: གློ་རྡོལ་(leaky), བུམ་པའི་(vase), ཆུ་(water)\n\nLike water in a leaky vase,\n\nLine 4:\nདྲན་པ་ལ་ནི་དེ་མི་གནས།།\nKey terms: དྲན་པ་(memory/mindfulness), མི་གནས་(does not remain)\n\nDoes not remain in [their] memory.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of mindfulness (ཤེས་བཞིན་) in Buddhist practice, comparing a mind without it to a leaky vessel that cannot retain the benefits of study, contemplation, and meditation.", - "translation": "For those possessing a mind without mindfulness, Even [their] hearing, contemplation, and meditation, Like water in a leaky vase, Does not remain in [their] memory." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདེ་བ (happiness), རྒྱུ (cause), སྡུག་བསྔལ (suffering), ངེས་འབྱུང (definite emergence/renunciation), སེམས (mind)\n\nGrammatical notes:\n- རེས་འགའ (sometimes)\n- ཤིན་ཏུ (very, extremely)\n- མེད་པར (without)\n- བརྟན་པར་མནོས (imperative: be firm/stable)\n\n\nThe causes of happiness arise only sometimes,\nThe causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast.\n\nTechnical note: ངེས་འབྱུང (definite emergence) is a technical term in Tibetan Buddhism referring to the mind that seeks liberation from samsara, often translated as \"renunciation.\"", + "translation": "The causes of happiness arise only sometimes,\nThe causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor one whose mind lacks mindfulness,\nEven hearing, contemplation and meditation\nAre like water in a leaky vessel -\nThey do not remain in memory.\n", - "translation": "For one whose mind lacks mindfulness,\nEven hearing, contemplation and meditation\nAre like water in a leaky vessel -\nThey do not remain in memory." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད། །དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe causes of happiness arise only occasionally.\nThe causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast.\n", + "translation": "The causes of happiness arise only occasionally.\nThe causes of suffering are extremely numerous.\nWithout suffering, there is no definite renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast." } } }, "295": { - "source": "ཐོས་ལྡན་དད་པ་ཅན་དང་ནི།། བརྩོན་པ་ལྷུར་ལེན་དུ་མ་ཡང་།། ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་སྐྱོན་ཆགས་པས།། ལྟུང་བའི་རྙོག་དང་བཅས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "They’re learned also and imbued with faith, But through the fault of lacking introspection, They will not escape the stain of sin and downfall.", + "source": "དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །", + "target_gt": "The Durga cults and Karnatans pointlessly bear the sensations of burns and wounds, so why am I not bearing them for the sake of liberation?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་འདི་དོན་ཆེན་པོ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསྲན་པར་བྱ་བའི་འོས་ཁོ་ནའོ་ཞེས་དཔེ་དང་བཅས་པར་དཀའ་ཟློག་ཅེས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཀར་ན་དའི་ཡུལ་ན་ཙན་དྷི་ལ་མོས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་རྒྱུ་ཆེན་པོའི་དུས་སུ་སྨྱུང་བ་ཞག་གསུམ་མམ་ཞག་གཅིག་བྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ།ཆེད་དུ་གཏད་ནས་རང་གི་ཡན་ལག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་འགྲན་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཡང་གཅིག་ལ་གཅིག་སྲོག་འདོར་བར་བྱེད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་མེད་ན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོ་བ་མི་འབྱུང་བས་དེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་དེ་བས་ན་སེམས་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་ལ་བརྟེན་པར་མནོས་ཤིག་པའོ། །གཞན་ཡང་དབང་ཕྱུག་གི་དཀའ་ཐུབ་བཟློག་པའི་ལྷ་མོ་ཨུ་མ་ལ་དད་པ་དག་སྟོན་ཟླ་འབྲིང་པོའི་ཚེས་དགུ་ལ་སོགས་པའི་ཚེ་ཞག་གཅིག་གམ་གསུམ་སྨྱུང་བར་གནས་ནས་རང་གི་ལུས་བསྲེགས་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་དང་། ཡུལ་ཀརྞ་ཊ་པ་རྣམས་འགྲན་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དོན་མེད་པར་ཡང་བཟོད་པར་བྱེད་ན། ཐར་པའི་དོན་དུ་བདག་ཀོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྡར་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\nLine 1:\nཐོས་ལྡན་ (learned ones), དད་པ་ཅན་ (those with faith)\n\nThe learned ones and those with faith, and\n\nLine 2:\nབརྩོན་པ་ (diligence), ལྷུར་ལེན་ (take up earnestly), དུ་མ་ (many)\n\nMany who earnestly take up diligence,\n\nLine 3:\nཤེས་བཞིན་མེད་པ་ (lack of mindfulness), སྐྱོན་ (faults), ཆགས་པས་ (due to attachment)\n\nDue to the fault of lacking mindfulness,\n\nLine 4:\nལྟུང་བ་ (downfalls), རྙོག་ (stains), བཅས་པར་འགྱུར་ (become endowed with)\n\nBecome endowed with the stains of downfalls.\n\nKey technical notes:\n- ཤེས་བཞིན་ (sheshin) is a crucial term in Buddhist practice, often translated as \"mindfulness\" or \"introspective awareness\"\n- ལྟུང་བ་ (ltung ba) refers to ethical transgressions or downfalls in monastic discipline\n\nThis verse highlights the importance of mindfulness (ཤེས་བཞིན་) in Buddhist practice, even for those who are learned, faithful, and diligent.", - "translation": "The learned ones and those with faith, and Many who earnestly take up diligence, Due to the fault of lacking mindfulness, Become endowed with the stains of downfalls." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདཀའ་ཟློག་ (difficulties/hardships), དད་ (faith), ཀརྣ་པ་ (Karnapa - likely a proper name), བསྲེག་ (burn), བཅད་ (cut), ཚོར་བ་ (sensations/feelings), དོན་མེད་ (meaningless), བཟོད་བྱེད་ (endure/tolerate), ཐར་པ་ (liberation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect items in a list\n- སོགས་ indicating \"and so forth\"\n- ཡི་ genitive particle\n- དོན་དུ་ indicating \"for the purpose of\"\n- བདག་གོ་ first person pronoun with emphatic particle\n- ཅི་ཕྱིར་ interrogative \"why\"\n- སྔར་ indicating \"previously\" or \"before\"\n\n\nDifficulties, faith, and Karnapa;\nSensations of burning, cutting, and so forth;\nWhy did I not previously endure\nThese meaningless [sufferings] for the sake of liberation?\n\n\nNote: The verse seems to be reflecting on past hardships and questioning why they weren't endured for the higher purpose of spiritual liberation. The mention of \"Karnapa\" might refer to a specific person or lineage, but without more context, it's difficult to determine its exact significance.", + "translation": "Difficulties, faith, and Karnapa;\nSensations of burning, cutting, and so forth;\nWhy did I not previously endure\nThese meaningless [sufferings] for the sake of liberation?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough many are learned, faithful,\nAnd diligent in their practice,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls.\n", - "translation": "Though many are learned, faithful,\nAnd diligent in their practice,\nDue to the flaw of lacking mindfulness,\nThey become tainted with downfalls." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྣ་པ། །བསྲེག་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི། །དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི། །དོན་དུ་བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྔར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDifficulties, faith, and compassion;\nSensations of burning, cutting, and so on;\nEnduring meaningless hardships for no purpose -\nWhy did I not do this before for the sake of liberation?\n", + "translation": "Difficulties, faith, and compassion;\nSensations of burning, cutting, and so on;\nEnduring meaningless hardships for no purpose -\nWhy did I not do this before for the sake of liberation?" } } }, "296": { - "source": "ཤེས་བཞིན་མེད་པའི་ཆོམ་རྐུན་དག། དྲན་པ་ཉམས་པའི་རྗེས་འབྲང་བས།།", - "target_gt": "Lack of introspection is a thief; It slinks behind when mindfulness abates.", + "source": "གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །", + "target_gt": "There's nothing at all that is not easy if you are used to it. By getting used to minor pains, you'll bear great harms as well.", + "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཡང་བསྲན་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུང་བ་གང་དག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། གོམས་ན་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་དེ་ནི་གང་ནའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གོམས་པའི་དབང་གིས་སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བའི་འདུ་ཤེས་གོམས་པས། མཐར་ཡབ་སྲས་མཇལ་བ་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །དེ་བས་ན་གནོད་པ་ཆུང་ངུ་ལ་བཟོད་པ་གོམས་པས་ཕྱིས་གནོད་པ་ཆེན་པོའང་བཟོད་པར་འགྱུར་བར་བྱོས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་མེད་པ་ (lack of introspection/mindfulness)\nཆོམ་རྐུན་ (thief/robber)\nདྲན་པ་ (mindfulness/recollection)\nཉམས་པ་ (deteriorated/degenerated)\nརྗེས་འབྲང་ (follower/following)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ and པས་ are genitive and instrumental particles respectively\n- དག་ is a plural marker\n\nThe thieves of lack of introspection, followed by those with deteriorated mindfulness,\n\nTechnical note: ཤེས་བཞིན་ (introspection) and དྲན་པ་ (mindfulness) are important Buddhist technical terms related to mental states and meditation practice.", - "translation": "The thieves of lack of introspection, followed by those with deteriorated mindfulness," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགོམས་ (to become accustomed to), སླ་བ་ (easy), དངོས་ (thing/entity), གནོད་པ་ (harm), བཟོད་པ་ (to endure/tolerate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མི་འགྱུར་བའི་ as a negation of \"becoming\"\n- གང་ཡང་...མ་ཡིན་ construction for \"there is nothing that...\"\n- Imperative form བྱོས་ at the end\n\n\nThere is nothing whatsoever\nThat does not become easier through familiarization.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nEndure great harms.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist principle of gradual training and the development of patience (kṣānti) through practice.", + "translation": "There is nothing whatsoever\nThat does not become easier through familiarization.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nEndure great harms." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe thieves of mindlessness\nFollow in the wake of lost awareness.\n", - "translation": "The thieves of mindlessness\nFollow in the wake of lost awareness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གོམས་ནི་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThere is nothing that does not become easier through familiarity.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms.\n", + "translation": "There is nothing that does not become easier through familiarity.\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms." } } }, "297": { - "source": "བསོད་ནམས་དག་ནི་ཉེར་བསགས་ཀྱང་།། རྐུན་པོས་འཕྲོགས་བཞིན་ངན་འགྲོར་འགྲོ།།", - "target_gt": "And all the merit we have gathered in It steals; and down we go to lower realms.", + "source": "སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། །", + "target_gt": "Don't I see this with pointless pains Of serpents and mosquitoes, Of feelings of hunger, thirst, and such, And rashes and so forth?", + "commentary_1": "སྦྲུལ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དོན་མེད་པ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་རྣམས་ཀྱང་གོམས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་པ་དག་ལས། གོམས་པར་བྱ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི་བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་ཞེས་པར་སྦྲེལ་ཡང་། དེ་དག་མཐོང་བས་དོན་ཅན་ལ་བཟོད་པར་རིགས་སོ། །ཞེས་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), ཉེར་བསགས་ (accumulated), རྐུན་པོ་ (thief), འཕྲོགས་ (stolen), ངན་འགྲོ་ (lower realms)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ནི: topic marker\n- ཀྱང་: although, even though\n- བཞིན: like, as if\n\nAlthough merit is accumulated,\nAs if stolen by a thief, [one] goes to the lower realms.\n\nTechnical note: ངན་འགྲོ་ (lower realms) refers to the three unfortunate rebirth destinations in Buddhist cosmology: animal realm, hungry ghost realm, and hell realms.", - "translation": "Although merit is accumulated, As if stolen by a thief, [one] goes to the lower realms." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྦྲུལ་(snake), ཤ་སྦྲང་(mosquito), བཀྲེས་སྐོམ་(hunger and thirst), ཚོར་བ་(sensation), གཡན་པ་(itch), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so forth) used twice to indicate lists\n- ཅིས་མ་མཐོང་ (why have you not seen?) rhetorical question structure\n\n\nWhy have you not seen the pointless suffering\nOf snakes and mosquitoes,\nAnd sensations of hunger, thirst, and so forth,\nAlong with itching and so on?\n\nNote: This verse appears to be questioning the observer's awareness of the pervasive nature of suffering in samsara, even among lower life forms and in seemingly minor discomforts.", + "translation": "Why have you not seen the pointless suffering\nOf snakes and mosquitoes,\nAnd sensations of hunger, thirst, and so forth,\nAlong with itching and so on?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough one may accumulate merit,\nIt can be stolen away like a thief,\nLeading one to a lower rebirth.\n", - "translation": "Though one may accumulate merit,\nIt can be stolen away like a thief,\nLeading one to a lower rebirth." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི། །བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་། །གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy do you not see the pointless suffering\nOf snakes and mosquitoes,\nOf hunger, thirst, and other sensations,\nAlong with itching and the like?\n", + "translation": "Why do you not see the pointless suffering\nOf snakes and mosquitoes,\nOf hunger, thirst, and other sensations,\nAlong with itching and the like?" } } }, "298": { - "source": "ཉོན་མོངས་ཆོམ་རྐུན་ཚོགས་འདི་ནི།། གླགས་སྐབས་འཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ།།", - "target_gt": "Defilements are a band of robbers Looking for their chance to injure us.", + "source": "ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། །", + "target_gt": "Thus I won't be thin-skinned about heat, cold, rain and wind, or illness, bondage, beatings, and such— Being so makes them worse.", + "commentary_1": "ཚ་གྲང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོགས་པའི་སྒྲས་ལམ་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །དེ་དག་གིས་ཉེ་བར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་བཟེ་རེ་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་བ་ནི་བསླབ་ཅིང་གོམས་པར་བྱ་བའི་འོས་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་ནད་དང་འཆིང་བ་དང་བརྡེག་སོགས་ལ་བདག་གིས་ཟེ་རེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas)\n- ཆོམ་རྐུན་ (thieves/robbers)\n- གླགས་སྐབས་ (opportunity/weak point)\n- འཚོལ་བ་ (to seek/search for)\n\nGrammatical notes:\n- ཚོགས་འདི་ནི། (this group/assembly, topic marker)\n- བྱེད་པ་སྟེ། (verbal noun + connective, indicating continuous action)\n\nThis assembly of affliction-thieves\nIs [constantly] seeking opportunities [to strike].\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "This assembly of affliction-thieves Is [constantly] seeking opportunities [to strike]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཚ་གྲང་ (heat and cold), ཆར་ (rain), རླུང་ (wind)\nནད་ (illness), འཆིང་ (bondage), རྡེག་ (beating)\nབཟེ་རེ་ (fear, anxiety)\nགནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (and so forth) used twice to indicate lists\n- མི་བྱ་སྟེ་ (will not do) negative future tense\n- དེ་ལྟར་བྱས་ན་ (if done like that) conditional clause\n\n\nTo heat and cold, rain and wind, and so forth,\nTo illness, bondage, beating, and so forth,\nI will not give rise to fear.\nIf I do so, harm will increase.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be advising against reacting with fear or anxiety to various physical discomforts and hardships, as such reactions only increase suffering.", + "translation": "To heat and cold, rain and wind, and so forth,\nTo illness, bondage, beating, and so forth,\nI will not give rise to fear.\nIf I do so, harm will increase." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThese afflictive emotions are like a band of thieves,\nAlways seeking an opportunity [to rob us].\n", - "translation": "These afflictive emotions are like a band of thieves,\nAlways seeking an opportunity [to rob us]." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་། །ནད་དང་འཆིང་དང་རྡེག་སོགས་ལ། །བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo heat, cold, rain, wind, and such,\nTo sickness, bondage, beatings, and the like,\nI shall not be fretful or dismayed;\nFor if I am, my troubles will increase.\n", + "translation": "To heat, cold, rain, wind, and such,\nTo sickness, bondage, beatings, and the like,\nI shall not be fretful or dismayed;\nFor if I am, my troubles will increase." } } }, "299": { - "source": "གླགས་རྙེད་གྱུར་ནས་དགེ་འཕྲོག་ཅིང་།། བདེ་འགྲོའི་སྲོག་ཀྱང་འཇོམས་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "They steal our virtue, when their moment comes, And batter out the lives of happy destinies.", + "source": "ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །", + "target_gt": "Some, seeing their own blood, become exceptionally courageous, and some, on seeing another's blood, will faint and fall unconscious.", + "commentary_1": "གོམས་པ་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཡུལ་ངོར་རང་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་སྟེ། གཡུལ་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་བརྒྱལ་བ་ནི་འཐོམས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན་དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་ལ། ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ནའང་བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་དེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nགླགས་རྙེད་ (find an opportunity), གྱུར་ནས་ (having become), དགེ་འཕྲོག་ (steal virtue), ཅིང་ (and)\n\nLine 2:\nབདེ་འགྲོའི་ (of happy realms), སྲོག་ (life force), ཀྱང་ (even), འཇོམས་པར་བྱེད་ (destroy)\n\nHaving found an opportunity, [they] steal virtue and\nEven destroy the life force of [beings in] happy realms.\n\nNote: \n- གླགས་རྙེད་ is an idiomatic expression meaning \"to find an opportunity\" or \"to find a weak point\"\n- བདེ་འགྲོ་ refers to higher realms of rebirth in Buddhist cosmology", - "translation": "Having found an opportunity, [they] steal virtue and Even destroy the life force of [beings in] happy realms." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལ་ལ་ (some), ཁྲག་ (blood), དཔའ་བརྟན་ (courage), ལྷག་པར་ (especially), བོག་ (faint), བརྒྱལ་ (lose consciousness)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1 and 3: ལ་ལ་...མཐོང་ན། (When some see...)\n- Use of འགྱུར་ to indicate change of state\n\n\nSome, when seeing their own blood,\nBecome even more courageous.\nSome, when seeing others' blood,\nFaint and lose consciousness.\n\n\nNote: This verse contrasts different reactions to the sight of blood, emphasizing individual differences in courage and sensitivity.", + "translation": "Some, when seeing their own blood,\nBecome even more courageous.\nSome, when seeing others' blood,\nFaint and lose consciousness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen they find an opportunity, they steal virtue,\nAnd even destroy the life force of those in fortunate rebirths.\n", - "translation": "When they find an opportunity, they steal virtue,\nAnd even destroy the life force of those in fortunate rebirths." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན། །དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད། །ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན། །བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSome, upon seeing their own blood,\nBecome even more courageous and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nBecome faint and lose consciousness.\n", + "translation": "Some, upon seeing their own blood,\nBecome even more courageous and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nBecome faint and lose consciousness." } } }, "300": { - "source": "དེ་བས་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས།། གུད་དུ་ནམ་ཡང་མི་གཏང་ངོ།།", - "target_gt": "Therefore from the gateway of my mind My mindfulness shall not have leave to stray.", + "source": "དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། །", + "target_gt": "This is from steadfastness of mind or else from cowardice. Thus disregard the injuries—do not let pains affect you.", + "commentary_1": "དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་ཞིང་ཁོང་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་འཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང་ཕམ་དུ་མི་ཉན་པས་ན་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བགྲོད་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་པ་དང་། སྡར་མའི་ཚུལ་ལ་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་གསོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱོས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདྲན་པ (mindfulness), ཡིད་སྒོ (door of the mind), གུད་དུ (astray), མི་གཏང (not let go)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས (therefore)\n- ནམ་ཡང (never, at any time)\n- མི་གཏང་ངོ (future negative form of གཏོང, to let go)\n\nTherefore, [I] will never let mindfulness stray from the door of [my] mind.\n\nTechnical note: དྲན་པ (mindfulness) is a crucial Buddhist term, often translated as \"smṛti\" in Sanskrit.", - "translation": "Therefore, [I] will never let mindfulness stray from the door of [my] mind." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), ངང་བརྟན་ (stability), སྡར་མ་ (effort/diligence), གནོད་པ་ (harm), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་གྱུར་པ་ཡིན: resultative construction \"arises from\"\n- ཁྱད་བསད: \"disregard\" or \"overcome\"\n- མི་ཚུགས: negation of \"to be affected\"\n\n\nThis arises from the stability of mind\nAnd from the method of diligence.\nTherefore, disregard harm\nAnd be unaffected by sufferings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing mental cultivation techniques in Buddhist practice, emphasizing the importance of mental stability (ངང་བརྟན་) and diligent effort (སྡར་མ་) in overcoming obstacles and suffering.", + "translation": "This arises from the stability of mind\nAnd from the method of diligence.\nTherefore, disregard harm\nAnd be unaffected by sufferings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nTherefore, through the door of mindfulness,\nNever let [your attention] stray elsewhere.", - "translation": "Therefore, through the door of mindfulness,\nNever let [your attention] stray elsewhere." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་། །སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat is born from a steady mind\nAnd a disciplined approach.\nTherefore, disregard harm\nAnd be unshaken by sufferings.\n", + "translation": "That is born from a steady mind\nAnd a disciplined approach.\nTherefore, disregard harm\nAnd be unshaken by sufferings." } } }, "301": { - "source": "སོང་ནའང་ངན་འགྲོའི་གནོད་པ་དག། དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཉེ་བར་བཞག།", - "target_gt": "And if it wanders, it shall be recalled By thoughts of anguish in the lower worlds.", + "source": "མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །", + "target_gt": "Though pain occurs, the wise do not disturb their joy of mind. When waging war against afflictions, harm's plentiful in battle.", + "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ནི་ཟུག་གཟེར་རོ། །མི་ཚུགས་པ་ནི་ཉམ་མི་ང་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་རབ་དང་སྟེ་དགའ་བ་ཉིད་དང་། རྙོག་སྟེ་ཡིད་བསད་པ་ཉིད་དུ་མི་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་གཟེངས་བསྟོད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི་སེམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དྭང་བ་རྙོག་སྟེ་འཁྲུགས་པར་མི་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི། ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་པ་རྣམས་ལ་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་པོ་འབྱུང་ཡང་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསོང་ (gone), ངན་འགྲོ་ (lower realms), གནོད་པ་ (harm), དྲན་པ་ (mindfulness/recollection), ཉེ་བར་བཞག་ (establish closely)\n\nGrammatical notes:\n- ནའང་ is a concessive particle meaning \"even if/though\"\n- ཏེ་ is a connective particle indicating sequential action\n\nEven if [one has] gone [there], the harms of the lower realms,\nHaving recollected [them], [one should] establish [this] closely.\n\nTechnical note: ངན་འགྲོ་ (lower realms) typically refers to the three unfortunate rebirth states in Buddhist cosmology: animals, hungry ghosts, and hell beings.", - "translation": "Even if [one has] gone [there], the harms of the lower realms, Having recollected [them], [one should] establish [this] closely." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཁས་པ (wise one), སྡུག་བསྔལ (suffering), སེམས (mind), རབ་དང་ (clarity), རྙོག (disturb), \nཉོན་མོངས (kleśas/afflictions), གཡུལ་འགྱེད (engage in battle)\n\nGrammar:\n- ཡང་ནི (even if) concessive particle\n- མི་བྱ (do not) negation + imperative\n- ལ (for/in) case particle\n- ཚེ་ན (when/at the time of) temporal clause\n\n\nEven if suffering arises, the wise one\nShould not disturb the clarity of mind.\nWhen battling with afflictions,\nAt the time of battle, harms are many.\n\n\nNote: This verse advises maintaining mental clarity even in adversity, particularly when confronting one's own afflictive emotions, as the struggle itself can be harmful.", + "translation": "Even if suffering arises, the wise one\nShould not disturb the clarity of mind.\nWhen battling with afflictions,\nAt the time of battle, harms are many." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nEven if you go, remember and keep close in mind the harms of lower rebirths.", - "translation": "Even if you go, remember and keep close in mind the harms of lower rebirths." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི། །སེམས་ཀྱི་རབ་དང་རྙོག་མི་བྱ། །ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ། །གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven when suffering arises, the wise\nDo not disturb the clarity of their minds.\nIn battling against the afflictions,\nMany harms occur during the fight.\n", + "translation": "Even when suffering arises, the wise\nDo not disturb the clarity of their minds.\nIn battling against the afflictions,\nMany harms occur during the fight." } } }, "302": { - "source": "བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས།། མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་།། འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ།། དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ།།", - "target_gt": "Through fear, and by the counsels of their abbots, And staying ever in their teacher’s company— In those endowed with fortune and devotion Mindfulness is cultivated easily. “", + "source": "སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །", + "target_gt": "Triumphant heroes are they who ignore all pain and quash hatred and such—the enemy. Everyone else kills corpses.", + "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བྲང་གིས་ཕུལ་ནས་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་ནི་དཔའ་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་གཡུལ་ངོར་མི་གསོད་པའོ། །དེ་ནི་རོ་ལ་ཚབས་བྱེད་པ་སྟེ། མི་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མི་རྟག་པས་ན་རོའོ། །", + "commentary_2": "གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་དུ་བསད་ནས་ཞེ་སྡང་སོགས་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་འཇོམས་པ་དེ་དག་ནི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པའི་དཔའ་བོ་སྟེ། ལྷག་མ་སེམས་ཅན་གསོད་པ་རྣམས་ནི་རོ་གསོད་པ་བཞིན་དོན་མེད་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. བླ་མ་དང་ནི་འགྲོགས་པ་ལས།།\nKey terms: བླ་མ་ (lama), འགྲོགས་པ་ (association)\nFrom associating with the lama, and\n\n2. མཁན་པོས་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་།།\nKey terms: མཁན་པོ་ (preceptor), རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ (subsequent teaching)\nFrom the preceptor's subsequent teachings, and\n\n3. འཇིགས་པས་སྐལ་ལྡན་གུས་བྱེད་ལ།།\nKey terms: འཇིགས་པ་ (fear), སྐལ་ལྡན་ (fortunate ones), གུས་བྱེད་ (show respect)\nFor the fortunate ones who show respect out of fear,\n\n4. དྲན་པ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་སྐྱེ།།\nKey terms: དྲན་པ་ (mindfulness), བདེ་བླག་ (easily), སྐྱེ་ (arise)\nMindfulness arises easily.\n\nTechnical note: དྲན་པ་ (mindfulness) is a key Buddhist term, often referring to the practice of maintaining awareness of one's thoughts, feelings, and surroundings.", - "translation": "From associating with the lama, and From the preceptor's subsequent teachings, and For the fortunate ones who show respect out of fear, Mindfulness arises easily." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཁྱད་བསད་ (disregard/overcome), ཞེ་སྡང་ (anger), དགྲ་ (enemy), རྒྱལ་བྱེད་ (conqueror), དཔའ་བོ་ (hero), རོ་ (corpse)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ and ལ་སོགས་ are connective particles\n- སྟེ་ is a clause connector\n- འོ་ is a sentence-final particle\n\n\nHaving overcome all suffering,\nVanquishing enemies such as anger,\nThose are the conquering heroes.\nThe rest are killing mere corpses.\n\n\nTechnical note: This verse uses a martial metaphor to describe spiritual conquest over inner afflictions, contrasting it with ordinary victories.", + "translation": "Having overcome all suffering,\nVanquishing enemies such as anger,\nThose are the conquering heroes.\nThe rest are killing mere corpses." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nThrough associating with the lama,\nAnd receiving instructions from the abbot,\nThe fortunate one develops respect out of awe,\nAnd mindfulness arises with ease.\n", - "translation": "Through associating with the lama,\nAnd receiving instructions from the abbot,\nThe fortunate one develops respect out of awe,\nAnd mindfulness arises with ease." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས། །ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ། །དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ། །ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving endured all sufferings,\nConquering enemies like anger and hatred,\nThose are the victorious heroes.\nThe rest are merely killing corpses.\n", + "translation": "Having endured all sufferings,\nConquering enemies like anger and hatred,\nThose are the victorious heroes.\nThe rest are merely killing corpses." } } }, "303": { - "source": "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག། ཀུན་ཏུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན།། དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན།། རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས།།", - "target_gt": "The Buddhas and the Bodhisattvas both Possess unclouded vision, seeing everything: All lies open to their gaze, And likewise I am always in their presence.”", + "source": "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། །", + "target_gt": "Plus, suffering has benefits: Weariness dispels arrogance; Compassion arises for the samsaric; Shunning misdeeds, you delight in virtue.", + "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་ལ་སྲན་ཚུགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཡོན་ཏན་ནོ། །སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །སྤྲོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །རྐྱེན་གཞན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དེས་སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། དེ་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་བ་པ་ལ་དེ་དང་འབྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་ལ། དེའི་རྒྱུ་སྡིག་པ་ལ་འཛེམ་ཞིང་དེའི་གཉེན་པོ་དགེ་བ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སངས་རྒྱས་ (Buddhas), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattvas)\n- ཀུན་ཏུ་ཐོགས་མེད་ (unobstructed), གཟིགས་པ་ (vision)\n- སྤྱན་སྔ་ (presence, lit. \"before the eyes\")\n- རྟག་པར་ (always), གནས་ (abide)\n\nThe Buddhas and bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI always abide, [thinking] thus:\n\nNote: The final ཞེས་ (zhes) indicates that this is a thought or statement, implying the subject's mindset.", - "translation": "The Buddhas and bodhisattvas Possess unobstructed vision everywhere. In the presence of all of them, I always abide, [thinking] thus:" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), སྐྱོ་བ་ (weariness/disenchantment), དྲེགས་པ་ (pride/arrogance), འཁོར་བ་པ་ (samsaric beings), སྙིང་རྗེ་ (compassion), སྡིག་ (negative actions), དགེ་ (virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (བས་) in སྐྱོ་བས་\n- Terminative particle (ལ་) in འཁོར་བ་པ་ལ་\n- Connective particle (དང་) joining clauses\n\n\nFurthermore, the qualities of suffering:\nThrough weariness, it dispels arrogance;\nIt generates compassion for samsaric beings;\nIt causes avoidance of negative actions and delight in virtue.\n\n\nNote: The term ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues) is used here in reference to suffering, indicating the beneficial aspects or lessons that can be derived from experiencing suffering.", + "translation": "Furthermore, the qualities of suffering:\nThrough weariness, it dispels arrogance;\nIt generates compassion for samsaric beings;\nIt causes avoidance of negative actions and delight in virtue." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBuddhas and bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI am always abiding.\n", - "translation": "Buddhas and bodhisattvas\nPossess unobstructed vision everywhere.\nIn the presence of all of them,\nI am always abiding." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི། །སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །སྡིག་ལ་འཛེམ་དང་དགེ་ལ་དགའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFurthermore, the virtues of suffering are:\nIt dispels arrogance through disillusionment,\nGenerates compassion for those in samsara,\nInstills caution towards wrongdoing and delight in virtue.\n", + "translation": "Furthermore, the virtues of suffering are:\nIt dispels arrogance through disillusionment,\nGenerates compassion for those in samsara,\nInstills caution towards wrongdoing and delight in virtue." } } }, "304": { - "source": "དེ་ལྟར་བསམས་ནས་ངོ་ཚ་དང་།། གུས་དང་འཇིགས་ལྡན་དེ་བཞིན་མནོས།།", - "target_gt": "One who has such thoughts as these Will gain devotion and a sense of fear and shame.", + "source": "མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། །", + "target_gt": "We don't get angry at bile and such, great sources of suffering. So why be angry at the sentient? They too are all provoked by conditions.", + "commentary_1": "མཁྲིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་བདོ་བ་ལ་ནི་ཁོ་བོས་ཁྲོ་བ་མ་ཡིན་ན། སེམས་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་བྱེད། རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་ནི་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། རྐྱེན་འདུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཁྲོ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་དང་། དེ་ལ་མི་རིགས་པ་སྤོང་བ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་ལ་རང་དབང་མེད་པས་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། རང་དབང་ཡོད་པའི་གནོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་དབང་དང་། སེམས་པ་མེད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། དགྲས་བདག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོའི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་ལའང་མི་ཁྲོ་བར་སེམས་ཡོད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ཁོ་ན་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། མཁྲིས་སོགས་རྐྱེན་གྱིས་རང་དབང་མེད་པར་བྱུང་བས་མི་ཁྲོའོ་སྙམ་ན། གནོད་བྱེད་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་རྐྱེན་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡང་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནན་གྱིས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), བསམས་ (having thought), ངོ་ཚ་ (shame), གུས་ (respect), འཇིགས་ (fear), ལྡན་ (possessing), མནོས་ (accept/take on)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ particle indicates completed action\n- དང་ used as a conjunction\n- དེ་བཞིན་ means \"likewise\" or \"in the same way\"\n\nHaving thought in that way, [with] shame and\nRespect and fear, likewise accept [these].\n\nTechnical note: མནོས་ (mnos) is an imperative form, suggesting this is an instruction or exhortation to the reader/practitioner.", - "translation": "Having thought in that way, [with] shame and Respect and fear, likewise accept [these]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཁྲིས་པ་ (bile), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འབྱུང་གནས་ (source), ཁྲོ་བ་ (anger), སེམས་ཡོད་ (sentient beings), རྐྱེན་ (conditions)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- མི་ཁྲོ་བར་ is a negative verbal construction\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- ཀུན་ཀྱང་ emphasizes \"all\"\n\n\nWhy be angry at sentient beings\nWhen not angered by great sources of suffering\nSuch as bile and so forth?\nAll these are impelled by conditions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the illogical nature of anger towards sentient beings, contrasting it with our lack of anger towards impersonal sources of suffering like bodily ailments. It emphasizes the Buddhist concept that all phenomena, including beings' actions, arise from conditions (རྐྱེན་).", + "translation": "Why be angry at sentient beings\nWhen not angered by great sources of suffering\nSuch as bile and so forth?\nAll these are impelled by conditions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving reflected thus, be filled with\nShame, respect, fear, and acceptance.\n", - "translation": "Having reflected thus, be filled with\nShame, respect, fear, and acceptance." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར། །སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ། །དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy be angry at sentient beings,\nWhen one is not angry at great sources of suffering,\nLike bile and other ailments?\nAll of these are provoked by conditions.\n", + "translation": "Why be angry at sentient beings,\nWhen one is not angry at great sources of suffering,\nLike bile and other ailments?\nAll of these are provoked by conditions." } } }, "305": { - "source": "དེས་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་པ་འང་།། དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་།།", - "target_gt": "For such a one, the memory of Buddha Rises frequently before the mind.", + "source": "དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Just as such illnesses occur involuntarily, afflictions are compelled to arise involuntarily.", + "commentary_1": "རྐྱེན་གྱིས་ཁྲོ་བ་བསྐུལ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་མི་འདོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་འདོད་པ་ནི་མངོན་པར་མི་འདོད་པའོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ནད་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། མཁྲིས་སོགས་ཀྱིས་ནི་གནོད་པར་བྱ་བར་མ་བསམས་ལ། དགྲས་བསམས་པས་ཁྲོའོ་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་ (by that), སངས་རྒྱས་ (Buddha), རྗེས་དྲན་པ་ (recollection/mindfulness), ཡང་དང་ཡང་དུ་ (again and again)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- འང་ is an inclusive particle (\"also\")\n- ལ་ is a locative particle\n\nBy that, the recollection of the Buddha also\nArises for them again and again.\n\nTechnical note: རྗེས་དྲན་པ་ (rjes dran pa) refers to the practice of mindfulness or recollection, specifically of the Buddha in this context. This is likely referring to buddhānusmṛti in Sanskrit, one of the traditional meditation practices.", - "translation": "By that, the recollection of the Buddha also Arises for them again and again." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམི་འདོད་བཞིན་དུ་ (unwillingly), ནད་ (illness), འབྱུང་བར་འགྱུར་ (arise), ནན་གྱིས་ (forcefully), ཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན་...ལྟར། (just as...likewise) structure for comparison\n- བཞིན་དུ་ (while) used in both parts of the comparison\n- ཡང་ (even/also) emphasizing the unwillingness\n\n\nJust as, even unwillingly,\nThis illness arises,\nLikewise, even unwillingly,\nAfflictions forcefully arise.\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (nyön mongs) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", + "translation": "Just as, even unwillingly,\nThis illness arises,\nLikewise, even unwillingly,\nAfflictions forcefully arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy that, the recollection of the Buddha\nArises again and again in them.\n", - "translation": "By that, the recollection of the Buddha\nArises again and again in them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་། །ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as illness arises\nEven though we do not wish it,\nLikewise, afflictive emotions arise\nForcefully, even against our will.\n", + "translation": "Just as illness arises\nEven though we do not wish it,\nLikewise, afflictive emotions arise\nForcefully, even against our will." } } }, "306": { - "source": "གང་ཚེ་དྲན་པ་ཡིད་སྒོ་ནས།། བསྲུང་བའི་དོན་དུ་གནས་གྱུར་པ།། དེ་ཚེ་ཤེས་བཞིན་འོང་འགྱུར་ཞིང་།། སོང་བ་དག་ཀྱང་ཕྱིར་འོང་འགྱུར།།", - "target_gt": "When mindfulness is stationed as a sentinel, A guard upon the threshold of the mind, Introspection will be likewise there, Returning when forgotten or dispersed.", + "source": "ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "target_gt": "All the offenses that there are, all manifold misdeeds, occur because of their conditions— they have no self-control.", + "commentary_1": "ཉེས་པ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་འདོད་པས་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཉེས་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཉེས་སོགས་དེ་དག་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་མེད་ལ། དེས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཡང་བདག་རྐྱེན་འདིས་བསྐྱེད་ཅེས་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- དྲན་པ (mindfulness)\n- ཡིད་སྒོ (mental door/gateway)\n- བསྲུང་བ (to guard/protect)\n- ཤེས་བཞིན (alertness/vigilance)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ structure (when...then)\n- གྱུར་པ and འགྱུར indicate change or becoming\n\nWhen mindfulness remains at the gateway of the mind\nFor the purpose of guarding [it],\nThen alertness will come,\nAnd even [if] it has gone, it will return again.\n\nTechnical notes:\n- དྲན་པ (mindfulness) and ཤེས་བཞིན (alertness) are key Buddhist meditation terms\n- The verse describes the relationship between mindfulness and alertness in practice", - "translation": "When mindfulness remains at the gateway of the mind For the purpose of guarding [it], Then alertness will come, And even [if] it has gone, it will return again." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Key terms:\nཉེས་པ་ (faults), སྡིག་པ་ (misdeeds), རྐྱེན་ (conditions), སྟོབས་ (force), རང་དབང་ (self-control)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་ and རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ are qualifiers indicating \"all\" and \"various types\" respectively\n- ལས་བྱུང་ indicates origin or arising from\n- མ་ཡིན་ནོ་ is a negation particle\n\n\nAll the faults, whatever their number,\nAnd misdeeds of various types,\nAll these arise from the force of conditions;\nThere is no self-control [in their arising].\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of dependent origination (pratītyasamutpāda), suggesting that negative actions arise due to conditions rather than inherent self-nature.", + "translation": "All the faults, whatever their number,\nAnd misdeeds of various types,\nAll these arise from the force of conditions;\nThere is no self-control [in their arising]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen mindfulness remains at the gate of the mind\nFor the purpose of guarding it,\nThen alertness will come,\nAnd even that which has gone away will return.\n", - "translation": "When mindfulness remains at the gate of the mind\nFor the purpose of guarding it,\nThen alertness will come,\nAnd even that which has gone away will return." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll faults, however many there may be,\nAnd various kinds of misdeeds,\nAll of these arise from the power of conditions.\nThere is no independent self-existence.\n", + "translation": "All faults, however many there may be,\nAnd various kinds of misdeeds,\nAll of these arise from the power of conditions.\nThere is no independent self-existence." } } }, "307": { - "source": "རེ་ཞིག་དང་པོར་འདི་འདྲའི་སེམས།། འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས།། དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ།། ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "If at the outset, when I check my mind, I find that it is tainted with some fault, I shall be still and self-possessed, Unmoving like a piece of wood.", + "source": "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །", + "target_gt": "The primal substance that they claim and self that they imagine do not think, \"I will come to be,\" and arise intentionally.", + "commentary_1": "ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དང་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་འདིར་བདག་ཉིད་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་སྙམ་པ་ལ། གཙོ་བོ་ཞེས་སྨོས་ཏོ། གང་རྡུལ་དང་མུན་པ་སྙིང་སྟོབས་ཆ་མཉམ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གཙོ་བོ་ཞེས་འདོད་པ་དང་། བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་དེ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ནི་མི་འདོད་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་འདི་ལྟར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།", + "commentary_2": "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་བདག་ཅེས་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན། བདག་ནི་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་བྱའོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བསམས་ནས་འབྱུང་བ་མེད་དེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་ནོ། །རྟགས་ནི། དེ་དག་རྟག་པ་རང་དབང་དུ་ཁས་བླངས་པས། སྐྱེས་ན་མི་རྟག་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་གཞན་དབང་ཅན་དུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཁྱབ་པ་ནི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1: རེ་ཞིག་དང་པོར་འདི་འདྲའི་སེམས།།\nKey terms: རེ་ཞིག་(for now), དང་པོར་(at first), སེམས་(mind)\n\nFor now, at first, [regarding] this kind of mind,\n\nLine 2: འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་ཤེས་བྱས་ནས།།\nKey terms: སྐྱོན་བཅས་(faulty), ཤེས་བྱས་(having recognized)\n\nHaving recognized this as faulty,\n\nLine 3: དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཤིང་བཞིན་དུ།།\nKey terms: དེ་ཚེ་(at that time), ཤིང་བཞིན་དུ་(like wood)\n\nAt that time, I [will remain] like wood,\n\nLine 4: ཟུངས་ཐུབ་པར་ནི་གནས་པར་བྱ།།\nKey terms: ཟུངས་ཐུབ་པར་(steadfastly), གནས་པར་བྱ་(will abide)\n\n[And] will abide steadfastly.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the practice of remaining unmoved like wood when recognizing faults in one's mind, a common meditation instruction in Tibetan Buddhism.", - "translation": "For now, at first, [regarding] this kind of mind, Having recognized this as faulty, At that time, I [will remain] like wood, [And] will abide steadfastly." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཙོ་བོ་ (chief, principal), བདག་ (self), བརྟགས་པ་ (conceptualized, imagined), འབྱུང་ (arise, occur)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱར་ and ཞེས་ are quotative particles\n- གང་...པ། construction indicating \"that which is...\"\n- ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་ indicates purposeful thinking\n\n\nThat which is considered \"principal\",\nAnd that which is conceptualized as \"self\",\nThinking \"This self should arise\",\nThere is no arising with such purposeful intent.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the non-arising or emptiness of both the concept of a principal entity and the self, emphasizing that they do not arise through conceptual fabrication or intentional thinking.", + "translation": "That which is considered \"principal\",\nAnd that which is conceptualized as \"self\",\nThinking \"This self should arise\",\nThere is no arising with such purposeful intent." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor now, at first, recognize this kind of mind\nAs flawed and mistaken.\nThen, at that time, I shall remain\nSteadfast and unmoving, like a tree.\n", - "translation": "For now, at first, recognize this kind of mind\nAs flawed and mistaken.\nThen, at that time, I shall remain\nSteadfast and unmoving, like a tree." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་། །བདག་ཅེས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས། །ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which is conceived as the principal or chief,\nAnd that which is imagined as the self,\nThis very self is said to arise,\nBut deliberately contemplating this, there is no arising.\n", + "translation": "That which is conceived as the principal or chief,\nAnd that which is imagined as the self,\nThis very self is said to arise,\nBut deliberately contemplating this, there is no arising." } } }, "308": { - "source": "དོན་མེད་གཡེངས་པར་ལྟ་བ་ནི།། ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ།། ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི།། མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "I shall never, vacantly, Allow my gaze to wander all around, But rather with a focused mind Will always go with eyes cast down.", + "source": "མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །", + "target_gt": "Without arising, they don't exist— What then would want to arise? Always distracted by an object, It also would never cease.", + "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་རྒྱུ་དང་བྲལ་བ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེ་ཇི་ལྟར་རང་བྱུང་དུ་འདོད་པར་བྱེད། གཞན་ཡང་བདག་ཡོད་ལ་ནི་རག་ན་སྔར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱའོ། །ཡང་ན་ཡུལ་གཙོ་བོས་ཉེ་བར་གཏད་ནས། ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་བྱ་བ་ཡོད་དུ་བཅུག་ན་ཡང་འགག་པ་སྟེ། ཡུལ་དེ་ལས་ལོག་པའི་བདག་ནི་ཡོད་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།བདག་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདོད་པའི་བདག་ལ་ཡང་ཉེས་པ་དེ་ཉིད་དེ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཉེས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གནོད་བྱེད་སོགས་སུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་སྟེ་དེ་མེད་པས་ཁྱབ་བོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དགག་པ་དང་། འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་དེ་གཙོ་བོས་གཏད་པའི་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། བདག་ཆོས་ཅན། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་འཛིན་པ་དེ་ནམ་ཡང་འགག་པ་སྟེ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་དགྲ་ལྟ་བུ་གཅིག་པུ་དེ་ལ་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་དེ་འཛིན་བྱེད་དུ་རྟག་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས་བླངས་སོ། འང་གི་སྒྲས་འཇུག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་རྟག་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རིགས་པ་ཅན་བདག་རྟག་པ་སེམས་པ་མེད་པ་ཞིག་འདོད་པ་འགོག་པར་འཆད་པས་དེ་འདྲའི་བདག་དེ་ཆོས་ཅན། གནོད་སེམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་མིན་པར་མངོན་པར་ཐལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1: དོན་མེད་གཡེངས་པར་ལྟ་བ་ནི།།\nKey terms: དོན་མེད་(meaningless), གཡེངས་པ་(distracted), ལྟ་བ་(looking)\n\nAs for looking about in a meaningless, distracted manner,\n\nLine 2: ནམ་ཡང་བདག་གིས་མི་བྱ་སྟེ།།\nKey terms: ནམ་ཡང་(never), བདག་(I/myself), མི་བྱ་(will not do)\n\nI will never do [this],\n\nLine 3: ངེས་པར་སེམས་པས་རྟག་ཏུ་ནི།།\nKey terms: ངེས་པར་(definitely), སེམས་པ་(mindfully), རྟག་ཏུ་(always)\n\nInstead, always mindfully and with certainty,\n\nLine 4: མིག་ནི་ཕབ་སྟེ་བལྟ་བར་བྱ།།\nKey terms: མིག་(eyes), ཕབ་(cast down), བལྟ་བ་(look)\n\nI will look with eyes cast downward.\n\nNote: This verse emphasizes mindful conduct and visual restraint, common instructions in Buddhist practice texts.", - "translation": "As for looking about in a meaningless, distracted manner, I will never do [this], Instead, always mindfully and with certainty, I will look with eyes cast downward." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམ་སྐྱེས་པ (unborn), སྐྱེ་བ (birth/arising), ཡུལ (object), གཡེང་ (distraction), འགག་པ (cessation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན (if) and ཚེ (when) to create conditional statements\n- འགྱུར་བ indicating change or becoming\n\n\nIf it does not exist when unborn,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is always distracted by objects\nDoes not come to cessation either.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of mind or phenomena, touching on concepts of emptiness (śūnyatā) and the illusory nature of arising and ceasing.", + "translation": "If it does not exist when unborn,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is always distracted by objects\nDoes not come to cessation either." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI shall never engage in pointless distraction.\nInstead, with focused mind and determination,\nI will always look with eyes cast downward.\n", - "translation": "I shall never engage in pointless distraction.\nInstead, with focused mind and determination,\nI will always look with eyes cast downward." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་། །ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བ། །འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf it does not exist before being born,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is always distracted by objects\nWill also not cease to exist.\n", + "translation": "If it does not exist before being born,\nThen what is it that desires to be born?\nThat which is always distracted by objects\nWill also not cease to exist." } } }, "309": { - "source": "ལྟ་བ་ངལ་བསོའི་ཆེད་དུ་ནི།། རེས་འགའ་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "But that I may relax my gaze, I’ll sometimes raise my eyes and look around.", + "source": "ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །", + "target_gt": "If permanent, the self, like space, would clearly have no action. Even when encountering other conditions, what can be done to the unchanging?", + "commentary_1": "ཇི་སྟེ་བདག་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་གི་སྒྲས་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡང་གཟུང་ངོ་། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་ཞེས་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ནོ། །འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "ཅི་སྟེ་རྟག་ན་ནི་སྟེ་རྟག་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་རྟག་ཀྱང་རྐྱེན་གཞན་མི་རྟག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་དོན་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་སྔར་མེད་ཁྱད་པར་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལྟ་བ་ (view, gaze), ངལ་བསོ་ (rest, relax), རེས་འགའ་ (sometimes), ཕྱོགས་ (direction)\n\nGrammatical notes:\n- ཆེད་དུ་ indicates purpose (\"for the sake of\")\n- བལྟ་བར་བྱ is a construction meaning \"should look\" or \"ought to look\"\n\nFor the sake of resting the gaze,\nSometimes one should look in [various] directions.\n\nTechnical note: This verse likely refers to meditation practice, suggesting periodic breaks or shifts in visual focus to prevent eye strain or mental fatigue during prolonged sessions.", - "translation": "For the sake of resting the gaze, Sometimes one should look in [various] directions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། །\n", + "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), རྟག་ (permanent), མཁའ་ (space), རྐྱེན་ (conditions), འགྱུར་བ་ (change)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་སྟེ...ན་ནི། : \"If...\" conditional structure\n- བཞིན་ : comparative particle \"like\"\n- མེད་པར་ : negative nominalizer \"without\"\n- རྣམས་ : plural marker\n- ན་ཡང་ : concessive conjunction \"even if\"\n- ལ་ : dative particle\n\n\nIf this self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven if it encountered other conditions,\nWhat could be done to that which is changeless?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the philosophical concept of a permanent self (ātman) and arguing against its existence by pointing out logical inconsistencies.\n- The comparison to space (ākāśa) is a common analogy in Buddhist philosophy, often used to illustrate unchanging, non-functional entities.", + "translation": "If this self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven if it encountered other conditions,\nWhat could be done to that which is changeless?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn order to rest one's gaze,\nOccasionally look to the side.\n", - "translation": "In order to rest one's gaze,\nOccasionally look to the side." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི། །མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན། །རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf the self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven when encountering various conditions,\nWhat could be done to that which is unchanging?\n", + "translation": "If the self were permanent,\nIt would be evident as inactive, like space.\nEven when encountering various conditions,\nWhat could be done to that which is unchanging?" } } }, "310": { - "source": "འགའ་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་གྱུར་ན།། བལྟས་ནས་འོངས་པ་ལེགས་ཞེས་བརྗོད།།", - "target_gt": "And if there are some people standing in my sight, I’ll look at them and greet them with a friendly word.", + "source": "བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "If during the action, it's like before, What does the action do to it? If you say, \"This is what acts on it,\" What is it that's related?", + "commentary_1": "སྔོན་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདིར་འདིས་བྱོས་ཞེས་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་བདག་དེ་སྔོན་བཞིན་ལས་མ་འགྱུར་ན་རྐྱེན་གྱི་བྱེད་པས་དེ་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས་པར་མ་གྲུབ་ལ། འགྱུར་ན་རྟག་པ་ཉམས་སོ། །དེ་བས་ན་བདག་དེའི་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་གཉིས་ཕན་གདགས་བྱ་འདོགས་བྱེད་དུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད་དེ། རྟག་པ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་ཕན་གདགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའགའ་ཞིག་(some, someone), མིག་ལམ་(field of vision), སྣང་(appear), གྱུར་(become)\nབལྟས་(look, observe), འོངས་(come), ལེགས་(good, excellent), བརྗོད་(say, speak)\n\nGrammatical notes:\n- ན།། indicates a conditional clause\n- ཞེས་marks reported speech\n\nIf someone appears in [one's] field of vision,\n[They] say, \"It is good that [you] have come after looking.\"\n\nNote: This verse seems to describe a customary greeting or observation when encountering someone. The phrase \"བལྟས་ནས་འོངས་པ་\" (coming after looking) might imply a deliberate or expected visit.", - "translation": "If someone appears in [one's] field of vision, [They] say, \"It is good that [you] have come after looking.\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱེད་པ (to do/act), སྔོན་ (before/previously), འབྲེལ་པ (connection/relation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཚེ་ཡང་ indicating \"when\" or \"at the time of\"\n- Rhetorical questions with ཅི་ཞིག and གང་ཞིག\n- ཞེས at the end of the third line introducing a quotation or statement\n\n\nWhen acting, if it's just as before,\nWhat has that action accomplished?\nSaying, \"This is its action,\"\nWhat connection could there be?\n\n\nThis verse appears to be questioning the nature of action and its effects, particularly when actions are repetitive or seemingly without change. It's exploring the philosophical concept of causality and the relationship between actions and their consequences in a Buddhist context.", + "translation": "When acting, if it's just as before,\nWhat has that action accomplished?\nSaying, \"This is its action,\"\nWhat connection could there be?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen someone appears before your eyes,\nLook at them and say \"It's good that you've come.\"\n", - "translation": "When someone appears before your eyes,\nLook at them and say \"It's good that you've come.\"" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན། །བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས། །འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen acting, if it is as before,\nWhat is accomplished by that action?\nSaying \"This is its action\" -\nWhat connection could there be?\n", + "translation": "When acting, if it is as before,\nWhat is accomplished by that action?\nSaying \"This is its action\" -\nWhat connection could there be?" } } }, "311": { - "source": "ལམ་སོགས་འཇིགས་པ་བརྟག་པའི་ཕྱིར།། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཕྱོགས་བཞིར་བལྟ།།", - "target_gt": "And yet, to spy the dangers on the road, I’ll scrutinize the four directions one by one.", + "source": "དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "In this way, everything's dependent and thus has no control. When you know that, you won't get angry at any snake-like thing.", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་དབང་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དབང་མེད་པ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ་འམ། ཡང་ན་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་པའི་ཚིག་སྦྱར་རོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་གང་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཁྲོ་ས་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་རྩོད་པ་བླང་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན། རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་སྔ་མ་སྔ་མ་དེའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་ན་དེ་དག་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་ཞིང་། སྔ་མའི་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པས་རང་དབང་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་མི་སྲིད་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་བདེན་པ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལམ་ (path), འཇིགས་པ་ (danger/fear), བརྟག་པ་ (examine/investigate), ཕྱོགས་བཞི་ (four directions)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\" or \"etc.\"\n- པའི་ཕྱིར་ indicates purpose (\"in order to\")\n- ཡང་དང་ཡང་དུ་ means \"again and again\"\n\nIn order to examine [for] dangers on the path and so forth, look in the four directions again and again.\n\nTechnical note: This verse appears to be giving practical advice for travelers, possibly in the context of Buddhist practice or pilgrimage.", - "translation": "In order to examine [for] dangers on the path and so forth, look in the four directions again and again." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་གྱི་དབང་ (dependent on others), དབང་མེད (powerless), སྦྲུལ་ (snake)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in this way) begins and ends the verse, creating a frame\n- ཤེས་ན (if one understands) introduces a conditional clause\n\n\nThus, all is dependent on others.\nDue to that dependence, it is powerless.\nIf one understands this, like a snake,\nOne will not become angry at any phenomenon.\n\n\nTechnical note: The snake simile likely refers to the illusory nature of phenomena, often compared to mistaking a rope for a snake in Buddhist philosophy.", + "translation": "Thus, all is dependent on others.\nDue to that dependence, it is powerless.\nIf one understands this, like a snake,\nOne will not become angry at any phenomenon." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo examine dangers on the path and elsewhere,\nLook again and again in the four directions.\n", - "translation": "To examine dangers on the path and elsewhere,\nLook again and again in the four directions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་། །དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་སྦྲུལ་ལྟ་བུའི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, all things are dependent on others.\nBy their power, they themselves have no power.\nUnderstanding this, one does not become angry\nAt any phenomena, which are like illusions.\n", + "translation": "Thus, all things are dependent on others.\nBy their power, they themselves have no power.\nUnderstanding this, one does not become angry\nAt any phenomena, which are like illusions." } } }, "312": { - "source": "ངལ་བསོ་ཁ་ནི་ཕྱིར་བལྟས་ནས།། རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བལྟ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "And when I stop to rest, I’ll turn around And look behind me, back along my way.", + "source": "གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །", + "target_gt": "\"Who averts what? Even averting would be illogical.\" It's logical to say suffering will cease, dependent on that.", + "commentary_1": "གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡིན་ན་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟློག་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཕྱོགས་སྔ་མའོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཟློག་པར་རིགས་པ་ཉིད་དོ།།གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བསྟན་ནས་དེའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་སྐྱེའོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ལ་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལས་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱ་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་སྟེ་ལྡོག་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྤྲུལ་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་གང་ཟག་གམ་གཉེན་པོ་གང་གིས་ཁྲོ་བ་གང་ཞིག་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ་བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁྲོ་བ་བཟློག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲོ་བ་ལ་བརྟན་པའམ་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་བར་འདོད་པས་མི་རིགས་པ་མེད་ཅེས་དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་ན་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའི་ལན་དུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nངལ་བསོ་ (rest, take a break), ཁ་ (face, direction), ནི་ (topic marker), ཕྱིར་བལྟས་ (look back), ནས་ (having done so)\n\nLine 2:\nརྒྱབ་ (back), ཀྱི་ (genitive particle), ཕྱོགས་སུ་ (in the direction of), བལྟ་བར་བྱ་ (should look)\n\nKey grammatical structure: \n- Use of ནས་ to connect sequential actions\n- བྱ་ as an auxiliary verb indicating \"should\"\n\nHaving turned one's face to look back while resting,\n[One] should look in the direction behind [oneself].\n\nNote: This appears to be an instruction for mindful awareness of one's surroundings, possibly in a meditation or practice context.", - "translation": "Having turned one's face to look back while resting, [One] should look in the direction behind [oneself]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབཟློག་བྱ་ (to be reversed/prevented), རིགས་པ་ (logical/reasonable), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུན་ཆད་ (cessation/interruption)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་གང་ཞིག་ (by what, what) - correlative construction\n- ཞེ་ན་ (if one asks/objects)\n- དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ (based on that)\n- འགྱུར་འདོད་ (wish to become)\n\n\nIf one objects: \"By what means should what be prevented? And prevention is not reasonable.\"\nBased on that, to desire the cessation of sufferings would not be unreasonable.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing an objection about the nature of prevention or cessation, likely in the context of Buddhist philosophy regarding the cessation of suffering.", + "translation": "If one objects: \"By what means should what be prevented? And prevention is not reasonable.\"\nBased on that, to desire the cessation of sufferings would not be unreasonable." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen resting, look back and observe what lies behind you.\n", - "translation": "When resting, look back and observe what lies behind you." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ། །བཟློག་པའང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one asks, \"By what means should something be prevented,\nWhen prevention itself is not reasonable?\"\nIn response: There is nothing unreasonable\nIn desiring to end the continuity of sufferings through that [prevention].\n", + "translation": "If one asks, \"By what means should something be prevented,\nWhen prevention itself is not reasonable?\"\nIn response: There is nothing unreasonable\nIn desiring to end the continuity of sufferings through that [prevention]." } } }, "313": { - "source": "མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྟགས་བྱས་ནས།། འགྲོ་འམ་ཡང་ན་འོང་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "I will survey the land, in front, behind, And carry on or else retrace my steps.", + "source": "དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །", + "target_gt": "Thus when you see a friend or foe acting improperly, think that this occurred because of such conditions. Reflect on this and be at ease.", + "commentary_1": "དགྲ་ནི་མི་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པ་སྐྱེལ་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་རྐྱེན་འདི་འདྲ་བའི་རྒྱུར་སྔར་བསམས་པ་ལས་འགྱུར་བའོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱས་པ་ལ་ཡིད་མི་བདེ་བར་མི་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགྲ་བོའམ་མཛའ་བོ་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་བྱེད་པ་མཐོང་བར་གྱུར་ན་མི་རིགས་པ་འདི་འདྲ་ནི་རང་དབང་མ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས་དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་ཏེ་ཡིད་འཁྲུགས་པ་མེད་པར་མནོས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nམདུན་(front), རྒྱབ་(back), བརྟགས་(examine), བྱས་(do)\nནས་(after) - connective particle\n\nLine 2:\nའགྲོ་(go), འོང་(come), བྱ་(do)\nའམ་(or), ཡང་ན་(or), སྟེ་(and then) - conjunctive particles\n\nAfter examining [the situation] in front and behind,\n[One should] go or else come.\n\nNote: The structure བྱས་ནས་ indicates a completed action before the main verb. The repetition of བྱ་ in the second line implies a sense of deliberate action or decision-making.", - "translation": "After examining [the situation] in front and behind, [One should] go or else come." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགྲ་(enemy), མཛའ་(friend), མི་རིགས་(improper/wrong), རྐྱེན་(condition/circumstance), སོམས་(equanimity), བདེ་བ་(happiness/ease)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ and ཡང་རུང་ indicate alternatives (\"whether... or...\")\n- གྱུར་ན་ is a conditional particle (\"if/when\")\n- ཏོ་ཞེས་ marks reported speech or thought\n\n\nTherefore, whether enemy or friend,\nIf you see them doing something improper,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease.\n\n\nNote: This verse appears to be advising equanimity and understanding in the face of others' wrongdoing, regardless of one's relationship to them. It emphasizes seeing actions as results of conditions rather than judging the person.", + "translation": "Therefore, whether enemy or friend,\nIf you see them doing something improper,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAfter carefully examining front and back,\nOne should either go or come.\n", - "translation": "After carefully examining front and back,\nOne should either go or come." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་དགྲའམ་མཛའ་ཡང་རུང་། །མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན། །འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, whether enemy or friend,\nIf you see someone acting improperly,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease.\n", + "translation": "Therefore, whether enemy or friend,\nIf you see someone acting improperly,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease." } } }, "314": { - "source": "དེ་ལྟར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ།། དགོས་པ་ཤེས་ནས་སྤྱད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "In every time and place therefore I’ll know my needs and act accordingly.", + "source": "གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "If things were accomplished by free will, no one would ever have any suffering, for no living being wants to suffer.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་འགྲུབ་འགྱུར་ན་སྟེ། འབྲས་བུ་སྨིན་པར་འགྱུར་ནའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་རང་དགོས་འདོད་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ན་འགའ་ཡང་རང་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས་ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), གནས་སྐབས་ (occasion, situation), ཐམས་ཅད་ (all), དགོས་པ་ (purpose, need), ཤེས་ (know), སྤྱད་པར་བྱ་ (should practice/engage in)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་ is a case particle indicating \"in\" or \"at\"\n- ནས་ is a connector meaning \"having\" or \"after\"\n\nIn that way, on all occasions, having understood the purpose, one should practice.\n\nTechnical note: སྤྱད་པར་བྱ་ is a common construction in Tibetan Buddhist texts indicating a prescribed action or practice.", - "translation": "In that way, on all occasions, having understood the purpose, one should practice." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་དགས་ (by one's own wish), འགྲུབ་ (accomplish), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ལུས་ཅན་ (embodied beings)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- མི་འདོད་པས་ (because...not want) causal clause\n\n\nIf suffering were accomplished by one's own wish,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings\nSuffering would not arise for anyone.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering (དུཿཁ, duḥkha) and its causes, a fundamental concept in Buddhist philosophy.", + "translation": "If suffering were accomplished by one's own wish,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings\nSuffering would not arise for anyone." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, in all circumstances,\nOne should act with understanding of the purpose.\n", - "translation": "Thus, in all circumstances,\nOne should act with understanding of the purpose." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས། །ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf things were accomplished by mere wishes,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings,\nSuffering would never arise for anyone.\n", + "translation": "If things were accomplished by mere wishes,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings,\nSuffering would never arise for anyone." } } }, "315": { - "source": "ལུས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གནས་བྱ་ཞེས།།", - "target_gt": "“My body shall remain like this.”", + "source": "བག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད། །བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད། །", + "target_gt": "They injure themselves by being careless of thorns and such. For the sake of women and the like, they crave and starve themselves and such.", + "commentary_1": "བག་མེད་པ་ནི་རང་ལ་གནོད་པའོ། །གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ན་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །ཚེར་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་ཚེར་མ་སྟན་དུ་འདིང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ནད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་མ་རྙེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཟས་གཅོད་པ་ནི་བཟའ་རྒྱུ་མི་ཟ་བར་སྡོད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གནོད་བྱེད་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གནོད་བྱེད་དེ་དག་བག་མེད་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བདག་གི་ལུས་ལའང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་བྱེད་ཅིང་། བུད་མེད་དང་ནོར་ལ་སོགས་པ་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nལུས་ (body), གནས་ (abide/remain), བྱ་ (do/perform)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (ཀྱིས་) with ལུས་ indicating \"by means of the body\"\n- ཞེས at the end indicates a quotation or instruction\n\nThus should one position the body:\n\nNote: The phrase འདི་ལྟར་ (\"in this way\") suggests that specific instructions for bodily posture will follow this line.", - "translation": "Thus should one position the body:" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད། །བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབག་མེད་པ (carelessness), གནོད་པ (harm), བུད་མེད (women), རྔམ (crave), ཟས་གཅོད (fasting)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང (also to)\n- ལ་སོགས (and so forth)\n- བྱའི་ཕྱིར (for the purpose of)\n\n\nThrough carelessness, I even harm myself,\nWith thorns and such causing injury.\nFor the sake of obtaining women and so forth,\nI crave and engage in fasting and such practices.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the negative consequences of carelessness and attachment, common themes in Buddhist teachings on mindfulness and renunciation.", + "translation": "Through carelessness, I even harm myself,\nWith thorns and such causing injury.\nFor the sake of obtaining women and so forth,\nI crave and engage in fasting and such practices." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThus should one position the body.", - "translation": "Thus should one position the body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག །ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད། །བུད་མེད་ལ་སོགས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough carelessness, one harms even oneself,\nLike stepping on thorns and such.\nFor the sake of obtaining women and the like,\nOne becomes greedy and practices fasting and so forth.\n", + "translation": "Through carelessness, one harms even oneself,\nLike stepping on thorns and such.\nFor the sake of obtaining women and the like,\nOne becomes greedy and practices fasting and so forth." } } }, "316": { - "source": "བྱ་བ་བསྡོགས་ནས་དེ་ནས་ནི།། སྐབས་སུ་ལུས་འདི་ཇི་ལྟ་བུར།། གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བལྟ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Embarking thus upon a given course, From time to time I’ll verify Inquiring how my body is disposed.", + "source": "ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། །", + "target_gt": "Some hang themselves or jump from cliffs, take poison or eat poorly, or behave unmeritoriously, causing themselves harm.", + "commentary_1": "འགེག་པ་ནི་སྐེ་ཐག་པས་བཏགས་ནས་དཔྱང་ལ་མཆོང་བའོ། །གཡང་ས་ནི་འོབས་ལ་སོགས་པའོ། །མཆོང་བ་ནི་ཆུ་ལ་སོགས་པར་མཆོང་བའོ། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ནི་མི་གཞན་ལ་སླུས་བྱེད་པའོ། །གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གསོད་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "ཁ་ཅིག་འགོག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་བ་དང་དུག་དང་མི་འཕྲོད་པ་ཟ་བ་སོགས་འཕྲལ་དང་། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ་ཡིས་རང་ལ་ཡུན་དུ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nབྱ་བ་(activities) བསྡོགས་ནས་(having ceased) དེ་ནས་ནི།།(then)\n\nLine 2:\nསྐབས་སུ་(at that time) ལུས་(body) འདི་(this) ཇི་ལྟ་བུར།།(how)\n\nLine 3:\nགནས་པ་(abides/remains) ཡིན་(is) ཞེས་(quotative particle) བལྟ་བར་བྱ།།(should observe)\n\nKey grammatical structures:\n- ནས་ (having done X)\n- ཇི་ལྟ་བུར་ (how)\n- བར་བྱ་ (should do)\n\nHaving ceased [all] activities, then\nAt that time, how this body\nAbides, one should observe.\n\nNote: The phrase ཇི་ལྟ་བུར་ is often used in meditation instructions to indicate careful examination of the nature or state of something.", - "translation": "Having ceased [all] activities, then At that time, how this body Abides, one should observe." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའགག་ (to stop/obstruct), གཡང་ས་ (precipice/cliff), མཆོང་ (to jump), \nདུག་ (poison), མི་འཕྲོད་ (incompatible/harmful), \nབསོད་ནམས་མ་ཡིན་ (non-virtuous), སྤྱོད་པ་ (conduct/behavior)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཅིང་ to connect clauses\n- ཡིས་ as instrumental particle\n- ཡོད་ at the end indicating existence/presence\n\n\nSome obstruct themselves and leap off cliffs,\nEat poison and incompatible foods,\nAnd through non-virtuous conduct,\nThey bring harm upon themselves.\n\n\nThis verse describes various ways in which people harm themselves, both literally and figuratively, through unwise or non-virtuous actions. The imagery is quite vivid, using examples of physical self-harm to illustrate the consequences of negative behavior.", + "translation": "Some obstruct themselves and leap off cliffs,\nEat poison and incompatible foods,\nAnd through non-virtuous conduct,\nThey bring harm upon themselves." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAfter completing one's tasks,\nThen at that time, one should observe:\n\"In what state is this body now abiding?\"\n", - "translation": "After completing one's tasks,\nThen at that time, one should observe:\n\"In what state is this body now abiding?\"" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་། །དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས། །རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSome leap into chasms and fall to their death.\nSome eat poison and incompatible foods.\nThrough non-virtuous conduct and actions,\nThey bring harm upon themselves.\n", + "translation": "Some leap into chasms and fall to their death.\nSome eat poison and incompatible foods.\nThrough non-virtuous conduct and actions,\nThey bring harm upon themselves." } } }, "317": { - "source": "སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི།། ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ།། ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར།། དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག།", - "target_gt": "This rampant elephant, my mind, Once tied to that great post, reflection on the Teachings, Must now be watched with all my strength That it might never slip away.", + "source": "གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །", + "target_gt": "When overcome by the afflictions, They'll kill their own dear selves. At such a time, how would they not Cause harm to others' bodies?", + "commentary_1": "གང་ཚེ་སྟེ་དུས་གང་གི་ཚེའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ། སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་དུ་གྱུར་པས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་པ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་དེ་དག་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nསེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི།།\nKey terms: སེམས་(mind), གླང་ཆེན་(elephant), མྱོས་པ་(intoxicated/wild)\n\nThe intoxicated elephant of the mind\n\nLine 2:\nཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ།།\nKey terms: ཆོས་(Dharma), སེམས་པ་(thinking/contemplating), ཀ་ཆེན་(great pillar)\n\nTo the great pillar of contemplating the Dharma,\n\nLine 3:\nཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར།།\nKey terms: བཏགས་པ་(tethered/bound), མི་འཆོར་བར་(not loosening/not escaping)\n\nJust as it is tethered without escaping,\n\nLine 4:\nདེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག།\nKey terms: འབད་པ་(effort), བརྟག་(examine/investigate)\n\nIn that way, examine with all [your] effort.\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of tethering a wild elephant to describe the practice of focusing the mind in Dharma contemplation.", - "translation": "The intoxicated elephant of the mind To the great pillar of contemplating the Dharma, Just as it is tethered without escaping, In that way, examine with all [your] effort." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), སྡུག་ (suffering), གསོད་ (kill), གནོད་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- བྱེད་པ (present/habitual action)\n- ཇི་ལྟར་འགྱུར (rhetorical question: \"how could it be?\")\n\n\nWhen, under the power of kleśas,\nThey even kill themselves in suffering,\nAt that time, how could it be\nThat they would not harm others' bodies?\n\n\nTechnical note: This verse highlights the destructive nature of kleśas (afflictive emotions), emphasizing their potential to cause harm to oneself and others.", + "translation": "When, under the power of kleśas,\nThey even kill themselves in suffering,\nAt that time, how could it be\nThat they would not harm others' bodies?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe intoxicated elephant of the mind\nShould be firmly tethered\nTo the great pillar of contemplating the Dharma,\nStriving diligently so it does not break free.\n", - "translation": "The intoxicated elephant of the mind\nShould be firmly tethered\nTo the great pillar of contemplating the Dharma,\nStriving diligently so it does not break free." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས། །བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ། །དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ། །གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen under the power of afflictive emotions,\nOne even harms and destroys oneself.\nAt such times, how could one\nNot cause harm to the bodies of others?\n", + "translation": "When under the power of afflictive emotions,\nOne even harms and destroys oneself.\nAt such times, how could one\nNot cause harm to the bodies of others?" } } }, "318": { - "source": "ཅི་ནས་ཏིང་འཛིན་བརྩོན་པ་ནི།། སྐད་ཅིག་གཅིག་ཀྱང་མི་འཆོར་བར།།", - "target_gt": "Those who strive to master concentration Should never for an instant be distracted.", + "source": "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག །", + "target_gt": "Though we feel no compassion for those who kill themselves and so forth when afflictions arise, what good is getting angry?", + "commentary_1": "ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར་བདག་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བར་རིགས་ཤིང་། བརྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ནའང་དེ་དག་ལ་ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཅི་ནས་ (by all means, in every way)\nཏིང་འཛིན་ (samādhi, meditative concentration)\nབརྩོན་པ་ (diligence, effort)\nསྐད་ཅིག་ (moment, instant)\nམི་འཆོར་བར་ (not to lose, not to be separated from)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཀྱང་ emphasizes \"even\"\n- བར་ at the end indicates continuous action\n\nBy all means, [may] the diligence in samādhi\nNot be lost even for a single moment.\n\nTechnical note: ཏིང་འཛིན་ (samādhi) is a crucial Buddhist term referring to deep meditative concentration or absorption.", - "translation": "By all means, [may] the diligence in samādhi Not be lost even for a single moment." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), སྙིང་རྗེ་ (compassion), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་བུར་ (in such a way)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- རྒྱ་ལ་ (extensively)\n- ཅི་ཐ་ཚིག (what need to mention)\n\n\nWhen those overcome by kleśas\nEngage in killing me and so forth,\nIf great compassion does not arise,\nWhat need to mention becoming angry?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the cultivation of compassion even towards those who harm us, as they are driven by afflictions (kleśas).", + "translation": "When those overcome by kleśas\nEngage in killing me and so forth,\nIf great compassion does not arise,\nWhat need to mention becoming angry?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSo that one's meditation practice\nIs not lost even for a single moment.\n", - "translation": "So that one's meditation practice\nIs not lost even for a single moment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར། །བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ། །སྙིང་རྗེ་རྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅི་ཐ་ཚིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen afflictive emotions arise,\nAnd one engages in self-harm and the like,\nIf great compassion does not arise,\nWhat use is there in becoming angry?\n", + "translation": "When afflictive emotions arise,\nAnd one engages in self-harm and the like,\nIf great compassion does not arise,\nWhat use is there in becoming angry?" } } }, "319": { - "source": "བདག་གི་ཡིད་འདི་གར་སྤྱོད་ཅེས།། དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག།", - "target_gt": "They should always watch their minds, inquiring, “Where is now my mind engaged?”", + "source": "གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །", + "target_gt": "If causing harm to others is the nature of the childish, anger at them is as senseless as resenting fire for heat.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་གཞན་ལ་རྣམ་པར་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་འོན་ཏེ་གློ་བུར་ཡིན་ཞེས་བརྟགས་ཏེ། ཕྱོགས་དང་པོ་ལ་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་བརྟགས་པ་དང་། གནོད་པ་རང་གི་ཉེས་པར་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་བོ་དང་། གནོད་ཚུལ་ལ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བ་བྱེད་པ་བྱིས་པ་སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་སྲེག་པ་མེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ལ་བཀོན་ཏེ་ཁྲོ་བ་དང་འདྲའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་གི་(my), ཡིད་(mind), སྤྱོད་(engage/act), སོ་སོར་བརྟག་(individually examine)\n\nGrammatical notes:\n- གར་ is an interrogative particle meaning \"where\"\n- ཅེས་ indicates a quotation or thought\n- དེ་ལྟར་ means \"in that way\" or \"thus\"\n\n\"Where does this mind of mine engage?\" Thus, examine the mind individually.\n\nTechnical note: \nThe phrase སོ་སོར་བརྟག་ (individually examine) is a key concept in Buddhist analytical meditation, often referring to the practice of vipashyana or insight meditation.", - "translation": "\"Where does this mind of mine engage?\" Thus, examine the mind individually." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཚེ་བྱེད་(harm), བྱིས་པ་(childish beings), རང་བཞིན་(nature), ཁྲོ་བ་(anger), སྲེག་པ་(burning), མེ་(fire)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ནི conditional structure\n- ཏེ། connective showing logical progression\n- འདྲ། simile marker\n\n\nIf harming others\nIs the nature of childish beings,\nIt's not right to be angry at them;\nIt's like resenting fire for its nature of burning.\n\n\nTechnical note: བྱིས་པ་ (childish beings) is a technical term in Buddhist philosophy referring to ordinary beings who haven't realized emptiness, not literal children.", + "translation": "If harming others\nIs the nature of childish beings,\nIt's not right to be angry at them;\nIt's like resenting fire for its nature of burning." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhere does my mind wander?\nThus, examine the mind carefully.\n", - "translation": "Where does my mind wander?\nThus, examine the mind carefully." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf harming others\nIs the nature of childish people,\nBeing angry at them is not right;\nIt's like resenting fire for its nature of burning.\n", + "translation": "If harming others\nIs the nature of childish people,\nBeing angry at them is not right;\nIt's like resenting fire for its nature of burning." } } }, "320": { - "source": "འཇིགས་དང་དགའ་སྟོན་སོགས་འབྲེལ་བར།། གལ་ཏེ་མི་ནུས་ཅི་བདེར་བྱ།།", - "target_gt": "When this becomes impossible, In case of danger or festivity, I’ll act as it seems best.", + "source": "འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །", + "target_gt": "But if the fault is adventitious and beings' natures are gentle, anger at them would not be right, like begrudging the sky for wafting smoke.", + "commentary_1": "གཉིས་པ་ལ་འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གློ་བུར་ནི་རྐྱེན་གློ་བུར་བའོ། །ངེས་པ་ནི་མ་བཅོས་པའོ། །ནམ་མཁའ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་གློ་བུར་བའི་དུད་པས་གནོད་པ་བསྐྱལ་ན་ནམ་མཁའ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་པ་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "འོན་ཏེ་འཚེ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་བ་ཡིན་ལ་སེམས་ཅན་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ངེས་པ་ཡིན་ནའང་འོ་ནའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ནི་ནམ་མཁའ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ལ་དུད་པ་འཐུལ་བའི་སྐྱོན་གྱིས་བཀོན་པ་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིགས་ (fear), དགའ་སྟོན་ (celebration), འབྲེལ་བ་ (connection/relation), \nགལ་ཏེ་ (if), མི་ནུས་ (unable), ཅི་བདེར་ (as one pleases)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- བར་ is a terminative particle, indicating \"with regard to\"\n- བྱ is the imperative form of བྱེད་ (to do)\n\nWith regard to fear, celebration, and so forth, if [one is] unable [to engage], do as one pleases.\n\nTechnical note: This verse appears to be giving instruction on how to approach situations involving fear, celebration, and similar experiences, allowing flexibility if one is unable to fully engage.", - "translation": "With regard to fear, celebration, and so forth, if [one is] unable [to engage], do as one pleases." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་ (fault/flaw), གློ་བུར་ (sudden/temporary), སེམས་ཅན་ (sentient beings), རང་བཞིན་ (nature), དེས་པ་ (gentle/peaceful), ཁྲོ་བ་ (anger), མཁའ་ (sky), དུད་འཐུལ་ (smoke)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ་...ནའང་ construction indicating a concessive clause\n- མི་རིགས་ཏེ་ negation of appropriateness\n- བཞིན་ simile marker at the end\n\n\nEven if these faults are temporary,\nAnd sentient beings are by nature gentle,\nStill, anger is not appropriate,\nJust as smoke in the sky is rare.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of faults in sentient beings and the inappropriateness of anger, using a simile of rare smoke in the sky to illustrate the point.", + "translation": "Even if these faults are temporary,\nAnd sentient beings are by nature gentle,\nStill, anger is not appropriate,\nJust as smoke in the sky is rare." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen faced with fear, celebration, and related experiences,\nIf you are unable [to remain balanced], do whatever brings ease.\n", - "translation": "When faced with fear, celebration, and related experiences,\nIf you are unable [to remain balanced], do whatever brings ease." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་སྐྱོན་དེ་གློ་བུར་ལ། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་དེས་པ་ནའང་། །འོ་ནའང་ཁྲོ་བ་མི་རིགས་ཏེ། །མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་དཀོན་པ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, if these faults are temporary,\nAnd beings are naturally gentle,\nThen anger is not appropriate,\nJust as smoke rarely appears in the sky.\n", + "translation": "However, if these faults are temporary,\nAnd beings are naturally gentle,\nThen anger is not appropriate,\nJust as smoke rarely appears in the sky." } } }, "321": { - "source": "འདི་ལྟར་སྦྱིན་པའི་དུས་དག་ཏུ།། ཚུལ་ཁྲིམས་བཏང་སྙོམས་བཞག་པར་གསུངས།། གང་ཞིག་བསམས་ཏེ་བྱར་བརྩམས་པ།། དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམས་ཏེ།།", - "target_gt": "For it is taught that rules of discipline May be relaxed in times of generosity. When something has been planned and started on, Attention should not drift to other things.", + "source": "དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །", + "target_gt": "If I get angry at the wielder of the stick and such, who is impelled by hatred, it's right to get angry at hatred itself.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་འཕེན་མཁན་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགྲ་བོས་དབྱུག་པ་དང་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཀོལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱས་པ་ན། དངོས་སུ་གནོད་མཁན་ཡིན་པས་དབྱུག་པ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་ལ། གལ་ཏེ་དེ་འཕེན་མཁན་དགྲ་བོ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཁྲོ་ན་དགྲ་དེའང་ཞེ་སྡང་གིས་རྦད་པས་ཉིས་སུ་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nའདི་ལྟར་(thus, in this way), སྦྱིན་པའི་(of giving), དུས་(time), དག་ཏུ་(at, during)\n\nThus, during times of giving,\n\nLine 2:\nཚུལ་ཁྲིམས་(moral discipline), བཏང་སྙོམས་(set aside, neglected), བཞག་པར་(to be placed), གསུངས་(it is said)\n\nIt is said that moral discipline should be set aside.\n\nLine 3:\nགང་ཞིག་(whatever), བསམས་ཏེ་(having thought), བྱར་(to do), བརྩམས་པ་(begun, undertaken)\n\nWhatever one has thought to undertake,\n\nLine 4:\nདེ་ལས་(from that), གཞན་དུ་(otherwise), མི་བསམས་ཏེ་(should not think)\n\nOne should not think otherwise than that.\n\nKey technical notes:\n- སྦྱིན་པ་ (giving) and ཚུལ་ཁྲིམས་ (moral discipline) are two of the six pāramitās in Buddhism.\n- བཏང་སྙོམས་ (equanimity) is used here in the sense of \"setting aside\" or \"neglecting.\"\n- The verse discusses the prioritization of generosity over strict adherence to moral rules in certain contexts, a nuanced point in Buddhist ethics.", - "translation": "Thus, during times of giving, It is said that moral discipline should be set aside. Whatever one has thought to undertake, One should not think otherwise than that." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདབྱུག་པ་ (stick), བཀོལ་ (use/employ), འཕེན་པ་ (throw/cast), ཁྲོ་ (anger), ཞེ་སྡང་ (hatred), སྦད་པ་ (obscured/controlled)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- གལ་ཏེ་...ན། forms a conditional structure \"if...then\"\n- པས། at the end of the third line indicates a causal relationship\n\n\nIf you become angry at a stick and such things\nWhen they are actually used to strike you,\nSince that too is controlled by hatred,\nIt is more fitting to be angry at anger itself.\n\n\nThis verse discusses the nature of anger and its proper object. It suggests that directing anger at inanimate objects or even people who harm us is misguided, as the true source of harm is hatred or anger itself.", + "translation": "If you become angry at a stick and such things\nWhen they are actually used to strike you,\nSince that too is controlled by hatred,\nIt is more fitting to be angry at anger itself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, at times of giving,\nIt is said to set aside moral discipline and equanimity.\nWhatever one has considered and begun to do,\nOne should not consider otherwise.\n", - "translation": "Thus, at times of giving,\nIt is said to set aside moral discipline and equanimity.\nWhatever one has considered and begun to do,\nOne should not consider otherwise." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ། །གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན། །དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་སྦད་པས། །ཉེས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you become angry at a stick or other object that is thrown at you,\nThat anger is also fueled by hatred.\nSince the fault lies with hatred itself,\nIt is more appropriate to be angry at anger.\n", + "translation": "If you become angry at a stick or other object that is thrown at you,\nThat anger is also fueled by hatred.\nSince the fault lies with hatred itself,\nIt is more appropriate to be angry at anger." } } }, "322": { - "source": "དེར་གཏད་པ་ཡི་བསམ་པ་ཡིས།། དེ་ཉིད་རེ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "With thoughts fixed on the chosen target, That and that alone should be pursued.", + "source": "བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། །", + "target_gt": "I, in the past, have caused such harms to other sentient beings. So it is right these ills occur to me who have hurt beings.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་བདག་གིས་སྔོན་ཆད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་མཚོན་ཕྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་བདག་ཉིད་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྔོན་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་དང་། རང་གི་ལུས་དང་། ལས་ཀྱི་ཉེས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ་ད་ལྟ་རང་ལས་བྱུང་བ་འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་ལ་འཚེ་བར་བྱེད་པ་བདག་ལ་ལན་དུ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་བར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nདེར་(there, to that), གཏད་པ་(focused, directed), བསམ་པ་(intention, thought), བསྒྲུབ་པ་(accomplish, achieve), རེ་ཞིག་(for a while, temporarily)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ and ཡིས་ are genitive and instrumental particles respectively\n- པར་བྱ is a construction indicating \"should be done\"\n\nWith intention focused on that,\nThat very [practice] should be accomplished for a while.\n\nNote: \"That\" likely refers to a specific practice or meditation object mentioned in the preceding context. རེ་ཞིག་ (for a while) suggests this is not the ultimate goal but an intermediate step in practice.", - "translation": "With intention focused on that, That very [practice] should be accomplished for a while." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྔོན་ཆད་(previously), སེམས་ཅན་(sentient beings), གནོད་པ་(harm), འཚེ་བྱེད་(harming/harmer)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བདག་གིས་ (by me) as agent\n- Comparative structure with དེ་བས་ (therefore/because of that)\n- Final line uses རིགས་ (it is fitting/appropriate) to express karmic consequence\n\n\nPreviously, by me to sentient beings,\nThis kind of harm was done.\nTherefore, as one who harms sentient beings,\nIt is fitting that this harm arises for me.\n\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist concept of karmic retribution, where past harmful actions lead to present suffering.", + "translation": "Previously, by me to sentient beings,\nThis kind of harm was done.\nTherefore, as one who harms sentient beings,\nIt is fitting that this harm arises for me." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWith a mind focused on that,\nOne should practice that very thing for a while.\n", - "translation": "With a mind focused on that,\nOne should practice that very thing for a while." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ། །འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས། །དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ། །བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the past, I have caused\nThis kind of harm to sentient beings.\nTherefore, it is fitting that\nThis harm comes to me now as one who harms sentient beings.\n", + "translation": "In the past, I have caused\nThis kind of harm to sentient beings.\nTherefore, it is fitting that\nThis harm comes to me now as one who harms sentient beings." } } }, "323": { - "source": "དེ་ལྟ་ན་ནི་ཀུན་ལེགས་བྱས།། གཞན་དུ་གཉིས་ཀར་མི་འགྱུར་རོ།།", - "target_gt": "Behaving in this way, all tasks are well performed, And nothing is achieved by doing otherwise.", + "source": "དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Their weapons and my body both are causes of suffering. They wield the weapons, I the body. With whom should I get angry?", + "commentary_1": "བདག་གིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལུས་ཕྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེའི་མཚོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགྲ་དེའི་མཚོན་ཆ་དང་བདག་གི་ལུས་གཉིས་ཀ་རྨའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དགྲ་དེས་མཚོན་ཕྱུང་བདག་གིས་ལུས་ཕྱུང་སྟེ་བཅད་ན་དེ་གཉིས་ལས་གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟ་ན་ (in that case), ཀུན་ (all), ལེགས་བྱས་ (well done/virtuous action)\nགཞན་དུ་ (otherwise), གཉིས་ཀ་ (both), མི་འགྱུར་ (will not become)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle\n- རོ་ is a final particle indicating a statement\n\nIn that case, all [will be] well done.\nOtherwise, neither [of the] two will come to be.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of proper action versus improper action, a common theme in Buddhist ethical teachings.", - "translation": "In that case, all [will be] well done. Otherwise, neither [of the] two will come to be." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཡི་མཚོན་ (their weapon), བདག་གི་ལུས་ (my body), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- གཉི་ག (both) is used to refer to the weapon and the body\n- ཏེ at the end of the second line indicates a cause-effect relationship\n- ན in the third line is a conditional particle\n\n\nTheir weapon and my body,\nBoth are causes of suffering.\nThey drew the weapon, I put forth the body,\nAt which should I be angry?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of interdependence in causing suffering and questioning the appropriateness of anger in such situations, a common theme in Buddhist teachings on patience and understanding the nature of reality.", + "translation": "Their weapon and my body,\nBoth are causes of suffering.\nThey drew the weapon, I put forth the body,\nAt which should I be angry?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf it is done in that way, all will be well done.\nOtherwise, neither will come to pass.\n", - "translation": "If it is done in that way, all will be well done.\nOtherwise, neither will come to pass." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས། །གཉི་ག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེས་མཚོན་བདག་གི་ལུས་ཕྱུང་ན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHis weapon and my body\nAre both causes of suffering.\nHe drew the weapon, I produced the body.\nAt which should I be angry?\n", + "translation": "His weapon and my body\nAre both causes of suffering.\nHe drew the weapon, I produced the body.\nAt which should I be angry?" } } }, "324": { - "source": "ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ཉེ་ཉོན་མོངས།། དེ་ལྟ་ན་ནི་འཕེལ་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "If thus we act, the secondary defilement, Lack of introspection, will not grow.", + "source": "ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། །", + "target_gt": "Blinded by craving, I have grasped this human body-like blister that, prone to pain, can't bear being touched. Whom to get mad at when it's hurt?", + "commentary_1": "སྔར་བསྟན་པ་དེ་ཉིད་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཤུ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྟེན་ཚ་ཆེ་བ་འམ་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ།།སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པས་རིག་པས་མཐོང་དུ་མ་སྟེར་བ་ནི་སྲེད་ལྡོངས་སོ། །བཟུང་བར་གྱུར་པ་ནི་ཁས་བླངས་པ་བྱས་པའོ། །དེ་ལ་སྟེ་ལུས་ལའོ། །སུ་ལ་སྟེ་གང་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་བའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྲེད་པའི་མུན་པས་ནོན་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "དེས་ན་མིའི་གཟུགས་ཤུ་བ་འདྲ་བར་རེག་ཏུ་མི་བཟོད་པ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་ལུས་ལ་སོགས་པར་སྲེད་པས་ལྡོངས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་བཀག་པ་བདག་གིས་བཟུང་བས་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱུང་བར་གྱུར་ན་དེ་ལ་གནོད་པར་སུ་ལ་ཁྲོ་སྟེ་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་ (mindfulness/awareness), མ་ཡིན་ (negation), ཉེ་ཉོན་མོངས་ (proximate afflictions), འཕེལ་ (increase), མི་འགྱུར་ (will not become)\n\nGrammatical notes:\n- ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་ forms a negative compound\n- དེ་ལྟ་ན་ནི་ is a conditional phrase (\"if that is so\" or \"in that case\")\n\nWithout mindfulness, proximate afflictions\nIn that case, will not increase.\n\nTechnical note: ཉེ་ཉོན་མོངས་ (proximate afflictions) refers to a specific category of mental factors in Buddhist psychology that are closely related to the root afflictions.", - "translation": "Without mindfulness, proximate afflictions In that case, will not increase." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤུ་བ་(Nettle), གཟུགས་(Form), རེག་ཏུ་མི་བཟོད་(Unbearable to touch), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), སྲེད་མདོངས་(Craving and delusion), བཟུང་(Grasp)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདྲ་བ་ for comparison\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question with སུ་ལ་\n\n\nThe nettle, resembling human form,\nUnbearable to touch, causing suffering,\nIf I, with craving and delusion, grasp it,\nAt whom should I be angry for the harm?\n\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of grasping a nettle to illustrate the nature of suffering caused by one's own actions rooted in craving and delusion.", + "translation": "The nettle, resembling human form,\nUnbearable to touch, causing suffering,\nIf I, with craving and delusion, grasp it,\nAt whom should I be angry for the harm?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout mindfulness, afflictive emotions\nWill not increase in that way.\n", - "translation": "Without mindfulness, afflictive emotions\nWill not increase in that way." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ། །རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །སྲེད་མདོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན། །དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike a human form made of thorns,\nUnbearable to touch and full of suffering.\nIf I, blinded by desire, grasp onto it,\nWho should I be angry at for the harm that results?\n", + "translation": "Like a human form made of thorns,\nUnbearable to touch and full of suffering.\nIf I, blinded by desire, grasp onto it,\nWho should I be angry at for the harm that results?" } } }, "325": { - "source": "བྲེ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་དང་།། ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་རྣམ་མང་པོ།། ཀུན་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་པ་ན།། དེ་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "And if you find yourself engaged In different kinds of pointless conversation And curious sights, the like of which abound— Be rid of all delight and taste for them.", + "source": "བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "The childish don't want suffering, but thirst for suffering's causes. When harmed by my own wrongs, what reason is there to resent others?", + "commentary_1": "བྱིས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱིས་པ་ནི་རྨོངས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ན་ནི་ཚའོ། །རྒྱུ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པ་ཉིད་དོ། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་ཅེས་པའི་རྣམ་སྨིན་དཔེ་དང་བཅས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་ངན་པ་དང་ལུས་ལ་བརྐམ་པས་ན་རང་གིས་དེ་གཉིས་བྱས་ཤིང་བཟུང་བའི་ཉེས་པས་གནོད་པ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་ལ་གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nབྲེ་མོའི་གཏམ་ (idle talk), ངོ་མཚར་ (wondrous), ལྟད་མོ་ (spectacles), འཇུག་པ་ (engage in), ཆགས་པ་ (attachment), སྤང་བ་ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and དང་ in line 1 indicate enumeration\n- པར་གྱུར་པ་ན་ in line 3 is a temporal clause (\"when...\")\n- བྱ at the end is the imperative form\n\nWhen engaging in various idle talks,\nAnd numerous wondrous spectacles,\nWhen becoming involved in all of these,\nOne should abandon attachment to them.\n\nTechnical note: \nབྲེ་མོའི་གཏམ་ (idle talk) is a common Buddhist term referring to non-spiritual or frivolous conversation.", - "translation": "When engaging in various idle talks, And numerous wondrous spectacles, When becoming involved in all of these, One should abandon attachment to them." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), བརྐམ་པ་ (to crave), ཉེས་པ་ (faults), གནོད་ (harm), བཀོན་ (blame)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འདོད་ཅིང་ (while not wanting)\n- པས་ན (because)\n- གྱུར་པ (having become)\n- ཅི་ཞིག་ཡོད (what is there?)\n\n\nChildish beings do not want suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nHaving harmed themselves through their own faults,\nWhat reason is there to blame others?\n\n\nTechnical note: \"Childish beings\" (བྱིས་པ་) refers to ordinary beings who lack wisdom and are caught in cyclic existence.", + "translation": "Childish beings do not want suffering,\nYet they crave the causes of suffering.\nHaving harmed themselves through their own faults,\nWhat reason is there to blame others?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen engaging in various idle chatter,\nAnd many wondrous spectacles,\nThat draw one into worldly affairs,\nOne should abandon attachment to these.\n", - "translation": "When engaging in various idle chatter,\nAnd many wondrous spectacles,\nThat draw one into worldly affairs,\nOne should abandon attachment to these." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན། །རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ། །གཞན་ལ་བཀོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough children do not desire suffering,\nThey crave the causes of suffering.\nWhen harmed by their own faults,\nWhat reason is there to blame others?\n", + "translation": "Though children do not desire suffering,\nThey crave the causes of suffering.\nWhen harmed by their own faults,\nWhat reason is there to blame others?" } } }, "326": { - "source": "དོན་མེད་ས་རྐོ་རྩྭ་གཅོད་དང་།། ས་རིས་འདྲི་སོགས་བྱེད་གྱུར་ན།། བདེ་གཤེགས་བསླབ་པ་དྲན་བྱས་ནས།།", - "target_gt": "And if you find you’re grubbing in the soil, Or pulling up the grass or tracing idle patterns on the ground, Remembering the precepts of the Blissful One, In fear, restrain yourself at once.", + "source": "དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "If like the guardians of hell and like the sword-leaf forests, this is produced by my own actions, at whom should I get angry?", + "commentary_1": "དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཞེས་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདིའོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་དམྱལ་བ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལྟར་རང་གི་ལས་ཀྱིས་གནོད་པ་འདི་དག་བསྐྱེད་ན་གཞན་གང་ཞིག་ལ་ཁྲོ་བར་བྱ་སྟེ་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདོན་མེད་(purposeless), ས་རྐོ་(digging earth), རྩྭ་གཅོད་(cutting grass)\n\nPurposelessly digging earth, cutting grass, and\n\nLine 2:\nས་རིས་(drawing on the ground), འདྲི་(draw), སོགས་(etc.), བྱེད་གྱུར་ན་(if one does)\n\nIf one engages in drawing on the ground and so forth,\n\nLine 3:\nབདེ་གཤེགས་(Well-gone One), བསླབ་པ་(precepts), དྲན་བྱས་(remember)\n\nHaving remembered the precepts of the Well-gone One,\n\nNote: བདེ་གཤེགས་ (Well-gone One) is an epithet for the Buddha. བསླབ་པ་ (precepts) refers to the ethical guidelines or training rules in Buddhism.", - "translation": "Purposelessly digging earth, cutting grass, and If one engages in drawing on the ground and so forth, Having remembered the precepts of the Well-gone One," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདམྱལ་བ་ (hell), སྲུང་མ་ (guardians), རལ་གྲི་ལོ་མ་ (sword leaves), ནགས་ཚལ་ (forest), ལས་ (karma), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན་...ལྟར་: \"For example... like\"\n- རང་གི་ལས་ཀྱིས་: Instrumental case, \"by one's own karma\"\n- གང་ཞིག་ལ་ནི་: Interrogative construction, \"at whom\"\n\n\nFor example, like the guardians of hell\nAnd the forest of sword-leaves,\nThis is produced by one's own karma—\nAt whom should one be angry?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the concept of karmic causation in relation to hellish experiences, emphasizing that anger is misplaced since these experiences are self-created through one's own actions.", + "translation": "For example, like the guardians of hell\nAnd the forest of sword-leaves,\nThis is produced by one's own karma—\nAt whom should one be angry?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one engages in pointless activities like digging the earth, cutting grass,\nOr drawing lines in the dirt and so forth,\nOne should remember the training of the Sugata (Buddha).\n", - "translation": "If one engages in pointless activities like digging the earth, cutting grass,\nOr drawing lines in the dirt and so forth,\nOne should remember the training of the Sugata (Buddha)." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར། །རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་པ། །གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor example, like the guardians of hell\nAnd the forest of sword-like leaves,\nThese are produced by one's own karma.\nAt whom, then, should one be angry?\n", + "translation": "For example, like the guardians of hell\nAnd the forest of sword-like leaves,\nThese are produced by one's own karma.\nAt whom, then, should one be angry?" } } }, "327": { - "source": "སྐྲག་པས་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར།། གང་ཚེ་བསྐྱོད་པར་འདོད་གྱུར་ཏམ།། སྨྲ་བར་འདོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་།། དང་པོར་རང་གི་ཡིད་བརྟགས་ནས།།", - "target_gt": "And when you feel the wish to move about, Or even to express yourself in speech, First examine what is in your mind.", + "source": "བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། །", + "target_gt": "If those who, goaded by my karma, appear and do me harm should go to hell because of that, have I not brought them ruin?", + "commentary_1": "གང་བདག་གིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་བཏང་བས་ན་དེ་དག་བརླག་པ་སྟེ་ཕུང་བར་བྱས་པའོ། །མ་བརླག་གམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བོས་ཏེ། གདམས་པའི་ཚིག་གོ ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་གི་གནོད་པ་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ཀྱི་བསྐུལ་བྱས་ནས་བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་བྱུང་སྟེ། དེ་ཡིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འདོང་ན་བདག་གིས་གནོད་བྱེད་དེ་དག་མ་བརླག་གམ་སྟེ་བརླག་པར་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསྐྲག་པས་ (due to fear) དེ་ཡི་མོད་ལ་ (immediately) དོར (abandon)\nDue to fear, [one] immediately abandons [it].\n\nLine 2:\nགང་ཚེ་ (whenever) བསྐྱོད་པར་ (to move) འདོད་ (wish) གྱུར་ (become) ཏམ (or)\nWhenever [one] wishes to act, or\n\nLine 3:\nསྨྲ་བར་ (to speak) འདོད་པར་ (wish) གྱུར་ (become) ན་ཡང་ (even if)\nEven if [one] wishes to speak,\n\nLine 4:\nདང་པོར་ (first) རང་གི་ (one's own) ཡིད་ (mind) བརྟགས་ (examine) ནས (having)\nHaving first examined one's own mind,\n\nKey terms:\nསྐྲག་པ (fear), བསྐྱོད་པ (to move/act), སྨྲ་བ (to speak), ཡིད་ (mind), བརྟག་པ (to examine)\n\nNote: The structure suggests this is part of a larger text on mindfulness or ethical conduct in action and speech.", - "translation": "Due to fear, [one] immediately abandons [it]. Whenever [one] wishes to act, or Even if [one] wishes to speak, Having first examined one's own mind," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), ལས་(Karma), གནོད་བྱེད་(Harmers), སེམས་ཅན་(Sentient beings), དམྱལ་(Hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ (instrumental case) with ལས་ (karma) and བདག་ (self)\n- ན་ (locative particle) indicating location in hell\n- མ་...གམ་ construction for rhetorical question\n\n\nIncited by my karma,\nThose who harm me arise.\nBy that, in the pit of hell for sentient beings,\nHave I not destroyed them?\n\nTechnical note: This verse reflects on the karmic consequences of one's actions, particularly how harming others or wishing harm upon them can lead to negative rebirth.", + "translation": "Incited by my karma,\nThose who harm me arise.\nBy that, in the pit of hell for sentient beings,\nHave I not destroyed them?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOut of fear, abandon it immediately.\nWhenever you wish to move,\nOr whenever you wish to speak,\nFirst examine your own mind.\n", - "translation": "Out of fear, abandon it immediately.\nWhenever you wish to move,\nOr whenever you wish to speak,\nFirst examine your own mind." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐུལ་བྱས་ནས། །བདག་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་དོང་ན། །བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThrough my own actions, I have provoked\nThose who harm me to arise.\nBy this, in the depths of hell,\nHave I not destroyed those beings?\n", + "translation": "Through my own actions, I have provoked\nThose who harm me to arise.\nBy this, in the depths of hell,\nHave I not destroyed those beings?" } } }, "328": { - "source": "བརྟན་པས་རིགས་པ་ལྡན་པར་བྱ།།", - "target_gt": "For steadfast ones should act correctly.", + "source": "གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །", + "target_gt": "If I have the quality of intention, I will not go to hell. If I protect myself, what can happen to them here?", + "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་དམྱལ་བར་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཞེས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཅིག་གིས་བདག་དམྱལ་བར་མ་སོང་ན་དེའི་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་བར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཀྱི། བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བདག་ཉིད་བསྲུང་བར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་སྡིག་རྐྱེན་བྱས་པས་བདག་ཀྱང་དམྱལ་བར་འགྲོའོ་སྙམ་ན། བདག་ལ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་བཟོད་པ་ཡོད་ན་དམྱལ་བར་མི་འགྲོའོ། །གལ་ཏེ་གནོད་བྱེད་དུ་མཉམ་པས་དམྱལ་བར་འགྲོ་མི་འགྲོའི་ཁྱད་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ན། རུང་སྟེ་བདག་གི་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བདག་དམྱལ་བ་ལས་བསྲུངས་བ་ཡིན་ན་དེ་དག་ལ་འདིར་སྲུང་བྱེད་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མ་བྱུང་བས་སོ། །འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པས་ཁྱོད་རང་བསྲུངས་ལ་ཕན་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་དགྲ་བོ་དེ་མ་བསྲུངས་བས་དྲིན་མི་ཤེས་པའམ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། བདག་གི་བཟོད་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་ནུས་མོད་ཀྱི། བཟོད་པ་མེད་པར་ཡང་གང་གིས་བསྲུང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབརྟན་པས་ (with steadiness/stability), རིགས་པ་ (reasoning/logic), ལྡན་པར་བྱ (to possess/be endowed with)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case བས་ attached to བརྟན་ (steady/stable)\n- ལྡན་པར་བྱ is a verbal construction meaning \"to make possess\" or \"to endow with\"\n\nWith steadiness, one should become endowed with reasoning.\n\nNote: རིགས་པ་ (rigpa) is a technical term in Buddhist logic and epistemology, often translated as \"valid cognition\" or \"correct reasoning.\" The line emphasizes the importance of cultivating logical thinking with a stable mind.", - "translation": "With steadiness, one should become endowed with reasoning." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(If), བསམ་པ་(intention/thought), ཡོན་ཏན་(qualities), དམྱལ་(hell), བསྲུངས་(protect/guard)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using གལ་ཏེ་\n- Rhetorical question in the last line\n\n\nIf I possess qualities of intention,\nI will not go to hell.\nIf I guard myself,\nWhat will happen to those [qualities] here?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between one's intentions, qualities, and the consequences of one's actions, particularly in relation to rebirth in hell realms. The final line poses a philosophical question about the nature of these qualities if one focuses solely on self-protection.", + "translation": "If I possess qualities of intention,\nI will not go to hell.\nIf I guard myself,\nWhat will happen to those [qualities] here?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThrough steadfastness, one should act with reason/logic.", - "translation": "Through steadfastness, one should act with reason/logic." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན། །དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I have virtuous intentions,\nI will not go to hell.\nIf I protect myself,\nWhat harm can come to me here?\n", + "translation": "If I have virtuous intentions,\nI will not go to hell.\nIf I protect myself,\nWhat harm can come to me here?" } } }, "329": { - "source": "གང་ཚེ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་།། ཁྲོ་བར་འདོད་པ་དེ་ཡི་ཚེ།།", - "target_gt": "When the urge arises in your mind To feelings of desire or angry hate, Do not act!", + "source": "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "But if I harm them in return, They will not be protected, While my own conduct is debased; Thus, austerity will be destroyed.", + "commentary_1": "ལན་དུ་གནོད་པར་བྱས་པ་ནི་དེ་དག་ལ་གནོད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་གཞན་རྗེས་སུ་བསྐྱང་བའོ། །ཉམས་པ་ནི་ཞིག་པའོ། །ཞིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྲོ་བའོ། །དཀའ་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བརྩེ་བའི་ཚིག་སྟེ། ཕྱིས་དེ་དག་གདོན་པའི་ཐབས་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ།།གཞན་ཡང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྣུན་པས་ཡིད་དམ་ཡང་ན་ལུས་ལ་གནོད་གྲང་ན། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཡིད་ལ་ནི་གནོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།", + "commentary_2": "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་པ་བྱས་ན་ནི་དེ་དག་གི་སྡིག་པ་ལྷག་པར་འཕེལ་བས་ན་དེ་དག་བསྲུངས་བར་མ་གྱུར་ལ། བདག་གི་དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བཞི་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་མཆོག་བཟོད་པ་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), རང་ཡིད (one's own mind), ཆགས་པ (attachment), ཁྲོ་བ (anger), འདོད་པ (desire)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཡི་ཚེ construction indicates \"when...at that time\"\n- དང་ connects the two mental states (attachment and anger)\n\nWhen one's own mind desires attachment and\nWishes for anger, at that time\n\nTechnical note: ཆགས་པ (attachment) and ཁྲོ་བ (anger) are key concepts in Buddhist psychology, often discussed as two of the three poisons (along with ignorance).", - "translation": "When one's own mind desires attachment and Wishes for anger, at that time" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nལན་དུ་(in return), གནོད་བྱས་(harm done), བསྲུངས་པ་(protected), སྤྱོད་པ་(conduct), ཉམས་པ་(deteriorate), དཀའ་ཐུབ་(ascetic practice)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ་...ན་: \"If...\" conditional structure\n- མ་གྱུར་: negative perfect, \"have not become\"\n- འགྱུར་: future tense marker, \"will become\"\n\n\nIf in return harm is done,\nThose [beings] have not been protected,\nAnd my conduct will deteriorate.\nTherefore, [my] ascetic practice will be destroyed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of retaliating against harm, emphasizing the importance of maintaining non-violence in Buddhist practice.", + "translation": "If in return harm is done,\nThose [beings] have not been protected,\nAnd my conduct will deteriorate.\nTherefore, [my] ascetic practice will be destroyed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen one's own mind desires attachment\nAnd wishes for anger, at that time...\n", - "translation": "When one's own mind desires attachment\nAnd wishes for anger, at that time..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན། །དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, if harm is done in return,\nThose [vows] have not been protected,\nAnd my conduct will also degenerate.\nThus, the austerities will be destroyed.\n", + "translation": "However, if harm is done in return,\nThose [vows] have not been protected,\nAnd my conduct will also degenerate.\nThus, the austerities will be destroyed." } } }, "330": { - "source": "ལས་སུ་མི་བྱ་སྨྲ་མི་བྱ།།", - "target_gt": "Be silent, do not speak!", + "source": "ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། །", + "target_gt": "Because the mind's not physical, No one can wound it at all. Because of fixation on the body, The body is harmed by pain.", + "commentary_1": " ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་རྟོག་པས་བྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་སྡུག་བསྔལ་བས་ཡིད་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་འམ་ཡང་ན་ལུས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཉིད་ཡིན་པས་ན་ལུས་ལ་གཅེས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་གྱི་བརྡེག་པར་མི་ནུས་སོ། །ལུས་བེམས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བརྙས་སོགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྙས་སོགས་ཀྱིས་མི་གནོད་པ་དང་། རྙེད་པར་བར་ཆད་བྱེད་པས་དང་། གཞན་མ་དད་པར་བྱེད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲས་ཡིད་དམ་ལུས་གང་ལ་གནོད་ནས་ཁྲོ། དང་པོ་མི་རིགས་ཏེ། ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས་དེ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པས་སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་པར་མི་ནུས་པས་སོ། །འོན་ཏེ་སེམས་དེས་ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད་པར་ནུས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གནོད་པས་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་དོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nལས་ (action/karma), མི་བྱ་ (not to do), སྨྲ་ (to speak)\n\nGrammatical structure:\n- Negative imperative construction with མི་བྱ་\n- Parallel structure repeating མི་བྱ་\n\n[One should] not perform actions, [one should] not speak.\n\nNote: This line likely comes from a text on meditation or disciplinary practices, emphasizing the cessation of physical and verbal activity.", - "translation": "[One should] not perform actions, [one should] not speak." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), ལུས་ཅན་ (embodied), གཞོམ་ (destroy), ཞེན་པ་ (attachment), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མ་...པས་ negation in first line\n- Emphatic པས་ན་ in third line connecting cause and effect\n\n\nThe mind, not being embodied,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the indestructible nature of mind with the vulnerability of the physical body, emphasizing how attachment to the body leads to experiencing suffering.", + "translation": "The mind, not being embodied,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to strong attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\nDo not act, do not speak.", - "translation": "Do not act, do not speak." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས། །སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས། །ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན། །ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe mind, being formless,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings.\n", + "translation": "The mind, being formless,\nCannot be destroyed by anyone anywhere.\nBut due to attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings." } } }, "331": { - "source": "ཤིང་བཞིན་དུ་ནི་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "And like a log of wood be sure to stay.", + "source": "བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །", + "target_gt": "Contemptuousness, abusive speech, and unpleasant words do not harm the body. Mind, why do they incense you so?", + "commentary_1": " བརྙས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་འདུས་པ་དེས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ཚོགས་སོ། །བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་བདག་ལ་མ་དད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཁྲོ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "འོ་ན་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས་ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན་སེམས་ལ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་སེམས་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤིང་ (tree), བཞིན་དུ་ (like, in the manner of), གནས་པར་བྱ (should remain/abide)\n\nGrammatical structure:\n- Simile construction using བཞིན་དུ་\n- བྱ indicates an imperative or exhortation\n\n[One] should remain like a tree.\n\nNote: This line likely refers to the Buddhist practice of remaining steadfast in meditation, unmoved like a tree. The subject is implied, hence the use of [One] in brackets.", - "translation": "[One] should remain like a tree." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nབརྙས་ (contempt), ཚིག་རྩུབ་ (harsh words), མི་སྙན་པ་ (unpleasant), ལུས་ (body), སེམས་ (mind), ཁྲོ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list items\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nContempt, harsh words spoken,\nAnd unpleasant speech—\nIf these do not harm the body,\nMind, why do you become so angry?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the nature of anger as a mental construct, questioning its validity when no physical harm occurs.", + "translation": "Contempt, harsh words spoken,\nAnd unpleasant speech—\nIf these do not harm the body,\nMind, why do you become so angry?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nRemain still like a tree.", - "translation": "Remain still like a tree." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་། །མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས། །ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན། །སེམས་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough contempt, harsh words, and unpleasant speech\nDo not physically harm the body,\nWhy, O mind, do you become so enraged?\n", + "translation": "Though contempt, harsh words, and unpleasant speech\nDo not physically harm the body,\nWhy, O mind, do you become so enraged?" } } }, "332": { - "source": "རྒོད་དང་ག་ཞར་བཅས་པ་འམ།། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས་ལྡན་པའམ།། མཚང་འབྲུ་བ་ཡི་བསམ་པ་དང་།། གལ་ཏེ་སྐྱོར་འབྱིན་བསླུ་སེམས་སམ།། གང་ཚེ་བདག་བསྟོད་ལྷུར་ལེན་པ་འམ།། གཞན་ལ་སྨོད་པ་ཉིད་དང་ནི།། གཤེ་བཅས་འགྱེད་དང་བཅས་གྱུར་པ།། དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "And when your mind is wild or filled with mockery, Or filled with pride and haughty arrogance, Or when you would expose another’s secret guilt, To bring up old dissensions or to act deceitfully, Or when you want to fish for praise, Or criticize and spoil another’s name, Or use harsh language, sparring for a fight, It’s then that like a log you should remain.", + "source": "གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །", + "target_gt": "Displeasure others show for me will not devour me in this or in another life. So why do I dislike it?", + "commentary_1": "གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མི་དགའ་བ་ནི་མ་དད་པའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་འདི་རུའོ། །འདིར་ཞེས་པ་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ་བདག་ལ་ཟ་བར་ཏེ་གནོད་པ་མི་བྱེད་ན་བདག་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་མ་དད་པ་དེ་མི་འདོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nརྒོད་(wild), ག་ཞར་(frivolous), ང་རྒྱལ་(pride), རྒྱགས་(arrogance), མཚང་འབྲུ་བ་(fault-finding), སྐྱོར་འབྱིན་(sarcasm), བསླུ་(deceive), བདག་བསྟོད་(self-praise), སྨོད་པ་(criticize), གཤེ་(insult), འགྱེད་(argue), ཤིང་བཞིན་(like a log)\n\nWhen [I am] wild and frivolous, or\nIf [I am] filled with pride and arrogance, or\n[Have] a fault-finding attitude, and\nIf [I have] thoughts of sarcasm or deception, or\nWhen I am intent on praising myself, or\nCriticizing others, and\n[When I] become insulting and argumentative,\nAt those times, [I] should remain like a log.\n\nNote: The phrase ཤིང་བཞིན་ (like a log) is a common Buddhist metaphor for remaining still and unresponsive, often used in the context of patience and forbearance.", - "translation": "When [I am] wild and frivolous, or If [I am] filled with pride and arrogance, or [Have] a fault-finding attitude, and If [I have] thoughts of sarcasm or deception, or When I am intent on praising myself, or Criticizing others, and [When I] become insulting and argumentative, At those times, [I] should remain like a log." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དག་ (others), མི་དགའ་བ་ (dislike), ཚེ་འདི་ (this life), ཚེ་གཞན་ (other life), ཟ་བ་ (to eat/consume), མི་འདོད་ (not want/desire)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a conditional particle\n- Rhetorical question structure in the last line with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nIf others who dislike me\nDo not consume me\nIn this life or another life,\nWhy should I not want them?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of aversion towards those who dislike us, using the metaphor of \"consuming\" to represent harm or negative impact.", + "translation": "If others who dislike me\nDo not consume me\nIn this life or another life,\nWhy should I not want them?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen one is distracted and careless,\nOr filled with pride and arrogance,\nOr has thoughts of finding fault,\nOr intends to deceive or mislead,\nOr when one indulges in self-praise,\nOr criticizes and belittles others,\nOr speaks harshly and argumentatively,\nAt those times, one should remain still like a tree.\n", - "translation": "When one is distracted and careless,\nOr filled with pride and arrogance,\nOr has thoughts of finding fault,\nOr intends to deceive or mislead,\nOr when one indulges in self-praise,\nOr criticizes and belittles others,\nOr speaks harshly and argumentatively,\nAt those times, one should remain still like a tree." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ། །དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ། །བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན། །བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf others who dislike me\nDo not harm me in this life or the next,\nWhy should I not wish for their happiness?\n", + "translation": "If others who dislike me\nDo not harm me in this life or the next,\nWhy should I not wish for their happiness?" } } }, "333": { - "source": "རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་ལྡན་པའམ།། གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ།། བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན།། དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "And when you yearn for wealth, attention, fame, A circle of retainers serving you, And when you look for honors, recognition, It’s then that like a log you should remain.", + "source": "རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །", + "target_gt": "Though I do not want that because it blocks material gain, I'll leave my things behind me here, while wrongs will long remain.", + "commentary_1": "སྡིག་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འབའ་ཞིག་གོ།།བརྟན་པ་ནི་ལོངས་མ་སྤྱད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་མ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ནི་དེ་འབའ་ཞིག་བརྟན་པར་གནས་པའོ། །འདིར་འདི་ཡང་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་ལྕི་བ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། སྙིང་པོ་ཡོད་པར་རྟོག་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་ཀྱིས་གཞན་མ་དད་ནས་རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་བདག་བརྙས་སོགས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། བདག་གིས་རྙེད་པ་དེ་ནི་གྲུབ་ཀྱང་ཚེ་འདིར་འདོར་ཏེ་ཕྱི་མར་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་གི་དེའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པ་ཡི་སྡིག་པ་དག་ནི་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་བར་དུ་བརྟན་པར་གནས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་གྲགས་ལྡན་པའམ།།\n\nKey terms: རྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor), གྲགས་(fame), ལྡན་པ་(possessing)\n\nWhether [one is] possessing gain, honor, and fame, or\n\n2. གཡོག་འཁོར་དོན་དུ་གཉེར་འདོད་པའམ།།\n\nKey terms: གཡོག་འཁོར་(servants/retinue), དོན་དུ་(for the sake of), གཉེར་འདོད་(desire to obtain)\n\nWhether [one] desires to obtain servants and retinue, or\n\n3. བདག་སེམས་རིམ་གྲོ་འདོད་གྱུར་ན།།\n\nKey terms: བདག་སེམས་(self-mind), རིམ་གྲོ་(respect/service), འདོད་(desire), གྱུར་ན་(if it becomes)\n\nIf [one's] own mind desires respect [from others],\n\n4. དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།།\n\nKey terms: དེ་ཚེ་(at that time), ཤིང་བཞིན་(like a tree), གནས་པར་བྱ་(should remain)\n\nAt that time, [one] should remain like a tree.\n\nNote: The metaphor of remaining \"like a tree\" likely refers to staying unmoved or unaffected by worldly concerns, a common Buddhist teaching on non-attachment.", - "translation": "Whether [one is] possessing gain, honor, and fame, or Whether [one] desires to obtain servants and retinue, or If [one's] own mind desires respect [from others], At that time, [one] should remain like a tree." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ (gain/attainment), བར་ཆད (obstacle), འདོར (abandon/discard), སྡིག་པ (negativity/sin)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- འདིར...གྱི marks a declarative statement\n- དག་ནི...གནས emphatic construction\n\n\nIf I do not desire this [practice/teaching] \nBecause it creates obstacles to [worldly] gains,\nI will discard my gains here [in this life],\nWhile negativities will remain firmly established.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the importance of prioritizing spiritual practice over worldly gains, emphasizing that abandoning the practice due to perceived obstacles leads to lasting negative consequences.", + "translation": "If I do not desire this [practice/teaching] \nBecause it creates obstacles to [worldly] gains,\nI will discard my gains here [in this life],\nWhile negativities will remain firmly established." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhether one has gain, honor, and fame,\nOr desires attendants and followers,\nOr wishes for respect and care for oneself,\nAt that time, one should remain like a tree.\n", - "translation": "Whether one has gain, honor, and fame,\nOr desires attendants and followers,\nOr wishes for respect and care for oneself,\nAt that time, one should remain like a tree." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I do not desire this [wealth/gain] because it creates obstacles,\nI will abandon my gains here,\nWhile sins remain firmly established.\n", + "translation": "If I do not desire this [wealth/gain] because it creates obstacles,\nI will abandon my gains here,\nWhile sins remain firmly established." } } }, "334": { - "source": "གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་།། རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་།། སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན།། དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "And when you are inclined to overlook another’s need And want to get the best thing for yourself, And when you feel the urge to speak, It’s then that like a log you should remain.", + "source": "བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། །", + "target_gt": "It's better I die now than live long with wrong livelihood. Even were I to live for long, the pain of death's the same.", + "commentary_1": "བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། བླའི་ཞེས་པ་ནི་ཚོད་ཡོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལོག་འཚོ་ཞེས་པ་ནི་འདོད་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ནོར་བཙལ་བའོ། །", + "commentary_2": "དེས་ན་བདག་ནི་རྙེད་པ་མེད་པར་དེང་ཉིད་དུ་ཤི་ཡང་བླའི་གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྒོ་ནས་ལོག་འཚོ་དང་ལྡན་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་གསོན་པ་ནི་མི་རུང་སྟེ། བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ཞིང་། ཤི་ནས་ལོག་འཚོའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གཞན་དོན་ཡལ་བར་འདོར་བ་དང་།།\nKey terms: གཞན་དོན་ (others' benefit), ཡལ་བར་འདོར་ (abandon, neglect)\nWhen [the thought of] abandoning others' benefit [arises], and\n\n2. རང་དོན་གཉེར་བར་འདོད་པ་དང་།།\nKey terms: རང་དོན་ (self-interest), གཉེར་བར་འདོད་ (desire to pursue)\nWhen [there is] a desire to pursue self-interest, and\n\n3. སྨྲ་བར་འདོད་པའི་སེམས་བྱུང་ན།།\nKey terms: སྨྲ་བར་འདོད་ (desire to speak), སེམས་བྱུང་ (mental event)\nWhen the mental event of desiring to speak occurs,\n\n4. དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།།\nKey terms: དེ་ཚེ་ (at that time), ཤིང་བཞིན་ (like a tree), གནས་པར་བྱ་ (should remain)\nAt that time, [one] should remain like a tree.\n\nNote: The metaphor of remaining \"like a tree\" implies staying still, silent, and unmoved by these thoughts or desires.", - "translation": "When [the thought of] abandoning others' benefit [arises], and When [there is] a desire to pursue self-interest, and When the mental event of desiring to speak occurs, At that time, [one] should remain like a tree." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདེང་ཉིད་(today itself), ཤི་(die), བླའི་(better), ལོག་འཚོས་(wrong livelihood), ཡུན་རིང་(long time), གསོན་(live), འཆི་བ་(death), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཀྱང་ (although) in the third line\n- Comparative structure with བླའི་ in the first line\n\n\nIt is better that I die today itself\nThan to live for a long time by wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still be that very suffering of death.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of ethical living over mere longevity, a common theme in Buddhist teachings.", + "translation": "It is better that I die today itself\nThan to live for a long time by wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would still be that very suffering of death." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen the mind arises that wishes to:\nAbandon concern for others' welfare,\nPursue one's own selfish interests,\nOr speak unnecessarily,\nAt that time, remain still like a tree.\n", - "translation": "When the mind arises that wishes to:\nAbandon concern for others' welfare,\nPursue one's own selfish interests,\nOr speak unnecessarily,\nAt that time, remain still like a tree." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི། །ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་། །བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIt is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would only be the suffering of death itself.\n", + "translation": "It is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood.\nEven if I were to live for a long time,\nIt would only be the suffering of death itself." } } }, "335": { - "source": "མི་བཟོད་ལེ་ལོའི་འཇིགས་པ་དང་།། དེ་བཞིན་སྤྱི་བརྟོལ་མུ་ཅོར་དང་།། རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན།། དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Impatience, indolence, faintheartedness, And likewise arrogance and careless speech, Attachment to your side—when these arise, It’s then that like a log you should remain.", + "source": "རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། །", + "target_gt": "Someone feels bliss for a hundred years in a dream and then wakes up. Another experiences bliss for a moment and then wakes.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་རྨི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་ཉིད་ཀྱིའོ། །དེའི་ཕྱིར་ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཀྱང་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་ནི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འགའ་ཞིག་གིས་རྨི་ལམ་དུ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་བ་མྱོང་ནས་གཉིད་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། གཞན་ཞིག་རྨི་ལམ་དུ་ཡུད་ཙམ་བདེ་བ་མྱོང་ནས་སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. མི་བཟོད་ལེ་ལོའི་འཇིགས་པ་དང་།།\nKey terms: མི་བཟོད་ (intolerance), ལེ་ལོ་ (laziness), འཇིགས་པ་ (fear)\nThe fear of intolerance and laziness, and\n\n2. དེ་བཞིན་སྤྱི་བརྟོལ་མུ་ཅོར་དང་།།\nKey terms: སྤྱི་བརྟོལ་ (recklessness), མུ་ཅོར་ (idle chatter)\nLikewise, recklessness and idle chatter, and\n\n3. རང་གི་ཕྱོགས་ཞེན་སེམས་བྱུང་ན།།\nKey terms: རང་གི་ (one's own), ཕྱོགས་ཞེན་ (partiality), སེམས་བྱུང་ (mental state arises)\nIf a mental state of partiality towards one's own side arises,\n\n4. དེ་ཚེ་ཤིང་བཞིན་གནས་པར་བྱ།།\nKey terms: དེ་ཚེ་ (at that time), ཤིང་བཞིན་ (like a tree), གནས་པར་བྱ་ (remain)\nAt that time, [one should] remain like a tree.\n\nNote: The metaphor of remaining \"like a tree\" likely refers to staying unmoved or steadfast in the face of these mental obstacles.", - "translation": "The fear of intolerance and laziness, and Likewise, recklessness and idle chatter, and If a mental state of partiality towards one's own side arises, At that time, [one should] remain like a tree." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་ (dream), ལོ་བརྒྱ་ (hundred years), བདེ་ (happiness), མྱོང་ (experience), སད་ (wake up), ཡུད་ཙམ་ (moment)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure comparing two scenarios\n- Use of གང་ཡིན་ to form relative clauses\n\n\nOne who experiences happiness in a dream for a hundred years\nAnd then awakens,\nAnd another who experiences happiness for just a moment\nAnd then awakens;\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the illusory nature of temporal experiences of happiness, a common theme in Buddhist philosophy.", + "translation": "One who experiences happiness in a dream for a hundred years\nAnd then awakens,\nAnd another who experiences happiness for just a moment\nAnd then awakens;" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen faced with the fears of impatience and laziness,\nAs well as recklessness and idle chatter,\nAnd if attachment to one's own side arises,\nAt that time, one should remain still like a tree.\n", - "translation": "When faced with the fears of impatience and laziness,\nAs well as recklessness and idle chatter,\nAnd if attachment to one's own side arises,\nAt that time, one should remain still like a tree." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་། །གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས། །སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether one experiences happiness for a hundred years in a dream\nAnd then awakens,\nOr another experiences happiness for just a moment\nAnd then awakens -\n", + "translation": "Whether one experiences happiness for a hundred years in a dream\nAnd then awakens,\nOr another experiences happiness for just a moment\nAnd then awakens -" } } }, "336": { - "source": "དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་།།", - "target_gt": "Examine thus yourself from every side.", + "source": "རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། །", + "target_gt": "Though we acquire many things and enjoy them a long time, we will go as if robbed by bandits—naked and empty-handed.", + "commentary_1": "འདི་ལྟར་རྙེད་པ་མང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ལག་པ་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནོར་མེད་པའོ། །འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ་ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་འཆི་བའི་ཚེ་ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཕྱི་མར་ཁྱེར་དབང་མེད་པས་སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ་བས་རྙེད་སོགས་ལ་སྙིང་པོ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ལྟར་ (thus, in that way), ཀུན་ནས་ (completely, thoroughly), ཉོན་མོངས་ (kleśa, affliction)\n\nGrammatical note: \n- དང་ at the end indicates this line continues into the next\n\nThus, [with regard to] complete afflictions and\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Thus, [with regard to] complete afflictions and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། །\n", + "output": "Key terms:\nརྙེད་པ་(Gain), ཐོབ་(Obtain), ཡུན་རིང་(Long time), བདེ་སྤྱད་(Enjoy), ཆོམ་པོ་(Thief), ཕྲོགས་པ་(Rob), སྒྲེན་མོ་(Naked), ལག་པ་སྟོང་པ་(Empty-handed)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ and ཀྱང་ connect clauses\n- ཇི་བཞིན་དུ indicates \"just as\"\n\n\nThough one obtains many gains\nAnd enjoys them for a long time,\nJust as if robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed.\n\nNote: This verse uses vivid imagery to illustrate the impermanence of worldly possessions and pleasures.", + "translation": "Though one obtains many gains\nAnd enjoys them for a long time,\nJust as if robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThus, from all afflictions and...\n\n(Note: This is only a partial phrase, so the translation is incomplete without the rest of the passage. The full meaning would depend on the complete context.)", - "translation": "Thus, from all afflictions and..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་། །ཆོམ་པོས་ཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one may obtain many possessions\nAnd enjoy happiness for a long time,\nLike one robbed by thieves,\nOne goes naked and empty-handed.\n", + "translation": "Though one may obtain many possessions\nAnd enjoy happiness for a long time,\nLike one robbed by thieves,\nOne goes naked and empty-handed." } } }, "337": { - "source": "དོན་མེད་བརྩོན་པའི་སེམས་བརྟགས་ནས།།", - "target_gt": "Take note of your defilements and your pointless efforts.", + "source": "གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །", + "target_gt": "If I live off my gains to abate my wrongs and practice virtue, won't anger for the sake of goods waste virtue and be a wrong?", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་རྙེད་པ་དང་ལྡན་ན་བསོད་ནམས་བྱས་ལ་སྡིག་པ་ཟད་པར་བྱའོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་དོན་དུ། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཞེས་པས་ནི་ལན་གསུངས་ཏེ། ཁྱོད་ནི་རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཉིད་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། གལ་ཏེ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཅི་དགོས། རེ་ཞིག་རྙེད་པས་ནི་ཡུན་རིང་དུ་བདེ་བར་འཚོའོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་རྙེད་པས་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚང་ནས་ཡུན་རིང་པོར་གསོན་པར་གྱུར་ན། ཆོས་ལ་སྤྱོད་པ་ཇི་སྲིད་ཡུན་རིང་འཚོ། །དེ་སྲིད་དགེ་བའི་རྒྱུན་ནི་རབ་ཏུ་འཕེལ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྡིག་པ་ཟད་པ་དང་བསོད་ནམས་འཕེལ་བར་བྱས་བས་རྙེད་པ་དོན་ཆེ་བས་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། རྙེད་པའི་དོན་དུ་དེའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོས་པར་གྱུར་ན་བསོད་ནམས་ཟད་ཅིང་སྡིག་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རམ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདོན་མེད་ (meaningless, purposeless)\nབརྩོན་པ་ (effort, diligence)\nསེམས་ (mind)\nབརྟགས་ (examine, investigate)\n\nGrammatical structure:\n- The line ends with ནས།།, indicating this is part of a larger sentence or thought.\n- བརྟགས་ is in the past tense form, suggesting a completed action.\n\nHaving examined the mind [engaged in] purposeless effort,\n\nNote: This line appears to be discussing the investigation of futile mental exertion, a common theme in Buddhist contemplative practices.", - "translation": "Having examined the mind [engaged in] purposeless effort," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ (gain), གསོན (live/survive), སྡིག (negativity/sin), བསོད་ནམས (merit), ཁྲོས (anger)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- ཞེ་ན quotative particle indicating a hypothetical statement\n- ...རམ rhetorical question particle\n\n\nIf one survives by means of gain,\nThinking, \"I'll exhaust negativity and perform meritorious deeds,\"\nYet becomes angry for the sake of gain,\nWon't merit be exhausted and negativity increase?\n\n\nTechnical note: This verse highlights the contradiction between seeking gain for supposedly virtuous reasons and the negative consequences of becoming angry in that pursuit.", + "translation": "If one survives by means of gain,\nThinking, \"I'll exhaust negativity and perform meritorious deeds,\"\nYet becomes angry for the sake of gain,\nWon't merit be exhausted and negativity increase?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nHaving examined the mind that strives without purpose,", - "translation": "Having examined the mind that strives without purpose," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན། །སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན། །རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one lives by gain,\nShould one exhaust sins and perform virtuous deeds?\nIf one becomes angry for the sake of gain,\nWon't virtues be exhausted and sins increase?\n", + "translation": "If one lives by gain,\nShould one exhaust sins and perform virtuous deeds?\nIf one becomes angry for the sake of gain,\nWon't virtues be exhausted and sins increase?" } } }, "338": { - "source": "དེ་ཚེ་དཔའ་བོས་གཉེན་པོ་ཡིས།། དེ་ནི་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "For thus the heroes on the Bodhisattva path Seize firmly on such faults with proper remedies.", + "source": "གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "And if the purpose of my living itself should be debased, what good's this life when all I do is to commit misdeeds?", + "commentary_1": "གང་གི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་དོན་ཏེ་དགེ་བའི་དོན་དུའོ། །སྡིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དགེ་བའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་གང་གི་དོན་དུ་བདག་གི་གསོན་པའི་དགོས་པ་བསོད་ནམས་དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི་གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཚེ (at that time), དཔའ་བོ (hero/brave one), གཉེན་པོ (antidote/remedy), བརྟན་པོ (firmly/steadily), གཟུང་བར་བྱ (should grasp/hold)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས is an instrumental particle\n- ནི is a focus particle\n- བར is a purposive connector\n\nAt that time, the hero, by means of the antidote,\nShould firmly grasp that [practice/realization].\n\nTechnical note: དཔའ་བོ (hero) often refers to a bodhisattva or advanced practitioner in Buddhist contexts.", - "translation": "At that time, the hero, by means of the antidote, Should firmly grasp that [practice/realization]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསོན་པ (to live, life), ཉམས་ (to deteriorate, decline), སྡིག་པ (sin, negative action)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure\n- འབའ་ཞིག emphasizing \"only\"\n- ཅི་ཞིག interrogative particle\n\n\nIf that very purpose for which I live\nShould become deteriorated,\nWhat use is a life\nThat only commits negative actions?\n\nTechnical note: This verse appears to be reflecting on the importance of maintaining one's spiritual purpose in life, suggesting that a life without such purpose and only engaged in negative actions is considered meaningless from a Buddhist perspective.", + "translation": "If that very purpose for which I live\nShould become deteriorated,\nWhat use is a life\nThat only commits negative actions?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAt that time, through the antidote of the hero,\nThat should be firmly grasped.\n", - "translation": "At that time, through the antidote of the hero,\nThat should be firmly grasped." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf the very purpose for which I live\nShould happen to decline or fail,\nThen what use is this life\nThat only commits evil deeds?\n", + "translation": "If the very purpose for which I live\nShould happen to decline or fail,\nThen what use is this life\nThat only commits evil deeds?" } } }, "339": { - "source": "ཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་།། བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས།། ངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་།། ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན།།", - "target_gt": "With perfect and unyielding faith, With steadfastness, respect, and courtesy, With conscientiousness and awe, Work calmly for the happiness of others.", + "source": "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "Those who disparage you harm beings, so you get angry, you say. Why don't you also get upset when others are disparaged?", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་གཞན་ཡང་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ཞེ་སྡང་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད། བདག་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་མི་སྙན་པ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་མི་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ་ཡང་མི་སྙན་པ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡང་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་བདག་ལ་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཁྲོའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཞན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པ་ལའང་ཁྱོད་དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1-2:\nཤིན་ཏུ་ངེས་དང་རབ་དད་དང་།། བརྟན་དང་གུས་དང་ཞེ་སར་བཅས།།\n\nKey terms:\nཤིན་ཏུ་ངེས་ (utterly certain), རབ་དད་ (deeply faithful), བརྟན་ (steadfast), གུས་ (respectful), ཞེ་ས་ (polite/courteous)\n\nUtterly certain and deeply faithful, steadfast and respectful, with courtesy,\n\nLine 3-4:\nངོ་ཚ་ཤེས་དང་འཇིགས་བཅས་དང་།། ཞི་ཞིང་གཞན་དགའ་བྱེད་ལ་བརྩོན།།\n\nKey terms:\nངོ་ཚ་ཤེས་ (sense of shame), འཇིགས་ (fear/awe), ཞི་ (peaceful), གཞན་དགའ་བྱེད་ (making others happy), བརྩོན་ (diligent)\n\nWith a sense of shame and awe, peaceful and diligent in making others happy.\n\nNote: This verse appears to list qualities of a practitioner or ideal behavior in Buddhist practice. The term ངོ་ཚ་ཤེས་ (sense of shame) is an important Buddhist concept often paired with འཇིགས་ (fear/awe), referring to moral self-restraint and conscientiousness.", - "translation": "Utterly certain and deeply faithful, steadfast and respectful, with courtesy, With a sense of shame and awe, peaceful and diligent in making others happy." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཉམས་བྱེད་ (harm/degrade), མི་སྙན་ (unpleasant/harsh), སྨྲ་ (speak), ཁྲོ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཞེ་ན། (If...then) conditional structure\n- ལ་ (to/towards) indicating indirect object\n- ལའང་ (also to) combining ལ་ with འང་ (also)\n- ཅི་སྟེ་ (why) rhetorical question marker\n\n\nIf you become angry at those who harm sentient beings\nBy speaking harsh words,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself who also speaks harshly to others?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the inconsistency in one's reaction to harsh speech, challenging the practitioner to examine their own behavior in light of their reactions to others.", + "translation": "If you become angry at those who harm sentient beings\nBy speaking harsh words,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself who also speaks harshly to others?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWith utmost certainty and supreme faith,\nSteadfast and respectful, with reverence,\nPossessing modesty and a sense of shame,\nPeaceful and striving to bring joy to others.\n", - "translation": "With utmost certainty and supreme faith,\nSteadfast and respectful, with reverence,\nPossessing modesty and a sense of shame,\nPeaceful and striving to bring joy to others." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན། །གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད། །དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you become angry at those who speak harshly\nAnd harm sentient beings,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself when you speak harshly to others?\n", + "translation": "If you become angry at those who speak harshly\nAnd harm sentient beings,\nWhy then do you not likewise become angry\nAt yourself when you speak harshly to others?" } } }, "340": { - "source": "ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་བྱིས་པ་ཡི།། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་ཞིང་།།", - "target_gt": "Let us not be downcast by the warring wants Of childish persons quarreling.", + "source": "མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །", + "target_gt": "If losing faith depends on others, so you forgive the faithless, afflictions depend on conditions, so why not forgive your critics?", + "commentary_1": "།གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་མ་དད་པ་དང་མི་སྙན་པར་སྨྲས་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བཟོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་ལ་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པར་རིགས་པ་ཉིད་དེ། བཟོད་པའི་རྒྱུ་མ་དད་པ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལས་གཞན་དད་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པས་སོ། །གཞན་ལ་གཞན་དད་མ་དད་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་དད་པ་ཡོད་མེད་ལ་རག་ལས་པས་གཞན་ལ་དད་པ་མེད་པ་ལ་ཁྱོད་བཟོད་པར་བྱེད་ན་འོ་ན་བདག་ལ་མི་སྙན་པ་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་མི་བཟོད་དེ། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཕན་ཚུན་(mutually), མི་མཐུན་(incompatible), བྱིས་པ་(childish/immature), \nའདོད་པ་(desires), མི་སྐྱོ་(not discouraged)\n\nGrammar:\n- ཡི་ - genitive particle connecting བྱིས་པ་ to འདོད་པ་\n- རྣམས་ཀྱིས་ - instrumental plural marker\n- ཞིང་ - connective indicating simultaneous or related action\n\nNot discouraged by the mutually incompatible desires of the immature,\n\nNote: བྱིས་པ་ (childish/immature) is often used in Buddhist texts to refer to ordinary beings who have not realized emptiness, in contrast to āryas or realized beings.", - "translation": "Not discouraged by the mutually incompatible desires of the immature," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམ་དད་ (lack of faith), རག་ལས་ (depend on), བཟོད་ (tolerate/patience), \nཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas), མི་སྙན་ (unpleasant/harsh)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- ན་ conditional in line 2\n- ལ་ object markers\n- Rhetorical question in line 4 (ཅིས་མི་)\n\n\nSince lack of faith depends on others,\nIf you tolerate those without faith,\nSince harsh speech depends on arising afflictions,\nWhy not tolerate unpleasant words?\n\n\nThis verse contrasts tolerance for those lacking faith with tolerance for harsh speech, emphasizing that both stem from external factors (others' influence and afflictions respectively). The rhetorical question challenges the reader to extend the same patience to harsh words as they might to those without faith.", + "translation": "Since lack of faith depends on others,\nIf you tolerate those without faith,\nSince harsh speech depends on arising afflictions,\nWhy not tolerate unpleasant words?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nNot discouraged by the conflicting desires\nOf childish, incompatible people\n", - "translation": "Not discouraged by the conflicting desires\nOf childish, incompatible people" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས། །དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་ལ་རག་ལས་པས། །མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nSince lack of faith depends on others,\nIf you can tolerate those without faith,\nThen since afflictive emotions depend on arising,\nWhy not tolerate those who speak harshly?\n", + "translation": "Since lack of faith depends on others,\nIf you can tolerate those without faith,\nThen since afflictive emotions depend on arising,\nWhy not tolerate those who speak harshly?" } } }, "341": { - "source": "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་འདི་དག་གི།", - "target_gt": "Their thoughts are bred from conflict and emotion.", + "source": "སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །", + "target_gt": "It's not right to get angry at those who insult or destroy statues, stupas, and the true dharma— the buddhas and such aren't harmed.", + "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྐུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་རྟེན་ཉིད་དོ། །འཁྱལ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་རྗེས་སུ་བརྗོད་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་དང་དམ་ཆོས་ལ་འཁྱལ་པ་སྟེ་ཚུལ་དེ་མི་མཐུན་པ་སྨྲ་ཞིང་དེ་དག་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་བདག་གི་སྙིང་རྗེས་དེ་བཟློག་པར་བྱའི་ཞེ་སྡང་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མངའ་ཞིང་གནོད་བྱེད་ནི་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), སྐྱེས་པས་ (arising/born), འདི་དག་ (these)\n\nGrammar:\n- པས་ indicates a causal relationship\n- གི་ is a genitive particle, showing possession or relation\n\nDue to the arising of afflictions, of these\n\nNote: \n- ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan term for kleśa, often translated as \"afflictions\" or \"defilements\" in Buddhist contexts.\n- The line seems incomplete, likely continuing in the next verse to complete the thought.", - "translation": "Due to the arising of afflictions, of these" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྐུ་གཟུགས་ (sacred images), མཆོད་རྟེན་ (stupa), དམ་ཆོས་ (holy Dharma), འཁྱལ་ (disrespect), འཇིག་པ་ (destroy), ཞེ་སྡང་ (anger), སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (to/towards) used twice to indicate objects\n- ལའང་ (even to/towards)\n- མི་རིགས་ (is not appropriate)\n- མི་མངའ་ (do not possess/have)\n\n\nEven towards those who disrespect and destroy\nSacred images, stupas, and the holy Dharma,\nIt is not appropriate for me to feel anger;\nThe Buddhas and others are not harmed.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist practice of patience and non-anger, even in the face of actions that might seem to desecrate holy objects. It reflects the understanding that the ultimate nature of Buddhas and the Dharma is beyond harm.", + "translation": "Even towards those who disrespect and destroy\nSacred images, stupas, and the holy Dharma,\nIt is not appropriate for me to feel anger;\nThe Buddhas and others are not harmed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nDue to the arising of afflictive emotions, these...", - "translation": "Due to the arising of afflictive emotions, these..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven towards those who desecrate and destroy\nSacred images, stupas, and holy scriptures,\nIt is not right for me to feel anger,\nFor the Buddhas and such cannot be harmed.\n", + "translation": "Even towards those who desecrate and destroy\nSacred images, stupas, and holy scriptures,\nIt is not right for me to feel anger,\nFor the Buddhas and such cannot be harmed." } } }, "342": { - "source": "སེམས་འདི་བྱུང་སྙམ་བརྩེར་ལྡན་དང་།།", - "target_gt": "Let us understand and treat them lovingly.", + "source": "བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །", + "target_gt": "As taught above, see those who harm your master, kin, and friends as doing so from circumstances, and thus stave off your anger.", + "commentary_1": "གཉེན་ནི་འབྲེལ་པའོ། །རྐྱེན་དག་ལ་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའོ་ཞེས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །འདི་ལྟར་བསམས་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་དང་། གནོད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བླ་མ་དང་གཉེན་དང་བཤེས་ལ་སོགས་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལའང་སྔ་མ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས་འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་(mind), བྱུང་(arose), སྙམ་(thought), བརྩེར་ལྡན་(compassionate one)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ is a demonstrative pronoun\n- སྙམ་ indicates reported speech or thought\n- དང་ at the end suggests this is part of a longer list or sentence\n\nThinking, \"This mind has arisen,\" O Compassionate One, and\n\nNote: བརྩེར་ལྡན་ (Compassionate One) is likely an epithet for a buddha or bodhisattva. The line appears to be part of a longer verse, as indicated by the དང་ (and) at the end.", - "translation": "Thinking, \"This mind has arisen,\" O Compassionate One, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབླ་མ་ (Lama), གཉེན་ (relatives), བཤེས་ (friends), གནོད་པ་ (harm), རྐྱེན་ (conditions), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ་ (and so forth) extends the list of people\n- རྣམས་ལའང་ (also to those who) introduces the object of anger\n- སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་ (in the manner of the previous) refers to a previously mentioned method\n- མཐོང་ནས་ (having seen) indicates the reason for the action\n\n\nTowards those who harm lamas, relatives, and so forth,\nAnd also friends,\nSeeing that [their actions] arise from conditions,\nIn the manner previously [explained],\nTurn away anger.\n\n\nNote: This verse appears to be instructing the practitioner to avoid anger towards those who harm respected figures and loved ones by recognizing that their harmful actions arise from conditions, likely referring to the Buddhist concept of dependent origination.", + "translation": "Towards those who harm lamas, relatives, and so forth,\nAnd also friends,\nSeeing that [their actions] arise from conditions,\nIn the manner previously [explained],\nTurn away anger." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThis mind arises with loving compassion.", - "translation": "This mind arises with loving compassion." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་། །བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་། །སྔ་མའི་ཚུལ་གྱིས་རྐྱེན་དག་ལས། །འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven towards those who harm our teachers, relatives, and friends,\nSeeing how they are changed by previous conditions and circumstances,\nTurn away anger.\n", + "translation": "Even towards those who harm our teachers, relatives, and friends,\nSeeing how they are changed by previous conditions and circumstances,\nTurn away anger." } } }, "343": { - "source": "ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ།། བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་།། སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར།། ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "When acting irreproachably, For our sake or the sake of others, Let us always bear in mind the thought That we are self-less, like an apparition.", + "source": "ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །", + "target_gt": "If both the sentient and nonsentient cause harm to living beings, why single out and resent the sentient? Forbear their harms instead.", + "commentary_1": " ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སེམས་ཡོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གནོད་པ་བྱས་པ་ནི་གནོད་པ་དེ་སྐྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གཉིས་ལས་སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་བཀར་ཏེ་མ་ཁྲོ་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །ད་ནི་དེ་དག་གཉིས་ཀའི་ཉེས་པ་ཐུན་མོང་དུ་སུན་དབྱུང་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགྲ་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་མི་རིགས་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་སྤང་བ་དང་། དེའི་ཐབས་སུ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་མེད་དང་གནོད་པར་མཚུངས་པ་དང་། ཁྲོ་མཁན་དང་ཉེས་པ་མཚུངས་པ་དང་། གནོད་པ་ལས་ལས་བྱུང་བས་དགྲ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་སེམས་མེད་གཉིས་ཀས་གནོད་པ་བྱས་པར་འདྲ་ན། སེམས་ཡོད་ཁོ་ན་ཅི་སྟེ་གུད་དུ་བཀར་ཏེ་བཀོན་དེ་བས་ན་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་དངོས་ལ།།\nKey terms: ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད་ (blameless, faultless), དངོས་ (reality, actual)\n\nTowards the blameless reality,\n\n2. བདག་དང་སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཤིང་།།\nKey terms: བདག་ (self), སེམས་ཅན་ (sentient beings), དབང་བྱས་ (empowered, controlled)\n\nHaving empowered myself and sentient beings,\n\n3. སྤྲུལ་པ་བཞིན་དུ་ང་མེད་པར།།\nKey terms: སྤྲུལ་པ་ (emanation), ང་མེད་པར་ (without ego, selflessness)\n\nLike an emanation, without ego,\n\n4. ཡིད་འདི་རྟག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ།།\nKey terms: ཡིད་ (mind), རྟག་ཏུ་ (always), གཟུང་བར་བྱ་ (should be held, maintained)\n\nThis mind should always be maintained.\n\nNote: The verse emphasizes the practice of maintaining a selfless, egoless state of mind while engaging with reality and benefiting sentient beings, likening this state to that of an emanation or magical illusion.", - "translation": "Towards the blameless reality, Having empowered myself and sentient beings, Like an emanation, without ego, This mind should always be maintained." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ཅན་ (embodied beings), སེམས་ཡོད་ (sentient), སེམས་མེད་ (non-sentient), གནོད་ (harm), བཟོད་པ་ (patience/forbearance)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གཉི་ག (both) to indicate sentient and non-sentient\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Rhetorical question structure with ཅི་སྟེ\n- Imperative form གྱིས (do/practice)\n\n\nIf harm is done to embodied beings\nBy both sentient and non-sentient,\nWhy single out the sentient for blame?\nTherefore, practice patience towards harm.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist practice of patience (kṣānti) in the face of harm, regardless of its source.", + "translation": "If harm is done to embodied beings\nBy both sentient and non-sentient,\nWhy single out the sentient for blame?\nTherefore, practice patience towards harm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn matters free from wrongdoing,\nHaving mastery over self and sentient beings,\nLike an illusion, without ego,\nThis mind should always be held.\n", - "translation": "In matters free from wrongdoing,\nHaving mastery over self and sentient beings,\nLike an illusion, without ego,\nThis mind should always be held." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་། །སེམས་མེད་གཉི་གས་གནོད་བྱས་ན། །སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན། །དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf both sentient and non-sentient beings cause harm,\nWhy single out and blame only those with minds?\nTherefore, practice patience towards all harm.\n", + "translation": "If both sentient and non-sentient beings cause harm,\nWhy single out and blame only those with minds?\nTherefore, practice patience towards all harm." } } }, "344": { - "source": "རིང་ཞིག་ལོན་ནས་དལ་བའི་མཆོག།ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་བསམས་ནས།།", - "target_gt": "This supreme freedom of a human life, So long awaited, now at last attained!", + "source": "ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། །", + "target_gt": "Some, being ignorant, do wrong. Some, being ignorant, get angry. What would make either innocent? Which of the two is guilty?", + "commentary_1": "ལ་ལ་རྨོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།རྨོངས་པ་སྟེ་མ་ཤེས་པས་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ནི་བདག་ཉིད་སྐྱོན་ཅན་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགྲ་ལ་ལ་རྨོངས་པས་གནོད་པ་བྱས་བདག་ལྟ་ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་དེ་ལ་ཁྲོ་བར་གྱུར་ན། དེ་གཉིས་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གི་བྱ་སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གཉིས་ཀ་སྐྱོན་ཅན་དུ་མཚུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརིང་ཞིག་ལོན་ (long time has passed)\nདལ་བའི་མཆོག (supreme leisure/freedom)\nཐོབ་པ (obtained)\nཡང་དང་ཡང་ (again and again)\nབསམས་ (contemplated)\n\nGrammatical notes:\n- ནས at the end of the first line indicates a completed action\n- The second line ends with ནས, connecting it to a following clause (not provided here)\n\nAfter a long time has passed, having obtained the supreme leisure,\nContemplating [this] again and again,\n\nTechnical note: དལ་བ (dal ba) refers to the precious human rebirth with freedoms and endowments in Buddhist philosophy, often translated as \"leisure\" or \"freedom.\"", - "translation": "After a long time has passed, having obtained the supreme leisure, Contemplating [this] again and again," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པ (delusion/ignorance), ཉེས་པ (fault/wrongdoing), ཁྲོས (anger), སྐྱོན (fault/defect)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལ: \"some\" or \"some people\" (repeated for emphasis)\n- གྱུར་ན: conditional particle \"if\"\n- གང་གིས: interrogative \"by what/who\"\n- གང་ཞིག: interrogative \"which one\"\n\n\nSome commit faults due to delusion.\nSome, being deluded, become angry.\nWho can make them faultless?\nWhich one is with fault?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of faults and their relationship to delusion and anger, questioning the attribution of blame or faultlessness in such situations.", + "translation": "Some commit faults due to delusion.\nSome, being deluded, become angry.\nWho can make them faultless?\nWhich one is with fault?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAfter a long time, having obtained this supreme leisure,\nContemplate it again and again.\n", - "translation": "After a long time, having obtained this supreme leisure,\nContemplate it again and again." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད། །ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ། །སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSome commit wrongdoing out of ignorance.\nSome become angry due to delusion.\nWho among them is without fault?\nAnd who is at fault?\n", + "translation": "Some commit wrongdoing out of ignorance.\nSome become angry due to delusion.\nWho among them is without fault?\nAnd who is at fault?" } } }, "345": { - "source": "སེམས་དེ་ལྟ་བུ་རི་རབ་ལྟར།། རབ་ཏུ་མི་གཡོ་གཟུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Reflecting always thus, maintain your mind As steady as Sumeru, king of mountains.", + "source": "གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །", + "target_gt": "Why in the past did they do acts That would make others harm them? Since everything depends on karma, Why hold a grudge for this?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་དེ་བྱས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ལས་གང་གིས་གཞན་དག་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་པའི་ལས་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་ཆད་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་དེས་ན་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ན་བདག་གིས་དགྲ་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), རི་རབ་ (Mount Meru), མི་གཡོ་ (unwavering), གཟུང་བར་བྱ་ (should be held)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟ་བུ་ (like that) modifies སེམས་ (mind)\n- ལྟར་ (like) compares the mind to Mount Meru\n- རབ་ཏུ་ (very, extremely) intensifies མི་གཡོ་ (unwavering)\n\nThe mind, like that, should be held extremely unwavering, like Mount Meru.\n\nTechnical note: རི་རབ་ (Mount Meru) is a central cosmic mountain in Buddhist cosmology, often used as a metaphor for stability and immovability.", - "translation": "The mind, like that, should be held extremely unwavering, like Mount Meru." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནོད་བྱེད་ (harm-doer), ལས་ (karma/action), སྔོན་ཆད་ (previously), རག་ལས་ (depend on)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་ introduces a relative clause\n- ཅི་ཕྱིར་ and ཅི་སྟེ་ are interrogative particles\n- ན་ is a conditional particle\n\n\nWhy did I previously perform\nThose actions that harm others?\nIf everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of karma and the futility of anger in light of karmic causality.", + "translation": "Why did I previously perform\nThose actions that harm others?\nIf everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSuch a mind, like Mount Meru,\nShould be held completely unmoved.\n", - "translation": "Such a mind, like Mount Meru,\nShould be held completely unmoved." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི། །ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས། །ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན། །བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhy did I previously perform\nThe actions that now harm others?\nSince everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?\n", + "translation": "Why did I previously perform\nThe actions that now harm others?\nSince everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?" } } }, "346": { - "source": "བྱ་རྒོད་ཤ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས།། ཕན་ཚུན་ཀུན་ཏུ་བཤལ་ཁྲིད་ཀྱང་།། ཡིད་ཁྱོད་མི་དགར་མི་བྱེད་ན།། ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་ཁ་ཏ་བྱེད།།", - "target_gt": "If, O mind, you will not be aggrieved, When vultures with their love of flesh Are tugging at this body all around, Why are you so besotted with it now?", + "source": "དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །", + "target_gt": "Realizing this, no matter what, I will endeavor at merits so everyone will come to have mutually loving thoughts.", + "commentary_1": "དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ལས་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བདག་གིས་བསལ་བར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོ་སླའོ། །ཇི་ལྟ་བུར་འབད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གནོད་པ་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་ཁྲོ་བ་སྤངས་ཏེ་བྱམས་སེམས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ནི་བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་འབད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱ་རྒོད་ (vulture), ཆགས་པ་ (attachment), བཤལ་ཁྲིད་ (drag around), ཡིད་ (mind), མི་དགར་ (displeased), ཁ་ཏ་ (advice/reproach)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ and ཀྱང་ are particles indicating causation and concession respectively\n- ན་ is a conditional particle\n- ད་ལྟ་ (now) contrasts with the previous conditional statement\n\nThough vultures, due to attachment to flesh, drag [each other] all around,\nIf you, [O] mind, do not become displeased,\nWhy [do you] now give advice?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the mind (ཡིད་) directly, using the example of vultures' behavior to make a point about mental reactions.", - "translation": "Though vultures, due to attachment to flesh, drag [each other] all around, If you, [O] mind, do not become displeased, Why [do you] now give advice?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nམཐོང་ (see/perceive), ཕན་ཚུན་ (mutual), བྱམས་སེམས་ (loving mind), བསོད་ནམས་ (merit), བསྒྲིམས་ (exert/strive)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་: \"Having...in that way\"\n- ཅི་ནས་ཀྱང་: \"by all means\"\n- དེ་ལྟར་...ནི: \"in that way...indeed\"\n\nHaving perceived thus, by all means,\nThat all become mutually loving-minded,\nIn that way indeed, I shall\nStrive and engage in meritorious deeds.\n\nNote: བྱམས་སེམས་ (loving mind) is a technical term in Tibetan Buddhism, often referring to the cultivation of loving-kindness (mettā in Pali, maitrī in Sanskrit).", + "translation": "Having perceived thus, by all means,\nThat all become mutually loving-minded,\nIn that way indeed, I shall\nStrive and engage in meritorious deeds." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough vultures drag flesh back and forth,\nPulling it every which way,\nIf your mind does not become displeased,\nWhy then do you now give advice?\n", - "translation": "Though vultures drag flesh back and forth,\nPulling it every which way,\nIf your mind does not become displeased,\nWhy then do you now give advice?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ། །འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི། །བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving seen thus, by whatever means,\nMay all beings develop loving-kindness for one another.\nIn this way, I myself\nWill strive diligently in virtuous deeds.\n", + "translation": "Having seen thus, by whatever means,\nMay all beings develop loving-kindness for one another.\nIn this way, I myself\nWill strive diligently in virtuous deeds." } } }, "347": { - "source": "ལུས་འདི་བདག་གིར་བཟུང་བྱས་ནས།། ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "Why, O mind, do you protect this body, Taking it to be your own?", + "source": "དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །", + "target_gt": "When fire that has burned one house spreads to another home, you gather up and throw away the straw and such that fuel it.", + "commentary_1": "དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆེད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་པའི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་པར་གྱུར་པའི་མེ་དེ་ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་དུ་སོང་ནས་ནི་རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མེ་དེ་མཆེད་པར་བྱེད་པའི་རྩྭ་སོགས་དེ་ནི་ཕྱིར་ཕྱུངས་ཏེ་དོར་བར་རིགས་པ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ལུས་འདི་བདག་གིར་བཟུང་བྱས་ནས།།\nKey terms: ལུས་(body), བདག་གིར་བཟུང་(grasp as one's own)\nGrammar: ནས་ (after doing X)\n\nHaving grasped this body as [one's] own,\n\nLine 2: ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་སྲུང་བར་བྱེད།།\nKey terms: ཡིད་(mind), སྲུང་(protect)\nGrammar: ཅི་ཕྱིར་(why), བར་བྱེད་(verbal auxiliary indicating action)\n\nMind, why do you [try to] protect [it]?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the mind (ཡིད་) directly, questioning the attachment to and protection of the body, a common theme in Buddhist contemplations on impermanence and non-self.", - "translation": "Having grasped this body as [one's] own, Mind, why do you [try to] protect [it]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདཔེར་ན (For example), ཁྱིམ་ (house), ཚིག (burn), མེ (fire), མཆེད (spread), ཕྱུང (remove), དོར (discard)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ནི to indicate sequence of actions\n- གང་ལ indicating \"whatever\" or \"whichever\"\n- བྱེད་པ as a verbal noun\n\n\nFor example, a fire that has burned a house,\nHaving gone to another house,\nWhatever it spreads to, such as grass and so forth,\nThat should be removed and discarded.\n\n\nTechnical note: This verse uses a metaphor of fire spreading between houses to illustrate a concept, likely related to abandoning negative mental states or afflictions in Buddhist practice.", + "translation": "For example, a fire that has burned a house,\nHaving gone to another house,\nWhatever it spreads to, such as grass and so forth,\nThat should be removed and discarded." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving grasped this body as one's own,\nWhy, mind, do you protect it?\n", - "translation": "Having grasped this body as one's own,\nWhy, mind, do you protect it?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་མེ། །ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི། །རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་དོར་བ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor example, a fire that has burned down a house,\nWhen it moves on to another house,\nWhatever it spreads to, like grass and so on,\nThat is to be extinguished and discarded.\n", + "translation": "For example, a fire that has burned down a house,\nWhen it moves on to another house,\nWhatever it spreads to, like grass and so on,\nThat is to be extinguished and discarded." } } }, "348": { - "source": "ཁྱོད་དང་འདི་གཉིས་སོ་སོ་ན།། དེས་ཀོ་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "You and it are each a separate entity; How ever can it be of use to you?", + "source": "དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །", + "target_gt": "Likewise, whatever you're attached to that fuels the fires of hatred, throw it away instantly, fearing it will consume your merit.", + "commentary_1": "དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་རྩྭ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་ལ་སེམས་ཆགས་པ་ནི་ཀུན་དུ་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །མེ་མཆེད་པ་ནི་གདུང་བར་བྱེད་པའོ། །བསོད་ནམས་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །ཚིག་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །དོར་ཞེས་པ་ནི་ལས་སུ་བྱས་པའོ། །ག", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་འདོད་པའི་དངོས་པོ་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ནས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཞེ་སྡང་གི་མེ་ནི་མཆེད་པར་གྱུར་པས་བསོད་ནམས་འཚོལ་བར་དོགས་པ་ཡིས་ཆགས་པ་དེ་ནི་དེའི་མོད་ལ་སྟེ་དེ་མ་ཐག་དོར་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), འདི་ (this), གཉིས་ (two), སོ་སོ་ (separate), དེས་ (by that), ཅི་ཞིག་ (what), བྱ་ (do)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ particle indicates location or condition\n- ཀོ་ is an emphatic particle\n\nYou and these two are separate; so what indeed can that do to you?\n\nNote: This appears to be a philosophical statement, possibly from a Buddhist text, emphasizing the separation between the addressee and two other entities or concepts. The rhetorical question suggests that this separation renders any action or influence from \"that\" (དེས་) ineffective or irrelevant to the addressee.", - "translation": "You and these two are separate; so what indeed can that do to you?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཆགས་ (attachment of mind), ཞེ་སྡང་ (anger), བསོད་ནམས་ (merit), དོར་ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལ་...ན། (when/if...)\n- མཆེད་གྱུར་པ། (spread/increase)\n- དོགས་པ་ཡིས། (due to fear/concern)\n- དེ་ཡི་མོད་ལ (immediately)\n\n\nLikewise, when the mind becomes attached to something,\nThe fire of anger spreads.\nFearing that merit will be burned,\nOne should immediately abandon that [attachment].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between attachment (རག་པ་, rāga) and anger (ཞེ་སྡང་, dveṣa), two of the three poisons in Buddhist philosophy, and their detrimental effect on merit (བསོད་ནམས་, puṇya).", + "translation": "Likewise, when the mind becomes attached to something,\nThe fire of anger spreads.\nFearing that merit will be burned,\nOne should immediately abandon that [attachment]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen you and this are separate,\nWhat then can it do to you?\n", - "translation": "When you and this are separate,\nWhat then can it do to you?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ན། །ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས། །དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, when the mind becomes attached,\nThe fire of anger flares up.\nFearing that merit will be burned away,\nOne should immediately abandon that [attachment].\n", + "translation": "Likewise, when the mind becomes attached,\nThe fire of anger flares up.\nFearing that merit will be burned away,\nOne should immediately abandon that [attachment]." } } }, "349": { - "source": "རྨོངས་པའི་ཡིད་ཁྱོད་ཅི་ཡི་ཕྱིར།། ཤིང་གཟུགས་གཙང་མ་གཟུང་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "Why, O foolish mind, Don’t you appropriate a clean form carved in wood?", + "source": "གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །", + "target_gt": "What's wrong if someone condemned to death, Their hand cut off, is freed? What's wrong with human suffering Removing you from the hells?", + "commentary_1": "ཞན་ཡང་འདི་ལྟར་མིའི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་གྱིས་དམྱལ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བྲལ་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་རྙེད་པ་དམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསད་བྱའི་བཏགས་མི་ཞིག་ཅེས་སྨོས་སོ། །ཁོ་བོས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཙམ་ཡང་བསྲན་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དགྲས་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པས་དེ་ལ་བཟོད་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གསད་པར་བྱ་བའི་མི་ཞིག་ལག་པ་བཅད་དེ་གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས་ཏེ་ལེགས་པ་ལྟར། གལ་ཏེ་མིའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་གྱིས་སམ་དེ་ལ་བཟོད་པར་བྱས་པས་དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པ་ (deluded, ignorant), ཡིད་ (mind), གཟུགས་ (form), གཙང་མ་ (pure, clean), གཟུང་ (grasp, hold)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ is an interrogative phrase meaning \"for what reason?\"\n- མི་བྱེད་ is a negative verb form indicating \"does not do\"\n\nO deluded mind, for what reason\nDo [you] not grasp the pure wooden form?\n\nTechnical note: \nཤིང་གཟུགས་ (wooden form) likely refers to a sacred image or statue, possibly of the Buddha or a deity.", - "translation": "O deluded mind, for what reason Do [you] not grasp the pure wooden form?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསད་བྱ་ (one to be killed), ལག་བཅད་ (cut off hand), ཐར་ (liberate/free), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དམྱལ་བ་ (hell), བྲལ་ (separate/free from)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཅིས་མ་ལེགས། rhetorical question structure implying \"Isn't it good?\"\n\n\nIf a person condemned to death has their hand cut off,\nIsn't it good if they are freed?\nIf through human suffering,\nOne is freed from hell, isn't that good?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of accepting lesser suffering to avoid greater suffering, a theme found in some Buddhist ethical discussions.", + "translation": "If a person condemned to death has their hand cut off,\nIsn't it good if they are freed?\nIf through human suffering,\nOne is freed from hell, isn't that good?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nO deluded mind, why do you not\nGrasp the pure form of the wooden image?\n", - "translation": "O deluded mind, why do you not\nGrasp the pure form of the wooden image?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ། །གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས། །གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf a condemned man's hand is cut off,\nYet he escapes death, is that not good?\nIf through human suffering,\nOne is freed from hell, is that not good?\n", + "translation": "If a condemned man's hand is cut off,\nYet he escapes death, is that not good?\nIf through human suffering,\nOne is freed from hell, is that not good?" } } }, "350": { - "source": "མི་གཙང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲུལ་འཁོར་འདི།། རུལ་པ་བསྲུངས་ཏེ་ཅི་ཞིག་རུང་།།", - "target_gt": "How is it fit to guard An unclean engine for the making of impurity?", + "source": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "If I cannot bear this amount of suffering in the present, why then do I not stop my anger, cause of hell's agonies?", + "commentary_1": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་ངུ་འདི་ཙམ་མོ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བའི་རྒྱུ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་མི་བཟློག་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལ་ཡང་བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན་དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཁྲོ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཟློག་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), ཚོགས་ (collection), འཕྲུལ་འཁོར་ (machine/mechanism), རུལ་པ་ (rotten/decaying), བསྲུངས་ (protect/guard)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱི་ is a genitive particle\n- ཏེ་ indicates a completed action\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative phrase meaning \"what\" or \"how\"\n\nThis machine of impure collections,\nHaving guarded [this] decaying [thing], what use is [it]?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the human body as an impure mechanism, using the common Buddhist analogy of the body as a machine or contraption (འཕྲུལ་འཁོར་).", - "translation": "This machine of impure collections, Having guarded [this] decaying [thing], what use is [it]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བཟོད་པ་ (patience/endurance), དམྱལ་བ་ (hell), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ད་ལྟ (now) + genitive འི\n- ཙམ (mere, just) + ལའང་ (even to)\n- མི་ནུས་ (cannot) + ན (if)\n- ཅི་སྟེ (why) + མི་བྱེད་ (not do)\n\n\nIf I cannot endure even this mere present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nThe cause of hell's suffering?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse contrasts present suffering with the more intense suffering of hell realms.\n- It implies that anger is a primary cause for rebirth in hell realms, a common Buddhist teaching.\n- The rhetorical question at the end emphasizes the importance of overcoming anger.", + "translation": "If I cannot endure even this mere present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nThe cause of hell's suffering?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis machine of impure aggregates,\nWhat use is there in preserving this rotting thing?\n", - "translation": "This machine of impure aggregates,\nWhat use is there in preserving this rotting thing?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་། །བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན། །དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ། །ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་བཟློག་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I cannot even endure\nThis much present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nThe cause of hell's torments?\n", + "translation": "If I cannot even endure\nThis much present suffering,\nThen why do I not reverse anger,\nThe cause of hell's torments?" } } }, "351": { - "source": "ཐོག་མར་པགས་པའི་རིམ་པ་འདི།། རང་གི་བློ་ཡིས་ཐ་དད་ཕྱེ།། ཤ་ཡང་རུས་པའི་དྲྭ་བ་ལས།། ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་གུད་དུ་ཕྱེ།།", - "target_gt": "First, with mind’s imagination, Shed the covering of skin, And with the blade of wisdom, strip The flesh from off the bony frame.", + "source": "འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །", + "target_gt": "For sake of desire, a thousand times I have experienced being burned and such in hell, but have done no good for myself or others.", + "commentary_1": "འདི་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དུའོ། །མྱོང་བར་གྱུར་ཡང་ཞེས་པ་ནི་བསྲེག་པ་དང་བཅད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་མནར་བར་གྱུར་པའོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་འདོད་པ་ལ་ཞེན་ཏེ་དེ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པས་དམྱལ་བ་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཅེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཁྲོས་པའི་དོན་དུ་ཞེས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་ཙམ་མྱོང་ཡང་བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nཐོག་མར་(first), པགས་པའི་(skin's), རིམ་པ་(layer), འདི་(this)\n\nFirst, this layer of skin\n\nLine 2:\nརང་གི་(one's own), བློ་(mind), ཡིས་(by), ཐ་དད་(separate), ཕྱེ་(divide)\n\n[One] separates [it] distinctly with one's own mind.\n\nLine 3:\nཤ་(flesh), ཡང་(also), རུས་པའི་(bone's), དྲྭ་བ་(net/network), ལས་(from)\n\nThe flesh also, from the network of bones,\n\nLine 4:\nཤེས་རབ་(wisdom), མཚོན་(weapon), གྱིས་(by), གུད་དུ་(apart), ཕྱེ་(separate)\n\n[One] separates apart by the weapon of wisdom.\n\nKey technical notes:\n- ཤེས་རབ་ (wisdom) is a crucial Buddhist concept, often translated as \"prajñā\" in Sanskrit.\n- This verse describes a meditation on the body's impermanence and lack of inherent existence, a common practice in Tibetan Buddhism.", - "translation": "First, this layer of skin [One] separates [it] distinctly with one's own mind. The flesh also, from the network of bones, [One] separates apart by the weapon of wisdom." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའདོད་པ་ (desire), སྲེག་ (burn), དམྱལ་བ་ (hell), སྟོང་ཕྲག་ (thousands), མྱོང་ (experience), བདག་ (self), དོན་ (purpose/benefit)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་ (and so forth) to indicate a list\n- གྱུར་ཡང་ (even though) as a concessive conjunction\n- མ་བྱས་སོ་ (did not do) as a past negative\n\n\nFor the sake of desires, burning and so forth,\nThough I experienced thousands [of rebirths] in hell,\nI have accomplished neither\nMy own purpose nor the purpose of others.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the futility of samsaric existence and the importance of cultivating bodhicitta (the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings).", + "translation": "For the sake of desires, burning and so forth,\nThough I experienced thousands [of rebirths] in hell,\nI have accomplished neither\nMy own purpose nor the purpose of others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFirst, this layer of skin,\nSeparate it with your own mind.\nThen the flesh from the web of bones,\nDivide it apart with the sword of wisdom.\n", - "translation": "First, this layer of skin,\nSeparate it with your own mind.\nThen the flesh from the web of bones,\nDivide it apart with the sword of wisdom." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས། །དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཡང་། །བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough I may experience thousands of hells,\nBurning and so forth, for the sake of desires,\nI have accomplished neither my own purpose\nNor the purpose of others.\n", + "translation": "Though I may experience thousands of hells,\nBurning and so forth, for the sake of desires,\nI have accomplished neither my own purpose\nNor the purpose of others." } } }, "352": { - "source": "རུས་པ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བྱས་ནས།། རྐང་གི་བར་དུ་བལྟ་བྱ་ཞིང་།། འདི་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཡོད་ཅེས།། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བརྟག་པར་གྱིས།།", - "target_gt": "And when you have divided all the bones, And searched right down amid the very marrow, You yourself should ask the question: Where is the essential core?", + "source": "འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། །", + "target_gt": "But this is not that great a harm, And a great aim will be accomplished. It's right to only be delighted At pains that dispel harm to beings.", + "commentary_1": "འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཙམ་ཞེས་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཙམ་མོ། །དོན་ཆེན་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་ཁོ་ནར་རིགས་སོ། །", + "commentary_2": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་དང་དེ་དང་དུ་ལེན་པ་འདི་ནི་དེ་ཙམ་དུ་གནོད་མིན་ལ་དེ་ལ་བཟོད་པ་བྱས་པས་དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནོད་པ་སེལ་བའི་གནོད་པའམ་དེ་དང་དུ་ལེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་བར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nརུས་པ་(bones), རྣམས་(plural marker), དབྱེ་བྱས་(separate/analyze)\n\nHaving separated even the bones,\n\nLine 2:\nརྐང་(marrow), བར་དུ་(up to), བལྟ་བྱ་(observe)\n\nOne should examine [them] up to the marrow,\n\nLine 3:\nསྙིང་པོ་(essence), ཅི་ཡོད་(what is there)\n\n\"What essence is there in this?\"\n\nLine 4:\nབདག་ཉིད་(oneself), བརྟག་པར་གྱིས་(investigate)\n\nOne should investigate by oneself.\n\nNote: This passage appears to be instructions for meditation on the nature of the body, a common practice in Tibetan Buddhism for developing insight into emptiness and non-attachment.", - "translation": "Having separated even the bones, One should examine [them] up to the marrow, \"What essence is there in this?\" One should investigate by oneself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། །\n", + "output": "Key terms:\nགནོད་ (harm), དོན་ཆེན་ (great purpose), འགྲུབ་ (accomplish), འགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དགའ་བ་ (joy)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཙམ་...མིན་ལ་ (not that much...)\n- འགྱུར་བས་ (because it will become...)\n- འབའ་ཞིག་ (only, solely)\n- བྱ་རིགས་ (should be done)\n\n\nThis is not that much harm,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTherefore, in removing the harm and suffering of beings,\nOne should solely cultivate joy here.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva attitude of joyfully accepting minor hardships for the sake of benefiting others.", + "translation": "This is not that much harm,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTherefore, in removing the harm and suffering of beings,\nOne should solely cultivate joy here." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven the bones should be separated and examined,\nDown to the marrow should be inspected.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should investigate for oneself.\n", - "translation": "Even the bones should be separated and examined,\nDown to the marrow should be inspected.\n\"What essence is there in this?\"\nOne should investigate for oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ། །དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས། །འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ། །དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis is not so harmful,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTo remove the harms and sufferings of beings,\nOne should feel only joy in this.\n", + "translation": "This is not so harmful,\nAnd great purposes will be accomplished.\nTo remove the harms and sufferings of beings,\nOne should feel only joy in this." } } }, "353": { - "source": "དེ་ལྟར་འབད་དེ་བཙལ་ཀྱང་དེར།། ཁྱོད་ཀྱིས་སྙིང་པོ་མ་མཐོང་ན།། ད་དུང་ཅི་ཕྱིར་ཆགས་ཚུལ་གྱིས།། ཁྱོད་ནི་ལུས་འདི་སྲུང་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "If, persisting in the search, You see no underlying essence, Why do you protect with such desire The body that you now possess?", + "source": "གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "If others are pleased when they praise someone as having qualities, why then, O mind, do you not as well praise them and take delight?", + "commentary_1": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ཐོས་པ་ལ་ཕྲག་དོག་གི་དྲི་མ་བཀྲུ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་ཀྱེ་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་ལྷག་ཏུ་བསྟོད་ནས་དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བྱེད།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དགྲ་ལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསྟོད་གྲགས་དང་། བདེ་བ་དང་། རྙེད་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་བདེ་བའི་རྒྱུར་རུང་བས་བླང་བྱར་བསྟན་པ་དང་། གཞན་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དོར་བྱར་མི་རིགས་པ་དང་། བླང་དོར་ལ་འཁྲུལ་པའི་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་དགྲ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་དེ་གཞན་དེའི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་ནས་མི་བཟོད་ན། ཡིད་ཁྱོད་དེ་ལ་མི་བཟོད་པར་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱང་དགྲ་དེ་བསྟོད་ནས་བསྟོད་མཁན་གཞན་དེ་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བར་མི་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nདེ་ལྟར་(thus, in that way), འབད་དེ་(having strived), བཙལ་(searched), ཀྱང་(although)\n\nAlthough you have thus strived and searched,\n\nLine 2:\nཁྱོད་(you), སྙིང་པོ་(essence), མ་མཐོང་(not seen)\n\nIf you have not seen the essence therein,\n\nLine 3:\nད་དུང་(still), ཅི་ཕྱིར་(why), ཆགས་ཚུལ་(manner of attachment)\n\nWhy still, in a manner of attachment,\n\nLine 4:\nལུས་འདི་(this body), སྲུང་བར་བྱེད་(protect, guard)\n\nDo you protect this body?\n\nKey technical notes:\n- སྙིང་པོ་ (essence) is a crucial term, often referring to Buddha-nature or ultimate reality\n- ཆགས་ཚུལ་ (manner of attachment) indicates the problematic nature of clinging to the body", - "translation": "Although you have thus strived and searched, If you have not seen the essence therein, Why still, in a manner of attachment, Do you protect this body?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), ཡོན་ཏན་ (qualities), བསྟོད་ (praise), དགའ་བ་ (joy), བདེ་ (happiness), ཡིད་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure (\"if...then\")\n- ཀྱང་ནི་ emphatic particle\n- ཅི་ཕྱིར་ interrogative (\"why\")\n\n\nIf you obtain the happiness of joy\nWhen others praise those endowed with qualities,\nMind, why don't you likewise feel such joy\nWhen you yourself praise them in the same way?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the practice of rejoicing in others' qualities and the merits of praising others.\n- The term ཡོན་ཏན་ (qualities) often refers to spiritual qualities or virtues in Buddhist contexts.", + "translation": "If you obtain the happiness of joy\nWhen others praise those endowed with qualities,\nMind, why don't you likewise feel such joy\nWhen you yourself praise them in the same way?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough you have searched diligently,\nIf you have not seen the essence there,\nWhy do you still, out of attachment,\nProtect this body of yours?\n", - "translation": "Though you have searched diligently,\nIf you have not seen the essence there,\nWhy do you still, out of attachment,\nProtect this body of yours?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས། །གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན། །ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you obtain the joy of happiness\nWhen others praise someone's good qualities,\nThen mind, by praising those qualities yourself,\nWhy do you not likewise feel joy?\n", + "translation": "If you obtain the joy of happiness\nWhen others praise someone's good qualities,\nThen mind, by praising those qualities yourself,\nWhy do you not likewise feel joy?" } } }, "354": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་།། ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ།། རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན།། ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "Its filth you cannot eat, O mind; Its blood likewise is not for you to drink; Its innards, too, unsuitable to suck— This body, what then will you make of it?", + "source": "ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །", + "target_gt": "Your pleasure from rejoicing is a blameless source of delight, allowed by those with qualities—the best way to gather others.", + "commentary_1": "འདི་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་འདིའི་བདེ་བ་དང་དགའ་བའོ། །བདེ་བ་འབྱུང་བ་ནི་འདི་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་འབྱུང་བའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནི་ཚེ་འདིར་རོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བསྟོད་པས་བདག་ལ་བདེ་བ་སྐྱེ་བའོ། །", + "commentary_2": "ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་འདི་ནི་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བར་གནང་བ་ཡིན་ཞིང་། ཕྲག་དོག་མེད་པར་ཤེས་ཏེ་དད་པར་འགྱུར་བས་གཞན་སྡུད་པའི་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བཟར་མི་རུང་།།\nKey terms: ཁྱོད་(you), མི་གཙང་(impure), བཟར་མི་རུང་(not fit to eat)\nYou must not eat impure [substances],\n\n2. ཁྲག་ཀྱང་བཏུང་དུ་མི་རུང་ལ།།\nKey terms: ཁྲག་(blood), བཏུང་དུ་མི་རུང་(not fit to drink)\nNor is blood fit to drink, and\n\n3. རྒྱུ་ལྟོའང་གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་ན།།\nKey terms: རྒྱུ་ལྟོ་(intestines), གཞིབ་ཏུ་མི་རུང་(not fit to suck)\nIf intestines are not fit to suck,\n\n4. ལུས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།།\nKey terms: ལུས་(body), ཅི་ཞིག་བྱ་(what use is it)\nWhat use is the body to you?\n\nNote: This verse appears to be a contemplation on the impurity of the body, a common theme in Buddhist meditation practices aimed at reducing attachment to the physical form.", - "translation": "You must not eat impure [substances], Nor is blood fit to drink, and If intestines are not fit to suck, What use is the body to you?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགའ་བ (joy), བདེ་བ (bliss/happiness), བདེ་འབྱུང་ (source of bliss), ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད (faultless/blameless), ཡོན་ཏན (qualities/virtues), གཞན་སྡུད་པ (attracting others)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཀྱི (your) indicates possession\n- ཀྱིས after རྣམས་ marks the agent\n- ཡི is a genitive particle\n- ཀྱང་ (also/even) emphasizes the final point\n\n\nThis bliss of your joy\nIs a faultless source of happiness.\nIt is approved by those endowed with qualities,\nAnd is also supreme in attracting others.\n\n\nTechnical note: བདེ་འབྱུང་ (source of bliss) could be interpreted as a reference to Śambhava, a name for Śiva in Hindu traditions, but here it's used more generally to describe the nature of the joy being discussed.", + "translation": "This bliss of your joy\nIs a faultless source of happiness.\nIt is approved by those endowed with qualities,\nAnd is also supreme in attracting others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYou should not eat impure things,\nNor should you drink blood,\nNor should you examine intestines.\nSo what use is this body to you?\n", - "translation": "You should not eat impure things,\nNor should you drink blood,\nNor should you examine intestines.\nSo what use is this body to you?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི། །བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་། །གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis joy and bliss that you experience\nIs a source of happiness free from fault.\nIt is approved by those endowed with good qualities,\nAnd is also supreme in attracting others.\n", + "translation": "This joy and bliss that you experience\nIs a source of happiness free from fault.\nIt is approved by those endowed with good qualities,\nAnd is also supreme in attracting others." } } }, "355": { - "source": "ཉིས་ན་ཝ་དང་བྱ་རྒོད་ཀྱི།། ཟས་ཀྱི་དོན་དུ་འདི་བསྲུང་རིགས།།", - "target_gt": "And yet it may indeed be kept As food to feed the vulture and the fox.", + "source": "གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "\"But others will be happy too.\" If you don't want this joy, You've stopped paying wages and will thus Destroy the seen and unseen.", + "commentary_1": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཞེ་སྡང་བས་བདག་བདེ་བ་མི་འདོད་པ་ནི་དགའ་བ་མི་འདོད་པའོ།།དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་གླ་རྔན་ལ་སོགས་པ་བྱིན་པས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་དགའ་བར་འགྱུར་བས་ན། འདིར་དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱོད་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས་ནི་མཐོང་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་མ་བྱིན་པའི་སྡིག་པས་ནི་མ་མཐོང་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་བསྟོད་བྱ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་བར་འགྱུར་ཞེས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་གཞན་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་ན་ལས་བྱེད་པ་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དེ་བདེ་བར་འགྱུར་བས་དེའང་སྤང་དགོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ན་མཐོང་བ་ཚེ་འདིར་ལས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་དང་། མ་མཐོང་བ་ཕྱི་མར་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཉིས་ན་(corpse), ཝ་(fox), བྱ་རྒོད་(vulture), ཟས་(food), བསྲུང་(protect/guard)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱི་ is a genitive particle connecting \"vulture\" to \"food\"\n- དོན་དུ་ means \"for the sake of\"\n- རིགས་ indicates \"should\" or \"it is proper to\"\n\nFor the sake of food for foxes and vultures,\nThis corpse should be guarded.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the practice of sky burial, where a human corpse is left exposed for vultures and other animals to consume, common in Tibetan Buddhist traditions.", - "translation": "For the sake of food for foxes and vultures, This corpse should be guarded." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབདེ་འགྱུར (become happy/joyful), གལ་ཏེ (if), འདོད (desire/want), གླ་རྔན (payment/wages), སྦྱིན (give), སྤངས (abandon/reject), མཐོང (seen), མ་མཐོང (unseen), ཉམས (deteriorate/decline)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས at the end of the first line indicates reported speech\n- འི་ཕྱིར at the end of the third line shows a causal relationship\n\n\nFurthermore, if you do not desire this happiness,\nSaying, \"Thus others will become happy,\"\nBecause of abandoning giving wages and so forth,\nBoth the seen and unseen will decline.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of rejecting conventional forms of generosity (like paying wages) in favor of a misguided notion of others' happiness.", + "translation": "Furthermore, if you do not desire this happiness,\nSaying, \"Thus others will become happy,\"\nBecause of abandoning giving wages and so forth,\nBoth the seen and unseen will decline." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor the sake of food,\nThe fox and vulture\nShould guard this.\n", - "translation": "For the sake of food,\nThe fox and vulture\nShould guard this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད། །གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFurthermore, if you do not desire this happiness,\nSaying \"May others become happy in this way,\"\nThen by abandoning giving rewards and so forth,\nBoth the seen and unseen will deteriorate.\n", + "translation": "Furthermore, if you do not desire this happiness,\nSaying \"May others become happy in this way,\"\nThen by abandoning giving rewards and so forth,\nBoth the seen and unseen will deteriorate." } } }, "356": { - "source": "མི་འོ་ཅོག་གི་ལུས་འདི་ནི།། བཀོལ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཟད།།", - "target_gt": "The value of this human form Lies only in the use you make of it.", + "source": "རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། །", + "target_gt": "When yours are the qualities described, You want that others be pleased. When others' qualities are described, You don't want to be pleased yourself.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཞན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་སྒྲོགས་མཁས་པ་ལ་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་དམ་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི་དགྲའི་ཡོན་ཏན་ནོ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་གཞན་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་འདོད་པར་བྱེད་ལ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ་རང་ལའང་དེ་བརྗོད་པའི་བདེ་བ་མི་འདོད་པར་བྱེད་པས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་འོ་ཅོག (all people), ལུས (body), བཀོལ་བ (to use/employ)\n\nGrammatical notes:\n- ནི and ཉིད་དུ are emphasis particles\n- ཟད is a verb indicating limitation or finality\n\nThis body of all people\nIs merely for the purpose of being employed.\n\nTechnical note: \nThe phrase བཀོལ་བར་བྱ་བ literally means \"to be made to be used,\" emphasizing the instrumental nature of the human body in Buddhist philosophy.", - "translation": "This body of all people Is merely for the purpose of being employed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། །\n", + "output": "Key terms:\nརང་ (self), ཡོན་ཏན་ (qualities), བརྗོད་པ་ (express/speak of), གཞན་ (others), བདེ་བ་ (happiness)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ཚེ་ indicates \"when\" or \"at the time of\"\n- འང་ and འང་ are inclusive particles meaning \"also\" or \"even\"\n- མི་ is a negation particle\n\n\nWhen expressing one's own qualities,\nOne also desires happiness for others.\nWhen expressing the qualities of others,\nOne does not desire happiness even for oneself.\n\n\nNote: This verse contrasts the attitudes of bodhisattvas (who wish for others' happiness even when praising themselves) with ordinary beings (who become envious when praising others).", + "translation": "When expressing one's own qualities,\nOne also desires happiness for others.\nWhen expressing the qualities of others,\nOne does not desire happiness even for oneself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis human body of ours\nIs merely a vessel to be used.\n", - "translation": "This human body of ours\nIs merely a vessel to be used." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ། །རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen speaking of one's own good qualities,\nOne also wishes happiness for others.\nWhen speaking of others' good qualities,\nOne does not wish happiness even for oneself.\n", + "translation": "When speaking of one's own good qualities,\nOne also wishes happiness for others.\nWhen speaking of others' good qualities,\nOne does not wish happiness even for oneself." } } }, "357": { - "source": "འདི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྲུངས་ཀྱང་ནི།། འཆི་བདག་བརྩེ་བ་མེད་པ་ཡིས།། འཕྲོག་སྟེ་བྱ་དང་ཁྱིར་བྱིན་ན།། དེ་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བྱར་ཡོད།།", - "target_gt": "Whatever you may do to guard and keep it, What will you do when The ruthless Lord of Death Will seize and throw it to the dogs and birds?", + "source": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། །", + "target_gt": "If you roused bodhichitta because you want all beings to be happy, when beings find themselves happiness, why does that make you angry?", + "commentary_1": "།གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་མི་བཟོད་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་དམ་བཅས་ཀྱི་དེ་ལས་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པར་ཁས་བླངས་པ་མེད་པས་མི་བཟོད་པ་བྱས་ཀྱང་མི་འགལ་ཞེས་གལ་ཏེ་རྒོལ་བ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའི་བསམ་པས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བདག་གིས་གྲོགས་མི་དགོས་པར་སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་བ་རྙེད་ན་དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད་དེ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྙེད་སོགས་བྱུང་བའི་རྒྱུས་གཞན་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ་དང་། མ་བྱུང་བའི་རྒྱུས་བདག་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྲུངས་ (protect), འཆི་བདག་ (Lord of Death), བརྩེ་བ་མེད་པ་ (without compassion), འཕྲོག་ (seize), བྱ་ (birds), ཁྱི་ (dogs)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ནི (although)\n- སྟེ (and then)\n- ན (if)\n- ཅི་བྱར་ཡོད (what can be done)\n\nAlthough you protect [this body] thus,\nIf the Lord of Death, without compassion,\nSeizes [it] and gives [it] to birds and dogs,\nAt that time, what can you do?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the inevitability of death and the futility of attachment to the body, a common theme in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence.", - "translation": "Although you protect [this body] thus, If the Lord of Death, without compassion, Seizes [it] and gives [it] to birds and dogs, At that time, what can you do?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), བདེ་འདོད་ (desire happiness), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སེམས་བསྐྱེད་ (generate bodhicitta), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ indicating causation\n- ཏུ་ནི་ emphasizing the goal of enlightenment\n- Conditional structure with ན་\n\n\nSince all sentient beings desire happiness,\nHaving generated bodhicitta for enlightenment,\nIf sentient beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry at that?\n\n\nTechnical note: སེམས་བསྐྱེད་ (sem kyed) is the technical term for generating bodhicitta, the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", + "translation": "Since all sentient beings desire happiness,\nHaving generated bodhicitta for enlightenment,\nIf sentient beings find happiness by themselves,\nWhy then would one become angry at that?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough you may guard it so,\nThe merciless Lord of Death\nWill snatch it away and give it to birds and dogs.\nAt that time, what can you do?\n", - "translation": "Though you may guard it so,\nThe merciless Lord of Death\nWill snatch it away and give it to birds and dogs.\nAt that time, what can you do?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན། །དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince all sentient beings desire happiness,\nHaving generated the mind of enlightenment,\nIf sentient beings find happiness themselves,\nWhy then should one become angry at that?\n", + "translation": "Since all sentient beings desire happiness,\nHaving generated the mind of enlightenment,\nIf sentient beings find happiness themselves,\nWhy then should one become angry at that?" } } }, "358": { - "source": "བྲན་གཡོག་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ལའང་།། གོས་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ན།། ལུས་འདི་བསྙོད་ཀྱང་གཞན་འགྲོ་ན།། ཁྱོད་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཤ་ཐང་གསོ།།", - "target_gt": "If servants who cannot be set to work Are not rewarded with supplies and clothing, Why do you sustain with such great pains This body, which, though nourished, will abandon you?", + "source": "འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །", + "target_gt": "If you want for beings the buddhahood adored in the three worlds, why does it gall you so to see them have some paltry honor?", + "commentary_1": "བསྙེན་བཀུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ངན་ངོན་ཙམ་ལ་ཡང་མི་བཟོད་ཅིང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ན་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྟ་ག་ལ་སྲིད་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་འདོད་པ་གྲུབ་པས་དང་། བདག་ལ་མི་གནོད་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཆོད་པའི་གནས་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བར་འདོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལེན་ན། དེ་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་འདུག་པ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་གདུང་བར་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- བྲན་གཡོག་ (servants)\n- བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་ (unable to be used/employed)\n- གོས་ (clothes)\n- ལུས་ (body)\n- བསྙོད་ (shake/move)\n- ཤ་ཐང་ (exhaustion)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ (even if/although)\n- ན (if/when, conditional particle)\n- ཀྱང་ (although/even)\n- ཀོ (emphatic particle)\n\nEven if servants cannot be employed, if one does not give them clothes and so forth,\nIf this body, though shaken, goes elsewhere, why then do you nurture [your] exhaustion?\n\nTechnical notes:\n- The verse uses rhetorical questions to make a point about the futility of overworking oneself.\n- \"ཤ་ཐང་གསོ\" literally means \"nourish exhaustion,\" implying the counterproductive nature of overexertion.", - "translation": "Even if servants cannot be employed, if one does not give them clothes and so forth, If this body, though shaken, goes elsewhere, why then do you nurture [your] exhaustion?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds), འཚང་རྒྱ་བ་ (to become enlightened), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བསྙེན་བཀུར་ (offerings/service), གདུང་བ་ (to be tormented/distressed)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེ་ན་ indicates a conditional clause\n- ཅི་ཕྱིར་ is an interrogative meaning \"why\"\n- བྱེད་ at the end indicates a present tense verb\n\n\nIf sentient beings desire to become enlightened,\nWorshipped by the three worlds,\nWhy, upon seeing mere meager offerings,\nDo they become distressed by this?\n\n\nTechnical note: འཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds) typically refers to the desire realm, form realm, and formless realm in Buddhist cosmology.", + "translation": "If sentient beings desire to become enlightened,\nWorshipped by the three worlds,\nWhy, upon seeing mere meager offerings,\nDo they become distressed by this?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if servants are unfit for work,\nIf you do not provide them clothing and such,\nWhen this body is shaken and goes elsewhere,\nWhy do you exhaust yourself so?\n", - "translation": "Even if servants are unfit for work,\nIf you do not provide them clothing and such,\nWhen this body is shaken and goes elsewhere,\nWhy do you exhaust yourself so?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན། །བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས། །ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf sentient beings desire\nTo make offerings to the Three Worlds and attain enlightenment,\nWhy, upon seeing even meager acts of service,\nDo they become so attached and distressed?\n", + "translation": "If sentient beings desire\nTo make offerings to the Three Worlds and attain enlightenment,\nWhy, upon seeing even meager acts of service,\nDo they become so attached and distressed?" } } }, "359": { - "source": "འདི་ལ་གླ་རྔན་བྱིན་ནས་ནི།། ད་ནི་རང་གི་དོན་བྱེད་ཆུག།", - "target_gt": "So pay this body due remuneration, And then be sure to make it work for you.", + "source": "གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། །", + "target_gt": "If they get something or it remains inside the patron's house, in either case, it is not yours. Given or not, why care?", + "commentary_1": "རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གདམས་པར་བཞེད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་སོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་རྫས་སོ། །མེད་ཅེས་པ་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཐོབ་པའོ། །ཅི་བྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱིན་པ་འམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་གལ་ཅི་ཆེ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་དེས་སྦྱིན་བདག་དེ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་རྙེད་དམ་དེས་མ་རྙེད་པར་སྦྱིན་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཁྱིམ་དུ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཉིས་ཀ་ཀུན་ཏུའང་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་པར་མཉམ་ན་བྱིན་ནམ་མ་བྱིན་ཡང་རུང་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་དེའམ་དགག་སྒྲུབ་དེས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགླ་རྔན་ (payment, wages), བྱིན་ (give, past tense), རང་གི་དོན་ (one's own purpose/benefit), བྱེད་ (do, make)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ནི་ indicates a sequence of actions\n- ད་ནི་ emphasizes the following statement\n- ཆུག is an imperative particle\n\nHaving given payment for this,\nNow, let [them] pursue their own purpose.\n\nNote: The context suggests this might be referring to compensating someone for a service and then allowing them to go about their own business.", - "translation": "Having given payment for this, Now, let [them] pursue their own purpose." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྙེད་ (to obtain), སྦྱིན་བདག་ (benefactor/donor), ཁྱིམ་ (house/home), བྱིན་ (to give), མ་བྱིན་ (not given)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure (\"if...then\")\n- རུང་ concessive particle (\"even if/although\")\n\n\nIf you obtain it from that, \nOr stay at the benefactor's home,\nIf you don't have all of that,\nWhat use is it, whether given or not given?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the ethics of receiving or using offerings, particularly in the context of a monastic or spiritual practitioner's relationship with lay benefactors.", + "translation": "If you obtain it from that, \nOr stay at the benefactor's home,\nIf you don't have all of that,\nWhat use is it, whether given or not given?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving given this payment,\nNow let them pursue their own purpose.\n", - "translation": "Having given this payment,\nNow let them pursue their own purpose." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ། །སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ། །ཀུན་དུ་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན། །བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one obtains it from that,\nOr dwells in the patron's house,\nIf you do not have it at all,\nWhether given or not given, what can be done?\n", + "translation": "If one obtains it from that,\nOr dwells in the patron's house,\nIf you do not have it at all,\nWhether given or not given, what can be done?" } } }, "360": { - "source": "ཕན་པ་མེད་པར་འདི་ལ་ནི།། ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་མི་བྱ་འོ།།", - "target_gt": "But do not lavish everything On what will not bring perfect benefit.", + "source": "བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །", + "target_gt": "Why do you throw away your merits, your faith, and qualities? Tell why you're not angry at the one who doesn't hold on to their gains.", + "commentary_1": "དད་པ་ནི་སྟེར་མཁན་གྱི་དད་པའོ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཡང་ངོ་། །ཅིའི་ཕྱིར་འདོར་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་བྱིན་ཅིག་ཅེས་ཅི་ནས་འགེགས་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །གཞན་གྱི་རྙེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བར་མི་འདོད་པ་བཀག་ནས།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲའི་རྙེད་པ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་ཞིང་རང་ལ་རྙེད་པ་ལ་ལྷག་པར་འདོད་ན་རང་གི་རྙེད་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་བསོད་ནམས་དང་། སྦྱིན་བདག་གི་དད་པ་དང་། རང་གི་འཕྲལ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཁོང་ཁྲོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོར། རྙེད་པར་འགྱུར་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་མི་འཛིན་པ་བདག་ཉིད་ལ་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་སྨྲོས་ཤིག གཞན་ཡང་བདག་ལ་རྙེད་པ་མེད་ཕྱིན་ཆད་གཞན་ལ་ཡང་མེད་ན་ལེགས་སོ་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕན་པ་(benefit), མེད་པར་(without), ཐམས་ཅད་(all), སྦྱིན་པ་(to give), མི་བྱ་(should not do)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལ་ནི། : \"to this\" or \"in this case\" (emphatic particle ནི།)\n- མི་བྱ་འོ།། : negative imperative construction with final particle འོ།\n\nWithout benefit, in this case,\nAll should not be given.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the principle of discriminating generosity in Buddhist ethics, advising against indiscriminate giving when it does not bring benefit.", - "translation": "Without benefit, in this case, All should not be given." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), དད་པ་ (faith), ཡོན་ཏན་ (qualities), རྙེད་པ་ (gain/attainment), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་...འམ་ : \"and...or\" construction\n- ཅི་ཕྱིར་ : interrogative \"why\"\n- མི་འཛིན་པ་ : negative present tense of \"to hold/grasp\"\n- མི་བྱེད་ : negative present tense of \"to do/make\"\n\n\nWhy abandon merit and faith,\nOr one's own good qualities?\nTell me, who would not become angry\nAt not grasping what has been gained?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse appears to be questioning the wisdom of abandoning positive qualities and attainments, while also pointing out the natural tendency to become angry when losing what one has gained.\n- The structure suggests this might be part of a larger philosophical or ethical discussion in a Buddhist context.", + "translation": "Why abandon merit and faith,\nOr one's own good qualities?\nTell me, who would not become angry\nAt not grasping what has been gained?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout benefit,\nOne should not give everything away.\n", - "translation": "Without benefit,\nOne should not give everything away." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅི་ཕྱིར་འདོར། །རྙེད་པ་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ། །གང་གིས་ཁྲོ་བ་མི་བྱེད་སྨྲོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhy abandon merit, faith,\nOr one's own good qualities?\nTell me, who does not become angry\nAt losing what they have gained?\n", + "translation": "Why abandon merit, faith,\nOr one's own good qualities?\nTell me, who does not become angry\nAt losing what they have gained?" } } }, "361": { - "source": "འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ།། ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ།།", - "target_gt": "Regard your body as a vessel, A simple boat for going here and there.", + "source": "གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "Even when enemies are displeased, What's there for you to enjoy? The wishes in your mind alone Won't cause them any harm.", + "commentary_1": "ད་ནི་མི་འདོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགའ་བ་དགག་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དེ་ལ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཀྱང་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་བསྔགས་པར་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལ་མི་འདོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུར་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་མེད་པར་ཞེས་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་འདོད་པའི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགྲ་ལ་ཉེས་པ་འགྲུབ་པའི་དང་། བདག་དང་བཤེས་ལ་ལེགས་པ་འགྲུབ་པར་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དགྲའི་ཉེས་པས་བདག་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། ཉེས་འདོད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་གནོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ནའང་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཡོད་དུ་ཆུག་ནའང་ཁྱོད་ཀྱིས་དགྲ་འདུལ་བར་འདོད་པའི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་དགྲ་དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བས་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འགྲོ་དང་འོང་བའི་རྟེན་ཙམ་དུ།།\nKey terms: འགྲོ་(going), འོང་(coming), རྟེན་(support/basis), ཙམ་(mere/only)\n\nLine 2: ལུས་ལ་གྲུ་ཡི་བློ་བཞག་སྟེ།།\nKey terms: ལུས་(body), གྲུ་(boat), བློ་བཞག་(consider/regard as)\n\nGrammar notes:\n- དུ་ at the end of line 1 indicates purpose or function\n- སྟེ་ at the end of line 2 suggests this is part of a larger statement\n\nAs a mere support for going and coming,\nRegarding the body as a boat,\n\nTechnical note: This appears to be a metaphorical instruction on how to view the body in Buddhist practice, likely emphasizing its temporary and functional nature.", - "translation": "As a mere support for going and coming, Regarding the body as a boat," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདགྲ་(enemy), མི་དགའ་(dislike/unhappy), དགར་(happiness/joy), ཡིད་སྨོན་(wish/desire), གནོད་པ་(harm)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ནའང་ : \"Even if...\" construction\n- ཅི་ཞིག་ : Interrogative particle\n- ཙམ་གྱིས་ : Instrumental case indicating \"merely by\"\n- མི་འགྱུར : Negative future tense\n\n\nEven if an enemy is unhappy,\nWhat happiness is there for you in that?\nMerely by your wishing,\nIt does not become a cause of harm to them.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of taking pleasure in an enemy's misfortune, emphasizing that one's mental attitude alone does not directly cause harm to others.", + "translation": "Even if an enemy is unhappy,\nWhat happiness is there for you in that?\nMerely by your wishing,\nIt does not become a cause of harm to them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nViewing the body merely as a vessel,\nLike a boat for coming and going.\n", - "translation": "Viewing the body merely as a vessel,\nLike a boat for coming and going." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་། །དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if an enemy dislikes you,\nWhat benefit is there in you disliking them?\nYour ill wishes alone\nWill not become a cause of harm to them.\n", + "translation": "Even if an enemy dislikes you,\nWhat benefit is there in you disliking them?\nYour ill wishes alone\nWill not become a cause of harm to them." } } }, "362": { - "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར།། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནི་ལུས་སུ་བསྒྱུར།།", - "target_gt": "Make of it a thing that answers every wish To bring about the benefit of beings.", + "source": "ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། །", + "target_gt": "How would it please you to accomplish the pain you wish for them? You say you would be satisfied— What greater ruin than that?", + "commentary_1": "ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པ་ཁོ་ནས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེའི་རྒྱུར་གྲུབ་པ་དེ་ལྟ་ནའང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཡོད་དེ། འབྲས་བུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཚེང་བ་ནི་དགོས་པའོ། །དེ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཕུང་བ་མེད་པ་ནི་འདི་ཉིད་འབྲས་བུ་མེད་པར་ཕུང་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་དགྲ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དེ་གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་བདག་འཚེངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་ལས་ཕུང་བ་གཞན་ཅི་ཡོད་དེ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་བསྒྲུབ་ (accomplish purpose), ཡིད་བཞིན་ (wish-fulfilling), ལུས་ (body), བསྒྱུར་ (transform)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ཕྱིར་ indicates purpose\n- གྱི་ནི་ emphasizes \"wish-fulfilling\"\n\nIn order to accomplish the purpose of sentient beings, [I] transform [myself] into a wish-fulfilling body.\n\nTechnical note: ཡིད་བཞིན་ (wish-fulfilling) is often used in reference to magical objects that grant wishes, here applied to a transformed body.", - "translation": "In order to accomplish the purpose of sentient beings, [I] transform [myself] into a wish-fulfilling body." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདོད་པ (desire), སྡུག་བསྔལ (suffering), གྲུབ (accomplish/fulfill), དགར (happiness/joy), འཚེངས་པ (satisfied/content), ཕུང་བ (ruin/disaster)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཀྱི (your) and ཁྱོད (you) indicate second person\n- ནའང (even if) and ཞེ་ན (if that's so) are conditional particles\n- འང and ཡང (also/even) are emphatic particles\n\n\nEven if that suffering of your desire is fulfilled,\nWhat joy is there for you?\nIf you say, \"I'll be satisfied,\"\nWhat could be more ruinous than that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility and danger of pursuing desires, a common theme in Buddhist teachings on the nature of suffering (དུཿཁ, duḥkha).", + "translation": "Even if that suffering of your desire is fulfilled,\nWhat joy is there for you?\nIf you say, \"I'll be satisfied,\"\nWhat could be more ruinous than that?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor the sake of accomplishing the welfare of sentient beings,\nMay I transform into a wish-fulfilling body.\n", - "translation": "For the sake of accomplishing the welfare of sentient beings,\nMay I transform into a wish-fulfilling body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། །དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if your desires are fulfilled,\nWhat joy is there for you?\nIf you become satisfied,\nWhat could be more ruinous than that?\n", + "translation": "Even if your desires are fulfilled,\nWhat joy is there for you?\nIf you become satisfied,\nWhat could be more ruinous than that?" } } }, "363": { - "source": "དེ་ལྟར་རང་དབང་ཡོད་གྱིས་ཏེ།། རྟག་ཏུ་འཛུམ་པའི་བཞིན་དུ་གྱིས།།", - "target_gt": "Be the master of yourself And have an ever-smiling countenance.", + "source": "ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། །", + "target_gt": "Unbearably sharp, the hook cast by the fishermen, afflictions. Caught on it, surely I'll be cooked in cauldrons by hell's keepers.", + "commentary_1": "ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདི་ཕུང་བ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་མཆིལ་བ་འདེབས་པར་བྱེད་པས་ཉ་པའོ། །མཆིལ་བ་དང་འདྲ་བས་ན་མཆིལ་བ་སྟེ། ཉ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཤ་དང་བཅས་པའི་ལྕགས་ཀྱུའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཟེར་བའོ། །གང་ཉ་པ་དང་འདྲ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆུ་བོ་ནས་ཉ་དང་འདྲ་བ་ཁྱོད་བཟུང་ནས་ཁ་ཆུང་ལ་གསུས་པ་ཆེ་བའི་བུམ་པར་བཅུག་ཅིང་འཚེད་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "ལས་ཀྱི་ཀུན་སློང་ཉོན་མོངས་པའི་ཉ་པས་བཏབ་པའི་གཞན་སྡུག་བསྔལ་བར་འདོད་པའི་མཆིལ་པ་སྟེ་ལྕགས་ཀྱུ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ་བས་དེས་བཟུང་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་བུམ་པ་སྟེ་ཟངས་སུ་དམྱལ་སྲུང་རྣམས་ཀྱིས་བདག་འཚེད་པར་ངེས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), རང་དབང་ (freedom, self-control), རྟག་ཏུ་ (always), འཛུམ་པ་ (smile), བཞིན་ (face)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་གྱིས་ཏེ: imperative form suggesting \"have\" or \"possess\"\n- གྱིས: imperative particle\n\nIn that way, possess self-control;\nAlways maintain a smiling face.\n\nTechnical note: རང་དབང་ (rang dbang) is an important concept in Tibetan Buddhism, often referring to personal autonomy or self-mastery.", - "translation": "In that way, possess self-control; Always maintain a smiling face." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), ཉ་པ་ (fisherman), མཆིལ་པ་ (hook), སེམས་དམྱལ་ (naraka, hell realm), དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་ (hell guardians)\n\nGrammatical notes:\n- བཏབ་པ་ཡི་ (past tense + genitive particle)\n- མི་བཟད་ (negation + root verb \"to endure\")\n- དེས་བཟུང་ (instrumental + \"seized by\")\n- འཚེད་ (present tense of \"to boil\")\n\n\nThis unbearable hook cast\nBy the fisherman of afflictions,\nHaving seized [me], even in the hell-pot of the mind realms,\nThe hell guardians will boil me with it.\n\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of fishing to describe how afflictions (kleśas) trap beings in cyclic existence, leading to rebirth in hell realms.", + "translation": "This unbearable hook cast\nBy the fisherman of afflictions,\nHaving seized [me], even in the hell-pot of the mind realms,\nThe hell guardians will boil me with it." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, be free and independent;\nAlways maintain a smiling countenance.\n", - "translation": "Thus, be free and independent;\nAlways maintain a smiling countenance." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི། །མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ། །དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་། །དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་དེས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe hook cast by the fisherman of afflictions\nIs this unbearable bait.\nCaught by it, in the hell-pot of the mind,\nI am cooked by the guardians of hell.\n", + "translation": "The hook cast by the fisherman of afflictions\nIs this unbearable bait.\nCaught by it, in the hell-pot of the mind,\nI am cooked by the guardians of hell." } } }, "364": { - "source": "ཁྲོ་གཉེར་ངོ་ཟུམ་ཡོངས་ཐོངས་ཏེ།། འགྲོ་བའི་བཤེས་དང་གསོང་པོར་གྱིས།།", - "target_gt": "Rid yourself of scowling, wrathful frowns, And be a true and honest friend to all.", + "source": "བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །", + "target_gt": "Praise, fame, and honor will not beget merit or greatness. They will not bring strength, freedom from illness, or physical well-being.", + "commentary_1": "བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཁེངས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གཉེར་བར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་། ཚེ་དང་། སྟོབས་དང་། ནད་མེད་པ་དང་། ལུས་བདེ་བ་རྣམས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལུས་ལས་བྱུང་བའོ། །ཤེས་གྱུར་ནི་མཁས་པར་གྱུར་ནའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་འགོག་པ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་པ་དང་། ཕན་བྱེད་ཡིན་པར་བལྟ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསྟོད་གྲགས་ལ་ཕན་བདེ་མེད་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཕན་པའི་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་ལ། འདིར་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཆེར་མི་འགྱུར་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་སུ་མི་འགྱུར་ནད་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ལ་ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཁྲོ་གཉེར་ (frown), ངོ་ཟུམ་ (gloomy expression), ཡོངས་ཐོངས་ (completely abandon)\n\nLine 2:\nའགྲོ་བའི་ (of beings), བཤེས་ (friend), གསོང་པོར་ (honest/straightforward), གྱིས་ (do/make - imperative)\n\nCompletely abandon frowns and gloomy expressions,\nBe an honest friend to beings.\n\nNote: The imperative གྱིས་ at the end of the second line applies to both lines, indicating these are instructions or advice.", - "translation": "Completely abandon frowns and gloomy expressions, Be an honest friend to beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྟོད་(praise), གྲགས་པ་(fame), རིམ་གྲོ་(honor/respect), བསོད་ནམས་(merit), སྟོབས་(strength), ནད་(illness)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མི་འགྱུར་ (will not become) as a negative future tense\n- ཆེར་ as an adverb \"greatly\"\n- མིན་ as a negation \"is not\"\n- རོ་ as a final particle\n\n\nThrough the honors of praise and fame,\nMerit will not increase, it will not greatly increase.\nOne's strength will not increase, it is not freedom from illness,\nNor will it become physical well-being.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the limitations of worldly praise and fame, emphasizing that they do not lead to spiritual progress or true well-being.", + "translation": "Through the honors of praise and fame,\nMerit will not increase, it will not greatly increase.\nOne's strength will not increase, it is not freedom from illness,\nNor will it become physical well-being." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nRelease all frowns and scowls,\nBe an open and honest friend to all beings.\n", - "translation": "Release all frowns and scowls,\nBe an open and honest friend to all beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི། །བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཆེར་མི་འགྱུར། །བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན། །ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough praise and fame's offerings,\nMerit does not increase, nor greatly change.\nOne's own strength does not increase, nor does it bring health.\nIt does not bring physical comfort either.\n", + "translation": "Through praise and fame's offerings,\nMerit does not increase, nor greatly change.\nOne's own strength does not increase, nor does it bring health.\nIt does not bring physical comfort either." } } }, "365": { - "source": "ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བབ་ཅོལ་དུ།། སྒྲ་དང་བཅས་པར་མི་དོར་རོ།།", - "target_gt": "Do not, acting inconsiderately, Move chairs and furniture so noisily around.", + "source": "བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །", + "target_gt": "If I know what is good for me, What's good for me in those? If all you want is mental pleasure, Use drink and dice and such.", + "commentary_1": "དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ལྔར་བརྗོད་པ་ལའོ། །ཅི་སྟེ་ཡིད་ཀྱང་བདེ་བར་བྱ་རུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། ཡིད་བདེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "བདག་རང་གི་དོན་དུ་འགྱུར་མི་འགྱུར་དཔྱད་ཤེས་པ་ཡིན་ན་འདི་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །དེས་ཡིད་བདེ་ཙམ་བསྐྱེད་དོ་ཞེ་ན། ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་ན་རྒྱན་པོ་འགྱེད་པ་དང་ཆང་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཁྲི་ (chair/throne), བབ་ཅོལ་དུ་ (carelessly), སྒྲ་ (sound/noise), དོར་ (discard/throw)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ་ (and so forth) indicates the chair is an example\n- མི་...རོ is a negative future/imperative construction\n\nOne should not carelessly discard chairs and such\nWith [loud] noise.\n\nTechnical note: This appears to be a monastic guideline about proper behavior, likely related to the Vinaya (code of conduct).", - "translation": "One should not carelessly discard chairs and such With [loud] noise." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nརང་དོན་ (self-interest), ཤེས་ (know/understand), ཡིད་བདེ་ (mental happiness), རྒྱན་ (ornaments), ཆང་ (alcohol)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle used twice\n- ཅི་ཞིག་ interrogative phrase\n- འབའ་ཞིག་ emphasizing particle \"only\"\n- སོགས་ etcetera marker\n\n\nIf I understand self-interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one desires only mental happiness,\nOne must rely on ornaments, alcohol, and so forth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing a narrow view of self-interest, suggesting that if one only seeks mental pleasure, one might as well indulge in worldly enjoyments like ornaments and alcohol. This contrasts with the Buddhist path of renunciation and seeking lasting happiness beyond temporary pleasures.", + "translation": "If I understand self-interest,\nWhat self-interest is there in that?\nIf one desires only mental happiness,\nOne must rely on ornaments, alcohol, and so forth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not carelessly throw down chairs and such\nWith a loud noise\n", - "translation": "Do not carelessly throw down chairs and such\nWith a loud noise" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན། །དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི། །རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I were to understand my own self-interest,\nWhat self-interest would there be in that?\nIf one desires only mental pleasure,\nOne must also indulge in ornaments, alcohol, and such things.\n", + "translation": "If I were to understand my own self-interest,\nWhat self-interest would there be in that?\nIf one desires only mental pleasure,\nOne must also indulge in ornaments, alcohol, and such things." } } }, "366": { - "source": "སྒོ་ཡང་དྲག་ཏུ་མི་དབྱེ་སྟེ།།", - "target_gt": "Likewise do not open doors with violence.", + "source": "གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། །", + "target_gt": "For sake of fame, some squander wealth Or even get themselves killed. What use are words? When you are dead, Who will they make happy?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སླུ་བྱེད་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲགས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚིག་འབྲུ་ནི་བསྟོད་པའི་ཚིག་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ནི་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བའོ། །", + "commentary_2": "དོན་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་གཏོང་ཕོད་པར་གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཟད་པར་གཏོང་ཞིང་དཔའ་བར་གྲགས་པའི་ཕྱིར་གཡུལ་དུ་ཞུགས་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་ན་ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ཤི་ན་གྲགས་པ་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྒོ་ (door), དྲག་ཏུ་ (forcefully), མི་དབྱེ་ (not open)\n\nGrammar:\n- ཡང་ (also/even) particle\n- སྟེ་ (and/but) clause connector\n\nAlso, [one] should not forcefully open the door, and\n\nNote: This line likely refers to monastic etiquette or mindful behavior, advising against abruptly or loudly opening doors.", - "translation": "Also, [one] should not forcefully open the door, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགྲགས་པ (fame), ནོར་ (wealth), བདག་ཉིད་ (oneself), གསོད་ (kill), ཚིག་འབྲུ་ (words/syllables), ཤ (flesh/meat)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ: for the sake of\n- ཅིང་: connective particle\n- ཀྱང་ནི: emphatic construction\n- ཅི་ཞིག་བྱ: rhetorical question construction\n- སུ་ལ: to whom\n\n\nIf one loses wealth for the sake of fame,\nAnd even kills oneself,\nWhat use are mere words?\nTo whom, then, is flesh pleasing?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing the pursuit of fame at the expense of one's wealth and even life, questioning the value of empty words or reputation in such a context.", + "translation": "If one loses wealth for the sake of fame,\nAnd even kills oneself,\nWhat use are mere words?\nTo whom, then, is flesh pleasing?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nDo not open the door forcefully.", - "translation": "Do not open the door forcefully." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་ཤོར་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན། །ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཤ་ནི་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor the sake of fame, wealth is lost,\nAnd even one's own life is destroyed.\nWhat use are mere words then?\nWho finds happiness in such flesh?\n", + "translation": "For the sake of fame, wealth is lost,\nAnd even one's own life is destroyed.\nWhat use are mere words then?\nWho finds happiness in such flesh?" } } }, "367": { - "source": "རྟག་ཏུ་གཅོམ་སྐྱུང་དགའ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Take pleasure in the practice of humility.", + "source": "བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། །", + "target_gt": "When their sand castles are destroyed, Children wail in distress. Likewise when I lose praise and fame, My mind is like a child's.", + "commentary_1": "ཡང་བརྟག་པ་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་འདི་དག་རྣམས་ནི་བྱིས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མའི་ཁང་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔ་གསུངས་ཏེ་ཞེས་གྲགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་མི་འདོད་པའོ།།", + "commentary_2": "དེས་ན་བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་ངུ་དེ་བཞིན་དུ་བསྟོད་དང་གྲགས་པ་ཉམས་ན་རང་གི་སེམས་འདི་བྱིས་པ་བཞིན་དུ་མི་དགའ་བར་བྱེད་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྟག་ཏུ (always), གཅོམ་སྐྱུང་ (humility/modesty), དགའ་བར་བྱ (to rejoice in/take delight in)\n\nGrammatical structure:\n- རྟག་ཏུ functions as an adverb\n- དགའ་བར་བྱ is a verbal phrase indicating \"should rejoice in\"\n\nAlways rejoice in humility.\n\nNote: གཅོམ་སྐྱུང་ literally means \"to crush/subdue\" and \"to diminish,\" used here idiomatically to refer to humility or modesty.", - "translation": "Always rejoice in humility." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབྱེ་མའི་ཁང་བུ་ (sand castle), རྡིབ་ (collapse), བྱིས་པ་ (child), ག་ཆད་ (distraught), བསྟོད་ (praise), གྲགས་ (fame), ཉམས་ (decline)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ to indicate conditional clauses\n- Comparison structure with དེ་བཞིན་ (likewise)\n- བཞིན་ at the end for simile\n\n\nWhen a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's mind is just like a child's.\n\nTechnical note: This verse draws a parallel between children's attachment to temporary constructions and the immature mind's attachment to worldly praise and fame, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and non-attachment.", + "translation": "When a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's mind is just like a child's." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nAlways rejoice in humility.", - "translation": "Always rejoice in humility." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་དུ། །དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན། །རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's own mind is like a child's.\n", + "translation": "When a sand castle collapses,\nChildren become distraught.\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's own mind is like a child's." } } }, "368": { - "source": "ཆུ་སྐྱར་བྱི་ལ་ཆོམ་རྐུན་དག། སྒྲ་མེད་འཇབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཡིས།། མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ།།", - "target_gt": "Herons, cats, and burglars Achieve what they intend By going silently and unobserved.", + "source": "རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། །", + "target_gt": "Words have no mind; for them to wish to praise me is impossible. Though hearing that another likes me may be a cause of pleasure.", + "commentary_1": "དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དགའ་བའོ། །གྲང་ཞེས་པ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ་རག་ན་ཞེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རེ་ཞིག་བསྟོད་པའི་སྒྲ་ལ་ནི་སེམས་མེད་པས་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པ་བྱའོ་སྙམ་པའི་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད་པས་དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་ལ། བདག་ལ་གཞན་བསྟོད་མཁན་དེ་དགའོ་ཞེས་གྲགས་པའི་གཞན་གྱི་དགའ་བ་དེ་ནི་བདག་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆུ་སྐྱར་ (otter), བྱི་ལ་ (cat), ཆོམ་རྐུན་ (thief)\nསྒྲ་མེད་ (silently), འཇབ་ (to sneak), འགྲོ་བ་ (to go)\nམངོན་པར་འདོད་པ་ (openly desired), དོན་ (purpose), སྒྲུབ་པ་ (to accomplish)\n\nGrammar notes:\n- The first line lists three subjects\n- ཡིས་ at the end of the second line indicates an instrumental case\n- The third line describes the result of the action\n\nOtters, cats, [and] thieves,\nBy going stealthily without sound,\nAccomplish [their] openly desired purpose.\n\nNote: This verse appears to be describing how these creatures (or people, in the case of thieves) achieve their goals through silent, stealthy movement.", - "translation": "Otters, cats, [and] thieves, By going stealthily without sound, Accomplish [their] openly desired purpose." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྲ་(sound), སེམས་(mind/consciousness), བསྟོད་(praise), གྲགས་པ་(fame/renown), དགའ་བ་(joy/happiness)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་: for now, for the time being\n- མེད་ཕྱིར: because there is no...\n- མི་སྲིད: impossible, cannot be\n- ཞེས་གྲགས་པ: that which is known as...\n- རྒྱུ་ཡིན་གྲང་: must be the cause of...\n\n\nFor now, since sound has no mind,\nIt's impossible that I have a mind of praise.\nThat which is known as \"others rejoice in me\"\nMust be the cause of joy, I suppose.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of praise and its relationship to consciousness and joy.\n- The text uses logical reasoning to examine the concept of praise and its effects.", + "translation": "For now, since sound has no mind,\nIt's impossible that I have a mind of praise.\nThat which is known as \"others rejoice in me\"\nMust be the cause of joy, I suppose." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nThe otter, cat, and thief\nMove silently and stealthily,\nThus accomplishing their desired aims.\n", - "translation": "The otter, cat, and thief\nMove silently and stealthily,\nThus accomplishing their desired aims." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར། །བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད། །བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ། །དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor a moment, since sound has no mind,\nIt's impossible for it to have thoughts of praising me.\nThe notion that \"others are pleased with me\" -\nThat is merely a cause for [my own] pleasure.\n", + "translation": "For a moment, since sound has no mind,\nIt's impossible for it to have thoughts of praising me.\nThe notion that \"others are pleased with me\" -\nThat is merely a cause for [my own] pleasure." } } }, "369": { - "source": "ཐུབ་པས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་སྤྱད།།", - "target_gt": "Such is the constant practice of a sage.", + "source": "གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། །", + "target_gt": "What good does someone else's fondness for me or another do me? That like and pleasure is their own; I won't get even a bit.", + "commentary_1": "བདེ་བ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་ཡིན་ན་བདག་ལ་ཅི་ཡང་མི་ཕན་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་ན་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གཞན་དགྲའམ་ཡང་ན་བདག་ལ་བསྟོད་པའང་རུང་སྟེ་གཞན་བསྟོད་པ་པོའི་དགའ་བས་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན་ཏེ་དགའ་བ་དེ་ནི་བསྟོད་པ་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་པས་བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་ཙམ་ཡང་མི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཐུབ་པ (Sage/Buddha), རྟག་ཏུ (always), དེ་བཞིན (likewise/in that way), སྤྱད (practiced/engaged in)\n\nGrammatical structure:\n- Ergative case implied for ཐུབ་པས (by the Sage)\n- Past tense implied by སྤྱད\n\nThe Sage [Buddha] always practiced likewise.\n\nNote: \n- ཐུབ་པ (thub pa) is a common epithet for the Buddha, emphasizing his sage-like qualities.\n- དེ་བཞིན (de bzhin) refers back to previously mentioned practices or qualities, implying continuity with prior teachings or examples.", - "translation": "The Sage [Buddha] always practiced likewise." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), བདག་ (self), དགའ་བ་ (joy/happiness), ཕན་ (benefit), དགའ་བདེ་ (joy and bliss), ཤས་ (share/portion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནམ་...ཡང་ན་ construction for \"whether...or\"\n- ཅི་ཞིག་ as an interrogative\n- དེ་ཉིད་ཀྱི་ indicating possession\n\n\nWhether for others or even for myself,\nHow does others' joy benefit me?\nThat joy and bliss belongs to them alone;\nI do not obtain any share from it.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of joy and happiness, questioning the benefit of others' happiness to oneself, and pointing out that one does not directly partake in another's joy.", + "translation": "Whether for others or even for myself,\nHow does others' joy benefit me?\nThat joy and bliss belongs to them alone;\nI do not obtain any share from it." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThe Sage (Buddha) always practiced thus.", - "translation": "The Sage (Buddha) always practiced thus." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་། །གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན། །དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི། །བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether for others or even for oneself,\nWhat benefit is there in others' joy for me?\nThat happiness and bliss belongs to them alone,\nI cannot obtain any share of it for myself.\n", + "translation": "Whether for others or even for oneself,\nWhat benefit is there in others' joy for me?\nThat happiness and bliss belongs to them alone,\nI cannot obtain any share of it for myself." } } }, "370": { - "source": "གཞན་ལ་གཞེན་སྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་།། མ་བཅོལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ངག། གུས་པས་སྤྱི་བོར་བླང་གྱིས་ཏེ།། རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར།།", - "target_gt": "When useful admonitions come unsought From those with skill in counseling their fellows, Welcome them with humble gratitude, And always strive to learn from everyone.", + "source": "དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། །", + "target_gt": "If their being happy makes me pleased, I should be so for all. Why aren't I pleased when they're made happy by their love for another?", + "commentary_1": "དེ་བདེ་བ་ཞེས་པ་ནི་དེའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བའོ། །ཅི་སྟེ་བསྟོད་པའི་བདེ་བ་ལས་བདེ་བ་ཉིད་འདོད་པ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་པར་རག་མོད། སོ་སོར་ངེས་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་བྱ། བདག་ལས་གཞན་ལ་དགའ་བ་སྐྱེས་ནས། དེས་དེ་ལ་བདེ་བའི་རིགས་ན་བདག་ཅིས་མི་བདེ།", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་པས་བསྟོད་པ་པོ་དེ་བས་བདག་བདེའོ་ཞེ་ན། འོ་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་བདེ་བ་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་དགའ་བར་བྱེད་དགོས་ན། ཇི་ལྟར་གཞན་དགྲ་ལ་དགའ་བ་ཡིས་བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་ཇི་ལྟར་མི་བདེ་སྟེ་བདེ་བར་རིགས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse line by line:\n\n1. གཞན་ལ་གཞེན་སྐུལ་འདེབས་མཁས་ཤིང་།།\n\nKey terms: གཞན་(others), གཞེན་སྐུལ་(exhortation), འདེབས་མཁས་(skilled in giving)\n\nSkilled in giving exhortations to others, and\n\n2. མ་བཅོལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ངག།\n\nKey terms: མ་བཅོལ་(unsolicited), ཕན་པ་(benefit), ངག་(speech)\n\nSpeech that benefits [others] without being asked,\n\n3. གུས་པས་སྤྱི་བོར་བླང་གྱིས་ཏེ།།\n\nKey terms: གུས་པས་(respectfully), སྤྱི་བོར་(on the crown of the head), བླང་(receive)\n\nI will respectfully receive [these] upon the crown of my head,\n\n4. རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སློབ་མར་གྱུར།།\n\nKey terms: རྟག་ཏུ་(always), ཀུན་(all), སློབ་མ་(student)\n\nAnd always become a student of everyone.\n\nNote: The verse emphasizes the importance of receiving advice and instruction from others with respect and humility, even when unsolicited, as a means of continuous learning and self-improvement.", - "translation": "Skilled in giving exhortations to others, and Speech that benefits [others] without being asked, I will respectfully receive [these] upon the crown of my head, And always become a student of everyone." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nབདེ་བ་ (happiness/bliss), བདག་ (self), ཀུན་ (all), གཞན་ (others), དགའ་བ་ (joy/delight)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using ན་\n- Interrogative ཇི་ལྟར་ (how)\n- Causative གྱུར་ (become)\n\n\nIf I am happy when that self is happy,\nThen I must act likewise for all others.\nHow is it that when others become happy through joy,\nI am not happy?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of equanimity (བཏང་སྙོམས་) in relation to self and others, a key principle in Tibetan Buddhist ethics and meditation practices.", + "translation": "If I am happy when that self is happy,\nThen I must act likewise for all others.\nHow is it that when others become happy through joy,\nI am not happy?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSkillful at encouraging others,\nSpeech that benefits without being asked,\nRespectfully take these to heart,\nAnd always be a student of all.\n", - "translation": "Skillful at encouraging others,\nSpeech that benefits without being asked,\nRespectfully take these to heart,\nAnd always be a student of all." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བདེ་བ་ཡི་བདག་བདེ་ན། །ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན། །ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས། །བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I desire happiness for myself,\nThen I must likewise wish it for all others.\nHow can I be happy\nWhen others are not joyful?\n", + "translation": "If I desire happiness for myself,\nThen I must likewise wish it for all others.\nHow can I be happy\nWhen others are not joyful?" } } }, "371": { - "source": "ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཐམས་ཅད་ལ།།", - "target_gt": "Praise all whose speech is worthy.", + "source": "དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །", + "target_gt": "Therefore my pleasure that arises when I am being praised is irrational and nothing more than just a child's behavior.", + "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་བདག་བསྟོད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་བརྟགས་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་གི་བདེ་བའོ། །དེ་ལ་གཞན་གང་བདེ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྲེལ་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ།།", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་བདག་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟོད་དོ་ཞེས་རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་རིགས་པས་དོན་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nལེགས་པར་སྨྲས་པ་ (well-spoken teachings), ཐམས་ཅད་ (all)\n\nGrammatical structure:\n- ལ་ particle indicating indirect object or topic\n\nTo all the well-spoken teachings,\n\nNote: ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ is often used to refer to the Buddha's teachings or sutras. The ལ་ particle here indicates that this line is likely part of a longer sentence expressing an action or attitude towards these teachings.", - "translation": "To all the well-spoken teachings," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྟོད་ (praise), དགའ་བ་ (joy), མི་འཐད་ (not appropriate/unsuitable), བྱིས་པ་ (childish/immature), སྤྱོད་པ་ (behavior/conduct)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- འགྱུར་བ་ (future/potential tense)\n- ཁོ་ནར་ཟད་ (merely/only)\n\n\nTherefore, thinking \"I am praising myself,\"\nOne's own joy that arises,\nThat too is thus inappropriate;\nIt is merely childish behavior.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility and inappropriateness of self-praise, characterizing it as immature conduct.", + "translation": "Therefore, thinking \"I am praising myself,\"\nOne's own joy that arises,\nThat too is thus inappropriate;\nIt is merely childish behavior." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nTo all that is well-spoken", - "translation": "To all that is well-spoken" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས། །རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས། །བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, when one thinks \"I am being praised,\"\nAnd feels joy arising within oneself,\nThat too is not appropriate,\nIt is merely childish behavior.\n", + "translation": "Therefore, when one thinks \"I am being praised,\"\nAnd feels joy arising within oneself,\nThat too is not appropriate,\nIt is merely childish behavior." } } }, "372": { - "source": "དགེ་བར་གསུངས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Say, “Your words are excellent!”", + "source": "བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "Praise and so forth bring distraction, Destroy world weariness, Cause envy of those with qualities, And ruin prosperity.", + "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་ཡང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ལས་གཡེང་བ་ནི་གཡེངས་པའོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་དག་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕྲག་དོག་གོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསགས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པ་ནི་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བསྟོད་གྲགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལས་སེམས་གཡེང་བར་བྱེད་ལ། དེ་ཡིས་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་བའང་འཇིག་སྟེ་མེད་པར་བྱེད་ཅིང་དེའི་དོན་དུ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་དང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅེས་འགྲེལ་ཆེན་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། །རྣམ་སྣང་ཡང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་ཞེ་སྡང་གིས་འཇིག་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདགེ་བ (virtue, wholesome), གསུངས (spoken, taught), བརྗོད་པར་བྱ (will express, will state)\n\nGrammar:\n- ཞེས: quotative particle\n- པར: nominalizer + la don particle\n- བྱ: auxiliary verb indicating future/intention\n\n[This] is expressed as \"virtue is taught.\"\n\nNote: This line appears to be concluding a statement or teaching, emphasizing that what was previously mentioned is considered virtuous or wholesome according to authoritative sources.", - "translation": "[This] is expressed as \"virtue is taught.\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྟོད་ (praise), གཡེང་བ (distraction), སྐྱོ་བ (weariness/renunciation), ཡོན་ཏན་ (qualities), ཕྲག་དོག (jealousy), ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ (excellence/perfection)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize the subject\n- Repetition of འཇིག་པར་བྱེད (destroys) at the end of lines\n- Use of ལ to indicate object of jealousy\n\n\nPraise and such cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara].\n[It causes] jealousy towards those endowed with qualities,\nAnd destroys even excellence.\n\nTechnical note: Here, སྐྱོ་བ (weariness) likely refers to renunciation or disillusionment with samsara, which is considered positive in Buddhist practice. The verse is describing how praise and distraction can undermine spiritual progress.", + "translation": "Praise and such cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara].\n[It causes] jealousy towards those endowed with qualities,\nAnd destroys even excellence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase, enclosed in tags:\n\nIt is said that this was spoken virtuously.", - "translation": "It is said that this was spoken virtuously." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད། །དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nPraise and such distract me.\nThis destroys weariness as well.\nJealousy towards those with good qualities\nAlso destroys abundance.\n", + "translation": "Praise and such distract me.\nThis destroys weariness as well.\nJealousy towards those with good qualities\nAlso destroys abundance." } } }, "373": { - "source": "བསོད་ནམས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན།། བསྟོད་པས་ལེགས་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད།།", - "target_gt": "And when you notice others acting well, Encourage them in terms of warm approval.", + "source": "དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །", + "target_gt": "So haven't those who lurk nearby to wreck my acclaim and such come to protect me against falling into the lower realms?", + "commentary_1": "གཞོམ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི་གཞིག་པའི་ཕྱིར་གང་དག་ཉེ་བར་གནས་པ་དེ་དག་བདག་ཉེས་པ་དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), བྱེད་པ་ (doing/performing), མཐོང་ (see/perceive), \nབསྟོད་པ་ (praise), དགའ་བ་ (joy/happiness), བསྐྱེད་ (generate/produce)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ན་ indicates a conditional clause \"if/when\"\n- ལེགས་པར་ is an adverbial modifier \"well/properly\"\n\nWhen [I] see [someone] performing meritorious actions,\n[I] properly generate joy through praise.\n\nTechnical note: བསོད་ནམས་ (merit) is a crucial Buddhist concept referring to positive karmic potential.", - "translation": "When [I] see [someone] performing meritorious actions, [I] properly generate joy through praise." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nབསྟོད་ (praise), གཞིག་ (destroy), ཉེར་གནས་ (abide near), ངན་སོང་ (lower realms), ལྟུང་བ་ (fall), བསྲུང་ (protect)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཕྱིར་ (therefore)\n- གང་དག་ (those who)\n- བདག་ནི་ (as for me)\n- ཕྱིར་ (for the purpose of)\n- མིན་ནམ་ (rhetorical question particle)\n\n\nTherefore, those who abide nearby\nTo destroy my praise and so forth,\nHave they not entered to protect me\nFrom falling into the lower realms?\n\n\nTechnical note: This verse reflects a common Buddhist practice of transforming adverse circumstances into the path, viewing apparent enemies as teachers or protectors who help prevent pride and accumulation of negative karma.", + "translation": "Therefore, those who abide nearby\nTo destroy my praise and so forth,\nHave they not entered to protect me\nFrom falling into the lower realms?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen you see someone performing virtuous deeds,\nPraise them well and generate joy.\n", - "translation": "When you see someone performing virtuous deeds,\nPraise them well and generate joy." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི། །གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ། །དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ། །ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, those who remain near\nIn order to destroy my praise and such,\nAre they not engaged in protecting me\nFrom falling into the lower realms?\n", + "translation": "Therefore, those who remain near\nIn order to destroy my praise and such,\nAre they not engaged in protecting me\nFrom falling into the lower realms?" } } }, "374": { - "source": "ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་།། ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད།།", - "target_gt": "Extol their qualities discreetly; When they’re praised by others, praise them too.", + "source": "བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །", + "target_gt": "What need have I, who seek liberation, of gain and respect? Why should I get angry at those who release me when I'm bound?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། འཆིང་བ་ནི་འཆིང་བར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལ་དེའི་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་འཆིང་བར་བྱེད་མི་དགོས་སོ། །གང་དག་དེའི་གེགས་བྱས་ནས་བདག་འཁོར་བར་བཅིངས་པ་འགྲོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ལྐོག་ན་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱ་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nལྐོག་ན་ (in private/behind one's back), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), བརྗོད་བྱ་ (should be spoken)\n\nWhen in private, [one's] qualities should be spoken of, and\n\nLine 2: ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་རྗེས་སུ་བརྗོད།།\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), བརྗོད་ན་ (if spoken), རྗེས་སུ་བརྗོད་ (repeat/echo)\n\nIf qualities are spoken of, [one should] repeat [them].\n\nNote: This couplet appears to be discussing the proper way to speak about someone's virtues or qualities, emphasizing discretion and affirmation.", - "translation": "When in private, [one's] qualities should be spoken of, and If qualities are spoken of, [one should] repeat [them]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགྲོལ་བ་(liberation), རྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor/respect), འཆིང་(bind), བཅིངས་(bound)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་གཉེར་ (seeking/aiming for) modifies གྲོལ་བ་\n- མི་དགོས་ (not needed) negates the need for རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་\n- གང་དག་...དེ་ལ་ (those who...to them) sets up a relative clause\n\n\nI, who seek liberation,\nDo not need to be bound by gain and honor.\nHow could I be angry\nAt those who free me from my bonds?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of renunciation (ངེས་འབྱུང་) and the importance of non-attachment to worldly concerns in the pursuit of liberation.", + "translation": "I, who seek liberation,\nDo not need to be bound by gain and honor.\nHow could I be angry\nAt those who free me from my bonds?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nPraise virtues in private,\nAnd when virtues are praised, join in praising them.\n", - "translation": "Praise virtues in private,\nAnd when virtues are praised, join in praising them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཆིང་མི་དགོས། །གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI seek liberation as my goal.\nI do not need the bonds of gain and honor.\nHow could I be angry at those\nWho free me from my own bondage?\n", + "translation": "I seek liberation as my goal.\nI do not need the bonds of gain and honor.\nHow could I be angry at those\nWho free me from my own bondage?" } } }, "375": { - "source": "རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་དེ།། ཡོན་ཏན་ཤེས་པར་རིག་པར་བྱ།།", - "target_gt": "But when the qualities they praise are yours, Reflect upon their skill in recognizing qualities.", + "source": "བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །", + "target_gt": "When I want to rush into suffering, How is it I get angry At those who, as if blessed by the Buddha, Don't let me, blocking the way?", + "commentary_1": "སྒོ་འཕར་ཉིད་ནི་འགེགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་དེའི་ཉེས་པས་ངན་སོང་གི་ནང་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་སོགས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་དེར་མི་གཏོང་བའི་སྒོ་འཕར་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nརང་གི་(one's own), ཡོན་ཏན་(qualities), བརྗོད་(express/speak), ཤེས་པ་(know/understand), རིག་པར་བྱ་(should be understood)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle\n- པར་ is a purposive particle\n\nIf one expresses one's own qualities, then\n[It] should be understood as knowing [those] qualities.\n\nTechnical note: ཡོན་ཏན་ (qualities) is often used in Buddhist contexts to refer to positive attributes or virtues.", - "translation": "If one expresses one's own qualities, then [It] should be understood as knowing [those] qualities." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), འཇུག་འདོད་ (wish to enter/engage), སངས་རྒྱས་ (Buddha), བྱིན་བརླབས་ (blessing), མི་གཏོང་ (not abandoning), སྒོ་འཕར་ (door/gateway)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and ནི་ are topic markers\n- གྱུར་པ་ indicates a state of becoming\n- ཇི་ལྟར་ introduces a rhetorical question\n\n\nI wish to enter into suffering.\nJust as the Buddha has blessed,\n[It] has become a gateway of non-abandonment.\nHow could I be angry at that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva's attitude towards suffering, viewing it as a blessed opportunity for spiritual practice rather than something to avoid or resent.", + "translation": "I wish to enter into suffering.\nJust as the Buddha has blessed,\n[It] has become a gateway of non-abandonment.\nHow could I be angry at that?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one speaks of one's own good qualities,\nKnow that this is understood as a virtue.\n", - "translation": "If one speaks of one's own good qualities,\nKnow that this is understood as a virtue." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough I wish to enter into suffering,\nAs if blessed by the Buddha,\nThe door has become unrelenting and will not open.\nHow can I be angry at this?\n", + "translation": "Though I wish to enter into suffering,\nAs if blessed by the Buddha,\nThe door has become unrelenting and will not open.\nHow can I be angry at this?" } } }, "376": { - "source": "རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དགའ་ཕྱིར་ཏེ།། དེ་ནི་རིན་གྱིས་ཉོ་ནའང་དཀོན།།", - "target_gt": "The goal of every act is happiness itself, Though, even with great wealth, it’s rarely found.", + "source": "འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། །", + "target_gt": "It makes no sense to get angry at those who thwart my merit. If there's no austerity like patience, should I not dwell in that?", + "commentary_1": "བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཡིན་པ་དང་། གནོད་བྱེད་མཐུན་རྐྱེན་ཡིན་པ་དང་། དེས་ན་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་བཟློག་སྟེ་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། དགྲ་འདི་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་དོ་ཞེས་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་མཚུངས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་པ་མིན་ན་བདག་ནི་དེ་ལ་མི་གནས་སམ་སྟེ་གནས་པར་རིགས་ལ་དེ་དགྲ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྩོམ་པ་ (undertaking/endeavor), ཐམས་ཅད་ (all), དགའ་ (joy/happiness), ཕྱིར་ (for the sake of)\nརིན་ (price), ཉོ་ (buy), དཀོན་ (rare/scarce)\n\nGrammar:\n- ཏེ at the end of the first line indicates connection to the second line\n- ནའང་ is a conditional particle meaning \"even if\"\n\nAll endeavors are for the sake of happiness;\nYet that [happiness] is rare even if one tries to buy it.\n\nNote: The term དགའ་ (joy/happiness) is implied in the second line, referring back to the first line's concept.", - "translation": "All endeavors are for the sake of happiness; Yet that [happiness] is rare even if one tries to buy it." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), གེགས་བྱེད་ (obstacle-maker), ཁྲོ་བ་ (anger), བཟོད་པ་ (patience), དཀའ་ཐུབ་ (austerity)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེས་ marks reported speech or labeling\n- ལའང་ is a combination of ལ་ (to/for) and ཡང་ (also)\n- མིན་ན་ is a conditional structure (\"if not\")\n\n\nThis is called \"the obstacle-maker of merit.\"\nEven towards them, it's not right to be angry.\nIf there's no austerity equal to patience,\nShall I not abide in that [patience]?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse emphasizes the importance of patience (བཟོད་པ་) in the face of those who create obstacles to one's merit accumulation.\n- The rhetorical question at the end reinforces the superiority of patience as a spiritual practice.", + "translation": "This is called \"the obstacle-maker of merit.\"\nEven towards them, it's not right to be angry.\nIf there's no austerity equal to patience,\nShall I not abide in that [patience]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAll endeavors are for the sake of joy,\nYet that [joy] is rare even if bought with riches.\n", - "translation": "All endeavors are for the sake of joy,\nYet that [joy] is rare even if bought with riches." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས། །དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is called an obstacle to merit,\nYet it is not right to be angry at it.\nIf there is no austerity equal to patience,\nShould I not abide in that?\n", + "translation": "This is called an obstacle to merit,\nYet it is not right to be angry at it.\nIf there is no austerity equal to patience,\nShould I not abide in that?" } } }, "377": { - "source": "དེ་ལྟས་གཞན་བྱས་ཡོན་ཏན་གྱིས།།", - "target_gt": "So take your pleasure in the excellence of others.", + "source": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །", + "target_gt": "If I cannot be patient with them Because of my own faults, Then all I've done is block the cause Of merit that was at hand.", + "commentary_1": "རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་མ་ཤེས་ནས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་དགྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་གེགས་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་གི་སྐྱོན་གྱིས་དགྲ་འདི་ལ་བཟོད་པར་མི་བྱེད་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་བཟོད་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་འདི་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གེགས་བྱེད་པར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ལྟས་ (therefore), གཞན་ (others), བྱས་ (done/made), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues)\n\nGrammatical structure:\n- གྱིས་ is an instrumental particle, indicating \"by means of\" or \"through\"\n\nTherefore, through the virtues accomplished by others,\n\nNote: This line appears to be part of a larger verse or statement, as it ends with a shad (།།) indicating the end of a metrical line but not a complete thought.", - "translation": "Therefore, through the virtues accomplished by others," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nརང་སྐྱོན་ (own faults), བཟོད་པ་ (patience/forbearance), བསོད་ནམས་ (merit), རྒྱུ་ (cause), གེགས་ (obstacle)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- མི་བྱེད་ན་ negative present tense\n- བྱེད་པར་ཟད་ final verb indicating \"merely/only doing\"\n\n\nIf, due to my own faults,\nI do not practice patience towards this,\nI am merely creating an obstacle for myself\nTo this nearby cause of merit.\n\n\nTechnical note: \"this\" (འདི་) likely refers to a situation or person causing difficulty, as implied by the context of practicing patience.", + "translation": "If, due to my own faults,\nI do not practice patience towards this,\nI am merely creating an obstacle for myself\nTo this nearby cause of merit." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nTherefore, by the virtues/qualities created by others...", - "translation": "Therefore, by the virtues/qualities created by others..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས། །འདི་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ། །འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I, due to my own faults,\nDo not practice patience towards this,\nThen I am merely creating obstacles for myself\nRegarding this nearby cause of merit.\n", + "translation": "If I, due to my own faults,\nDo not practice patience towards this,\nThen I am merely creating obstacles for myself\nRegarding this nearby cause of merit." } } }, "378": { - "source": "དགའ་བའི་བདེ་བ་སྤྱད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Let them be a heartfelt joy to you.", + "source": "གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། །", + "target_gt": "If the cause of something is that which, if absent, it won't be, and with which, it will come to be, how is that called an obstruction?", + "commentary_1": "གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཆོས་གང་མེད་ན་མི་འབྱུང་ལ་ཆོས་གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། བཟོད་པ་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་དགྲ་དེ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་གེགས་ཞེས་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདགའ་བ (joy), བདེ་བ (bliss), སྤྱད་པར་བྱ (to experience/engage in)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle འི connecting དགའ་བ and བདེ་བ\n- Future/imperative particle པར with བྱ indicating intention or instruction\n\nOne should experience the bliss of joy.\n\nNote: This line likely refers to cultivating positive mental states in meditation practice, particularly the first of the four dhyānas (meditative absorptions) which is characterized by joy and bliss.", - "translation": "One should experience the bliss of joy." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་(whatever), མེད་(absence), མི་འབྱུང་(does not arise), ཡོད་(presence), རྒྱུ་(cause), གེགས་(obstacle)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional statements using ན་ (if/when)\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྟར་ (how)\n\n\nWhatever does not arise when something is absent,\nAnd exists when that thing is present,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle to it?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of causality and the seeming paradox of how a cause could be considered an obstacle to its own effect.", + "translation": "Whatever does not arise when something is absent,\nAnd exists when that thing is present,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle to it?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nExperience the joy of happiness.", - "translation": "Experience the joy of happiness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which does not arise without something,\nAnd which exists when that something exists,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle?\n", + "translation": "That which does not arise without something,\nAnd which exists when that something exists,\nIf that very thing is its cause,\nHow can it be called an obstacle?" } } }, "379": { - "source": "བདག་ལ་འདིར་གོད་ཡོང་མེད་ལ།། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་བདེ་བ་ཆེ།།", - "target_gt": "By acting thus, in this life you’ll lose nothing; In future lives, great bliss will come to you.", + "source": "དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། །", + "target_gt": "A beggar appearing at the right time does not prevent your giving. It is not right to say your abbot stopped you from going forth.", + "commentary_1": "དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་སུ་འོངས་པའོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་སྦྱིན་པའི་དུས་སུ་བྱིན་པའི་སློང་མོ་པ་སྦྱིན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེའི་གེགས་བྱས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པའི་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རབ་བྱུང་གི་གེགས་ཞེས་བྱ་བར་མི་རུང་བ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I, self), གོད་(loss, harm), ཡོང་མེད་(will not come), ཕ་རོལ་(other side, beyond), བདེ་བ་(happiness, bliss)\n\nGrammatical notes:\n- འདིར་ (here) and ཏུ་ (in, at) are locative particles\n- ལ་ and ཡང་ are connective particles\n- ཆེ་ (great) is an adjective modifying བདེ་བ་\n\nFor me, here there will be no harm, and in the beyond [there will be] great bliss.\n\nTechnical note: ཕ་རོལ་ (other side) often refers to the state after death or enlightenment in Buddhist contexts.", - "translation": "For me, here there will be no harm, and in the beyond [there will be] great bliss." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nདུས་སུ་ཕྱིན་པ (timely, at the right time)\nསློང་མོ་བ (beggar, mendicant)\nསྦྱིན་པ (giving, generosity)\nགེགས (obstacle, hindrance)\nརབ་ཏུ་འབྱིན་པ (to ordain, to cause to go forth)\nརབ་བྱུང (monastic ordination)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses parallel structure in the first and third lines with བས and པ endings.\n- The second and fourth lines use similar negation structures with མ་ཡིན and མི་རུང.\n\n\nA mendicant who comes at the proper time\nHas not created an obstacle to giving.\nOne who performs ordination\nShould not be called an obstacle to going forth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to address misconceptions about the timing of alms-giving and ordination, emphasizing that these activities, when done appropriately, do not constitute obstacles to spiritual practice.", + "translation": "A mendicant who comes at the proper time\nHas not created an obstacle to giving.\nOne who performs ordination\nShould not be called an obstacle to going forth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI have no misfortune here,\nAnd in the hereafter, great happiness.\n", - "translation": "I have no misfortune here,\nAnd in the hereafter, great happiness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དུས་སུ་ཕྱིན་པའི་སློང་མོ་བས། །སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན། །རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ། །རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe beggar who arrives at the proper time\nHas not obstructed the act of giving.\nOne who causes renunciation\nShould not be called an obstacle to ordination.\n", + "translation": "The beggar who arrives at the proper time\nHas not obstructed the act of giving.\nOne who causes renunciation\nShould not be called an obstacle to ordination." } } }, "380": { - "source": "ཉེས་པས་མི་དགའ་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་།། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ།།", - "target_gt": "Wrongdoing brings not joy but pain, And in the future dreadful torment.", + "source": "འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། །", + "target_gt": "Though there are beggars in this world, those who cause harm are rare. For if you do no harm to others, no one will harm you.", + "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་ཉིད་ལ་ནན་ཏན་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པ་ནི་ཉེས་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་དད་པས་དེ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲས་བུ་ལ་བརྟགས་ནས་གུས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་ཡིན་པས་གུས་པར་བྱ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྒྲུབ་པ་དང་། དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སློང་བ་དང་དགྲ་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་པ་མ་བྱས་ན་ཚུར་འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱང་བཟོད་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དགྲ་ནི་དྲིན་ཆེའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཉེས་པས་ (due to faults/misdeeds)\nམི་དགའ་ (unhappy/displeased)\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering)\nཞིང་ (and/while)\n\nLine 2:\nཕ་རོལ་ཏུ་ (in the next life/hereafter)\nཡང་ (also/again)\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering)\nཆེ (great)\n\nKey terms:\nཉེས་པ (fault/misdeed), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཕ་རོལ་ (next life/hereafter)\n\nDue to misdeeds, [one is] unhappy and suffering, and\nIn the hereafter, [there is] also great suffering.\n\nNote: ཕ་རོལ་ (pharul) is a technical term often referring to the next life or the state after death in Buddhist contexts.", - "translation": "Due to misdeeds, [one is] unhappy and suffering, and In the hereafter, [there is] also great suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), སློང་བ་ (beggars/those who ask), གནོད་པ་ (harm), དཀོན་པ་ (rare)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: locative particle with emphasis\n- མོད: concessive particle\n- སྟེ: connective particle\n- འདི་ལྟར: \"in this way\"\n- ཕར: \"in return\"\n- མ་བྱས་ན: negative conditional\n- འགའ་ཡང: \"anyone\"\n- མི་བྱེད་དོ: negative present with final particle\n\n\nIn the world, beggars are common, but those who harm are rare.\nThus, if one does not harm in return,\nNo one will cause harm.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the rarity of unprovoked harm and the principle of non-retaliation in Buddhist ethics.", + "translation": "In the world, beggars are common, but those who harm are rare.\nThus, if one does not harm in return,\nNo one will cause harm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough wrongdoing, one experiences unhappiness and suffering,\nAnd in the hereafter, there is great suffering as well.\n", - "translation": "Through wrongdoing, one experiences unhappiness and suffering,\nAnd in the hereafter, there is great suffering as well." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད། །གནོད་པ་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན། །འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn this world, beggars are common,\nBut those who cause harm are rare.\nFor if one does not harm others first,\nNo one will cause harm in return.\n", + "translation": "In this world, beggars are common,\nBut those who cause harm are rare.\nFor if one does not harm others first,\nNo one will cause harm in return." } } }, "381": { - "source": "སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་བ་དང་།། དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་།།", - "target_gt": "Speak coherently, appropriately, Clear in meaning, pleasantly.", + "source": "དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Therefore, just like a trove appearing painlessly in a home, I will delight in enemies, as they have become friends in enlightened conduct.", + "commentary_1": "ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པ་ནི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱིས་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །གཏེར་ཞེས་པ་ནི་མི་ཟད་པའི་མཛོད་དོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབ་པར་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པས་ན་བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སྨྲ་ན་ཡིད་ཕེབས་འབྲེལ་བ་དང་།།\n\nKey terms:\nསྨྲ་ (to speak), ཡིད་ཕེབས་ (pleasing to the mind), འབྲེལ་བ་ (connection)\n\nWhen speaking, [it should be] pleasing to the mind and connected, and\n\nLine 2: དོན་གསལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་།།\n\nKey terms:\nདོན་གསལ་ (clear meaning), ཡིད་དུ་འོང་བ་ (appealing to the mind)\n\nClear in meaning and appealing to the mind, and\n\nNote: These lines appear to be describing qualities of good speech or teaching, emphasizing clarity, appeal, and connection with the listener's mind.", - "translation": "When speaking, [it should be] pleasing to the mind and connected, and Clear in meaning and appealing to the mind, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nངལ་བ (effort), གཏེར་ (treasure), བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ (bodhisattva conduct), གྲོགས་ (friend/companion), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- མ་བསྒྲུབས་པའི་ (not accomplished/achieved)\n- བྱུང་བ་ལྟར་ (like appearing/arising)\n- གྱུར་པས་ (having become)\n- བདག་གིས་ (by me)\n\n\nTherefore, like a treasure appearing in the house\nWithout having been achieved through effort,\nSince enemies have become companions in bodhisattva conduct,\nI should rejoice in them.\n\nNote: This verse emphasizes the unexpected benefit of enemies in one's spiritual practice, likening it to effortlessly finding a treasure at home.", + "translation": "Therefore, like a treasure appearing in the house\nWithout having been achieved through effort,\nSince enemies have become companions in bodhisattva conduct,\nI should rejoice in them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen speaking, [one should use] pleasant and relevant words,\nClear meaning that is pleasing to the mind.\n", - "translation": "When speaking, [one should use] pleasant and relevant words,\nClear meaning that is pleasing to the mind." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི། །ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས། །བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, like a treasure appearing in one's house\nWithout having to work hard to obtain it,\nSince enemies become friends on the path to enlightenment,\nI should rejoice in my enemies.\n", + "translation": "Therefore, like a treasure appearing in one's house\nWithout having to work hard to obtain it,\nSince enemies become friends on the path to enlightenment,\nI should rejoice in my enemies." } } }, "382": { - "source": "ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་།། འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Rid yourself of craving and aversion; Speak gently with moderation.", + "source": "འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། །", + "target_gt": "Since they and I created it, it's right to give the fruits of patience to them first, for they're the cause of patience.", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་འདི་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་དགྲ་དང་ངོ་། །བསྒྲུབས་པ་ནི་བྱས་པའོ། །བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདི་ལ་སྟེ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བདར་བར་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་དགྲ་འདི་དང་བདག་གིས་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབས་པས་ན་གཉིས་ཀ་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལ་གཏོགས་པ་དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ནི་དགྲ་འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་བར་བྱ་སྟེ་སྦྱིན་པར་འོས་སོ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་དང་།།\n\nKey terms:\nཆགས་ (attachment), ཞེ་སྡང་ (anger), སྤངས་པ་ (abandon, renounce)\n\nHaving abandoned attachment and anger, and\n\nLine 2: འཇམ་ཞིང་རན་པར་སྨྲ་བར་བྱ།།\n\nKey terms:\nའཇམ་ (gentle), རན་པར་ (appropriately, moderately), སྨྲ་བར་བྱ་ (speak, should speak)\n\n[One] should speak gently and appropriately.\n\nNote: The structure བྱ at the end of the second line indicates an imperative or prescriptive statement, suggesting how one should act.", - "translation": "Having abandoned attachment and anger, and [One] should speak gently and appropriately." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསྒྲུབས་པ (accomplished/practiced), བཟོད་པ (patience), འབྲས་བུ (result/fruit), བདར (test/try)\n\nGrammar:\n- འདི་དང་...པས་ན། : causal construction \"because of this and...\"\n- ཐོག་མར : adverbial \"first\" or \"initially\"\n- འདི་ལྟར : \"in this way\" or \"thus\"\n\nBecause this [practice] and I have accomplished [it],\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be tested on this [person],\nFor thus they are the cause of patience.\n\nNote: The term བཟོད་པ (patience) is a key concept in Buddhist practice, often referring to the perfection of patience or forbearance.", + "translation": "Because this [practice] and I have accomplished [it],\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be tested on this [person],\nFor thus they are the cause of patience." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAbandon attachment and hatred,\nSpeak gently and in moderation.\n", - "translation": "Abandon attachment and hatred,\nSpeak gently and in moderation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy practicing this and cultivating myself,\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be polished in this life,\nFor this is the cause of patience.\n", + "translation": "By practicing this and cultivating myself,\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be polished in this life,\nFor this is the cause of patience." } } }, "383": { - "source": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་།། འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག། སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས།།", - "target_gt": "When you look at others think That it will be through them That you will come to Buddhahood.", + "source": "གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །", + "target_gt": "If enemies deserve no honor since they've no thought to make you patient, why would you honor the true dharma, the cause of accomplishment?", + "commentary_1": "འདི་སྙམ་དུ་སྒྲ་འདི་ལ་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་མཆོད་པའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་བཟོད་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ཀྱང་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། དགེ་བ་འགྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད་དེ་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམིག་ (eye), སེམས་ཅན་ (sentient beings), ལྟ་ (look/see), བརྟེན་ (depend/rely), སངས་རྒྱས་ (Buddha), འགྱུར་ (become)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་ : even if/when (concessive particle)\n- རོ་ : final particle indicating certainty\n- ཞེས : quotative particle\n\nEven when looking at sentient beings with [my] eyes,\nDepending on these very [beings], I\nWill become a Buddha,\n\nTechnical note: The verse expresses the Mahāyāna concept that enlightenment is achieved through engagement with and compassion for sentient beings, rather than in isolation from them.", - "translation": "Even when looking at sentient beings with [my] eyes, Depending on these very [beings], I Will become a Buddha," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nབཟོད་ (patience), བསྒྲུབ་ (accomplish/practice), དགྲ་ (enemy), མཆོད་ (offer/venerate), གྲུབ་པ་ (accomplishment/realization), དམ་པའི་ཆོས་ (sublime Dharma)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཞེ་ན། : \"If...then\" construction\n- མིན་ : negation\n- ཅི་སྟེ་ : rhetorical question marker\n\n\nIf one thinks, \"The enemy should not be venerated\nSince there's no intention to accomplish patience,\"\nThen why venerate even the sublime Dharma,\nWhich is a suitable cause for accomplishment?\n\n\nTechnical note: This verse is addressing a potential objection to the practice of patience towards enemies, using the veneration of Dharma as a counterargument.", + "translation": "If one thinks, \"The enemy should not be venerated\nSince there's no intention to accomplish patience,\"\nThen why venerate even the sublime Dharma,\nWhich is a suitable cause for accomplishment?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven when looking at sentient beings with one's eyes,\nBy relying on these very beings,\nOne will become a Buddha oneself.\n", - "translation": "Even when looking at sentient beings with one's eyes,\nBy relying on these very beings,\nOne will become a Buddha oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one thinks there is no need to cultivate patience,\nAnd that this enemy should not be honored,\nThen why honor even the sublime Dharma,\nWhich is a cause for attaining enlightenment?\n", + "translation": "If one thinks there is no need to cultivate patience,\nAnd that this enemy should not be honored,\nThen why honor even the sublime Dharma,\nWhich is a cause for attaining enlightenment?" } } }, "384": { - "source": "དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ།། རྟག་པར་མངོན་ཞེན་གྱིས་བསླངས་པའམ།། གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་བསླངས་པ་ཉིད།།", - "target_gt": "So look on them with frank and loving hearts.Always fired by highest aspiration, Laboring to implement the antidotes,", + "source": "གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །", + "target_gt": "Though you won't honor your enemies because they want to harm you, if they, like doctors, wished to help, how could they make you patient?", + "commentary_1": "གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པའི་རྒྱུའོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མེད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེས་པའོ། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ཕྱོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་མི་མཚུངས་ཏེ་ཆོས་ལ་གནོད་སེམས་མེད་ལ་དགྲ་འདི་གནོད་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ཡོད་པས་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན་མི་བཟོད་པའི་གནས་མ་ཡིན་པས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གིས་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདྲང་ཞིང་ (upright/honest and) བྱམས་པའི་ (loving) ཚུལ་གྱིས་ (in the manner of) བལྟ (look/view)\n\nLook in an upright and loving manner;\n\nLine 2:\nརྟག་པར་ (always) མངོན་ཞེན་ (attachment) གྱིས་ (by) བསླངས་པའམ (aroused/motivated)\n\nAlways motivated by attachment, or\n\nLine 3:\nགཉེན་པོ་ (antidote) ཡིས་ནི་ (by) བསླངས་པ་ (aroused/motivated) ཉིད (itself)\n\nMotivated by the antidote itself.\n\nKey terms:\n- བྱམས་པ (maitri, loving-kindness)\n- མངོན་ཞེན་ (abhiniveśa, attachment)\n- གཉེན་པོ་ (pratipakṣa, antidote)\n\nNote: The verse contrasts two motivations: attachment and its antidote, likely referring to wisdom or non-attachment in the Buddhist context.", - "translation": "Look in an upright and loving manner; Always motivated by attachment, or Motivated by the antidote itself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nདགྲ་ (enemy), གནོད་བྱ་ (harm), མཆོད་བྱ་ (object of worship), སྨན་པ་ (doctor), བཟོད་པ་ (patience)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཞེ་ན། : \"If...then\" conditional structure\n- བཞིན་དུ་ : comparative particle \"like\"\n- ཇི་ལྟར་ : interrogative \"how\"\n\n\nIf this enemy, intending to harm,\nIs not an object of worship, one might say,\nThen if I strive to benefit like a doctor,\nHow will my patience be accomplished?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the cultivation of patience (བཟོད་པ་, kṣānti) towards those who intend harm, comparing the attitude to that of a doctor who helps despite difficulties.", + "translation": "If this enemy, intending to harm,\nIs not an object of worship, one might say,\nThen if I strive to benefit like a doctor,\nHow will my patience be accomplished?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLook with an upright and loving manner.\nAlways aroused by attachment,\nOr aroused by the antidote itself.\n", - "translation": "Look with an upright and loving manner.\nAlways aroused by attachment,\nOr aroused by the antidote itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི། །བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན། །བདག་གི་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf this enemy, intending to harm,\nIs not worthy of veneration, you may say.\nBut if they strive to help, like a doctor,\nHow then can my patience be perfected?\n", + "translation": "If this enemy, intending to harm,\nIs not worthy of veneration, you may say.\nBut if they strive to help, like a doctor,\nHow then can my patience be perfected?" } } }, "385": { - "source": "ཡོན་ཏན་དང་ནི་ཕན་འདོགས་ཞིང་།། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་དགེ་ཆེན་འགྱུར།།", - "target_gt": "You will reap great virtues in the field of excellence And in the fields of benefits and sorrow.", + "source": "དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །", + "target_gt": "Thus since malevolent intent is what produces patience, just they are the cause of patience and worthy of veneration, like true dharma.", + "commentary_1": "གང་གི་ཕྱིར་ཕན་པ་ལ་ཕྱོགས་པ་ལས་བཟོད་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲ་བོའི་གནོད་པ་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ན་བཟོད་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་པས་ན་དགྲ་བོ་དེ་མཆོད་པར་འོས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་རབ་ཏུ་སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན་དགྲ་དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེ་དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མཆོད་པར་འོས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), དང་ (and), ནི་ (topic marker), ཕན་འདོགས་ (benefit/help), ཞིང་ (and/while)\n\nLine 2:\nསྡུག་བསྔལ་བ་ (suffering/those who suffer), ལ་ (to/for), དགེ་ཆེན་ (great virtue), འགྱུར་ (become/transform)\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities), ཕན་འདོགས་ (benefit), སྡུག་བསྔལ་བ་ (suffering), དགེ་ཆེན་ (great virtue)\n\n[They] possess qualities and bestow benefits, and\nFor those who suffer, [this] becomes a great virtue.\n\nNote: The subject is implied from the context, likely referring to enlightened beings or bodhisattvas. The structure links their qualities and beneficial actions to the transformation of suffering into virtue.", - "translation": "[They] possess qualities and bestow benefits, and For those who suffer, [this] becomes a great virtue." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །\n", + "output": "Key terms:\nསྡང་སེམས་(anger), བཟོད་པ་(patience), རྒྱུ་(cause), དམ་པའི་ཆོས་(holy Dharma)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- བརྟེན་ནས་ (depending on)\n- སྐྱེ་བས་ན་ (because it arises)\n- ཡིན་པས་ (because it is)\n- མཆོད་པར་འོས་ (worthy of veneration)\n\n\nTherefore, since patience arises\nDepending on intense anger,\nThat very [anger] is the cause of patience.\nThus it is worthy of veneration like the holy Dharma.\n\nTechnical note: This verse highlights the paradoxical relationship between anger and patience in Buddhist practice, suggesting that anger can be transformed into an opportunity for cultivating patience.", + "translation": "Therefore, since patience arises\nDepending on intense anger,\nThat very [anger] is the cause of patience.\nThus it is worthy of veneration like the holy Dharma." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nCultivating virtues and benefiting others,\nGreat merit arises from suffering.\n", - "translation": "Cultivating virtues and benefiting others,\nGreat merit arises from suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, since patience arises\nIn dependence on intense anger,\nThat very anger is the cause of patience.\nThus it is worthy of veneration, like the sacred Dharma.\n", + "translation": "Therefore, since patience arises\nIn dependence on intense anger,\nThat very anger is the cause of patience.\nThus it is worthy of veneration, like the sacred Dharma." } } }, "386": { - "source": "མཁས་ཤིང་དད་དང་ལྡན་བྱས་ནས།། ལས་རྣམས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་བྱ།།", - "target_gt": "Acting thus with faith and understanding, You should always undertake good works.", + "source": "དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །", + "target_gt": "These are the fields of sentient beings and victors, said the Sage. Many who have respected them have gone beyond to perfection.", + "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྒྲས་བརྗོད་དེ། དེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕ་རོལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་འགོད་པ་དང་། ལུང་གི་དོན་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལས་དགེ་བ་སྐྱེ་བ་དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་དང་རྒྱལ་བའི་ཞིང་གཉིས་ཀ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྐྱེ་བར་ཐུབ་པས་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོར། སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་གྱིས་དེར་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པར་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམཁས་ (skilled/learned), དད་ (faith), ལྡན་ (possessing), ལས་ (actions/deeds), རྟག་ཏུ་ (always)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིང་ is a conjunction particle connecting the two qualities\n- བྱས་ནས་ indicates \"having done\" or \"after doing\"\n- བདག་གིས་ is the agentive form of \"I/me\"\n\nHaving become skilled and possessed of faith,\nI shall always perform [these] actions.\n\nTechnical note: ལས་ (las) can refer to karma or general actions/deeds, depending on context.", - "translation": "Having become skilled and possessed of faith, I shall always perform [these] actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཞིང་ (field/realm), རྒྱལ་བ་ (victor/buddha), ཐུབ་པ་ (sage/buddha), མགུ་བྱས་ (pleased), ཕུན་སུམ་ (perfection), ཕ་རོལ་ཕྱིན་ (pāramitā)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཕྱིར་ (therefore)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- འདི་དག་ (these)\n- འདི་ལྟར་ (in this way)\n\n\nTherefore, the Sage has taught that\nThe realm of sentient beings and\nThe realm of the Victors are [the same].\nBy pleasing these [beings], many\nIn this way reach the perfection of pāramitās.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of serving sentient beings as a means to attain enlightenment, equating the field of sentient beings with the buddha-field.", + "translation": "Therefore, the Sage has taught that\nThe realm of sentient beings and\nThe realm of the Victors are [the same].\nBy pleasing these [beings], many\nIn this way reach the perfection of pāramitās." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving become learned and filled with faith,\nI shall always perform virtuous actions.\n", - "translation": "Having become learned and filled with faith,\nI shall always perform virtuous actions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག །འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, the Sage has spoken of\nThe field of sentient beings and\nThe field of the Victorious Ones.\nBy pleasing these many beings,\nOne thus reaches the perfection beyond.\n", + "translation": "Therefore, the Sage has spoken of\nThe field of sentient beings and\nThe field of the Victorious Ones.\nBy pleasing these many beings,\nOne thus reaches the perfection beyond." } } }, "387": { - "source": "ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་སུ་ལ་ཡང་།། ལྟོས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "And in whatever actions you perform, You should not be dependent on another.", + "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །", + "target_gt": "A buddha's qualities are gained from beings and buddhas alike. How is it right to have respect for victors but not beings?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚུལ་ནི་རིམ་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་གི་དོན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་རིགས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་མགུ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པར་འདྲ་བ་ལ་རྒྱལ་བ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་པ་ཅིའི་ཚུལ་ཏེ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nལས་ (karma/actions), ཀུན་ (all), ལྟོས་པ (depend/rely on), བྱ་བ (to do/action)\n\nGrammar:\n- ལ་ particle indicating object\n- མ་ཡིན་ནོ negative construction (\"is not\")\n\nFor all actions, one should not depend on anyone.\n\nNote: This verse emphasizes self-reliance in karmic actions, a key Buddhist principle. The term ལས་ can refer to both \"actions\" and \"karma\" in this context.", - "translation": "For all actions, one should not depend on anyone." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རྒྱལ་བ་ (victorious ones/buddhas), སངས་རྒྱས་ (buddha), ཆོས་ (dharma), གུས་བྱ་ (show respect)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle) indicating source\n- འདྲ་བ་ལ་ (equative construction)\n- ཅི་ཡི་ཚུལ་ (interrogative phrase)\n\n\nFrom sentient beings and victorious ones,\nThe buddha dharma is equally accomplished.\nJust as we show respect to the victorious ones,\nWhy not to sentient beings in the same way?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the equal importance of sentient beings and buddhas in the accomplishment of buddha dharma, questioning the disparity in how they are treated.", + "translation": "From sentient beings and victorious ones,\nThe buddha dharma is equally accomplished.\nJust as we show respect to the victorious ones,\nWhy not to sentient beings in the same way?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor all actions, one should not\nDepend on or rely upon anyone else.\n", - "translation": "For all actions, one should not\nDepend on or rely upon anyone else." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough the attainment of Buddha's qualities\nComes equally from sentient beings and the Victorious Ones,\nWe show respect to the Victors,\nBut not to sentient beings - why is this so?\n", + "translation": "Though the attainment of Buddha's qualities\nComes equally from sentient beings and the Victorious Ones,\nWe show respect to the Victors,\nBut not to sentient beings - why is this so?" } } }, "388": { - "source": "སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས།། གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད།།", - "target_gt": "The perfections, giving and the rest, Progress in sequence, growing in importance.", + "source": "བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། །", + "target_gt": "It's not from qualities of intention, but due to the results that beings have qualities like theirs. Therefore, they are equal.", + "commentary_1": "ཅི་སྟེ་བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། བསམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་ལས་ཞེས་པ་ནི་རང་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་སོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་དེས་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་རྒྱལ་བ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་གཉིས་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་པས་གུས་པ་མཉམ་དུ་བྱ་བར་མི་རིགས་སྙམ་ན། རང་གི་བསམ་པ་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་མིན་གྱི་དེ་གཉིས་ཀ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་མཚུངས་པ་ལས་མཉམ་པར་འཇོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་དང་མཚུངས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་སངས་རྒྱས་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས།།\n\nKey terms:\nསྦྱིན་པ (generosity), ཕ་རོལ་ཕྱིན (pāramitā), ལ་སོགས (and so forth)\n\nThe pāramitā of generosity and so forth,\n\nLine 2: གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད།།\n\nKey terms:\nགོང་ནས་གོང་དུ (higher and higher), ཁྱད་ཞུགས (enter into distinction), སྤྱད (practice)\n\n[One should] practice [them] entering into distinction higher and higher.\n\nNotes:\n- ཕ་རོལ་ཕྱིན (pāramitā) refers to the perfections or transcendent virtues in Buddhism.\n- The structure གོང་ནས་གོང་དུ indicates a progressive increase or improvement.\n- ཁྱད་ཞུགས་སྤྱད implies practicing with increasing refinement or distinction.", - "translation": "The pāramitā of generosity and so forth, [One should] practice [them] entering into distinction higher and higher." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསམ་པ་ (intention/thought), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), འབྲས་བུ་ (result/fruit), ལས་ (karma/action), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ (instrumental case) with རང་ (self)\n- Comparative structure with མཚུངས་པར་ (similarly/equally)\n- ལའང་ particle indicating \"also\" or \"even\"\n- དེས་ as a connector meaning \"therefore\" or \"thus\"\n\n\nThe qualities of intention are not [due to] oneself;\nThey are [due to] the fruit of karma. Similarly,\nEven sentient beings possess qualities.\nTherefore, they are equal.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the equality of all beings based on their potential for virtue, which is a key concept in Mahāyāna Buddhism.", + "translation": "The qualities of intention are not [due to] oneself;\nThey are [due to] the fruit of karma. Similarly,\nEven sentient beings possess qualities.\nTherefore, they are equal." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nPractice generosity and the other perfections,\nProgressing higher and higher.\n", - "translation": "Practice generosity and the other perfections,\nProgressing higher and higher." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན། །འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe qualities of mind are not one's own,\nBut arise from causes, and thus are equal.\nAll sentient beings also possess qualities.\nTherefore, they are all equal.\n", + "translation": "The qualities of mind are not one's own,\nBut arise from causes, and thus are equal.\nAll sentient beings also possess qualities.\nTherefore, they are all equal." } } }, "389": { - "source": "ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏོང་།། གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ།།", - "target_gt": "The great should never be abandoned for the less, And others’ good should be regarded as supreme.", + "source": "བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །", + "target_gt": "Offering to those with loving-kindness Is sentient beings' greatness. The merit of having faith in the buddhas Is the buddhas' greatness.", + "commentary_1": "འདིའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་དག་ཆེ་བ་མཉམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱམས་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མེད་པར་བྱམས་པ་གང་ལ་སྲིད། །དེའི་ཕྱིར་མཆོད་པ་བྱ་བར་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་མཐོང་ཆོས་སུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དེ་ཡུལ་སེམས་ཅན་མེད་ན་མེད་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལ་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་ནི་ཆེ་མི་གཏོང་།།\nKey terms: ཆུང་ངུ་ (small/minor), ཆེ་ (great/major), མི་གཏོང་ (not abandon)\nGrammar: ཕྱིར་ནི་ (for the sake of)\n\nFor the sake of [something] minor, [one] does not abandon [what is] major.\n\nLine 2: གཙོ་ཆེར་གཞན་གྱི་དོན་བསམ་མོ།།\nKey terms: གཙོ་ཆེར་ (primarily/chiefly), གཞན་ (others), དོན་ (benefit/purpose), བསམ་ (think/consider)\nGrammar: གྱི་ (genitive particle), མོ (final particle indicating statement)\n\nPrimarily, consider the benefit of others.\n\nNote: These lines appear to be part of a verse on prioritizing others' welfare over minor personal concerns, a common theme in Tibetan Buddhist ethics.", - "translation": "For the sake of [something] minor, [one] does not abandon [what is] major. Primarily, consider the benefit of others." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱམས་སེམས་ (loving mind), མཆོད་པ་ (offering), སེམས་ཅན་ (sentient beings), སངས་རྒྱས་ (Buddha), དད་པ་ (faith), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ལ་ (to those possessing)\n- གང་ ... དེ་ནི་ (whatever ... that is) construction\n- ཆེ་བ་ཉིད་ (greatness itself)\n\n\nWhatever offering is made to those possessing a loving mind,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha.\n\n\nNote: The verse contrasts offerings made to those with loving-kindness and merit generated from faith in the Buddha, equating both with greatness - of sentient beings and the Buddha respectively.", + "translation": "Whatever offering is made to those possessing a loving mind,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDo not abandon the greater for the sake of the lesser.\nPrimarily consider the welfare of others.\n", - "translation": "Do not abandon the greater for the sake of the lesser.\nPrimarily consider the welfare of others." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever offerings are made to one with a loving mind,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha.\n", + "translation": "Whatever offerings are made to one with a loving mind,\nThat is the greatness of sentient beings.\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha." } } }, "390": { - "source": "དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ།། རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore understand this well, And always labor for the benefit of beings.", + "source": "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །", + "target_gt": "For gaining a buddha's traits, they have a part and are thus equal. Infinite oceans of qualities, the buddhas are equaled by none.", + "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སེམས་ཅན་དང་། རྒྱལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་མཚོན་པའོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་མུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེའི་སྒོ་ནས་འགའ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་མི་མཉམ་མོ། །", + "commentary_2": "མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པའི་ཆ་མཉམ་པར་ཡོད་པ་དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་མོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: དེ་ལྟར་རིག་བྱས་གཞན་དོན་ལ།།\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (thus, in that way)\nརིག་བྱས་ (having understood)\nགཞན་དོན་ (benefit of others)\n\nHaving thus understood, for the benefit of others,\n\nLine 2: རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་གནས་པར་བྱ།།\n\nKey terms:\nརྟག་ཏུ་ (always, constantly)\nབརྩོན་པར་ (diligently, with effort)\nགནས་པར་བྱ་ (one should remain)\n\nOne should constantly remain diligent.\n\nNote: The phrase གནས་པར་བྱ་ is a common construction indicating a prescribed action or state.", - "translation": "Having thus understood, for the benefit of others, One should constantly remain diligent." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །\n", + "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), ཆོས་ (dharma), འགྲུབ་ (accomplish/attain), མཉམ་པ་ (equal), ཡོན་ཏན་ (qualities), རྒྱ་མཚོ་ (ocean)\n\nGrammatical notes:\n- ཆ་ཡོད་པ། indicates possession or having a share of something\n- དེས་ན་ is a connective meaning \"therefore\" or \"thus\"\n- མཐའ་ཡས་པའི། is an attributive phrase meaning \"limitless\" or \"boundless\"\n- འགའ་མི་མཉམ། is a negation structure meaning \"not equal to any\"\n\n\nThey possess a share in accomplishing the Buddha's dharma,\nTherefore, they are considered equal.\n[But] with the limitless ocean of qualities,\nThey are not equal to any of the Buddhas.\n\nNote: This verse appears to be discussing the relationship between practitioners or bodhisattvas and Buddhas, highlighting both a sense of equality in potential or certain aspects, while also emphasizing the ultimate incomparability of fully enlightened Buddhas.", + "translation": "They possess a share in accomplishing the Buddha's dharma,\nTherefore, they are considered equal.\n[But] with the limitless ocean of qualities,\nThey are not equal to any of the Buddhas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving understood thus,\nOne should always remain diligent\nIn working for the benefit of others.\n", - "translation": "Having understood thus,\nOne should always remain diligent\nIn working for the benefit of others." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who have attained the qualities of Buddha's teachings,\nTherefore, they are considered equal.\nWith an ocean of limitless qualities,\nNo one is equal to the Buddhas.\n", + "translation": "Those who have attained the qualities of Buddha's teachings,\nTherefore, they are considered equal.\nWith an ocean of limitless qualities,\nNo one is equal to the Buddhas." } } }, "391": { - "source": "ཐུགས་རྗེ་མངའ་བ་རིང་གཟིགས་པས།། བཀག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གནང་།།", - "target_gt": "The Compassionate One farsightedly permits, To this end, even what has been proscribed.", + "source": "ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Offering even the three realms to those who appear to have a tiny share of the qualities of those who are the unique collection of sublime qualities would be inadequate.", + "commentary_1": "ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡོན་ཏན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཆོག་གི་ཚོགས་ཕུང་པོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའོ། །ཤས་ཙམ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །འགའ་ཞིག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་ལའོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཕྲ་མོའི་གཞིར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ལའོ། །ཁམས་གསུམ་སྟེ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བའོ། །", + "commentary_2": "དེར་མ་ཟད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཆོག་གི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་མངའ་བའི་གང་ཟག་གཅིག་པུ་སངས་རྒྱས་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ་སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་པའི་དོན་དུ་ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར་བས་ཡོན་ཏན་མི་མཚུངས་ཀྱང་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཐུགས་རྗེ་ (compassion), མངའ་བ་ (possessing), རིང་གཟིགས་པས་ (far-seeing), བཀག་པ་ (prohibited), གནང་ (permitted)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ indicates a causal relationship between the first and second lines\n- རྣམས་ཀྱང་ emphasizes \"even those which were prohibited\"\n\nThose possessing compassion, through [their] far-seeing [wisdom],\nEven those [actions] which were prohibited, for that [purpose] they permitted.\n\nTechnical note: ཐུགས་རྗེ་ (thugs rje) is often used to refer to the compassion of enlightened beings, as opposed to སྙིང་རྗེ་ (snying rje) for ordinary compassion.", - "translation": "Those possessing compassion, through [their] far-seeing [wisdom], Even those [actions] which were prohibited, for that [purpose] they permitted." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), མཆོག་ཚོགས་ (supreme collection), ཤས་ཙམ་ (mere fraction), མཆོད་ (offering/worship), ཁམས་གསུམ་ (three realms)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་ཡི་ (genitive particle indicating possession)\n- སྣང་ནའང་ (even if it appears)\n- ཕུལ་ཡང་ (even if offered)\n\n\nEven if just a few mere fractions\nOf the qualities of the sole supreme collection of virtues\nAppear, then for the purpose of making offerings to that,\nEven offering the three realms would become insignificant.\n\n\nTechnical note: ཁམས་གསུམ་ (three realms) refers to the Buddhist cosmological concept of the desire realm, form realm, and formless realm.", + "translation": "Even if just a few mere fractions\nOf the qualities of the sole supreme collection of virtues\nAppear, then for the purpose of making offerings to that,\nEven offering the three realms would become insignificant." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough the far-seeing compassion of the Buddha,\nEven that which was prohibited is permitted for them.\n", - "translation": "Through the far-seeing compassion of the Buddha,\nEven that which was prohibited is permitted for them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ། །སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ། །ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if only a few partial qualities\nOf the supreme collection of excellent qualities\nAppear in someone, then in order to honor them,\nOffering the three realms would still be too little.\n", + "translation": "Even if only a few partial qualities\nOf the supreme collection of excellent qualities\nAppear in someone, then in order to honor them,\nOffering the three realms would still be too little." } } }, "392": { - "source": "ལོག་པར་ལྟུང་དང་མགོན་མེད་དང་།། བརྟུལ་ཞུགས་གནས་ལ་བགོ་བྱ་ཞིང་།། རན་པ་ཙམ་དུ་བཟའ་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Eat only what is needful; Share with those who have embraced the discipline, With those who are defenseless or have fallen into evil states.", + "source": "སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Since beings have a part in the birth of a buddha's supreme traits, they're similar to that extent and thus deserve veneration.", + "commentary_1": "ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་བསྟེན་པས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ཙམ་ཆ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་ཆའོ། །ཆ་བསྟུན་ནས་ཏེ། དེ་འདྲ་བར་བྱས་ནས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་རྒྱལ་ལ་ནི་གུས་བྱ།དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཞེས་པས་སེམས་ཅན་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བར་བརྗོད་པ་འདི་དག་ཙམ་དང་ཆ་བསྟུན་ནས་མཆོད་པར་བྱ་བའི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཆ་ཤས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོད་པས་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་ནི་ཆ་བསྟུན་ནས་སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nལོག་པར་ལྟུང་ (fallen into wrong views), མགོན་མེད་ (without protector)\n\nTo those fallen into wrong views and those without protector, and\n\nLine 2:\nབརྟུལ་ཞུགས་གནས་ (places of spiritual practice), བགོ་བྱ་ (should be distributed)\n\nTo places of spiritual practice, [offerings] should be distributed, and\n\nLine 3:\nརན་པ་ཙམ་དུ་ (in moderation), བཟའ་བྱ་ (should be eaten)\n\nOne should eat only in moderation.\n\nKey grammatical notes:\n- དང་ at the end of line 1 connects it to line 2\n- ཞིང་ at the end of line 2 indicates continuation to line 3\n- སྟེ་ at the end of line 3 suggests this is part of a larger set of instructions\n\nThis passage appears to be giving instructions on proper conduct, emphasizing compassion for those with wrong views or without protection, supporting places of spiritual practice, and practicing moderation in eating.", - "translation": "To those fallen into wrong views and those without protector, and To places of spiritual practice, [offerings] should be distributed, and One should eat only in moderation." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་(Buddha), ཆོས་མཆོག་(supreme Dharma), སྐྱེ་བའི་ཤས་(potential to arise), སེམས་ཅན་(sentient beings), མཆོད་བྱ་(object of veneration)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་པས་ན་: causal construction \"because of\"\n- ཆ་བསྟུན་ནས་: verbal phrase \"taking into account\"\n- རིགས་པར་འགྱུར་: future tense construction \"will become appropriate\"\n\n\nBecause sentient beings possess\nThe potential for the Buddha's supreme Dharma to arise,\nTaking this much into account through speech,\nIt will become appropriate to venerate sentient beings.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddha-nature (tathāgatagarbha) inherent in all sentient beings as the basis for treating them with respect.", + "translation": "Because sentient beings possess\nThe potential for the Buddha's supreme Dharma to arise,\nTaking this much into account through speech,\nIt will become appropriate to venerate sentient beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nShare with those who have fallen into wrong views, those without protection,\nAnd those abiding in ascetic practices.\nEat only in moderation.\n", - "translation": "Share with those who have fallen into wrong views, those without protection,\nAnd those abiding in ascetic practices.\nEat only in moderation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། །འདི་ཙམ་ངག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས། །སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince all sentient beings possess\nA share of the supreme qualities of the Buddha's teachings,\nBy respecting them to this degree through our speech,\nIt is fitting that sentient beings become objects of veneration.\n", + "translation": "Since all sentient beings possess\nA share of the supreme qualities of the Buddha's teachings,\nBy respecting them to this degree through our speech,\nIt is fitting that sentient beings become objects of veneration." } } }, "393": { - "source": "ཆོས་གོས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ་སྦྱིན།།", - "target_gt": "Give everything except the three robes of religion.", + "source": "གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །", + "target_gt": "Other than pleasing sentient beings, what way is there to repay those stalwart friends who act to bring immeasurable benefit?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གཡོ་ནི་སླུ་བའོ། །གང་དག་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་རྣམས་སོ། །ལན་ལྡོན་ཞེས་པ་ནི་བྱས་པ་ལ་དྲིན་ལན་ལྡོན་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྟོན་པས་སེམས་ཅན་བདག་གིར་མཛད་པ་དང་། བདག་ཏུ་མཛད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གུས་པར་རིགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། མ་གུས་པའི་ནོངས་པ་བཤགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་གུས་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡང་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་དུ་གྱུར་ཅིང་ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ནི་ལན་ལོན་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཆོས་གོས་ (dharma robes), གསུམ་ (three), མ་གཏོགས་པ་ (except for), སྦྱིན་ (give)\n\nGrammatical structure:\n- Nominalized exception clause (མ་གཏོགས་པ་) \n- Imperative verb (སྦྱིན་)\n\nGive [everything] except for the three dharma robes.\n\nNote: \"Three dharma robes\" (ཆོས་གོས་གསུམ་) refers to the three standard robes of a fully ordained Buddhist monastic.", - "translation": "Give [everything] except for the three dharma robes." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཡོ་མེད་ (unwavering), གཉེན་ (friend/ally), ཕན་པ་ (benefit), དཔག་མེད་ (immeasurable), མགུ་བྱ་ (to please/satisfy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ as a dative particle\n- མ་གཏོགས་པར་ indicating \"except for\" or \"other than\"\n- རྣམས་ as a plural marker\n- གིས་ as an instrumental particle\n\n\nMoreover, to those who have become unwavering friends\nAnd perform immeasurable benefits,\nOther than pleasing sentient beings,\nBy what else could one repay their kindness?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of benefiting sentient beings as the primary way to repay the kindness of one's spiritual friends or teachers.", + "translation": "Moreover, to those who have become unwavering friends\nAnd perform immeasurable benefits,\nOther than pleasing sentient beings,\nBy what else could one repay their kindness?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nGive everything except the three robes.", - "translation": "Give everything except the three robes." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་། །ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ། །སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMoreover, to those who have become unwavering friends\nAnd have performed immeasurable acts of benefit,\nWhat else could repay them\nOther than pleasing sentient beings?\n", + "translation": "Moreover, to those who have become unwavering friends\nAnd have performed immeasurable acts of benefit,\nWhat else could repay them\nOther than pleasing sentient beings?" } } }, "394": { - "source": "དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས།། ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ།།", - "target_gt": "The body, used to practice sacred teachings, Should not be harmed in meaningless pursuits.", + "source": "གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Since helping them repays those who forsake their bodies and go to the Incessant Hell, even when they inflict on you great harm, make all your actions solely excellent.", + "commentary_1": "དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །ཕན་པ་ནི་ཟད་པར་བྱེད་པའི་དོན་རྣམས་སོ། །ལན་ནི་སླར་གྱི་ལན་ནོ། །ལྡོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིར་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ནི་དགེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སོ། །", + "commentary_2": "གང་ཞིག་སེམས་ཅན་དོན་ལ་སྐུ་གཏོང་ཞིང་མནར་མེད་དུ་ཡང་འཇུག་པར་མཛད་པ་དེ་དག་ལ་སེམས་ཅན་དེ་ལ་ཕན་བཏགས་པས་ལན་ལོན་པར་འགྱུར་བས་ན། དེ་བས་ན་འདི་དག་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་ན་ཡང་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་བཟང་རྒུ་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ་བའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས།།\nKey terms: དམ་པའི་ཆོས་ (holy Dharma), སྤྱོད་པ (practice/conduct), ལུས་ (body)\nGrammar: Genitive particle འི་ connects དམ་པ and ཆོས་; ནི་ is a topic marker\n\nThe body of practicing the holy Dharma\n\nLine 2: ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ།།\nKey terms: ཕྲན་ཚེགས་ (trivial matters), ཆེད་དུ་ (for the sake of), གནོད་ (harm), མི་བྱ (do not do)\nGrammar: མི་ is a negation particle with བྱ (do)\n\n[One] should not harm [it] for the sake of trivial matters.\n\nNote: The term ལུས་ (body) here is metaphorical, referring to the entirety or essence of Dharma practice.", - "translation": "The body of practicing the holy Dharma [One] should not harm [it] for the sake of trivial matters." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྐུ་གཏོང་ (Giving up the body), མནར་མེད་ (Avīci hell), ཕན་བཏགས་ (Benefit conferred), ལན་ལོན་ (Repay kindness), གནོད་ཆེན་ (Great harm)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཕྱིར་...བས་ན། : \"Because...\" construction\n- དེ་བས་ : \"Therefore\"\n- ན་ཡང་ : Concessive particle \"even if\"\n\n\nBecause one who gives up their body to enter Avīci\nWill have repaid the kindness of those who benefited them,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should practice only the best towards all of them.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva practice of patience (kṣānti) and the repayment of kindness, even in extreme circumstances.", + "translation": "Because one who gives up their body to enter Avīci\nWill have repaid the kindness of those who benefited them,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should practice only the best towards all of them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe holy Dharma is the body of practice.\nDo not harm it for trivial reasons.\n", - "translation": "The holy Dharma is the body of practice.\nDo not harm it for trivial reasons." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ། །དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན། །དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་། །ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBecause one enters the Avici hell by giving up the body,\nAnd by benefiting others one repays their kindness,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should practice only the best towards all of them.\n", + "translation": "Because one enters the Avici hell by giving up the body,\nAnd by benefiting others one repays their kindness,\nTherefore, even if these beings cause great harm,\nOne should practice only the best towards all of them." } } }, "395": { - "source": "དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི།། བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "By acting thus the wishes of all beings Will swiftly and completely be attained.", + "source": "རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །", + "target_gt": "Meanwhile, how is it I—an ignoramus— am prideful and don't act like a true servant to those who have disregarded even their own bodies for my sake?", + "commentary_1": "རྗེར་གྱུར་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སྟེ། རྗེར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་པོ་དེ་རྣམས་ལའོ། །ང་རྒྱལ་ཇི་ལྟར་བྱ་སྟེ། བྲན་དུ་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གང་གི་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལ་ཡང་མི་གཟིགས་པར་གཏོང་བའི་ཡུལ་དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན་ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་པོ་མི་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), བྱས་ན་ (if done), སེམས་ཅན་ (sentient beings), \nབསམ་པ་ (wishes/intentions), མྱུར་དུ་ (quickly), རྫོགས་པར་ (fulfilled), འགྱུར་ (become)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with བྱས་ན་ (if done)\n- Future tense marker འགྱུར་ at the end\n\nIf [one] acts in that way, the wishes of sentient beings will quickly become fulfilled.\n\nNote: བསམ་པ་ can refer to thoughts, wishes, or intentions. Here, it likely refers to the aspirations or desires of sentient beings.", - "translation": "If [one] acts in that way, the wishes of sentient beings will quickly become fulfilled." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྗེ་(Lord), སྐུ་(Body), རྨོངས་པ་(Deluded), ང་རྒྱལ་(Pride), བྲན་(Servant)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་ (for now) sets the context\n- གང་ཕྱིར་...པ། དེ་ལ་... (because...therefore) structure\n- ཇི་ལྟར་ན། (how could) rhetorical question\n\n\nFor now, even my lord himself\nDoes not regard his own body.\nSo how could I, deluded,\nBe proud and not act as a servant?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the bodhisattva's selflessness and humility, contrasting it with the speaker's deluded state.", + "translation": "For now, even my lord himself\nDoes not regard his own body.\nSo how could I, deluded,\nBe proud and not act as a servant?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy doing so,\nThe wishes of sentient beings\nWill be quickly fulfilled.\n", - "translation": "By doing so,\nThe wishes of sentient beings\nWill be quickly fulfilled." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ། །དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན། །ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor a time, even one who has become my master,\nBecause they do not regard even their own body,\nHow then could I, in my delusion,\nBe arrogant and not act as their servant?\n", + "translation": "For a time, even one who has become my master,\nBecause they do not regard even their own body,\nHow then could I, in my delusion,\nBe arrogant and not act as their servant?" } } }, "396": { - "source": "སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་མ་དག་པར།། ལུས་འདི་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "They should not give up their bodies Whose compassionate thoughts are not yet pure.", + "source": "གང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ། །དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་། །དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས། །", + "target_gt": "Making them happy, whose happiness delights and injuries distress the lords of sages, brings all the lords of sages gratification, while harming them brings injury to the sages.", + "commentary_1": "གང་དག་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །དགྱེས་པ་ནི་མཉེས་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་སྟེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་དགའ་བས་སོ། །དེ་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལའོ། །གནོད་པ་ནི་རྣམ་པར་གཙེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གང་ཞིག་བདེ་བས་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་གྲུབ་པས་དགྱེས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གང་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་མི་དགྱེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་རྣམས་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་དེ་དག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་བཞེད་པའི་གེགས་བྱས་པས་ཐུབ་པ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), བསམ་པ་ (thought/intention), དག་པ་ (pure), ལུས་ (body), གཏང་བ་ (to give up/abandon)\n\nGrammatical notes:\n- མ་...པར construction indicates a negative condition\n- མི་བྱ་སྟེ is a negative imperative\n\nWithout purifying the intention of compassion,\nThis body should not be given up.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of not abandoning one's human body (which is considered precious for spiritual practice) without first developing genuine compassion.", - "translation": "Without purifying the intention of compassion, This body should not be given up." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ། །དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་། །དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདེ་བ (happiness), ཐུབ་རྣམས (sages/buddhas), དགྱེས (pleased), གནོད (harm), མི་དགྱེས (displeased)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་དག and གང་ལ for conditional statements\n- Parallel structure in the first two lines and last two lines\n- Use of འགྱུར to indicate future/resultant state\n\n\nThose by whose happiness the sages become pleased,\nAnd those by harming whom displeasure arises,\nBy delighting them, all sages are pleased,\nAnd by harming them, harm to the sages is done.\n\n\nTechnical note: ཐུབ་པ (thubpa) is often used as an epithet for the Buddha or realized sages, emphasizing their ability to overcome afflictions and attain enlightenment.", + "translation": "Those by whose happiness the sages become pleased,\nAnd those by harming whom displeasure arises,\nBy delighting them, all sages are pleased,\nAnd by harming them, harm to the sages is done." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout pure compassionate intention,\nOne should not give up this body.\n", - "translation": "Without pure compassionate intention,\nOne should not give up this body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་། །གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ། །དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་། །དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who bring joy to the sages through happiness,\nAnd those who, when harmed, cause the sages displeasure,\nBy delighting them, one pleases all the sages,\nAnd by harming them, one harms the sages themselves.\n", + "translation": "Those who bring joy to the sages through happiness,\nAnd those who, when harmed, cause the sages displeasure,\nBy delighting them, one pleases all the sages,\nAnd by harming them, one harms the sages themselves." } } }, "397": { - "source": "ཅི་ནས་འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་།། དོན་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་གཏང་ངོ།།", - "target_gt": "But let them be surrendered when, both now and in their futures lives, Great benefit is thereby gained.", + "source": "ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །", + "target_gt": "Just as no object of desire will bring happiness when your body is on fire, if you harm sentient beings, there is no way that those with great compassion could be pleased.", + "commentary_1": "རབ་ཏུ་སྐྱོ་བ་ཉིད་དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མེ་རབ་ཏུ་འབར་བས་ས་ཕྱོགས་ཀུན་མ་ལུས་པ་བསྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ཉིད་དཔེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ་ལ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱིས་ཡི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་གཞན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these lines and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཅི་ནས་ (by all means, in every way)\nདོན་ཆེན་ (great purpose, great meaning)\nསྒྲུབ་པ་ (accomplish, achieve)\nརྒྱུ་ (cause, means)\nགཏང་ (to give, to send forth)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་དང་གཞན་དུ་ཡང་ (here and elsewhere also)\n- སྒྲུབ་པའི་རྒྱུར་ (as a cause for accomplishing)\n- གཏང་ངོ་ (first person future/intentional ending)\n\nBy all means, here and elsewhere also,\nI shall give [this] as a cause for accomplishing great purposes.\n\nNote: The term དོན་ཆེན་ (great purpose) is often used in Buddhist contexts to refer to the welfare and enlightenment of all beings, but here it's translated literally to maintain precision.", - "translation": "By all means, here and elsewhere also, I shall give [this] as a cause for accomplishing great purposes." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། །\n", + "output": "For this Tibetan verse, I'll provide a breakdown and translation as requested:\n\nKey terms:\nལུས་(body), མེ་འབར་(blazing fire), འདོད་པ་(desires), སེམས་ཅན་(sentient beings), གནོད་པ་(harm), ཐུགས་རྗེ་ཆེ་(great compassionate ones)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་: \"Just as...likewise\" structure for comparison\n- ཀུན་ནས་: \"completely\" or \"entirely\"\n- མི་འགྱུར་བ་: negative future/potential\n- བྱས་ན་ཡང་: even if/although construction\n- ཐབས་མེད་: \"there is no way\" or \"it is impossible\"\n\n\nJust as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, even if harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the great compassionate ones to be pleased.\n\n\nTechnical note: ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ (the great compassionate ones) likely refers to bodhisattvas or highly realized beings who embody great compassion.", + "translation": "Just as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, even if harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the great compassionate ones to be pleased." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSo that here and elsewhere,\nIt may become a cause for accomplishing great purpose.\n", - "translation": "So that here and elsewhere,\nIt may become a cause for accomplishing great purpose." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ། །འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, when harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased.\n", + "translation": "Just as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, when harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased." } } }, "398": { - "source": "མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད།། མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་།། གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་།། མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན།།", - "target_gt": "Do not teach the Dharma to the disrespectful: To those who, though not sick, wrap cloths around their heads, To those who carry weapons, staffs, or parasols, To those who are with covered heads.", + "source": "དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །", + "target_gt": "Therefore I now confess all my misdeeds, which have caused harm to sentient beings and distressed all those endowed with great compassion. May all those whom I have displeased forgive me.", + "commentary_1": "གནོད་པ་ནི་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། སྨད་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་བའོ། །བྱས་པ་ཞེས་ནི་བསྐྱེད་པའོ། །མི་དགྱེས་པ་ནི་ཐུགས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའོ། །བཟོད་པར་གསོལ་བ་ནི་གང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བས་གནོད་པར་བྱས་པ་རྣམས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་བས་ན་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་སྡིག་པ་དེ་དེ་རང་སོ་སོར་བཤགས་པར་བགྱི་ཡིས་མི་དགྱེས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད།།\nKey terms: མ་གུས་པ་ (disrespectful), ཆོས་ (Dharma), མི་བཤད་ (not teach)\nDo not teach the Dharma to those who are disrespectful.\n\n2. མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་།།\nKey terms: མི་ན་བཞིན་དུ་ (while not ill), མགོ་དཀྲིས་ (head wrap)\n[Do not teach] to those wearing a head wrap while not ill, and\n\n3. གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་།།\nKey terms: གདུགས་ (parasol), འཁར་བ་ (staff), མཚོན་ (weapon), ཐོགས་ (holding)\n[Do not teach] to those holding a parasol, staff, or weapon, and\n\n4. མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན།།\nKey terms: མགོ་བོ་གཡོགས་པ་ (head covered), མིན་ (not)\n[Do not teach] to those with their heads covered.\n\nNote: This passage appears to be listing circumstances under which one should not teach the Dharma. The first line sets the context, and the subsequent lines continue the list, implying the phrase \"Do not teach\" from the first line.", - "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful. [Do not teach] to those wearing a head wrap while not ill, and [Do not teach] to those holding a parasol, staff, or weapon, and [Do not teach] to those with their heads covered." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་(beings), གནོད་བྱས་(harm done), ཐུགས་རྗེ་ཆེ་(great compassionate ones), མི་དགྱེས་(displeased), སྡིག་(negativities), བཤགས་(confess), བཟོད་པར་གསོལ་(request forbearance)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore) introduces the cause\n- གང་ (whatever) used as a relative pronoun\n- སོ་སོར་ (individually) modifies the confession\n- གང་ལགས་ (whatever it may be) qualifies the displeasure\n\n\nTherefore, due to the harm I have done to beings,\nWhatever displeasure I have caused to all the great compassionate ones,\nI individually confess today those negativities.\nWhatever displeasure there may be, I request the Sage's forbearance.\n\nTechnical note: \"Sage\" (ཐུབ་) here refers to the Buddha.", + "translation": "Therefore, due to the harm I have done to beings,\nWhatever displeasure I have caused to all the great compassionate ones,\nI individually confess today those negativities.\nWhatever displeasure there may be, I request the Sage's forbearance." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not teach the Dharma to those who are disrespectful.\nDo not teach to those who, though not ill, have their heads wrapped,\nOr to those carrying umbrellas, sticks, or weapons,\nOr to those with their heads covered.\n", - "translation": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful.\nDo not teach to those who, though not ill, have their heads wrapped,\nOr to those carrying umbrellas, sticks, or weapons,\nOr to those with their heads covered." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་། །སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས། །མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, by the harm I have done to beings,\nI have displeased all those of great compassion.\nToday I confess each of those misdeeds.\nI beseech the Sage to forgive whatever has displeased him.\n", + "translation": "Therefore, by the harm I have done to beings,\nI have displeased all those of great compassion.\nToday I confess each of those misdeeds.\nI beseech the Sage to forgive whatever has displeased him." } } }, "399": { - "source": "དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་།། སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན།།", - "target_gt": "To those upon the lower paths do not explain the vast and deep, Nor tutor women unaccompanied by men.", + "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། །", + "target_gt": "To please the tathagatas, from today onward I shall be the world's slave. Even if many beings stomp on my head or kill me, I won't strike back. Guardians of the world, be pleased!", + "commentary_1": "བྲན་ནི་བྲན་གྱི་དངོས་པོར་རོ། །མཆི་ཞེས་པ་ནི་བགྱིའོ་ཞེས་པའོ། །འགྲོ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འོ། །བདག་གིས་ཞེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", + "commentary_2": "ཕྱིན་ཆད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཉེས་པར་བགྱི་སླད་དུ་དེང་ནས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་ངེས་པར་བརྟུལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྲན་དུ་མཆི། འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱི་བོར་འཚོག་གམ་འགུམས་ཀྱང་དེ་ལ་མི་བསྡོ་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་རྣམས་དགྱེས་པར་མཛོད་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- དམན་ (humble/low)\n- ཟབ་ (profound)\n- རྒྱ་ཆེ་ (vast/extensive)\n- སྐྱེས་པ་ (man/male)\n- བུད་མེད་ (woman/female)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (locative particle)\n- དང་ (and/conjunction)\n- མེད་པར་ (without)\n- མིན་ (is not)\n\nHumble yet profound and vast;\nWithout [being] male, [it] is not female.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the nature of ultimate reality or emptiness (śūnyatā), which transcends ordinary dualistic concepts like male and female while being both humble and profound.", - "translation": "Humble yet profound and vast; Without [being] male, [it] is not female." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། །\n", + "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgata), དགྱེས་པར་བགྱི་ (to please), བྲན་ (servant), འགྲོ་མང་ (many beings), རྡོག་པས་ (with feet), འཚོག་ (trample), འགུམས་ (kill), མི་བསྡོ་ (not retreat), མགོན་ (protector)\n\n\nIn order to please the Tathāgatas,\nFrom this day forth, I become a servant to the world.\nLet many beings trample me with their feet,\nEven if killed, I will not retreat. May the world's protectors be pleased.\n\nNote: The phrase \"འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ།\" is a metaphorical expression of extreme humility and self-sacrifice, not to be taken literally.", + "translation": "In order to please the Tathāgatas,\nFrom this day forth, I become a servant to the world.\nLet many beings trample me with their feet,\nEven if killed, I will not retreat. May the world's protectors be pleased." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nProfound and vast for the lowly,\nNeither man nor woman without birth.\n", - "translation": "Profound and vast for the lowly,\nNeither man nor woman without birth." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ། །དེང་ནས་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི། །འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ། །འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn order to please the Tathagatas,\nFrom this day forward I will serve the world as a slave.\nLet the masses of beings trample upon my head,\nOr strike me dead, but I will not retaliate - may the Protector of the World be pleased.\n", + "translation": "In order to please the Tathagatas,\nFrom this day forward I will serve the world as a slave.\nLet the masses of beings trample upon my head,\nOr strike me dead, but I will not retaliate - may the Protector of the World be pleased." } } }, "400": { - "source": "དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ།། མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱད།།", - "target_gt": "And every Dharma, high or low, Expound with equal reverence.", + "source": "འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "There's no doubt they whose nature is compassion regard all of these beings as themselves. Those who are seen as sentient beings in nature are guardians in essence—why disrespect them?", + "commentary_1": "གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་གུས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཐུགས་རྗེའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པས་འགྲོ་བ་རྣམས་བདག་ཏུ་མཛད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཡིན་ན། གང་གི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དོ། །སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་རྗེ་བདག་ཉིད་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་དབྱིངས་མཉམ་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད་མགོན་པོ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཡིན་ཏེ་དེས་ན་བདག་ཉིད་ཅིའི་ཕྱིར་གུས་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདམན་(inferior), མཆོག་(supreme), ཆོས་(dharma), མཚུངས་པར་(equally), གུས་པས་(respectfully), ཀུན་ཏུ་(always), སྤྱད་(practice)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ is a particle indicating \"towards\" or \"with respect to\"\n- པས་ is an instrumental particle\n\nTowards inferior and supreme dharmas,\nWith equal respect, always practice.\n\nTechnical note: ཆོས་ (dharma) here likely refers to teachings or phenomena in general, encompassing both mundane and supramundane aspects.", - "translation": "Towards inferior and supreme dharmas, With equal respect, always practice." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། །\n", + "output": "For the given Tibetan verse:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ཐུགས་རྗེ་ (compassion), བདག་ (self/owner), ཐེ་ཚོམ་ (doubt), སེམས་ཅན་ (sentient beings), མགོན་ (protector)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཀུན་ (all these) modifies འགྲོ་བ་ (beings)\n- བདག་ཏུ་མཛད་པ་ (made as self) is a nominalized verb phrase\n- ཅི་ཕྱིར་ (why) introduces a rhetorical question\n\n\nThere is no doubt that the Compassionate One has made all these beings his very self. Seeing these very beings as his essence, why would one not revere that Protector as oneself?\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the bodhisattva's view of all beings as inseparable from oneself, rooted in great compassion.", + "translation": "There is no doubt that the Compassionate One has made all these beings his very self. Seeing these very beings as his essence, why would one not revere that Protector as oneself?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nToward all dharmas, both lesser and supreme,\nPractice with equal reverence in all ways.\n", - "translation": "Toward all dharmas, both lesser and supreme,\nPractice with equal reverence in all ways." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས། །བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད། །མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAll these beings are objects of his compassion;\nThere is no doubt that he has made them his own.\nSeeing these very beings as his essence,\nWhy do I not revere that protector as myself?\n", + "translation": "All these beings are objects of his compassion;\nThere is no doubt that he has made them his own.\nSeeing these very beings as his essence,\nWhy do I not revere that protector as myself?" } } }, "401": { - "source": "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ།། དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ།།", - "target_gt": "Those suited to the teachings of great scope Should not be introduced to lesser paths.", + "source": "འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། །", + "target_gt": "Just this is what will please the tathagatas. Just this is what fulfills my very own aims. Just this dispels the sufferings of the world, And therefore I will always do just this.", + "commentary_1": "མཉེས་པར་བྱེད། རངས་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དོན་ནི་སངས་རྒྱས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །རྟག་ཏུ་ནི་ངེས་པར་རོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་མགུ་བ་ལེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུར་བསྟན་པ་དང་། དེའི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་འབད་པར་གདམས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱེད་པ་འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། རང་གི་དོན་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་ཉིད་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nKey terms:\n- རྒྱ་ཆེན་ (vast, extensive)\n- ཆོས་ (Dharma)\n- སྣོད་ (vessel, container)\n- དམན་པ་ (inferior, lower)\n- སྦྱར་ (to apply, connect)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་པ (become, turned into) - past/perfect particle\n- མི་བྱ (should not do) - negative imperative\n\nThose who have become vessels of the vast Dharma\nShould not apply [themselves] to inferior teachings.\n\nTechnical note: \n- ཆོས་ (Dharma) refers to the Buddha's teachings in both instances, but with contrasting qualifiers (རྒྱ་ཆེན་ vs. དམན་པའི་).", - "translation": "Those who have become vessels of the vast Dharma Should not apply [themselves] to inferior teachings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(Tathāgata), མཉེས་བྱེད་(please), རང་དོན་(self-interest), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammar:\n- Use of འདི་ཉིད་ (this very) for emphasis\n- Repetitive structure with འང་ (also) and དེ་ (that)\n- Concluding with དེ་ལྟས་ (therefore)\n\n\nThis very [practice] pleases the Tathāgatas.\nThis very [practice] also accomplishes one's own purpose perfectly.\nThis very [practice] also dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this very [practice].\n\nNote: The repeated use of འདི་ཉིད་ (this very) emphasizes the importance and all-encompassing nature of the practice being discussed, likely referring to bodhicitta or the bodhisattva vows mentioned in the previous verse.", + "translation": "This very [practice] pleases the Tathāgatas.\nThis very [practice] also accomplishes one's own purpose perfectly.\nThis very [practice] also dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this very [practice]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nOne who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not engage in inferior teachings.\n", - "translation": "One who has become a vessel for the vast Dharma\nShould not engage in inferior teachings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན། །རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ། །དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་དེ་ཉིད་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nThis itself is what pleases the Tathagata.\nThis itself is also the perfect accomplishment of one's own purpose.\nThis itself is also what dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always do this very thing.\n", + "translation": "This itself is what pleases the Tathagata.\nThis itself is also the perfect accomplishment of one's own purpose.\nThis itself is also what dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always do this very thing." } } }, "402": { - "source": "སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་འདོར་མི་བྱ།། མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ།།", - "target_gt": "The rules of conduct you should not neglect Nor lead astray with talk of sūtras and of mantras.", + "source": "དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། །", + "target_gt": "Just as, when one of the king's men wreaks havoc on many people, even if able, the farsighted do not retaliate.", + "commentary_1": "མ་འོངས་པས་འཇིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གནོད་པར་བྱེད་པ་ནི་འཚེ་བར་བྱེད་པའོ། །མིག་རྒྱང་རིང་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་བལྟ་བའོ། །ནུས་ཀྱང་སྟེ་སྟོབས་ཀྱིས་ཐུབ་ཀྱང་ངོ་། །ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚིག་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མི་དགའ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པར་མི་ནུས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་སྟེ་ཕྱིས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་ལ་རྟོག་པ་དག་ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་དེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསྤྱོད་པ་(conduct/practice), ཡོངས་སུ་(completely), འདོར་(abandon), མི་བྱ་(should not do)\n\n[One] should not completely abandon [the] practice.\n\nLine 2:\nམདོ་(sūtra), སྔགས་(mantra), འདྲིད་(deceive/mislead), མི་བྱ་(should not do)\n\n[One] should not be misled by sūtra and mantra.\n\nNote: The term སྔགས་ (ngags) is often translated as \"tantra\" in some contexts, but here \"mantra\" is used to maintain a more literal translation. The phrase མི་བྱ་ (mi bya) is a negative imperative construction, indicating prohibition or strong advice against an action.", - "translation": "[One] should not completely abandon [the] practice. [One] should not be misled by sūtra and mantra." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་པོ་ (king), གནོད་བྱེད་ (harm), སྐྱེ་བོ་ (people), མིག་རྒྱང་རིང་པོ་ (far-sighted)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན་ introduces an analogy\n- ཀྱང་ (although) used twice for contrast\n- ནུས་ཀྱང་ (even though able)\n\n\nFor example, although some of the king's men\nHarm many people,\nFar-sighted people,\nEven though able, do not retaliate.\n\nTechnical note: This verse uses an analogy to illustrate a point about non-retaliation, likely in the context of Buddhist ethics.", + "translation": "For example, although some of the king's men\nHarm many people,\nFar-sighted people,\nEven though able, do not retaliate." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDo not completely abandon conduct.\nDo not be led astray by sutras and mantras.\n", - "translation": "Do not completely abandon conduct.\nDo not be led astray by sutras and mantras." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག །ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nFor example, even if some of the king's men\nHarm many people,\nThose people with far-sighted vision,\nThough capable, do not retaliate.\n", + "translation": "For example, even if some of the king's men\nHarm many people,\nThose people with far-sighted vision,\nThough capable, do not retaliate." } } }, "403": { - "source": "སོ་ཤིང་དང་ནི་མཆིལ་མ་དག། དོར་བ་ན་ནི་དགབ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "When you spit and throw away Your tooth sticks, you should cover them.", + "source": "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །", + "target_gt": "For he is not alone—his forces Are the forces of the king— Likewise do not look down upon Weak people who cause harm.", + "commentary_1": "ཉམ་ཆུང་བ་ནི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཁྱད་དུ་མི་གསོད་པ་ནི་སྔན་ཆན་མི་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་པུ་དཔུང་མེད་པ་བཞིན་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེའི་དཔུང་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ་འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་པར་མི་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསོ་ཤིང་ (tooth stick/toothbrush), མཆིལ་མ་ (saliva/spittle), དོར་བ་ (discard/throw away), དགབ་པར་བྱ (should be covered)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི and དག are connective particles\n- ན་ནི indicates a conditional or temporal clause\n\nWhen discarding tooth sticks and saliva, [they] should be covered.\n\nTechnical note: This verse likely refers to monastic rules of hygiene and etiquette, specifically the proper disposal of items used for oral care.", - "translation": "When discarding tooth sticks and saliva, [they] should be covered." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་པོ་ (king), མཐུ་སྟོབས་ (power/strength), གནོད་བྱེད་ (harmful being), ཉམ་ཆུང་ (weak/feeble), གསད་ (kill/slay)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། - \"it is not only this one\"\n- ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། - negative imperative construction\n\n\nThus, it is not only this one;\nIt is the power of the king's strength.\nLikewise, even a weak harmful being\nShould never be killed with contempt.\n\n\nThis verse appears to be cautioning against underestimating or mistreating others, even those who seem weak or insignificant, as they may have unseen power or connections. The comparison to a king's strength suggests that apparent weakness can be deceptive.", + "translation": "Thus, it is not only this one;\nIt is the power of the king's strength.\nLikewise, even a weak harmful being\nShould never be killed with contempt." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhen discarding toothsticks and spittle,\nOne should cover them up.", - "translation": "When discarding toothsticks and spittle,\nOne should cover them up." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི། །རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་མཐུ། །དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ། །འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, it is not just one thing;\nThe king's power is his strength.\nLikewise, even a weak enemy\nShould never be underestimated or killed carelessly.\n", + "translation": "Thus, it is not just one thing;\nThe king's power is his strength.\nLikewise, even a weak enemy\nShould never be underestimated or killed carelessly." } } }, "404": { - "source": "གཅི་ལ་སོགས་པ་འང་ལོངས་སྤྱོད་པའི།། ཆུ་དང་ཐང་ལ་དོར་བ་སྨད།།", - "target_gt": "And it is wrong to foul with urine and with other filth The fields and water fit for public use.", + "source": "འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །", + "target_gt": "For theirs are the forces of hell's keepers and of the compassionate. Just as subjects propitiate a tyrant, respect beings.", + "commentary_1": "ཐུགས་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ལ་སོགས་པས་ལྷག་པར་ཆད་པའི་ལས་དང་རྗེས་སུ་གནང་བ་ཐོབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་མགུ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མཉེས་པར་བྱ་བ་འདི་ཉིད་འདི་དག་འབྱུང་བའི་གནས་སོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེའི་དཔུང་སྟེ་གནོད་ལན་བྱེད་པ་དང་མི་དགྱེས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་གཏུམ་པོ་ཉེས་པ་ཆུང་ངུ་ཙམ་བྱས་པ་ལ་ཡང་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དེ་མགུ་བར་བྱ་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཅི་ (urine), ལོངས་སྤྱོད་ (use/enjoy), ཆུ་ (water), ཐང་ (ground/land), དོར་བ་ (discard/abandon), སྨད་ (disparage/condemn)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ་ (and so forth) indicates that urine is an example of other similar substances\n- འང་ (also/even) emphasizes the inclusion of urine\n- པའི་ (genitive/attributive particle) connects the first line to the second\n\nDiscarding urine and so forth, which are also [to be] used,\nIn water or on the ground is condemned.\n\nTechnical note: This appears to be a verse related to monastic discipline, likely discussing proper disposal of bodily waste.", - "translation": "Discarding urine and so forth, which are also [to be] used, In water or on the ground is condemned." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདམྱལ་བ་ (hell), སྲུང་མ་ (guardian), ཐུགས་རྗེ་ (compassion), དཔུང་ (army/force), དམངས་ (common people), རྒྱལ་ (king), གཏུམ་ (fierce), སེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་བ་ (please/satisfy)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (\"in that way\") used twice for comparison\n- བཞིན་ (\"like\") used for simile\n- བྱ་ at the end indicates a future/imperative\n\n\nIn this way, the guardians of hell\nAnd the compassionate ones are their forces.\nJust as the common people [please] a fierce king,\nOne should please all sentient beings.\n\n\nNote: This verse seems to be drawing a parallel between how people act towards powerful figures (like hell guardians or fierce kings) and how one should treat all sentient beings with similar care and respect.", + "translation": "In this way, the guardians of hell\nAnd the compassionate ones are their forces.\nJust as the common people [please] a fierce king,\nOne should please all sentient beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt is frowned upon to discard in water or on land\nThings like urine and other bodily waste products.\n", - "translation": "It is frowned upon to discard in water or on land\nThings like urine and other bodily waste products." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་། །དེ་ལྟར་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, the guardians of hell\nAnd those endowed with compassion are its army.\nIn this way, like a fierce king with his subjects,\nOne should please all sentient beings.\n", + "translation": "Thus, the guardians of hell\nAnd those endowed with compassion are its army.\nIn this way, like a fierce king with his subjects,\nOne should please all sentient beings." } } }, "405": { - "source": "ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་།། ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ།།", - "target_gt": "When eating, do not gobble noisily, Nor stuff and cram your gaping mouth.", + "source": "སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། །", + "target_gt": "Leave future buddhahood aside, Do you not see in this life That pleasing sentient beings brings Much glory, fame, and joy?", + "commentary_1": "དཔལ་ཆེ་བ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །སྐྱིད་པ་ནི་སེམས་སྐྱིད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱས་པ་ཡིས་མ་འོངས་པ་ན་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པ་ལྟ་ཞོག་གི ཚེ་འདི་ཉིད་ལའང་དཔལ་འབྱོར་ཆེ་བ་དང་སྙན་པར་གྲགས་པ་དང་སྐྱིད་པར་འགྱུར་བ་ཅིས་མ་མཐོང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ཁ་བཀང་བ་དང་སྒྲ་བཅས་དང་།།\nKey terms:\nཁ་བཀང་བ་ (mouth filled), སྒྲ་བཅས་ (with sound)\n\nLine 2: ཁ་གདངས་ནས་ནི་བཟའ་མི་བྱ།།\nKey terms:\nཁ་གདངས་ (mouth open), བཟའ་མི་བྱ་ (should not eat)\n\nGrammatical note: The structure uses a list format in the first line, followed by a prohibition in the second line.\n\n[With] mouth filled and with sound, and\n[With] mouth open, one should not eat.\n\nTechnical note: This appears to be a guideline for proper eating etiquette, likely from a monastic code of conduct or similar text on behavior.", - "translation": "[With] mouth filled and with sound, and [With] mouth open, one should not eat." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་ (please/satisfy), སངས་རྒྱས་ (Buddha), འགྲུབ་ (accomplish/achieve), དཔལ་ (glory/splendor), གྲགས་ (fame), སྐྱེད་ (generate/produce)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་བྱུང་བ་ཡི་ indicates \"arising from\" or \"resulting from\"\n- མ་འོངས་ refers to the future\n- ལྟ་ཞོག་ is an idiomatic expression meaning \"let alone\" or \"not to mention\"\n- ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ means \"in this very life\"\n- ཅིས་མ་མཐོང་ is a rhetorical question structure implying \"why not see?\"\n\n\nFrom pleasing sentient beings,\nLet alone accomplishing future Buddhahood,\nWhy not see that in this very life\nGreat splendor, fame, and prosperity will be generated?\n\n\nNote: This verse emphasizes the immediate and long-term benefits of pleasing or satisfying sentient beings, suggesting that such actions lead not only to eventual Buddhahood but also to more immediate positive results in one's current life.", + "translation": "From pleasing sentient beings,\nLet alone accomplishing future Buddhahood,\nWhy not see that in this very life\nGreat splendor, fame, and prosperity will be generated?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not eat with a full mouth, making noise,\nOr with your mouth wide open.\n", - "translation": "Do not eat with a full mouth, making noise,\nOr with your mouth wide open." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་། །གྲགས་དང་སྐྱེད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom pleasing sentient beings,\nLet alone achieving future Buddhahood,\nEven in this very life,\nWhy not see great glory, fame and prosperity arise?\n", + "translation": "From pleasing sentient beings,\nLet alone achieving future Buddhahood,\nEven in this very life,\nWhy not see great glory, fame and prosperity arise?" } } }, "406": { - "source": "རྐང་པ་བརྐྱངས་ཏེ་མི་འདུག་ཅིང་།། ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ།།", - "target_gt": "And do not sit with legs outstretched, Nor coarsely rub your hands together.", + "source": "འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། །", + "target_gt": "While in samsara, patience brings beauty and so forth, good health, prestige, a very long life, and a chakravarti's pleasures.", + "commentary_1": "འཁོར་ཚེ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཡང་དཔལ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "འདིར་མ་ཟད་ཀྱི་འཁོར་བར་གནས་པའི་ཚེ་ན་སྐྱེ་བ་གཞན་དུའང་བཟོད་པས་གཟུགས་མཛེས་པ་སོགས་དང་ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིས་ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་དུ་འཚོ་བ་དང་། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གནོད་བྱེད་ཐོག་མེད་དུས་ཀྱི་དྲིན་ཅན་ལ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་བདེ་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ། །བརྟགས་ན་ཁྲོ་བྱ་ཁྲོ་བྱེད་མ་གྲུབ་ཀྱི། །ཁྲོ་བས་རང་རྒྱུད་མ་སྲེགས་ཤེས་ལྡན་རྣམས། །ལེའུ་དྲུག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: རྐང་པ་བརྐྱངས་ཏེ་མི་འདུག་ཅིང་།།\n\nKey terms:\nརྐང་པ་ (legs/feet), བརྐྱངས་ (stretch out), མི་འདུག་ (do not sit/stay)\nཅིང་ (and, connecting particle)\n\nDo not sit with legs stretched out, and\n\nLine 2: ལག་པ་མཉམ་པར་མི་མཉེའོ།།\n\nKey terms:\nལག་པ་ (hands), མཉམ་པར་ (evenly/together), མི་མཉེའོ་ (do not rub)\n\nDo not rub [your] hands together.\n\nNote: These lines appear to be instructions on proper conduct or etiquette, likely in a monastic or formal setting. The use of མི་ (negative prefix) in both lines indicates prohibitions.", - "translation": "Do not sit with legs stretched out, and Do not rub [your] hands together." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nའཁོར་ཚེ་ (while in samsara), བཟོད་པ (patience), མཛེས (beauty), ནད་མེད་པ (free from illness), གྲགས་པ (fame), ཡུན་རིང་འཚོ་བ (long life), འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ (chakravartin/universal monarch)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས) to indicate means\n- སོགས་དང་ indicating \"and so forth\"\n- ཤིན་ཏུ intensifying \"very\"\n\n\nWhile in samsara, through patience one is beautiful and so forth,\nAnd through being free from illness and fame,\nOne attains very long life,\nAnd obtains the expanding bliss of a universal monarch.\n\n\nTechnical note: This verse describes the benefits of patience (བཟོད་པ) in both this life and future lives, culminating in rebirth as a chakravartin (འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ), a wheel-turning monarch in Buddhist cosmology.", + "translation": "While in samsara, through patience one is beautiful and so forth,\nAnd through being free from illness and fame,\nOne attains very long life,\nAnd obtains the expanding bliss of a universal monarch." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not sit with legs stretched out,\nNor rub your hands together idly.\n", - "translation": "Do not sit with legs stretched out,\nNor rub your hands together idly." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་ཐོབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen circling in samsara, patience brings beauty and other virtues.\nThrough good health and renown,\nOne attains extremely long life,\nAnd obtains the expanding bliss of a universal monarch.\n", + "translation": "When circling in samsara, patience brings beauty and other virtues.\nThrough good health and renown,\nOne attains extremely long life,\nAnd obtains the expanding bliss of a universal monarch." } } }, "407": { - "source": "བཞོན་པ་མལ་སྟན་གནས་དག་ཏུ།། བུད་མེད་གཞན་དང་གཅིག་མི་བྱ།།", - "target_gt": "Do not travel, sit, or stay alone With women of another house.", + "source": "དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། །", + "target_gt": "Thus with patience, be diligent. Enlightenment dwells in striving so. There is no motion without wind; No merit without diligence.", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་བཟོད་པ་བསྟན་ནས། བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་བཟོད་པ་ཡོད་པས་ན་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །", + "commentary_2": "བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་གདམས་པ་དང་། བརྩམ་བྱ་བརྩོན་འགྲུས་ཉིད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས་ཏེ་འབྱུང་གི བརྩོན་འགྲུས་མེད་པར་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་མི་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་རླུང་མེད་ན་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབཞོན་པ་ (mount, vehicle), མལ་སྟན་ (bed, seat), གནས་ (place), བུད་མེད་ (woman), གཞན་ (other), གཅིག་ (one, together), མི་བྱ་ (do not do)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ཏུ་ is a plural marker with locative particle, indicating \"in/at places\"\n- མི་བྱ་ is a negative imperative construction\n\nIn places of mounts, beds, and seats, do not be together with other women.\n\nTechnical note: This appears to be a monastic precept or ethical guideline, likely from a vinaya text, advising against improper conduct with women in specific locations.", - "translation": "In places of mounts, beds, and seats, do not be together with other women." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབཟོད་པ (patience), བརྩོན་འགྲུས (diligence/effort), བྱང་ཆུབ (enlightenment), རླུང་ (wind), བསོད་ནམས (merit)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དེ་ལྟར and འདི་ལྟར to connect ideas\n- Simile structure with བཞིན\n- Negation with མེད and མི་\n\n\nThus, with patience, one should initiate diligence.\nIn this way, through diligence, enlightenment abides.\nJust as without wind there is no movement,\nWithout the diligence of merit, [enlightenment] does not arise.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ (enlightenment) is often used as a shortened form of བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ (bodhisattva) in such contexts, but here it likely refers to the state of enlightenment itself.", + "translation": "Thus, with patience, one should initiate diligence.\nIn this way, through diligence, enlightenment abides.\nJust as without wind there is no movement,\nWithout the diligence of merit, [enlightenment] does not arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn vehicles, beds, seats, and dwellings,\nDo not be alone with another's wife.\n", - "translation": "In vehicles, beds, seats, and dwellings,\nDo not be alone with another's wife." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ། །འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས། །རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན། །བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, with patience, diligence is undertaken.\nIn this way, enlightenment abides in diligence.\nJust as there is no movement without wind,\nMerit does not arise without diligence.\n", + "translation": "Thus, with patience, diligence is undertaken.\nIn this way, enlightenment abides in diligence.\nJust as there is no movement without wind,\nMerit does not arise without diligence." } } }, "408": { - "source": "འཇིག་རྟེན་མ་དད་གྱུར་པ་ཀུན།། མཐོང་དང་དྲིས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "And all that you have seen, or have been told, To be a cause of scandal—that you should avoid.", + "source": "བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །", + "target_gt": "Diligence is a zest for virtue. What's contrary to that? To explain, It's laziness—clinging to the bad And sloth and self-disparagement.", + "commentary_1": "བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལེ་ལོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལེ་ལོ་ནི་ཕྱི་ཤོལ་ལོ། །ངན་ལ་ཞེན་པ་ནི་རྒོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞེན་པའོ། །སྒྱིད་ལུག་པ་ནི་ཡི་བསད་པའོ། །བསྡུས་པ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང་། གཉེན་པོ་སྤེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ལས་ལས་བྱུང་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤང་བྱ་ལེ་ལོ་བཤད་པ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོའི་དབྱེ་བ་བཤད་པར་བྱས་ན་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་མི་མཐུན་པ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ལེ་ལོ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་མ་བསྟན་ལ་ཞེན་པ་དང་། བདག་གིས་དགེ་བ་སྒྲུབ་མི་ནུས་ཞེས་སྒྱིད་ལུག་ནས་བདག་ཉིད་ལ་བརྙས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world, worldly people)\nམ་དད་ (lack faith, disbelieve)\nམཐོང་ (see, observe)\nདྲིས་ (ask, inquire)\nསྤང་བར་བྱ་ (abandon, give up)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་ (all) modifies the preceding phrase\n- དང་ connects the two verbs མཐོང་ and དྲིས་\n- ཏེ་ indicates the completion of an action before the next\n\nAll worldly people who lack faith,\nHaving seen and inquired about [them], [one] should abandon [them].\n\nTechnical note: This verse appears to be advising practitioners to distance themselves from those who lack faith in the Dharma, after careful observation and inquiry.", - "translation": "All worldly people who lack faith, Having seen and inquired about [them], [one] should abandon [them]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབརྩོན་(Diligence), དགེ་(Virtue), སྤྲོ་བ་(Joy/Enthusiasm), མི་མཐུན་ཕྱོགས་(Opposing factors), ལེ་ལོ་(Laziness), ཞེན་པ་(Attachment), སྒྱིད་ལུག་(Discouragement), བདག་ཉིད་བརྙས་པ་(Self-deprecation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འོ་ to mark the end of statements\n- ཡི་ genitive particle\n- གང་ as a relative pronoun\n\n\nDiligence is enthusiasm for virtue.\nIts opposing factors shall be explained:\nLaziness, attachment to negative things,\nDiscouragement, and self-deprecation.\n\nTechnical note: This verse defines diligence (བརྩོན་འགྲུས་, vīrya) as one of the six perfections (ཕར་ཕྱིན་, pāramitā) in Mahayana Buddhism, along with its antitheses.", + "translation": "Diligence is enthusiasm for virtue.\nIts opposing factors shall be explained:\nLaziness, attachment to negative things,\nDiscouragement, and self-deprecation." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAll those who have lost faith in the world,\nShould be abandoned after seeing and questioning.\n", - "translation": "All those who have lost faith in the world,\nShould be abandoned after seeing and questioning." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ། །ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་། །སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDiligence is joyfully engaging in virtue.\nIts opposite aspects will now be explained:\nLaziness, attachment to wrongdoing,\nDiscouragement, and self-deprecation.\n", + "translation": "Diligence is joyfully engaging in virtue.\nIts opposite aspects will now be explained:\nLaziness, attachment to wrongdoing,\nDiscouragement, and self-deprecation." } } }, "409": { - "source": "སོར་མོས་བརྡ་ནི་མི་བྱ་སྟེ།། གུས་དང་བཅས་པས་གཡས་པ་ཡི།། ལག་པ་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་།། ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Not rudely pointing with your finger, But rather with a reverent gesture showing With the whole right hand outstretched— This is how to indicate the road.", + "source": "སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Laziness arises from not wearying of samsaric pain, from craving sleep and savoring the pleasures of being indolent.", + "commentary_1": "ལེ་ལོའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྩོལ་བ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་རྩོལ་བ་ཉིད་བདེ་བ་སྟེ། དེའི་རོ་ཉམས་སུ་ལེན་པའོ། །དེ་ལ་ནི་གཉིད་དང་བློ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ནི་སྙེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་སྤོང་ཚུལ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང་། བྱ་བ་ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་དང་། སྒྱིད་ལུག་པའི་ལེ་ལོ་སྤོང་བའོ། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྙོམ་ལས་ཏེ་དགེ་བ་ལ་མི་བརྩོན་པར་ཡིད་དལ་དུ་གནས་པའི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཞེན་པ་དང་། གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པའི་སྲེད་པ་ཡིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའམ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ལས་སྙོམ་ལས་ཀྱི་བདེ་བའི་རོ་མྱང་བ་དང་། དེ་ལས་གཉིད་ལ་སྲེད་པ་འབྱུང་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nསོར་མོ (finger), བརྡ་ (gesture/sign), གུས་ (respect), གཡས་པ་ (right), ལག་པ་ (hand), ལམ་ (path/way)\n\nGrammatical notes:\n- མི་བྱ་སྟེ (negative imperative)\n- བཅས་པས (instrumental, \"with\")\n- ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ (by everyone, also)\n- བསྟན་པར་བྱ (future tense, \"should show\")\n\nOne should not make gestures with [one's] fingers.\nWith respect, using the right\nHand, everyone also\nShould show the way thus.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing proper etiquette, likely in a monastic or formal Buddhist context, emphasizing respectful behavior and proper ways of indicating directions.", - "translation": "One should not make gestures with [one's] fingers. With respect, using the right Hand, everyone also Should show the way thus." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྙོམ་ལས་ (laziness), བདེ་བའི་རོ་ (taste of pleasure), གཉིད་ (sleep), སྲེད་པ་ (craving), འཁོར་བ་ (samsara), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ལེ་ལོ་ (sloth)\n\nGrammatical notes:\n- Instrumental case: བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་ (by tasting the flavor of pleasure)\n- Genitive + ལ་བརྟེན་པ་ construction: གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་ (relying on sleep)\n- Ablative case: སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས་ (from not being weary of suffering)\n\n\nBy tasting the flavor of pleasure from laziness,\nAnd through craving that relies on sleep,\nFrom not being weary of samsara's suffering,\nSloth will arise nearby.\n\nTechnical note: ལེ་ལོ་ (sloth) is one of the five obscurations (སྒྲིབ་པ་ལྔ་) in Buddhist psychology.", + "translation": "By tasting the flavor of pleasure from laziness,\nAnd through craving that relies on sleep,\nFrom not being weary of samsara's suffering,\nSloth will arise nearby." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not point with your finger.\nInstead, with respect,\nEveryone should use\nTheir right hand to indicate the way.\n", - "translation": "Do not point with your finger.\nInstead, with respect,\nEveryone should use\nTheir right hand to indicate the way." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱང་དང་། །གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས། །ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThrough savoring the taste of laziness's pleasure,\nAnd craving that relies on sleep,\nNot wearying of samsara's suffering,\nSloth will arise and grow near.\n", + "translation": "Through savoring the taste of laziness's pleasure,\nAnd craving that relies on sleep,\nNot wearying of samsara's suffering,\nSloth will arise and grow near." } } }, "410": { - "source": "ལག་པ་ཤས་ཆེར་བསྐྱོད་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "Do not wave your arms with uncouth gestures.", + "source": "ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། །", + "target_gt": "Stalked by the afflictions, you've walked into the trap of birth. You've entered the maw of the Lord of Death. Do you still not understand?", + "commentary_1": "ལེ་ལོ་གཏོང་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་རྒྱ་སྟེ་ཉ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་ནི་འདྲའོ། །དེས་བཤོར་ཏེ་མི་བཟུང་ནས་མི་གཏོང་ངོ་། །སྐྱེ་བ་ཉིད་སྐྱེ་བའི་རྒྱའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བརྩོན་བའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྦྱོར་བར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚེ་འདི་མི་རྟག་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངེས་པ་དང་། མྱུར་དུ་འཆི་བ་བསམས་ནས་བསྐུལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་རྒྱ་པས་བཤོར་ཏེ་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས་འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ་ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nལག་པ་ (hand), བསྐྱོད་ (move), མིན་ (negation), ཤས་ཆེར་ (for the most part)\n\nGrammatical structure:\n- ཏེ at the end indicates this is part of a larger statement or list\n\nFor the most part, [one's] hands are not moved,\n\nNote: This line appears to be describing a meditative posture or instruction, likely part of a longer set of guidelines.", - "translation": "For the most part, [one's] hands are not moved," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), རྒྱ་ (net), བཤོར་ (caught), སྐྱེ་བ་ (birth), འཆི་བདག་ (Lord of Death)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis\n- ཆུད་གྱུར་ and སོང་གྱུར་ indicate completed actions\n- Final line is a rhetorical question\n\n\nCaught in the net of afflictions,\nFallen into the net of birth,\nGone into the mouth of the Lord of Death—\nDo you still not understand?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the cycle of saṃsāra, highlighting how beings are trapped by afflictions (kleśas), leading to rebirth and ultimately death. The rhetorical question at the end serves as a wake-up call to the urgency of spiritual practice.", + "translation": "Caught in the net of afflictions,\nFallen into the net of birth,\nGone into the mouth of the Lord of Death—\nDo you still not understand?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nDo not move your hands excessively.", - "translation": "Do not move your hands excessively." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་རྒྱ་བས་བཤོར་ནས་ནི། །སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས། །འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ། །ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving been swept away by the net of afflictions,\nAnd fallen into the net of birth,\nYou have entered the mouth of the Lord of Death.\nHow is it that you still do not understand?\n", + "translation": "Having been swept away by the net of afflictions,\nAnd fallen into the net of birth,\nYou have entered the mouth of the Lord of Death.\nHow is it that you still do not understand?" } } }, "411": { - "source": "ཅུང་ཟད་བསྐྱོད་ལ་སྒྲ་བསྒྲགས་པ།། སེ་གོལ་ལ་སོགས་བརྡ་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Express yourself instead with unobtrusive signs, With gentle sounds and finger snaps.", + "source": "རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། །", + "target_gt": "Have you not seen that your compeers are being killed, one after another? Still, even so you fall asleep, just like a buffalo with a butcher.", + "commentary_1": "རང་སྡེ་ནི་རང་དང་རིགས་མཐུན་པའི་སྲིད་པ་རྣམས་སོ། །རང་གི་སྡེ་ཚན་དེ་རྣམས་རིམ་གྱིས་བསད་ཅིང་ཁ་བཏགས་ན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། གང་དུ་ཅི་ཞིག་ལྟ་ཞིང་བསྡད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གདོལ་པས་ཁྲིད་པའི་མ་ཧེ་བཞིན། །རང་གི་སྡེ་ཚན་གསོད་པ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཡང་ཁྱོད་གཉིད་ལོག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་པའོ། །", + "commentary_2": "རང་གི་སྡེ་ཚན་རྣམས་འཆི་བདག་གིས་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ་སྟེ་གྱུར་བཞིན་དུ། འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གདོལ་པས་རིམ་གྱིས་གསོད་པའི་མ་ཧེ་གཉིད་ལོག་པ་ལྟར་བླུན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཅུང་ཟད་ (a little, slightly), བསྐྱོད་ (move), སྒྲ་ (sound), བསྒྲགས་པ་ (proclaim, announce)\n\nLine 2:\nསེ་གོལ་ (finger-snapping), ལ་སོགས་ (and so forth), བརྡ་ (signal), བྱ་ (do)\n\nKey grammatical structures:\n- ལ་ in line 2 functions as a connector, indicating \"and\" or \"etcetera\"\n- སྟེ་ at the end of line 2 indicates that this is part of a larger statement or instruction\n\nWhen moving slightly, make a sound;\nGive signals such as finger-snapping and so forth.\n\nNote: This appears to be an instruction for ritual or meditative practice, likely describing how to make subtle movements and signals during a ceremony or meditation session.", - "translation": "When moving slightly, make a sound; Give signals such as finger-snapping and so forth." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརང་སྡེ་ (one's own group/faction), རིམ་གྱིས་ (gradually), གསོད་པ་ (killing), མཐོང་བ་ (to see), གཉིད་ (sleep), བརྟེན་པ་ (to rely on), གདོལ་པ་ (outcast/chandala), མ་ཧེ་ (buffalo)\n\n\nHave you not seen how your own faction\nIs gradually being killed?\nYet [you are] relying on sleep,\nLike an outcast and a buffalo.\n\nNotes:\n- The verse uses rhetorical questions and similes to convey its message.\n- \"གདོལ་པ་\" (outcast) likely refers to a person of low social status, often used in Buddhist texts to denote someone unaware or careless.\n- The comparison to a buffalo implies dullness or lack of awareness.", + "translation": "Have you not seen how your own faction\nIs gradually being killed?\nYet [you are] relying on sleep,\nLike an outcast and a buffalo." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMove slightly and make a sound,\nGive signals such as finger snapping and so on.\n", - "translation": "Move slightly and make a sound,\nGive signals such as finger snapping and so on." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ། །འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་། །གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHave you not seen how you gradually kill your own kind?\nYet you rely on sleep,\nLike an outcast or a buffalo.\n", + "translation": "Have you not seen how you gradually kill your own kind?\nYet you rely on sleep,\nLike an outcast or a buffalo." } } }, "412": { - "source": "གཞན་དུ་མ་བསྡམས་པར་འགྱུར་རོ།།", - "target_gt": "For acting otherwise is impolite excess.", + "source": "ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། །", + "target_gt": "When all around the ways are blocked And the Lord of Death is watching you, How is it you enjoy your food? How can you like so much to sleep?", + "commentary_1": "དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །", + "commentary_2": "ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ་འཆི་བདག་གིས་ནི་གསད་བྱར་བལྟས་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་ལ་དགའ་ཞིང་། འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། ལམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་འཆི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བཀག །དོགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་དགའ་ཞིང་སྤྱོད། །འགྲོ་བ་འདི་ལྟ་བུར་ནི་འཁོད་པ་ལ། །སྐྱེ་བོ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཆི་བར་ངེས་ཀྱང་འཆིར་ཉེ་བ་ན་དགེ་བ་སྒྲུབ་པས་ཆོག་གོ་སྙམ་ན། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ཚེ་འདི་གནོད་མང་རླུང་གིས་བཏབ་པ་ཡི། །ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་བས་ཀྱང་མི་རྟག་ན། །དབུགས་འབྱུང་དབུགས་རྔུབ་གཉིད་ཀྱི་ལོག་པ་ལས། །སད་ཁོམ་གང་ལགས་དེ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགཞན་དུ་ (elsewhere, otherwise)\nམ་བསྡམས་པར་ (not restrained, unbridled)\nའགྱུར་ (become, transform)\nརོ (final particle indicating statement)\n\nGrammatical structure:\n- Negation with མ་\n- པར་ indicating adverbial usage\n- Final verb འགྱུར་ with statement particle རོ\n\n[They] will become unrestrained elsewhere.\n\nNote: The subject is implied from context, likely referring to mental afflictions or negative behaviors that will become uncontrolled if not properly addressed.", - "translation": "[They] will become unrestrained elsewhere." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། །\n", + "output": "Key terms:\nལམ་(path), བཀག་(blocked), འཆི་བདག་(Lord of Death), བལྟས་(watched), ཟ་(eat), གཉིད་ལོག་(sleep)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་སུ་ indicates completed action\n- བཞིན་དུ་ expresses \"while\" or \"as\"\n- ཇི་ལྟར་...ཇི་ལྟར་ structure for rhetorical questions\n\n\nWith all paths completely blocked,\nWhile the Lord of Death watches,\nHow can you delight in eating?\nHow can you enjoy sleeping like this?\n\nNote: This verse emphasizes the urgency of practice in the face of impermanence and death.", + "translation": "With all paths completely blocked,\nWhile the Lord of Death watches,\nHow can you delight in eating?\nHow can you enjoy sleeping like this?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nOtherwise, it will become unrestrained.", - "translation": "Otherwise, it will become unrestrained." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ། །འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་། །འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWith all paths blocked,\nAs the Lord of Death looks on,\nHow can you eat with pleasure?\nHow can you sleep contentedly like this?\n", + "translation": "With all paths blocked,\nAs the Lord of Death looks on,\nHow can you eat with pleasure?\nHow can you sleep contentedly like this?" } } }, "413": { - "source": "མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར།། འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Lie down to sleep in the preferred direction, In the posture of the Buddha when he passed into nirvāṇa.", + "source": "མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "You will die soon, so until then gather the accumulations. At that time, even if you give up sloth, what can you do when it's too late?", + "commentary_1": "འཆི་བདག་ཉེ་བར་གྱུར་པས་ལེ་ལོ་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་གང་ཞིག་ཚགས་སུ་བཅུག་པ་ནི་ནད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆས་པ་ནི་བསྡོགས་སུ་བཅུག་པའོ། །", + "commentary_2": "མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས་ཇི་སྲིད་འཆི་བར་མ་ཐུག་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་གསག་བྱའི་འཆི་བས་ཐུག་པ་དེའི་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི་དགེ་བ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་དུས་མ་ཡིན་པས་ལེ་ལོ་སྤངས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: མགོན་པོ་མྱ་ངན་འདས་གཟིམས་ལྟར།།\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་ (Protector), མྱ་ངན་འདས་ (parinirvāṇa), གཟིམས་ (sleep/lie down, honorific)\n\nGrammar: ལྟར་ (like/as) at the end indicates a simile\n\nLike the Protector lying down in parinirvāṇa,\n\nLine 2: འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་བར་བྱ།།\n\nKey terms:\nའདོད་པའི་ཕྱོགས་ (right side), ཉལ་ (lie down), བྱ་ (do)\n\nGrammar: བར་བྱ་ construction indicates \"should do\"\n\n[One] should lie down on the right side.\n\nNote: This instruction refers to the Buddha's parinirvāṇa posture, traditionally lying on the right side.", - "translation": "Like the Protector lying down in parinirvāṇa, [One] should lie down on the right side." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམྱུར་བ་ (quickly), འཆི་འགྱུར་ (will die), ཚོགས་བསག་ (accumulate merit), ལེ་ལོ་ (laziness), དུས་མ་ཡིན་པ (untimely)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ indicates \"as long as\" or \"while\"\n- བྱ at the end of lines 2 and 4 indicates imperative mood\n\n\nSince one will quickly die,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nEven if laziness is abandoned then,\nWhat can be done when it's too late?\n\nNote: This verse emphasizes the urgency of spiritual practice in the face of impermanence.", + "translation": "Since one will quickly die,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nEven if laziness is abandoned then,\nWhat can be done when it's too late?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike the Protector who passed into nirvana,\nOne should lie down on one's right side.\n", - "translation": "Like the Protector who passed into nirvana,\nOne should lie down on one's right side." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས། །ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་བསག་བྱ། །དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི། །དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince death will come swiftly,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nAt that time, even if laziness is abandoned,\nWhat can be done when it is too late?\n", + "translation": "Since death will come swiftly,\nFor as long as possible, accumulate merit.\nAt that time, even if laziness is abandoned,\nWhat can be done when it is too late?" } } }, "414": { - "source": "ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ།། ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར།།", - "target_gt": "And first with vigilance decide That you’ll be quick to rise again.", + "source": "འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "This is undone, this just begun, And this remains but halfway done. The Lord of Death will suddenly come, And you will think, \"Alas, I'm finished!\"", + "commentary_1": "དུས་མ་ཡིན་པའི་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་ནི་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་ཏེ། མ་བྱས་པ་ནི་མ་བརྩམས་པའོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་ཨེ་མའོ། །དེ་རིང་འདིར་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སེམས་ཏེ། ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་འོག་ནས་འབྱུང་བ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱ་བ་འདི་ནི་མ་བྱས་ཤིང་འདིའི་མགོ་བརྩམས་པ་དང་འདི་ཕྱེད་ཙམ་བྱས་པར་གནས་པ་ལ་གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་གྱུར་ནས་ཀྱི་ཧུད་བདག་འཆི་བས་བཅོམ་མོ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཤེས་བཞིན་མྱུར་དུ་ལྡང་སེམས་ལ།།\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་ (mindfulness/awareness), མྱུར་དུ་ (quickly), ལྡང་ (to rise), སེམས་ (mind)\n\nLine 2: ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྦྱར།།\nKey terms:\nཐོག་མ་ཉིད་དུ་ (at the very beginning), ངེས་པར་ (definitely), སྦྱར་ (to apply/engage)\n\nTo the mind that quickly rises with mindfulness,\nAt the very beginning, [one] must definitely apply [this].\n\nNote: The particle ལ at the end of the first line indicates that the mind is the object to which something is being applied, as clarified in the second line.", - "translation": "To the mind that quickly rises with mindfulness, At the very beginning, [one] must definitely apply [this]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམ་བྱས་ (not done), བརྩམས་པ་ (begun), ཕྱེད་ (half), འཆི་བདག་ (Lord of Death), ཀྱི་ཧུད་ (alas), བཅོམ་ (destroyed)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize the subject\n- ལ as a locative particle\n- ནས་ནི indicating sequence of events\n- ཞེས་introducing reported speech or thought\n\n\nWhen this has not been done but only begun,\nAnd when this is half-completed,\nIf suddenly the Lord of Death comes,\nOne will think, \"Alas, I am destroyed!\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the importance of completing spiritual practice before death arrives unexpectedly, a common theme in Tibetan Buddhist teachings on impermanence and the urgency of practice.", + "translation": "When this has not been done but only begun,\nAnd when this is half-completed,\nIf suddenly the Lord of Death comes,\nOne will think, \"Alas, I am destroyed!\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWith mindful awareness, swiftly arise in mind;\nFrom the very beginning, apply yourself with certainty.\n", - "translation": "With mindful awareness, swiftly arise in mind;\nFrom the very beginning, apply yourself with certainty." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་། །འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ། །གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི། །ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen this task is not yet begun,\nOr only halfway completed,\nIf suddenly the Lord of Death arrives,\nOne will think with anguish, \"Alas, I am ruined!\"\n", + "translation": "When this task is not yet begun,\nOr only halfway completed,\nIf suddenly the Lord of Death arrives,\nOne will think with anguish, \"Alas, I am ruined!\"" } } }, "415": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག། ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས།།", - "target_gt": "The actions of the Bodhisattva Are unbounded, so the Teachings say.", + "source": "མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །", + "target_gt": "You'll watch your relatives lose all hope as tears roll down their faces, their eyes red and swollen from grief. You'll see the faces of Yama's messengers.", + "commentary_1": "མྱ་ངན་ནི་འབྲལ་བར་འགྱུར་བའི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །ཤུགས་ནི་དེའི་རྒྱུན་འཇུག་པའོ། །སྐྲངས་པ་ནི་དེས་སྦོས་པའོ། །དེའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ནས་མཆི་མ་འཛག་པ་ནི་འབབ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་གདོང་པ་ནི་གདོང་ངོ་། །ཉེ་དུ་སྟེ་གཉེན་འབྲེལ་རྣམས་ཀྱི་གདོང་དུ་ཡང་ལྟའོ། །དེ་ནས་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྣང་བའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །", + "commentary_2": "བདག་དང་འབྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པའི་མིག་དམར་པོར་གྱུར་ཅིང་གདོང་ལས་མཆི་མ་འཛག་པའི་ཉེ་དུ་རྣམས་བདག་ལ་གསོན་པའི་རེ་ཐག་ཆད་པ་ན། བདག་དམྱལ་བར་འཁྲིད་པར་བྱེད་པའི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ་ཞིང་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva)\nསྤྱོད་པ་ (conduct, practices)\nཚད་མེད་པ་ (immeasurable, limitless)\nགསུངས་པ་ (taught, spoken)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ is a plural marker\n- ལས་ here indicates \"from among\"\n\nFrom among the immeasurable bodhisattva practices that have been taught,\n\nTechnical note: \nThe term བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva) is left untranslated as it's a crucial Buddhist technical term.", - "translation": "From among the immeasurable bodhisattva practices that have been taught," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམྱ་ངན་ (sorrow), སྐྲངས་པ་ (swollen), མིག་དམར་ (red eyes), མཆི་མ་ (tears), ཉེ་དུ་ (relatives), རེ་ཐག་ཆད་པ་ (hopeless), གཤིན་རྗེ་ (Yama), ཕོ་ཉ་ (messenger)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ indicates instrumental case\n- ལ་ indicates locative case\n- དང་ connects clauses\n\n\nWith eyes swollen by the force of sorrow,\nTears stream down the reddened face.\nRelatives are without hope,\nAnd one beholds the face of Yama's messenger.\n\n\nNote: This verse describes the appearance and emotional state of someone facing death or extreme grief, emphasizing the physical manifestations of sorrow and the sense of hopelessness.", + "translation": "With eyes swollen by the force of sorrow,\nTears stream down the reddened face.\nRelatives are without hope,\nAnd one beholds the face of Yama's messenger." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFrom the boundless practices of the bodhisattvas,\nThe immeasurable ones have been proclaimed.", - "translation": "From the boundless practices of the bodhisattvas,\nThe immeasurable ones have been proclaimed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི། །མིག་དམར་གདོང་ལ་མཆི་མ་འཛག །ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་། །གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་བལྟ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith eyes swollen from the force of sorrow,\nTears stream down reddened faces.\nRelatives lose all hope,\nAs they gaze upon the messenger of death.\n", + "translation": "With eyes swollen from the force of sorrow,\nTears stream down reddened faces.\nRelatives lose all hope,\nAs they gaze upon the messenger of death." } } }, "416": { - "source": "སེམས་སྦྱོང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི།། ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Of these, until the goal is won, Embrace the practices that purify your mind.", + "source": "རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "Recalling your misdeeds with anguish and hearing the din of hell, the dread will make you foul yourself with filth. When you become intoxicated, what will you do?", + "commentary_1": "གདུང་བ་ནི་ཕྱིས་འགྱོད་པས་ཟིན་པའོ། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བས་ལུས་ལ་གོས་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "རང་གི་སྡིག་པ་རྣམས་དྲན་པས་གདུངས་པ་དང་། དམྱལ་བའི་སྨྲེ་སྔགས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས་བདག་ཀྱང་དེར་འགྲོའོ་སྙམ་སྟེ་སྐྲག་པས་མི་གཙང་བ་དབང་མེད་དུ་ཟག་པས་ལུས་ལ་གོས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མྱོས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་དགེ་བ་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་སྦྱོང་བ་ (mind training), སྤྱོད་པ་ (conduct/practice), ངེས་པར་ (certainly), དེ་སྲིད་ (as long as), སྤྱད་པར་བྱ་ (should be practiced)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ is a genitive particle connecting སེམས་སྦྱོང་བ་ and སྤྱོད་པ་\n- ནི་ is a topic marker\n- པར་ in སྤྱད་པར་བྱ་ indicates the infinitive form\n\nThe practice of mind training, certainly for that duration, should be practiced.\n\nTechnical note: སེམས་སྦྱོང་བ་ (mind training) refers to the specific Tibetan Buddhist practice of lojong.", - "translation": "The practice of mind training, certainly for that duration, should be practiced." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nསྡིག་(sin), གདུང་བ་(torment), དམྱལ་བ་(hell), སྐྲག་པ་(fear), མི་གཙང་(impure), མྱོས་པ་(intoxicated)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས/ཡིས to indicate causation\n- ཅི་ཞིག་བྱ་ as a rhetorical question structure\n\n\nTormented by recollection of one's sins,\nAnd by hearing the sounds of hell,\nTerrified, one's body smeared with filth,\nWhat is to be done when intoxicated thus?\n\nNote: \"Intoxicated\" here likely refers to a state of mental confusion or disturbance rather than literal intoxication.", + "translation": "Tormented by recollection of one's sins,\nAnd by hearing the sounds of hell,\nTerrified, one's body smeared with filth,\nWhat is to be done when intoxicated thus?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe practice of training the mind\nShould certainly be engaged in for that long.\n", - "translation": "The practice of training the mind\nShould certainly be engaged in for that long." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་། །དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས། །སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་། །མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen tormented by remembering one's own misdeeds,\nAnd hearing the sounds of hell,\nTerrified, with an unclean body and clothes,\nWhat should one do when becoming intoxicated?\n", + "translation": "When tormented by remembering one's own misdeeds,\nAnd hearing the sounds of hell,\nTerrified, with an unclean body and clothes,\nWhat should one do when becoming intoxicated?" } } }, "417": { - "source": "ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ།། ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་།། རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་ནས།། ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ།།", - "target_gt": "Reciting thrice by day and thrice by night, The Sūtra in Three Sections, Relying on the Buddhas and the Bodhisattvas, Purify the rest of your transgressions.", + "source": "ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། །", + "target_gt": "If like a living, writhing fish, you have such terror in this life, what of the intense suffering of hell from the misdeeds you've done?", + "commentary_1": "དེའི་ཕྱིར་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །དམྱལ་བའི་ལས་བྱུང་བའི་འཇིགས་པ་ནི་དམྱལ་བའོ། །དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མི་ཟད་པའོ། །སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ནི་ཚེ་འདིར་འཆི་བ་ན་ཉ་གསོན་བྱེ་ཚན་ལ་འགྲེ་བ་ལྟ་བུའི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན་སྡིག་པ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་དངོས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་དགོས་པས་འཇིགས་པར་རིགས་ཏེ། དམྱལ་བ་བྲིས་པ་མཐོང་དང་ཐོས་པ་དང་། །དྲན་དང་བཀླགས་དང་གཟུགས་སུ་བགྱིས་པས་ཀྱང་། །འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པར་བགྱིད་ན་མི་བཟད་པའི། །རྣམ་སྨིན་ཉམས་སུ་མྱོང་ན་སྨྲོས་ཅི་འཚལ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ།།\nKey terms: ཉིན་(day), མཚན་མོ་(night), ལན་གསུམ་(three times)\nThree times during the day and night,\n\n2. ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་།།\nKey terms: ཕུང་པོ་གསུམ་པ་(Three Heaps Sūtra), གདོན་(recite)\nOne should recite the Three Heaps Sūtra, and\n\n3. རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་ནས།།\nKey terms: རྒྱལ་(victorious ones), བྱང་ཆུབ་སེམས་(bodhicitta), བརྟེན་(rely on)\nRelying on the Victorious Ones and bodhicitta,\n\n4. ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ།།\nKey terms: ལྟུང་བ་(downfall), ལྷག་མ་(remainder), ཞི་(pacify)\nOne should pacify the remainder of [one's] downfalls by this [means].\n\nTechnical note: ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ (Three Heaps Sūtra) refers to the Triskandha Sūtra, a confession text used in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "Three times during the day and night, One should recite the Three Heaps Sūtra, and Relying on the Victorious Ones and bodhicitta, One should pacify the remainder of [one's] downfalls by this [means]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉ་གསོན་(live fish), འགྲེ་བ་(writhing), འཇིགས་(fear), སྡིག་(negative actions), དམྱལ་བ་(hell), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟའི་ (like, comparative particle)\n- ན་ (conditional particle)\n- མི་བཟད་པའི་ (unbearable, attributive)\n\n\nIf you, like a live fish writhing,\nAre filled with fear in this very life,\nWhat need is there to mention\nThe unbearable sufferings of hell from negative actions?\n\nTechnical note: This verse employs a rhetorical question to emphasize the severity of karmic consequences, contrasting immediate fear with future hellish torments.", + "translation": "If you, like a live fish writhing,\nAre filled with fear in this very life,\nWhat need is there to mention\nThe unbearable sufferings of hell from negative actions?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThree times during day and night,\nOne should recite the Three Heaps Sutra.\nRelying on the Buddha and bodhicitta,\nThus pacify the remainder of downfalls.\n", - "translation": "Three times during day and night,\nOne should recite the Three Heaps Sutra.\nRelying on the Buddha and bodhicitta,\nThus pacify the remainder of downfalls." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི། །ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན། །སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི། །སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf in this life you are filled with fear,\nLike a fish flopping on dry land,\nWhat need is there to speak of\nThe unbearable sufferings of hell\nThat result from evil deeds?\n", + "translation": "If in this life you are filled with fear,\nLike a fish flopping on dry land,\nWhat need is there to speak of\nThe unbearable sufferings of hell\nThat result from evil deeds?" } } }, "418": { - "source": "རང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་།། གནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་།། བསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི།། གནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ།།", - "target_gt": "Wherever and whenever and whatever you are doing, For your sake or the sake of others, Implement with diligence The teachings given for that situation.", + "source": "ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །", + "target_gt": "Your flesh is tender when it's touched by scalding water, yet you have done the karma of the hottest hells. Why do you stay so comfortably?", + "commentary_1": "རབ་ཏུ་ཚ་བ་ཞེས་པ་ནི་བསྲེགས་པས་སོ། །བདེ་བར་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་སྐྱིད་དུ་རེ་ནས་སྡོད་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེར་ཁྲོའི་ཆུ་ཚན་གྱིས་ལུས་གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རེག་པ་ན་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་ལས་བྱས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nརང་ངམ་གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རུང་།།\nKey terms: རང་ (oneself), གཞན་ (others), དབང་ (power/control)\n\nWhether under one's own power or that of others,\n\nLine 2:\nགནས་སྐབས་གང་དུ་ཅི་སྤྱོད་ཀྱང་།།\nKey terms: གནས་སྐབས་ (situation/circumstance), སྤྱོད་ (engage in/practice)\n\nIn whatever circumstance [one finds oneself], whatever one practices,\n\nLine 3:\nབསླབ་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པའི།།\nKey terms: བསླབ་པ་ (training/discipline), གསུངས་པ་ (taught/spoken)\n\nWhatever training has been taught\n\nLine 4:\nགནས་སྐབས་དེ་ལ་འབད་དེ་བསླབ།།\nKey terms: འབད་ (strive/make effort), བསླབ་ (train/learn)\n\nIn that circumstance, [one should] strive to train [in it].\n\nNote: The term བསླབ་པ་ (training/discipline) is repeated in lines 3 and 4, emphasizing the importance of consistent practice in various circumstances.", - "translation": "Whether under one's own power or that of others, In whatever circumstance [one finds oneself], whatever one practices, Whatever training has been taught In that circumstance, [one should] strive to train [in it]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆུ་ཚན་ (hot water/hot spring), རེག་པ་ (touch), གཞོན་ཤ་ཅན་ (youthful/tender-fleshed), རབ་ཚ་བ་ (extremely hot), དམྱལ་བ་ (hell), ལས་ (karma), བདེ་བ་ (happiness/comfort)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ནི་ and ཡི་ནི་ are instrumental particles\n- ན་ is a locative particle indicating \"when\" or \"if\"\n- ནས་ is a particle indicating completion of an action\n- ཅི་ཕྱིར་ means \"why\" or \"for what reason\"\n\n\nWhen touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving performed actions [leading to] hell,\nWhy do [they] abide thus in comfort?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning why beings who have committed actions deserving of hell are experiencing comfort when even hot water is painful to those with sensitive skin. It's likely a contemplation on the nature of karma and its consequences.", + "translation": "When touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving performed actions [leading to] hell,\nWhy do [they] abide thus in comfort?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether by one's own power or another's,\nWhatever one does in any situation,\nWhatever training has been taught,\nStrive diligently to train in that situation.\n", - "translation": "Whether by one's own power or another's,\nWhatever one does in any situation,\nWhatever training has been taught,\nStrive diligently to train in that situation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན། །གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས། །ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving committed actions leading to hell,\nWhy do you remain so comfortable like this?\n", + "translation": "When touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving committed actions leading to hell,\nWhy do you remain so comfortable like this?" } } }, "419": { - "source": "རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསླབ་པ།། དེ་ནི་གང་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "There is indeed no field of knowledge That the Buddhas’ offspring should not learn.", + "source": "བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །", + "target_gt": "You want results without any effort— Such pain for one so delicate! When grasped by death, you're like a god. Alas! Suffering will destroy you!", + "commentary_1": "ལྷ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་འཆི་བ་རྣམས་དང་འདྲ་བར་རོ། །སྙིང་རྗེའི་རང་བཞིན་དེ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་ནས་ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "རྒྱུ་དགེ་བ་ལ་བརྩོན་པ་མེད་པར་འབྲས་བུ་བདེ་བ་འདོད་པ་དང་། བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་བཟོད་སྲན་ཆུང་བ་ལ་གནོད་པ་མང་པོ་འབབ་པ་དང་། འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་དུ་ལྷ་དང་འདྲ་བར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་པའི་དོན་ཐོབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ་པར་འགྱུར་བས་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་ཀྱི་ཧུད་སྨྲས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་སྲས་ (royal sons/bodhisattvas), བསླབ་པ་ (training/discipline), མི་བསླབ་ (not train)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱིས་ indicates plural and instrumental case\n- མི་ is a negation particle\n- གང་ཡང་ means \"anything whatsoever\"\n- ཡོད་མིན་ is a negative existential construction\n\nThere is nothing whatsoever in which the bodhisattvas do not train.\n\nTechnical note: རྒྱལ་སྲས་ (royal sons) is a common term for bodhisattvas, literally meaning \"sons of the Victorious Ones\" or \"heirs of the Buddha.\"", - "translation": "There is nothing whatsoever in which the bodhisattvas do not train." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབརྩོན་མེད་ (without effort), འབྲས་བུ་ (result), བཟེ་རེ་ཅན་ (lazy/indolent), གནོད་ (harm), འཆི་བ་ (death), ལྷ་ (deity), ཀྱི་ཧུད་ (alas), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect clauses\n- བཞིན་ used as a simile marker (\"like\")\n- དག་གིས་ indicating plural instrumental case\n\n\nThose who desire results without effort,\nAnd the indolent encounter much harm.\nLike deities, yet seized by death—\nAlas! They are overcome by sufferings.\n\n\nThis verse appears to be cautioning against laziness and the desire for results without putting in effort. It compares such individuals to deities, yet emphasizes that they are still subject to death and suffering, highlighting the futility of such an approach.", + "translation": "Those who desire results without effort,\nAnd the indolent encounter much harm.\nLike deities, yet seized by death—\nAlas! They are overcome by sufferings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThere is nothing\nThat the children of the Victorious Ones\nDo not train in.\n", - "translation": "There is nothing\nThat the children of the Victorious Ones\nDo not train in." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་། །བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་། །འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ། །ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who desire results without effort,\nAnd the lazy suffer many harms.\nThough appearing godlike, they are seized by death.\nAlas! They are destroyed by sufferings.\n", + "translation": "Those who desire results without effort,\nAnd the lazy suffer many harms.\nThough appearing godlike, they are seized by death.\nAlas! They are destroyed by sufferings." } } }, "420": { - "source": "དེ་ལྟར་གནས་པའི་མཁས་པ་ལ།། བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་གང་ཡང་མེད།།", - "target_gt": "For those who are well-versed in all these ways, There is no action destitute of merit.", + "source": "མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག །", + "target_gt": "Free yourself with the human boat from the great river of suffering. Such a boat is hard to get again. Now is no time for sleep, you fool.", + "commentary_1": "ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་མང་པོའི་དབང་དུ་སོང་བས་ན་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཉིད་སྟུག་པོ་རྣམས་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི་མིའི་གྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་པ་ལ་ཞེན་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། མིའི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་སྒྲོལ་བར་གྱིས་ཤིག གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ཀྱེ་རྨོངས་པ་བརྩོན་དགོས་པའི་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག་ཅེས་པས་མཚོན་ནས་ལེ་ལོ་ཐམས་ཅད་སྤོངས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་(in that way), གནས་པ་(abide/remain), མཁས་པ་(wise one/scholar), བསོད་ནམས་(merit), མི་འགྱུར་(unchanging/not becoming)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating \"to\" or \"for\"\n- གང་ཡང་མེད་ construction meaning \"there is nothing whatsoever\"\n\nFor the wise one who abides in that way,\nThere is nothing whatsoever that does not become merit.\n\nTechnical note: This verse suggests that for a realized scholar or practitioner, all actions become meritorious, emphasizing the transformative power of realization in Tibetan Buddhist thought.", - "translation": "For the wise one who abides in that way, There is nothing whatsoever that does not become merit." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་ཡི་གྲུ་ (human boat), སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ (river of suffering), སྒྲོལ་ (cross over), རྙེད་དཀའ་ (difficult to find), རྨོངས་པ་ (foolish one), གཉིད་མ་ལོག་ (do not sleep)\n\nGrammar notes:\n- བརྟེན་ནས་སུ་ (reliance construction)\n- ཕྱི་ནས་ (temporal marker: \"later\")\n- དུས་སུ་ (temporal marker: \"at the time of\")\n\n\nRelying on the human boat,\nCross over the great river of suffering.\nThis boat is difficult to find later,\nSo foolish one, do not sleep at this time.\n\n\nTechnical note: \"Human boat\" (མི་ཡི་གྲུ་) is a metaphor for the precious human rebirth in Buddhist thought, emphasizing its rarity and potential for spiritual progress.", + "translation": "Relying on the human boat,\nCross over the great river of suffering.\nThis boat is difficult to find later,\nSo foolish one, do not sleep at this time." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor the wise one who abides thus,\nThere is nothing that does not become merit.\n", - "translation": "For the wise one who abides thus,\nThere is nothing that does not become merit." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ། །གྲུ་འདི་ཕྱི་ནས་རྙེད་དཀའ་བས། །རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nRelying on the human vessel,\nCross over the great river of suffering.\nThis vessel is difficult to find later,\nSo do not sleep in ignorance when the time comes.\n", + "translation": "Relying on the human vessel,\nCross over the great river of suffering.\nThis vessel is difficult to find later,\nSo do not sleep in ignorance when the time comes." } } }, "421": { - "source": "དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་།། སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད།།", - "target_gt": "Directly, then, or indirectly, Do nothing that is not for others’ sake.", + "source": "དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །", + "target_gt": "Forsaking the sublime joy of dharma, the cause of infinite delight, why do you relish such distractions and games that will cause suffering?", + "commentary_1": "དགའ་བའི་རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །རྒྱུན་ནི་བདེ་བའི་རྒྱུན་ནོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་བརྩིས་མི་ལང་བའོ། །རྒོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་མ་ནོན་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པར་གྱུར་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་མཆོག་སྤངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལུས་སེམས་རྒོད་པར་གྱུར་པ་གཡེང་བ་དང་། ངག་གི་དགོད་པ་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: དངོས་སམ་ཡང་ན་བརྒྱུད་ཀྱང་རུང་།།\nKey terms:\nདངོས་ (directly), བརྒྱུད་ (indirectly), རུང་ (whether)\n\nWhether directly or indirectly,\n\nLine 2: སེམས་ཅན་དོན་ལས་གཞན་མི་སྤྱད།།\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་ (benefit/purpose), གཞན་ (other), མི་སྤྱད་ (not engage in)\n\n[I] will not engage in anything other than the benefit of sentient beings.\n\nTechnical note: This couplet expresses a core bodhisattva commitment to dedicate all actions to benefiting sentient beings, whether through direct or indirect means.", - "translation": "Whether directly or indirectly, [I] will not engage in anything other than the benefit of sentient beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགའ་བ (joy), རྒྱུ (cause), དམ་ཆོས (sublime Dharma), སྡུག་བསྔལ (suffering), གཡེང་བ (distraction), རྒོད (excitement)\n\nGrammatical notes:\n- མཐའ་ཡས་པའི (limitless) modifies རྒྱུ (causes)\n- སྤངས་ནས (having abandoned) indicates a completed action\n- ཅི་ཕྱིར (why) introduces a rhetorical question\n\n\nHaving abandoned the supreme joy of the sublime Dharma,\nWhich has limitless causes for joy,\nWhy do you delight in distractions\nAnd excitements that are causes of suffering?\n\nTechnical note: རྒོད (excitement) here likely refers to mental agitation or restlessness, a common obstacle in meditation practice.", + "translation": "Having abandoned the supreme joy of the sublime Dharma,\nWhich has limitless causes for joy,\nWhy do you delight in distractions\nAnd excitements that are causes of suffering?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether directly or indirectly,\nPractice nothing other than benefiting sentient beings.\n", - "translation": "Whether directly or indirectly,\nPractice nothing other than benefiting sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is the limitless source of happiness,\nWhy do you delight in distractions and frivolity,\nWhich are causes of suffering?\n", + "translation": "Having abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is the limitless source of happiness,\nWhy do you delight in distractions and frivolity,\nWhich are causes of suffering?" } } }, "422": { - "source": "སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱིར།། ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོ་འོ།།", - "target_gt": "And solely for their welfare dedicate Your every action to the gaining of enlightenment.", + "source": "སྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་། །ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས། །", + "target_gt": "Don't be discouraged; practice with the forces, purpose, and self-control: The equality of self and others and exchanging yourself for others.", + "commentary_1": "སྒྱིད་ལུག་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱིད་མ་ལུག་པ་དང་སྟོབས་ཀྱི་ཚོགས་དང་འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་དང་བདག་ཉིད་དབང་དུ་འགྱུར་ཏེ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱས་པའམ། ཡང་ན་གསུམ་དང་ལྡན་པས་བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རྣམས་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་དག་ཆོས་བཞིའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤངས་བྱ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ཀྱང་ཐོག་མར་བསམ་པ་སྒྱིད་ལུག་མེད་པར་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་། དེ་ནས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་དཔུང་ཚོགས་བཞི་བསགས་པ་དང་། དེ་ནས་དྲན་ཤེས་ཀྱིས་དངོས་སུ་དགག་སྒྲུབ་ལྷུར་བླང་བ་དང་། དེ་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་གསུམ་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱ་ཞིང་། དེ་ནས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- Line 1: སེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་ (benefit/purpose)\n- Line 2: བྱང་ཆུབ་ (awakening/enlightenment), བསྔོ་ (dedicate)\n\nGrammar:\n- ཁོ་ནའི་ emphasizes \"only\" or \"solely\"\n- གྱི་ཕྱིར་ indicates purpose (\"for the sake of\")\n- ཐམས་ཅད་ means \"all\" or \"everything\"\n\nSolely for the benefit of sentient beings,\nI dedicate everything for [the attainment of] awakening.\n\nNote: བྱང་ཆུབ་ (awakening) is often translated as \"enlightenment\" but more literally means \"awakening\" in the Buddhist context.", - "translation": "Solely for the benefit of sentient beings, I dedicate everything for [the attainment of] awakening." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་། །ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྱིད་ལུག་(Laziness), དཔུང་ཚོགས་(Retinue/Forces), ལྷུར་བླང་(Diligence), བདག་ཉིད་དབང་བྱ་(Self-mastery), མཉམ་པ་(Equality), བརྗེ་བ་(Exchange)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་དང་ indicates a list of qualities or actions\n- བདག་དང་གཞན་དུ་ is a common construction for \"self and others\"\n- Imperative mood indicated by གྱིས་ at the end\n\n\nWithout laziness, with retinue,\nWith diligence, master yourself,\nEqualize self and others,\nAnd exchange self for others.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing key practices in Tibetan Buddhism, particularly the cultivation of bodhicitta through equalizing and exchanging self and others (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་).", + "translation": "Without laziness, with retinue,\nWith diligence, master yourself,\nEqualize self and others,\nAnd exchange self for others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor the sake of sentient beings alone,\nI dedicate all [merit] for the purpose of enlightenment.\n", - "translation": "For the sake of sentient beings alone,\nI dedicate all [merit] for the purpose of enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་། །ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout laziness and with diligence,\nTake control of yourself and your faculties.\nEqualize yourself and others,\nAnd exchange yourself for others.\n", + "translation": "Without laziness and with diligence,\nTake control of yourself and your faculties.\nEqualize yourself and others,\nAnd exchange yourself for others." } } }, "423": { - "source": "རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི།། ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག། སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་ངོ།།", - "target_gt": "Never, at the cost of life or limb, Forsake your virtuous friend, your teacher, Learned in the doctrine of the Mahāyāna, Supreme in Bodhisattva discipline.", + "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །", + "target_gt": "Don't get demoralized and think, \"How could I be awakened?\" For the Tathagata who speaks the truth has spoken this truth.", + "commentary_1": "དེ་ལ་སྒྱིད་མ་ལུག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལྟ་བུས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡི་བསད་པར་མི་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡི་གསད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ། །ཇི་སྐད་གསུངས་སྙམ་པ་ལ། སྦྲང་བུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེས་ཀྱང་བརྩོན་པ་བསྐྱེད་ནས་འཐོབ་པར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་ནུས་པ་མེད་པར་སེམས་པ་དང་། རྐྱེན་བསྒྲུབ་དཀའ་བས་སྒྱིད་ལུག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཐོབ་ཅེས་སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་གསུང་བས་བདེན་པའི་ཚིག་འདི་གསུངས་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nརྟག་པར་ (always), དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ (spiritual friend)\n\nAlways, the virtuous spiritual friend\n\nLine 2:\nཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), དོན་ (meaning), མཁས་པ་ (expert)\n\n[Who is] expert in the meaning of the Mahāyāna\n\nLine 3:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ (bodhisattva's), བརྟུལ་ཞུགས་ (discipline), མཆོག་ (supreme)\n\nAnd [who has] the supreme discipline of a bodhisattva,\n\nLine 4:\nསྲོག་ (life), ཕྱིར་ (for the sake of), མི་གཏོང་ (not abandon)\n\nEven for the sake of [one's] life, [one] does not abandon.\n\nKey grammatical notes:\n- The verse uses a continuous structure, with the first three lines describing qualities of the དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ (spiritual friend).\n- The final line uses the negative མི་ with གཏོང་ (to abandon) to emphasize the importance of not forsaking such a teacher.\n\nTechnical note: བརྟུལ་ཞུགས་ (discipline) here refers specifically to the bodhisattva's vows and practices.", - "translation": "Always, the virtuous spiritual friend [Who is] expert in the meaning of the Mahāyāna And [who has] the supreme discipline of a bodhisattva, Even for the sake of [one's] life, [one] does not abandon." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སྒྱིད་ལུག་ (discouraged), དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata), བདེན་པ་ (truth)\n\nGrammatical notes:\n- ག་ལ་ཞེས: interrogative particle expressing doubt\n- མི་བྱ་སྟེ: negation + future tense, indicating prohibition\n- བདེན་འདི་གསུངས: past tense, indicating the Buddha's teaching\n\n\nOne should not become discouraged, thinking, \"How could I attain enlightenment?\"\nFor the Tathāgata, who speaks the truth, has spoken this truth:\n\nTechnical note: The verse is encouraging practitioners not to lose heart in their pursuit of enlightenment, based on the authoritative words of the Buddha (Tathāgata).", + "translation": "One should not become discouraged, thinking, \"How could I attain enlightenment?\"\nFor the Tathāgata, who speaks the truth, has spoken this truth:" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe constant spiritual friend\nIs one skilled in the meaning of the Great Vehicle,\nSupreme in the discipline of bodhisattvas,\nAnd never abandons [these qualities] even for the sake of life.\n", - "translation": "The constant spiritual friend\nIs one skilled in the meaning of the Great Vehicle,\nSupreme in the discipline of bodhisattvas,\nAnd never abandons [these qualities] even for the sake of life." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས། །སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI should not become discouraged, thinking \"How can I attain enlightenment?\"\nFor the Thus-Gone One, who speaks the truth, has spoken this truth:\n", + "translation": "I should not become discouraged, thinking \"How can I attain enlightenment?\"\nFor the Thus-Gone One, who speaks the truth, has spoken this truth:" } } }, "424": { - "source": "དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས།། བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ།།", - "target_gt": "Learn how to attend upon your guru As described in Shrī Sambhava’s life.", + "source": "བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། །", + "target_gt": "If I, born in the human race, can recognize what helps and harms and don't give up enlightened conduct, why wouldn't I reach enlightenment?", + "commentary_1": "རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་རིགས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཅིས་མི་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཅིས་ཀྱང་འཐོབ་པའོ། །", + "commentary_2": "བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ཏེ་བསམ་པས་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་ངོ་ཤེས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཔལ་འབྱུང་བ་ (Glorious Source/Origin), རྣམ་ཐར་ (biography/liberation story), བླ་མ་ (lama), བསྟེན་པ་ (to rely on/serve), ཚུལ་ (method/way)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from\" or \"according to\"\n- ལྟར་ means \"like\" or \"in accordance with\"\n- བསླབ་ is the future/imperative form of \"to learn/train\"\n\nFrom the biography of the Glorious Source,\n[I/One should] train in accordance with the method of relying on the lama.\n\nTechnical note: དཔལ་འབྱུང་བ་ (Glorious Source) likely refers to a specific master or lineage founder, but without more context, it's not possible to specify who.", - "translation": "From the biography of the Glorious Source, [I/One should] train in accordance with the method of relying on the lama." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ལྟ་(Self-view), རིགས་(Lineage/caste), མིར་སྐྱེས་(Born as human), ཕན་དང་གནོད་པ་(Benefit and harm), བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་(Bodhisattva conduct), བྱང་ཆུབ་(Enlightenment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ as a topic marker\n- Conditional structure with ན་\n- Rhetorical question with ཅིས་མི་\n\n\nSince I am born human with a noble lineage,\nAnd can distinguish between benefit and harm,\nIf I do not abandon the bodhisattva's conduct,\nWhy would I not attain enlightenment?\n\n\nThis verse emphasizes the precious human birth, the ability to discern right from wrong, and the potential for enlightenment through maintaining bodhisattva conduct. The rhetorical question at the end reinforces the speaker's confidence in achieving enlightenment if they persist in the bodhisattva path.", + "translation": "Since I am born human with a noble lineage,\nAnd can distinguish between benefit and harm,\nIf I do not abandon the bodhisattva's conduct,\nWhy would I not attain enlightenment?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom the life story of Glorious Sambhava,\nLearn how to properly rely on the lama (spiritual teacher).\n", - "translation": "From the life story of Glorious Sambhava,\nLearn how to properly rely on the lama (spiritual teacher)." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱིས་མིར་སྐྱེས་ལ། །ཕན་དང་གནོད་པའི་ངོ་ཤེས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBorn as a human with discerning wisdom,\nKnowing what helps and what harms,\nIf I do not abandon the conduct of enlightenment,\nWhy would I not attain enlightenment?\n", + "translation": "Born as a human with discerning wisdom,\nKnowing what helps and what harms,\nIf I do not abandon the conduct of enlightenment,\nWhy would I not attain enlightenment?" } } }, "425": { - "source": "འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན།། མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "This and other teachings of the Buddha You should understand by reading in the sūtras.", + "source": "འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། །", + "target_gt": "\"But I'm afraid of sacrificing My limbs and such,\" I say, not thinking What is severe and what is light— Delusion has left me in fear.", + "commentary_1": "ལྕི་བ་ནི་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །ཡང་བ་ནི་དཀའ་སླ་ཆུང་བའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་དཔྱོད་མི་བཟོད་པས་སོ། །རྨོངས་པ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞུམ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྦྱོར་བ་བྱ་དཀའ་བས་འཇིགས་པ་སྤང་བ་དང་། དུས་ཡུན་རིང་བས་སྐྱོ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ལོག་རྟོག་བརྗོད་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེའི་དོན་དུ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་བཏང་དགོས་པས་བདག་ནི་དེ་ལ་འཇིགས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- བཀའ་སྩལ་ (teachings, lit. \"commanded words\")\n- མདོ་སྡེ་ (sūtras)\n- བཀླགས་ (read, past tense of འཀློག་)\n- ཤེས་པར་བྱ་ (should be understood)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་དང་...གཞན་ (this and...other) indicates a comprehensive scope\n- ནས་ (after) shows sequence of actions\n\nThis and other teachings commanded by the Buddha\nShould be understood after reading the sūtras.\n\nTechnical note: མདོ་སྡེ་ (sūtra) refers specifically to discourses attributed to the Buddha, as distinct from other types of Buddhist literature.", - "translation": "This and other teachings commanded by the Buddha Should be understood after reading the sūtras." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྐང་ལག་ (limbs), བཏང་ (give up), འཇིགས་ (fear), ལྕི་ (heavy), ཡང་བ་ (light), རྨོངས་པ་ (delusion)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ...ཤེ་ན། : \"If [one thinks]...\"\n- མ་དཔྱད་པར : \"without examining\"\n- འཇིགས་པར་ཟད : \"merely afraid\"\n\n\nIf [one thinks], \"I am afraid that I must give up my limbs and so forth,\"\nWithout examining what is heavy and what is light,\nI am merely afraid due to delusion.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the fear of giving up one's body parts in the context of Buddhist practice, likely referring to the perfection of generosity (དཱན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་). The text encourages examining the relative importance of physical attachments versus spiritual goals.", + "translation": "If [one thinks], \"I am afraid that I must give up my limbs and so forth,\"\nWithout examining what is heavy and what is light,\nI am merely afraid due to delusion." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThis and other teachings given by the Buddha\nShould be understood by reading the sutras.", - "translation": "This and other teachings given by the Buddha\nShould be understood by reading the sutras." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ། །བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན། །ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར། །རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, if I am afraid\nThat I must give away my limbs and such,\nIt is only out of ignorance that I fear,\nNot having examined what is heavy and what is light.\n", + "translation": "However, if I am afraid\nThat I must give away my limbs and such,\nIt is only out of ignorance that I fear,\nNot having examined what is heavy and what is light." } } }, "426": { - "source": "མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་བསླབ་པ་སྣང་།། དེ་བས་མདོ་སྡེ་བཀླག་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Indeed within these sūtras all the practices are found; Therefore read and study them.", + "source": "བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", + "target_gt": "For countless millions of aeons, I will be hacked and stabbed and burnt and rent asunder many times, but not achieve enlightenment.", + "commentary_1": "ལྕི་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྐལ་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་སྤོང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལྟོས་པ་དང་། གོམས་པས་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལྕི་དང་ཡང་བའི་ཁྱད་པར་ལ་མ་དཔྱད་པར་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པས་ཁྱོད་ནི་འཇིགས་པར་ཟད་དེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་དཀའ་བ་མ་སྤྱད་པས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ་འཁོར་བར་ལན་གྲངས་དུ་མར་ལུས་གཅོད་པ་དང་དབུག་པ་དང་བསྲེག་པ་དང་གཤགས་པ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམདོ་སྡེ་ (sūtra), བསླབ་པ་ (training/discipline), སྣང་ (appear/manifest), བཀླག་པར་བྱ (should be read)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ལས: plural marker + ablative case, indicating \"from\"\n- དེ་བས: \"therefore\" or \"for that reason\"\n\nFrom the sūtras, the trainings appear.\nTherefore, the sūtras should be read.\n\nTechnical note: བསླབ་པ་ (training) often refers to the three trainings in Buddhism: ethics, concentration, and wisdom.", - "translation": "From the sūtras, the trainings appear. Therefore, the sūtras should be read." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྐལ་པ་(kalpa), བྱེ་བ་(ten million), གྲངས་མེད་(countless), བཅད་པ་(cut), དབུག་(pierce), བསྲེག་(burn), གཤེགས་(depart/die), བྱང་ཆུབ་(enlightenment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དུ་མར་ indicates multiple instances\n- གྱི་ connects the list of actions to the result\n- མི་འགྱུར་རོ་ is a strong negative future\n\n\nFor countless ten million kalpas,\nThough one is cut many times,\nPierced and burned and dies,\nEnlightenment will not be attained.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the difficulty of attaining enlightenment, contrasting extreme physical suffering over vast periods with the spiritual goal of awakening.", + "translation": "For countless ten million kalpas,\nThough one is cut many times,\nPierced and burned and dies,\nEnlightenment will not be attained." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe trainings appear in the sutras.\nTherefore, one should read the sutras.\n", - "translation": "The trainings appear in the sutras.\nTherefore, one should read the sutras." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསྐལ་པ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ། །ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་། །དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤེགས་འགྱུར་གྱི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor countless eons numbering billions,\nThough one's body be cut into pieces many times,\nPierced, burned, and torn apart,\nEnlightenment will not be attained.\n", + "translation": "For countless eons numbering billions,\nThough one's body be cut into pieces many times,\nPierced, burned, and torn apart,\nEnlightenment will not be attained." } } }, "427": { - "source": "ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སྡེ་ནི།། ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "The Sūtra of the Essence of the Sky Is the text that should be studied first.", + "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །", + "target_gt": "The suffering for me to achieve Enlightenment, though, has a limit, Like pain from an incision made To excise a painful foreign object.", + "commentary_1": "ཡང་བ་ལ་མ་རྨོངས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གིས་ཞེས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ནི་ཞེས་པ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །ཚོད་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་དཀའ་སླ་མེད་པའོ། །གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་བཏོན་ནས་བཏང་བ་སྟེ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་རང་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །", + "commentary_2": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ་ཆུང་བས་བཟོད་པར་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར་ཏེ་དབྱུང་བའི་དོན་དུ་ལུས་ལ་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པར་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\n- ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ (Ākāśagarbha, lit. \"Essence of Space\")\n- མདོ་སྡེ་ (sūtra)\n- ཐོག་མ་ (beginning)\n- བལྟ་བར་བྱ་ (should be viewed/studied)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཉིད་དུ་ emphasizes \"at the very beginning\"\n\nThe Ākāśagarbha Sūtra\nShould be studied at the very beginning.\n\nTechnical note: Ākāśagarbha is an important bodhisattva in Mahāyāna Buddhism, often associated with wisdom and space.", - "translation": "The Ākāśagarbha Sūtra Should be studied at the very beginning." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་(Enlightenment), སྒྲུབ་པ་(Accomplishment), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), ཟུག་རྔུ་(Thorn/Pain), ཁོང་བརླག་(Internal destruction), གནོད་(Harm), ལུས་(Body), རྨ་(Wound)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ and དེ་ are genitive and terminative particles respectively\n- བཞིན་ at the end indicates a simile\n\n\nThis suffering of mine in accomplishing enlightenment\nHas a limit indeed.\nIt is like the suffering of having one's body wounded\nIn order to remove a thorn, eliminate internal destruction, and dispel harm.\n\n\nNote: The verse uses a medical analogy to describe the temporary nature of suffering on the path to enlightenment.", + "translation": "This suffering of mine in accomplishing enlightenment\nHas a limit indeed.\nIt is like the suffering of having one's body wounded\nIn order to remove a thorn, eliminate internal destruction, and dispel harm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe Sutra of the Essence of Space\nShould be viewed first and foremost.\n", - "translation": "The Sutra of the Essence of Space\nShould be viewed first and foremost." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ། །ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར། །ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe suffering I endure in pursuit of enlightenment\nIs limited and measurable.\nIt is like the pain of lancing a wound\nTo remove a thorn and heal the harm within.\n", + "translation": "The suffering I endure in pursuit of enlightenment\nIs limited and measurable.\nIt is like the pain of lancing a wound\nTo remove a thorn and heal the harm within." } } }, "428": { - "source": "གང་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྤྱད་པ་ནི།། དེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་རབ་སྟོན་པས།། བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་།། ངེས་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བལྟ།།", - "target_gt": "All that must be practiced constantly Is clearly and extensively explained Within the Digest of All Disciplines, So this is something you should read repeatedly.", + "source": "སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། །", + "target_gt": "All physicians cure disease through the discomfort of a treatment. Therefore put up with small distress to overcome myriad sufferings.", + "commentary_1": "མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་ཅེས་པ་ནི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །", + "commentary_2": "སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱིས་མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་པ་ཙམ་བྱེད་པ་ན་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བཟོད་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ངན་སོང་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག་གཞོམ་པའི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཆུང་དུ་བཟོད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nརྟག་ཏུ་(always), སྤྱད་པ་(practice), རྒྱ་ཆེར་(extensively), རབ་སྟོན་པ་(teach), བསླབ་པ་(training/discipline), ཀུན་ལས་བཏུས་པ་(compendium), ངེས་པར་(certainly), ཡང་དང་ཡང་དུ་(again and again), བལྟ་(look/study)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཕྱིར་ introduces a reason or cause\n- ནི་ and པས་ are connecting particles\n- ཡང་ here means \"also\" or \"moreover\"\n\nBecause it extensively teaches that which is to be practiced always,\nOne should certainly study again and again also the Compendium of Trainings.\n\nTechnical note: བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ (Compendium of Trainings) likely refers to Śāntideva's \"Śikṣāsamuccaya,\" an important Mahāyāna Buddhist text.", - "translation": "Because it extensively teaches that which is to be practiced always, One should certainly study again and again also the Compendium of Trainings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nསྨན་པ་ (physician), གསོ་དཔྱད་ (medical treatment), ནད་མེད་ (free from illness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བཟོད་ (endure/tolerate)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ (even/also) emphasizes \"all physicians\"\n- ཀྱི་ (genitive particle) connects \"medical treatment\" to \"discomfort\"\n- ཕྱིར་ (for the sake of) indicates purpose\n\n\nEven all physicians, through the discomfort of medical treatment,\nMake [patients] free from illness.\nTherefore, to destroy many sufferings,\nOne should endure minor discomfort.\n\nNote: This verse uses a medical analogy to illustrate the Buddhist principle of enduring temporary hardships for greater long-term benefit.", + "translation": "Even all physicians, through the discomfort of medical treatment,\nMake [patients] free from illness.\nTherefore, to destroy many sufferings,\nOne should endure minor discomfort." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBecause it is always practiced,\nIt is extensively taught from that.\nThe compendium of all trainings\nShould certainly be examined again and again.\n", - "translation": "Because it is always practiced,\nIt is extensively taught from that.\nThe compendium of all trainings\nShould certainly be examined again and again." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི། །མི་བདེ་བ་ཡིས་ནད་མེད་བྱེད། །དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག །གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAll physicians treat illness\nThrough uncomfortable remedies.\nTherefore, to overcome great suffering,\nOne should endure minor discomfort.\n", + "translation": "All physicians treat illness\nThrough uncomfortable remedies.\nTherefore, to overcome great suffering,\nOne should endure minor discomfort." } } }, "429": { - "source": "ཡང་ན་རེ་ཞིག་མདོར་བསྡུས་པའི།། མདོ་རྣམས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་བལྟ།།", - "target_gt": "From time to time, for sake of brevity, Consult the Digest of the Sūtras.", + "source": "གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །", + "target_gt": "The Supreme Physician does not use commonplace treatments such as those. He cures unfathomably great diseases with the most gentle of remedies.", + "commentary_1": "ལས་དང་པོ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་མ་གནང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསོ་དཔྱད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ལག་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །སྨན་པའི་མཆོག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའོ། །མ་མཛད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མ་གནང་བའོ། །འཇམ་པོས་ཏེ་བྱམས་པས་སོ། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པའོ། །གསོ་བར་མཛད་པ་ནི་ནད་གྲོལ་བར་མཛད་པའོ།", + "commentary_2": "གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཐབས་ཀྱང་སྨན་པའི་མཆོག་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་མཛད་དེ། ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་སྟེ་སྒྲུབ་སླ་བས་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་རྩད་ནས་འབྱིན་པར་མཛད་དོ། །ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ལུས་གཏོང་བའི་དཀའ་སྤྱད་ལས་དང་པོ་བས་མི་བྱ་བའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཡང་ན་ (alternatively), རེ་ཞིག་ (for now), མདོར་བསྡུས་པ་ (abbreviated/condensed), མདོ་ (sūtra), བཏུས་པ་ (compilation)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ and ལས་ are genitive and ablative particles respectively\n- བལྟ་ is the imperative form of \"to look/examine\"\n\nAlternatively, for now, [one should] examine the condensed compilation extracted from all sūtras.\n\nTechnical note: མདོ་ (sūtra) refers to Buddhist discourses attributed to the Buddha.", - "translation": "Alternatively, for now, [one should] examine the condensed compilation extracted from all sūtras." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nགསོ་དཔྱད་ (medical treatment), སྨན་པ་ (physician), ཆོ་ག་ (method/ritual), ནད་ (illness)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲ་བ་ (like this) modifies གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་ (ordinary medical treatments)\n- མ་མཛད་དེ་ (did not perform) negates the action for the supreme physician\n- ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ (very gentle) modifies ཆོ་ག་ (method)\n- དཔག་མེད་ (immeasurable) modifies ནད་ཆེན་ (great illnesses)\n\n\nThe supreme physician did not perform\nSuch ordinary medical treatments.\nWith an extremely gentle method,\nHe cured immeasurable great illnesses.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddha as the supreme physician, using medical metaphors common in Buddhist texts to describe his teachings and their efficacy in alleviating suffering.", + "translation": "The supreme physician did not perform\nSuch ordinary medical treatments.\nWith an extremely gentle method,\nHe cured immeasurable great illnesses." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOr else, for now in brief,\nLook at the collection extracted from all the sutras.\n", - "translation": "Or else, for now in brief,\nLook at the collection extracted from all the sutras." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ། །སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ། །ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས། །ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSuch ordinary medical treatments\nAre not performed by the supreme physician.\nThrough extremely gentle methods,\nHe cures countless great illnesses.\n", + "translation": "Such ordinary medical treatments\nAre not performed by the supreme physician.\nThrough extremely gentle methods,\nHe cures countless great illnesses." } } }, "430": { - "source": "འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི།། གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "And those two works peruse with diligence That noble Nāgārjuna has composed.", + "source": "ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །", + "target_gt": "Initially, the Guide prescribes giving away vegetables and the like. Eventually, when used to that, you will gradually be able to give even your own flesh.", + "commentary_1": "སྤྱོད་པ་འཇམ་པོ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོད་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་དང་པོའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་དགོས་པས་ཇི་ལྟར་ཆོ་ག་འཇམ་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། སྔར་མ་གོམས་པ་དག་སྦྱིན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་དུ་ཐོག་མར་འདྲེན་པས་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ཆུང་ངུ་དངོས་པོ་དམན་པ་ཙམ་སྦྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད་དེ། དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི་རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི།།\n\nKey terms:\nའཕགས་པ་(Noble), ཀླུ་སྒྲུབ་(Nāgārjuna), མཛད་པ་(composed)\n\nComposed by the Noble Nāgārjuna,\n\nLine 2: གཉིས་པོ་འང་འབད་པས་བལྟ་བར་བྱ།།\n\nKey terms:\nགཉིས་པོ་(the two), འབད་པས་(with effort), བལྟ་བར་བྱ་(should be examined)\n\nThese two should also be examined with effort.\n\nNote: \"གཉིས་པོ་\" (the two) likely refers to two specific texts or concepts mentioned in the preceding context, which is not provided here.", - "translation": "Composed by the Noble Nāgārjuna, These two should also be examined with effort." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཚོད་མ་(Vegetables), སྦྱིན་པ་(Giving), འདྲེན་པ་(Guide/Leader), སྦྱོར་བ་(Apply/Practice), གོམས་(Accustom), རིམ་གྱིས་(Gradually), ཤ་(Flesh)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (\"and so forth\") indicates a list\n- ལའང་ (\"also\") emphasizes inclusion\n- ཐོག་མར་ (\"at first\") indicates sequence\n- དེ་ལ་ (\"to that\") refers back to the practice\n\n\nThe Guide first applies [the practitioner] to giving vegetables and such.\nHaving become accustomed to that, afterwards\nOne gradually gives even one's own flesh.\n\nNote: This verse describes the gradual development of generosity (dāna) in Buddhist practice, starting with simple offerings and progressing to ultimate self-sacrifice.", + "translation": "The Guide first applies [the practitioner] to giving vegetables and such.\nHaving become accustomed to that, afterwards\nOne gradually gives even one's own flesh." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThese two should also be examined with effort,\nAs composed by the noble Nagarjuna.\n", - "translation": "These two should also be examined with effort,\nAs composed by the noble Nagarjuna." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་། །འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད། །དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི། །རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven in giving vegetables and such,\nThe guide first engages in practice.\nHaving grown accustomed to that, later on\nGradually one gives even one's own flesh.\n", + "translation": "Even in giving vegetables and such,\nThe guide first engages in practice.\nHaving grown accustomed to that, later on\nGradually one gives even one's own flesh." } } }, "431": { - "source": "གང་ལས་གང་ནི་མ་བཀག་པ།། དེ་ཉིད་སྤྱད་པར་བྱ་བ་སྟེ།།", - "target_gt": "Whatever in these works is not proscribed Be sure to undertake and implement.", + "source": "གང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "For once you understand your body To be like vegetables and such, What difficulty would there be In relinquishing your flesh and such?", + "commentary_1": "རང་གི་ཤ་སྦྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་བརླིང་པོ་སུས་བྱེད་པར་ནུས་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བློ་ནི་འདུ་ཤེས་སོ། །", + "commentary_2": "ཤིན་ཏུ་གོམས་པས་གང་གི་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་ཚོད་མ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་ཞེན་པ་མེད་པའི་བློ་སྐྱེས་ནས་དེའི་ཚེ་རང་གི་ཤ་ལ་སོགས་པ་གཏོང་བ་དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ (whatever), བཀག་ (prohibit/forbid), སྤྱད་པ (practice/engage in)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལས་གང་ནི: \"whatever from whatever\" - a construction indicating comprehensiveness\n- མ་བཀག་པ: negation of \"prohibit\" in past tense\n- དེ་ཉིད: emphatic demonstrative, \"that very thing\"\n- བྱ་བ: future/infinitive form of \"to do\"\n\nWhatever has not been prohibited from whatever [source],\nThat very [thing] is to be practiced.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the scope of permissible practices, likely in a Buddhist ethical or monastic context.", - "translation": "Whatever has not been prohibited from whatever [source], That very [thing] is to be practiced." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), ལུས (body), ཚོད (vegetable), བློ་སྐྱེས (mind arises/develops), ཤ (flesh), གཏོང་བ (giving)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional structure with གང་ཚེ...དེ་ཚེ (when...then)\n- Rhetorical question at the end with ཅི་ཞིག་ཡོད (what is there?)\n\n\nWhen, regarding one's own body,\nA mind arises that sees it as like a vegetable,\nThen, in giving away flesh and so forth,\nWhat difficulty is there in that?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the practice of giving away one's body, a high-level bodhisattva practice. The comparison to a vegetable implies seeing the body without attachment, making the act of giving it away less difficult.", + "translation": "When, regarding one's own body,\nA mind arises that sees it as like a vegetable,\nThen, in giving away flesh and so forth,\nWhat difficulty is there in that?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhatever is not prohibited,\nThat very thing should be practiced.\n", - "translation": "Whatever is not prohibited,\nThat very thing should be practiced." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི། །ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ། །དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen one develops a mindset\nRegarding one's own body\nAs like vegetables and such,\nThen at that time, giving away\nOne's flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?\n", + "translation": "When one develops a mindset\nRegarding one's own body\nAs like vegetables and such,\nThen at that time, giving away\nOne's flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?" } } }, "432": { - "source": "འཇིག་རྟེན་སེམས་ནི་བསྲུང་བའི་ཕྱིར།། བསླབ་པ་མཐོང་ནས་ཡང་དག་སྤྱད།།", - "target_gt": "And what you find enjoined there, perfectly fulfill, And so protect the minds of worldly beings.", + "source": "སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །", + "target_gt": "There is no pain from giving up wrong, No melancholy from being wise. For misconceptions and misdeeds Harm the mind and body.", + "commentary_1": "སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཆེད་དུ་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཇི་ལྟར་ན་དཀའ་བ་སྤྱོད་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། སྡིག་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་པའི་ཕྱིར་ནི་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་སྡིག་པ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་གྱི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་དགོས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་སྡིག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པས་བདག་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སེམས་དང་། སྡིག་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ནས་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), སེམས་ (mind), བསྲུང་བ་ (protect), བསླབ་པ་ (training/discipline), སྤྱད་ (practice)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- བའི་ཕྱིར་ indicates purpose (\"in order to\")\n- ནས་ here functions as \"having\" or \"after\"\n\nIn order to protect the mind of the world,\nHaving seen the training, [one should] practice correctly.\n\nTechnical note: བསླབ་པ་ (training) often refers to the three trainings in Buddhism: ethics, concentration, and wisdom.", - "translation": "In order to protect the mind of the world, Having seen the training, [one should] practice correctly." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡིག་པ་(sin/negative action), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མཁས་པ་(wise/skilled), ལོག་པར་རྟོག་པ་(wrong view/misconception)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates purpose or reason\n- མེད་ is a negation particle\n- ལྟར་ means \"like this\" or \"in this way\"\n- པས་ shows instrumental case\n\n\nFor the sake of abandoning sin, there is no suffering.\nFor the sake of wisdom, there is no unhappiness.\nIn this way, wrong views\nAnd sins harm the mind and body.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the benefits of abandoning negative actions and cultivating wisdom, while also warning about the dangers of misconceptions and harmful actions.", + "translation": "For the sake of abandoning sin, there is no suffering.\nFor the sake of wisdom, there is no unhappiness.\nIn this way, wrong views\nAnd sins harm the mind and body." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn order to protect the mind of the world,\nHaving seen the precepts, practice them perfectly.\n", - "translation": "In order to protect the mind of the world,\nHaving seen the precepts, practice them perfectly." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo abandon wrongdoing, there is no suffering.\nFor the wise, there is no unhappiness.\nThus, mistaken thoughts\nAnd wrongdoing harm both mind and body.\n", + "translation": "To abandon wrongdoing, there is no suffering.\nFor the wise, there is no unhappiness.\nThus, mistaken thoughts\nAnd wrongdoing harm both mind and body." } } }, "433": { - "source": "ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ།། ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟག་བྱ་བ།། འདི་ཉིད་ཁོ་ན་མདོར་ན་ནི།། ཤེས་བཞིན་བསྲུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ།།", - "target_gt": "Examining again and yet again The state and actions of your body and your mind— This alone defines in brief The maintenance of watchful introspection.", + "source": "བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། །", + "target_gt": "If physical pleasure is from merit And mental pleasure from being wise, Would the compassionate despair To stay in samsara for others' sake?", + "commentary_1": "འདི་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་ཞེས་སྨོས་པ་ལ། བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་བདེ་བའོ། །འདོད་པ་མྱུར་དུ་སྒྲུབ་པའི་མཆོག་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་བརྟེན་ཏོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་དེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུས་ནི་ལུས་བདེ་ལ་མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན་གཞན་དོན་དུ་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི་སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1:\nལུས་དང་སེམས་ (body and mind) ཀྱི་ (of) གནས་སྐབས་ (state/condition) ལ། (to)\n\nLine 2:\nཡང་དང་ཡང་དུ་ (again and again) བརྟག་བྱ་བ། (to examine/investigate)\n\nLine 3:\nའདི་ཉིད་ (this itself) ཁོ་ན་ (only/alone) མདོར་ན་ (in brief) ནི། (topic marker)\n\nLine 4:\nཤེས་བཞིན་ (introspective awareness) བསྲུང་བའི་ (guarding/maintaining) མཚན་ཉིད་ (characteristic/definition) དོ། (is)\n\nKey terms:\nཤེས་བཞིན་ (introspective awareness) - a crucial term in Buddhist meditation practice\n\nTo the states of body and mind,\nOne should examine again and again.\nThis alone, in brief,\nIs the characteristic of guarding introspective awareness.\n\nNote: The term ཤེས་བཞིན་ (introspective awareness) is a key concept in Buddhist meditation, referring to the constant monitoring of one's mental and physical states.", - "translation": "To the states of body and mind, One should examine again and again. This alone, in brief, Is the characteristic of guarding introspective awareness." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), མཁས་པ་ (wisdom/expertise), གཞན་དོན་ (benefit of others), འཁོར་བ་ (samsara), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ནི་: instrumental case + emphatic particle\n- ན་: conditional particle\n- ཀྱང་ནི་: concessive + emphatic particles\n- ཅི་སྟེ་: rhetorical question marker\n\n\nIf through merit the body is at ease,\nAnd through wisdom the mind is at peace,\nEven while remaining in samsara for others' benefit,\nHow could the compassionate ones become weary?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva ideal of remaining in samsara for the benefit of others, sustained by merit (བསོད་ནམས་) and wisdom (མཁས་པ་).", + "translation": "If through merit the body is at ease,\nAnd through wisdom the mind is at peace,\nEven while remaining in samsara for others' benefit,\nHow could the compassionate ones become weary?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nExamine again and again\nThe state of your body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the definition of maintaining mindfulness.\n", - "translation": "Examine again and again\nThe state of your body and mind.\nThis alone, in brief,\nIs the definition of maintaining mindfulness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ། །མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན། །གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི། །སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough merit, the body is at ease.\nThrough wisdom, the mind is at peace.\nThough remaining in samsara for the sake of others,\nHow could the compassionate ones grow weary?\n", + "translation": "Through merit, the body is at ease.\nThrough wisdom, the mind is at peace.\nThough remaining in samsara for the sake of others,\nHow could the compassionate ones grow weary?" } } }, "434": { - "source": "ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ།། ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ།།", - "target_gt": "But all this must be acted out in truth, For what is to be gained by mouthing syllables?", + "source": "འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །", + "target_gt": "Because the power of bodhichitta exhausts one's misdeeds from the past and gathers oceans of merit, it's taught that they surpass the shravakas.", + "commentary_1": "འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྟོབས་ཀྱིས་ཞེས་པས་སྔར་བརྗོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ན་སྟོབས་སོ། །དེ་ཉིད་བཞི་འདུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀུན་བས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་བཤད་དོ། །ཤེར་དང་ལྷ་ཉན་ཐོས་ལས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་མྱུར་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ལུས་ཀྱིས་འདི་དག་སྤྱད་པར་བྱ།།\nKey terms: ལུས་ (body), སྤྱད་པ (practice, engage in)\nGrammar: བྱ (auxiliary verb indicating future/imperative)\n\nThese [teachings] should be practiced with the body.\n\nLine 2: ཚིག་ཙམ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་འགྲུབ།།\nKey terms: ཚིག་ (words), བརྗོད་པ (speak, express), འགྲུབ (accomplish)\nGrammar: ཙམ (mere, only), ཅི་ཞིག (what, rhetorical question particle)\n\nWhat is accomplished by merely speaking words?\n\nNote: This couplet emphasizes the importance of embodied practice over mere verbal recitation in Buddhist training.", - "translation": "These [teachings] should be practiced with the body. What is accomplished by merely speaking words?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), སྡིག་པ་ (negativities), བསོད་ནམས་ (merit), ཉན་ཐོས་ (śrāvaka)\n\nGrammatical notes:\n- སྟོབས་ཀྱིས་ (instrumental case) - \"by the power of\"\n- ཟད་བྱེད་ (present tense) - \"exhausts/eliminates\"\n- སྡུད་བྱེད་ (present tense) - \"accumulates/gathers\"\n- མཆོག་ཏུ་བཤད་ (past tense) - \"was taught as supreme\"\n\n\nThis, by the power of bodhicitta,\nExhausts previous negativities,\nAnd because it accumulates an ocean of merit,\nIs taught as supreme compared to the śrāvakas.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings, a central concept in Mahāyāna Buddhism.", + "translation": "This, by the power of bodhicitta,\nExhausts previous negativities,\nAnd because it accumulates an ocean of merit,\nIs taught as supreme compared to the śrāvakas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThese should be practiced with the body.\nWhat can be accomplished by mere words alone?\n", - "translation": "These should be practiced with the body.\nWhat can be accomplished by mere words alone?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is the power of the enlightened mind,\nWhich exhausts previous negative karma,\nAnd gathers an ocean of merit.\nTherefore, it is taught to be supreme even over the hearers.\n", + "translation": "This is the power of the enlightened mind,\nWhich exhausts previous negative karma,\nAnd gathers an ocean of merit.\nTherefore, it is taught to be supreme even over the hearers." } } }, "435": { - "source": "སྨན་དཔྱད་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི།། ནད་པ་དག་ལ་ཕན་འགྱུར་རམ།།", - "target_gt": "What invalid was ever helped By merely reading in the doctor’s treatises?", + "source": "སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །", + "target_gt": "To benefit beings, the forces are longing, steadfastness, joy, and deferring. Longing is born of fearing suffering and contemplating its benefits.", + "commentary_1": "དེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲུབ་བྱ་ན་སྟེ། གྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མོས་པ་ནི་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའོ། །བརྟན་པ་ནི་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའོ། །དགའ་བ་ནི་དམ་པའི་ལས་ལ་ཞེན་པའོ། །དོར་བ་ནི་ནམ་མི་ནུས་པའི་སྐབས་སུ་གཏོང་ཞིང་ཀློད་པའོ། །དེ་ལ་མོས་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མོས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་བདེ་གཤེགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་པ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསམ་པས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤང་བྱའི་དགྲ་འཇོམས་པའི་དཔུང་གི་མོས་པ་ཞེས་བྱུང་ཡང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདུན་པ་ནི་འདིར་དགེ་བ་འདོད་པ་ཡིན་ལ་ཞེས་བྱུང་ཞིང་། བླ་མ་དཔང་ལོ་ཙཱ་བ་འདི་རྣམས་རྒྱ་དཔེ་ལ་འདུན་པར་ཡོད་གསུངས་པས། སྐབས་འདིར་ནི་མོས་པ་ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་འདུན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། འདིར་ཡང་དགེ་བ་ལ་འདུན་པ་དང་། དེ་བརྩམས་པ་ལས་མི་ལྡོག་པའི་བརྟན་པ་དང་། དེ་ལས་ལྷག་པར་དགའ་བ་དང་། དོར་ན་དགོས་པ་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་དོར་བ་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་མོས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པ་དེ་དང་མོས་པ་དེའི་ཕན་ཡོན་བསམས་པས་བསྐྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྨན་དཔྱད་ (medical treatise), བཀླགས་པ་ (reading), ནད་པ་ (patient), ཕན་ (benefit)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་གྱིས་ indicates \"merely by\" or \"just by\"\n- ནི། is a topic marker\n- འགྱུར་རམ།། is a rhetorical question particle\n\nMerely by reading medical treatises,\nWill patients be benefited?\n\nTechnical note: This verse uses a rhetorical question to emphasize that simply reading medical texts without application does not heal patients, a common Buddhist analogy for the importance of practice over mere study.", - "translation": "Merely by reading medical treatises, Will patients be benefited?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་གྲུབ་ (accomplish purpose), མོས་པ་ (aspiration/faith), བརྟན་ (stable), དགའ་ (joy), དོར་བ་ (abandon/relinquish)\n\nGrammatical notes:\n- བྱ་ཕྱིར་ indicates purpose (\"in order to\")\n- དང་ used as a conjunction\n- ཡིན་ is the final verb, indicating \"is/are\"\n- པས་ at the end indicates causation (\"by means of\")\n\n\nIn order to accomplish the purpose of sentient beings, the forces\nAre aspiration, stability, joy, and relinquishment.\nAspiration is generated by contemplating\nThe fears of suffering and the benefits thereof.\n\nTechnical notes:\n- \"Forces\" (དཔུང་) here refers to the supportive factors for bodhisattva practice.\n- \"Thereof\" in the last line refers to the benefits of aspiration or the bodhisattva path.", + "translation": "In order to accomplish the purpose of sentient beings, the forces\nAre aspiration, stability, joy, and relinquishment.\nAspiration is generated by contemplating\nThe fears of suffering and the benefits thereof." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDoes merely reading medical texts\nBenefit the sick?\n", - "translation": "Does merely reading medical texts\nBenefit the sick?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་དོན་གྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་། །མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན། །མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་། །དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམ་པས་བསྐྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn order to accomplish the welfare of sentient beings, one's allies are\nAspiration, stability, joy, and renunciation.\nAspiration is generated by contemplating\nThe sufferings, fears, and benefits of that [path].\n", + "translation": "In order to accomplish the welfare of sentient beings, one's allies are\nAspiration, stability, joy, and renunciation.\nAspiration is generated by contemplating\nThe sufferings, fears, and benefits of that [path]." } } }, "436": { - "source": "བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི།། སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས།། ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཀྱང་།། ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "All the good works gathered in a thousand ages, Such as deeds of generosity, And offerings to the Blissful Ones— A single flash of anger shatters them.", + "source": "དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Thus give up what is contrary. By force of effort and mastery Of longing, pride, joy, putting aside, Strive to increase your diligence.", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མོས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མོས་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤངས་པ་ནི་དྲུངས་ཕྱུང་བའོ། །གང་ཞེ་ན། གང་དག་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་ཤིང་འབྲས་བུ་ལ་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཏོང་བ་ནི་དོར་བའོ། །འབད་པ་སྟེ་འབད་རྩོལ་ལོ། །དབང་སྒྱུར་བ་ནི་བདག་ཉིད་དབང་སྒྱུར་བའོ། །འབད་པ་དང་དབང་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་སར་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་ཀྱང་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཉིད་དོ། །དེ་དག་རྣམས་ནི་སྟོབས་ཉིད་དེ། ནུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་དྲུངས་འབྱིན་པའོ། །འབད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལེ་ལོ་སྤངས་ཏེ་བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱའོ། །ཐབས་གང་གིས་ཤེ་ན། བཤད་པའི་ཚུལ་དེ་ལྟར་མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་ཏེ་བརྟན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའི་དཔུང་བསགས་ཏེ་བླང་དོར་ལྷུར་བླང་ཞིང་ལུས་སེམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནིའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བསྐལ་པ་(kalpa), སྟོང་(thousand), བསགས་པ་(accumulated)\n- སྦྱིན་(generosity), བདེ་གཤེགས་(Well-gone One), མཆོད་(offerings)\n- ལེགས་སྤྱད་(virtuous deeds), ཁོང་ཁྲོ་(anger), འཇོམས་པར་བྱེད་(destroy)\n\nThe [merit] accumulated over a thousand kalpas,\nThrough generosity, offerings to the Well-gone Ones, and so forth—\nAll these virtuous deeds,\nA single [instance of] anger destroys.\n\nNote: The verse emphasizes the destructive power of anger, capable of nullifying vast accumulations of merit. The term བདེ་གཤེགས་ (Well-gone One) is a common epithet for buddhas.", - "translation": "The [merit] accumulated over a thousand kalpas, Through generosity, offerings to the Well-gone Ones, and so forth— All these virtuous deeds, A single [instance of] anger destroys." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nམི་མཐུན་ཕྱོགས་ (opposing factors), སྤངས་ (abandon), མོས་ (faith/devotion), ང་རྒྱལ་ (pride), དགའ་ (joy), དོར་ (discard), ལྷུར་ལེན་ (take up diligently), དབང་བསྒྱུར་ (mastery), སྟོབས་ (power/strength), བརྩོན་འགྲུས་ (diligence), སྤེལ་ (increase)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། to connect clauses\n- Instrumental case ཀྱིས་ with སྟོབས་\n- ཕྱིར་ indicating purpose\n\n\nHaving thus abandoned opposing factors,\nThrough the power of devotion, pride, joy, and discarding,\nTaking up diligently, mastery and strength,\nOne should strive to increase diligence.\n\nNote: This verse outlines methods for cultivating diligence (བརྩོན་འགྲུས་) by abandoning obstacles and employing positive mental factors.", + "translation": "Having thus abandoned opposing factors,\nThrough the power of devotion, pride, joy, and discarding,\nTaking up diligently, mastery and strength,\nOne should strive to increase diligence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe merit accumulated over a thousand eons\nThrough generosity, offerings to the Buddhas, and other virtuous deeds,\nAll of these positive actions\nCan be destroyed by a single moment of anger.\n", - "translation": "The merit accumulated over a thousand eons\nThrough generosity, offerings to the Buddhas, and other virtuous deeds,\nAll of these positive actions\nCan be destroyed by a single moment of anger." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ། །མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར། །ལྷུར་ལེན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, having abandoned opposing factors,\nThrough devotion, pride, joy, and renunciation,\nBy mastering and exerting power,\nOne should strive to increase diligence.\n", + "translation": "Thus, having abandoned opposing factors,\nThrough devotion, pride, joy, and renunciation,\nBy mastering and exerting power,\nOne should strive to increase diligence." } } }, "437": { - "source": "ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད།། བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད།།", - "target_gt": "No evil is there similar to anger, No austerity to be compared with patience.", + "source": "བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །", + "target_gt": "My own and others' infinite wrongs Are mine indeed to eliminate, But every single fault will take An ocean of aeons to extinguish.", + "commentary_1": "སྔར་བསྟན་པའི་མོས་པ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ནི་བསྐལ་པ་དུ་མའི་ཚོགས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དཔུང་ཚོགས་བསྐྱེད་པ་དང་། ལྷུར་བླང་བ་དང་། བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། མོས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། དགའ་བ་དང་། དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་དང་། མོས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་། རྒྱུ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མོས་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྒྱུ་མཚན་དགོས་པ་དང་། ཆོས་ལ་མོས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་བསམས་ཏེ་དེ་གཏོང་མི་རིགས་པར་བསྟན་པའོ། ། དང་པོ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི་དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། གང་དུ་ཉེས་པ་དེ་དག་རེ་རེ་འཇོམས་པ་ལའང་བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་འབད་དགོས་པར་འགྱུར་བ་ལས་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད།།\n\nKey terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), ལྟ་བུ་ (like, similar to), སྡིག་པ་ (negativity, sin)\nམེད་ (negation particle: there is no)\n\nThere is no negativity like anger.\n\nLine 2: བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད།།\n\nKey terms:\nབཟོད་པ་ (patience), ལྟ་བུ་ (like, similar to), དཀའ་ཐུབ་ (austerity, spiritual practice)\nམེད་ (negation particle: there is no)\n\nThere is no austerity like patience.\n\nNote: This appears to be a well-known Buddhist aphorism emphasizing the destructive nature of anger and the supreme value of patience in spiritual practice.", - "translation": "There is no negativity like anger. There is no austerity like patience." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། །\n", + "output": "Key terms:\nབདག་(Self), གཞན་(Others), ཉེས་པ་(Faults/Negativities), གཞོམ་(Destroy/Overcome), བསྐལ་པ་(Kalpa), རྒྱ་མཚོ་(Ocean)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect \"self and others\"\n- བྱ་ indicates future action or intention\n- གང་དུ...ལའང་ construction for \"even if/for each\"\n\n\nThe innumerable faults of myself and others,\nI shall destroy.\nEven if for each single fault,\nAn ocean of kalpas were exhausted.\n\nNote: \"Ocean of kalpas\" (བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་) is a common Buddhist metaphor for an extremely long period of time.", + "translation": "The innumerable faults of myself and others,\nI shall destroy.\nEven if for each single fault,\nAn ocean of kalpas were exhausted." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere is no sin like hatred.\nThere is no austerity like patience.\n", - "translation": "There is no sin like hatred.\nThere is no austerity like patience." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི། །དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་བ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI shall strive to overcome\nCountless faults of self and others.\nFor each single fault may take\nOceans of eons to exhaust.\n", + "translation": "I shall strive to overcome\nCountless faults of self and others.\nFor each single fault may take\nOceans of eons to exhaust." } } }, "438": { - "source": "དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ།། སྣ་ཚོགས་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Steep yourself, therefore, in patience, In various ways, insistently.", + "source": "ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །", + "target_gt": "And I don't see that I've begun to exhaust them even the slightest bit. Infinite suffering is my lot; Why does my heart not burst apart?", + "commentary_1": "བརྩོན་པ་ནི་འཇུག་པའོ། །ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞེས་པའི་བརྩོན་པའི་ཆ་བག་ཞད་ཙམ་མོ། །སྙིང་ནི་བྲང་གིའོ། །ལོ་བས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གོམས་པར་བྱས་ཀྱང་ངོ་། །རྨད་དུ་བྱུང་བ་ནི་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "ཉེས་པ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི་ཆ་ཙམ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་བདག་གི་ཅི་སྟེ་སྙིང་མ་གས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), བཟོད་ (patience), ནན་ཏན་ (diligence/effort), སྣ་ཚོགས་ (various), ཚུལ་ (methods), བསྒོམ་ (meditate)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་ particle indicating purpose or manner\n- གྱིས་ instrumental particle\n- པར་བྱ་ construction indicating \"should be done\"\n\nTherefore, [one] should meditate on patience\nWith diligence, through various methods.\n\nTechnical note: བཟོད་ (patience) is one of the six pāramitās in Buddhism, often translated as kṣānti in Sanskrit.", - "translation": "Therefore, [one] should meditate on patience With diligence, through various methods." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉེས་ཟད་ (exhaustion of faults), རྩོམ་པ་ (endeavor/effort), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable), སྙིང་གས་ (heart breaking)\n\nGrammatical notes:\n- ཆ་ཡང་...མ་མཐོང་ན། : \"If not even a fraction is seen...\"\n- ཅི་ཕྱིར་...མ་གས། : \"Why has [it] not broken?\"\n\n\nIf not even a fraction of that\nEndeavor to exhaust faults is seen in me,\nWhy has my heart not burst\n[Being] a receptacle of immeasurable suffering?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a reflection on one's lack of progress on the spiritual path, expressing dismay at not seeing signs of improvement despite the immense suffering of samsara.", + "translation": "If not even a fraction of that\nEndeavor to exhaust faults is seen in me,\nWhy has my heart not burst\n[Being] a receptacle of immeasurable suffering?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, one should diligently cultivate patience\nThrough various methods and practices.\n", - "translation": "Therefore, one should diligently cultivate patience\nThrough various methods and practices." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི། །ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན། །སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས། །བདག་གོ་ཅི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven a fraction of that effort to exhaust wrongdoing\nI have not seen in myself.\nWhy has my heart not burst\nFrom this place of immeasurable suffering?\n", + "translation": "Even a fraction of that effort to exhaust wrongdoing\nI have not seen in myself.\nWhy has my heart not burst\nFrom this place of immeasurable suffering?" } } }, "439": { - "source": "ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན།། ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་།། དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ།། གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར།།", - "target_gt": "Those tormented by the pain of anger, Never know tranquillity of mind— Strangers they will be to every pleasure; They will neither sleep nor feel secure.", + "source": "བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །", + "target_gt": "I haven't worshipped the Bhagavan or given the pleasures of great feasts. I have not acted for the teachings, or fulfilled the wishes of the poor.", + "commentary_1": "ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་མཆོད་པ་ཉིད་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོ་སྟེ། དེས་བདེ་བའོ། །བསྟན་པའི་བྱ་བ་ནི་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་ཞེས་སོགས་རྣམ་སྣང་ཇི་ལྟར་དོན་མེད་པར་བྱས་ཤེ་ན། ཞེས་གོང་མ་ལ་སྦྲེལ་ལ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་འཆད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོད་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་བ་མ་བྱིན། བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཞེ་སྡང་ཟུག་རྔུའི་སེམས་འཆང་ན།།\nKey terms: ཞེ་སྡང་ (anger), ཟུག་རྔུ་ (thorn, pain), སེམས་འཆང་ (hold in mind)\nIf one holds a mind of anger's thorns,\n\n2. ཡིད་ནི་ཞི་བ་ཉམས་མི་མྱོང་།།\nKey terms: ཡིད་ (mind), ཞི་བ་ (peace), ཉམས་མྱོང་ (experience)\nThe mind will not experience peace.\n\n3. དགའ་དང་བདེ་བའང་མི་འཐོབ་ལ།།\nKey terms: དགའ་ (joy), བདེ་བ་ (happiness), མི་འཐོབ་ (will not obtain)\n[One] will not obtain joy and happiness, and\n\n4. གཉིད་མི་འོང་ཞིང་བརྟན་མེད་འགྱུར།།\nKey terms: གཉིད་ (sleep), མི་འོང་ (will not come), བརྟན་མེད་ (unstable)\nSleep will not come, and [one] will become unstable.\n\nNote: The verse uses a conditional structure in the first line, with the consequences listed in the following lines. The term ཟུག་རྔུ་ (thorn) is used metaphorically to describe the painful nature of anger.", - "translation": "If one holds a mind of anger's thorns, The mind will not experience peace. [One] will not obtain joy and happiness, and Sleep will not come, and [one] will become unstable." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nབཅོམ་ལྡན་མ་ (Bhagavatī), མཆོད་ (worship/offer), དགའ་སྟོན་ (festival/feast), བསྟན་ (teachings/doctrine), དབུལ་པོ་ (poor/destitute)\n\nGrammatical notes:\n- མ་...ཅིང་ and མ་... constructions indicate negative actions\n- བྱས་ and བྱིན་ are past tense verbs\n\n\nI have not worshipped the Bhagavatī,\nNor bestowed the bliss of the great festival.\nI have not worked for the doctrine,\nNor fulfilled the wishes of the poor.\n\nTechnical note: བཅོམ་ལྡན་མ་ (Bhagavatī) likely refers to a female enlightened being or deity in this context, possibly Tara or another female buddha.", + "translation": "I have not worshipped the Bhagavatī,\nNor bestowed the bliss of the great festival.\nI have not worked for the doctrine,\nNor fulfilled the wishes of the poor." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one harbors a mind of anger and resentment,\nThe mind will not experience peace.\nJoy and happiness will not be attained,\nSleep will not come, and stability will be lost.\n", - "translation": "If one harbors a mind of anger and resentment,\nThe mind will not experience peace.\nJoy and happiness will not be attained,\nSleep will not come, and stability will be lost." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་། །དགའ་སྟོན་ཆེན་པོའི་བདེ་མ་བྱིན། །བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་། །དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI have not worshipped the Blessed One,\nNor given the joy of a great festival.\nI have not worked for the benefit of the teachings,\nNor fulfilled the wishes of the poor.\n", + "translation": "I have not worshipped the Blessed One,\nNor given the joy of a great festival.\nI have not worked for the benefit of the teachings,\nNor fulfilled the wishes of the poor." } } }, "440": { - "source": "གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས།། དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ།། དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི།། རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ།།", - "target_gt": "Even those dependent on their lord For gracious gifts of honors and of wealth Will rise against and slay A master who is filled with wrath and hate.", + "source": "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། །", + "target_gt": "If I have not provided safety to those in fear, or given comfort to the wretched, I have only created suffering and pain inside my mother's womb.", + "commentary_1": "ཉམ་ཐག་ཅེས་པ་ནི་མནར་བའོ། །", + "commentary_2": "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཆོས་དང་། ཟང་ཟིང་དང་། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་གསུམ་མ་བྱས་ཞེས་པའོ། །ཤེར་དང་རྣམ་སྣང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་ལྷ་ཁང་འབུལ་བ་ཡིན་ཟེར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་མ་བྱིན་ན་བདག་གིས་མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད་ཀྱི་དལ་འབྱོར་ཐོབ་པའི་དགོས་པ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གང་དག་ནོར་དང་བཀུར་སྟི་ཡིས།།\nKey terms: གང་དག་(those who), ནོར་(wealth), བཀུར་སྟི་(honor/respect), ཡིས་(instrumental particle)\n\nThose who, through wealth and honor,\n\n2. དྲིན་བྱིན་དེ་ལ་བརྟེན་གྱུར་པ།།\nKey terms: དྲིན་(kindness/favor), བྱིན་(given), བརྟེན་(depend on), གྱུར་(become)\n\nHave received kindness and become dependent on that [person],\n\n3. དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྡང་ལྡན་པའི།།\nKey terms: དེ་དག་(those), ཀྱང་(even), སྡང་ལྡན་(having hatred)\n\nEven those [same people], filled with hatred,\n\n4. རྗེ་དཔོན་དེ་ལ་གསོད་པར་རྒོལ།།\nKey terms: རྗེ་དཔོན་(master/lord), གསོད་པ་(kill), རྒོལ་(attack/oppose)\n\nAttack that master with the intention to kill.\n\nNote: This verse illustrates the fickleness of worldly relationships and the potential for beneficiaries to turn against their benefactors.", - "translation": "Those who, through wealth and honor, Have received kindness and become dependent on that [person], Even those [same people], filled with hatred, Attack that master with the intention to kill." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིགས་ (fear), མི་འཇིགས་ (fearlessness), མ་བྱིན་ (not given), \nཉམ་ཐག་ (suffering/distressed), བདེ་ (happiness/comfort),\nམ་ཡི་མངལ་ (mother's womb), ཟུག་རྔུ་ (pain/torment), \nསྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- བསྐྱེད་པར་ཟད (will only produce/result in)\n\n\nIf I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not give happiness to the distressed,\nI will only produce the torments\nAnd nothing but suffering of the mother's womb.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of failing to help others, linking it to rebirth and the suffering experienced in the womb.", + "translation": "If I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not give happiness to the distressed,\nI will only produce the torments\nAnd nothing but suffering of the mother's womb." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who, through wealth and honors,\nHave been given favors and become dependent,\nEven they, when filled with hatred,\nWill turn against and seek to kill that lord and master.\n", - "translation": "Those who, through wealth and honors,\nHave been given favors and become dependent,\nEven they, when filled with hatred,\nWill turn against and seek to kill that lord and master." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་། །ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག །མ་ཡི་མངལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྐྱེད་པར་ཟད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not give comfort to the suffering,\nI will only produce the pain and anguish\nOf a mother's womb for myself.\n", + "translation": "If I do not give fearlessness to the fearful,\nAnd do not give comfort to the suffering,\nI will only produce the pain and anguish\nOf a mother's womb for myself." } } }, "441": { - "source": "དེ་ཡིས་མཛའ་བཤེས་སྐྱོ་བར་འགྱུར།། སྦྱིན་པས་བསྡུས་ཀྱང་བསྟེན་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "His family and friends he grieves, And is not served by those his gifts attract.", + "source": "བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །", + "target_gt": "Because I have not longed for dharma, Such tribulations have occurred To me before and even now. Who would forsake the wish for dharma?", + "commentary_1": "འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་སྔོན་ཚེ་དང་ད་ལྟ་ཆོས་ལ་མོས་པ་དང་བྲལ་བས་ན་བདེ་བས་ཕོངས་འདི་འདྲར་བྱུང་གྱུར་ན་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སྡེབས་སོ། །ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་ཡིས་ (by that) མཛའ་བཤེས་ (friends) སྐྱོ་བར་ (to become weary) འགྱུར་ (will become)\n\nBy that, friends will become weary.\n\nLine 2:\nསྦྱིན་པས་ (by generosity) བསྡུས་ (gathered/attracted) ཀྱང་ (although) བསྟེན་ (rely on/associate with) མི་བྱེད་ (will not do)\n\nAlthough attracted by generosity, [they] will not associate [with you].\n\nKey terms:\n- མཛའ་བཤེས་ (friends, close associates)\n- སྦྱིན་པ་ (generosity, giving)\n- བསྟེན་ (to rely on, associate with)\n\nNote: The verses appear to be discussing the consequences of some action (referred to by \"that\") on friendships and social relationships, emphasizing that even generous actions may not maintain these connections in such circumstances.", - "translation": "By that, friends will become weary. Although attracted by generosity, [they] will not associate [with you]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), སྔོན་(before/past), ད་ལྟར་(present), ཆོས་(Dharma), མོས་(faith/devotion), བྲལ་བ་(devoid of/separated from), ཕོངས་པ་(destitute/impoverished), གཏོང་(abandon/give up)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡིས་ as an instrumental particle\n- ཡང་ as a continuative particle linking past and present\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nDue to being devoid of faith in the Dharma,\nBoth in the past and even now,\nI have become so destitute.\nWho would abandon faith in the Dharma?\n\n\nTechnical note: The verse expresses regret for lack of faith in the Dharma and emphasizes the importance of maintaining devotion to the teachings.", + "translation": "Due to being devoid of faith in the Dharma,\nBoth in the past and even now,\nI have become so destitute.\nWho would abandon faith in the Dharma?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy that, friends become weary.\nEven if attracted by generosity, they will not rely on you.\n", - "translation": "By that, friends become weary.\nEven if attracted by generosity, they will not rely on you." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the past and even now,\nBecause I lacked faith in the Dharma,\nSuch poverty has arisen.\nWho would abandon faith in the Dharma?\n", + "translation": "In the past and even now,\nBecause I lacked faith in the Dharma,\nSuch poverty has arisen.\nWho would abandon faith in the Dharma?" } } }, "442": { - "source": "མདོར་ན་ཁྲོ་བས་བདེར་གནས་པ།། དེ་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "No one is there, all in all, Who, being angry, lives at ease.", + "source": "དགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ། །", + "target_gt": "The Sage has said the basis of everything virtuous is longing. The root of that is meditating on the full ripening of results.", + "commentary_1": "རྩ་བ་ཞེས་པ་ནི་གཙོ་བོའི་འོ། །དེའི་ཡང་ཞེས་པ་ནི་མོས་པ་མང་བའི་ཡང་ངོ་། །ལུང་དུ་བསྟན་པའི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་སྐྱེས་ཤིང་རང་ཉིད་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། རིགས་མི་མཐུན་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དེ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་དྲན་པར་བྱེད་པ་ནི་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་མོས་པ་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་མོས་པའོ། །ཞེས་དང་། འཇམ་དཔལ་ཞིང་བཀོད་ལས། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། །འདུན་པའི་རྩ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམདོར་ན (in short), ཁྲོ་བ (anger), བདེར་གནས་པ (to dwell in happiness/peace), འགའ་ཡང (any, anyone)\n\nGrammatical notes:\n- ས་ suffix on ཁྲོ་བས indicates instrumental case\n- ཡོད་མ་ཡིན is a negation construction\n\nIn short, [one who] dwells in happiness due to anger,\nThat does not exist at all.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the incompatibility of anger and genuine happiness in Buddhist thought.", - "translation": "In short, [one who] dwells in happiness due to anger, That does not exist at all." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ། །\n", + "output": "Key terms:\nདགེ་བའི་ཕྱོགས་ (virtuous aspects), མོས་པ་ (faith/conviction), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ (karmic ripening/results)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱི་ and ཡི་ are genitive particles\n- པས་ indicates instrumental case\n- སོ་ is a sentence-final particle\n\n\nThe Sage taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that [faith], in turn,\nIs constant meditation on karmic results.\n\nTechnical note: མོས་པ་ (faith/conviction) here refers to a deep, experiential conviction rather than blind belief.", + "translation": "The Sage taught that faith is the root\nOf all aspects of virtue.\nThe root of that [faith], in turn,\nIs constant meditation on karmic results." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn short, there is no one at all\nWho dwells in happiness through anger.\n", - "translation": "In short, there is no one at all\nWho dwells in happiness through anger." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe Buddha taught that faith is the root\nOf all virtuous qualities.\nThe root of that faith\nIs constantly meditating on karmic results.\n", + "translation": "The Buddha taught that faith is the root\nOf all virtuous qualities.\nThe root of that faith\nIs constantly meditating on karmic results." } } }, "443": { - "source": "ཁྲོ་བའི་དགྲ་ཡིས་དེ་ལ་སོགས།། སྡུག་བསྔལ་དག་ནི་བྱེད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "All these ills are brought about by wrath, Our sorrow-bearing enemy.", + "source": "སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Sufferings, unhappiness, dangers of assorted types, and deprivation of desires occur because of committing misdeeds.", + "commentary_1": "མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མོས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེ་ན། མོས་པ་དེའི་ཡང་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་བསྒོམས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཀར་ནག་གི་ལས་འབྲས་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། འབྲས་བུ་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི་རྒྱུ་སྡིག་པ་སྤྱོད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཁྲོ་བའི་ (of anger), དགྲ་ (enemy), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་སོགས་ (and so forth) indicates a continuation of ideas\n- བྱེད་པར་འགྱུར་ (will do/cause) is a future tense construction\n\nThe enemy of anger and so forth,\nWill cause sufferings.\n\nTechnical note: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha in Sanskrit) is a key Buddhist term often translated as \"suffering\" but encompassing a broader range of unsatisfactory experiences.", - "translation": "The enemy of anger and so forth, Will cause sufferings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡིད་མི་བདེ་བ་ (mental unhappiness), འཇིགས་པ་ (fear), འདོད་པ་ (desires), བྲལ་བ་ (separation), སྡིག་པ་ (negative actions)\n\nGrammatical structure:\n- List of negative experiences (སྡུག་བསྔལ་, ཡིད་མི་བདེ་བ་, འཇིགས་པ་, འདོད་པ་དང་བྲལ་བ་)\n- Causative construction with ལས་...འབྱུང་བར་འགྱུར་ (arise from)\n\n\nSuffering, mental unhappiness,\nVarious kinds of fears,\nAnd separation from desired objects:\nThese arise from engaging in negative actions.\n\nNote: སྡིག་པ་ is often translated as \"sin\" but here rendered as \"negative actions\" to avoid Christian connotations.", + "translation": "Suffering, mental unhappiness,\nVarious kinds of fears,\nAnd separation from desired objects:\nThese arise from engaging in negative actions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe enemy of anger and the like\nWill bring about suffering.\n", - "translation": "The enemy of anger and the like\nWill bring about suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSuffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from desires -\nThese arise from engaging in wrongdoing.\n", + "translation": "Suffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from desires -\nThese arise from engaging in wrongdoing." } } }, "444": { - "source": "གང་ཞིག་བསྒྲིམས་ཏེ་ཁྲོ་འཇོམས་པ།། དེ་ནི་འདི་དང་གཞན་དུ་བདེ།།", - "target_gt": "But those who seize and crush their anger down Will find their joy in this and future lives.", + "source": "ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། །", + "target_gt": "Wherever they go, those who perform the virtue that their heart desires will be welcomed with offerings resulting from their acts of merit.", + "commentary_1": "དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་དང་འདྲ་བས་ན་ཤིང་རྟའོ། །འབྲས་བུ་མཆོད་རྫས་དང་འདྲ་བས་ན་མཆོད་རྫས་ཀྱིས་མཆོད་པར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "ཡིད་ལ་བསམས་པ་སྟེ་འདུན་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་བའི་དགེ་བ་བྱས་པས་སྐྱེ་བ་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེའི་འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་ (whoever), བསྒྲིམས་ཏེ་ (with effort/diligently), ཁྲོ་ (anger), འཇོམས་པ་ (to overcome/conquer)\nདེ་ནི་ (that [person]), འདི་དང་གཞན་དུ་ (here and elsewhere), བདེ་ (happiness/well-being)\n\nGrammatical notes:\n- The first line uses a relative clause structure with གང་ཞིག་\n- བསྒྲིམས་ཏེ་ is an adverbial phrase indicating manner\n- The second line uses དེ་ནི་ to refer back to the subject of the first line\n\nWhoever diligently overcomes anger,\nThat [person] [experiences] well-being here and elsewhere.\n\nTechnical note: \"Here and elsewhere\" (འདི་དང་གཞན་དུ་) is a common Buddhist phrase referring to this life and future lives or states of existence.", - "translation": "Whoever diligently overcomes anger, That [person] [experiences] well-being here and elsewhere." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nཡིད་ལ་བསམས་པ་ (mental intention), དགེ་བྱས་པ་ (virtuous action), བསོད་ནམས་ (merit), འབྲས་བུ་ (result/fruit)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དང་གང་དུ་ and དེ་དང་དེར་ are correlative constructions meaning \"wherever\" and \"there\"\n- འགྲོ་འགྱུར་བ་ is a future tense construction\n- མངོན་མཆོད་འགྱུར is a future tense honorific form\n\n\nBy performing virtuous actions with mental intention,\nWherever one may go,\nThere, due to that merit,\nOne will be visibly honored with the qualities of the fruit.\n\nNote: \"qualities of the fruit\" (འབྲས་བུའི་ཡོན་) refers to the positive results or rewards of one's virtuous actions.", + "translation": "By performing virtuous actions with mental intention,\nWherever one may go,\nThere, due to that merit,\nOne will be visibly honored with the qualities of the fruit." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOne who diligently overcomes anger\nWill be happy in this life and the next.\n", - "translation": "One who diligently overcomes anger\nWill be happy in this life and the next." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy doing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go,\nThere, by the merit of those deeds,\nOne will be honored with the fruits of virtue.\n", + "translation": "By doing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go,\nThere, by the merit of those deeds,\nOne will be honored with the fruits of virtue." } } }, "445": { - "source": "མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི།། གེགས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་གྱུར་པ།། ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།།", - "target_gt": "Getting what I do not want, And all that hinders my desire— In discontent my anger finds its fuel.", + "source": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །", + "target_gt": "Wherever they go, those who commit misdeeds, though they want happiness, will be destroyed by the weapons of suffering because of their wrongs.", + "commentary_1": "ཡང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡིག་པ་བྱེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་དེས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་གསུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་མཚོན་ཡིན་པས་ན་མཚོན་ནོ། །མཐོང་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བརྗོད་ནས་མ་མཐོང་བའི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། དུས་ཀྱིས་ཉེན་ནས་རྒྱལ་པོ་འགྲོ་འགྱུར་ན། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དག་ནི་གང་དང་གར་འགྲོ་བ། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: མི་འདོད་བྱས་དང་འདོད་པ་ཡི།།\nKey terms: མི་འདོད་ (unwanted), འདོད་པ་ (desired)\nGrammar: གེནིཏིཝེ particle ཡི at the end\n\nLine 2: གེགས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་གྱུར་པ།།\nKey terms: གེགས་ (obstacle), བྱུང་ (arise)\nGrammar: ལས indicates \"from\" or \"due to\"\n\nLine 3: ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟས་རྙེད་ནས།།\nKey terms: ཡིད་མི་བདེ་བ་ (unhappiness), ཟས་ (food), རྙེད་ (find)\nGrammar: ནས at the end indicates \"having\" or \"after\"\n\nFrom doing what is unwanted and [creating] obstacles to what is desired,\nHaving arisen from these actions,\nHaving found the food of unhappiness,\n\nNote: The metaphor \"food of unhappiness\" is used to describe the result of unwanted actions and obstacles to desires.", - "translation": "From doing what is unwanted and [creating] obstacles to what is desired, Having arisen from these actions, Having found the food of unhappiness," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡིག་པ་ (sin/negative action), བདེ་འདོད་ (desire happiness), འགྲོ་འགྱུར་ (will go), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མཚོན་ (weapon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་དང་གང་དུ་ and དེ་དང་དེར་ to indicate \"wherever\" and \"there\"\n- ཀྱང་ (although) connecting clauses\n- འཇོམས (destroy) in present tense\n\n\nAlthough one who commits negative actions desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, by those very negative actions,\nThey will be utterly destroyed by the weapon of suffering.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of negative actions, highlighting that despite desiring happiness, one's own misdeeds lead to suffering.", + "translation": "Although one who commits negative actions desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, by those very negative actions,\nThey will be utterly destroyed by the weapon of suffering." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom doing what is not desired\nAnd obstructing what is desired,\nOne finds the food of mental discomfort.\n", - "translation": "From doing what is not desired\nAnd obstructing what is desired,\nOne finds the food of mental discomfort." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one who commits evil deeds desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, that evil\nDestroys them with the weapon of suffering.\n", + "translation": "Though one who commits evil deeds desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, that evil\nDestroys them with the weapon of suffering." } } }, "446": { - "source": "ཞེ་སྡང་བརྟས་ཏེ་བདག་འཇོམས་སོ།།", - "target_gt": "From this it grows and beats me down.", + "source": "རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །", + "target_gt": "From virtues, you will dwell within the heart of a vast, cool, and fragrant lotus flower, where nourished by the pleasing voices of the victors, you will grow in majesty. And when, because of light rays from the sages, the lotus blossoms, you will then emerge before the victors with a supreme body— you will become a child of the sugatas.", + "commentary_1": "པདྨ་ནི་དྲི་ཞིམ་པོས་དགའ་བར་བྱེད་པའི་པདྨའོ། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཉིད་ཟས་ཏེ་དེས་འཚོ་བའོ། །བྱས་ཞེས་པ་ནི་དེས་བསྐྱེད་པའོ། །ཉེར་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའོ། །འོད་ནི་ཐུབ་པའི་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འཚེར་བའོ། །རྒྱས་པ་ནི་པདྨ་གང་ཞིག་ཁ་རྒྱས་ཤིང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟར་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་དེ་ནས་བྱུང་བའོ། །ལུས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ་མཛེས་པའི་ལུས་གང་ཞིག་དེ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་དགེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། སྐྱེ་གནས་མངལ་དོག་ཅིང་དྲི་ང་ལ་ཚ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། དེར་ཟས་བད་ཀན་ཟག་ཆུས་འཚོ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་པས་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། སྐྱེ་བའི་ཆ་དོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཁྱད་པར་གྱུར་པ་ཐུབ་པའི་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱས་པའི་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། སྐྱེ་བོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱལ་བ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སོགས་ཀྱི་མདུན་དུ་གནས་ནས་དེའི་ཆོས་ཀྱིས་སྐྱོང་བ་སྟེ། ཁྱད་པར་དེ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་སོ་སྐྱེ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དགེ་བས་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཞེ་སྡང་ (anger), བརྟས་ (strengthen/intensify), བདག་ (self), འཇོམས་ (destroy)\n\nGrammar:\n- ཏེ་ connects two clauses, indicating a cause-effect relationship\n- སོ་ is a final particle indicating a statement\n\nAnger intensifies and destroys the self.\n\nNote: བདག་ (self) here likely refers to the conventional self or ego, not the ultimate self (ātman) rejected in Buddhist philosophy.", - "translation": "Anger intensifies and destroys the self." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྒྱ་ཆེ་(vast), པདྨ་(lotus), སྙིང་པོ་(heart/essence), རྒྱལ་བ་(victor/buddha), གསུང་(speech), ཐུབ་(sage), སྲས་(offspring)\n\nGrammatical notes:\n- Locative particles: ར་(in/at)\n- Instrumental particles: ས་(by/with)\n- Genitive particles: འི་, ཀྱི་(of)\n\n\nDwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the food of the victors' sweet speech, generating splendor,\nWith a supreme body born from a lotus, expanded by the sage's light,\nOne becomes, through virtue, an offspring of the sugatas, present before the victors.\n\n\nTechnical note: This verse describes the visualization of oneself as a bodhisattva born from a lotus, a common meditation technique in Tibetan Buddhism.", + "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the food of the victors' sweet speech, generating splendor,\nWith a supreme body born from a lotus, expanded by the sage's light,\nOne becomes, through virtue, an offspring of the sugatas, present before the victors." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nAnger destroys oneself.", - "translation": "Anger destroys oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ། །ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the nectar of the Buddha's sweet speech,\nWith a supreme body born from a lotus opened by the Buddha's light,\nMay you become a child of the Sugatas, standing before the Victorious Ones through virtue.\n", + "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the nectar of the Buddha's sweet speech,\nWith a supreme body born from a lotus opened by the Buddha's light,\nMay you become a child of the Sugatas, standing before the Victorious Ones through virtue." } } }, "447": { - "source": "དེ་ལྟས་བདག་གིས་དགྲ་བོ་དེའི།། ཟས་ནི་རྣམ་པར་གཞོམ་པར་བྱ།། འདི་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་ལས།། དགྲ་འདི་ལ་ནི་ལས་གཞན་མེད།།", - "target_gt": "Therefore I will utterly destroy The sustenance of this my enemy, My foe who has no other purpose But to hurt and injure me.", + "source": "གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །", + "target_gt": "The henchmen of Yama will entirely flay your skin, and you will be most miserable and wretched. Then molten copper melted over the most intense fires will pour all over your body, and blows rained down by blazing swords and spears will hack your flesh into a hundred pieces, and you will fall onto the burning iron ground. This will happen due to many nonvirtues.", + "commentary_1": "གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱིས་པགས་པ་མ་ལུས་པར་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་པའི་ང་རོ་འདོན་པའོ། །མེ་རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་གདུང་བ་དེས་རྣམ་པར་བཞུ་བ་ནི་ཞུ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་འདྲ་བའི་ཟངས་ཞུན་མ་དེས་དེའི་ལུས་ལ་ལྡུགས་པར་འགྱུར་བའོ། །གང་ཞིག་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་དེ་དག་གིས་བསྣུན་ཅིང་གཤེགས་ནས་དེའི་ཤ་དུམ་བུར་བྱས་པ་ནི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི། རང་གི་ལས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་པ་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་ཅིང་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ་སླར་ཡང་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རལ་གྲི་དང་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ནས་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་ནི་མཚམས་མེད་ལ་སོགས་པའི་མི་དགེ་བ་ཆེན་པོ་མང་པོས་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nདེ་ལྟས་ (therefore), བདག་གིས་ (by me), དགྲ་བོ་ (enemy), དེའི་ (that)\n\nLine 2:\nཟས་ (food), ནི་ (emphasis particle), རྣམ་པར་ (completely), གཞོམ་པར་བྱ་ (will destroy)\n\nLine 3:\nའདི་ལྟར་ (in this way), བདག་ལ་ (to me), གནོད་པ་ (harm)\n\nLine 4:\nདགྲ་ (enemy), འདི་ (this), ལ་ (to), ནི་ (emphasis), ལས་ (action/karma), གཞན་ (other), མེད་ (does not exist)\n\nKey grammatical structures:\n- Use of གིས་ to indicate the agent (བདག་གིས་)\n- Future tense marker པར་བྱ་ in གཞོམ་པར་བྱ་\n- Negation with མེད་ at the end of the last line\n\nTranslations:\n\nTherefore, I will completely destroy the food of that enemy.\n\nIn this way, other than harming me,\n\nThis enemy has no other action [or purpose].\n\nNote: The term ལས་ in the last line can mean both \"action\" and \"karma,\" but in this context, \"action\" or \"purpose\" seems more fitting.", - "translation": "Therefore, I will completely destroy the food of that enemy. In this way, other than harming me, This enemy has no other action [or purpose]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama), སྐྱེས་བུ་ (being), པགས་པ་ (skin), ཟངས་ཞུན་ (molten copper), རལ་གྲི་ (sword), མདུང་ཐུང་ (spear)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱུར་ལ་ indicating a change of state or result\n- Instrumental case བཞུས་པའི་ (melted by)\n- Genitive construction ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་ (iron ground)\n\n\nYama's beings completely flay the skin, causing extreme suffering,\nAnd molten copper melted by intensely hot fire is poured on the body.\nStruck by flaming swords and spears, the flesh is cut into hundreds of pieces,\nAnd falling onto an extremely hot iron ground - this results from many non-virtuous actions.\n\n\nTechnical note: This passage describes hellish torments resulting from negative karma, a common theme in Buddhist cautionary texts.", + "translation": "Yama's beings completely flay the skin, causing extreme suffering,\nAnd molten copper melted by intensely hot fire is poured on the body.\nStruck by flaming swords and spears, the flesh is cut into hundreds of pieces,\nAnd falling onto an extremely hot iron ground - this results from many non-virtuous actions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, I should thoroughly destroy\nThe food of that enemy.\nFor this enemy has no other purpose\nThan to harm me.\n", - "translation": "Therefore, I should thoroughly destroy\nThe food of that enemy.\nFor this enemy has no other purpose\nThan to harm me." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་ཅིང་། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe minions of the Lord of Death flay off all the skin, causing extreme suffering,\nAnd molten copper heated by intensely hot fire is poured over the body.\nFlaming swords and short spears pierce and cut the flesh into a hundred pieces,\nAnd one falls onto an extremely hot iron ground - such are the many results of negative deeds.\n", + "translation": "The minions of the Lord of Death flay off all the skin, causing extreme suffering,\nAnd molten copper heated by intensely hot fire is poured over the body.\nFlaming swords and short spears pierce and cut the flesh into a hundred pieces,\nAnd one falls onto an extremely hot iron ground - such are the many results of negative deeds." } } }, "448": { - "source": "ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི།། དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ།།", - "target_gt": "So come what may, I’ll not upset My cheerful happiness of mind.", + "source": "དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Therefore, you should long for virtue and cultivate it with dedication. With the methods from the Vajradhvaja, once started, meditate on pride.", + "commentary_1": "མོས་པའི་སྟོབས་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་གུས་པར་བསྒོམས་ཤིང་དཔྱད་ནས་དགེ་བ་ལ་གོམས་པར་བྱའོ། །ང་རྒྱལ་གྱི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མདོ་ནས་བཤད་པའི་ཆོ་གའི་རིམ་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་བརྩམས་ཤིང་གོང་ནས་གོང་དུ་བརྟན་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་བརྟན་པར་བརྩམས་པ་ཞེས་པ་ནི་བརྩམས་ཏེ་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དགེ་བ་ལ་མོས་ཏེ་འདུན་པར་བྱ་ཞིང་། དགེ་སྡིག་གི་བླང་དོར་ལ་གུས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེད་པ་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་དེ་དག་གི་བླང་དོར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དཔུང་ལ་གཉིས་ཏེ། རྩོམ་པ་དང་། ཞུགས་པ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕལ་པོ་ཆེའི་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བསྔོ་བ་དྲུག་པ་ལས། དཔེར་ན་ལྷའི་བུ་ཉི་མ་འཆར་བ་ནི་དམུས་ལོང་དང་རི་མི་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་མི་ལྡོག་པར་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྣམས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཆར་བ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མི་ལྡོག་ཅིང་། འོས་སུ་གྱུར་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྨིན་པར་དང་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཆོ་ག་ཡིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྩམས་ནས་དེ་བསྒྲུབ་ནུས་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཅི་ལ་བབ་ (whatever befalls), དགའ་བའི་ཡིད་ (joyful mind), དཀྲུགས་མི་བྱ (will not disturb)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ is a concessive particle, indicating \"even though\" or \"whatever\"\n- གིས་ is an agentive particle, marking the subject (བདག་)\n- ནི་ is a topic marker, emphasizing \"I\" and \"joyful mind\"\n\nWhatever befalls [me], I will not disturb [my] joyful mind.\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist practice of maintaining equanimity (བཏང་སྙོམས་) in the face of changing circumstances.", - "translation": "Whatever befalls [me], I will not disturb [my] joyful mind." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདགེ་ (virtue), མོས་བྱ་ (aspire to), གུས་པ་ (respect), བསྒོམ་ (meditate), རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ (vajra victory banner), ཆོ་ག་ (ritual), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- བྱ་ (auxiliary verb indicating future/imperative)\n- ཞིང་ (connective particle)\n- ནས་ (after)\n\n\nTherefore, one should aspire to virtue,\nAnd meditate with respect.\nHaving begun with the vajra victory banner ritual,\nOne should meditate on pride.\n\n\nTechnical notes:\n- \"རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་\" (vajra victory banner) likely refers to a specific tantric practice or visualization.\n- \"ང་རྒྱལ་\" (pride) in this context probably refers to divine pride or the pride of the deity, a common concept in Vajrayana practice.", + "translation": "Therefore, one should aspire to virtue,\nAnd meditate with respect.\nHaving begun with the vajra victory banner ritual,\nOne should meditate on pride." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhatever befalls me,\nI shall not disturb my joyful mind.\n", - "translation": "Whatever befalls me,\nI shall not disturb my joyful mind." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་། །གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས། །བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, one should be devoted to virtue,\nAnd meditate with reverence.\nThrough the ritual of the vajra victory banner,\nOne should begin to meditate on pride.\n", + "translation": "Therefore, one should be devoted to virtue,\nAnd meditate with reverence.\nThrough the ritual of the vajra victory banner,\nOne should begin to meditate on pride." } } }, "449": { - "source": "མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ།། དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Dejection never brings me what I want; My virtue will be warped and marred by it.", + "source": "དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །", + "target_gt": "Examine first your resources and then begin or don't begin. Not starting may well be the best. Do not turn back once you've begun.", + "commentary_1": "བརྩམས་པའི་རིམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པ་ནི་ཁས་བླངས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལ་འཇུག་པའི་དང་པོར་འབྱོར་པ་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་བརྟགས་ནས་ནི་ཡོད་ན་བརྩམ་མམ་མེད་ན་མི་བརྩམ་བྱ། གལ་ཏེ་མི་ནུས་ན་མ་བརྩམས་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་གྱི་བརྩམས་ནས་དེ་ལས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་དགའ་(unhappiness/displeasure), འདོད་(desire), མི་འགྲུབ་(not fulfilled), དགེ་བ་(virtue), ཉམས་པར་འགྱུར་(to deteriorate/decline)\n\nGrammatical notes:\n- བྱས་ཀྱང་: concessive conjunction \"even if/though\"\n- དག་ནི: emphatic particle highlighting དགེ་བ་ (virtues)\n\nEven if [one] creates unhappiness, desires will not be fulfilled.\nVirtues will indeed deteriorate.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of negative actions and their detrimental effect on virtue.", - "translation": "Even if [one] creates unhappiness, desires will not be fulfilled. Virtues will indeed deteriorate." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། །\n", + "output": "Key terms:\nའབྱོར་པ་ (ability/resources), བརྟགས་ (examine), བརྩམ་ (undertake/begin), ལྡོག་པ་ (turn back/abandon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འམ་ for \"or\"\n- Imperative forms with བྱ་\n- Contrastive structure with ཡིན་གྱི་\n\n\nFirst, having examined one's abilities,\nOne should undertake or not undertake.\nNot undertaking is supreme,\nBut having undertaken, one should not turn back.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of careful consideration before making commitments, particularly in the context of spiritual vows or practices.", + "translation": "First, having examined one's abilities,\nOne should undertake or not undertake.\nNot undertaking is supreme,\nBut having undertaken, one should not turn back." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if one acts with aversion, desires will not be fulfilled.\nVirtuous deeds will decline.\n", - "translation": "Even if one acts with aversion, desires will not be fulfilled.\nVirtuous deeds will decline." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། །བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ། །མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFirst, examine your resources and capabilities.\nThen decide whether to undertake the task or not.\nNot undertaking it is best,\nBut once begun, do not turn back.\n", + "translation": "First, examine your resources and capabilities.\nThen decide whether to undertake the task or not.\nNot undertaking it is best,\nBut once begun, do not turn back." } } }, "450": { - "source": "གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་ཡོད་ན་ནི།། དེ་ལ་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "If there’s a remedy when trouble strikes, What reason is there for dejection?", + "source": "སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "For with that habit, in other lives misdeeds and suffering will increase. Or else the time of the result will be diminished, unaccomplished.", + "commentary_1": "བརྩམས་ནས་ལོག་ན་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། སྐྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་དགེ་བ་ལས་ལྡོག་པ་ལ་འཇུག་པ་དེ་གོམས་ན་ཡང་སྡིག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་པ་ནི་དང་པོ་རྩོམ་པའི་དུས་རང་དུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བའོ། །བྱ་བའི་དུས་སུ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་དུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་གཉིས་པ་བརྩམས་པའོ། །དམན་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བརྩམས་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་བ་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་མ་བསྒྲུབས་པའོ། །", + "commentary_2": "ལོག་ན་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་གཞན་ཡང་དམ་བཅས་ནས་ལྡོག་པ་དེ་གོམས་ནས་སྐྱེས་བུ་བྱེད་འབྲས་སྡིག་པ་དང་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་བརྩམས་པ་གཞན་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་དགེ་བ་དེ་གཉིས་ཀྱང་དམན་ཏེ་མཐར་མི་ཕྱིན་པར་འགྱུར། དེ་རང་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), བཅོས་སུ་ཡོད་(can be remedied/fixed), མི་དགར་(unhappiness/displeasure), ཅི་ཞིག་(what)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ་...ན་ (if...then)\n- Rhetorical question structure in the second line\n\nIf [something] can be remedied,\nWhat is there to be displeased about regarding it?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of being upset about situations that can be changed or fixed, a common theme in Buddhist teachings on mental attitudes and suffering.", - "translation": "If [something] can be remedied, What is there to be displeased about regarding it?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐྱེ་བ་(birth), གོམས་(habituate/familiarize), སྡིག་(negativity/sin), སྡུག་བསྔལ་(suffering), འབྲས་བུ་(result/fruit)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་དུ་: locative case, \"in other\"\n- འཕེལ་བར་འགྱུར: future tense construction\n- དམན་འགྱུར: future tense, \"will become inferior\"\n\n\nIn other births, one becomes habituated to that,\nAnd negativity and suffering will increase.\nEven at the time of results with others,\nOne will become inferior, and that too will not be accomplished.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the karmic consequences of negative actions across lifetimes, a key concept in Tibetan Buddhist soteriology.", + "translation": "In other births, one becomes habituated to that,\nAnd negativity and suffering will increase.\nEven at the time of results with others,\nOne will become inferior, and that too will not be accomplished." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf something can be remedied,\nWhy be displeased about it?\n", - "translation": "If something can be remedied,\nWhy be displeased about it?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །གཞན་དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི། །དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་སྒྲུབ་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn other lifetimes, one becomes habituated to that,\nAnd sins and sufferings increase.\nIn other times when results ripen,\nOne becomes degraded and unable to accomplish that.\n", + "translation": "In other lifetimes, one becomes habituated to that,\nAnd sins and sufferings increase.\nIn other times when results ripen,\nOne becomes degraded and unable to accomplish that." } } }, "451": { - "source": "གལ་ཏེ་བཅོས་སུ་མེད་ན་ནི།། དེ་ལ་མི་དགའ་བྱས་ཅི་ཕན།།", - "target_gt": "And if there is no help for it, What use is there in being glum?", + "source": "ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། །", + "target_gt": "Be prideful of these three: your acts, afflictions, and ability. To say, \"I shall do this alone,\" is in itself the pride of action.", + "commentary_1": "ཅི་ཐམས་ཅད་དུ་ང་རྒྱལ་བྱ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ། ལས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདིར་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ལས་གང་ཅུང་ཟད་བྱ་བར་འོས་པ་བྱུང་ན་དེ་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའི། གཞན་དག་ལ་གོ་སྐབས་སྦྱིན་པར་མི་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པ་དང་། དེའི་ནུས་པ་སྟེ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), བཅོས་སུ་མེད་(incurable/unchangeable), མི་དགའ་(unhappiness/dissatisfaction), ཅི་ཕན་(what's the use?)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི་: conditional particle followed by topic marker\n- བྱས་: past tense of བྱེད་ (to do)\n\nIf [it] is incurable,\nWhat use is there in being unhappy about it?\n\nTechnical note: This verse reflects a common Buddhist philosophical stance on accepting unchangeable circumstances, emphasizing the futility of emotional distress over what cannot be altered.", - "translation": "If [it] is incurable, What use is there in being unhappy about it?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལས་ (karma), ཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ། at the end of the first line indicates a continuation of thought\n- ཞེས at the end of the third line introduces a quotation or explanation\n- ཉིད at the end emphasizes \"itself\" or \"precisely\"\n\n\nBy the power of karma and afflictions,\nOne should have pride in these three.\nThinking, \"I alone shall do it,\"\nThis is precisely the pride of action.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing different types of pride (ང་རྒྱལ་) in the context of bodhisattva practice, specifically the \"pride of action\" (ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་) which is considered a positive form of confidence in one's ability to act for the benefit of all beings.", + "translation": "By the power of karma and afflictions,\nOne should have pride in these three.\nThinking, \"I alone shall do it,\"\nThis is precisely the pride of action." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf it cannot be changed,\nWhat use is there in being displeased about it?", - "translation": "If it cannot be changed,\nWhat use is there in being displeased about it?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པས་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ། །བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས། །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy the power of karma and afflictions,\nOne should be proud of these three.\nThinking \"I alone shall accomplish this\" -\nThis is the pride of action itself.\n", + "translation": "By the power of karma and afflictions,\nOne should be proud of these three.\nThinking \"I alone shall accomplish this\" -\nThis is the pride of action itself." } } }, "452": { - "source": "བདག་གམ་བདག་གིས་བཤེས་རྣམས་ལ།། སྡུག་བསྔལ་བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་དང་།། མི་སྙན་ཞེས་བྱ་མི་འདོད་དེ།།", - "target_gt": "Pain, humiliation, insults, or rebukes— We do not want them Either for ourselves or those we love.", + "source": "ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། །", + "target_gt": "The worldly, overcome by afflictions, Cannot accomplish their own good. Beings are not as able as I, Therefore I'll do this myself.", + "commentary_1": "དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་རག་ལས་པ་ནི་དབང་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ནི། རང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་སེམས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཉོན་མོངས་པས་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས་ན་འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་བས་ན་བདག་གིས་རང་གཞན་གྱི་དོན་འདི་དག་ཐམས་ཅད་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), བཤེས་(friends), སྡུག་བསྔལ་(suffering), བརྙས་(contempt), ཚིག་རྩུབ་(harsh words), མི་སྙན་(unpleasant), མི་འདོད་(do not want)\n\nGrammatical notes:\n- གམ་ is a disjunctive particle meaning \"or\"\n- ལ་ is a particle indicating indirect object\n- དང་ is used here as a conjunction \"and\"\n- ཞེས་བྱ་ means \"called\" or \"known as\"\n\nTo myself or to my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\n[And that which is] called unpleasant, [I] do not want.\n\nTechnical note: This verse expresses the universal desire to avoid suffering and unpleasantness for oneself and one's associates, a fundamental concept in Buddhist ethics and psychology.", - "translation": "To myself or to my friends, Suffering, contempt, and harsh words, [And that which is] called unpleasant, [I] do not want." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། །\n", + "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions), དབང་མེད་ (powerless), འཇིག་རྟེན་ (world), རང་དོན་ (self-interest), སྒྲུབ་པ་ (accomplish), འགྲོ་བ་ (beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ and ཏེ་ to connect clauses\n- Final འོ་ indicating resolve or commitment\n\n\nThis world, powerless under afflictions,\nIs unable to accomplish its own welfare.\nBeings cannot do as I can,\nTherefore, I shall do this.\n\nTechnical note: The verse expresses the bodhisattva's motivation to act on behalf of beings who are unable to help themselves due to being overwhelmed by afflictions.", + "translation": "This world, powerless under afflictions,\nIs unable to accomplish its own welfare.\nBeings cannot do as I can,\nTherefore, I shall do this." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo myself or to my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what is called unpleasant - these are not desired.\n", - "translation": "To myself or to my friends,\nSuffering, contempt, and harsh words,\nAnd what is called unpleasant - these are not desired." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས། །འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ། །དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis world, powerless under the influence of afflictions,\nIs unable to accomplish its own welfare.\nBeings are incapable of doing as I can,\nTherefore, I shall do this.\n", + "translation": "This world, powerless under the influence of afflictions,\nIs unable to accomplish its own welfare.\nBeings are incapable of doing as I can,\nTherefore, I shall do this." } } }, "453": { - "source": "དགྲ་ལ་དེ་ལས་བཟློག་པས་སོ།།", - "target_gt": "For those we do not like, it’s the reverse!", + "source": "གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །", + "target_gt": "How can I just sit there when another does the menial work? If out of pride, I won't do that. It's best for me to have no pride.", + "commentary_1": "དམན་པ་ནི་མི་གཙང་བ་འཕྱག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་ན་ཡང་ལས་དམན་པའི་གྲོགས་མི་བྱའོ་སྙམ་ནས་གཞན་དག་ཁུར་འཁུར་བ་ལ་སོགས་པ་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན་བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་དེའི་གྲོགས་མི་བྱེད་པར་འདུག་པར་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ལས་དེ་ནི་དམན་པ་ལ་བདག་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ལས་དེ་མི་བྱེད་དེ་བདག་ལ་ང་རྒྱལ་དེ་མེད་པ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་ཡང་སྤང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདགྲ་ (enemy), བཟློག་པ (reverse, oppose, counteract)\n\nGrammatical notes:\n- ལ: dative particle indicating \"to\" or \"towards\"\n- དེ་ལས: \"from that\" or \"than that\"\n- པས: instrumental particle indicating cause or reason\n- སོ: sentence-final particle indicating a statement or declaration\n\nTo the enemy, [it is] by opposing [them] more than that.\n\nTechnical note: This line appears to be discussing a method of dealing with enemies, suggesting a strategy of counteracting or opposing them more intensely than they oppose you. The precise context would be helpful for a more nuanced translation.", - "translation": "To the enemy, [it is] by opposing [them] more than that." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དག་(others), དམན་པ་(inferior/lowly), ལས་(work/action), བདག་ཉིད་(oneself), ང་རྒྱལ་(pride)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཇི་ལྟར་ interrogative adverb\n- གྱིས་ instrumental particle\n- ཏེ་ connective particle\n\n\nWhen others are doing lowly work,\nHow am I situated?\nNot acting out of pride,\nFor me, absence of pride is supreme.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist virtue of humility and equality, discouraging pride (ང་རྒྱལ་) which is considered one of the main afflictions in Buddhist psychology.", + "translation": "When others are doing lowly work,\nHow am I situated?\nNot acting out of pride,\nFor me, absence of pride is supreme." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFor enemies, do the opposite of that.", - "translation": "For enemies, do the opposite of that." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན། །བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག །ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱས་ཏེ། །བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen others engage in lowly deeds,\nHow am I any different?\nI will not act with pride,\nFor being free of pride is supreme.\n", + "translation": "When others engage in lowly deeds,\nHow am I any different?\nI will not act with pride,\nFor being free of pride is supreme." } } }, "454": { - "source": "བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་།། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་།།", - "target_gt": "The cause of happiness is rare, And many are the seeds of suffering!", + "source": "ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "When it encounters a dead snake, Even a crow acts like a garuda. When I myself am weak, Even a small downfall will cause me harm.", + "commentary_1": "ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྦྲུལ་གདུག་ཤི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཉམ་ཆུང་ན་ཞེས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཞན་ན་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་ཉམ་ཆུང་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ངུས་བསྐྱེད་པ་ཡང་གནོད་པར་བྱེད་པ་འཚིར་བར་བྱེད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་བཞི་སྟེ། བརྟེན་པར་རིགས་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་རང་བཞིན་དང་། སྤང་བྱའི་ང་རྒྱལ་སྨད་པ་དང་། གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་ན་ཁྭ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་བཞིན་དུ་དེ་ལ་བརྙས་ཐབས་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ཉམ་ཆུང་ན་ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་བདག་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་།།\nKey terms: བདེ་བ་ (happiness), རྒྱུ་ (cause), རེས་འགའ་ (sometimes), འབྱུང་ (arise)\n\nThe causes of happiness arise only occasionally.\n\nLine 2: སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་།།\nKey terms: སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), ཤིན་ཏུ་ (very), མང་ (many)\n\nThe causes of suffering are very numerous.\n\nNote: This couplet contrasts the rarity of causes for happiness with the abundance of causes for suffering, a common theme in Buddhist teachings on the nature of saṃsāra.", - "translation": "The causes of happiness arise only occasionally. The causes of suffering are very numerous." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤི་བའི་སྦྲུལ་ (dead snake), ཁྭ་ (crow), མཁའ་ལྡིང་ (garuda), ཉམ་ཆུང་ (weak/feeble), ལྟུང་བ་ (downfall/transgression)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ལྟ་བུར་ comparative particle\n- གལ་ཏེ་...ན་ \"if\" construction\n\n\nWhen encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nIf one is weak,\nEven a minor downfall causes harm.\n\n\nTechnical note: This verse uses animal imagery to illustrate how circumstances can affect behavior and vulnerability. The garuda is a mythical bird known for preying on snakes, symbolizing power here.", + "translation": "When encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nIf one is weak,\nEven a minor downfall causes harm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe causes of happiness arise occasionally.\nThe causes of suffering are extremely numerous.\n", - "translation": "The causes of happiness arise occasionally.\nThe causes of suffering are extremely numerous." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། །ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད། །གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན། །ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nIf one is weak oneself,\nEven a small mistake can cause harm.\n", + "translation": "When encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\nIf one is weak oneself,\nEven a small mistake can cause harm." } } }, "455": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ངེས་འབྱུང་མེད།། དེ་བས་སེམས་ཁྱོད་བརྟན་པར་མནོས།།", - "target_gt": "But if I have no pain, I’ll never long for freedom; Therefore, O my mind, be steadfast!", + "source": "ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། །", + "target_gt": "Can there be freedom from privation For the disheartened who have stopped trying? It's hard for even the great to best Those who have roused their pride and effort.", + "commentary_1": "འདི་ལྟར་ཞུམ་པར་བྱས་ཤིང་། རྩོལ་བ་དོར་ནས་སྤྲོ་བ་མེད་པར་བྱས་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་ཞུམ་པས་རྩོལ་བ་དོར་བར་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་པ་བདེ་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་དབང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ལ་བསམ་པ་ཞུམ་པ་དང་བཅས་ཤིང་སྦྱོར་བས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ་ཕོངས་པ་ལས་ནམ་ཡང་ཐར་པ་ཡོད་དམ་ཅི། དེ་བས་བསམ་པ་ང་རྒྱལ་དང་སྦྱོར་བ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་ན་སྤང་བྱ་ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ངེས་འབྱུང་ (renunciation), སེམས་ (mind), བརྟན་པ་ (firm/stable)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་པར་ (without) and མེད་ (is not) are negatives\n- བས་ (therefore)\n- ཁྱོད་ (you, addressing the mind)\n- མནོས་ (imperative form of \"to think\" or \"to resolve\")\n\nWithout suffering, there is no renunciation. Therefore, mind, resolve to be firm.\n\nTechnical note: ངེས་འབྱུང་ (renunciation) is a key concept in Buddhist soteriology, referring to the determination to be free from saṃsāra.", - "translation": "Without suffering, there is no renunciation. Therefore, mind, resolve to be firm." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཞུམ་བཅས་ (with discouragement), རྩོལ་བ་ (effort), དོར་བ་ (abandon)\nཕོངས་ (poverty/destitution), ཐར་བ་ (liberation)\nང་རྒྱལ་ (pride), བསྐྱེད་པ་ (generate)\nཆེན་པོ་ (great ones), ཐུབ་པ་ (accomplish/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ལ and ནི are topic markers\n- དམ་ཅི is a rhetorical question particle\n- ཡིས་ཀྱང་ indicates \"even by\"\n\n\nFor those who abandon effort with discouragement,\nHow can there be liberation from destitution?\nBy generating effort with pride,\nEven the great ones find it difficult to accomplish.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the futility of abandoning effort due to discouragement with the difficulty of accomplishment even for those with great pride. It emphasizes the importance of balanced, sustained effort in spiritual practice.", + "translation": "For those who abandon effort with discouragement,\nHow can there be liberation from destitution?\nBy generating effort with pride,\nEven the great ones find it difficult to accomplish." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout suffering, there is no renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast.\n", - "translation": "Without suffering, there is no renunciation.\nTherefore, mind, resolve to be steadfast." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་བ་ཡོད་དམ་ཅི། །ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་པས་ནི། །ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nIs there liberation from poverty\nFor those who give up effort with discouragement?\nBy generating proud effort,\nEven the great find it difficult to succeed.\n", + "translation": "Is there liberation from poverty\nFor those who give up effort with discouragement?\nBy generating proud effort,\nEven the great find it difficult to succeed." } } }, "456": { - "source": "དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྞ་པ།། བསྲེགས་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི།། དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི།།", - "target_gt": "The Karna folk and those devoted to the Goddess, Endure the meaningless austerities Of being cut and burned.", + "source": "དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །", + "target_gt": "Therefore with a steadfast mind, I'll vanquish downfalls. If instead they conquer me, my wish to triumph over the three realms is laughable.", + "commentary_1": "གཞོམ་པར་བྱ་བ་ནི་བརླག་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་གང་བདག་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བར་འདོད་པ་ལ་བཞད་གད་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྒྱལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས་ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཚུར་ཕམ་པར་བྱས་ན་ཁམས་གསུམ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་འདོད་པ་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\n1. དཀའ་ཟློག་དད་དང་ཀརྞ་པ།།\n\nKey terms:\nདཀའ་ཟློག་ (overcoming difficulties), དད་ (faith), ཀརྞ་པ (Karnapa)\n\nOvercoming difficulties, faith, and the Karnapa;\n\n2. བསྲེགས་དང་བཅད་སོགས་ཚོར་བ་ནི།།\n\nKey terms:\nབསྲེགས་ (burning), བཅད་ (cutting), ཚོར་བ་ (sensations/feelings)\n\nSensations of burning, cutting, and so forth;\n\n3. དོན་མེད་བཟོད་བྱེད་ཐར་པ་ཡི།།\n\nKey terms:\nདོན་མེད་ (meaningless), བཟོད་བྱེད་ (enduring/tolerating), ཐར་པ་ (liberation)\n\nEnduring [what seems] meaningless [leads to] liberation.\n\nNote: The particle ཡི at the end of the third line typically indicates possession or relation, but in this context, it seems to be used as a poetic flourish or to complete the meter. The translation reflects the implied meaning rather than a literal rendering of this particle.", - "translation": "Overcoming difficulties, faith, and the Karnapa; Sensations of burning, cutting, and so forth; Enduring [what seems] meaningless [leads to] liberation." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་བརྟན་པ་ (stable mind), ལྟུང་བ་ (downfalls), གཞོམ་ (overcome), ཕམ་ (defeated), ཁམས་གསུམ་ (three realms), རྒྱལ་འདོད་ (wish to conquer)\n\nGrammar:\n- དེ་བས་ (therefore) introduces the verse\n- བྱ་སྟེ་ (should do) and འགྱུར་ (will become) mark verbal phrases\n\n\nTherefore, with a stable mind,\nOne should overcome the downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms will become a joke.\n\n\nNote: \"ཁམས་གསུམ་\" (three realms) refers to the Buddhist cosmological concept of desire realm, form realm, and formless realm.", + "translation": "Therefore, with a stable mind,\nOne should overcome the downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms will become a joke." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith faith, overcome difficulties like Karnapa.\nSensations of burning, cutting, and so on -\nEndure these meaningless [pains] for the sake of liberation.\n", - "translation": "With faith, overcome difficulties like Karnapa.\nSensations of burning, cutting, and so on -\nEndure these meaningless [pains] for the sake of liberation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས། །ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ། །བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན། །ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, with a steadfast mind,\nOne should conquer all downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms becomes laughable.\n", + "translation": "Therefore, with a steadfast mind,\nOne should conquer all downfalls.\nIf I am defeated by downfalls,\nMy wish to conquer the three realms becomes laughable." } } }, "457": { - "source": "དོན་དུ་བདག་ཀོ་ཅི་ཕྱིར་སྡར།།", - "target_gt": "So why am I so timid on the path of freedom?", + "source": "བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "I'll be victorious over all. I will let nothing vanquish me. A child of the lion, the Victor, I shall abide within such pride.", + "commentary_1": "དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་འོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་བ་མི་ཡི་སེང་གེའི་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་གིས་བདག་གིས་སྤང་བྱ་ཀུན་ནས་རྒྱལ་བར་བྱ་སྟེ་བདག་ལས་སྤང་བྱ་སུ་ཡང་རྒྱལ་བར་མི་བྱའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདོན་དུ་ (in reality/actually), བདག་ (I/self), སྡར་ (to compete/contend)\n\nGrammatical notes:\n- ཀོ་ is an emphatic particle\n- ཅི་ཕྱིར་ means \"for what reason/why\"\n\nIn reality, why do I [even] contend?\n\nNote: This line appears to be a rhetorical question, expressing self-reflection on the futility of contention or competition from a Buddhist perspective.", - "translation": "In reality, why do I [even] contend?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་ (conquer all), སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ་ (none shall conquer), རྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), སེང་གེའི་སྲས་ (Lion's offspring/Bodhisattva), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammar:\n- བདག་གིས་ (instrumental case) indicates the subject\n- བྱ་ (future tense) and བྱ་ (imperative) show actions to be done\n- གནས་པར་བྱ་ (future tense construction) indicates resolve\n\n\nI shall conquer all;\nNone shall conquer me.\nI, offspring of the Victor Lion,\nShall abide in this pride.\n\n\nNote: \"Pride\" here refers to the bodhisattva's confidence in their ability to benefit all beings, not ordinary ego-based pride.", + "translation": "I shall conquer all;\nNone shall conquer me.\nI, offspring of the Victor Lion,\nShall abide in this pride." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIn truth, why do I quarrel?", - "translation": "In truth, why do I quarrel?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ། །བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ། །རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས། །ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI shall conquer all,\nBut none shall conquer me.\nI, a child of the victorious lions,\nShall abide in this pride.\n", + "translation": "I shall conquer all,\nBut none shall conquer me.\nI, a child of the victorious lions,\nShall abide in this pride." } } }, "458": { - "source": "གོམས་ན་སླ་བར་མི་འགྱུར་བའི།། དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "There’s nothing that does not grow light Through habit and familiarity.", + "source": "འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། །", + "target_gt": "Those beings whom pride has subjugated do not have pride; they are afflicted. The proud are not controlled by foes. They have succumbed to the foe pride.", + "commentary_1": "འགྲོ་བ་གང་དག་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་པ་དེ་ཉོན་མོངས་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཏེ། དེ་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་གང་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཁེངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་བདག་ཉིད་བཅོམ་པ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི། ང་རྒྱལ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ལ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་སོ། །སོང་བ་ལ་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགོམས་ (to become accustomed to, familiarize)\nསླ་བ་ (easy)\nམི་འགྱུར་ (will not become)\nདངོས་ (thing, entity)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- བའི་ nominalizing particle\n- གང་ཡང་ \"any whatsoever\"\n- མ་ཡིན་ negative existential\n\nThere is no thing whatsoever that does not become easy when one becomes accustomed [to it].\n\nTechnical note: This verse expresses a fundamental principle in Buddhist practice, emphasizing the power of habituation and consistent effort in overcoming difficulties.", - "translation": "There is no thing whatsoever that does not become easy when one becomes accustomed [to it]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའགྲོ་ (beings), ང་རྒྱལ་ (pride), བཅོམ་ (overcome/conquer), ཉོན་མོངས་ (afflictions), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་ as a relative pronoun\n- Contrast structure with མ་ཡིན་ (is not)\n- Negation with མི་ in third line\n- Causative འགྱུར་ in final line\n\n\nThose beings who have conquered pride\nAre not afflicted ones with pride.\nThe proud do not fall under enemy's power.\nThey make pride itself fall under enemy's power.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of pride, suggesting that those who overcome their own pride are actually more powerful and less vulnerable to enemies than those who remain proud.", + "translation": "Those beings who have conquered pride\nAre not afflicted ones with pride.\nThe proud do not fall under enemy's power.\nThey make pride itself fall under enemy's power." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThere is nothing\nThat does not become easier\nThrough familiarity.\n", - "translation": "There is nothing\nThat does not become easier\nThrough familiarity." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ། །དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose beings overcome by pride\nAre not afflicted by pride.\nThe proud do not fall under the power of enemies.\nThose [without pride] fall under the power of the enemy of pride.\n", + "translation": "Those beings overcome by pride\nAre not afflicted by pride.\nThe proud do not fall under the power of enemies.\nThose [without pride] fall under the power of the enemy of pride." } } }, "459": { - "source": "དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་པས།། གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས།།", - "target_gt": "Putting up with little cares I’ll train myself to bear with great adversity!", + "source": "ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །", + "target_gt": "Inflated by afflicted pride, That pride will lead you to lower realms, Destroying the feast of being human. A slave who feeds on others' scraps,", + "commentary_1": " དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་འགྲོ་ནས་མིར་སྐྱེ་བ་ཐོབ་ཀྱང་དགའ་སྟོན་ཏོ། །ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དང་མི་ལྡན་པའོ། །", + "commentary_2": "ཉོན་མོངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ངན་འགྲོར་འཁྲིད་ཅིང་། མིར་སྐྱེས་ནའང་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་སྟེ་ཡིད་མི་དགའ་བ་དང་། གཞན་གྱི་ཟན་ཟ་བའི་བྲན་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགནོད་པ་ (harm), ཆུང་ (small), གོམས་པ (familiarize/habituate), ཆེན་པོ་ (great), བཟོད་པ (patience/endurance)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- གོམས་པས་ (instrumental case, indicating \"by means of\")\n- བྱོས་ (imperative form of བྱེད་, \"to do\")\n\nTherefore, by habituating [yourself] to small harms,\nPractice enduring great harms.\n\nTechnical note: \nབཟོད་པ (patience/endurance) is a key term in Buddhist practice, often referring to the perfection of patience (kṣānti pāramitā).", - "translation": "Therefore, by habituating [yourself] to small harms, Practice enduring great harms." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), ང་རྒྱལ་ (pride), ངན་འགྲོ་ (lower realms), དགའ་སྟོན་ (festival/celebration), བྲན་ (servant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱིས་ as instrumental case\n- ཅིང་ as a conjunction\n- དང་ as list marker and conjunction\n\n\nFilled with the pride of afflictions,\nLed to lower realms by pride,\nDestroying human celebrations,\nAnd becoming a servant eating others' food.\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers to mental states that cloud the mind and cause suffering in Buddhist philosophy\n- ངན་འགྲོ་ (lower realms) typically refers to rebirth as animals, hungry ghosts, or hell beings in Buddhist cosmology", + "translation": "Filled with the pride of afflictions,\nLed to lower realms by pride,\nDestroying human celebrations,\nAnd becoming a servant eating others' food." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms.\n", - "translation": "Therefore, by becoming accustomed to small harms,\nLearn to endure great harms." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནི། །ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་། །མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་། །གཞན་གྱི་ཟས་ཟའི་བྲན་དང་ནི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFilled with the affliction of pride,\nPride leads one to lower realms.\nIt destroys human joy and celebration,\nAnd makes one a slave eating others' food.\n", + "translation": "Filled with the affliction of pride,\nPride leads one to lower realms.\nIt destroys human joy and celebration,\nAnd makes one a slave eating others' food." } } }, "460": { - "source": "སྦྲུལ་དང་ཤ་སྦྲང་དག་དང་ནི།། བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་ཚོར་བ་དང་།། གཡན་པ་ལ་སོགས་བཅས་པ་ཡི།། དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅིས་མ་མཐོང་།།", - "target_gt": "Don’t I see that this is so with common irritations: Bites and stings of snakes and flies, Experiences of hunger and of thirst, And painful rashes on my skin?", + "source": "གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། །", + "target_gt": "You'll be reviled everywhere. If wretched folk inflated with pride are also counted among the proud, do say, then, what the lowly are like.", + "commentary_1": " མི་སྡུག་པ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའོ། །", + "commentary_2": "གླེན་པ་དང་། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་དང་། ལུས་ཉམ་ཆུང་བ་དང་། གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་གཞན་གྱིས་བརྙས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱི་ནང་དུ་གཏོགས་ན་དམན་པ་སྙིང་རྗེའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨྲོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nསྦྲུལ་(snake), ཤ་སྦྲང་(horsefly), དག་(plural marker), དང་ནི་(and)\n\nSnakes and horseflies, and\n\nLine 2:\nབཀྲེས་སྐོམ་(hunger and thirst), ལ་སོགས་(and so forth), ཚོར་བ་(sensations/feelings)\n\nHunger, thirst, and other such sensations, and\n\nLine 3:\nགཡན་པ་(itching), ལ་སོགས་(and so forth), བཅས་པ་(together with), ཡི་(genitive particle)\n\nItching and so forth, together with\n\nLine 4:\nདོན་མེད་(meaningless/purposeless), སྡུག་བསྔལ་(suffering), ཅིས་མ་མཐོང་(why not seen?)\n\nWhy have [you] not seen [these] meaningless sufferings?\n\nKey technical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so forth) is used twice to indicate lists of examples\n- ཅིས་མ་མཐོང་ is a rhetorical question construction implying that one should have seen these sufferings", - "translation": "Snakes and horseflies, and Hunger, thirst, and other such sensations, and Itching and so forth, together with Why have [you] not seen [these] meaningless sufferings?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགླེན་པ་(fool), མི་སྡུག་(ugly), ཉམ་ཆུང་(weak), བརྙས་པ་(despised), ང་རྒྱལ་(pride), དཀའ་ཐུབ་(austerity), དམན་པ་(inferior)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཐམས་ཅད་དུ་ (everywhere/in all cases)\n- Conditional structure with ན་ (if)\n- Rhetorical question with ཅི་འདྲ་...སྨྲོས (what kind of...tell me)\n\n\nThe fool, the ugly, and the weak\nAre despised in all circumstances.\nOne filled with pride, practicing austerities,\nIf they too are counted among the proud,\nTell me, what kind of inferior person are they?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between pride, outward appearance, and spiritual practice, possibly critiquing those who engage in austerities with a prideful attitude.", + "translation": "The fool, the ugly, and the weak\nAre despised in all circumstances.\nOne filled with pride, practicing austerities,\nIf they too are counted among the proud,\nTell me, what kind of inferior person are they?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhy do you not see the pointless suffering\nCaused by snakes and mosquitoes,\nBy sensations of hunger and thirst,\nAnd by itching and the like?\n", - "translation": "Why do you not see the pointless suffering\nCaused by snakes and mosquitoes,\nBy sensations of hunger and thirst,\nAnd by itching and the like?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར། །ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན། །དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན། །དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe foolish, ugly, and weak\nAre despised everywhere.\nThose filled with pride, though austere,\nIf they belong to the proud,\nHow much more lowly are they?\n", + "translation": "The foolish, ugly, and weak\nAre despised everywhere.\nThose filled with pride, though austere,\nIf they belong to the proud,\nHow much more lowly are they?" } } }, "461": { - "source": "ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་དང་།། ནད་དང་འཆིང་དང་བརྡེག་སོགས་ལ།། བདག་གིས་བཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Heat and cold, the wind and rain, Sickness, prison, beatings— I’ll not fret about such things.", + "source": "གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "Those who grasp pride in order to defeat the enemy pride, They are the proud, the victorious who are themselves the heroes. The ones who thus destroy the growing enemy of pride Will perfect the result of victory that beings desire.", + "commentary_1": " དེ་ལྟ་ན་ང་རྒྱལ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པ་ལ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །དཔའ་ཞེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དཔའ་བའོ། །བདོ་ཞེས་པ་ནི་དྲག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། གང་ཞིག་ཉོན་མོངས་པ་ང་རྒྱལ་གྱི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་གཉེན་པོའི་ང་རྒྱལ་འཆང་བ་དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་། རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་། དཔའ་བོ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲའི་གང་ཟག་གང་ཞིག་གིས་ནི་ང་རྒྱལ་གྱིས་དགྲ་བདོ་བ་དེ་ཡང་ངེས་པར་བཅོམ་སྟེ། འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་རྒྱལ་བའི་གོ་འཕང་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའང་རྫོགས་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1:\nཚ་གྲང་ (heat and cold), ཆར་ (rain), རླུང་ (wind), སོགས་ (and so forth)\n\nTo heat and cold, rain, wind, and so forth,\n\nLine 2:\nནད་ (illness), འཆིང་ (bondage/fetters), བརྡེག་ (beating), སོགས་ (and so forth)\n\nTo illness, bondage, beating, and so forth,\n\nLine 3:\nབདག་གིས་ (by me), བཟེ་རེ་ (concern/worry), མི་བྱ་ (will not do), སྟེ་ (and)\n\nI will not show concern,\n\nNote: The term བཟེ་རེ་ (zé ré) is a less common word meaning \"concern\" or \"worry.\" The construction མི་བྱ་ is a negative future tense, indicating a resolve or commitment not to do something.", - "translation": "To heat and cold, rain, wind, and so forth, To illness, bondage, beating, and so forth, I will not show concern," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nང་རྒྱལ་ (pride), དགྲ་ (enemy), རྒྱལ་ (victory/conquer), དཔའ་ (hero), བཅོམ་ (defeat), འགྲོ་ (beings), རྒྱལ་བ་ (victor/buddha)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་ཞིག་ to introduce conditional clauses\n- Repetition of ང་རྒྱལ་ for emphasis and wordplay\n- Use of ཕྱིར་ to indicate purpose\n\n\nWhoever holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and the truly victorious hero.\nWhoever definitively defeats even the challenge of the pride-enemy,\nFulfills the fruit of victory for beings as desired.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse uses wordplay with ང་རྒྱལ་ (pride) and རྒྱལ་ (victory), creating a paradox where pride is both the enemy and the means of victory.\n- རྒྱལ་བ་ (victor) can also refer to a buddha, suggesting a connection between overcoming pride and attaining enlightenment.\n- The last line implies that conquering pride leads to the ability to benefit all beings, a key bodhisattva ideal.", + "translation": "Whoever holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and the truly victorious hero.\nWhoever definitively defeats even the challenge of the pride-enemy,\nFulfills the fruit of victory for beings as desired." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTo heat, cold, rain, and wind,\nTo sickness, bondage, and beatings,\nI shall not be averse.\n", - "translation": "To heat, cold, rain, and wind,\nTo sickness, bondage, and beatings,\nI shall not be averse." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་། །དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ། །འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne who holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and truly victorious.\nOne who definitely overcomes even the arising of the enemy of pride,\nFulfills the fruit of victory for beings as desired.\n", + "translation": "One who holds pride to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and truly victorious.\nOne who definitely overcomes even the arising of the enemy of pride,\nFulfills the fruit of victory for beings as desired." } } }, "462": { - "source": "དེ་ལྟར་བྱས་ན་གནོད་པ་འཕེལ།།", - "target_gt": "To do so only aggravates my trouble.", + "source": "ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །", + "target_gt": "Amidst the crowd of the afflictions, persevere in a thousand ways. Like lions with jackals, do not let the hosts of the afflictions strike.", + "commentary_1": " ནུས་པའི་ང་རྒྱལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁྲོད་ན་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བའོ། །སྲན་གཟུགས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་འཇོམས་པ་ལ་ཉམ་ང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བར་གྱུར་ཀྱང་ངོ་། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ཉོན་མོངས་པ་གཞོམ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཏེ་མང་པོ་ཚོགས་པའི་ཁྲོད་ན་གནས་ན་རྣམ་པ་སྟོང་སྟེ་མང་པོར་གཉེན་པོའི་སྲན་གཟུག་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ཝ་ལ་སོགས་པར་མང་པོས་སེང་གེ་ལ་མི་ཚུགས་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), བྱས་ན་ (if done), གནོད་པ་ (harm), འཕེལ་ (increase)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ལྟར་བྱས་ན་ forms a conditional clause (\"if done in that way\")\n- གནོད་པ་འཕེལ་ is the main clause (\"harm increases\")\n\nIf [one] acts in that way, harm will increase.\n\nNote: The term གནོད་པ་ (harm) is a key concept in Buddhist ethics, often referring to actions that cause suffering to oneself or others.", - "translation": "If [one] acts in that way, harm will increase." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas), སྲན་ (endure/bear), སེང་གེ་ (lion), མི་ཚུགས་ (unassailable)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ (locative particle)\n- ཏེ་ (connective particle)\n- བཞིན་ (comparative particle)\n\n\nWhile dwelling amidst the afflictions,\nOne should endure in a thousand ways,\nLike a lion [unaffected] by jackals and such,\nOne should be unassailable by the hosts of afflictions.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva's resilience in the face of kleśas (afflictions), using the simile of a lion unmoved by lesser predators.", + "translation": "While dwelling amidst the afflictions,\nOne should endure in a thousand ways,\nLike a lion [unaffected] by jackals and such,\nOne should be unassailable by the hosts of afflictions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf you act in that way, harm will increase.", - "translation": "If you act in that way, harm will increase." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན། །རྣམ་པ་སྟོང་དུ་སྲན་གཟུགས་ཏེ། །ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf you dwell amidst afflictive emotions,\nTransform yourself in a thousand ways.\nLike a lion among jackals and such,\nBe unassailable by the host of afflictions.\n", + "translation": "If you dwell amidst afflictive emotions,\nTransform yourself in a thousand ways.\nLike a lion among jackals and such,\nBe unassailable by the host of afflictions." } } }, "463": { - "source": "ལ་ལ་བདག་གི་ཁྲག་མཐོང་ན།། དཔའ་བརྟན་ལྷག་པར་སྐྱེ་འགྱུར་ཡོད།། ལ་ལ་གཞན་གྱི་ཁྲག་མཐོང་ན།། བོག་ཅིང་བརྒྱལ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད།།", - "target_gt": "There are some whose bravery increases, At the sight of their own blood, While some lose all their strength and faint When it’s another’s blood they see!", + "source": "དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། །", + "target_gt": "Likewise in every situation, I'll never act any way but right. Like wanting the pleasure that results from play, what are the actions to be done by this?", + "commentary_1": " དགའ་བའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྩེད་མོའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྩེད་མོའི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་དེ་བྱེད་པའི་བདེ་བའི་རོ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་བྱའོ། །བྱ་བའི་ལས་ནི་བསྒོམས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་སྐབས་སུ་བབ་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དགའ་བའི་དཔུང་ལ། བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྩེད་མོ་ལ་དགའ་བ་དག་རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར་བྱང་སེམས་འདི་ཡིས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1-2:\nལ་ལ་ (some), བདག་གི་ (one's own), ཁྲག་ (blood), མཐོང་ (see)\nདཔའ་བརྟན་ (courage), ལྷག་པར་ (especially), སྐྱེ་ (arise), འགྱུར་ (become)\n\nSome, upon seeing their own blood,\nBecome even more courageous.\n\nLine 3-4:\nལ་ལ་ (some), གཞན་གྱི་ (others'), ཁྲག་ (blood), མཐོང་ (see)\nབོག་ (faint), བརྒྱལ་བར་ (lose consciousness), འགྱུར་བ་ (become)\n\nSome, upon seeing others' blood,\nBecome faint and lose consciousness.\n\nNote: The repetition of ལ་ལ་ (some) at the beginning of lines 1 and 3 creates a parallel structure, contrasting two different reactions to seeing blood.", - "translation": "Some, upon seeing their own blood, Become even more courageous. Some, upon seeing others' blood, Become faint and lose consciousness." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནས་སྐབས་ (occasion, time), རིགས་པ་ (reason, logic), སྤྱད་ (engage in, practice), རྩེད་མོ་ (play, game), བདེ་འབྲས་ (pleasant result), བྱ་བ་ (action, deed)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་ (likewise) connects this verse to the previous context\n- ཐམས་ཅད་དུ་ (in all) modifies གནས་སྐབས་ (occasions)\n- ལས་ནི་...མི་ (from...not) indicates exclusion\n- ལྟར་ (like, as) introduces a simile\n- གང་ཡིན་ (whatever is) is a relative clause marker\n\n\nLikewise, at all times,\nOne should not engage in anything other than what is reasonable.\nJust as one desires the pleasant fruits of play,\nWhat actions should be done by this [reasoning]?\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the importance of always acting according to reason or logic (རིགས་པ་), comparing this approach to the natural desire for enjoyable results in play or games. The final line suggests that all actions should be guided by this principle of reasonableness.", + "translation": "Likewise, at all times,\nOne should not engage in anything other than what is reasonable.\nJust as one desires the pleasant fruits of play,\nWhat actions should be done by this [reasoning]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan passage into English:\n\n\nSome, upon seeing their own blood,\nBecome even more courageous and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nBecome faint and lose consciousness.\n", - "translation": "Some, upon seeing their own blood,\nBecome even more courageous and steadfast.\nOthers, upon seeing another's blood,\nBecome faint and lose consciousness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད། །རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར། །འདི་ཡིས་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, in all circumstances,\nOne should not act contrary to reason.\nJust as one desires the pleasant fruits of play,\nWhat actions should be done by this [reason]?\n", + "translation": "Likewise, in all circumstances,\nOne should not act contrary to reason.\nJust as one desires the pleasant fruits of play,\nWhat actions should be done by this [reason]?" } } }, "464": { - "source": "དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་།། སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "This results from how the mind is set, In steadfastness or cowardice.", + "source": "ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །", + "target_gt": "One should be attached to that action; be delighted and unsatisfied by that action. Although one acts for the sake of happiness, it's uncertain whether happiness will result or not.", + "commentary_1": " དེ་ལ་ཞེན་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཞེན་པར་བྱའོ། །འདིའི་སྒོ་ནས་ལས་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདེ་བའི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་གཞན་གང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའོ། །རང་དང་གཞན་གཉི་གའི་བདེ་བའི་རྒྱུ་དེ་མ་བྱས་ན་ནམ་ཞིག་སྟེ། བདེ་བ་ནམ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "དགེ་བའི་ལས་དེ་ལ་ནི་བླང་བྱར་ཞེན་པར་བྱ་སྟེ། ལས་དེས་མི་ངོམས་ཤིང་དགའ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དགེ་བ་བྱེད་པར་རིགས་པ་ངོ་བོ་བདེ་བ་དང་། མི་ངོམས་པར་རིགས་པ་རྣམ་སྨིན་བདེ་བ་དང་། དེས་ན་དགའ་བས་འཇུག་བྱར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་དེས་བདེ་བར་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངང་བརྟན་དང་།།\nKey terms: \nདེ་ནི་ (that is), སེམས་ (mind), ངང་བརྟན་ (stability/steadiness)\n\nLine 2: སྡར་མའི་ཚུལ་ལས་གྱུར་པ་ཡིན།།\nKey terms:\nསྡར་མ་ (effort/diligence), ཚུལ་ (way/manner), གྱུར་པ་ (become/arise)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ at the end of line 1 connects it to line 2\n- ལས་ in line 2 indicates \"from\" or \"by means of\"\n- ཡིན at the end is a final verb indicating \"is\"\n\nThat is the stability of mind and\n[It] arises from the way of diligence.\n\nTechnical note: ངང་བརྟན་ (stability of mind) is an important concept in meditation practice, often referring to the cultivation of mental steadiness.", - "translation": "That is the stability of mind and [It] arises from the way of diligence." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། །\n", + "output": "Key terms:\nལས་ (karma/action), ཞེན་ (attachment), ངོམས་ (satisfaction), དགའ་བ་ (joy), བདེ་བ་ (happiness/bliss)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ནི་ to emphasize the object\n- བྱ་སྟེ་ and བྱ་ as verbal auxiliaries indicating necessity\n- ཀྱང་ as a concessive particle\n- མི་འགྱུར་ as a negative future/potential\n\n\nOne should be attached to that action;\nOne should not be satisfied with that action but rejoice in it.\nAlthough one acts for the sake of happiness,\nIt's uncertain whether happiness will or will not result.\n\nNote: གཏོལ་མེད་ literally means \"without certainty\" or \"without resolution,\" emphasizing the unpredictable nature of karmic results.", + "translation": "One should be attached to that action;\nOne should not be satisfied with that action but rejoice in it.\nAlthough one acts for the sake of happiness,\nIt's uncertain whether happiness will or will not result." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat arises from the stable nature of the mind\nAnd from the method of diligence.\n", - "translation": "That arises from the stable nature of the mind\nAnd from the method of diligence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ། །ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ། །བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་། །བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne should be attached to that action;\nOne should delight in that action, never tiring of it.\nAlthough one acts for the sake of happiness,\nThere is no certainty whether happiness will result or not.\n", + "translation": "One should be attached to that action;\nOne should delight in that action, never tiring of it.\nAlthough one acts for the sake of happiness,\nThere is no certainty whether happiness will result or not." } } }, "465": { - "source": "དེ་བས་གནོད་པ་ཁྱད་བསད་ཅིང་།། སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱོས།།", - "target_gt": "And so I’ll scorn all injury, And hardships I will disregard!", + "source": "གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །", + "target_gt": "How can those whose deeds bring pleasure be happy if they do not act? If you aren't sated by desires, which are like honey on a razor's edge,", + "commentary_1": " འདི་ལྟར་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྤུ་གྲིའི་སོ་ལ་ཆགས་པའི་སྦྲང་རྩི་བལྡགས་པས་ལྕེ་ཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཉམ་ང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ལ་རོ་མྱོང་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན་རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་སྐྱེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་སྦྲང་རྩི་ཞི་ཞིང་དགེ་བའི་རོས་ཅི་སྟེ་ངོམས་པར་འགྱུར། མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བརྩམས་པའི་ལས་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཀྱང་དགའ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འཇིགས་པར་བྱས་ལ་གཟོད་ཀྱིས་དོར་བར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གང་གི་ལས་ཉིད་ཀྱང་བདེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡང་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་མི་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་བདེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ལས་ཉིད་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིས་ཀྱི་བདེ་བ་གཞན་འདོད་པ་དེ་ལས་མི་བྱེད་ན་ཇི་ལྟར་བདེ་ཞེས་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟར་ཕན་ཆུང་ལ་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བའི་འདོད་ཡོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ངོམས་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་བས་ (therefore), གནོད་པ་ (harm), ཁྱད་བསད་ (disregard/ignore)\nཅིང་ (and, connecting particle)\n\nLine 2:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྣམས་ (plural marker), ཀྱིས་ (instrumental particle)\nམི་ཚུགས་ (not affected), བྱོས་ (imperative form of བྱེད་ - to do)\n\nKey terms:\nགནོད་པ་ (harm), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nTherefore, disregard harm and\nMake [yourself] unaffected by sufferings.\n\nNote: The imperative བྱོས་ at the end of the second line applies to both lines, indicating an instruction or exhortation.", - "translation": "Therefore, disregard harm and Make [yourself] unaffected by sufferings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nལས་ (karma/action), བདེ་ (happiness/bliss), སྤུ་གྲི་ (razor), སྦྲང་རྩི་ (honey), འདོད་པ་ (desire)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི...དེ་ལས་ construction indicating a conditional relationship\n- མི་བྱེད་ negative present tense\n- ལྟའི་ comparative particle\n\n\nHow can one not engage in that\nWhich results in one's own happiness?\nIf one is not satisfied by desires\nLike honey on the edge of a razor,\n\nTechnical note: The last two lines use a metaphor comparing sensual desires to the dangerous allure of honey on a razor's edge, a common Buddhist image for the perilous nature of worldly attachments.", + "translation": "How can one not engage in that\nWhich results in one's own happiness?\nIf one is not satisfied by desires\nLike honey on the edge of a razor," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, disregard harm,\nAnd remain unaffected by sufferings.\n", - "translation": "Therefore, disregard harm,\nAnd remain unaffected by sufferings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ། །དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ། །སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི། །འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nHow can one be at ease not doing\nThat very action which brings happiness?\nIf one is not satisfied by desires,\nWhich are like honey on the edge of a razor blade,\n", + "translation": "How can one be at ease not doing\nThat very action which brings happiness?\nIf one is not satisfied by desires,\nWhich are like honey on the edge of a razor blade," } } }, "466": { - "source": "མཁས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ནི།། སེམས་ཀྱི་རབ་དྭང་རྙོག་མི་བྱ།།", - "target_gt": "When sorrows fall upon the wise, Their minds should be serene and undisturbed.", + "source": "གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Immerse yourself in action, like an elephant who sees a lake and plunges in. But when your strength diminishes, put work aside to act again later.", + "commentary_1": " གང་མཚོ་དང་ཕྲད་པ་དེ་ལ་མཚོ་ཕྲད་ཅེ་འམ། ཡང་ན་མཚོ་དེ་དང་གླང་པོ་ཆེར་ཕྲད་པའོ། །དོར་བའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྗེས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལས་གང་ཞིག་བརྩམས་པ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ནུས་པ་མེད་ཅིང་རྗེས་སུ་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བ་འདྲ་ན་ཕྱིས་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པས་སྐབས་དེར་རེ་ཞིག་བཤོལ་ལ་གཏང་ངོ་། །གང་གི་ཚེ་རྫོགས་པར་ཟིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་དེ་བཤོལ་བར་བྱའི། དེ་ལ་ཞེན་ནས་བསྡད་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཕྱིར་ཞིང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཇུག་པ་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "ཚ་བས་གདུངས་པའི་གླང་ཆེན་མཚོར་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་པ་ལྟར་དགེ་བའི་ལས་དེ་ཉིད་ལ་དགའ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་དོར་བའི་དཔུང་ལ་གཉིས་ལས། མི་ནུས་པ་རེ་ཞིག་དོར་བ་ནི། སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཏེ་ད་ལྟ་ལས་དེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་ན་སླར་ནུས་པར་བྱ་དོན་དུ་རེ་ཞིག་དོར་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམཁས་པ (wise person), སྡུག་བསྔལ (suffering), སེམས་ (mind), རབ་དྭང་ (clarity/serenity)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ནི (even if/although)\n- མི་བྱ (negation + do, indicating \"should not\")\n\nEven if suffering arises for the wise,\nThe clarity of [their] mind should not be disturbed.\n\nTechnical note: རབ་དྭང་ (rab dang) literally means \"supreme clarity\" or \"utmost serenity,\" referring to a state of mental composure.", - "translation": "Even if suffering arises for the wise, The clarity of [their] mind should not be disturbed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགླང་ཆེན་ (elephant), མཚོ་ (lake), འཇུག་ (enter), ལས་ (action/karma), སྟོབས་ (strength), ཉམས་ (decline), རྗེས་འབྲེལ་ (connected with), དོར་ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of simile with ལྟར་ (like/as)\n- Conditional clause with ན་ (if)\n- Future tense markers བྱ་ and འོ་\n\n\nLike an elephant entering a lake when it encounters one,\nOne should likewise engage in that action.\nIf connected with a decline in strength,\nOne should abandon it for the sake of doing it again later.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the approach to spiritual practice or ethical conduct.\n- The elephant simile suggests enthusiasm and wholehearted engagement.\n- The second part advises pragmatism in practice, allowing for temporary withdrawal if one's strength is depleted, with the intention to resume later.", + "translation": "Like an elephant entering a lake when it encounters one,\nOne should likewise engage in that action.\nIf connected with a decline in strength,\nOne should abandon it for the sake of doing it again later." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven when suffering arises, the wise\nDo not disturb the clarity of their minds.\n", - "translation": "Even when suffering arises, the wise\nDo not disturb the clarity of their minds." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར། །ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ། །སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike an elephant entering a lake when it encounters one,\nOne should likewise engage in that action.\nIf strength wanes and obstacles arise,\nOne should abandon it in order to do it again later.\n", + "translation": "Like an elephant entering a lake when it encounters one,\nOne should likewise engage in that action.\nIf strength wanes and obstacles arise,\nOne should abandon it in order to do it again later." } } }, "467": { - "source": "ཉོན་མོངས་རྣམས་དང་གཡུལ་འགྱེད་ལ།། གཡུལ་འགྱེད་ཚེ་ན་གནོད་པ་མང་།།", - "target_gt": "For in their war against defiled emotion, Many are the hardships, as in every battle.", + "source": "ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །", + "target_gt": "Once it's well done, leave it behind— Look forward to the next and later. Like parrying the enemy's blade When you are in the thick of battle, Evade the weapons of afflictions, And strike the foe afflictions hard.", + "commentary_1": " འབད་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཐབ་རྙིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཐབ་རྙིང་ཞེས་པ་རལ་གྲིའི་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་མཁས་པར་བསླབས་པའོ། །གཟུར་བར་བྱ་བ་ནི་བག་ཟོན་བྱ་བའོ། །འཇེབས་པར་བརྟག་ཅེས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཟིན་པ་གཏན་དུ་དོར་བ་ནི། སྔ་མ་དེ་ལེགས་པར་ཟིན་ནས་ཕྱི་མ་དང་། དེའི་ཡང་ཕྱི་མ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པས་སྔ་མ་དེ་སྤང་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་དཔུང་གིས་ལྷུར་བླང་བར་བྱ་བ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་ལྷུར་བླང་ཚུལ་དང་། ཉེས་པ་སྤང་ཚུལ་དང་། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་བག་ཡོད་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་འཐབ་མོ་རྙིང་པ་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དག་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་ན་རང་ལ་མཚོན་གྱིས་མི་ཕོག་པ་དང་ཕར་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བར་བྱ་ཞིང་ཉོན་མོངས་རྣམས་ནི་འཇེབས་པར་བཏགས་ཏེ་དེས་སླར་གནོད་མི་ནུས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśas, afflictions)\n- གཡུལ་འགྱེད་ (to engage in battle)\n- གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at the end of line 1 indicates the object\n- ཚེ་ན in line 2 means \"when, at the time of\"\n\nWhen engaging in battle with the afflictions,\nAt the time of battle, there are many harms.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (kleśas) refers specifically to mental afflictions in Buddhist philosophy that bind beings to saṃsāra.", - "translation": "When engaging in battle with the afflictions, At the time of battle, there are many harms." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལེགས་པར་ཟིན་ (grasp well), ཕྱི་མ་ (later/future), སྤང་བྱ་ (abandon), འཐབ་རྙིང་ (old enemy), གཡུལ་ངོར་ (battlefield), རལ་ཁ་ (sword), ཉོན་མོངས་ (kleśa/affliction), གཟུར་བྱ་ (avoid), གཞོམ་པར་བཏེག (set out to destroy)\n\n\nIf grasped well, the later and\nThe later desired, that should be abandoned.\nTogether with an old enemy,\nLike a sword appearing on the battlefield,\nOne should avoid the weapons of afflictions,\nAnd set out to destroy the enemy afflictions.\n\n\nNote: The term ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions. The metaphor compares dealing with afflictions to facing an old enemy in battle.", + "translation": "If grasped well, the later and\nThe later desired, that should be abandoned.\nTogether with an old enemy,\nLike a sword appearing on the battlefield,\nOne should avoid the weapons of afflictions,\nAnd set out to destroy the enemy afflictions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen battling against afflictions,\nMany harms arise during the fight.\n", - "translation": "When battling against afflictions,\nMany harms arise during the fight." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་། །ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན། །ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་། །ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་གཞོམ་པར་བཏེག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf grasped well, for the sake of future lives,\nOne should abandon desires for the future.\nLike an old enemy encountered\nFace to face on the battlefield,\nOne should dodge the weapons of afflictions\nAnd strive to defeat the foes of afflictive emotions.\n", + "translation": "If grasped well, for the sake of future lives,\nOne should abandon desires for the future.\nLike an old enemy encountered\nFace to face on the battlefield,\nOne should dodge the weapons of afflictions\nAnd strive to defeat the foes of afflictive emotions." } } }, "468": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་བསད་ནས།། ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་དགྲ་འཇོམས་པ།། དེ་དག་རྒྱལ་བྱེད་དཔའ་བོ་སྟེ།།", - "target_gt": "Thinking scorn of every pain, And vanquishing such foes as hatred: These are exploits of victorious warriors.", + "source": "གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །", + "target_gt": "If you should drop your sword in battle, You'd swiftly pick it up from fear. Likewise, if you lose mindfulness—your weapon— Take it up quickly, fearing hell.", + "commentary_1": " གཡུལ་དུ་འཐབ་མོའི་སར་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དྲན་པ་ལྷུར་བླང་བ་ནི། དཔེར་ན་གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན་འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དྲན་པས་མཚོན་ཤོར་ཏེ་གཉེན་པོ་བརྗེད་པར་གྱུར་ན་དམྱལ་བའི་འཇིགས་པ་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་དྲན་པའི་མཚོན་མྱུར་དུ་བླང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering) ཐམས་ཅད་ (all) ཁྱད་བསད་ (overcome/endure) ནས་ (having)\n\nHaving endured all suffering,\n\nLine 2:\nཞེ་སྡང་ (anger) ལ་སོགས་ (and so forth) དགྲ་ (enemies) འཇོམས་པ་ (conquer/defeat)\n\n[They] conquer enemies such as anger and so forth.\n\nLine 3:\nདེ་དག་ (those) རྒྱལ་བྱེད་ (victorious/conqueror) དཔའ་བོ་ (hero) སྟེ་ (are)\n\nThose are the victorious heroes.\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (duḥkha/suffering), ཞེ་སྡང་ (anger), དགྲ་ (enemy), དཔའ་བོ་ (vīra/hero)\n\nNote: The term དཔའ་བོ་ (hero) often refers to advanced bodhisattvas or realized beings in Tibetan Buddhist contexts.", - "translation": "Having endured all suffering, [They] conquer enemies such as anger and so forth. Those are the victorious heroes." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཡུལ་ (battle), རལ་གྲི་ (sword), དྲན་པ་ (mindfulness), མཚོན་ (weapon), དམྱལ་བ་ (hell)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure using ལྟར་ (like/as) to compare two scenarios\n- Conditional clauses with ན་ (if/when)\n- Imperative form བླང་ (take up/retrieve)\n\n\nIf a sword falls in battle,\nOne quickly picks it up out of fear.\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it, recalling the fear of hell.\n\nTechnical note: This verse uses a martial metaphor to emphasize the importance of maintaining mindfulness, equating its loss to dropping one's weapon in battle and linking it to the Buddhist concept of hell realms as a consequence of unmindful actions.", + "translation": "If a sword falls in battle,\nOne quickly picks it up out of fear.\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nSwiftly retrieve it, recalling the fear of hell." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving endured all sufferings,\nConquering enemies like anger and hatred,\nThose are the victorious heroes.\n", - "translation": "Having endured all sufferings,\nConquering enemies like anger and hatred,\nThose are the victorious heroes." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན། །འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན། །དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as one quickly picks up a sword\nThat has fallen on the battlefield out of fear,\nLikewise, if you lose the weapon of mindfulness,\nSwiftly recollect the terrors of hell.\n", + "translation": "Just as one quickly picks up a sword\nThat has fallen on the battlefield out of fear,\nLikewise, if you lose the weapon of mindfulness,\nSwiftly recollect the terrors of hell." } } }, "469": { - "source": "ལྷག་མ་རོ་ལ་གསོད་པ་འོ།།", - "target_gt": "The rest is slaying what is dead already!", + "source": "ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Just as a poison spreads throughout the body through the flow of blood, likewise if they can get a chance, your wrongs will spread throughout your mind.", + "commentary_1": " རྨའི་ཁྲག་རྙེད་པ་དང་དེ་ལ་རྟེན་བཅས་ནས་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཁྱེད་པར་འགྱུར་བའོ། །གླགས་ནི་དྲན་པ་ཉམས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་མདའ་དུག་ཅན་བསྣུན་པ་ན་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བྱས་ནས་དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་གླགས་རྙེད་པར་གྱུར་ན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nལྷག་མ་ (remainder, leftover)\nརོ་ (corpse, dead body)\nགསོད་པ་ (to kill, killing)\n\nGrammatical structure:\n- ལ་ is a particle indicating \"to\" or \"on\"\n- འོ is a sentence-final particle indicating a statement or declaration\n\nThe remainder [is] killing [applied] to a corpse.\n\nNote: This line appears to be discussing a ritual or practice related to \"killing\" something that is already dead. In Tibetan Buddhist contexts, this might refer to a symbolic or tantric practice rather than literal killing. The precise meaning would depend on the broader context of the text.", - "translation": "The remainder [is] killing [applied] to a corpse." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁྲག་ (blood), དུག་ (poison), ལུས་ (body), གླགས་ (opportunity), ཉེས་པ་ (faults/negativities), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ structure indicating a comparison\n- ལ་བརྟེན་ནས་ construction meaning \"based on\" or \"depending on\"\n- ན་ particle indicating a conditional clause\n\n\nJust as poison, having depended on blood,\nPervades throughout the body,\nLikewise, when an opportunity is found,\nFaults pervade throughout the mind.\n\n\nTechnical note: This verse uses a physiological metaphor to illustrate how negativities can spread in the mind when given a chance, similar to how poison spreads through the bloodstream.", + "translation": "Just as poison, having depended on blood,\nPervades throughout the body,\nLikewise, when an opportunity is found,\nFaults pervade throughout the mind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\nKilling the remainder on the corpse.", - "translation": "Killing the remainder on the corpse." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་བརྟེན་བཅས་ནས། །དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་པ་ན། །ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as poison spreads throughout the body\nWhen it enters the bloodstream,\nLikewise, when faults find an opportunity,\nThey pervade the mind.\n", + "translation": "Just as poison spreads throughout the body\nWhen it enters the bloodstream,\nLikewise, when faults find an opportunity,\nThey pervade the mind." } } }, "470": { - "source": "གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡོན་ཏན་ནི།།", - "target_gt": "Suffering also has its worth.", + "source": "ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། །", + "target_gt": "Practitioners should concentrate, as fearful as someone holding a bowl that brims with oil before a swordsman who threatens death if any spills.", + "commentary_1": " བདག་ཉིད་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སྟོབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡུངས་མར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་ཐོགས་པའི་མི་ལ་རལ་གྲི་ཐོགས་པས་བསྡིགས་པ་ནི་ཡུངས་མར་བོ་ན་བསད་ཀྱིས་དོགས་པའི་འཇིགས་པས་ཡུངས་མར་གྱི་སྣོད་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ། དྲན་པ་ཉམས་ན་ཉོན་མོངས་པ་བྱུང་བ་ནི་ཉེས་པ་བྱུང་བའི་ཆད་པས་གདུང་བའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་ཡུངས་མར་གྱིས་བཀང་བའི་སྣོད་བསྐུར་ལ་ལམ་འདྲེད་པ་ལ་འགྲོར་བཅུག་སྟེ། རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་དུ་བསྡད་དེ་ཅུང་ཟད་གཅིག་བོ་ན་གསོད་དོ་ཞེས་བསྡིགས་ན་འཇིགས་ནས་ཤིན་ཏུ་སྒྲིམ་པ་ལྟར་བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་སྡོམ་པ་འཛིན་པས་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲིམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཞན་ཡང་ (moreover), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues)\n\nGrammatical structure:\n- ནི་ particle marking topic\n\nMoreover, [regarding] the qualities of suffering:\n\nNote: This line appears to be introducing a discussion on the virtues or beneficial aspects of suffering, a common theme in Buddhist teachings. The ནི་ particle suggests that what follows will elaborate on this topic.", - "translation": "Moreover, [regarding] the qualities of suffering:" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nཡུངས་མར་ (mustard oil), སྣོད་ (vessel), རལ་གྲི་ (sword), བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་ (disciplined practitioner)\n\nGrammatical notes:\n- བཀང་བའི་ (filled with) and ཐོགས་པས་ (holding) are participial constructions\n- བོ་ན་ (if spilled) is a conditional clause\n- དེ་བཞིན་ (likewise) connects the simile to the instruction\n\n\nLike one who carries a vessel filled with mustard oil,\nWhile another sits nearby holding a sword,\nThreatening death if it spills—with such fear,\nThe disciplined practitioner should likewise be vigilant.\n\nTechnical note: This verse uses a classic Buddhist simile to emphasize the importance of mindfulness and vigilance in practice, comparing it to the careful attention needed to carry oil without spilling under threat of death.", + "translation": "Like one who carries a vessel filled with mustard oil,\nWhile another sits nearby holding a sword,\nThreatening death if it spills—with such fear,\nThe disciplined practitioner should likewise be vigilant." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFurthermore, the qualities of suffering are:\n\n(Note: This appears to be the beginning of a longer verse or teaching about the beneficial aspects or qualities that can arise from experiencing suffering, which is an important concept in Buddhist philosophy. However, without more context, I cannot provide a more detailed or certain translation of what specific qualities are being referred to.)", - "translation": "Furthermore, the qualities of suffering are:" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བཀུར་ལ། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ། །བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར། །བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་སྒྲིམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nCarrying a vessel filled with mustard oil,\nWhile someone with a sword sits nearby,\nFearing death if it spills -\nThe disciplined practitioner should be just as vigilant.\n", + "translation": "Carrying a vessel filled with mustard oil,\nWhile someone with a sword sits nearby,\nFearing death if it spills -\nThe disciplined practitioner should be just as vigilant." } } }, "471": { - "source": "སྐྱོ་བས་དྲེགས་པ་སེལ་བར་བྱེད།། འཁོར་བ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ།། སྡིག་ལ་འཛེམ་ཞིང་དགེ་ལ་དགའ།།", - "target_gt": "Through sorrow, pride is driven out And pity felt for those who wander in saṃsāra; Evil is avoided; goodness seems delightful.", + "source": "ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །", + "target_gt": "For every single wrong that occurs, chastise yourself and ponder long, \"However I can, I'll make it so this never happens to me again.\"", + "commentary_1": " ཅི་ནས་ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་གང་ནས་ཀྱང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་འབད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་བྱུང་ན་ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བར་དེ་ལྟར་འབད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཡུན་རིང་དུ་བསམ་མོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསྐྱོ་བས་ - by weariness/disenchantment\nདྲེགས་པ་ - pride/arrogance\nསེལ་བར་བྱེད་ - dispel/remove (verbal phrase)\n\nBy disenchantment, [one] dispels pride.\n\nLine 2:\nའཁོར་བ་པ་ - those in saṃsāra\nལ་ - towards\nསྙིང་རྗེ་ - compassion\nསྐྱེ་ - arises\n\nCompassion arises towards those in saṃsāra.\n\nLine 3:\nསྡིག་ - negative actions\nལ་ - towards\nའཛེམ་ - avoid/refrain from\nཞིང་ - and (conjunction)\nདགེ་ - virtue\nལ་ - towards\nདགའ་ - rejoice/delight in\n\n[One] refrains from negative actions and delights in virtue.\n\nNote: The subject \"one\" is implied throughout these lines, referring to a practitioner or someone on the Buddhist path.", - "translation": "By disenchantment, [one] dispels pride. Compassion arises towards those in saṃsāra. [One] refrains from negative actions and delights in virtue." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉེས་པ་ (fault/mistake), སྨད་ (criticize/disparage), ཕྱིས་ (later/in the future), འབྱུང་ (arise/occur)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་རེ་ཞིང་ indicates \"each and every\"\n- ཅི་ནས་ཀྱང་ emphasizes \"by all means\"\n- མི་འབྱུང་བ is a negated future form\n\n\nFor each and every fault that has occurred,\nHaving disparaged myself, by all means,\n\"That this will not occur to me later,\nI will act thus,\" contemplate for a long time.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for self-reflection and resolution after committing faults, a common practice in Buddhist ethical training.", + "translation": "For each and every fault that has occurred,\nHaving disparaged myself, by all means,\n\"That this will not occur to me later,\nI will act thus,\" contemplate for a long time." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWeariness dispels arrogance.\nCompassion arises for those in samsara.\nOne avoids wrongdoing and delights in virtue.\n", - "translation": "Weariness dispels arrogance.\nCompassion arises for those in samsara.\nOne avoids wrongdoing and delights in virtue." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་། །བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor each fault that occurs,\nHaving criticized myself, by all means\nI will contemplate for a long time:\n\"How can I ensure this does not happen to me again?\"\n", + "translation": "For each fault that occurs,\nHaving criticized myself, by all means\nI will contemplate for a long time:\n\"How can I ensure this does not happen to me again?\"" } } }, "472": { - "source": "མཁྲིས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི།། འབྱུང་གནས་ཆེ་ལ་མི་ཁྲོ་བར།།", - "target_gt": "I am not angry with my bile and other humors— Fertile source of suffering and pain!", + "source": "ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "In circumstances such as this, how shall I practice mindfulness? With that as cause, you should seek out a meeting and appropriate action.", + "commentary_1": " དྲན་པའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དགེ་བཤེས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་དེའི་ཕན་ཡོན་ཐོབ་པར་འདོད་ནའོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་གཉིས་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཞུགས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བ་དང་། བྱུང་བ་བཟློག་པའི་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ་གཉེན་པོ་དྲན་པ་གོམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེས་སེམས་པའི་རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་དེའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་པའམ། རིགས་པ་ནི་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཐོབ་པ་ཞེས་པར་འབྱུང་ཞིང་། དེའི་དོན་ཡང་དེས་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་ལྟུང་བ་ལས་ལྡང་ཆེད་དུ་ཆད་པའི་ལས་འབྱིན་པ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པར་བྱ། ཞེས་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམཁྲིས་པ་ (bile), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འབྱུང་གནས་ (source), མི་ཁྲོ་བ (not being angry)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\" or \"etcetera\"\n- གྱི་ is a genitive particle connecting \"suffering\" to \"source\"\n- ལ་ at the end of the first line connects to མི་ཁྲོ་བར་ in the second line\n\nNot being angry at the great source of suffering,\nSuch as bile and so forth,\n\nTechnical note: མཁྲིས་པ་ (bile) refers to one of the three humors in traditional Tibetan medicine, often associated with heat disorders and irritability.", - "translation": "Not being angry at the great source of suffering, Such as bile and so forth," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནས་སྐབས་ (circumstance/situation), དྲན་པ་ (mindfulness), གོམས་པ་ (familiarization/habit), རྒྱུ་ (cause), ཕྲད་པ་ (encounter/meet), རིགས་པ་ (logical/appropriate)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ཞེས་: \"just as...thus\"\n- འགྱུར: future/transformative verb\n- རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི: \"by means of this cause\"\n- འདོད་པར་བྱ: \"should be desired/sought\"\n\n\nJust as in these circumstances,\nMindfulness becomes habituated, it is said.\nBy this cause, one should desire\nTo encounter or engage in appropriate actions.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the cultivation of mindfulness (དྲན་པ་) through habitual practice in various circumstances, emphasizing the importance of seeking out situations or actions that reinforce this mindfulness.", + "translation": "Just as in these circumstances,\nMindfulness becomes habituated, it is said.\nBy this cause, one should desire\nTo encounter or engage in appropriate actions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nNot becoming angry at the great sources\nOf suffering, such as bile and the like.\n", - "translation": "Not becoming angry at the great sources\nOf suffering, such as bile and the like." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ། །དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས། །རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ། །རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as mindfulness becomes habitual\nIn these temporary states,\nBy this cause one should desire\nTo encounter or engage in logical actions.\n", + "translation": "Just as mindfulness becomes habitual\nIn these temporary states,\nBy this cause one should desire\nTo encounter or engage in logical actions." } } }, "473": { - "source": "སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ།། དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ།།", - "target_gt": "So why should living beings give offence, They likewise are impelled by circumstance?", + "source": "ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Before you act, no matter what, to have the strength for everything, recall the words on carefulness so that you will be light and nimble.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་བདག་ཉིད་དེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཟོ་མདོག་བདེ་བར་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱ་བའོ། །བག་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བག་ཡོད་པ་བསྟན་པའི་ལེའུར་བརྗོད་དོ། །འཇུག་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་བྱ་བ་ནི། ཅི་ནས་དགེ་བའི་ལས་དེ་བྱེད་པའི་སྔོན་རོལ་ནས་ལས་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཐུ་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་བག་ཡོད་བསྟེན་ཚུལ་གྱི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོ་བས་འཇུག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: སེམས་ཡོད་རྣམས་ལ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ།།\n\nKey terms:\nསེམས་ཡོད་ (sentient beings), ཅི་སྟེ་ (why), ཁྲོ་ (anger/be angry)\n\nWhy be angry at sentient beings?\n\nLine 2: དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐུལ།།\n\nKey terms:\nདེ་དག་ཀུན་ (all of them), རྐྱེན་ (conditions), བསྐུལ་ (impelled/driven)\n\nAll of them are impelled by conditions.\n\nNote: The term རྐྱེན་ (rkyen) is a key Buddhist concept often translated as \"conditions\" or \"circumstances,\" referring to the causal factors that influence beings' actions.", - "translation": "Why be angry at sentient beings? All of them are impelled by conditions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལས་བྱེད་ (perform actions), སྔོན་རོལ་ (beforehand), མཐུ་ (power/ability), བག་ཡོད་ (mindfulness), གཏམ་ (words/teachings), ལྡང་བ་ (rise/get up)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ནས་...ནས། construction indicating \"in order to\"\n- ལ་ནི་ emphasizing \"to all\"\n- དེ་ལྟར་ meaning \"in that way\" or \"thus\"\n- བདག་ཉིད་ reflexive pronoun\n\n\nIn order to be able to perform all actions beforehand,\nThus remembering the words of mindfulness,\nI should rise quickly by myself.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructions for diligent practice, emphasizing preparedness and mindfulness before engaging in activities.", + "translation": "In order to be able to perform all actions beforehand,\nThus remembering the words of mindfulness,\nI should rise quickly by myself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhy be angry at sentient beings?\nThey are all driven by conditions.\n", - "translation": "Why be angry at sentient beings?\nThey are all driven by conditions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ། །བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBefore undertaking any action,\nConsider if you have the ability for all aspects.\nThus, mindfully recalling this advice,\nOne should rise up with lightness and ease.\n", + "translation": "Before undertaking any action,\nConsider if you have the ability for all aspects.\nThus, mindfully recalling this advice,\nOne should rise up with lightness and ease." } } }, "474": { - "source": "དཔེར་ན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་།། ནད་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ལྟར།།", - "target_gt": "Although they are unlooked for, undesired, These ills afflict us all the same.", + "source": "ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "As tufts of cotton are directed by wind as it moves to and fro, so, too, is all accomplished under direction of enthusiasm.", + "commentary_1": " འདི་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཤིང་བལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤིང་བལ་ཏེ་རས་བལ་ཆུང་ངུ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་རླུང་ལ་རག་ལས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་མོས་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གོམས་པས་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་ཞིང་རྒྱུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་ནས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "དེའི་དགོས་པ་ནི། ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བས་ཤིང་བལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་བསམ་པ་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བས་ལུས་ངག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ལེའུ་བདུན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཔེར་ན (for example), མི་འདོད་བཞིན་དུ (unwillingly), ནད (illness), འབྱུང་བར་འགྱུར (arise, occur)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ is used here as an emphatic particle\n- ལྟར at the end indicates a simile or comparison\n\nFor example, even though unwanted,\nThis illness arises, just as\n\nNote: The verse seems to be using illness as an analogy, likely to introduce a comparison in the following lines. The construction suggests that something undesirable occurs despite one's wishes, similar to how an illness might arise unexpectedly.", - "translation": "For example, even though unwanted, This illness arises, just as" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརླུང་ (wind), འགྲོ་བ་ (going), འོང་བ་ (coming), ཤིང་བལ་ (cotton), དབང་བསྒྱུར་ (control/dominate), སྤྲོ་བ་ (joy/enthusiasm)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction indicating comparison\n- བས་ indicating instrumental case\n- ཏེ་ connecting clauses\n\n\nJust as the wind controls cotton\nBy its going and coming,\nLikewise, [one] controls through joy;\nThus, accomplishment will occur.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using a metaphor of wind moving cotton to illustrate how enthusiasm or joy can be a controlling factor in spiritual accomplishment.", + "translation": "Just as the wind controls cotton\nBy its going and coming,\nLikewise, [one] controls through joy;\nThus, accomplishment will occur." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFor example, even though one does not desire it,\nThis illness arises nonetheless.", - "translation": "For example, even though one does not desire it,\nThis illness arises nonetheless." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་། །འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་བསྒྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as the wind controls cotton\nBy its coming and going,\nSo too does enthusiasm control [the mind].\nIn this way, accomplishment will occur.\n", + "translation": "Just as the wind controls cotton\nBy its coming and going,\nSo too does enthusiasm control [the mind].\nIn this way, accomplishment will occur." } } }, "475": { - "source": "དེ་བཞིན་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་།། ནན་གྱིས་ཉོན་མོངས་འབྱུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And likewise, though unwanted and unsought, Defilements nonetheless insistently arise.", + "source": "དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། །", + "target_gt": "After thus rousing diligence, settle your mind into samadhi. A person whose mind wanders perches between the fangs of the afflictions.", + "commentary_1": " ད་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བསྟན་པའི་རྗེས་ལ་བསམ་གཏན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །གཞག་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའོ། །ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་རྣམས་སོ། །", + "commentary_2": "བསམ་གཏན་གྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤང་བ་དང་། མཉེན་པོ་སྡོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མཉམ་པར་འཇོགས་པའི་ཐབས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་བསམ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི་ཡིད་ནི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །བསླབ་བཏུས་ལས། བཟོད་བྱ་ཐོས་པ་བཙལ་བར་བྱ། །དེ་ནས་ནགས་སུ་གནས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), མི་འདོད་བཞིན་དུ (unwillingly), ནན་གྱིས (forcefully), ཉོན་མོངས (kleśas/afflictions), འབྱུང་བར་འགྱུར (arise/occur)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ (also) particle at the end of the first line\n- བར་འགྱུར (future tense marker) at the end of the second line\n\nLikewise, even unwillingly,\nForcefully, kleśas will arise.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས (nyön mong) is the Tibetan term for kleśas, which are mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Likewise, even unwillingly, Forcefully, kleśas will arise." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབརྩོན་འགྲུས་ (diligence/effort), ཏིང་ངེ་འཛིན་ (samādhi/concentration), རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ (distracted), ཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ནི་ to indicate sequence of actions\n- ལ་ particle indicating focus of meditation\n- པའི་ adjectival particle\n- ན་ locative particle\n\n\nHaving thus generated diligence,\nOne should place the mind in samādhi.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions.\n\n\nTechnical note: The last line uses a metaphorical expression \"ཕྲག་ན་གནས་\" (literally \"dwells in the armpit/side\") to indicate vulnerability to afflictions, which I've rendered as \"between the fangs\" to convey the sense of danger.", + "translation": "Having thus generated diligence,\nOne should place the mind in samādhi.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, even against one's wishes,\nAfflictions arise forcefully.\n", - "translation": "Likewise, even against one's wishes,\nAfflictions arise forcefully." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག །སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི། །ཉོན་མོངས་མཆི་བའི་ཕྲག་ན་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving thus generated diligence,\nPlace the mind in meditative concentration.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictive emotions.\n", + "translation": "Having thus generated diligence,\nPlace the mind in meditative concentration.\nA person whose mind is distracted\nDwells between the fangs of afflictive emotions." } } }, "476": { - "source": "ཁྲོ་བར་བྱ་ཞེས་མ་བསམས་ཀྱང་།། སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་གྱི་ནར་ཁྲོ།།", - "target_gt": "Never thinking, “Now I will be angry,” People are impulsively caught up in anger.", + "source": "ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །", + "target_gt": "With solitude of body and mind, Distraction won't occur. So you should thus forsake the world And also give up discursive thoughts.", + "commentary_1": " དེ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྩམ་པའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་དང་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ལུས་དབེན་པ་ནི་དབེན་པ་ལ་གནས་པའོ། །སེམས་དབེན་པ་ནི་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མ་བཞག་ན་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི་ཉོན་མོངས་པའི་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས་ཏེ། དེར་མྱུར་དུ་འཇོམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །འོ་ན་གཡེང་བ་གང་གིས་སྤོང་ཞེ་ན། ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུ་འཛི་སྤངས་ཏེ་ལུས་དབེན་པ་དང་འདོད་པ་ལ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ཡོངས་སུ་དོར་ནས་སེམས་དབེན་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཁྲོ་བ (to be angry), མ་བསམས་ (not thought/intended), སྐྱེ་བོ་ (beings), གྱི་ནར་ (suddenly/abruptly)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་ indicates reported speech or thought\n- ཀྱང་ is a concessive particle, meaning \"although\" or \"even though\"\n- རྣམས་ནི་ marks the topic and pluralizes སྐྱེ་བོ་\n\nAlthough [one] does not think, \"I will become angry,\"\nBeings suddenly become angry.\n\nTechnical note: གྱི་ནར་ (gyinar) is an adverbial expression indicating a sudden or abrupt action, which is important in conveying the spontaneous nature of anger arising.", - "translation": "Although [one] does not think, \"I will become angry,\" Beings suddenly become angry." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་(body), སེམས་(mind), དབེན་པ་(isolation/seclusion), རྣམ་པར་གཡེང་བ་(distraction), འཇིག་རྟེན་(worldly concerns), རྣམ་པར་རྟོག་པ་(conceptual thoughts)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate means\n- Negation with མི་ and མ་\n- Imperative forms with བྱ་ and དོར་\n\n\nThrough seclusion of body and mind,\nDistractions will not arise.\nTherefore, worldly concerns should be abandoned,\nAnd conceptual thoughts entirely discarded.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of physical and mental isolation in Buddhist practice as a means to reduce distractions and conceptual proliferation.", + "translation": "Through seclusion of body and mind,\nDistractions will not arise.\nTherefore, worldly concerns should be abandoned,\nAnd conceptual thoughts entirely discarded." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven without intending to become angry,\nPeople naturally become enraged.\n", - "translation": "Even without intending to become angry,\nPeople naturally become enraged." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough seclusion of body and mind,\nDistractions do not arise.\nTherefore, renounce worldly affairs,\nAnd completely abandon conceptual thoughts.\n", + "translation": "Through seclusion of body and mind,\nDistractions do not arise.\nTherefore, renounce worldly affairs,\nAnd completely abandon conceptual thoughts." } } }, "477": { - "source": "བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེས་མ་བསམས་ཀྱང་།། ཁྲོ་བ་དེ་བཞིན་སྐྱེ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Irritation, likewise, comes Though never plans to be experienced!", + "source": "ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "You won't renounce the world if attached Or else if you crave goods and such. In order to abandon those, The wise should contemplate like this:", + "commentary_1": " རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མ་སྤང་བའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པ་བཟུང་ངོ་། །སྲེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པའོ། །ཆགས་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །འདི་དག་ཅེས་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་སྤང་བ་དང་། རྣམ་རྟོག་དོར་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉེས་དམིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུ་འཛི་སྤང་བ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་སྒོ་ནས་དབེན་པ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤང་བྱའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། སྤོང་བའི་ཐབས་བསྟེན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ་སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤངས་ཏེ། དེ་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་འདོད་པའི་མཁས་པས་ཆགས་སྲེད་འདི་དག་ཡོངས་སུ་སྤངས་ལ་འདི་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ཡང་དག་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ལ་སེམས་ཉིད་འཇོག་ཕྱིར་དང་། །ཆོས་རབ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་ལྡན་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབསྐྱེད་པར་བྱ་ (to generate/produce), མ་བསམས་ (not thought/intended), ཁྲོ་བ་ (anger), སྐྱེ་བར་འགྱུར་ (will arise)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་ marks a quotation or thought\n- ཀྱང་ is a concessive particle (\"although\")\n- དེ་བཞིན་ means \"likewise\" or \"in the same way\"\n\nAlthough one does not think, \"I will generate [anger],\" anger will likewise arise.\n\nNote: This verse appears to be discussing the spontaneous nature of anger, emphasizing that it can arise even without conscious intention.", - "translation": "Although one does not think, \"I will generate [anger],\" anger will likewise arise." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཆགས་པ (attachment), རྙེད་སོགས (gain and so forth), སྲེད་པ (craving), འཇིག་རྟེན (world), སྤོང་ (abandon), མཁས་པ (wise one), དཔྱད་པ (analyze)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་དང་ and ལ་ are postpositions indicating reasons/purposes\n- མི་སྤོང་སྟེ། is a negative present tense with a continuative particle\n- དེ་བས་ means \"therefore\"\n- བྱ at the end indicates an exhortation or instruction\n\n\nDue to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce the world.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should analyze thus.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be advising on the importance of renunciation (སྤོང་བ) in Buddhist practice, emphasizing the need to overcome worldly attachments through wisdom and analysis.", + "translation": "Due to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce the world.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should analyze thus." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven without intending to generate it,\nAnger arises just the same.\n", - "translation": "Even without intending to generate it,\nAnger arises just the same." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ། །སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་སྟེ། །དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤོངས་ལ། །མཁས་པས་འདི་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDue to attachment and craving for gain and the like,\nOne does not renounce worldly things.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should investigate in this way.\n", + "translation": "Due to attachment and craving for gain and the like,\nOne does not renounce worldly things.\nTherefore, completely abandoning these,\nThe wise should investigate in this way." } } }, "478": { - "source": "ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་།། སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ།། དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་།། རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "All defilements of whatever kind, The whole variety of evil deeds Are brought about by circumstances: None is independent, none autonomous.", + "source": "ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། །", + "target_gt": "Realizing that afflictions are destroyed By shamatha and insight in conjunction, First seek out shamatha, which comes from joy For having no attachment to the world.", + "commentary_1": " དཔྱད་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞི་གནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞི་གནས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ལྷག་མཐོང་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ཞེན་པ་མེད་པའི་མངོན་པར་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "དེས་བསྐྱེད་པའམ་དེ་དང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས། ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་ཡང་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་འགྲུབ་ཀྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཉེས་པ་ (faults), སྡིག་པ་ (misdeeds)\n- རྐྱེན་ (conditions), སྟོབས་ (force)\n- རང་དབང་ (self-control, independence)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་ and རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ are qualifiers indicating \"all\" and \"various types\"\n- ལས་བྱུང་ indicates origin/arising from\n- མ་ཡིན་ནོ is a strong negation\n\nAll the faults, whatever their number, and\nThe various types of misdeeds,\nAll these arise from the force of conditions;\nThere is no self-control [in their arising].\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist concept of dependent origination (pratītyasamutpāda), emphasizing that negative actions arise due to conditions rather than an inherent self.", - "translation": "All the faults, whatever their number, and The various types of misdeeds, All these arise from the force of conditions; There is no self-control [in their arising]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཞི་གནས་ (śamatha, calm abiding), ལྷག་མཐོང་ (vipaśyanā, insight), ཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), འཇིག་རྟེན་ (loka, world)\n\nGrammatical notes:\n- རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ (possessive particle, indicating \"endowed with\")\n- ཤེས་བྱས་ནས་ (gerundive construction, \"having understood\")\n- བཙལ་བྱ་ (future tense of \"to seek\")\n\n\nHaving understood that insight endowed with calm abiding\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek calm abiding; it is accomplished\nThrough joy in detachment from worldly attachments.\n\n\nTechnical note: The verse emphasizes the traditional Buddhist meditative sequence of developing śamatha (calm abiding) before vipaśyanā (insight), highlighting their complementary roles in overcoming kleśas (afflictions).", + "translation": "Having understood that insight endowed with calm abiding\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek calm abiding; it is accomplished\nThrough joy in detachment from worldly attachments." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAll faults, however many there may be,\nAnd various kinds of misdeeds,\nAll of these arise from the power of conditions.\nThere is no independent self-existence.\n", - "translation": "All faults, however many there may be,\nAnd various kinds of misdeeds,\nAll of these arise from the power of conditions.\nThere is no independent self-existence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nKnowing that insight endowed with perfect calm\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek calm abiding;\nThis is accomplished through joy in detachment from worldly concerns.\n", + "translation": "Knowing that insight endowed with perfect calm\nThoroughly destroys the afflictions,\nOne should first seek calm abiding;\nThis is accomplished through joy in detachment from worldly concerns." } } }, "479": { - "source": "རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་།། བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེས་སེམས་པ་མེད།།", - "target_gt": "Conditions, once assembled, have no thought That they will now give rise to some result.", + "source": "མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "Who is someone ephemeral to cling to the impermanent? In a thousand lives, you'll never see the ones who were so dear to you.", + "commentary_1": " ཆགས་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་སུ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ནང་སེམས་ཅན་དང་། ཕྱི་ཡོ་བྱད་དང་། མི་ནུས་པའི་གཞན་དོན་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཆགས་པའི་ཉེས་པ་ནི། རང་ཉིད་མི་རྟག་པ་སུ་ཞིག་གཉེན་བཤེས་མི་རྟག་པ་ལ་ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དེ་ཆགས་པ་དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་དུ་ཡང་སྡུག་པ་མཐོང་བ་ཡོང་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་དེ། ལས་ངན་པས་འབྲས་བུ་མི་འདོད་པ་བསྐྱེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (conditions), ཚོགས་པ་ (collection/assembly), བསྐྱེད་པ་ (to generate/produce), སེམས་པ་ (thought/intention)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ and དག་ are plural markers\n- ཀྱང་ is a conjunction meaning \"also\" or \"even\"\n- པར་བྱ་ is a construction indicating \"should be done\"\n- ཞེས་ introduces reported speech or thought\n- མེད་ is a negative existential verb\n\nEven that collection of conditions\n[Has] no thought, \"These should be produced.\"\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of pratītyasamutpāda (dependent origination), emphasizing the lack of inherent existence or intentionality in causal conditions.", - "translation": "Even that collection of conditions [Has] no thought, \"These should be produced.\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་རྟག་ (impermanent), ཆགས་པ (attachment), ཚེ་རབས་ (lifetimes), སྡུག་པ (beloved)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་ (interrogative pronoun)\n- བྱེད་པ་ཡོད (present tense construction)\n- ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ (locative/temporal construction)\n- མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར (future negative construction)\n\n\nWho, being impermanent, forms genuine attachment to the impermanent?\nThey will never see their beloved for thousands of lifetimes.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the futility of attachment to impermanent phenomena, a core Buddhist teaching.", + "translation": "Who, being impermanent, forms genuine attachment to the impermanent?\nThey will never see their beloved for thousands of lifetimes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose assembled conditions\nHave no thought \"I shall produce.\"\n", - "translation": "Those assembled conditions\nHave no thought \"I shall produce.\"" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ། །ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད། །དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །སྡུག་པ་མཐོང་བར་ཡོང་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWho, knowing impermanence, would cling to the impermanent?\nOne who does so will not see their beloved\nFor thousands of lifetimes to come.\n", + "translation": "Who, knowing impermanence, would cling to the impermanent?\nOne who does so will not see their beloved\nFor thousands of lifetimes to come." } } }, "480": { - "source": "དེས་བསྐྱེད་དེ་ཡང་བདག་བསྐྱེད་ཅེས།། སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "Nor does that which is engendered Think that it has been produced.", + "source": "མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Not seeing them, you'll feel no joy. Your mind won't rest in equipoise. Even seeing them won't be enough— Craving will plague you as before.", + "commentary_1": " མ་མཐོང་ན་སྟེ་སྡུག་པ་མ་མཐོང་ནའོ། །རྟོག་པ་འགོག་པ་སྟེ། རངས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར། སྔར་བཞིན་ཏེ་མ་མཐོང་བའི་གནས་སྐབས་བཞིན་ནོ། །སྲེད་པ་སྟེ་སྲེད་པས་སོ། །གདུངས་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར་ཏེ་ཡིད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་ཞིང་དེས་ཡིད་ཀྱང་མཉམ་པར་འཇོགས་པར་མི་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས་སྔར་བཞིན་དུ་དེ་ལ་སྲེད་པས་གདུངས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་(by that), བསྐྱེད་(generated/produced), བདག་(self), སེམས་པ་(thought/intention), ཡོད་པ་མ་ཡིན་(does not exist)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེས་ indicates a quotation or thought\n- ནོ་is a final particle indicating a definitive statement\n\nBy that which is produced, [thinking] \"I too am produced,\"\nSuch a thought does not exist.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the absence of self-grasping or self-identification with phenomena, a key concept in Buddhist philosophy.", - "translation": "By that which is produced, [thinking] \"I too am produced,\" Such a thought does not exist." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམ་མཐོང་ (not seeing), དགར་མི་འགྱུར (will not be pleased), ཡིད་ (mind), མཉམ་འཇོག་ (equanimity), མཐོང་ (seeing), ངོམས་པར་མི་འགྱུར (will not be satisfied), སྲེད་པ (craving), གདུང་བར་འགྱུར (will be tormented)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: conditional particle\n- ཡང་: also, even\n- བས: because (causal particle)\n\n\nIf not seen, one will not be pleased.\nEven the mind will not attain equanimity.\nAnd even when seen, one will not be satisfied.\nAs before, one will be tormented by craving.\n\n\nTechnical note: This verse appears to describe the nature of desire and attachment, a key concept in Buddhist philosophy.", + "translation": "If not seen, one will not be pleased.\nEven the mind will not attain equanimity.\nAnd even when seen, one will not be satisfied.\nAs before, one will be tormented by craving." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThat which is produced does not think,\n\"I have produced myself.\"\n", - "translation": "That which is produced does not think,\n\"I have produced myself.\"" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ། །མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས། །སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf not seen, one does not become joyful.\nThe mind also does not become evenly placed.\nEven when seen, one does not become satisfied.\nAs before, one becomes tormented by craving.\n", + "translation": "If not seen, one does not become joyful.\nThe mind also does not become evenly placed.\nEven when seen, one does not become satisfied.\nAs before, one becomes tormented by craving." } } }, "481": { - "source": "གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་གང་འདོད་དང་།། བདག་ཅེས་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པ།། དེ་ཉིད་བདག་ནི་འབྱུང་བྱ་ཞེས།། ཆེད་དུ་བསམས་ཤིང་འབྱུང་བ་མེད།།", - "target_gt": "The primal substance, as they say, And that which has been called the self, Do not arise designedly, And do not think, “I will become.”", + "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Being attached to sentient beings obscures completely the true nature and wrecks world weariness as well. Grief will torment you in the end.", + "commentary_1": " ཆགས་པ་ནི་སེམས་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ནི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པའོ། །སྐྱོ་བ་ནི་ཡིད་འབྱུང་བའོ། །མ་ཕྲད་ན་སྡུག་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་མྱ་ངན་གྱིས་ཡིད་གདུངས་ཤིང་སྲེག་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་མཐོང་བ་ལ་ཡང་ཀུན་ནས་སྒྲིབ་ཅིང་སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། ཐ་མར་དེ་དང་བྲལ་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གདུང་བར་འགྱུར་ཏེ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nགཙོ་བོ་ (principal, main), བདག་ (self), བཏགས་པ་ (imputed, labeled), འབྱུང་ (arise, occur), ཆེད་དུ་བསམས་ (deliberately think)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱར་ and ཞེས་ are quotative particles\n- གང་...པ། constructions indicate relative clauses\n- ཤིང་ connects two verbs\n\nThat which is desired [to be called] \"principal,\"\n\nAnd that which is labeled as \"self,\"\n\nThinking \"This very self should arise,\"\n\n[Yet] there is no arising [even when] deliberately contemplated.\n\nTechnical notes:\n- བདག་ (self) is a crucial philosophical term in Buddhist thought, often negated in the doctrine of selflessness (བདག་མེད་).\n- The verse appears to be discussing the non-arising of a truly existent self, a key concept in Madhyamaka philosophy.", - "translation": "That which is desired [to be called] \"principal,\" And that which is labeled as \"self,\" Thinking \"This very self should arise,\" [Yet] there is no arising [even when] deliberately contemplated." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཆགས་ (attachment), ཡང་དག་ཉིད་ (true nature/reality), སྒྲིབ་ (obscure), སྐྱོ་བ་ (weariness/renunciation), འཇིག་ (destroy), མྱ་ངན་ (sorrow), གདུང་བ་ (torment)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ལ་ locative/object particle\n- ཀྱང་ emphatic particle\n- ཐ་མར་ \"finally\" or \"in the end\"\n\n\nIf one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures true reality.\nIt also destroys the mind of renunciation.\nIn the end, one becomes tormented by sorrow.\n\n\nNote: This verse warns about the dangers of attachment, emphasizing how it obscures ultimate reality, undermines renunciation, and leads to suffering.", + "translation": "If one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures true reality.\nIt also destroys the mind of renunciation.\nIn the end, one becomes tormented by sorrow." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which is called the principal and\nThat which is labeled as \"self\" -\nThe very self that is said to arise\nDoes not arise, though conceived intentionally.\n", - "translation": "That which is called the principal and\nThat which is labeled as \"self\" -\nThe very self that is said to arise\nDoes not arise, though conceived intentionally." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད། །ཐ་མར་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the ultimate truth.\nIt also destroys the mind of renunciation,\nAnd finally leads to sorrow and anguish.\n", + "translation": "If one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the ultimate truth.\nIt also destroys the mind of renunciation,\nAnd finally leads to sorrow and anguish." } } }, "482": { - "source": "མ་སྐྱེས་པར་ནི་དེ་མེད་ན།། དེ་ཚེ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་གང་།།", - "target_gt": "For that which is not born does not exist, So what could want to come to be?", + "source": "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Because you only think of them, your life will pass by pointlessly. Inconstant friends and relatives will ruin even constant dharma.", + "commentary_1": " ཚེ་ཐུང་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་བག་ཙམ་མོ། །ཡང་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་བྱས་པ་ལ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །གཡུང་དྲུང་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་དུས་འདས་ཏེ་དགེ་བ་མ་གྲུབ་པས་ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཆགས་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཉེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བྱིས་པ་ཞེན་པས་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་སུ་བབ་ན་ཇི་ལྟར་འགྲོག་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་གཡུང་དྲུང་ནི་ཐར་པ་སྟེ་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་དགེ་ལྷས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམ་སྐྱེས་པ (not born/unborn), མེད་ (does not exist), སྐྱེ་བ (birth/arising), འདོད་པ (desire/assert)\n\nGrammatical notes:\n- པར་ནི and ན are conditional particles\n- ཚེ indicates \"when\" or \"at that time\"\n- གང་ is an interrogative pronoun here\n\nIf that does not exist when unborn,\nWhat then is asserted to be born?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of origination or arising (སྐྱེ་བ), likely in the context of Madhyamaka reasoning about the nature of phenomena.", - "translation": "If that does not exist when unborn, What then is asserted to be born?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་པ་(Thinking), འབའ་ཞིག་(Only), ཚེ་འདི་(This life), དོན་མེད་(Meaningless), རྟག་པ་མེད་པ་(Impermanent), མཛའ་བཤེས་(Friends), གཡུང་དྲུང་ཆོས་(Eternal Dharma)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ as instrumental particle\n- འགྱུར་ as future tense marker\n- ཀྱང་ as emphatic particle\n\n\nBy mere thinking alone,\nThis life will pass meaninglessly.\nDue to impermanent friends,\nEven the eternal Dharma will be destroyed.\n\nNote: གཡུང་དྲུང་ཆོས་ literally means \"swastika dharma,\" where the swastika is an ancient symbol representing eternity or permanence in Tibetan Buddhism.", + "translation": "By mere thinking alone,\nThis life will pass meaninglessly.\nDue to impermanent friends,\nEven the eternal Dharma will be destroyed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf it does not exist before being born,\nThen what is it that desires to be born?\n", - "translation": "If it does not exist before being born,\nThen what is it that desires to be born?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy mere thinking alone,\nThis life will pass without meaning.\nThrough impermanent friends and companions,\nEven the eternal Dharma will be destroyed.\n", + "translation": "By mere thinking alone,\nThis life will pass without meaning.\nThrough impermanent friends and companions,\nEven the eternal Dharma will be destroyed." } } }, "483": { - "source": "ཡུལ་ལ་རྟག་ཏུ་གཡེང་འགྱུར་བས།། འགག་པར་འགྱུར་བའང་མ་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "And permanently drawn toward its object, It can never cease from being so.", + "source": "བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "Acting the same as childish folk, You'll surely go to the lower realms. They lead you to unsuitable states— What good's the company of fools?", + "commentary_1": " སྐལ་བ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པའོ། །སྐལ་བ་མི་མཉམ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའོ། །ཁྲིད་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འདོད་པའི་སར་ཁྲིད་པའོ། །", + "commentary_2": "བྱིས་པ་ནི་རྒན་པོ་དང་འཕགས་པ་དང་མཁས་པའི་ཟླས་དྲངས་པ་གསུམ་ལས་འདི་ཕྱི་མ་གཉིས་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལས་ཀྱང་གཙོ་ཆེར་ཐ་མ་སྟེ། དེ་དག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་འདྲ་བར་སྤྱོད་ན་ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་དང་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པར་ཏེ་དེའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བར་གཞན་དུ་འཁྲིད་པར་བྱེད་ན་བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཡུལ་ (object/sense object), གཡེང་ (distraction/scattered), འགག་པ (cessation/stopping)\n\nGrammatical notes:\n- རྟག་ཏུ (always/constantly)\n- འགྱུར་བས (because of becoming)\n- མ་ཡིན་ནོ (is not)\n\nBecause [the mind] constantly becomes distracted by objects,\nIt also does not become [subject to] cessation.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of mind in relation to sense objects and the concept of cessation, which are important topics in Buddhist philosophy.", - "translation": "Because [the mind] constantly becomes distracted by objects, It also does not become [subject to] cessation." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་(childish/immature), སྐལ་བ་མཉམ་(equal fortune), སྤྱོད་(engage/practice), ངན་འགྲོ་(lower realms), སྐལ་མི་མཉམ་པ་(unequal fortune), ཁྲིད་(lead/guide), བསྟེན་(rely on/associate with)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Future tense marker འགྱུར་\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཞིག་བྱ་\n\n\nIf one engages with the childish as an equal,\nOne will certainly go to the lower realms.\nIf one leads them as unequals,\nWhat's the use of associating with the childish?\n\n\nTechnical note: \"Childish\" (བྱིས་) here refers to those who are spiritually immature or unenlightened, not necessarily young in age.", + "translation": "If one engages with the childish as an equal,\nOne will certainly go to the lower realms.\nIf one leads them as unequals,\nWhat's the use of associating with the childish?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBecause the mind is always distracted by objects,\nIt does not actually cease.\n", - "translation": "Because the mind is always distracted by objects,\nIt does not actually cease." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན། །ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན། །བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you associate with fools as equals,\nYou will surely go to lower realms.\nIf you lead them as unequals,\nWhat use is there in relying on fools?\n", + "translation": "If you associate with fools as equals,\nYou will surely go to lower realms.\nIf you lead them as unequals,\nWhat use is there in relying on fools?" } } }, "484": { - "source": "ཅི་སྟེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི།།", - "target_gt": "Indeed!This self, if permanent,", + "source": "སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། །", + "target_gt": "One moment, friends, but in the next They're enemies. They are incensed By what should please them. It is hard To gratify ordinary beings.", + "commentary_1": " དགའ་བའི་གནས་ནི་བསོད་ནམས་སོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་གིས་དེ་ལ་མི་ཕན་པ་དང་། དེས་བདག་ལ་མི་ཕན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ་དེ་ཉིད་ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། དགའ་བའི་གནས་དགེ་བ་ལ་སྦྱར་ན་ཡང་ཁྲོ་བར་བྱེད་པས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཅི་སྟེ་ (if, supposing that)\nབདག་ (self, I)\nརྟག་ (permanent, eternal)\nན་ནི་ (conditional particle + emphatic particle)\n\nGrammatical structure:\nThis is a conditional statement using ན་ to indicate \"if\" or \"supposing that.\"\n\nIf the self were permanent,\n\nNote: This line appears to be part of a philosophical argument about the nature of the self (བདག་), likely in the context of discussing impermanence or emptiness. The term རྟག་ (permanent) is a key concept in Buddhist philosophy, often contrasted with མི་རྟག་པ་ (impermanent).", - "translation": "If the self were permanent," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐད་ཅིག་(Instant), མཛའ་(Friend), དགྲ་(Enemy), དགའ་བ་(Joy), ཁྲོ་(Anger), སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་(Ordinary beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས་ to indicate time duration\n- ལ་ particle indicating object or location\n- འགྱུར་ as a verb of becoming or changing\n\n\nIn an instant they become friends,\nAnd in a moment they turn into enemies.\nThey become angry at objects of joy,\nSo ordinary beings are difficult to please.\n\nTechnical notes:\n- སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ (ordinary beings) is a technical term in Buddhism referring to unenlightened individuals, as opposed to noble beings (འཕགས་པ་).\n- The verse illustrates the fickleness and contradictory nature of ordinary beings' minds, a common theme in Buddhist teachings on the nature of samsara.", + "translation": "In an instant they become friends,\nAnd in a moment they turn into enemies.\nThey become angry at objects of joy,\nSo ordinary beings are difficult to please." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf the self were permanent,", - "translation": "If the self were permanent," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ། །ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར། །དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn an instant one becomes a friend,\nAnd in a moment turns into an enemy.\nBecoming angry at what brings joy,\nOrdinary beings are difficult to please.\n", + "translation": "In an instant one becomes a friend,\nAnd in a moment turns into an enemy.\nBecoming angry at what brings joy,\nOrdinary beings are difficult to please." } } }, "485": { - "source": "མཁའ་བཞིན་བྱེད་པ་མེད་པར་མངོན།།", - "target_gt": "Is certainly inert like space itself.", + "source": "ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "They get angry when spoken to helpfully. They turn me away from my own benefit. If I don't listen to their words, They'll go to lower realms due to anger.", + "commentary_1": " མ་མཉན་ན་ཞེས་པ་ལ། ཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", + "commentary_2": "ཕན་པའི་ཆོས་སྨྲས་ནའང་ཁྲོ་བར་བྱེད་ཅིང་དང་དུ་མི་ལེན་ལ་བདག་ཀྱང་ཕན་པའི་ཆོས་དེ་ལས་ཟློག་པར་བྱེད་ལ་དེ་དག་གི་ཚིག་དེ་མ་ཉན་ན་ཁྲོ་བས་དེ་དག་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམཁའ་ (sky), བྱེད་པ་མེད་པ (without action/non-doing), མངོན (manifest/appear)\n\nGrammatical structure:\n- Simile using བཞིན (like)\n- མངོན as a verb of appearance\n\nLike the sky, [it] appears without action.\n\nNote: This line likely refers to the nature of mind or ultimate reality, often compared to the sky in Tibetan Buddhist texts for its unobstructed, unchanging quality.", - "translation": "Like the sky, [it] appears without action." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཕན་པ (benefit), ཁྲོ་བ (anger), བཟློག་པ (reverse/oppose), ངག (speech), མ་མཉན (not listen), ངན་འགྲོ (lower realms)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན (if/when) conditional particle\n- བྱེད (do/make) as a verb auxiliary\n- འགྱུར (become) indicating a future state\n\n\nWhen beneficial words are spoken, they become angry.\nThey also make me turn away from benefit.\nIf their speech is not heeded,\nDue to anger, they will go to the lower realms.\n\n\nTechnical notes:\n- ངན་འགྲོ (lower realms) refers to the three unfortunate rebirth states in Buddhist cosmology: animals, hungry ghosts, and hell beings.\n- The verse highlights the karmic consequences of anger and not listening to beneficial advice.", + "translation": "When beneficial words are spoken, they become angry.\nThey also make me turn away from benefit.\nIf their speech is not heeded,\nDue to anger, they will go to the lower realms." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIt appears to be without action, like space.", - "translation": "It appears to be without action, like space." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད། །བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་བཟློག་པར་བྱེད། །དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན། །ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen spoken to beneficially, they become angry.\nThey also turn away from what benefits them.\nIf their words are not heeded,\nThey will go to lower realms due to anger.\n", + "translation": "When spoken to beneficially, they become angry.\nThey also turn away from what benefits them.\nIf their words are not heeded,\nThey will go to lower realms due to anger." } } }, "486": { - "source": "རྐྱེན་རྣམས་གཞན་དང་ཕྲད་ན་ཡང་།། འགྱུར་བ་མེད་ལ་ཅི་བྱར་ཡོད།།", - "target_gt": "And should it meet with other factors, How could they affect it, since it is unchanging?", + "source": "མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།", + "target_gt": "They're jealous of superiors; Competitive with their own equals. They're proud toward their inferiors And arrogant when they are praised. When you reproach them, they get angry. When is there benefit from the childish?", + "commentary_1": " མཐོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་སོ། །ཕྲག་དོག་པ་ནི་མི་བཟོད་པའོ། །མཉམ་པ་ཡང་ཡོན་ཏན་མཉམ་པའོ། །འགྲན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྩོད་པའོ། །དམའ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱིས་དམའ་བའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་སེམས་དཔང་བསྟོད་པའོ། །དྲེགས་པ་ནི་རང་མཐོང་བྱེད་པའོ། །མི་སྙན་པར་བརྗོད་པ་ནི་སྨོད་པའོ། །ཁོང་ཁྲོ་ནི་ཞེ་སྡང་ངོ་། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་པ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། མི་སྙད་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ་བས་དེས་ན་ནམ་ཞིག་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (conditions), ཕྲད་ (meet/encounter), འགྱུར་བ་ (change)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་ (even if) conditional particle\n- མེད་ (without/there is no) negation\n- ཅི་བྱར་ཡོད (what can be done) rhetorical question structure\n\nEven if [these] conditions encounter other [factors],\nIf there is no change, what can be done?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of causality and conditions (རྐྱེན་), a key concept in Buddhist philosophy, particularly in relation to dependent origination (པྲཏཱིཏྱསམུཏྤཱད་).", - "translation": "Even if [these] conditions encounter other [factors], If there is no change, what can be done?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ།\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཐོ་(High/Superior), ཕྲག་དོག་(Jealousy), མཉམ་(Equal), འགྲན་(Compete)\nདམའ་(Low/Inferior), ང་རྒྱལ་(Pride), བསྟོད་(Praise), དྲེགས་(Arrogance)\nམི་སྙན་(Unpleasant), ཁོང་ཁྲོ་(Anger), བྱིས་(Childish/Immature), ཕན་པ་(Benefit)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in first two lines\n- ན་ conditional particle in lines 2 and 3\n- Rhetorical question in final line (ནམ་ཞིག་... ?)\n\n\nJealous of the superior, competing with equals;\nProud towards the inferior, arrogant when praised;\nIf unpleasant words are spoken, anger arises;\nWhen will benefit ever come from the immature?\n\n\nNote: This verse describes common negative reactions to others based on perceived status, highlighting the futility of expecting benefit from those with immature minds.", + "translation": "Jealous of the superior, competing with equals;\nProud towards the inferior, arrogant when praised;\nIf unpleasant words are spoken, anger arises;\nWhen will benefit ever come from the immature?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven when encountering various conditions,\nIf there is no change, what can be done?\n", - "translation": "Even when encountering various conditions,\nIf there is no change, what can be done?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན། །དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས། །མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ། །ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་ཐོབ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJealousy and rivalry toward those above,\nPride and arrogance toward those below,\nAnger arising when hearing unpleasant words -\nWhen will benefit ever come from such childish ways?\n", + "translation": "Jealousy and rivalry toward those above,\nPride and arrogance toward those below,\nAnger arising when hearing unpleasant words -\nWhen will benefit ever come from such childish ways?" } } }, "487": { - "source": "བྱེད་པའི་ཚེ་ཡང་སྔོན་བཞིན་ན།། བྱེད་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས།།", - "target_gt": "If, when conditions act on it, it stays just as it was before, What influence have these conditions had?", + "source": "བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །", + "target_gt": "When you keep company with the childish, you praise yourself, belittle others, talk of samsara and such with them— nonvirtue inevitably occurs.", + "commentary_1": " བྱིས་པ་ལས་ཏེ། བྱིས་པ་རྣམས་ལས་སོ། །བསྟོད་པ་ནི་སྨོན་པའོ། །མི་དགེ་བ་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའོ། །", + "commentary_2": "མི་ཐོབ་པར་མ་ཟད་གཞན་ཡང་བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལས་བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་འཁོར་བར་དགའ་བ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པས་གཏམ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱེད་པ (to do, act), ཚེ (time, when), སྔོན་བཞིན (as before), ཅི་ཞིག (what)\n\nGrammatical notes:\n- པའི and པས are nominalizing particles\n- ན is a conditional particle (\"if, when\")\n- ལ is a particle indicating indirect object\n\nWhen acting, if [it is] as before,\nWhat is accomplished by that action?\n\nNote: This verse seems to be questioning the efficacy of repeating actions in the same way as before, suggesting a need for change or improvement in one's approach.", - "translation": "When acting, if [it is] as before, What is accomplished by that action?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish person/fool), བདག་བསྟོད་ (self-praise), གཞན་ལ་སྨོད་པ་ (criticizing others), འཁོར་བ་ (saṃsāra), མི་དགེ་ (non-virtue)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- ལ་སོགས་ (and so forth)\n- ཅིས་ཀྱང་ (by all means/certainly)\n\n\nWhen associating with childish people,\nSelf-praise, criticizing others,\nAnd talk delighting in saṃsāra and so forth—\nNon-virtue will certainly arise by all means.\n\n\nNote: \"བྱིས་པ་\" here refers to spiritually immature or foolish individuals, not literal children.", + "translation": "When associating with childish people,\nSelf-praise, criticizing others,\nAnd talk delighting in saṃsāra and so forth—\nNon-virtue will certainly arise by all means." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen acting, if it is as before,\nWhat has been accomplished by that action?\n", - "translation": "When acting, if it is as before,\nWhat has been accomplished by that action?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལ། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨོད་པ་དང་། །འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས། །མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen associating with the childish,\nSelf-praise, criticism of others,\nAnd talk delighting in samsara -\nSuch non-virtues will surely arise.\n", + "translation": "When associating with the childish,\nSelf-praise, criticism of others,\nAnd talk delighting in samsara -\nSuch non-virtues will surely arise." } } }, "488": { - "source": "དེ་ཡི་བྱེད་པ་འདི་ཡིན་ཞེས།། འབྲེལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "They say that these are agents of the self, But what connection could there be between them?", + "source": "དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །", + "target_gt": "In this way, associating with others will only bring ruin. They will not bring me benefit, and I won't benefit them either.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་དང་སྤྱོད་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའོ། །བསྟེན་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ཅན་གྱི་བྱིས་པ་རྣམས་བསྟེན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་སོ། །ཕུང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ་བརྩམས་པ་དོན་མེད་པའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་བས་ན་ཡིད་ཉོན་མི་མོངས་པ་སྟེ། མ་འཁྲུག་པ་གཅིག་པུར་རྒྱུ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ན་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་ཏེ་འགྲོགས་པ་དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད་དོ། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ་བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཡི་(of that), བྱེད་པ་(action/function), འབྲེལ་བ་(connection/relation), འགྱུར་བ་(to become/change)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས at the end of the first line indicates a quotation or statement\n- གང་ཞིག is an interrogative phrase meaning \"what\" or \"which\"\n\nWhat connection is there that becomes [the statement], \"This is the function of that\"?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of causality or the relationship between actions and their results.", - "translation": "What connection is there that becomes [the statement], \"This is the function of that\"?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), བསྟེན་(rely on), ཕུང་བ་(ruin), དོན་(purpose/benefit)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...དེས་ནི་: \"In that way...by that\"\n- འགྱུར་བར་ཟད་: \"will merely become\"\n- མ་བྱས་: negative past\n- མི་འགྱུར་: negative future\n\n\nIn that way, relying on self and others\nWill merely result in ruin.\nBy that, one's own purpose is not accomplished,\nAnd one will not become beneficial for them either.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of self-centeredness and the importance of altruism in Buddhist practice.", + "translation": "In that way, relying on self and others\nWill merely result in ruin.\nBy that, one's own purpose is not accomplished,\nAnd one will not become beneficial for them either." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhat is there that becomes connected,\nSaying \"This is its function\"?\n", - "translation": "What is there that becomes connected,\nSaying \"This is its function\"?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ། །དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད། །དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ། །བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, relying on self and others\nWill only lead to ruin.\nBy that, one's own purpose is not accomplished,\nAnd one does not become beneficial to others.\n", + "translation": "Thus, relying on self and others\nWill only lead to ruin.\nBy that, one's own purpose is not accomplished,\nAnd one does not become beneficial to others." } } }, "489": { - "source": "དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱི་དབང་།། དེ་ཡི་དབང་གིས་དེ་དབང་མེད།།", - "target_gt": "All things, then, depend on other things, And these likewise depend; they are not independent.", + "source": "བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Flee far away from childish folk. Be friendly when you do meet them, And without getting too familiar, Behave well in an ordinary manner.", + "commentary_1": " འབྱོལ་བར་བྱ་བ་ནི་འབྲོས་པར་བྱ་བའོ། །ཕྲད་ན་སྟེ། རང་བཞིན་འོངས་པར་འགྱུར་ནའོ། །དགའ་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བས་སོ། །མགུ་བར་བྱ་བ་ནི་མཉེས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཡང་འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། སླར་ངོ་ཤེས་ཤིང་གཅུགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པས་མ་ཡིན་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ན་བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ་སྟེ། སྐྱེས་རབས་ལས། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་མི་ཐོས་ཤིང་། །མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ནམ་ཡང་མི་སྨྲ་དང་། །བྱིས་དང་འགྲོགས་ལས་སྐྱོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །མི་མྱོང་མཆོག་དེ་བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་སློང་། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཕྲད་ན་དགའ་བའི་སྤྱོད་ཚུལ་གྱིས་མགུ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དང་ཧ་ཅང་འདྲིས་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བས་ཐ་མལ་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་སྡང་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་སྤྱོད་ལམ་ལེགས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), ཐམས་ཅད་ (all), གཞན་གྱི་དབང་ (under the power of others), དབང་མེད་ (powerless)\n\nGrammatical notes:\n- The first line uses གྱི་ to show possession or dependence\n- The second line uses ཡི་ as a genitive particle and གིས་ as an instrumental particle\n- དེ་ is repeated to refer back to the subject\n\nIn that way, all [things] are under the power of others.\nDue to their power, that [which is under their power] is powerless.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda), a fundamental Buddhist principle.", - "translation": "In that way, all [things] are under the power of others. Due to their power, that [which is under their power] is powerless." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱིས་ (childish/immature), ཐག་རིང་ (far away), བྱོལ་བ་ (avoid/escape)\nཕྲད་ (meet), དགའ་བ་ (joy/happiness), མགུ་ (please/satisfy)\nའདྲིས་ཆེན་ (great familiarity), ཐ་མལ་པ་ (ordinary/normal)\n\n\nAvoid and stay far from the childish.\nIf you meet, please them with joy,\nBut without becoming too familiar,\nMaintain just an ordinary relationship.\n\nNotes:\n- The verse advises on how to interact with immature or childish people.\n- It suggests maintaining a balance between being pleasant and keeping a certain distance.\n- \"ཐ་མལ་པ་ཙམ་\" (just ordinary) implies maintaining a neutral, not overly close relationship.", + "translation": "Avoid and stay far from the childish.\nIf you meet, please them with joy,\nBut without becoming too familiar,\nMaintain just an ordinary relationship." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, everything is under the control of others.\nBy their control, one has no control.\n", - "translation": "Thus, everything is under the control of others.\nBy their control, one has no control." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ། །ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ། །འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར། །ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nStay far away from childish people.\nIf you meet them, be pleasant and courteous,\nBut do not become too familiar with them.\nIt is best to maintain an ordinary, neutral relationship.\n", + "translation": "Stay far away from childish people.\nIf you meet them, be pleasant and courteous,\nBut do not become too familiar with them.\nIt is best to maintain an ordinary, neutral relationship." } } }, "490": { - "source": "དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་སྤྲུལ་ལྟ་བུའི།། དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྲོ་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "Knowing this, we will not be annoyed At things that are like magical appearances.", + "source": "བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Just like a bee with flower nectar, I'll only take for dharma's sake And live unacquainted with anyone, As though I'd never seen them before.", + "commentary_1": " ཐ་མལ་པ་ཙམ་ནི་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུ་མ་འཁོན་མ་འགྲས་པར་རོ་ཐ་མལ་པ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་པ་ཙམ་དུ་བྱ་བ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བུང་བས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་དོན་ཏོ། །བླངས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་སོ། །འདྲིས་པ་མེད་པ་ནི་ངོ་ཤེས་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "བུང་བས་མེ་ཏོག་ལ་མ་ཆགས་བཞིན་དུ་དེ་ལས་སྦྲང་རྩི་ལེན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཏེ་ལེགས་བཤད་དམ་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཆོས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། ཀུན་ལ་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་(thus, in that way), ཤེས་(know, understand), སྤྲུལ་(emanation, illusion), དངོས་པོ་(things, phenomena), ཁྲོ་(anger), མི་འགྱུར་(will not become)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like, similar to) is used as a simile marker\n- ཀུན་ (all) modifies དངོས་པོ་ (things)\n- མི་འགྱུར་ is a negated future tense\n\nHaving understood thus, towards all things that are like emanations,\n[One] will not become angry.\n\nTechnical note: སྤྲུལ་ (emanation) is a key concept in Tibetan Buddhism, often referring to illusory appearances or magical displays, emphasizing the insubstantial nature of phenomena.", - "translation": "Having understood thus, towards all things that are like emanations, [One] will not become angry." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབུང་བ (bee), མེ་ཏོག (flower), སྦྲང་རྩི (honey), ཆོས (dharma), དོན (meaning/essence)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན (like/as) used twice for similes\n- ནས་ནི (having done)\n- མ་མཐོང་ (not seen) with སྔོན་ཆད (before) indicating past experience\n- མེད་པར (without) with འདྲིས་པ (familiarity/attachment)\n\n\nLike a bee [taking] honey from flowers,\nHaving extracted just the essence of the Dharma,\nAs if never seen before by anyone,\nOne should abide without familiarity.\n\nTechnical notes:\n- This verse uses the metaphor of a bee collecting nectar to describe how one should approach Dharma study.\n- The instruction to abide \"as if never seen before\" and \"without familiarity\" emphasizes maintaining a fresh, unbiased perspective in one's practice.", + "translation": "Like a bee [taking] honey from flowers,\nHaving extracted just the essence of the Dharma,\nAs if never seen before by anyone,\nOne should abide without familiarity." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nUnderstanding thus, one does not become angry\nAt any phenomena, which are like illusions.\n", - "translation": "Understanding thus, one does not become angry\nAt any phenomena, which are like illusions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན། །ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི། །ཀུན་ལས་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན། །འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike a bee gathering nectar from flowers,\nTake only the essence of the Dharma.\nAs if never seen before by anyone,\nDwell without attachment or familiarity.\n", + "translation": "Like a bee gathering nectar from flowers,\nTake only the essence of the Dharma.\nAs if never seen before by anyone,\nDwell without attachment or familiarity." } } }, "491": { - "source": "གང་གིས་གང་ཞིག་བཟློག་བྱ་སྟེ།། བཟློག་པ་འང་རིགས་པ་མིན་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "“Resistance,” you may say, “is out of place, For what will be opposed by whom?”", + "source": "བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །", + "target_gt": "\"I get a lot and am respected; Many people are fond of me.\" If you cling to conceits like these, You will face terrors after death.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མི་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤི་བའི་འོག་སྟེ་མི་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཆགས་ཡུལ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས་བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས་དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་སྟེ་ང་རྒྱལ་འཆང་གྱུར་ན་དེའི་རྒྱུས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ་སྟེ། བྱམས་པ་སེང་གེ་སྒྲས་ཞུས་པ་ལས། རྙེད་བཀུར་དང་མཛའ་བཤེས་དང་སློང་མོ་སྟེར་བའི་ཁྱིམ་དང་མཁས་པ་དང་བཙུན་པ་སྟེ་བཞིས་རློམ་པ་ནི་མྱུར་དུ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་གིས་ (by whom/what), གང་ཞིག་ (something/whatever), བཟློག་བྱ་ (to be reversed/refuted), བཟློག་པ་ (reversal/refutation), རིགས་པ་ (logical/reasonable)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེ་ན at the end indicates this is a hypothetical objection or question\n- སྟེ་ connects the two clauses\n\nIf [one asks]: \"By what means should something be refuted? And [why] is refutation not reasonable?\"\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a philosophical question about the nature and validity of refutation or negation in logical argument, a common topic in Buddhist epistemology and debate.", - "translation": "If [one asks]: \"By what means should something be refuted? And [why] is refutation not reasonable?\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor/respect), སྙེམས་པ་(pride/arrogance), འཇིགས་པ་(fear)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a conditional particle\n- འོ་ as a final particle indicating certainty or emphasis\n\n\nIf I hold such pride, thinking:\n\"I have many gains and honors;\nMany are pleased with me,\"\nFear will arise after death.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be cautioning against attachment to worldly gains and reputation, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and the dangers of ego-clinging.", + "translation": "If I hold such pride, thinking:\n\"I have many gains and honors;\nMany are pleased with me,\"\nFear will arise after death." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf something is to be refuted by someone,\nThat refutation itself is not logical.\n", - "translation": "If something is to be refuted by someone,\nThat refutation itself is not logical." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས། །བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས། །དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་གྱུར་ན། །ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I hold such arrogant thoughts as:\n\"I have many possessions and honors,\nMany people are fond of me,\"\nThen after death, fear will arise.\n", + "translation": "If I hold such arrogant thoughts as:\n\"I have many possessions and honors,\nMany people are fond of me,\"\nThen after death, fear will arise." } } }, "492": { - "source": "དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་རྣམས།། རྒྱུན་ཆད་འགྱུར་འདོད་མི་རིགས་མེད།།", - "target_gt": "The stream of sorrow is cut through by patience; There is nothing out of place in our assertion!", + "source": "དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །", + "target_gt": "The passions of a deluded mind, whatever they may be for, are multiplied a thousand times to then rise up as suffering.", + "commentary_1": " དེ་ཡང་འདི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་དང་གང་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་ནི་སྤྲོ་བའོ། །གྱུར་པ་ནི་ཞེན་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་དང་དེ་ལྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་ནས་གནས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད་རྙེད་སོགས་གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པའི་ཡུལ་རྙེད་སོགས་དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཏེ་བསྡོམས་པས་སྟོང་འགྱུར་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་ངོ་། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་ཞེས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལ་བརྟེན་ནས་ (depending on that), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུན་ཆད་ (cessation), འགྱུར་ (become), འདོད་ (desire), མི་རིགས་ (improper), མེད་ (not exist)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ is a plural marker\n- འགྱུར་འདོད་ combines \"become\" and \"desire\" to indicate \"wish to become\"\n- མི་རིགས་མེད་ is a double negative construction\n\nDepending on that, [the wish for] sufferings to become ceased is not improper.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the appropriate attitude towards the cessation of suffering, a key concept in Buddhist soteriology.", - "translation": "Depending on that, [the wish for] sufferings to become ceased is not improper." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། །\n", + "output": "Key terms:\nརྣམ་པར་རྨོངས་པ་ (completely deluded), ཆགས་ (attachment), སྟོང་འགྱུར་ (thousand-fold), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དང་གང་ལ: \"to whatever\"\n- དེ་དང་དེ་: \"that and that\" (correlative to གང་དང་གང་)\n- བསྡོངས: past tense of སྡོང་ (to join, unite)\n- གྱུར་ཅིང་ལྡང་: compound verb indicating arising and increasing\n\n\nTherefore, the completely deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nUnited with that very thing, a thousand-fold\nBecomes suffering and increases.\n\nNote: This verse emphasizes how attachment amplifies suffering for the deluded mind.", + "translation": "Therefore, the completely deluded mind,\nTo whatever it becomes attached,\nUnited with that very thing, a thousand-fold\nBecomes suffering and increases." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBased on that, it is not reasonable to desire\nThat all sufferings will cease without interruption.\n", - "translation": "Based on that, it is not reasonable to desire\nThat all sufferings will cease without interruption." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད། །གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་ལྡང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, the deluded mind,\nWhatever it becomes attached to,\nWhen joined with that object, a thousandfold\nIt becomes suffering and arises as such.\n", + "translation": "Therefore, the deluded mind,\nWhatever it becomes attached to,\nWhen joined with that object, a thousandfold\nIt becomes suffering and arises as such." } } }, "493": { - "source": "དེ་བས་དགྲ་འམ་མཛའ་ཡང་རུང་།། མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན།། འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས།། དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས།།", - "target_gt": "Thus, when enemies or friends Are seen to act improperly, Remain serene and call to mind, That everything arises from conditions.", + "source": "དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། །", + "target_gt": "Therefore the wise do not desire. It's from desires that fear arises. They'll be discarded naturally, So understand this and be steadfast.", + "commentary_1": " དེས་ན་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྲེད་པར་མི་བྱ་བའོ། །འཇིགས་པ་ནི་འཆིང་བས་བྱས་པའི་འཇིགས་པའོ། །གཞན་ཡང་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོར་བར་གྱུར་པ་ནི་ཉམས་པར་གྱུར་པའོ། །བརྟན་པར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་སོས་ཀློད་ལ་ཞེས་པའོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྟག་ཅིང་བཟོད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་མཁས་པས་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྙེད་སོགས་མི་རྟག་པ་ནི། རྙེད་སོགས་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོར་བར་འགྱུར་བར་བློ་བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་གྱིས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. དེ་བས་དགྲ་འམ་མཛའ་ཡང་རུང་།།\nKey terms: དེ་བས་ (therefore), དགྲ་ (enemy), མཛའ་ (friend), རུང་ (whether)\nTherefore, whether [it is] an enemy or a friend,\n\n2. མི་རིགས་བྱེད་པ་མཐོང་གྱུར་ན།།\nKey terms: མི་རིགས་ (improper), བྱེད་པ་ (action), མཐོང་ (see), གྱུར་ (become)\nIf [you] see [them] doing improper actions,\n\n3. འདི་འདྲའི་རྐྱེན་ལས་གྱུར་ཏོ་ཞེས།།\nKey terms: འདི་འདྲའི་ (such), རྐྱེན་ (condition), ལས་ (from), གྱུར་ (become), ཞེས་ (quotative particle)\n[Think] \"This has arisen from such conditions,\" thus\n\n4. དེ་ལྟར་སོམས་ཏེ་བདེ་བར་མནོས།།\nKey terms: དེ་ལྟར་ (in that way), སོམས་ (equalize/balance), བདེ་བར་ (happily), མནོས་ (consider)\nIn that way, balance [your mind] and remain at ease.\n\nNote: The verse emphasizes maintaining equanimity and understanding the causes behind others' actions, regardless of whether they are friends or enemies.", - "translation": "Therefore, whether [it is] an enemy or a friend, If [you] see [them] doing improper actions, [Think] \"This has arisen from such conditions,\" thus In that way, balance [your mind] and remain at ease." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམཁས་པ (wise one), ཆགས་པ (attachment), འཇིགས་པ (fear), རང་བཞིན (nature), བརྟན་པ (stable/firm), རྟོགས (realize)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས (therefore)\n- མི་བྱ (negation + do)\n- ལས་ནི (from)\n- འདོར་འགྱུར་བས (will be discarded)\n- གྱིས་ཏེ (imperative + connective)\n\n\nTherefore, the wise should not be attached.\nFrom attachment, fear is born.\nAs these things will naturally be discarded,\nMake yourself stable and fully realize [this].\n\nTechnical note: The verse emphasizes the impermanence of phenomena and advises detachment as a means to overcome fear, a common theme in Buddhist teachings.", + "translation": "Therefore, the wise should not be attached.\nFrom attachment, fear is born.\nAs these things will naturally be discarded,\nMake yourself stable and fully realize [this]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, whether enemy or friend,\nIf you see someone acting improperly,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease.\n", - "translation": "Therefore, whether enemy or friend,\nIf you see someone acting improperly,\nThink: \"This arose from such conditions.\"\nReflecting thus, remain at ease." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ། །ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ། །འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས། །བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, the wise do not become attached.\nFrom attachment, fear is born.\nSince all these things will naturally be abandoned,\nBe steadfast and realize this deeply.\n", + "translation": "Therefore, the wise do not become attached.\nFrom attachment, fear is born.\nSince all these things will naturally be abandoned,\nBe steadfast and realize this deeply." } } }, "494": { - "source": "གལ་ཏེ་རང་དགས་འགྲུབ་འགྱུར་ན།། འགའ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པས།། ལུས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་།། སུ་ལའང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "If things could be according to their wish, No suffering would ever come, To anyone of all embodied beings, For none of them wants pain of any kind.", + "source": "རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། །", + "target_gt": "Even if you gain many things and become popular and renowned, it is uncertain where you'll go along with all those goods and fame.", + "commentary_1": " དེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ་གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ་སྟེ་འཆི་ཚེ་དེ་དག་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), རང་དགས་(by one's own wish), འགྲུབ་འགྱུར་(would be accomplished)\n\nIf [things] were accomplished by one's own wish,\n\nLine 2:\nའགའ་ཡང་(anyone), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མི་འདོད་པས་(not desiring)\n\nSince no one desires suffering,\n\nLine 3:\nལུས་ཅན་(embodied beings), ཐམས་ཅད་(all)\n\nAll embodied beings\n\nLine 4:\nསུ་ལའང་(to anyone), སྡུག་བསྔལ་(suffering), འབྱུང་མི་འགྱུར་(would not arise)\n\nWould not experience any suffering.\n\nKey terms:\n- སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha): suffering\n- ལུས་ཅན་: embodied beings, refers to all sentient beings\n\nNote: This verse discusses the nature of suffering and desire, key concepts in Buddhist philosophy. It highlights the discrepancy between our wishes and the reality of suffering's existence.", - "translation": "If [things] were accomplished by one's own wish, Since no one desires suffering, All embodied beings Would not experience any suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ་ (gains/acquisitions), གྲགས་པ་ (fame), སྙན་པ་ (renown), ཚོགས་ (accumulation), གཏོལ་མེད་ (no recourse/no solution)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ནི and དང་ for enumeration\n- བྱུང་ and གྱུར་ as past tense markers\n- གང་དུ་འདོང་བའི་ as a clause indicating \"wherever one goes\"\n\n\nThough many gains have arisen,\nAnd fame and renown have come about,\nWith accumulations of gain and fame,\nThere is no recourse wherever one goes.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of worldly acquisitions and fame from a Buddhist perspective, emphasizing their lack of ultimate benefit or protection.", + "translation": "Though many gains have arisen,\nAnd fame and renown have come about,\nWith accumulations of gain and fame,\nThere is no recourse wherever one goes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf things were accomplished by one's own wishes,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings,\nSuffering would never arise for anyone.\n", - "translation": "If things were accomplished by one's own wishes,\nSince no one desires suffering,\nThen for all embodied beings,\nSuffering would never arise for anyone." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་། །གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་། །རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ། །གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough many gains may come,\nAnd fame and praise may arise,\nWith all these accumulations of gain and renown,\nThere is no certainty where one will go.\n", + "translation": "Though many gains may come,\nAnd fame and praise may arise,\nWith all these accumulations of gain and renown,\nThere is no certainty where one will go." } } }, "495": { - "source": "བག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག། ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད།། བུད་མེད་ལ་སོགས་འཐོབ་བྱའི་ཕྱིར།། རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།།", - "target_gt": "Yet carelessly, all unaware, They tear themselves on thorns; And ardent in pursuit of wives and goods, They starve themselves of nourishment.", + "source": "བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "When someone else disparages me, What joy is there for me in praise? When someone else is lauding me, Why be displeased when I am slandered?", + "commentary_1": " སྨོད་པ་ལ་སོགས་པ་དགག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བསྟོད་སྨད་ལ་དགའ་མི་དགའ་མི་རིགས་པ་ནི། བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་དགའ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན་འགའ་ཞིག་གིས་སྨོད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་གེགས་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. བག་མེད་པས་ནི་བདག་ལའང་བདག།\nKey terms: བག་མེད་པ (heedlessness), བདག (self)\nGrammar: Instrumental case (པས) indicating cause\nDue to heedlessness, even I [harm] myself;\n\n2. ཚེར་མ་ལ་སོགས་གནོད་པ་བྱེད།།\nKey terms: ཚེར་མ (thorn), གནོད་པ་བྱེད (harm)\nGrammar: ལ་སོགས (and so forth) indicating examples\n[I] harm [myself] with thorns and so forth.\n\n3. བུད་མེད་ལ་སོགས་འཐོབ་བྱའི་ཕྱིར།།\nKey terms: བུད་མེད (women), འཐོབ་བྱ (object to be obtained)\nGrammar: ཕྱིར (for the sake of) indicating purpose\nFor the sake of obtaining women and so forth,\n\n4. རྔམ་ཞིང་ཟས་གཅོད་ལ་སོགས་བྱེད།།\nKey terms: རྔམ (crave), ཟས་གཅོད (fasting)\nGrammar: ཞིང་ (and) connecting verbal actions\n[I] crave and engage in fasting and so forth.\n\nNote: The term བུད་མེད (women) is used as an example of objects of desire in traditional Buddhist texts and should be understood in that context.", - "translation": "Due to heedlessness, even I [harm] myself; [I] harm [myself] with thorns and so forth. For the sake of obtaining women and so forth, [I] crave and engage in fasting and so forth." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྨོད་པ (criticize/disparage), བསྟོད་པ (praise), དགར (be pleased), མི་དགར (be displeased)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using ན (if)\n- Rhetorical questions using ཅི་ཞིག་ཡོད (what is there?)\n\n\nIf others criticize me,\nWhat is there to be pleased about if praised?\nIf others praise me,\nWhat is there to be displeased about if disparaged?\n\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of equanimity (བཏང་སྙོམས་) in the face of praise and criticism, emphasizing the futility of emotional reactions to others' opinions.", + "translation": "If others criticize me,\nWhat is there to be pleased about if praised?\nIf others praise me,\nWhat is there to be displeased about if disparaged?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough carelessness, one harms even oneself,\nLike stepping on thorns and such.\nFor the sake of obtaining women and the like,\nOne becomes greedy and practices fasting and so forth.\n", - "translation": "Through carelessness, one harms even oneself,\nLike stepping on thorns and such.\nFor the sake of obtaining women and the like,\nOne becomes greedy and practices fasting and so forth." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། །བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན། །སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf others criticize me,\nWhat joy is there in praise?\nIf others praise me,\nWhat sorrow is there in criticism?\n", + "translation": "If others criticize me,\nWhat joy is there in praise?\nIf others praise me,\nWhat sorrow is there in criticism?" } } }, "496": { - "source": "ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་།། དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་།། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས།། རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད།།", - "target_gt": "Some hang themselves or leap into the void, Take poison or consume unhealthy food, Or by their evil conduct Bring destruction on themselves.", + "source": "སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །", + "target_gt": "If even buddhas cannot please beings with various inclinations, what need to speak of a wretch like me? Thus I will give up worldly thoughts.", + "commentary_1": " གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མོས་པ་ནི་བསམ་པའོ།།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་སྟེ་ལེགས་པའི་སྐར་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨྲོས་ཅི་དགོས་ཏེ། དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དང་འགྲོག་པ་ཡི་བསམ་པ་བཏང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཁ་ཅིག་འགག་ཅིང་གཡང་སར་མཆོང་།།\nKey terms: ཁ་ཅིག་(some), འགག་(choke/obstruct), གཡང་ས་(precipice), མཆོང་(jump)\nSome choke and jump off precipices,\n\n2. དུག་དང་མི་འཕྲོད་ཟ་བ་དང་།།\nKey terms: དུག་(poison), མི་འཕྲོད་(incompatible/harmful), ཟ་(eat)\nAnd [some] eat poison and harmful [substances],\n\n3. བསོད་ནམས་མ་ཡིན་སྤྱོད་པ་ཡིས།།\nKey terms: བསོད་ནམས་མ་ཡིན་(non-virtuous), སྤྱོད་པ་(conduct)\nThrough non-virtuous conduct,\n\n4. རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡོད།།\nKey terms: རང་(self), གནོད་པ་(harm), བྱེད་པ་(do)\nThere are those who harm themselves.\n\nNote: This verse describes various ways in which people harm themselves, both physically and karmically. The term བསོད་ནམས་མ་ཡིན་ (non-virtuous) is a technical Buddhist term referring to actions that produce negative karma.", - "translation": "Some choke and jump off precipices, And [some] eat poison and harmful [substances], Through non-virtuous conduct, There are those who harm themselves." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མོས་པ་ (inclinations/dispositions), རྒྱལ་བ་ (Conqueror/Buddha), མི་མགུ་ (not pleased), བདག་ (self), ངན་པ་ (inferior/lowly), འཇིག་རྟེན་ (worldly), བསམ་པ་ (thoughts/intentions), བཏང་ (abandon)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- Rhetorical question structure with སྨོས་ཅི་དགོས་\n\n\nSentient beings have various dispositions;\nEven the Conquerors cannot please them all.\nWhat need to speak of someone inferior like myself?\nTherefore, abandon worldly intentions.\n\n\nTechnical note: རྒྱལ་བ་ (Conqueror) is an epithet for the Buddha, emphasizing his victory over the afflictions and obstacles to enlightenment.", + "translation": "Sentient beings have various dispositions;\nEven the Conquerors cannot please them all.\nWhat need to speak of someone inferior like myself?\nTherefore, abandon worldly intentions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSome leap into chasms and fall to their death,\nSome eat poisonous or harmful foods,\nSome engage in non-virtuous actions -\nIn these ways, people bring harm upon themselves.\n", - "translation": "Some leap into chasms and fall to their death,\nSome eat poisonous or harmful foods,\nSome engage in non-virtuous actions -\nIn these ways, people bring harm upon themselves." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན། །བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས། །དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven the Buddhas cannot please\nAll the diverse inclinations of beings.\nSo what hope is there for one as lowly as myself?\nTherefore, abandon worldly concerns.\n", + "translation": "Even the Buddhas cannot please\nAll the diverse inclinations of beings.\nSo what hope is there for one as lowly as myself?\nTherefore, abandon worldly concerns." } } }, "497": { - "source": "གང་ཚེ་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པས།། བདག་སྡུག་ཉིད་ཀྱང་གསོད་བྱེད་པ།།", - "target_gt": "For when affliction seizes them, They even slay themselves, the selves they love so much.", + "source": "སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "They revile people who get nothing and speak ill of those who get much. How can pleasure arise from those whose nature is to be hard to get along with?", + "commentary_1": " དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་སྙན་བརྗོད་ཅེས་པ་ནི་ངན་སྨྲས་གཏོང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་འགྲོགས་པར་དཀའ་བ་སྟེ། གང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །", + "commentary_2": "ཇི་ལྟར་མགུ་དཀའ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྙེད་པ་མེད་པ་ལ་སྨོད་ཅིང་རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་པ་བརྗོད་པར་བྱེད་པས་གང་གིས་ཀྱང་མི་མགུ་བར་རང་བཞིན་གྱིས་འགྲོགས་དཀའ་བ་དེ་དག་གི་དགའ་བ་བདག་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེ་དག་གིས་ཞེས་པའི་དོན་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), ཉོན་མོངས (kleśas/afflictions), དབང་གྱུར་པས (under the power of), \nབདག (self), སྡུག (miserable/wretched), གསོད་བྱེད་པ (kill/destroy)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...པས construction indicates a temporal clause\n- ཉིད་ཀྱང་ emphasizes \"even\"\n\nWhen, under the power of afflictions, [one] even destroys [one's] own wretched self,\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "When, under the power of afflictions, [one] even destroys [one's] own wretched self," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རྙེད་པ་ (gain/attainment), སྨོད་ (criticize/disparage), མི་སྙན་ (unpleasant/harsh), རང་བཞིན་ (nature), འགྲོགས་དཀའ་ (difficult to associate with)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate object of criticism/harsh speech\n- གིས་ as instrumental particle\n- ཇི་ལྟར་...འགྱུར construction for rhetorical question\n\n\n[They] disparage sentient beings without attainments,\nSpeak harshly to those with attainments.\nWith such [people], difficult to associate with by nature,\nHow can joy possibly arise?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the challenges of interacting with people who criticize others regardless of their spiritual attainments, highlighting the difficulty of finding joy in such company.", + "translation": "[They] disparage sentient beings without attainments,\nSpeak harshly to those with attainments.\nWith such [people], difficult to associate with by nature,\nHow can joy possibly arise?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen under the power of afflictive emotions,\nOne even kills oneself.\n", - "translation": "When under the power of afflictive emotions,\nOne even kills oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད། །རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད། །རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས། །དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThey disparage those without possessions,\nAnd speak ill of those who have wealth.\nWith such difficult natures to associate with,\nHow can joy ever arise?\n", + "translation": "They disparage those without possessions,\nAnd speak ill of those who have wealth.\nWith such difficult natures to associate with,\nHow can joy ever arise?" } } }, "498": { - "source": "དེ་ཚེ་དེ་དག་གཞན་ལུས་ལ།། གནོད་མི་བྱེད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།། ཉོན་མོངས་སྐྱེས་པས་དེ་ལྟ་བུར།། བདག་གསོད་ལ་སོགས་ཞུགས་པ་ལ།།", - "target_gt": "So how can they not be the cause Of others’ bodily distress?", + "source": "ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །", + "target_gt": "In forests, animals and birds and trees don't speak disparagingly. When will I live together with them, whose company is pleasant?", + "commentary_1": " བྱིས་པ་དང་འགྲོགས་པ་སྤངས་ནས་དབེན་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ནགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྟེན་མི་དགོས་པ་ནི་དགོས་པར་བྱ་མི་དགོས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་སྤང་བ་དང་། དེ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། དབེན་པའི་གྲོགས་དང་། གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་། བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སྨོན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ནགས་ཚལ་དབེན་པ་དེ་ན་གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་དང་ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར་ཞིག་གུ་ཞེས་སེམས་ཤིང་སྨོན་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nདེ་ཚེ་(at that time), དེ་དག་(they), གཞན་(others), ལུས་(body)\n\nAt that time, how could they not harm the bodies of others,\n\nLine 2:\nགནོད་མི་བྱེད་པར་(not harming), ཇི་ལྟར་(how), འགྱུར་(become)\n\nHow could they become [ones] not harming [others]?\n\nLine 3:\nཉོན་མོངས་(kleśas), སྐྱེས་པས་(having arisen), དེ་ལྟ་བུར་(in that way)\n\nWhen kleśas have arisen, in that way,\n\nLine 4:\nབདག་(self), གསོད་(kill), ལ་སོགས་(and so forth), ཞུགས་པ་(engage in)\n\nThey engage in killing themselves and so forth.\n\nKey technical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśas): Afflictive emotions or mental states\n- The verse is discussing the destructive nature of kleśas, leading to harm of self and others", - "translation": "At that time, how could they not harm the bodies of others, How could they become [ones] not harming [others]? When kleśas have arisen, in that way, They engage in killing themselves and so forth." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནགས་ (forest), རི་དགས་ (wild animals), བྱ་ (birds), ཤིང་ (trees), མི་སྙན་ (unpleasant), རྗོད་ (speak), འགྲོགས་ (associate), བདེ་བ་ (happiness/pleasant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ for listing and conjunction\n- ནམ་ཞིག་ indicating future possibility\n- ལྷན་ཅིག་ expressing \"together with\"\n\n\nIn the forest, wild animals and birds,\nAnd trees do not speak unpleasantly.\nWhen will I dwell together\nWith those pleasant to associate with?\n\n\nNote: This verse likely expresses a desire for solitude in nature, away from human conflicts, a common theme in Tibetan Buddhist contemplative literature.", + "translation": "In the forest, wild animals and birds,\nAnd trees do not speak unpleasantly.\nWhen will I dwell together\nWith those pleasant to associate with?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAt that time, how can they avoid harming others' bodies?\nWhen afflictive emotions arise,\nThey engage in such things as killing themselves and so on.\n", - "translation": "At that time, how can they avoid harming others' bodies?\nWhen afflictive emotions arise,\nThey engage in such things as killing themselves and so on." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ནགས་ན་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང་། །ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད། །འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་། །ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the forest, the wild animals and birds,\nAnd the trees do not speak unpleasantly.\nWhen will I dwell together\nWith those peaceful companions?\n", + "translation": "In the forest, the wild animals and birds,\nAnd the trees do not speak unpleasantly.\nWhen will I dwell together\nWith those peaceful companions?" } } }, "499": { - "source": "སྙིང་རྗེ་བརྒྱ་ལ་མ་སྐྱེས་ན།། ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ཅིའི་ཐ་ཚིག།", - "target_gt": "Although we almost never feel compassion For those who, through defilement, Bring about their own perdition, What purpose does our anger serve?", + "source": "ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། །", + "target_gt": "When will it be that I can stay in caves or in abandoned temples or under trees, not looking back, and not attached to anything?", + "commentary_1": " ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཞེན་པ་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེར་ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟོང་པའམ་ལྗོན་ཤིང་གི་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། ཁྱིམ་ལ་སོགས་པ་སྔར་སྤངས་པ་དེ་དག་ཕྱིར་ལེན་པར་མི་འདོད་པས་ན་ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་བལྟ་ཞིང་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), བརྒྱ་ (hundred), མ་སྐྱེས་ (not born/arisen), \nཁྲོ་བ་ (anger), འགྱུར་བ་ (to change/become), ཐ་ཚིག་ (final word/conclusion)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with ན (if)\n- Rhetorical question with ཅིའི (what)\n\nIf compassion has not arisen [even] a hundred [times], what is the point of becoming angry?\n\nNote: This verse contrasts the cultivation of compassion with the futility of anger, a common theme in Buddhist ethics.", - "translation": "If compassion has not arisen [even] a hundred [times], what is the point of becoming angry?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཕུག་ (cave), ལྷ་ཁང་ (temple), ལྗོན་ཤིང་ (tree), གནས་བཅས་ (establish residence), རྒྱབ་ (back), ཆགས་པ་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- གམ་ and འམ་ are alternative particles\n- ཏེ་ indicates a completed action\n- ནམ་ཞིག་ suggests \"at some point\" or \"whenever\"\n- མི་...ཞིང་ is a negative connector\n- འགྱུར་ཞིག་གུ་ is an optative/imperative ending\n\n\nEstablish residence in a cave, atop a temple,\nOr at the foot of a tree.\nAt some point, not looking back,\nMay you become free from attachment.\n\n\nNote: This verse appears to be instructions for solitary retreat practice, emphasizing detachment and forward focus.", + "translation": "Establish residence in a cave, atop a temple,\nOr at the foot of a tree.\nAt some point, not looking back,\nMay you become free from attachment." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf compassion is not born even after a hundred times,\nWhat is the point of becoming angry?\n", - "translation": "If compassion is not born even after a hundred times,\nWhat is the point of becoming angry?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟེང་པའམ། །ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་ལྟ་ཞིང་། །ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDwelling in a cave, atop a temple,\nOr at the foot of a tree,\nNever looking back,\nMay I become free from attachment.\n", + "translation": "Dwelling in a cave, atop a temple,\nOr at the foot of a tree,\nNever looking back,\nMay I become free from attachment." } } }, "500": { - "source": "གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ།། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ན།། དེ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ།། སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ།།", - "target_gt": "If those who are like wanton children Are by nature prone to injure others, There’s no reason for our rage; It’s like resenting fire for being hot.", + "source": "ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "When will it be that I can dwell In places naturally vast That no one owns where I can act In freedom and without attachment?", + "commentary_1": " བདག་གིར་བཟུང་བ་མེད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བདག་ཏུ་མ་བྱས་པའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་བདག་ཏུ་བྱས་པ་མེད་པའི་གནས་སོ། །", + "commentary_2": "ས་ཕྱོགས་སུས་ཀྱང་བདག་གིར་གཟུང་བ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་སུ་གང་ཡང་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པས་རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར་ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གལ་ཏེ་གཞན་ལ་འཚེ་བྱེད་པ།།\nKey terms: གལ་ཏེ (if), གཞན (others), འཚེ་བྱེད (harm)\n\nIf [someone] harms others,\n\n2. བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ན།།\nKey terms: བྱིས་པ (childish ones/fools), རང་བཞིན (nature)\n\nIt is the nature of childish ones,\n\n3. དེ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ།།\nKey terms: ཁྲོ་བ (anger), མི་རིགས (not appropriate)\n\nIt is not appropriate to be angry at them,\n\n4. སྲེག་པའི་རང་བཞིན་མེ་བཀོན་འདྲ།།\nKey terms: སྲེག་པ (burning), རང་བཞིན (nature), མེ (fire), བཀོན (blame)\n\n[It would be] like blaming fire for its nature of burning.\n\nTechnical note: This verse employs a common Buddhist analogy comparing the nature of harmful people to the inherent nature of fire, emphasizing the futility of anger towards those who cause harm due to their own ignorance or afflicted nature.", - "translation": "If [someone] harms others, It is the nature of childish ones, It is not appropriate to be angry at them, [It would be] like blaming fire for its nature of burning." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nས་ཕྱོགས་(place), བདག་གིར་བཟུང་(claim as one's own), རང་བཞིན་(nature), ཡངས་(spacious), རང་དབང་(freedom), སྤྱོད་(act/behave), ཆགས་མེད་(without attachment)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་པ: negation particle\n- རྣམས་སུ: locative plural\n- ཅིང་: connective particle\n- པར་: adverbial particle\n- ནམ་ཞིག: \"when\" (rhetorical question)\n- འགྱུར: future tense\n\n\nWhen will I dwell in places unclaimed as one's own,\nNaturally spacious realms,\nActing with freedom and without attachment?\n\n\nNote: This verse expresses an aspiration for a state of spiritual freedom and non-attachment, common in Tibetan Buddhist poetry.", + "translation": "When will I dwell in places unclaimed as one's own,\nNaturally spacious realms,\nActing with freedom and without attachment?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf harming others\nIs the nature of childish people,\nIt is not right to be angry at them;\nIt would be like resenting fire for its nature of burning.\n", - "translation": "If harming others\nIs the nature of childish people,\nIt is not right to be angry at them;\nIt would be like resenting fire for its nature of burning." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ། །རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར། །ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen will I dwell\nFree from attachment and self-control,\nIn naturally vast spaces\nWithout claiming any land as my own?\n", + "translation": "When will I dwell\nFree from attachment and self-control,\nIn naturally vast spaces\nWithout claiming any land as my own?" } } }, "501": { - "source": "འོན་ཏེ་སྐྱོན་འདི་གློ་བུར་ལ།། སེམས་ཅན་རང་བཞིན་ངེས་པ་ནའང་།། འོ་ནའང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་ཏེ།། མཁའ་ལ་དུད་འཐུལ་བཀོན་པ་བཞིན།།", - "target_gt": "And if their faults are fleeting and contingent, If living beings are by nature mild, It’s likewise senseless to resent them— As well be angry at the sky when it is full of smoke!", + "source": "ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །", + "target_gt": "When will I keep a plain alms bowl and such, and clothes that no one wants? When will I live free from all fear even if I don't protect this body?", + "commentary_1": " མ་སྦས་ཀྱང་མི་འཇིགས་པ་ནི་དངོས་པོ་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསྲུང་མི་དགོས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེར་ས་ལས་བྱས་པའི་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པ་ཡོ་བྱད་དམན་པ་ཉི་ཚེ་དང་། ཀུན་ལ་མི་མཁོ་བའི་ཕྱག་དར་ཁྲོད་ཀྱི་གོས་འཆང་ཞིང་། དེ་ལུས་ལ་ཡང་ལྟོས་པ་མེད་པས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་དག་དང་ལུས་འདི་སྦ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་འཇིགས་མེད་གནས་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nའོན་ཏེ་(however), སྐྱོན་(fault), གློ་བུར་(sudden, temporary)\n\nHowever, [if] this fault is temporary,\n\nLine 2:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), རང་བཞིན་(nature), ངེས་པ་(certain, definite)\n\nAnd the nature of sentient beings is certainly [pure],\n\nLine 3:\nའོ་ནའང་(even so), ཁྲོ་བ་(anger), མི་རིགས་(not appropriate)\n\nEven so, it is not appropriate to be angry;\n\nLine 4:\nམཁའ་(sky), དུད་འཐུལ་(smoke), བཀོན་པ་(blame)\n\n[It would be] like blaming the sky for smoke.\n\nKey technical notes:\n- གློ་བུར་ refers to temporary or adventitious stains, contrasted with རང་བཞིན་ (inherent nature)\n- The verse employs a classic Buddhist analogy comparing anger towards beings to blaming the sky for smoke, emphasizing the futility of such reactions.", - "translation": "However, [if] this fault is temporary, And the nature of sentient beings is certainly [pure], Even so, it is not appropriate to be angry; [It would be] like blaming the sky for smoke." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྷུང་བཟེད་ (alms bowl), གོས་ (robes), ལུས་ (body), འཇིགས་མེད་ (fearless)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so forth) indicates a list\n- མི་མཁོའི་ (unnecessary) modifies གོས་ (robes)\n- མ་བྱས་ཀྱང་ (although not done) is a concessive clause\n- ནམ་ཞིག་ (when) introduces a rhetorical question\n\n\nWhen will I dwell fearlessly,\nPossessing only an alms bowl and such,\nWearing robes unnecessary for all,\nAnd not concealing this body?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the ascetic practices of a renunciant, emphasizing minimal possessions and lack of concern for bodily appearance.", + "translation": "When will I dwell fearlessly,\nPossessing only an alms bowl and such,\nWearing robes unnecessary for all,\nAnd not concealing this body?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, if these faults are temporary,\nAnd beings' nature is certainly pure,\nThen anger is not appropriate,\nLike being angry at smoke in the sky.\n", - "translation": "However, if these faults are temporary,\nAnd beings' nature is certainly pure,\nThen anger is not appropriate,\nLike being angry at smoke in the sky." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་ཉི་ཚེ་དང་། །ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་། །ལུས་འདི་སྦ་བ་མ་བྱས་ཀྱང་། །འཇིགས་མེད་གནས་པ་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen will I come to dwell without fear,\nCarrying only an alms bowl and such,\nWearing robes that no one covets,\nWith this body unadorned and unconcealed?\n", + "translation": "When will I come to dwell without fear,\nCarrying only an alms bowl and such,\nWearing robes that no one covets,\nWith this body unadorned and unconcealed?" } } }, "502": { - "source": "དབྱུག་པ་ལ་སོགས་དངོས་བཀོལ་ཏེ།། གལ་ཏེ་འཕེན་པ་ལ་ཁྲོ་ན།།", - "target_gt": "Although it is their sticks that hurt me, I am angry at the ones who wield them, striking me.", + "source": "དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "When will I go to charnel grounds to see that other people's bones and my own body are the same in being perishable things?", + "commentary_1": " ཀུན་ཏུ་ཆགས་པ་རྣམས་གཏོང་བའི་རྒྱུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དུར་ཁྲོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ནི་དུར་ཁྲོད་དོ།།འཇིག་པ་ནི་རུལ་བའི་དངོས་པོ་སྟེ་དེའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ནམ་ཞིག་དེ་དང་འདྲ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། དེ་ཡང་སྐབས་སུ་དུར་ཁྲོད་དུ་སོང་ནས་གཞན་དག་གི་རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས་འདི་མཐར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི་འདྲའོ་ཞེས་ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་དེར་སྨོན་པའོ། །གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ནི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདབྱུག་པ་ (stick), དངོས་ (actual, physical), བཀོལ་ (use, employ), འཕེན་པ་ (throw, cast), ཁྲོ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (\"and so forth\") indicates there are other items besides sticks\n- ཏེ at the end of the first line indicates a connection to the next line\n- གལ་ཏེ...ན construction indicates a conditional statement\n\nIf one becomes angry at the thrower when a stick and other such objects are actually used,\n\nNote: This appears to be part of a larger context, possibly discussing reactions to harm or the nature of anger. The conditional structure suggests this is setting up a scenario for further discussion.", - "translation": "If one becomes angry at the thrower when a stick and other such objects are actually used," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདུར་ཁྲོད་ (charnel ground), རུས་གོང་ (skull), ལུས་ (body), འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ (subject to destruction)\n\nGrammatical notes:\n- སོང་ནས་ (having gone to)\n- དག་དང་ (and)\n- ནམ་ཞིག་ (at some point)\n- མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར་ (will become equal)\n\n\nHaving gone to the charnel ground,\nAt some point the skulls of others\nAnd my own body\nWill become equal in being subject to destruction.\n\nTechnical note: This verse reflects on impermanence and the equality of all beings in death, a common meditation practice in Tibetan Buddhism.", + "translation": "Having gone to the charnel ground,\nAt some point the skulls of others\nAnd my own body\nWill become equal in being subject to destruction." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf one becomes angry at the thrower,\nWhen struck by a stick or other object,\n\nPlease note this is an approximate translation, as I don't have full confidence in my ability to accurately translate classical Tibetan Buddhist texts. The meaning may be more nuanced than I've captured here.", - "translation": "If one becomes angry at the thrower,\nWhen struck by a stick or other object," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen I go to the charnel ground,\nI will someday compare\nThe skulls of others there\nWith my own body -\nBoth subject to decay,\nAnd see them as equal.\n", + "translation": "When I go to the charnel ground,\nI will someday compare\nThe skulls of others there\nWith my own body -\nBoth subject to decay,\nAnd see them as equal." } } }, "503": { - "source": "དེ་ཡང་ཞེ་སྡང་གིས་རྦད་པས།། ཉིས་ན་ཞེ་སྡང་ལ་ཁྲོ་རིགས།།", - "target_gt": "But they in turn are driven by their hatred; Therefore with their hatred I should take offence.", + "source": "བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། །", + "target_gt": "This body of my very own will also become just like those whose stench is such that even jackals will not come anywhere close to them.", + "commentary_1": " མགོ་སྙོམས་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཆགས་པར་བྱ་བའི་མཛའ་བཤེས་རྣམས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལུས་འདི་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ།གཅིག་པུ་སྟེ་གཅིག་པུར་བརྟགས་པའོ། །", + "commentary_2": "བདག་དང་གཞན་ལ་ཆགས་པ་ཡིན་པས་དེ་སྤང་བ་ནི། བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་རུལ་ཏེ་གང་ཞིག་དྲི་ང་བ་ཡིས་ཤ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཝ་དག་ཀྱང་དེའི་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་ན་གཞན་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་ཞེས་ལུས་ལ་ཆགས་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཞེ་སྡང་ (anger/hatred), རྦད་པས་ (intensely/strongly), ཉིས་ན་ (therefore/thus), ཁྲོ་ (to be angry)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ indicates instrumental case\n- པས་ is a conjunction particle\n- ལ་ is a particle indicating the object of anger\n- རིགས་ indicates appropriateness or suitability\n\nMoreover, [when one is] intensely [affected] by anger,\nTherefore, it is appropriate to be angry at anger.\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing the paradoxical nature of anger, suggesting that anger itself should be the object of one's anger rather than external factors.", - "translation": "Moreover, [when one is] intensely [affected] by anger, Therefore, it is appropriate to be angry at anger." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་གི་ལུས་ (my body), དྲི་ (smell/odor), ཝ་ (fox), དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་ (approach near)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཉིད་ཀྱང་ (even this very...)\n- གང་གི་ (whose...)\n- མི་འགྱུར་བ་ (will not become)\n- དེ་ལྟ་བུར་ (like that)\n- འགྱུར་བར་འོང་ (will become)\n\n\nEven this very body of mine\nWill become such that\nDue to whose smell even foxes\nWill not approach near.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the inevitable decay of the physical body, a common theme in Buddhist contemplations on impermanence and death.", + "translation": "Even this very body of mine\nWill become such that\nDue to whose smell even foxes\nWill not approach near." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMoreover, when stirred up by anger,\nIt is appropriate to be angry at anger itself.\n", - "translation": "Moreover, when stirred up by anger,\nIt is appropriate to be angry at anger itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་། །གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་། །དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven this very body of mine\nWill become such that\nEven jackals will not approach near\nDue to its stench.\n", + "translation": "Even this very body of mine\nWill become such that\nEven jackals will not approach near\nDue to its stench." } } }, "504": { - "source": "བདག་གིས་སྔོན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ།། འདི་འདྲ་བ་ཡི་གནོད་པ་བྱས།།", - "target_gt": "In just the same way in the past I it was who injured living beings.", + "source": "ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། །", + "target_gt": "This body is born all alone, And if the flesh and bones born with it Will fall apart, be strewn about, What need to speak of other friends?", + "commentary_1": " ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ནི་སྟབས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའོ། །", + "commentary_2": "ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག་ཞིག་ཅིང་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན་མཛའ་བ་གཞན་རྣམས་འགྱེས་པར་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨྲོས་ཞེས་ཏེ་གཉིས་ཀ་དང་འབྲལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (I, self), སྔོན་ཆད་ (previously, in the past), སེམས་ཅན་ (sentient beings), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲ་བ་ཡི་ is a modifier meaning \"of this kind\" or \"like this\"\n- བྱས་ is the past tense of བྱེད་ (to do)\n\nI have previously done harm of this kind to sentient beings.\n\nTechnical note: སེམས་ཅན་ (sentient beings) is a key Buddhist term referring to all beings capable of experiencing consciousness, not just humans.", - "translation": "I have previously done harm of this kind to sentient beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་(born together), ཤ་རུས་(flesh and bones), ཞིག་(disintegrate), འགྱེས་(separate), མཛའ་བ་(friends)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་(alone/single) modifies ལུས་(body)\n- ཡང་ (even) emphasizes the condition\n- ན་ (if) introduces the conditional clause\n- ཅི་ཞིག་སྨོས་ (what need to mention) is an idiomatic expression\n\n\nEven this single body,\nThe flesh and bones born together,\nWill disintegrate and separate.\nWhat need to mention other friends?\n\n\nTechnical note: This verse reflects on impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་), a fundamental Buddhist concept, using the body's inevitable dissolution as an example.", + "translation": "Even this single body,\nThe flesh and bones born together,\nWill disintegrate and separate.\nWhat need to mention other friends?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIn the past, I have caused this kind of harm to sentient beings.", - "translation": "In the past, I have caused this kind of harm to sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག །ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་འགྱེས་འགྱུར་ན། །མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven this single body that has arisen,\nIts flesh and bones born together,\nWill disintegrate and separate.\nWhat need to speak of other loved ones?\n", + "translation": "Even this single body that has arisen,\nIts flesh and bones born together,\nWill disintegrate and separate.\nWhat need to speak of other loved ones?" } } }, "505": { - "source": "དེ་བས་སེམས་ཅན་འཚེ་བྱེད་པ།། བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་འབྱུང་རིགས།།", - "target_gt": "Therefore it is right that injury Should come to me their torturer.", + "source": "སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "At birth, it's born alone; at death, it dies alone. If no one else can take a share of the pain, what good are loved ones who make hindrances?", + "commentary_1": " བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྐལ་བ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །བགེགས་བྱེད་པ་ནི་བདེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "སྐྱེ་ནའང་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་པུར་འཆི་སྟེ། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐལ་བ་གཞན་གྱིས་མི་ལེན་ན་དགེ་བའི་གེགས་བྱེད་པའི་མཛའ་བོས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་ཕན་མི་ཐོགས་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), སེམས་ཅན་ (sentient beings), འཚེ་བྱེད་པ་ (harm-doer), \nབདག་ (self), གནོད་པ་ (harm), འབྱུང་ (arise), རིགས་ (appropriate)\n\nGrammatical notes:\n- The first line ends with པ, indicating a nominal or adjectival phrase\n- རིགས at the end suggests \"it is fitting\" or \"it is appropriate\"\n\nTherefore, [for] those who harm sentient beings,\nIt is fitting that this harm arises to me.\n\nTechnical note: \nThe verse reflects the Buddhist concept of karma, suggesting that harm coming to oneself is a result of previously harming others.", - "translation": "Therefore, [for] those who harm sentient beings, It is fitting that this harm arises to me." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྐྱེ་ (to be born), འཆི་ (to die), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྐལ་ (share/portion), གེགས་བྱེད་ (obstacle), མཛའ་བ་ (friend/loved one)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particles\n- Rhetorical question structure in the last line\n\n\nWhen born, one is born alone,\nAnd when dying, that very one dies alone.\nIf one does not take on another's share of suffering,\nWhat use are friends who create obstacles?\n\nTechnical note: This verse reflects on the solitary nature of birth and death, questioning the value of attachments that may hinder spiritual progress.", + "translation": "When born, one is born alone,\nAnd when dying, that very one dies alone.\nIf one does not take on another's share of suffering,\nWhat use are friends who create obstacles?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, it is fitting that\nThis harm comes to me\nFrom beings who commit violence.\n", - "translation": "Therefore, it is fitting that\nThis harm comes to me\nFrom beings who commit violence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ། །སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན། །གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBorn alone, one comes into being,\nAnd alone, that same one dies.\nIf one does not take on another's share of suffering,\nWhat use are friends who create obstacles?\n", + "translation": "Born alone, one comes into being,\nAnd alone, that same one dies.\nIf one does not take on another's share of suffering,\nWhat use are friends who create obstacles?" } } }, "506": { - "source": "དེ་ཡི་མཚོན་དང་བདག་གི་ལུས།། གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ།།", - "target_gt": "Their weapons and my body— Both are causes of my torment!", + "source": "ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །", + "target_gt": "In the same way as travelers take lodging when they're on the road, those on the pathways of existence take lodging in a place of birth.", + "commentary_1": " དོན་དམ་པར་ན་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།ལམ་དག་ཏུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལམ་ཐག་རིངས་སུའོ། །ཞུགས་པ་ནི་དེར་རབ་ཏུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བའོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་ལམ་དག་ཏུ་ཞུགས་པའི་མགྲོན་པོ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་འཛིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་གནས་གཅིག་སྤངས་ཤིང་གཅིག་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ལུས་དང་གཉེན་གང་ཡང་བདག་གིར་མ་ངེས་པས་དེ་རྣམས་ལ་ཆགས་པ་སྤང་བའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཡི་(of that), མཚོན་(weapon), བདག་གི་(my), ལུས་(body), སྡུག་བསྔལ་(suffering), རྒྱུ་(cause)\n\nGrammatical notes:\n- གཉིས་ཀ་ (both) is used to refer to the weapon and the body\n- ཡིན་ཏེ་ is a verb particle indicating a statement or fact\n\nThat one's weapon and my body,\nBoth are causes of suffering.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering (སྡུག་བསྔལ་, duḥkha in Sanskrit) in relation to external threats (weapons) and one's own body, a common theme in Buddhist philosophy.", - "translation": "That one's weapon and my body, Both are causes of suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation for the Tibetan verse you've shared, following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལམ་ (path), ཞུགས་པ་ (entered/engaged), གནས་ (abode/state), འཛིན་ (grasp/hold), སྲིད་པ་ (existence/becoming), སྐྱེ་བ་ (birth)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure between first two lines and last two lines\n- Use of ཇི་ལྟར་...ལྟར་ (just as...so too) construction\n- Emphatic particle ནི་ used multiple times for emphasis\n\n\nJust as those who have entered the pure paths\nGrasp their respective abodes,\nSo too those who have entered the path of existence\nFully grasp the states of birth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to draw a parallel between spiritual practitioners on the path and beings caught in cyclic existence, emphasizing how both groups have a firm hold on their respective states or realms.", + "translation": "Just as those who have entered the pure paths\nGrasp their respective abodes,\nSo too those who have entered the path of existence\nFully grasp the states of birth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHis weapon and my body,\nBoth are causes of suffering.\n", - "translation": "His weapon and my body,\nBoth are causes of suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའང་། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as those who have entered the pure path\nHold fast to their abodes,\nLikewise, those who have entered the path of existence\nFully grasp their places of birth.\n", + "translation": "Just as those who have entered the pure path\nHold fast to their abodes,\nLikewise, those who have entered the path of existence\nFully grasp their places of birth." } } }, "507": { - "source": "དེས་མཚོན་བདག་གིས་ལུས་ཕྱུང་ན།། གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "They their weapons, I my body brandished; Who then is more worthy of my rage?", + "source": "འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། །", + "target_gt": "Up to the time when four pallbearers would carry it away from there while people mournfully lament, till then I shall go to the forest.", + "commentary_1": " དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་བའི་རྒྱུར་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་གནས་སུ་ཤི་བ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེན་གཉེན་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི་ཁྱིམ་དེ་ལས་ལུས་དེ་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་མ་བཏེགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་ཞིག་ཅེས་གདམས་ནས་དེར་ཕྱིན་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་མཚོན་ (represented by that), ལུས་ཕྱུང་ (give up/sacrifice the body), ཁྲོ་བར་བྱ (become angry)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- གང་ཞིག་ interrogative pronoun \"who\" or \"what\"\n- ལ་ནི་ emphatic construction\n\nIf, as represented by that, I were to give up [my] body, at whom indeed should [I] become angry?\n\nTechnical note: This verse likely relates to the Buddhist practice of patience (kṣānti) and the concept of selflessness (anātman), suggesting that anger is illogical if one truly understands the nature of self-sacrifice and emptiness.", - "translation": "If, as represented by that, I were to give up [my] body, at whom indeed should [I] become angry?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), གདུང་ (corpse/body), སྐྱེས་བུ་བཞི་ (four men), བཏེག་ (lift/raise), ནགས་ (forest)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་དུ་ construction indicating \"as long as...until then\"\n- ནི་ particles for emphasis\n- པ་ nominalizer\n\n\nAs long as four men have not lifted\nThat corpse from the world,\nUntil then, go to the forest.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing funeral practices or a metaphor using them. The \"four men\" likely refers to pallbearers, and \"going to the forest\" may relate to cremation grounds or places of contemplation.", + "translation": "As long as four men have not lifted\nThat corpse from the world,\nUntil then, go to the forest." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, if I give up my body,\nWho then is there to be angry at?\n", - "translation": "Thus, if I give up my body,\nWho then is there to be angry at?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ། །ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི། །དེ་ལས་དེ་ནི་མ་བཏེག་པ། །དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAs long as four men\nHave not lifted it up\nFrom the world that is burning with suffering,\nUntil then, go to the forest.\n", + "translation": "As long as four men\nHave not lifted it up\nFrom the world that is burning with suffering,\nUntil then, go to the forest." } } }, "508": { - "source": "ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ།། རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན།།", - "target_gt": "This body—running sore in human form— Merely touched, it cannot stand the pain!", + "source": "བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། །", + "target_gt": "With no friends and no grudges either, This body'll stay in solitude. Considered as if dead already, There'll be no mourners when it dies.", + "commentary_1": " ཡང་འདི་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། བཤེས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འཁོན་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གིའོ། །བཤེས་པ་དང་འཁོན་པ་གཉི་ག་མེད་པར་ཤི་བའི་ལུས་པོ་ལ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་ཡང་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེར་སུ་དང་ཡང་བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས་ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་པར་གནས་ཏེ། ཉེ་དུ་སོགས་ཀྱིས་སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་རྩིས་ནས་ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད་ཅིང་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཤུ་བ་མི་ཡི་གཟུགས་འདྲ་བ།།\nKey terms: ཤུ་བ་ (preta/hungry ghost), མི་ (human), གཟུགས་ (form), འདྲ་བ་ (resembling)\n\nLine 2: རེག་ཏུ་མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཅན།།\nKey terms: རེག་ཏུ་མི་བཟོད་ (unbearable to touch), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཅན་ (possessing)\n\nPretas resembling human forms,\nPossessing suffering unbearable to touch.\n\nNote: ཤུ་བ་ (preta) refers to hungry ghosts in Buddhist cosmology, beings tormented by hunger and thirst.", - "translation": "Pretas resembling human forms, Possessing suffering unbearable to touch." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབཤེས་མེད་(No friends), འཁོན་པ་(Enemies), དབེན་གནས་(Dwell in solitude), ཤི་(Die), མྱ་ངན་(Grief)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འང་ (also) to emphasize inclusivity\n- ནས་ used as a gerund marker, indicating completed action\n- དང་འདྲར་ (like, similar to) construction\n\n\nHaving no friends and also no enemies,\nThis body alone dwells in solitude.\nHaving already considered oneself as dead,\nEven when dying, there will be no grief.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the practice of solitary meditation and non-attachment, key concepts in Tibetan Buddhist practice.", + "translation": "Having no friends and also no enemies,\nThis body alone dwells in solitude.\nHaving already considered oneself as dead,\nEven when dying, there will be no grief." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike a human form made of nettles,\nUnbearable to touch, full of suffering.\n", - "translation": "Like a human form made of nettles,\nUnbearable to touch, full of suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས། །ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ། །སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ནས། །ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout friends and without enemies,\nThis body dwells alone in solitude.\nConsidering oneself as already dead,\nWhen death comes, there will be no sorrow.\n", + "translation": "Without friends and without enemies,\nThis body dwells alone in solitude.\nConsidering oneself as already dead,\nWhen death comes, there will be no sorrow." } } }, "509": { - "source": "སྲེད་ལྡོངས་བདག་གིས་བཟུང་གྱུར་ན།། དེ་ལ་གནོད་པ་སུ་ལ་ཁྲོ།།", - "target_gt": "I’m the one who grasped it in my blind attachment, Whom should I resent when pain occurs?", + "source": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། །", + "target_gt": "With no one seated at my side to cause disturbances and grief, there's no one to distract me from recalling the Buddha and so forth.", + "commentary_1": " དྲུང་ན་འདུག་པ་ནི་ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།", + "commentary_2": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་དེ་ཤི་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་མེད་པས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མཐོང་ནས་བདག་ཀྱང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང་། འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས་དགེ་བ་རྣམས་སུས་ཀྱང་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་ཡོན་ཏན་བསྟན་ནས་དེར་གནས་བཅའ་བར་གདམས་པ་ནི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྲེད་ (craving), ལྡོངས་ (blind/ignorant), བདག་ (self), བཟུང་ (grasped/held), གནོད་པ་ (harm), ཁྲོ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ན་ indicates a conditional clause \"if\"\n- སུ་ལ་ is an interrogative \"to whom\"\n\nIf [I], a self blinded by craving, have grasped [something],\nAt whom should [I] be angry when harm [occurs]?\n\nTechnical note: \nསྲེད་ལྡོངས་ (craving-blindness) is a compound term often used in Buddhist philosophy to describe the state of ignorance caused by desire or attachment.", - "translation": "If [I], a self blinded by craving, have grasped [something], At whom should [I] be angry when harm [occurs]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nདྲུང་ན་འཁོད་པ་ (Those present/in attendance), མྱ་ངན་ (sorrow), གནོད་པ་ (harm), སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་ (recollection of the Buddha), གཡེངས་པ་ (distracted)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་དག་ཀྱང་ and སུས་ཀྱང་ are inclusive terms meaning \"whoever\" or \"anyone\"\n- མེད་པས་ is a causal connector, indicating \"because there is no...\"\n- འདི་ཡིས་ means \"by this\" or \"because of this\"\n- འགྱུར་བ་མེད་ is a negation of becoming, indicating \"will not become\"\n\n\nWhoever is present here,\nBecause there is no sorrow or harm,\nBy this, the recollection of the Buddha and so forth,\nNo one will become distracted.\n\n\nNote: This verse appears to be describing a situation where those present are free from sorrow and harm, allowing them to engage in Buddhist practices like the recollection of the Buddha without distraction.", + "translation": "Whoever is present here,\nBecause there is no sorrow or harm,\nBy this, the recollection of the Buddha and so forth,\nNo one will become distracted." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I cling to desires with blind attachment,\nAt whom should I be angry when harm befalls me?\n", - "translation": "If I cling to desires with blind attachment,\nAt whom should I be angry when harm befalls me?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who are seated nearby\nAre free from sorrow and harm.\nThus, through this recollection of the Buddha and so forth,\nNo one will become distracted.\n", + "translation": "Those who are seated nearby\nAre free from sorrow and harm.\nThus, through this recollection of the Buddha and so forth,\nNo one will become distracted." } } }, "510": { - "source": "བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་།། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན།།", - "target_gt": "We who are like children Shrink from pain, but love its causes.", + "source": "བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། །", + "target_gt": "Relinquishing all other thoughts and with one-pointed mental focus, I'll strive to settle my mind in equipoise and to subdue it.", + "commentary_1": " །ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསམ་པ་གཞན་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།བདག་ལ་སེམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སེམས་པའོ། །གཅིག་པུ་སྟེ་དེ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཡིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་ན་རང་གི་སེམས་དེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བའོ།།མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་སོ། །དུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་སོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ནི། བསམ་པ་དགེ་ལ་སེམས་པ་ལས་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། གཞན་དག་བདག་གིས་འཁྲུལ་པ་འམ། །གཞན་གྱིས་བྱས་དང་མ་བྱས་ལས། །བརྟག་པར་མི་བྱ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །མཉམ་དང་མི་མཉམ་ཡང་དག་བརྟག །ཅེས་པ་ལྟར་བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བའི་ཐབས་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས་སེམས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་དུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: བྱིས་པ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་།།\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish beings/ordinary beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མི་འདོད་ (do not want)\n\nChildish beings do not want suffering, and yet\n\nLine 2: སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ལ་བརྐམ་པས་ན།།\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ (causes of suffering), བརྐམ་པ་ (to crave/be attached to)\n\nThey crave the causes of suffering.\n\nTechnical note: བྱིས་པ་ (childish beings) is a technical term in Buddhist philosophy referring to ordinary beings who have not realized emptiness or the nature of reality.", - "translation": "Childish beings do not want suffering, and yet They crave the causes of suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nབསམ་པ་(Thoughts), གཞན་(Other), ཀུན་བཏང་(Abandon), སེམས་པ་(Mind), མཉམ་པར་གཞག་(Meditative equipoise), དུལ་བ་(Tame)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ་ as a connector\n- Instrumental case with ཡིས་\n- Purpose clauses with ཕྱིར་\n\n\nAbandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nFor the sake of placing the mind in equipoise,\nAnd for the purpose of taming it, one should strive.\n\nNote: \"སེམས་པ་\" here is translated as \"focus\" to fit the context of meditation, though it can also mean \"mind\" or \"thought\" in other contexts.", + "translation": "Abandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nFor the sake of placing the mind in equipoise,\nAnd for the purpose of taming it, one should strive." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nChildren do not desire suffering,\nYet they eagerly grasp at the causes of suffering.\n", - "translation": "Children do not desire suffering,\nYet they eagerly grasp at the causes of suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ། །བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་ཕྱིར་དང་། །དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་ཏེ་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAbandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nStrive diligently to place the mind in equipoise\nAnd to tame it.\n", + "translation": "Abandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nStrive diligently to place the mind in equipoise\nAnd to tame it." } } }, "511": { - "source": "རང་གི་ཉེས་པས་གནོད་གྱུར་པ།།", - "target_gt": "We hurt ourselves through our misdeeds!", + "source": "འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། །", + "target_gt": "In this world and the next one too, Desires will lead you to your ruin. Here they bring killing, bonds, and wounds, And in the next, the hells and such.", + "commentary_1": " འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཆགས་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། འབྲས་བུ་འཇིགས་པ་དང་། ངོ་བོ་ལ་མི་གཙང་བ་དང་། རྒྱུས་གནོད་པ་བརྟག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་ཏུའང་འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད་དེ། འདིར་ནི་དེའི་རྒྱུས་གསོད་དང་འཆིང་དང་གཅོད་པ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཡང་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ་སྟེ། བུ་མོ་ཟླ་མཆོག་ལུང་བསྟན་པ་ལས། འདོད་པའི་ཁོལ་པོ་རྣམས་ནི་གཤགས་ཤིང་གཏུབ། །མགོ་དང་མིག་དང་རྐང་ལག་བཅད་ཕྱུང་གྱུར། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ལྟུང་། །འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོར་འགྲོ། །ཞེས་དང་། རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། འདོད་པའི་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་བདག་གིས་རིག །འཐབ་མོ་འཁོན་བཅས་མྱ་ངན་སྡུག་བསྔལ་རྩ། །འཇིགས་བྱེད་དུག་གི་ལོ་མ་ལྟ་བུ་དང་། །མེ་དང་འདྲ་ཞིང་རལ་གྲིའི་སོ་དང་འདྲ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྲོག་དང་བྲལ་བ་དང་མཚུངས་པས་དང་། སྲོག་ལྡན་ཉིད་ལ་བརྟགས་ནས་དེ་མི་གཙང་བར་བརྟག་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརང་གི་ (one's own), ཉེས་པ་ (faults/misdeeds), གནོད་ (harm), གྱུར་པ་ (become)\n\nGrammatical structure:\n- རང་གི་ཉེས་པས་ is an instrumental phrase (\"by one's own faults\")\n- གྱུར་པ་ is a past/perfect particle indicating completed action\n\nThat which has become harmful due to one's own faults\n\nNote: This line likely forms part of a larger verse or statement about the consequences of one's actions.", - "translation": "That which has become harmful due to one's own faults" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་(world), ཕ་རོལ་(other side/next life), འདོད་པ་(desires), ཕུང་ཁྲོལ་(misery/ruin), བསད་(killing), བཅིང་(binding), གཅོད་(cutting), དམྱལ་(hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize topics\n- དུའང་ indicating \"also in\"\n- སོགས་ meaning \"and so on\"\n\n\nIn this world and also in the next,\nDesires produce ruin.\nHere, [they lead to] killing, binding, and cutting;\nIn the next life, [they] bring about hell and so forth.\n\n\nTechnical note: This verse describes the negative consequences of desire (འདོད་པ་) in both this life and the next, emphasizing its role in causing suffering and negative rebirth.", + "translation": "In this world and also in the next,\nDesires produce ruin.\nHere, [they lead to] killing, binding, and cutting;\nIn the next life, [they] bring about hell and so forth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nHarmed by one's own faults", - "translation": "Harmed by one's own faults" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དུའང་། །འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད། །འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད། །ཕ་རོལ་དུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn this world and the next,\nDesires give rise to misery.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next world, they bring about hell and such.\n", + "translation": "In this world and the next,\nDesires give rise to misery.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next world, they bring about hell and such." } } }, "512": { - "source": "གཞན་ལ་བཀོན་ཏུ་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "So why should others be the object of our rage?", + "source": "ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། །", + "target_gt": "The one for whom you earlier made many requests through go-betweens, for whose sake you did not refrain from misdeeds or even from disgrace,", + "commentary_1": " འདོད་པ་ལ་སྨོད་པ་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས། གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྔོན་ནི་སྔར་རོ། །མ་བལྟས་པ་ནི་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་འོང་གིས་དོགས་པར་མ་བལྟས་པའོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་དྲུག་གི དང་པོ་བཏེག་བྱའི་ཆོས་མེད་པ་ནི། ཕོ་ཉ་བ་དང་ཕོ་ཉ་མོ་ལ་སྔོན་བུད་མེད་གང་དང་ཕྲད་པའི་ཕྱིར་དུ་རྣམ་པ་དུ་མར་གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་། སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), བཀོན་ (blame, reproach), ཅི་ཞིག་ (what, interrogative particle)\n\nGrammatical structure:\n- ལ་ is a dative particle indicating \"to\" or \"towards\"\n- ཏུ་ is a terminative particle often used with verbs\n- The final །། indicates the end of a verse line\n\nWhat blame could there be towards others?\n\nNote: This line is phrased as a rhetorical question, implying that there is no justification for blaming others. The use of ཅི་ཞིག་ (what) with the verb བཀོན་ (blame) creates this interrogative structure.", - "translation": "What blame could there be towards others?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕོ་ཉ (messenger), གསོལ་བཏབ (supplicated), སྡིག་པ (negative actions/sins), གྲགས་མིན (infamy/disrepute), མ་འཛེམས་པར (without hesitation/fearlessly)\n\nGrammatical notes:\n- ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་ indicates the agent (female messenger)\n- སྔོན་ indicates \"previously\" or \"before\"\n- གང་ཕྱིར་དུ་ and གང་གི་དོན་དུ་ both mean \"for the sake of which\"\n- རྣམས་སམ་ is a disjunctive particle meaning \"or\"\n\n\nFor the sake of which, previously,\nMessengers and female messengers repeatedly supplicated,\nAnd for the sake of which, without hesitation,\n[One did] negative actions or [risked] infamy.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing actions taken in the past, possibly in the context of romantic or passionate pursuits, where individuals went to great lengths, including potentially harmful or reputation-damaging actions, for the sake of their desires or goals.", + "translation": "For the sake of which, previously,\nMessengers and female messengers repeatedly supplicated,\nAnd for the sake of which, without hesitation,\n[One did] negative actions or [risked] infamy." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is there to blame others for?", - "translation": "What is there to blame others for?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nPreviously, through many messengers,\nFor whatever purpose supplications were made,\nWhether for sins or for things not renowned,\nFor whatever reason, without hesitation.\n", + "translation": "Previously, through many messengers,\nFor whatever purpose supplications were made,\nWhether for sins or for things not renowned,\nFor whatever reason, without hesitation." } } }, "513": { - "source": "དཔེར་ན་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་།།", - "target_gt": "Likewise all the janitors of hell And", + "source": "འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། །", + "target_gt": "The one for whom you put yourself in peril And also used up all your wealth, The one whose tight embrace would bring The highest pleasure is nothing but That very one.", + "commentary_1": " རྫས་ནི་ནོར་རོ། །ཞུགས་པ་ནི་མི་གནས་བཞིན་དུའོ། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ནི་ཆེར་བདེ་བའོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་པགས་པས་གཡོགས་པའི་རུས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིའོ། །", + "commentary_2": "སྲོག་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་བུད་མེད་དེ་དག་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདཔེར་ན (for example), དམྱལ་བ (hell), སྲུང་མ (guardians)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle འི connecting དམྱལ་བ (hell) and སྲུང་མ (guardians)\n- དང་ at the end indicates this is part of a list or series\n\nFor example, the guardians of hell and\n\nNote: དམྱལ་བ (hell) is a technical term in Buddhist cosmology, referring to various temporary realms of intense suffering.", - "translation": "For example, the guardians of hell and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིགས་པ་ (fear), ཞུགས་ (entered), རྫས་ (substance/wealth), ཟད་པར་ (exhausted), ཡོངས་སུ་འཁྱུད་ (fully embrace), མཆོག་ཏུ་དགའ་ (supreme joy)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ཡང་ indicates \"even though\" or \"despite\"\n- གྱུར་ཏེ་ marks a completed action\n- གང་ལ་...པས་ན་ forms a causal construction \"because of which\"\n\n\nEven though I have entered into fear,\nAnd my wealth has been exhausted,\nThose very ones whom I fully embrace\nWill become supremely joyful.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a state of spiritual dedication despite worldly hardships, possibly in the context of bodhisattva practice.", + "translation": "Even though I have entered into fear,\nAnd my wealth has been exhausted,\nThose very ones whom I fully embrace\nWill become supremely joyful." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nFor example, the guardians of hell...", - "translation": "For example, the guardians of hell..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་། །རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ། །གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན། །མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough I have entered into fear,\nAnd my possessions have been exhausted,\nThose very ones whom I fully embrace\nBecome a source of supreme joy.\n", + "translation": "Though I have entered into fear,\nAnd my possessions have been exhausted,\nThose very ones whom I fully embrace\nBecome a source of supreme joy." } } }, "514": { - "source": "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ལྟར།།", - "target_gt": "all the groves of razor trees!", + "source": "ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། །", + "target_gt": "It is nothing but a skeleton, not anything else. It has no control and is not a self. What you have intensely desired and clung to, why don't you go to nirvana instead?", + "commentary_1": " རང་དབང་ནི་རང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་བྱར་ཡོད་པའོ། །", + "commentary_2": "ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གྱི་གཞན་མིན་ན། རང་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང་བདག་ཏུ་གྲུབ་པ་མིན་པ་འདི་ལ་རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་འདི་ལ་ཡོངས་སུ་ཞེན་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བར་བྱེད། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། བུད་མེད་ཕུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ཕུང་ཕ་རོལ་ཕུང་། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་ཕན་འདོད་ན། །དེ་བས་བུད་མེད་རྣམ་པར་སྤང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིས་གཞན་གྱི་དང་ཕྱི་མ་རྣམས་རང་གི་ཆུང་མ་ལ་ཞེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརལ་གྲི་ (sword), ལོ་མ་ (leaf), ནགས་ཚལ་ (forest), ལྟར་ (like, as)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle འི་ connecting རལ་གྲི་ and ལོ་མ་\n- Comparative particle ལྟར་ at the end\n\nLike a forest of sword-leaves,\n\nNote: This line likely refers to a hell realm in Buddhist cosmology where beings experience torment from trees with sword-like leaves.", - "translation": "Like a forest of sword-leaves," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཀེང་རུས་ (skeleton), རང་དབང་ (independence/free will), བདག་ (self), རབ་ཏུ་འདོད་ (strongly desire), ཡོངས་ཞེན་ (completely attached), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། - emphatic construction \"if it is only... and not other\"\n- ཅི་ཕྱིར་ - interrogative \"why\"\n- མི་འགྲོ། - negative present/future \"does not go\"\n\n\nIf it is only a skeleton and nothing else,\nWhy, strongly desiring and completely attaching\nTo that which is neither independent nor self,\nDoes one not go to nirvana?\n\n\nThis verse appears to be a contemplation on the nature of the body and attachment, questioning why beings cling to what is ultimately just a skeleton, lacking true independence or selfhood, instead of seeking liberation (nirvana).", + "translation": "If it is only a skeleton and nothing else,\nWhy, strongly desiring and completely attaching\nTo that which is neither independent nor self,\nDoes one not go to nirvana?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nLike a forest of sword-leaves", - "translation": "Like a forest of sword-leaves" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན། །རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ། །རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས། །ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf it is merely a skeleton and nothing else,\nNot self-existent or having inherent identity,\nWhy, clinging to it with such strong desire and attachment,\nDo you not pass beyond sorrow?\n", + "translation": "If it is merely a skeleton and nothing else,\nNot self-existent or having inherent identity,\nWhy, clinging to it with such strong desire and attachment,\nDo you not pass beyond sorrow?" } } }, "515": { - "source": "རང་གི་ལས་ཀྱིས་འདི་བསྐྱེད་ན།། གང་ཞིག་ལ་ནི་ཁྲོ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Those who harm me rise against me— It’s my karma that has summoned them.", + "source": "གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །", + "target_gt": "You first took pains to lift her face, But she then bashfully looked down. Whether you'd seen it before or not, It had been shrouded by a veil.", + "commentary_1": " འབད་དེ་བཏེག་པ་ནི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟའོ་སྙམ་དུ་བསམ་པས་བཏེག་པའོ། །ངོ་ཚ་སྟེ་ངོ་ཚ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡང་སླར་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡུལ་དབུས་ན་ཆོ་རིགས་ཅན་གྱི་བག་མ་རྣམས་ཀྱིས་གདོང་པ་གཡོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གདོང་གཡོགས་ཀྱི་དྲ་བ་བཞིན་དུ་ལྟ་བར་བྱེད་དེ། དེས་དེའི་གདོང་གཡོགས་པའོ། །ཚོང་པ་དྲག་རིགས་རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་དེ་ལྟར་བྱེད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཞེན་པས་ལྟ་བར་མི་རིགས་པ་ནི། གང་ཞིག་དང་པོར་དེའི་གདོང་གསལ་པོར་བལྟ་བའི་ཕྱིར་འབད་དེ་བཏེགས་ཤིང་གྱེན་དུ་དྲངས་ཀྱང་དེ་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱེད་ལ། དུར་ཁྲོད་དུ་འགྲོ་བ་ལས་སྔོན་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འབྱུང་བས་བག་མའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་རུང་སྟེ། གོས་ཏེ་གདོང་གཡོགས་ཀྱིས་བག་མ་དེའི་གདོང་གཡོག་པར་འགྱུར་ཞེས་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་ཆོ་རིགས་ཅན་ཕལ་མོ་ཆེའི་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་གི་ལས་ (one's own karma/actions)\nབསྐྱེད་ (generate/produce)\nཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- གང་ཞིག་ interrogative pronoun \"who/what\"\n- ལ་ནི་ emphatic construction\n\nIf this [situation] is produced by one's own karma,\nAt whom, indeed, should one be angry?\n\nTechnical note: The verse is discussing the concept of karma (ལས་) and its relationship to anger (ཁྲོ་བ་), which are important themes in Buddhist philosophy.", - "translation": "If this [situation] is produced by one's own karma, At whom, indeed, should one be angry?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nའབད་དེ་(with effort), བཏེག་(lift up), དྲངས་(lead/draw), ངོ་ཚ་(shame), སྔོན་(before), གོས་(cloth/garment)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་ introduces a description\n- ཀྱང་ indicates contrast\n- ངམ་ is a question particle meaning \"or\"\n\n\nWhoever at first with effort lifts up [their gaze],\nThough led, looks down due to shame.\nWhether seen before or not seen,\n[Their] face becomes covered with cloth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing shy or modest behavior, possibly in a romantic or social context. The imagery of covering the face with cloth is a common motif in Tibetan poetry to express bashfulness or modesty.", + "translation": "Whoever at first with effort lifts up [their gaze],\nThough led, looks down due to shame.\nWhether seen before or not seen,\n[Their] face becomes covered with cloth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf this is produced by one's own actions,\nAt whom should one be angry?\n", - "translation": "If this is produced by one's own actions,\nAt whom should one be angry?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེག །དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་ལྟ། །སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་། །གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne who at first strives and lifts up,\nThough drawn, looks down in shame.\nWhether seen before or not seen,\nThe face becomes covered by clothes.\n", + "translation": "One who at first strives and lifts up,\nThough drawn, looks down in shame.\nWhether seen before or not seen,\nThe face becomes covered by clothes." } } }, "516": { - "source": "དེས་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་འདོང་ན།། བདག་གིས་དེ་དག་མ་བརླག་གམ།།", - "target_gt": "And if through this these beings go to hell, Is it not I who bring their ruin?", + "source": "ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །", + "target_gt": "The thought of it afflicted you, But now her face is visible— You see what vultures have revealed, And why does it now make you flee?", + "commentary_1": " ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དགའ་བཞིན་འདོགས་པའི་གདོང་པའོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་རྒོད་ཀྱིས་མ་ཟོས་ནས་སོ། །", + "commentary_2": "གང་བལྟ་བར་འདོད་ནས་ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི་ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན་དུར་ཁྲོད་ན་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བར་བྱས་པ་མཐོང་ནས་ད་ལྟ་ཅིའི་ཕྱིར་སྐྲག་ནས་འབྱེར་བར་བྱེད། གསུམ་པ་ཕྲག་དོག་གིས་བསྲུང་བར་མི་རིགས་པ་ནི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་(by that), སེམས་ཅན་(sentient beings), དམྱལ་(hell), འདོང་(go), བདག་(I/self), བརླག་(destroy/ruin)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle, indicating \"if\"\n- གམ་ at the end forms a rhetorical question\n\nIf by that sentient beings go to hell,\nHave I not ruined them?\n\nTechnical note: དམྱལ་ (hell) refers specifically to naraka realms in Buddhist cosmology.", - "translation": "If by that sentient beings go to hell, Have I not ruined them?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་པ་ (kleśa, affliction), གདོང་ (face), མངོན་སུམ་ (direct perception), བྱ་རྒོད་ (vulture), བསལ་ (remove/clear away), འབྱེར་ (flee/escape)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize \"that face of afflictions\"\n- བཞིན at the end of the second line indicates a simile\n- ནས in the third line connects the seeing to the fleeing action\n\n\nThat face of your afflictions,\nAs if directly perceived now,\nSeeing it cleared away by vultures,\nWhy do you flee at present?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using the imagery of sky burial (where vultures consume corpses) as a metaphor for confronting and overcoming one's afflictions (kleśas).", + "translation": "That face of your afflictions,\nAs if directly perceived now,\nSeeing it cleared away by vultures,\nWhy do you flee at present?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf sentient beings are going to hell,\nMay I not let them be destroyed.\n", - "translation": "If sentient beings are going to hell,\nMay I not let them be destroyed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན། །བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས། །ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYour face of afflictions\nIs now manifest before you.\nSeeing it as if cleared away by a vulture,\nWhy do you now scatter in fear?\n", + "translation": "Your face of afflictions\nIs now manifest before you.\nSeeing it as if cleared away by a vulture,\nWhy do you now scatter in fear?" } } }, "517": { - "source": "འདི་དག་ལ་ནི་རྟེན་བཅས་ནས།། བཟོད་པས་བདག་སྡིག་མང་དུ་འབྱང་།།", - "target_gt": "Because of them, and through my patience, All my many sins are cleansed and purified.", + "source": "གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། །", + "target_gt": "You guarded it so closely from the glance of anyone else's eyes. Why don't you, who are so possessive, protect it when it's being eaten?", + "commentary_1": " དེ་ཟ་ན་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པས་སོ། །", + "commentary_2": "སྐྱེས་པ་གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུངས་གྱུར་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་དེས་ཟ་ན་སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། བཞི་པ་གུས་པས་མཆོད་པར་མི་རིགས་པ་ནི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདི་དག་(these), རྟེན་བཅས་(relying upon), བཟོད་པ་(patience/forbearance), སྡིག་(negativities/misdeeds), འབྱང་(purify)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ནི་: emphatic particle combination\n- བདག་: first-person pronoun\n- མང་དུ་: adverbial phrase meaning \"extensively\" or \"greatly\"\n\nRelying upon these,\nThrough patience, my many misdeeds will be greatly purified.\n\nTechnical note: བཟོད་པ་ (patience) is one of the six pāramitās in Buddhism, often translated as \"forbearance\" or \"tolerance\" in this context.", - "translation": "Relying upon these, Through patience, my many misdeeds will be greatly purified." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་རྣམས་ (others), མིག་ (eyes), བལྟ་ (look/see), བསྲུང་ (protect/guard), ཟ་ (eat), སེར་སྣ་ཅན་ (miser)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་ : even if/though\n- ཇི་སྲིད་ : as long as\n- ཅིས་མི་ : why not (rhetorical question particle)\n\n\nEven if others look with their eyes,\nThat which is completely guarded,\nAs long as it is eaten by that [person],\nO miser, why do you not protect [it]?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of miserliness, suggesting that even carefully guarded possessions are ultimately consumed, so why not be generous instead?", + "translation": "Even if others look with their eyes,\nThat which is completely guarded,\nAs long as it is eaten by that [person],\nO miser, why do you not protect [it]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy relying on these [teachings],\nThrough patience, my many misdeeds will be purified.\n", - "translation": "By relying on these [teachings],\nThrough patience, my many misdeeds will be purified." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་རྣམས་མིག་གིས་བལྟ་ན་ཡང་། །གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུང་གྱུར་པ། །ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན། །སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough others may look with their eyes,\nThat which is completely protected,\nAs long as it is consumed by them,\nWhy do you, the miserly one, not protect it?\n", + "translation": "Though others may look with their eyes,\nThat which is completely protected,\nAs long as it is consumed by them,\nWhy do you, the miserly one, not protect it?" } } }, "518": { - "source": "བདག་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་དག་ནི།། ཡུན་རིང་སྡུག་བསྔལ་དམྱལ་བར་འདོང་།།", - "target_gt": "But they will be the ones who, thanks to me, Will have the long-drawn agonies of hell.", + "source": "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། །", + "target_gt": "Seeing this pile of flesh, when vultures and others devour it, would you adorn someone else's food with garlands of flowers and sandalwood ornaments?", + "commentary_1": " དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཤའི་ཕུང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤའི་ཕུང་པོ་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ཟ་བ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་བསྐྱེད་དེ། ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །ཟས་ནི་གང་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཟའ་སྟོན་གྱི་རྒྱུའོ། །མཆོད་ཅེས་པ་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་དེ་ལ་ཅི་སྟེ་མཆོད་པར་བྱེད། ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས་བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་པས་ཟ་བར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་དང་ཙནྡན་དང་རྒྱན་སོགས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་མཆོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), བརྟེན་(depend/rely), སྡུག་བསྔལ་(suffering), དམྱལ་བ་(hell)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ is a particle indicating \"to\" or \"on\"\n- ནས་ is an ablative particle, here meaning \"because of\" or \"due to\"\n- ནི་ is a topic marker\n- ཡུན་རིང་ means \"for a long time\"\n- འདོང་ is a future tense verb meaning \"will go\"\n\nDue to relying on me, they\nWill go to the hells of long-lasting suffering.\n\nTechnical note: དམྱལ་བ་ (hell) in Buddhist cosmology refers to various temporary realms of intense suffering, not an eternal state.", - "translation": "Due to relying on me, they Will go to the hells of long-lasting suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤ་ཡི་ཕུང་པོ་(heap of flesh), བྱ་རྒོད་(vulture), ཟ་བྱེད་(eater), ཟས་(food), མེ་ཏོག་(flower), ཕྲེང་བ་(garland), ཙནྡན་(sandalwood), རྒྱན་(ornament), མཆོད་(offer)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Imperative mood in the final line\n\n\nWhen seeing this heap of flesh,\nIf vultures and other eaters consume it,\nOffer to others' food\nGarlands of flowers and sandalwood ornaments.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be instructing on the practice of chöd (གཅོད་), where one visualizes offering one's body to spirits and demons.", + "translation": "When seeing this heap of flesh,\nIf vultures and other eaters consume it,\nOffer to others' food\nGarlands of flowers and sandalwood ornaments." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nRelying on me,\nThey will go\nFor a long time\nTo the suffering hell realms.\n", - "translation": "Relying on me,\nThey will go\nFor a long time\nTo the suffering hell realms." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས། །བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན། །གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི །ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSeeing this heap of flesh,\nIf vultures and others feed on it,\nAdorn the food of others\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments.\n", + "translation": "Seeing this heap of flesh,\nIf vultures and others feed on it,\nAdorn the food of others\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments." } } }, "519": { - "source": "བདག་ནི་དེ་ལ་གནོད་བྱེད་ལ།།", - "target_gt": "Therefore I am their tormentor!", + "source": "རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །", + "target_gt": "Seeing it as a skeleton, you're frightened, though it does not move. Why aren't you scared when, like a zombie, it's animated by something else?", + "commentary_1": " ཡང་ཆགས་ཅན་ཁྱོད་ལ་འདི་ལྟར་དྲི་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རུས་གོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ལ་སོགས་པར་བོར་བའི་ཀེང་རུས་ལ་སོགས་པ་མི་འགུལ་བཞིན་དུ་ཡང་དེས་ཁྱོད་སྐྲག་ན་གསོན་པོའི་ལུས་རོ་ལངས་ལྟ་བུས་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མི་འཇིགས་པར་མི་གཤའ་བས་འཇིགས་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་དགའ་བས་རེག་པར་མི་རིགས་པ་ནི། དུར་ཁྲོད་དུ་རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི་མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། གསོན་པའི་ཚེ་རོ་ལངས་བཞིན་དུ་ཀུན་སློང་འགའ་ཡིས་ཀྱང་བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅི་སྟེ་མི་འཇིགས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་(I/me), གནོད་བྱེད་(harm-doer)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ particle emphasizing བདག་\n- ལ་ particle indicating indirect object\n- ལ་ at end indicating purpose or action towards\n\nI, towards those who harm me,\n\nNote: This line appears to be the beginning of a longer sentence or verse. The full meaning would be clearer with the subsequent line(s).", - "translation": "I, towards those who harm me," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརུས་གོང་ (skeleton), མི་འགུལ་ (motionless), སྐྲག་ (fear), རོ་ལངས་ (zombie/reanimated corpse), བསྐྱོད་ (move/disturb), འཇིགས་ (terrified)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ནི་ indicates a sequential action\n- ན་ is a conditional particle\n- ཅིས་མི་ forms a rhetorical question\n\n\nSeeing merely a skeleton,\nYou become frightened even though it's motionless.\nIf it were to move like a zombie,\nWhy wouldn't you be terrified?\n\nTechnical note: This verse appears to be using the imagery of skeletons and zombies as a meditation on impermanence and the nature of fear, common themes in Tibetan Buddhist contemplative practices.", + "translation": "Seeing merely a skeleton,\nYou become frightened even though it's motionless.\nIf it were to move like a zombie,\nWhy wouldn't you be terrified?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nI harm that one.", - "translation": "I harm that one." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི། །མི་འགུལ་ཡང་ནི་ཁྱོད་སྐྲག་ན། །རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་། །བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSeeing only a pile of bones,\nYou become frightened even though they do not move.\nHow much more terrified would you be\nIf they were to rise up like zombies and start moving?\n", + "translation": "Seeing only a pile of bones,\nYou become frightened even though they do not move.\nHow much more terrified would you be\nIf they were to rise up like zombies and start moving?" } } }, "520": { - "source": "དེ་དག་བདག་ལ་ཕན་འདོགས་ན།།", - "target_gt": "Therefore it is they who bring me benefit!", + "source": "ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །", + "target_gt": "Since both saliva and excrement are made out of the very same food, why do you dislike excrement and yet like saliva?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ཆགས་པ་ཅན་རྣམས་རྨོངས་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཟས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བཟའ་སྟོན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་འདི་བཤང་བ་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་རྣམས་བཤང་བའི་སྒྲས་གཟུང་ངོ་། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ། ཁ་ཆུ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཤ་ལ་ཆགས་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་དགའ་ཞེ་ན། རྒྱུ་ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི་འབྲས་བུ་བཤང་གཅི་དང་ཁ་ཆུ་གཉིས་ཀ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དེ་གཉིས་ལས་བཤང་བ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་བུད་མེད་ཀྱི་ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་དག་(those), བདག་(I/me), ཕན་འདོགས་(benefit/help)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional particle ན་ at the end indicates \"if/when\"\n\nIf those [beings] benefit me,\n\nNote: The term བདག་ is often used as a humble first-person pronoun in Buddhist texts, especially in prayer or aspiration contexts.", - "translation": "If those [beings] benefit me," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཟས་(food), བཤང་(feces), ཁ་ཆུ་(saliva), མི་དགའ་(dislike), དགའ་(like)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། (from a single source)\n- བྱུང་གྱུར་ན། (if/when arise)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why)\n\n\nIf from a single food source\nFeces and saliva arise,\nWhy do you dislike the feces\nYet find the saliva pleasing?\n\n\nTechnical note: This verse is likely from a text on contemplating the impurity of the body, a common meditation practice in Tibetan Buddhism to reduce attachment.", + "translation": "If from a single food source\nFeces and saliva arise,\nWhy do you dislike the feces\nYet find the saliva pleasing?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIf they benefit me,\n\n(Note: This appears to be part of a longer verse or passage, so the full meaning may depend on additional context.)", - "translation": "If they benefit me," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི། །བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན། །དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom a single food source alone,\nBoth feces and saliva arise.\nYet you dislike the feces,\nSo why are you fond of the saliva?\n", + "translation": "From a single food source alone,\nBoth feces and saliva arise.\nYet you dislike the feces,\nSo why are you fond of the saliva?" } } }, "521": { - "source": "ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཅི་ཡི་ཕྱིར།། མ་རུངས་སེམས་ཁྱོད་ཁྲོ་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "Thus with what perversity, pernicious mind, Will you be angry with your enemies?", + "source": "ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། །", + "target_gt": "Not even taking pleasure in a cotton pillow soft to the touch, the lustful say it exudes no stench. They are deluded about filth.", + "commentary_1": " སྔས་ལ་སྟེ། སྔས་ནང་ཚངས་ཅན་ལའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེའི་རེག་བྱ་འཇམ་པ་ལ་དགའོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི་སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར་དྲི་ང་བ་འཛག་པ་ཡིན་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ལྡན་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nLine 1: ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཅི་ཡི་ཕྱིར།།\nKey terms: \nཕྱིན་ཅི་ལོག་ (mistaken, erroneous)\nཅི་ཡི་ཕྱིར (for what reason)\n\nLine 2: མ་རུངས་སེམས་ཁྱོད་ཁྲོ་བར་བྱེད།།\nKey terms:\nམ་རུངས་ (unruly, untamed)\nསེམས་ (mind)\nཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ཏུ་ indicates \"into\" or \"in the state of\"\n- ཁྱོད་ is the second person pronoun \"you\"\n- བྱེད་ is the present tense verb \"to do/make\"\n\nFor what reason [do you fall] into error?\nYou untamed mind, why do you become angry?\n\nNote: The phrase ཕྱིན་ཅི་ལོག་ (phyin ci log) is a technical term in Buddhist philosophy often referring to mistaken or inverted views of reality.", - "translation": "For what reason [do you fall] into error? You untamed mind, why do you become angry?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nཤིང་བལ་ (cotton), རེག་ (touch), འཇམ་པ་ (soft), སྔས་ (pillow), དགའ་བར་ (delight in), དྲི་ང་ (foul smell), འཛག་པ་ (leak/ooze), འདོད་ལྡན་ (desirous one), མི་གཙང་བ་ (impure), རྨོངས་ (deluded)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle in first line\n- Negation with མི་ in second line and མ་ in third line\n- ཞེས་ quotative particle in third line\n\n\nThough soft to touch like cotton,\nNot delighting in the pillow,\nSaying, \"It does not leak foul smells,\"\nThe desirous one is deluded about the impure.\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing attachment to sensual pleasures, a common theme in Buddhist teachings on renunciation.", + "translation": "Though soft to touch like cotton,\nNot delighting in the pillow,\nSaying, \"It does not leak foul smells,\"\nThe desirous one is deluded about the impure." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy, oh unruly mind,\nDo you become angry\nIn such a mistaken way?\n", - "translation": "Why, oh unruly mind,\nDo you become angry\nIn such a mistaken way?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི། །སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར། །དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས། །འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nNot delighting in a pillow\nSoft to the touch like cotton,\nSaying \"It does not leak foul odors\" -\nThe lustful are deluded about what is impure.\n", + "translation": "Not delighting in a pillow\nSoft to the touch like cotton,\nSaying \"It does not leak foul odors\" -\nThe lustful are deluded about what is impure." } } }, "522": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་ལ་བསམ་པ་ཡི།། ཡོན་ཏན་ཡོད་ན་དམྱལ་མི་འགྲོ།།", - "target_gt": "If a patient quality of mind is mine, I shall avoid the pains of hell.", + "source": "འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། །", + "target_gt": "Though cotton may be soft to touch, Deluded, lowly, lustful people Get angry over it and say That it's unable to make love.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་གང་ལ་གཡོགས་ཀྱང་སྟེ། ཀེང་རུས་གང་ལ་ཤ་དང་མི་གཙང་བས་གཡོགས་ཙམ་ན་ཆགས་པ་སྐྱེ་ན་དེ་བཤུས་པ་སྟེ། ཤ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་ཡང་ཅིས་ནི་ཆགས་པར་མི་བྱེད། གལ་ཏེ་ཤ་ལ་སོགས་པས་མ་གཡོགས་པའི་ཀེང་རུས་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེའི་ཚེ་གཡོགས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཉེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ལག་པ་ལ་སོགས་པས་བྱིལ་བྱིལ་ཅི་སྟེ་བྱེད།", + "commentary_2": "འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་འདིས་ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད་པས་རེག་བྱ་ལ་ཆགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), བདག་(self/I), བསམ་པ་(thought/intention), ཡོན་ཏན་(qualities/virtues), དམྱལ་(hell)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་ན་ is a conditional structure (\"if there are\")\n- མི་འགྲོ is a negation of \"to go\"\n\nIf I have qualities of [good] intention,\n[I] will not go to hell.\n\nTechnical note: དམྱལ་ (hell) refers specifically to the Buddhist concept of naraka or hell realms.", - "translation": "If I have qualities of [good] intention, [I] will not go to hell." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (desirous), ངན་པ་ (evil/bad), རྨོངས་པ་ (foolish/deluded)\nཤིང་བལ་ (cotton), རེག་ (touch), འཇམ་པ་ (soft)\nཉལ་པོ་ (sexual intercourse), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞེས to indicate reported speech or thought\n- ལའང་ as \"even though\" or \"despite\"\n- དག་ཏུ་བྱེད་ intensifying the action of becoming angry\n\n\nThe desirous, evil, and deluded ones,\nEven though cotton is soft to the touch,\nSaying \"We cannot perform sexual intercourse,\"\nBecome intensely angry at it.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a critique of those who are consumed by desire yet unable to fulfill it, becoming angry at even soft and pleasant things due to their frustration and delusion.", + "translation": "The desirous, evil, and deluded ones,\nEven though cotton is soft to the touch,\nSaying \"We cannot perform sexual intercourse,\"\nBecome intensely angry at it." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf I have virtuous intentions,\nI will not go to hell.\n", - "translation": "If I have virtuous intentions,\nI will not go to hell." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས། །ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་། །ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe foolish ones consumed by desire,\nEven when touching soft cotton,\nSay they cannot perform sexual acts,\nAnd become angry at it.\n", + "translation": "The foolish ones consumed by desire,\nEven when touching soft cotton,\nSay they cannot perform sexual acts,\nAnd become angry at it." } } }, "523": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་གིས་བདག་བསྲུངས་ན།། དེ་དག་ལ་འདིར་ཅི་ཞིག་བྱུང་།།", - "target_gt": "But though indeed I save myself, What of my foes, what fate’s in store for them?", + "source": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །", + "target_gt": "If you have no desire for filth, Why then embrace another person, A cage of bones that's bound by sinews And plastered with the mud of flesh?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་མི་གཙང་བ་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་དམ་འོན་ཏེ་ཆགས་གྲང་། གལ་ཏེ་ཆགས་པ་མེད་པ་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད་ཅེས་འབྲེལ་ཏོ། །རྒྱུས་པ་སྟེ་རྒྱུས་པ་དང་རྩས་སྦྲེལ་བའོ། །གཞན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོའོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན། རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ་ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས་པའི་གཞན་བུད་མེད་དེ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ (if), བདག (self), བསྲུངས (protect), དེ་དག (those), ཅི་ཞིག (what)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ...ན (if...then)\n- Rhetorical question structure in the second line\n\nIf I protect myself,\nWhat [benefit] will come to those [others] here?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the contrast between self-protection and benefiting others, a common theme in Tibetan Buddhist teachings on bodhicitta and selflessness.", - "translation": "If I protect myself, What [benefit] will come to those [others] here?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), ཆགས་མེད་ (without attachment), རུས་གཟེབ་ (skeleton), རྒྱུས་པ (sinews), ཤ་ (flesh), འདམ་ (mud), པང་ (lap), འཁྱུད་ (embrace)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- ལ་ (locative particle)\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why)\n\n\nIf you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap\nThis skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?\n\n\nTechnical note: This verse employs a common Buddhist contemplation on the nature of the body to counteract attachment.", + "translation": "If you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap\nThis skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I protect myself,\nWhat will happen to them here?\n", - "translation": "If I protect myself,\nWhat will happen to them here?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ། །ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf you are free from attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your lap\nThis skeleton bound by tendons,\nSmeared with the mud of flesh?\n", + "translation": "If you are free from attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your lap\nThis skeleton bound by tendons,\nSmeared with the mud of flesh?" } } }, "524": { - "source": "འོན་ཏེ་ལན་དུ་གནོད་བྱས་ན།། དེ་དག་བསྲུངས་པར་མ་གྱུར་ལ།།", - "target_gt": "If I repay them harm for harm, Indeed they’ll not be saved thereby.", + "source": "ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "You have a lot of filth yourself— You should be satisfied with that. Thirsting for the unclean, you lust For yet another sack of filth.", + "commentary_1": " དེ་སྟེ་ཆགས་པ་ཡོད་པ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཉིད་དེ་ཁྱོད་རང་ལའོ། །མང་བ་ནི་མི་ཉུང་བར་ཡོད་པའོ། །སྤྱོད་ལ་རག་ཅེས་པ་ནི་དེས་དགའ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྐྱལ་པ་སྟེ་སྣོད་དམ་ཡང་ན་ཕུང་པོའོ། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པ་ནི་བཙག་གེ་བཙོག་གེ་ཟ་བའི་ཚུལ་དང་གང་ལྡན་པའོ། །ཅི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་འོར་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་རྟག་ཏུ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་བུད་མེད་དག་ལའང་མི་གཙང་བ་ལ་བརྐམ་པས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའོན་ཏེ་ (however), ལན་དུ་ (in return), གནོད་བྱས་ (harm done), བསྲུངས་ (protected), མ་གྱུར་ (did not become)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- ལ་ at the end of the second line is a sentence-final particle\n\nHowever, if harm is done in return,\nThose [precepts] have not become protected.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of retaliating against harm, likely in the context of Buddhist ethical precepts (སྡོམ་པ་).", - "translation": "However, if harm is done in return, Those [precepts] have not become protected." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), སྤྱོད་ (engage/use), རྐྱལ་པ་ (bag/sack), བརྐམ་པ་ (greed/desire)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཉིད་ (you yourself) is the subject\n- ལ་ (to/in) and ལའང་ (also to/in) indicate location or object\n- ཅིང་ (and) connects clauses\n- པས་ (due to/because of) shows causation\n\n\nYou yourself have much impurity,\nIn that very [impurity] you constantly engage,\nAnd also towards other bags of impurity,\nDue to greed for the impure, you generate desire.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a critique of attachment to the impure body, a common theme in Buddhist contemplations on the nature of physical existence.", + "translation": "You yourself have much impurity,\nIn that very [impurity] you constantly engage,\nAnd also towards other bags of impurity,\nDue to greed for the impure, you generate desire." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nHowever, if harm is done in return,\nThen they have not been protected.", - "translation": "However, if harm is done in return,\nThen they have not been protected." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ། །དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་། །མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་། །མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYou yourself are full of many impurities,\nYet you constantly indulge in that very thing.\nAnd towards other bags of impurity as well,\nYou desire them with greed for the impure.\n", + "translation": "You yourself are full of many impurities,\nYet you constantly indulge in that very thing.\nAnd towards other bags of impurity as well,\nYou desire them with greed for the impure." } } }, "525": { - "source": "བདག་གི་སྤྱོད་པའང་ཉམས་པར་འགྱུར།། དེས་ན་དཀའ་ཐུབ་ཞིག་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "My conduct will in turn be marred, Austerity of patience brought to nothing.", + "source": "བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །", + "target_gt": "Saying \"This flesh is what I like,\" You want to touch and gaze on it. Then why don't you desire the flesh That is devoid of conscious nature?", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བདག་ནི་ཤའི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་དགའ་བས་རེག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟ་ན་གང་སེམས་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་ཤིང་བལ་ལ་སོགས་ལ་མི་དགའི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་འོ་ཞེས་ཤ་ལ་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་དེ་ཀོ་ཤི་སྟེ་སེམས་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཅིས་མི་འདོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nསྤྱོད་པ (conduct), ཉམས་པ (degenerate), དཀའ་ཐུབ (ascetic practice)\n\nGrammatical notes:\n- འགྱུར (become) used twice, indicating resultant states\n- དེས་ན (therefore) connecting the two statements\n\nMy conduct will also degenerate.\nTherefore, [my] ascetic practice will be destroyed.\n\nTechnical note: \nདཀའ་ཐུབ (ascetic practice) is a key term in Buddhist practice, often referring to specific austerities or disciplined spiritual practices.", - "translation": "My conduct will also degenerate. Therefore, [my] ascetic practice will be destroyed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ཤ་(flesh/meat), དགའ་(like/enjoy), རེག་(touch), བལྟ་(look/see), སེམས་མེད་(mindless/unconscious), རང་བཞིན་(nature)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས at the end of the first line indicates reported speech or thought\n- ན་ཀོ at the end of the second line is a conditional particle with emphasis\n- གྱི at the end of the third line is a genitive particle\n\n\nIf you think, \"I like this flesh,\"\nAnd wish to touch and look at it,\nHow can you desire this flesh,\nWhich is by nature mindless?\n\nNotes:\n- This verse appears to be discussing the nature of desire for the physical body, a common theme in Buddhist contemplations on attachment and the nature of reality.\n- The use of ཤ་ (flesh/meat) is likely metaphorical, referring to the physical body in general.\n- The contrast between conscious desire and the unconscious nature of flesh is emphasized to provoke reflection on the nature of attachment.", + "translation": "If you think, \"I like this flesh,\"\nAnd wish to touch and look at it,\nHow can you desire this flesh,\nWhich is by nature mindless?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMy conduct also becomes corrupted.\nThus, austerities become destroyed.\n", - "translation": "My conduct also becomes corrupted.\nThus, austerities become destroyed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས། །རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ། །སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཇི་ལྟར་འདོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I say \"I desire this flesh,\"\nWishing to touch and gaze upon it,\nHow can you desire\nFlesh that is by nature mindless?\n", + "translation": "If I say \"I desire this flesh,\"\nWishing to touch and gaze upon it,\nHow can you desire\nFlesh that is by nature mindless?" } } }, "526": { - "source": "ཡིད་ནི་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པས།། སུས་ཀྱང་གང་དུའང་གཞོམ་མི་ནུས།།", - "target_gt": "Because the mind is bodiless It cannot be destroyed by anyone.", + "source": "འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "The consciousness that you desire cannot be touched or looked upon. What can be is not consciousness. Why bother with a pointless embrace?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་སེམས་དེ་འདོད་པ་ལྟ་ན་སེམས་དེ་རེག་པར་ཡང་མི་ནུས་ལ་བལྟ་བར་ཡང་མི་ནུས་ཏེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ལུས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་ནུས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་རིག་པ་སེམས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།།", + "commentary_2": "དེ་ལ་སེམས་མེད་པས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རེག་བྱ་དང་གཟུགས་མ་ཡིན་པས་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ལ། གང་ཞིག་རེག་པ་དང་བལྟ་བར་ནུས་པའི་ལུས་དེ་ནི་ཤེས་པ་མིན་པས་དོན་མེད་པའི་ལུས་དེ་ལ་འཁྱུད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), ལུས་ཅན་ (embodied/physical), མ་ཡིན་པས་ (is not), གཞོམ་ (destroy/harm)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- སུས་ཀྱང་ means \"by anyone\"\n- གང་དུའང་ means \"anywhere\"\n- མི་ནུས་ is a negation of ability\n\nThe mind is not embodied; therefore, it cannot be destroyed by anyone anywhere.\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the nature of mind (ཡིད་) in Buddhist philosophy, emphasizing its non-physical and indestructible qualities.", - "translation": "The mind is not embodied; therefore, it cannot be destroyed by anyone anywhere." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདོད་པ་ (desire), སེམས་ (mind), རེག་ (touch), བལྟ་བ་ (see), ཤེས་པ་ (consciousness), འཁྱུད་ (embrace)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...དེ་ construction used for emphasis\n- ལ་ as a connector between clauses\n- མི་ནུས་ and ནུས་ as opposing verbs (cannot vs. can)\n- མིན་ as a negation\n- ཅི་ཞིག་ as an interrogative\n\n\nThat which is the mind of desire\nCannot be touched or seen,\nAnd that which can [be touched or seen] is not consciousness.\nWhat purpose is there in this meaningless embrace?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of desire and consciousness, emphasizing the intangible nature of the mind and questioning the value of physical embraces in relation to true understanding or satisfaction.", + "translation": "That which is the mind of desire\nCannot be touched or seen,\nAnd that which can [be touched or seen] is not consciousness.\nWhat purpose is there in this meaningless embrace?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe mind is not physical,\nSo no one can destroy it anywhere.\n", - "translation": "The mind is not physical,\nSo no one can destroy it anywhere." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ། །རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ། །གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན། །དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe mind of desire cannot be touched or seen.\nThat which can be touched is not consciousness.\nWhat purpose is there in embracing emptiness?\n", + "translation": "The mind of desire cannot be touched or seen.\nThat which can be touched is not consciousness.\nWhat purpose is there in embracing emptiness?" } } }, "527": { - "source": "ལུས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ན།། ལུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་གནོད།།", - "target_gt": "Because of mind’s attachment to the body, This body is oppressed by pain.", + "source": "མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །", + "target_gt": "Not realizing another's body is filth by nature is no surprise. Not realizing that you yourself are filth itself is most amazing.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་གཞན་གྱི་ལུས་པོ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡ་མཚན་ཆེ་བ་མེད་ཀྱི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་གཙང་བར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་ངོ་མཚར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་དེ་མི་གཙང་བར་མི་རྟོགས་པ་ཙམ་ཡང་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། རང་ཉིད་མི་གཙང་བ་ཉིད་ཡིན་ཡང་ཡིན་པར་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེའོ། །ལུས་ལ་མི་གཙང་བའི་ཆ་ཡོད་ཀྱང་ཁ་དོག་དང་། དབྱིབས་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ལ་དེ་དག་གི་སྒོ་ནས་ཆགས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), མངོན་པར་ཞེན་པ (attachment, clinging), སྡུག་བསྔལ་ (suffering, duḥkha)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ན at the end of the first line indicates a causal relationship\n- གིས in the second line is an instrumental particle\n\nDue to manifest attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings.\n\nTechnical note: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha) is a key Buddhist concept often translated as \"suffering\" but encompassing a broader range of unsatisfactoriness or stress.", - "translation": "Due to manifest attachment to the body, The body is harmed by sufferings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), རང་བཞིན་ (nature), ལུས་ (body), མི་རྟོགས་ (not realizing), ངོ་མཚར་ (wonder/amazement)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- Use of མི་ negation throughout\n- ཡི at end of line 2 connects to line 3-4\n\n\nNot realizing the impure nature of others' bodies\nIs not greatly wondrous.\nBut not realizing that one's own body is impure—\nThat is truly wondrous!\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of recognizing the impure nature of all physical bodies, including one's own, as a step towards detachment and enlightenment.", + "translation": "Not realizing the impure nature of others' bodies\nIs not greatly wondrous.\nBut not realizing that one's own body is impure—\nThat is truly wondrous!" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDue to excessive attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings.\n", - "translation": "Due to excessive attachment to the body,\nThe body is harmed by sufferings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས། །མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི། །རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར། །རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIt is not so wondrous that one fails to realize\nThe impure nature of others' bodies.\nBut it is truly astonishing\nThat one does not recognize\nThe impurity of one's own body.\n", + "translation": "It is not so wondrous that one fails to realize\nThe impure nature of others' bodies.\nBut it is truly astonishing\nThat one does not recognize\nThe impurity of one's own body." } } }, "528": { - "source": "བརྙས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་བ་དང་།། མི་སྙན་པ་ཡི་ཚིག་དེ་ཡིས།། ལུས་ལ་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "Scorn and hostile words, And comments that I do not like to hear— My body is not harmed by them.", + "source": "སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །", + "target_gt": "Why does your mind, addicted to filth, neglect the fresh, young lotus flower blooming beneath the cloudless sunlight and love instead a cage of filth?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཁ་དོག་ལེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་འདི་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཕྱིར་ཁོ་བོ་འདོད་པ་སྐྱེའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྤྲིན་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྤྲིན་མེད་པའི་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཁ་ཕྱེ་བ་སྟེ་རྒྱས་པར་བྱས་པའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་བཙོག་པའོ། །ཞེན་པ་ནི་སེམས་གང་དག་ཞེན་པའོ། །མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ནི་ལུས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟ་ན་སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི་པདྨ་གཞོན་ནུ་ལ་དེ་དག་ཚང་ན་དེ་སྤངས་ནས་ནི་མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི་མི་གཙང་བའི་གཟེབ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་འབྲས་དང་། བྱེད་ལས་དང་། དཔེས་མི་གཙང་བར་ངེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- བརྙས་ (contempt, scorn)\n- ཚིག་རྩུབ་ (harsh words)\n- སྨྲ་བ་ (to speak)\n- མི་སྙན་པ་ (unpleasant, disagreeable)\n- ལུས་ (body)\n- གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ at the end of lines 1 and 2 indicates a list\n- ན་ at the end of line 3 suggests a conditional clause\n\nEven if contempt and harsh words are spoken,\nAnd by those unpleasant words,\nThe body is not harmed,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of verbal abuse and its relationship to physical harm, a common theme in Buddhist teachings on non-violence and the nature of suffering.", - "translation": "Even if contempt and harsh words are spoken, And by those unpleasant words, The body is not harmed," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྤྲིན་བྲལ་ (cloudless), ཉི་ཟེར་ (sun rays), པདྨ་གཞོན་ནུ་ (young lotus), མི་གཙང་ (impure), ཞེན་པ་ (attachment), གཟེབ་ (trap/net)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- ནས་ (ablative particle)\n- ཀྱིས་ (agentive particle)\n- ལ་ (locative particle)\n\n\nAbandoning the young lotus\nOpened by the rays of the cloudless sun,\nWhy, with a mind attached to the impure,\nDo you delight in the net of impurity?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse uses a metaphor contrasting the pure lotus with impurity, likely referring to the choice between spiritual pursuits and worldly attachments.\n- མི་གཙང་ (impure) is a common Buddhist term often referring to the unclean nature of the physical body or worldly phenomena.", + "translation": "Abandoning the young lotus\nOpened by the rays of the cloudless sun,\nWhy, with a mind attached to the impure,\nDo you delight in the net of impurity?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if one speaks with contempt, harsh words,\nAnd unpleasant speech,\nIt does not harm the body.\n", - "translation": "Even if one speaks with contempt, harsh words,\nAnd unpleasant speech,\nIt does not harm the body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི། །པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི། །མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅི་ཕྱིར་དགའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving abandoned the young lotus\nOpened by the sunbeams free of clouds,\nWhy, with a mind attached to impurity,\nDo you delight in the net of impurity?\n", + "translation": "Having abandoned the young lotus\nOpened by the sunbeams free of clouds,\nWhy, with a mind attached to impurity,\nDo you delight in the net of impurity?" } } }, "529": { - "source": "སེམས་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཁྲོ།།", - "target_gt": "What reason do you have, O mind, for your resentment?", + "source": "ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། །", + "target_gt": "If you have no desire to touch A place befouled by excrement, Why would you want to touch the body Out of which it originates?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་བས་གོས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པ་མི་བྱེད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ས་ཕྱོགས་ཞེས་ཏེ། གང་ལས་ཏེ་ལུས་ལས་སོ། །དེ་ནི་སྟེ་མི་གཙང་བའོ། །བྱུང་བ་ནི་ལུས་དེའོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་ལ་ཆགས་པ་སྨད་པའོ། །དང་པོ་ལ་མི་གཙང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི། ས་ཕྱོགས་བཤང་གཅི་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་དག་གིས་བསྒོས་པ་ལའང་གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བའི་ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), ཅིའི་ཕྱིར་ (why), རབ་ཏུ་ (very, extremely), ཁྲོ་ (anger, to be angry)\n\nGrammatical structure:\n- སེམས་ཁྱོད་ is a vocative address to the mind\n- ཅིའི་ཕྱིར་ is an interrogative phrase meaning \"why\"\n- རབ་ཏུ་ intensifies the verb\n- ཁྲོ་ is the verb stem for \"to be angry\"\n\nMind, why are you so extremely angry?\n\nNote: This line is likely from a text addressing the nature of mind and emotions in Tibetan Buddhist practice. The direct address to the mind (སེམས་) is a common rhetorical device in contemplative literature.", - "translation": "Mind, why are you so extremely angry?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nས་ཕྱོགས་(ground/place), མི་གཙང་(impure/unclean), གོས་པ་(stained/polluted), རེག་(touch), ལུས་(body)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"if...then\" construction\n- གང་ལས་...བྱུང་བ་: \"from which...arose\" relative clause\n\n\nIf you do not wish to touch\nA place on the ground stained with impurity,\nHow do you desire to touch the body\nFrom which that [impurity] arose?\n\n\nNote: This verse uses a rhetorical question to challenge attachment to the body, pointing out its inherent impurity from a Buddhist perspective.", + "translation": "If you do not wish to touch\nA place on the ground stained with impurity,\nHow do you desire to touch the body\nFrom which that [impurity] arose?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nMind, why are you so angry?", - "translation": "Mind, why are you so angry?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ། །གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན། །གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི། །ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf you do not wish to touch\nA place defiled by impurities,\nHow can you desire to touch\nThe body from which they came?\n", + "translation": "If you do not wish to touch\nA place defiled by impurities,\nHow can you desire to touch\nThe body from which they came?" } } }, "530": { - "source": "གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ།། དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ།། བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན།། བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད།།", - "target_gt": "The enmity that others show me, Since in this or future lives It cannot actually devour me, Why should I be so averse to it?", + "source": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །", + "target_gt": "If you have no desire for the unclean, why do you embrace another? They arose from an unclean field, and their seed was produced by that.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མི་གཙང་བའི་གཞི་དེ་ཁོག་སྨད་ནས་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་མི་གཙང་བའི་ས་བོན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའོ།", + "commentary_2": "འབྲས་བུ་ཡིན་པ་ནི། གལ་ཏེ་མི་གཙང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་ན་མི་གཙང་བའི་ཞིང་མའི་མངལ་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་མི་གཙང་བ་དེ་ཡི་ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་དང་གསོ་བྱེད་མས་ཟོས་པའི་ཟས་སོགས་ཏེ་མི་གཙང་བ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ལུས་གཞན་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གཞན་དག་བདག་ལ་མི་དགའ་བ།།\nKey terms: གཞན་དག་ (others), བདག་ (self/I), མི་དགའ་བ་ (dislike/aversion)\n\nOthers who dislike me,\n\n2. དེས་ནི་ཚེ་འདིའམ་ཚེ་གཞན་ལ།།\nKey terms: དེས་ (by that), ཚེ་འདི་ (this life), ཚེ་གཞན་ (other life)\nNote: འམ་ is a disjunctive particle meaning \"or\"\n\nIf in this life or another life,\n\n3. བདག་ལ་ཟ་བར་མི་བྱེད་ན།།\nKey terms: བདག་ (self/I), ཟ་བ་ (to eat/consume), མི་བྱེད་ (do not do)\nNote: ན་ is a conditional particle\n\nThey do not [actually] consume me,\n\n4. བདག་ནི་ཅི་ཕྱིར་དེ་མི་འདོད།།\nKey terms: བདག་ (self/I), ཅི་ཕྱིར་ (why), མི་འདོད་ (do not desire/want)\n\nThen why should I not desire [their dislike]?\n\nThis verse appears to be a contemplation on the nature of aversion and its ultimate lack of real harm, encouraging a shift in perspective towards those who dislike oneself.", - "translation": "Others who dislike me, If in this life or another life, They do not [actually] consume me, Then why should I not desire [their dislike]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), ཆགས་མེད་ (without attachment), ས་བོན་ (seed), བསྐྱེད་ (generate/produce), པང་དུ་འཁྱུད་ (embrace in lap)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན (if...then) conditional structure\n- གྱུར་ཅིང་ (past tense connector)\n- ཅི་ཕྱིར (rhetorical question marker: \"why?\")\n\n\nIf you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap another\nWho arose from an impure field,\nAnd was produced by its seed?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the contradiction in being attached to another person's body while claiming to be free from attachment to impurity. It uses the imagery of agricultural fields and seeds to emphasize the impure origins of the body.", + "translation": "If you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap another\nWho arose from an impure field,\nAnd was produced by its seed?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf others who dislike me\nDo not harm me in this life or the next,\nWhy should I not wish for their happiness?\n", - "translation": "If others who dislike me\nDo not harm me in this life or the next,\nWhy should I not wish for their happiness?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན། །མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ། །གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you are not attached to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother who was born from an impure field,\nAnd whose seed produced that impurity?\n", + "translation": "If you are not attached to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother who was born from an impure field,\nAnd whose seed produced that impurity?" } } }, "531": { - "source": "རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར།། གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན།།", - "target_gt": "Perhaps I turn from it because It hinders me from having what I want.", + "source": "མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "You do not want the unclean worms born from filth, even though they're tiny, and yet you want what's born from filth, a body of plentiful filth by nature.", + "commentary_1": " །མི་གཙང་བ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ་ཉིད་མི་གཙང་བའོ། །སྲིན་ཞེས་པ་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོའོ། །འདོད་མི་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་མི་འདོད་པའོ། །མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ཁོག་པའོ། །ལུས་ནི་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སོ། །", + "commentary_2": "མི་གཙང་བ་བཤང་གཅི་ལས་བྱུང་བའི་མི་གཙང་བའི་སྲིན་འབུ་ཆུང་ངུ་ལའང་ཁྱོད་འདོད་པར་མི་བྱེད་ན་མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལས་སྐྱེས་པའང་ཅིའི་ཕྱིར་འདོད་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ (gain, attainment), བར་ཆད (obstacle), བྱེད་པ (to do, make), གལ་ཏེ (if), འདོད (desire, want)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ is a genitive/attributive particle\n- ན is a conditional particle\n\nIf I do not desire this [practice] because it creates obstacles to [worldly] gains,\n\nTechnical note: This line appears to be discussing the potential aversion to spiritual practice due to perceived interference with worldly attainments. The term རྙེད་པ (nyedpa) often refers to material gains or acquisitions in Buddhist contexts.", - "translation": "If I do not desire this [practice] because it creates obstacles to [worldly] gains," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), སྲིན་ (worm), འདོད་ (desire), ལུས་ (body), སྐྱེས་པ་ (man/male)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལས་ (ablative) indicating origin\n- Contrasting structure with ལ་ (to/for) and འང་ (also/even)\n- Genitive construction with གི་\n\n\nYou do not desire even a small worm\nBorn from impurity, which is impure,\nYet you desire a man born of impurity—\nThe body, whose nature is a mass of impurities.\n\n\nTechnical note: This verse employs a common Buddhist contemplation on the impurity of the body to counteract attachment and desire.", + "translation": "You do not desire even a small worm\nBorn from impurity, which is impure,\nYet you desire a man born of impurity—\nThe body, whose nature is a mass of impurities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf I do not desire this,\nIt is because it creates obstacles to attainment.", - "translation": "If I do not desire this,\nIt is because it creates obstacles to attainment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན། །ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ། །མི་གཙང་མང་གི་རང་བཞིན་ལུས། །མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom impurity arises impure worms,\nEven small ones you do not desire.\nYet the body, composed of many impurities,\nYou desire even though born from impurity.\n", + "translation": "From impurity arises impure worms,\nEven small ones you do not desire.\nYet the body, composed of many impurities,\nYou desire even though born from impurity." } } }, "532": { - "source": "བདག་གིས་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི།། སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས།།", - "target_gt": "But all my property I’ll leave behind, While sins will keep me steady company.", + "source": "ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "When you put some nice camphor and such Or even rice and vegetables Inside your mouth and spit it out, The ground is dirtied and polluted.", + "commentary_1": " ད་ནི་མི་གཙང་བ་ཉིད་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཁར་བླུགས་ནས་ཕྱིར་བོར་བའི་ས་ནི་ཕྱིར་བྱུང་ནས་བོར་བའི་སའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་འབྲས་ཆན་དག་དང་ཚོད་མའང་རུང་གཙང་མ་རྣམས་ཀྱང་ཁར་བཅུག་ནས་ཕྱིར་ཕྱུང་སྟེ་བོར་བ་ཡིས་ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་བྱེད་པའི་ལུས་ཉིད་ལྟ་ཅི་སྨྲོས། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (I, self), རྙེད་པ་ (attainments, gains), འདོར་ (abandon, discard), སྡིག་པ་ (negative actions, sins), བརྟན་པར་ (firmly, steadily), གནས་ (remain, abide)\n\nGrammatical notes:\n- འདིར་ is a locative particle meaning \"here\"\n- གྱི་ is a genitive particle used here as a clause connector\n- དག་ is a plural marker\n- ནི་ is a topic marker\n\nI will abandon these attainments here;\nThe negative actions, however, firmly remain.\n\nTechnical note: སྡིག་པ་ (negative actions) is a key Buddhist concept often translated as \"sins\" but more accurately refers to actions that lead to negative karmic results.", - "translation": "I will abandon these attainments here; The negative actions, however, firmly remain." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nག་པུར་ (camphor), ཡིད་འོང་ (pleasant), འབྲས་ཆན་ (cooked rice), ཚོད་མ་ (vegetable dish), ཁར་བཅུག་ (put in mouth), ཕྱིར་ཕྱུང་ (spit out), བོར་བ་ (discard), མི་གཙང་ (impure), བཙོག་པ་ (dirty)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- དག་གམ་...འང་རུང་ is a construction meaning \"either...or\"\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n\n\nCamphor and other pleasant [substances],\nEither cooked rice or even vegetable dishes,\nWhen put in the mouth, spit out, and discarded,\nEven the ground becomes impure and dirty.\n\n\nThis verse appears to be discussing how even pleasant or pure substances become impure once they've been in one's mouth and discarded, emphasizing the transformative nature of contact and the Buddhist concept of impurity.", + "translation": "Camphor and other pleasant [substances],\nEither cooked rice or even vegetable dishes,\nWhen put in the mouth, spit out, and discarded,\nEven the ground becomes impure and dirty." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI abandon these worldly gains here,\nWhile sins remain firmly established.\n", - "translation": "I abandon these worldly gains here,\nWhile sins remain firmly established." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ག་པུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་། །འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་། །ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས ། །ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nCamphor and other pleasant fragrances,\nOr cooked rice or vegetables,\nWhen put in the mouth, taken out and discarded,\nEven the ground becomes impure and defiled.\n", + "translation": "Camphor and other pleasant fragrances,\nOr cooked rice or vegetables,\nWhen put in the mouth, taken out and discarded,\nEven the ground becomes impure and defiled." } } }, "533": { - "source": "བདག་ནི་དེང་ཉིད་ཤི་ཡང་བླའི།། ལོག་འཚོས་ཡུན་རིང་གསོན་མི་རུང་།།", - "target_gt": "Better far for me to die today, Than live a long and evil life.", + "source": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །", + "target_gt": "If even though it's evident, you doubt that this is so unclean, then look at other, fetid bodies discarded in the charnel grounds.", + "commentary_1": " ཐེ་ཚོམ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་ཆེས་ན་ཞེས་པའོ་དེ་ལྟར་ན་མི་གཙང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣགས་པ་དང་རུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འབད་པས་བལྟ་བར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ལུས་མི་གཙང་བ་འདི་འདྲ་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་མོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་ད་དུང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ན། དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས་མི་གཙང་བ་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), དེང་ཉིད་(today/now), ཤི་(die), བླའི་(better/preferable)\nལོག་འཚོས་(wrong livelihood), ཡུན་རིང་(long time), གསོན་(live), མི་རུང་(not suitable/improper)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ particle indicates contrast or emphasis\n- འི་ genitive particle connecting བླ (better) to the preceding clause\n\nEven if I die today, it is better;\nIt is not proper to live for a long time by wrong livelihood.\n\nTechnical note: ལོག་འཚོས་ (wrong livelihood) is a key Buddhist ethical concept, referring to ways of making a living that violate moral precepts.", - "translation": "Even if I die today, it is better; It is not proper to live for a long time by wrong livelihood." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), མངོན་སུམ་ (evident), ཐེ་ཚོམ་ (doubt), དུར་ཁྲོད་ (charnel ground), བོར་བ་ (discarded)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། : \"If...then\" construction\n- ཀྱང་ : concessive particle \"even though\"\n- དག་ཏུ་ : locative particle\n- གྱིས་ : imperative particle\n\n\nIf you doubt even when such impurity\nIs evident before your very eyes,\nThen go and look at other impure forms—\nThe corpses discarded in charnel grounds.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing contemplation on the impurity of the body, a common meditation practice in Tibetan Buddhism.", + "translation": "If you doubt even when such impurity\nIs evident before your very eyes,\nThen go and look at other impure forms—\nThe corpses discarded in charnel grounds." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIt is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood.\n", - "translation": "It is better for me to die today\nThan to live long through wrong livelihood." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ། །མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན། །དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས། །མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you still have doubts about this impurity,\nEven when it is directly apparent,\nGo look at other impure bodies\nThat have been discarded in charnel grounds.\n", + "translation": "If you still have doubts about this impurity,\nEven when it is directly apparent,\nGo look at other impure bodies\nThat have been discarded in charnel grounds." } } }, "534": { - "source": "བདག་ལྟ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཀྱང་།། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་ཡིན།།", - "target_gt": "However long the days of those like me, The pain of dying will be all the same.", + "source": "གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "And when the skin is flayed from it, You know you will be terrified, And yet how is it you are still Attracted to the very same thing?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞེས་པ་ལྡོག་པ་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་པགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་བལྟས་ཏེ་བརྟགས་པས་གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་སྟེ་བཤུས་པ་ན་དེ་མཐོང་བ་རྣམས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བར་ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ་ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་ཅི་ཕྱིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ལྟ་(view of self), ཡུན་རིང་(long time), གནས་(remain/abide), འཆི་བ་(death), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ཀྱང་ is a concessive conjunction, meaning \"although\" or \"even if\"\n- དེ་ཉིད་ཡིན is an equative construction, emphasizing \"is precisely that\"\n\nAlthough the view of self may remain for a long time,\nIt is precisely that [which becomes] the suffering of death.\n\nTechnical note: བདག་ལྟ་ (view of self) is a fundamental concept in Buddhist philosophy, referring to the mistaken belief in an inherently existing self, which is considered the root of suffering.", - "translation": "Although the view of self may remain for a long time, It is precisely that [which becomes] the suffering of death." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཔགས་པ་ (skin), ཁ་ཕྱེ་ (open/reveal), འཇིགས་པ་ (fear), སྐྱེ་ (arise), ཤེས་ (know), དགའ་བ་ (joy/delight)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལས་...ན། (when/if from which...)\n- ...ཀྱང་ (although)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- ཕྱིར་ཞིང་ (again and again)\n\n\nWhen the skin is peeled away,\nAlthough one knows great fear will arise,\nHow is it that towards that very thing,\nJoy arises again and again?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of certain spiritual practices or realizations, where what initially seems frightening can become a source of joy through deeper understanding or repeated exposure.", + "translation": "When the skin is peeled away,\nAlthough one knows great fear will arise,\nHow is it that towards that very thing,\nJoy arises again and again?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough the view of self may endure for a long time,\nIt is itself the suffering of death.\n", - "translation": "Though the view of self may endure for a long time,\nIt is itself the suffering of death." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན། །འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར། །ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ། །ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one knows that great fear arises\nWhen the skin's surface is opened,\nHow is it that again and again\nDelight arises towards that very thing?\n", + "translation": "Though one knows that great fear arises\nWhen the skin's surface is opened,\nHow is it that again and again\nDelight arises towards that very thing?" } } }, "535": { - "source": "རྨི་ལམ་ལོ་བརྒྱར་བདེ་མྱོང་ནས།། སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་དང་།།", - "target_gt": "One man dreams he lives a hundred years Of happiness, but then he wakes.", + "source": "ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "The fragrance applied to the body is nothing else but sandalwood and such. Why does the scent of something else allure you to someone else?", + "commentary_1": " ཙན་དན་ལ་སོགས་པས་བྱི་དོར་བྱས་པའི་ལུས་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་དགའ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐུས་པ་ནི་ལེགས་པར་བྱུགས་པའོ། །དྲི་སྟེ་དྲི་གདང་ཞིང་སང་བག་ཅན་དེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ནི་ལུས་ལས་མ་ཡིན་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ལུས་ལ་ཆགས་པར་མི་རིགས་པ་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་ཆགས་གནས་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་དགའ་བར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཙནྡན་ལ་སོགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཡོད་པས་ལུས་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་ཙནྡན་སོགས་ཀྱི་ཡིན་གྱི་གཞན་ལུས་ཉིད་ཀྱི་མིན་པས་ན་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་ (dream), ལོ་བརྒྱ་ (hundred years), བདེ་ (happiness/bliss), མྱོང་ (experience), སད་པ་ (awaken)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates completed action\n- གང་ཡིན་དང་ is a conjunction meaning \"and that which is\"\n\nHaving experienced happiness in a dream for a hundred years, and that which is awakening,\n\nNote: This verse appears to be comparing the experience of prolonged happiness in a dream state to the act of awakening, possibly as a metaphor for spiritual realization or the illusory nature of worldly experiences.", - "translation": "Having experienced happiness in a dream for a hundred years, and that which is awakening," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), དྲི་ (scent/fragrance), ཙནྡན་ (sandalwood), ཆགས་པ་ (attachment/desire)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གཞན་ (other) repeatedly for contrast\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ (for what reason) as a rhetorical question structure\n\n\nThe scent applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else.\nWhy then does one become attached\nTo others due to that scent of others?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of attachment and how it arises based on superficial qualities like scent, which are not inherent to the person.", + "translation": "The scent applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else.\nWhy then does one become attached\nTo others due to that scent of others?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAfter experiencing a hundred years of happiness in a dream,\nOne who has awakened [from that dream]...\n", - "translation": "After experiencing a hundred years of happiness in a dream,\nOne who has awakened [from that dream]..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་། །ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe scent applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else.\nWhy then does one become attached\nTo others due to that scent of others?\n", + "translation": "The scent applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else.\nWhy then does one become attached\nTo others due to that scent of others?" } } }, "536": { - "source": "གཞན་ཞིག་ཡུད་ཙམ་བདེ་མྱོང་ནས།། སད་པར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ།།", - "target_gt": "Another dreams an instant’s joy, But then he likewise wakes.", + "source": "གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །", + "target_gt": "If it naturally smells foul, is it not best to not be attracted to this? Why do the worldly, pointlessly burning, apply sweet fragrances to it?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་དྲི་འདི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལ་མ་ཆགས་པ་སྟེ་ཞེན་པར་མ་གྱུར་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་ལེགས་པ་དགེ་བ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མེད་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའོ། །", + "commentary_2": "གལ་དེ་དྲི་ལ་ཆགས་ན་ལུས་འདི་རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་ང་བས་འདི་ལ་མ་ཆགས་ན་ལེགས་པ་མིན་ནམ། འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་པ་ལ་སྲེད་པ་དག་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ཞིག་ (someone else), ཡུད་ཙམ་ (brief moment), བདེ་མྱོང་ (experience happiness), སད་པར་གྱུར་པ་ (to awaken/become aware)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates a sequential action\n- གང་ཡིན་པ་ is a nominalizing construction, often translated as \"that which is\"\n\nThat which is someone else who, having experienced happiness for a brief moment, becomes awakened,\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a temporary state of happiness followed by an awakening or realization, possibly in the context of dream-like experiences or meditative states.", - "translation": "That which is someone else who, having experienced happiness for a brief moment, becomes awakened," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརང་བཞིན་ (nature), དྲི་ང་བ (foul-smelling), མ་ཆགས་ (non-attachment), འཇིག་རྟེན་ (world), སྲེག་པ (burning), དྲི་ཞིམ་ (fragrant)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ནམ་ structure for rhetorical question\n- ཇི་སྟེ introducing another rhetorical question\n\n\nIf by nature it is foul-smelling,\nIs it not better to be unattached to this?\nHow could those who pointlessly burn the world\nApply fragrance to that?\n\nTechnical note: This verse appears to be using rhetorical questions to critique attachment to worldly concerns, employing olfactory metaphors to contrast the inherent nature of things with artificial attempts to make them appealing.", + "translation": "If by nature it is foul-smelling,\nIs it not better to be unattached to this?\nHow could those who pointlessly burn the world\nApply fragrance to that?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which briefly experiences happiness,\nThen awakens to reality\n", - "translation": "That which briefly experiences happiness,\nThen awakens to reality" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས། །འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ། །འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེག་པ་དག །ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf it is foul-smelling by nature,\nIsn't it better not to be attached to this?\nThose who pointlessly burn worldly things,\nWhy do they perfume them with fragrance?\n", + "translation": "If it is foul-smelling by nature,\nIsn't it better not to be attached to this?\nThose who pointlessly burn worldly things,\nWhy do they perfume them with fragrance?" } } }, "537": { - "source": "སད་པ་དེ་དག་གཉིས་ཀ་ལའང་།། བདེ་བ་དེ་ནི་ཕྱིར་འོང་མེད།།", - "target_gt": "And when they wake, the happiness of both Is finished, never to return.", + "source": "འོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ནི། །ལུས་ལ་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "If that sweet scent is sandalwood, What is it here the body emits? Why would you be attracted to someone Because of something else's scent?", + "commentary_1": " དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྟེ་ཙན་དན་ནོ། །དྲི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཙན་དན་གྱི་དྲི་ངད་ཀྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "འོན་ཏེ་རང་བཞིན་ནི་མིན་ཡང་བསྐུས་པ་སྟེ་དྲི་ཞིམ་པོར་འགྱུར་བས་དེ་ལ་ཆགས་སོ་ཞེ་ན། དྲི་ཞིམ་པོ་དེ་ནི་ཙནྡན་གྱི་ཡིན་ན་ལུས་ཉིད་ལས་འདིར་ནི་དྲི་ཞིམ་པོ་ཅི་ཞིག་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་སྟེ་མི་འབྱུང་བས་གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསད་པ་ (awakened/woken up), གཉིས་ཀ་ (both), བདེ་བ་ (bliss/happiness), ཕྱིར་འོང་མེད (non-returning)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ indicates plural\n- ལའང་ is a particle meaning \"also\" or \"even\"\n- དེ་ནི་ emphasizes \"that\" bliss\n- མེད is a negation particle\n\nFor both of those who are awakened,\nThat bliss is non-returning.\n\nTechnical note: ཕྱིར་འོང་མེད (non-returning) is likely a reference to the Buddhist concept of anāgāmin, the third of four stages of enlightenment.", - "translation": "For both of those who are awakened, That bliss is non-returning." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ནི། །ལུས་ལ་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདྲི་ཞིམ་(fragrant scent), ཙནྡན་(sandalwood), ལུས་(body), དྲི་(scent), ཆགས་པ་(attachment)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཞིག་བྱུང་ - interrogative construction\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ - \"for what reason\"\n\n\nHowever, what has happened here to the fragrant sandalwood scent on the body? For what reason does one become attached to others due to the scent of others?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of attachment based on sensory experiences, particularly scent.", + "translation": "However, what has happened here to the fragrant sandalwood scent on the body? For what reason does one become attached to others due to the scent of others?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor both those who are awake,\nThat happiness does not return again.\n", - "translation": "For both those who are awake,\nThat happiness does not return again." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ནི། །ལུས་ལ་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱུང་། །གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, what has happened here to the fragrant sandalwood on the body?\nWhy does one become attached to others due to the scent of others?\n", + "translation": "However, what has happened here to the fragrant sandalwood on the body?\nWhy does one become attached to others due to the scent of others?" } } }, "538": { - "source": "ཚེ་རིང་ཚེ་ཐུང་གཉིས་ཀ་ཡང་།། འཆི་བའི་དུས་ན་དེ་འདྲར་ཟད།།", - "target_gt": "Likewise, when the hour of death comes round, Our lives are over, whether brief or long.", + "source": "གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །", + "target_gt": "If the body naturally has long hair and nails, stained whitish teeth, and reeks, besmeared with grimy muck, if naked, it is terrifying.", + "commentary_1": " འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ལུས་ལ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ནི་དོན་མེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་འདི་མ་བཅོས་ན་སྐྲ་སེན་ཤིན་ཏུ་རིང་བ་དང་། སོ་སྐྱ་བོ་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང་། དྲི་མའི་འདམ་གྱིས་བསྒོས་པ་གཅེར་བུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཉིད་ཡིན་ན་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཚེ་རིང་ (long life), ཚེ་ཐུང་ (short life), འཆི་བ (death), དུས་ (time)\n\nGrammatical notes:\n- གཉིས་ཀ་ (both)\n- ཡང་ (also, even)\n- དེ་འདྲར་ (in that way, like that)\n- ཟད (to be exhausted, to come to an end)\n\nBoth long life and short life\nAt the time of death, [they] are exhausted in the same way.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་), highlighting that regardless of lifespan, all beings face death equally.", - "translation": "Both long life and short life At the time of death, [they] are exhausted in the same way." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྐྲ་སེན་ (hair and nails), སོ་སྐྱ་ (gray teeth), དྲི་ (smell), འདམ་ (mud), ལུས་ (body), གཅེར་བུ་ (naked)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། structure indicating a conditional statement\n- བསྒོས་པས: instrumental case, indicating cause\n\n\nIf, due to long hair and nails,\nGray teeth with odor, and the smell of mud\nSmearing [the body], the nature of the body\nIs frightening when naked,\n\n\nTechnical note: This verse is likely part of a longer contemplation on the nature of the body, possibly related to meditations on impurity or impermanence in Buddhist practice.", + "translation": "If, due to long hair and nails,\nGray teeth with odor, and the smell of mud\nSmearing [the body], the nature of the body\nIs frightening when naked," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether life is long or short,\nAt the time of death, it ends just the same.\n", - "translation": "Whether life is long or short,\nAt the time of death, it ends just the same." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་། །སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས། །བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one's hair and nails are long,\nTeeth are gray and smelling of mud,\nThe body's natural state,\nWhen naked, is frightful indeed.\n", + "translation": "If one's hair and nails are long,\nTeeth are gray and smelling of mud,\nThe body's natural state,\nWhen naked, is frightful indeed." } } }, "539": { - "source": "རྙེད་པ་མང་པོ་ཐོབ་གྱུར་ཏེ།། ཡུན་རིང་དུས་སུ་བདེ་སྤྱད་ཀྱང་།། ཆོམ་པོས་འཕྲོགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ།། སྒྲེན་མོ་ལག་པ་སྟོང་པར་འགྲོ།།", - "target_gt": "Though we be rich in worldly goods, Delighting in our wealth for many years, Despoiled and stripped as though by thieves, We must go naked and with empty hands.", + "source": "རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །", + "target_gt": "Why do you toil to polish up what's like a sword that injures you? Those crazed by efforts of self-delusion have set the entire earth in turmoil.", + "commentary_1": " རང་ལ་གནོད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ངན་འགྲོར་གཏོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། མཚོན་གྱིས་གཅོད་པ་བཞིན་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །མང་པོ་ཅི་སྨྲ་སྟོན་པ་སྟེ། ས་རྣམས་ཁེངས་སོ་ཞེས་བྱའོ། །", + "commentary_2": "རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་ལ་བྱི་དོར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་འབད་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། གསུམ་པ་ནི། ཀྱེ་མ་བདག་གི་ལུས་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་དེའི་བྱི་དོར་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་པའི་འབད་པ་ཡིས་ཉོན་མོངས་པས་སྨྱོས་པས་ས་སྟེང་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས་ཤིང་ཁྱབ་པར་གྱུར་ཏོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nརྙེད་པ་(gain, acquisition), མང་པོ་(many), ཐོབ་(obtain), གྱུར་(become)\n\nThough one obtains many gains,\n\nLine 2:\nཡུན་རིང་(long time), དུས་སུ་(for a period), བདེ་(happiness), སྤྱད་(enjoy)\n\nAnd enjoys happiness for a long time,\n\nLine 3:\nཆོམ་པོས་(by robbers), འཕྲོགས་པ་(robbed), ཇི་བཞིན་དུ་(just like)\n\nJust as [if] robbed by thieves,\n\nLine 4:\nསྒྲེན་མོ་(naked), ལག་པ་(hand), སྟོང་པར་(empty), འགྲོ་(go)\n\nOne goes naked, with empty hands.\n\nTechnical note: This verse illustrates the impermanence of worldly gains and pleasures, a key concept in Buddhist philosophy.", - "translation": "Though one obtains many gains, And enjoys happiness for a long time, Just as [if] robbed by thieves, One goes naked, with empty hands." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགནོད་པ (harm), མཚོན (weapon), བྱི་དོར (polish/clean), རྨོངས་པ (delusion/ignorance), སྨྱོས་པ (madness)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ: comparative particle \"like\"\n- ཅི་ཕྱིར: interrogative \"why\"\n- ཀུན་ཏུ: adverbial particle \"completely\"\n\n\nLike a weapon that harms oneself,\nWhy exert effort to polish it?\nThrough the effort of delusion towards myself,\nThis madman completely disturbs the earth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility and danger of cultivating ego or self-cherishing, comparing it to polishing a weapon that will only harm oneself. The \"madman\" likely refers to the deluded mind or ego.", + "translation": "Like a weapon that harms oneself,\nWhy exert effort to polish it?\nThrough the effort of delusion towards myself,\nThis madman completely disturbs the earth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one may obtain many possessions\nAnd enjoy happiness for a long time,\nLike being robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed.\n", - "translation": "Though one may obtain many possessions\nAnd enjoy happiness for a long time,\nLike being robbed by a thief,\nOne goes naked and empty-handed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ། །དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད། །བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས། །སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhy do you groom and adorn yourself\nLike a weapon that harms you?\nThrough ignorant efforts toward the self,\nThe madman disturbs this entire world.\n", + "translation": "Why do you groom and adorn yourself\nLike a weapon that harms you?\nThrough ignorant efforts toward the self,\nThe madman disturbs this entire world." } } }, "540": { - "source": "གལ་ཏེ་རྙེད་པས་གསོན་གྱུར་ན།། སྡིག་ཟད་བསོད་ནམས་བྱ་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "Perhaps we’ll claim that by our wealth we live, And living, gather merit, dissipating evil.", + "source": "རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །", + "target_gt": "If seeing only skeletons in charnel grounds repulses you, can you like charnel towns that teem with animated skeletons?", + "commentary_1": " དེ་བཞིན་འདི་ལྟར་རུས་གོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཡིད་བྱུང་བ་ནི་འཇིགས་པའོ། །གཡོ་བ་ནི་རུས་གོང་ངོ་། །ཁྱབ་པ་ནི་ཁེངས་པའོ། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་གྲོང་ཉིད་དུར་ཁྲོད་དང་འདྲ་བས་ན་དུར་ཁྲོད་དོ། །", + "commentary_2": "དེ་དག་གིས་ཀྱང་རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། དེ་དག་ཀུན་སློང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི་གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- གལ་ཏེ (if)\n- རྙེད་པ (gain, acquisition)\n- གསོན (to live, survive)\n- སྡིག་ཟད (exhaustion of negative karma)\n- བསོད་ནམས (merit)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ན (conditional particle)\n- ཞེ་ན (quotative particle indicating a hypothetical statement or question)\n\nIf one were to survive by [means of] gain,\n[Should one then say,] \"I will exhaust negative karma and perform meritorious deeds\"?\n\nTechnical note: སྡིག་ཟད (exhaustion of negative karma) is a key concept in Tibetan Buddhism, referring to the elimination of negative actions and their results.", - "translation": "If one were to survive by [means of] gain, [Should one then say,] \"I will exhaust negative karma and perform meritorious deeds\"?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརུས་གོང་ (skeleton), དུར་ཁྲོད་ (charnel ground), ཡིད་འབྱུང་ (disenchantment), གཡོ་བ་ (moving), གྲོང་ (village/town)\n\nGrammatical notes:\n- འབའ་ཞིག་ indicates \"only\" or \"merely\"\n- ནས་ནི་ shows a causal relationship\n- གིས་ཁྱབ་པའི་ means \"pervaded by\" or \"filled with\"\n\n\nWhen seeing merely a skeleton,\nYou feel disenchantment in the charnel ground.\nYet do you delight in the village charnel ground,\nFilled with moving skeletons?\n\n\nTechnical note: This verse uses the imagery of skeletons and charnel grounds, common in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence and death, to draw a comparison between literal corpses and living beings (metaphorical \"moving skeletons\").", + "translation": "When seeing merely a skeleton,\nYou feel disenchantment in the charnel ground.\nYet do you delight in the village charnel ground,\nFilled with moving skeletons?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one survives by obtaining [wealth],\nShould one exhaust sins and perform virtuous deeds?\n", - "translation": "If one survives by obtaining [wealth],\nShould one exhaust sins and perform virtuous deeds?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི། །དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན། །གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི། །གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen seeing only bare bones,\nOne feels revulsion at the charnel ground.\nYet do you delight in the village charnel ground,\nFilled with moving skeletons?\n", + "translation": "When seeing only bare bones,\nOne feels revulsion at the charnel ground.\nYet do you delight in the village charnel ground,\nFilled with moving skeletons?" } } }, "541": { - "source": "རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཁྲོས་གྱུར་ན།། བསོད་ནམས་ཟད་སྡིག་མི་འགྱུར་རམ།།", - "target_gt": "But if we are aggressive for the sake of profit, Won’t our gains be evil, all our merits lost?", + "source": "དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "That which is in this way unclean Cannot be got without a cost— Exhaustion from earning for its sake And wounds in hells and other realms.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་འདས་མ་ཐག་ཏུ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་པོའོ། །དོན་དེ་ལུས་པོའི་དོན་དུའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་ཟས་ནོར་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་རྒྱུས་གནོད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་བའི་བུད་མེད་དེ་ཡང་རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེའི་དོན་དུ་ནོར་སྒྲུབ་པས་འདིར་ཡང་ཤ་ཐང་ཆད་པ་དང་ཕྱི་མར་ཡང་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ (gain, acquisition), ཁྲོས་ (anger, wrath), བསོད་ནམས་ (merit), ཟད་ (exhaust, deplete), སྡིག་ (sin, negativity)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ indicates purpose (\"for the sake of\")\n- གྱུར་ན is a conditional particle (\"if\")\n- མི་འགྱུར་རམ is a rhetorical question particle (\"won't it become?\")\n\nIf one becomes angry for the sake of gain,\nWon't [one's] merit be exhausted and sin increase?\n\nTechnical note: This verse discusses the karmic consequences of anger motivated by material gain, emphasizing the depletion of merit (བསོད་ནམས་) and accumulation of negativity (སྡིག་).", - "translation": "If one becomes angry for the sake of gain, Won't [one's] merit be exhausted and sin increase?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), རིན་མེད་པ (without value/price), ཤ་ཐང་ (exhaustion), དམྱལ་ (hell)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...དེ་ construction indicating \"that which is...\"\n- རྙེད་ negative form with མི་\n- བསྒྲུབས་པས་ indicating causation \"due to accomplishing\"\n\n\nThat which has thus become impure,\nIs not obtained without a price.\nDue to accomplishing its purpose, exhaustion\nAnd harm of hell and so forth will result.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the consequences of pursuing impure or worldly aims, emphasizing the high cost and negative karmic results of such pursuits.", + "translation": "That which has thus become impure,\nIs not obtained without a price.\nDue to accomplishing its purpose, exhaustion\nAnd harm of hell and so forth will result." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one becomes angry for the sake of gain,\nDoes not merit exhaust and non-virtue increase?\n", - "translation": "If one becomes angry for the sake of gain,\nDoes not merit exhaust and non-virtue increase?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེ། །རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ། །དེ་དོན་བསྒྲུབས་པས་ཤ་ཐང་དང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, that which has become impure\nCannot be obtained without a price.\nBy striving to acquire it,\nOne becomes exhausted and suffers harm like hell.\n", + "translation": "Thus, that which has become impure\nCannot be obtained without a price.\nBy striving to acquire it,\nOne becomes exhausted and suffers harm like hell." } } }, "542": { - "source": "གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ།། དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན།། སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི།། གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "And if the aim for which we live Is thereby wasted and undone, What use is there in living thus, When evil is the only consequence?", + "source": "བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "Children aren't able to earn money. In youth, how is this happiness? You use your life up gathering wealth. When old, what good are your desires?", + "commentary_1": " དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་སྟེ། དྲོད་ཚད་མེད་པ་རྣམས་སོ། །ཅི་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་ཉིད་སྤྱད་པའི་སྐབས་མེད་པ་དང་། ཉེས་པ་གཞན་དང་འབྲེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྱིས་པའི་དུས་སུ་བུད་མེད་རྙེད་པའི་རྒྱུ་ནོར་སྤེལ་བར་མི་ནུས་པས་དར་ལ་བབ་པ་ན་དེ་མི་རྙེད་པས་དེས་ཅི་བདེ། དེ་ནས་ནོར་གསོག་པའི་བར་ལ་ཚེ་གཏུགས་པར་འགྱུར་ན་རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- དོན་དུ་ (for the sake of)\n- གསོན་པ (life, living)\n- ཉམས་ (degenerate, decline)\n- སྡིག་པ་ (negative actions, sins)\n- འབའ་ཞིག་ (only, merely)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན (if...then) conditional structure\n- ཅི་ཞིག་བྱ (rhetorical question marker)\n\nFor the sake of which I live,\nIf that very [purpose] were to degenerate,\nWhat use is a life\nThat merely commits negative actions?\n\nTechnical notes:\n- The verse uses a rhetorical structure to emphasize the importance of living with purpose and avoiding negative actions.\n- སྡིག་པ་ (negative actions) is a key Buddhist concept referring to non-virtuous deeds that lead to negative karma.", - "translation": "For the sake of which I live, If that very [purpose] were to degenerate, What use is a life That merely commits negative actions?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (child/youth), ནོར་ (wealth), དར་ལ་བབ་ (prime of life), ཚེ་གཏུགས་ (spend life), རྒས་ (old age)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particles\n- Rhetorical questions with ཅི་\n\n\nAs a child, one cannot increase wealth.\nWhen in the prime of life, what use is this [wealth]?\nIf one spends life accumulating riches,\nWhat can desires do when one is old?\n\n\nThis verse reflects on the futility of pursuing wealth at different stages of life, emphasizing the transient nature of material possessions and desires.", + "translation": "As a child, one cannot increase wealth.\nWhen in the prime of life, what use is this [wealth]?\nIf one spends life accumulating riches,\nWhat can desires do when one is old?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf the very purpose for which I live\nShould happen to decline,\nThen what use is this life\nThat only commits evil deeds?\n", - "translation": "If the very purpose for which I live\nShould happen to decline,\nThen what use is this life\nThat only commits evil deeds?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས། །དར་ལ་བབ་ན་འདི་ཅི་བདེ། །ནོར་སོགས་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན། །རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nA child cannot increase wealth;\nWhen reaching adulthood, what good is this?\nIf one spends life accumulating riches,\nWhat use is desire when old age comes?\n", + "translation": "A child cannot increase wealth;\nWhen reaching adulthood, what good is this?\nIf one spends life accumulating riches,\nWhat use is desire when old age comes?" } } }, "543": { - "source": "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཉམས་བྱེད་པས།། མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཁྲོ་ཞེ་ན།། གཞན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད་ལའང་ཁྱོད།། དེ་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "And if, when people slander us, We claim our anger is because they injure others, How is it we do not resent Their slander when it’s aimed at someone else?", + "source": "འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། །", + "target_gt": "Some passionate but humble folk, exhausted by a full day's work, return home only to lay down their worn-out bodies like a corpse.", + "commentary_1": " འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་དེ། ངན་པ་ཡང་དེ་ཡིན་པ་ན་འདོད་ལྡན་ངན་པའོ། །ཉིན་རངས་ཞེས་པ་ནི་ཉི་མ་རྒས་ཀྱི་བར་རོ། །", + "commentary_2": "ཡང་འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི་ཉིན་རངས་ལས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་དུབ་སྟེ་མཚན་མོ་ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས་རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་འགྱུར་བས་འདོད་པ་བསྟེན་པར་མི་ནུས་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), སེམས་ཅན་(sentient beings), ཉམས་བྱེད་པས་(harm, cause to deteriorate)\n\nIf, when sentient beings cause harm,\n\nLine 2:\nམི་སྙན་(unpleasant), སྨྲ་(speak), ཁྲོ་(anger), ཞེ་ན་(if that is so)\n\nYou become angry at [their] unpleasant speech,\n\nLine 3:\nགཞན་(others), ལ་(to), མི་སྙན་(unpleasant), བརྗོད་(speak)\n\nThen towards others who speak unpleasantly,\n\nLine 4:\nདེ་བཞིན་(likewise), ཅི་སྟེ་(why), ཁྲོ་(anger), མི་བྱེད་(not do)\n\nWhy do you likewise not become angry?\n\nKey grammatical notes:\n- The verse uses a conditional structure (གལ་ཏེ་...ཞེ་ན་) to set up a logical argument.\n- The final line uses a rhetorical question (ཅི་སྟེ་...མི་བྱེད་) to challenge the reader's inconsistency.\n\nThis verse appears to be discussing the inconsistency of anger towards others' speech while potentially engaging in similar behavior oneself.", - "translation": "If, when sentient beings cause harm, You become angry at [their] unpleasant speech, Then towards others who speak unpleasantly, Why do you likewise not become angry?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་(Desirous), ངན་པ་(Wicked), ཡོངས་དུབ་(Exhausted), ཆད་པ་(Worn out), རོ་(Corpse)\n\nGrammatical notes:\n- ཁ་ཅིག་ནི། : \"Some\" (topic marker)\n- ཉིན་རངས་ : \"All day long\"\n- ལས་ཀྱིས་ : Instrumental case, \"by work\"\n- འོངས་ནས་ : \"Having come\" (perfect tense)\n- འདྲ་བར་ : Comparative particle, \"like\"\n\n\nSome wicked, desirous people,\nCompletely exhausted by all-day work,\nHaving come home, their worn-out bodies\nLie down like corpses.\n\nTechnical note: This verse likely describes the futility of worldly pursuits and the exhaustion they bring, contrasting with the spiritual path.", + "translation": "Some wicked, desirous people,\nCompletely exhausted by all-day work,\nHaving come home, their worn-out bodies\nLie down like corpses." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you become angry at those\nWho speak harshly to sentient beings,\nWhy then do you not likewise\nBecome angry at yourself\nWhen you speak harshly to others?\n", - "translation": "If you become angry at those\nWho speak harshly to sentient beings,\nWhy then do you not likewise\nBecome angry at yourself\nWhen you speak harshly to others?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཉིན་རངས་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ། །ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས། །རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSome greedy, evil people,\nExhausted from a full day's work,\nReturn home with weary bodies,\nAnd lie down like corpses to sleep.\n", + "translation": "Some greedy, evil people,\nExhausted from a full day's work,\nReturn home with weary bodies,\nAnd lie down like corpses to sleep." } } }, "544": { - "source": "མ་དད་གཞན་ལ་རག་ལས་པས།། དད་པ་མེད་ལ་ཁྱོད་བཟོད་ན།།", - "target_gt": "And if we bear with this antipathy Because it’s due to other factors, Why are we impatient when they slander us?", + "source": "ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "Some go on long journeys, troubled and suffering from being far away. Though they wish to see their wives and children, they won't see them even for a whole year.", + "commentary_1": " བྱེས་བགྲོད་ཅེས་པ་ནི་རྗེ་དཔོན་གྱི་བཀས་ཡུལ་གཞན་དུ་བང་ཆེན་བཏང་བའོ། །ཁྱུད་འཁོར་ལོ་ཞེས་པ་ནི་ལོ་ཁྱུད་འཁོར་གྱིས་ཀྱང་ངོ་། །དེའི་དོན་ནི་བུ་སྨད་ལ་སོགས་པའི་དོན་ནོ། །", + "commentary_2": "ཁ་ཅིག་རྗེས་སུ་བགྲོད་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། རང་གི་ཡུལ་ལས་རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་དུ་བུ་སྨད་རྣམས་འཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ན་འདོད་པ་བསྟེན་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམ་དད་ (lack of faith/devotion), རག་ལས་ (depend on), དད་པ་ (faith/devotion), བཟོད་ (tolerate/endure)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ at the end of the first line indicates a causal relationship\n- ན་ at the end of the second line suggests a conditional clause\n\nBecause [one] depends on others who lack faith,\nIf you tolerate those without faith,\n\nTechnical note: དད་པ་ (faith/devotion) is a crucial concept in Tibetan Buddhism, often referring to confident trust in the Three Jewels (Buddha, Dharma, Sangha).", - "translation": "Because [one] depends on others who lack faith, If you tolerate those without faith," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབྱེས་བགྲོད་ (journey, travel), ཉོན་མོངས་ (afflictions), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བུ་སྨད་ (children and wife), ཁྱུད་ཁོར་ (embrace)\n\nGrammatical notes:\n- ཁ་ཅིག་ indicates \"some people\"\n- དང་ connects the first two lines\n- འདོད་བཞིན་ means \"as desired\"\n- ལོས་ཀྱང་ emphasizes \"even if\"\n- མི་འགྱུར་ is a negative future tense\n\n\nSome, on distant journeys, with afflictions,\nAnd suffering from being far away,\nThough desiring their children and wife,\nEven if embracing, cannot see them.\n\n\nThis verse describes the suffering of separation from loved ones, even when physically close, due to afflictions of the mind.", + "translation": "Some, on distant journeys, with afflictions,\nAnd suffering from being far away,\nThough desiring their children and wife,\nEven if embracing, cannot see them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBecause lack of faith depends on others,\nIf you have patience with those without faith...\n", - "translation": "Because lack of faith depends on others,\nIf you have patience with those without faith..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་། །རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན། །བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས། །ཁྱུད་ཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nSome who travel far endure suffering and afflictions,\nGoing to distant places full of hardship.\nThough they long for their wives and children,\nThey cannot see their families even in their dreams.\n", + "translation": "Some who travel far endure suffering and afflictions,\nGoing to distant places full of hardship.\nThough they long for their wives and children,\nThey cannot see their families even in their dreams." } } }, "545": { - "source": "ཉོན་མོངས་སྐྱེས་ལ་རག་ལས་པས།།", - "target_gt": "Defilement, after all, has been the cause of it.", + "source": "བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །", + "target_gt": "Deluded by want for their own ends, they sell themselves to help themselves. Not gaining that, they're driven by the winds of others' futile work.", + "commentary_1": " གང་དོན་ཉིད་དུ་སྟེ། ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའོ། །ལས་ཀྱི་སྟེ་བྱ་བ་མང་པོའོ།།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐོབ་པ་ནི། བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་ལ་དེའི་ཐབས་ལ་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་བུ་སྨད་ལ་སོགས་གང་གི་འཚོ་བའི་དོན་ཉིད་དུ་རང་གི་ལུས་བཙོངས་པ་ཡང་དོན་དེ་མ་ཐོབ་པར་རང་ལ་ཕན་པའི་དོན་གཞན་མེད་པར་གཞན་བུ་སྨད་སོགས་དག་གི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་དབང་མེད་དུ་བདས་ཏེ། འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas), སྐྱེས་ (arising/born), རག་ལས་ (depend on)\n\nGrammar:\n- ལ་ particle indicating dependency\n- པས་ at the end indicates a causal relationship\n\nBecause [it] depends on the arising of afflictions,\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Because [it] depends on the arising of afflictions," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), ཕན་འདོད་(Desire to benefit), རྣམ་རྨོངས་པ་(Completely deluded), བཙོང་བ་(Sold), དོན་མེད་པ་(Meaningless), གཞན་གྱི་ལས་(Others' karma), རླུང་(Wind)\n\nGrammatical notes:\n- གང་...ཡང་: \"even though\" construction\n- མ་ཐོབ་པར: negated verbal noun, \"without obtaining\"\n\n\nEven though I, completely deluded, desiring to benefit myself,\nHave sold myself for the sake of purpose,\nWithout obtaining that, [I am] meaningless,\nDriven by the wind of others' karma.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the futility of self-centered actions and the influence of karmic forces. The imagery of being \"driven by the wind\" (རླུང་གིས་བདས) is a common metaphor in Tibetan Buddhist texts for being controlled by external forces or karma.", + "translation": "Even though I, completely deluded, desiring to benefit myself,\nHave sold myself for the sake of purpose,\nWithout obtaining that, [I am] meaningless,\nDriven by the wind of others' karma." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nDependent on the arising of afflictions.", - "translation": "Dependent on the arising of afflictions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས། །གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོང་བ་ཡང་། །དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི། །གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who, confused and desiring to benefit themselves,\nSell themselves for some purpose,\nWithout attaining that goal, become meaningless,\nDriven by the winds of others' actions.\n", + "translation": "Those who, confused and desiring to benefit themselves,\nSell themselves for some purpose,\nWithout attaining that goal, become meaningless,\nDriven by the winds of others' actions." } } }, "546": { - "source": "མི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད།། སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ།། འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་།། བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ།།", - "target_gt": "Even those who vilify and undermine The Sacred Doctrine, images, and stūpas Are not proper objects of our anger.", + "source": "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །", + "target_gt": "Some sell their bodies and are put to work for others, with no freedom. When wives give birth to children, they do so under trees or in desolate places.", + "commentary_1": " ཤིང་དྲུང་ནི་ཤིང་ལོ་དྲུག་པའི་རྩ་བའོ།", + "commentary_2": "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་གཞན་གྱི་གཡོག་ཏུ་བཙོངས་ཏེ་དབང་མེད་དུ་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། དེར་ཡང་ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན་བདག་གི་ཁྱིམ་མེད་པས་ཤིང་དྲུང་དང་དགོན་པ་ལ་སོགས་པ་གར་བབ་བབ་ཏུ་གནས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nམི་སྙན་སྨྲ་ལ་ཅིས་མི་བཟོད།།\nKey terms: མི་སྙན་(unpleasant), སྨྲ་(speech), བཟོད་(tolerate)\n\nWhy not tolerate unpleasant speech?\n\nLine 2:\nསྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ།།\nKey terms: སྐུ་གཟུགས་(sacred images), མཆོད་རྟེན་(stūpas), དམ་ཆོས་(holy Dharma)\n\nTowards sacred images, stūpas, and the holy Dharma,\n\nLine 3:\nའཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་།།\nKey terms: འཁྱལ་(frivolous), འཇིག་པར་བྱེད་(destroy)\n\nEven [towards those who] act frivolously and destroy [them],\n\nLine 4:\nབདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ།།\nKey terms: བདག་(I/self), ཞེ་སྡང་(anger), མི་རིགས་(not appropriate)\n\nIt is not appropriate for me to [feel] anger.\n\nNote: This verse appears to be discussing the practice of patience or forbearance (བཟོད་པ་, kṣānti) in the face of various challenges, including verbal abuse and the desecration of sacred objects.", - "translation": "Why not tolerate unpleasant speech? Towards sacred images, stūpas, and the holy Dharma, Even [towards those who] act frivolously and destroy [them], It is not appropriate for me to [feel] anger." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nལུས་བཙོང་ (sell body), དབང་མེད་ (powerless), བཀོལ་ (to use/exploit), ཆུང་མ་ (wife), བུ་ (son/child), ཤིང་དྲུང་ (under a tree), དགོན་པ་ (solitary place)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལ་ indicates \"some people\"\n- ཞིང་ and ཏེ are connecting particles\n- ཀྱང་ means \"even\" or \"also\"\n- བབ་བབ་འབྱུང་ suggests repeated or frequent occurrence\n\n\nSome sell their own bodies,\nAnd powerless, are exploited by others.\nEven wives, when a child is born,\nFrequently give birth under trees or in solitary places.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing various forms of suffering or difficult circumstances, possibly in the context of explaining the nature of samsara or the need for compassion.", + "translation": "Some sell their own bodies,\nAnd powerless, are exploited by others.\nEven wives, when a child is born,\nFrequently give birth under trees or in solitary places." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy not endure unpleasant speech?\nEven towards those who disrespect and destroy\nSacred images, stupas, and holy dharma,\nIt is not right for me to feel anger.\n", - "translation": "Why not endure unpleasant speech?\nEven towards those who disrespect and destroy\nSacred images, stupas, and holy dharma,\nIt is not right for me to feel anger." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོང་ཞིང་། །དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ། །ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན། །ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSome sell their own bodies,\nAnd are helplessly enslaved by others.\nEven wives, when they have children,\nGive birth beneath trees in the wilderness.\n", + "translation": "Some sell their own bodies,\nAnd are helplessly enslaved by others.\nEven wives, when they have children,\nGive birth beneath trees in the wilderness." } } }, "547": { - "source": "སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ།།", - "target_gt": "Buddhas are themselves untouched thereby.", + "source": "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །", + "target_gt": "Saying they want a livelihood, fools who are duped by their desires fear for their lives but go to battle, or enter servitude for profit.", + "commentary_1": " །སྲོག་སྟོར་དུ་དོགས་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བཞིན་ནོ། །གཡུལ་དུ་ནི་འཐབ་བྲལ་དུའོ། །འཇུག་པ་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །ཁེ་ཕྱིར་ཏེ་འདིར་རྙེད་པ་འདིས་འཚོ་ཞིང་གསོན་པར་བྱའོ་ཞེས་པའི་ཁེའི་དོན་དུ་སྟེ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག་འཚོ་བར་འདོད་དེ་གཡུལ་བསྟེན་ནས་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྲོག་སྟོར་བར་དོགས་བཞིན་དུ་ཡང་གཡུལ་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཁེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), གནོད་ (harm), མི་མངའ་ (do not possess)\n\nGrammatical structure:\n- Dative particle སོགས་ལ་ indicating \"to/for the Buddhas and others\"\n- Negation མི་ with honorific verb མངའ་\n\nThe Buddhas and others do not possess harm.\n\nNote: This line suggests that Buddhas and similar enlightened beings are beyond experiencing harm or being harmed, emphasizing their transcendent nature.", - "translation": "The Buddhas and others do not possess harm." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའདོད་པ (desire), བསླུས་པ (deceived), གླེན་པ (fools), འཚོ་བ (livelihood), སྲོག་སྟོར (lose life), གཡུལ (battle), ཁེ (profit), བྲན (servant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འོ་ཞེས to indicate reported speech or thought\n- དོགས་བཞིན indicates \"while fearing\" or \"despite fearing\"\n- ཕྱིར indicates \"for the sake of\"\n\n\nFools deceived by desire,\nThinking \"We must live, we'll make a living,\"\nEnter battle despite fearing loss of life,\nAnd become servants for the sake of profit.\n\nTechnical note: This verse appears to be critiquing those who risk their lives or freedom due to misguided desires or perceived necessities, a common theme in Buddhist teachings on the perils of attachment and ignorance.", + "translation": "Fools deceived by desire,\nThinking \"We must live, we'll make a living,\"\nEnter battle despite fearing loss of life,\nAnd become servants for the sake of profit." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBuddhas and others are free from harm.", - "translation": "Buddhas and others are free from harm." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག །འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས། །སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག །ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFools deceived by desire say,\n\"We wish to live, so we must live!\"\nYet they enter battle risking their lives,\nAnd become servants for the sake of profit.\n", + "translation": "Fools deceived by desire say,\n\"We wish to live, so we must live!\"\nYet they enter battle risking their lives,\nAnd become servants for the sake of profit." } } }, "548": { - "source": "བླ་མ་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་།། བཤེས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་རྣམས་ལའང་།། སྔ་མའི་ཚུལ་གྱི་རྐྱེན་དག་ལས།།", - "target_gt": "And even if our teachers, relatives, and friends Are now the object of aggression, All derives from factors, as we have explained.", + "source": "འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། །", + "target_gt": "Some greedy beings get themselves wounded, While others are impaled on stakes. There are those who are gored by spears, And some are even burnt alive.", + "commentary_1": " གང་འདོད་པ་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་འདི་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདོད་ལྡན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བཅད་པ་ནི་རལ་གྲི་ལ་སོགས་པས་སོ། །བཙུགས་པ་ནི་འཇེབས་པར་དཀའ་བའོ། །མདུང་ཐུང་ནི་མཚོན་གྱི་བྱེ་བྲག་གོ། །བསྲེག་པ་ནི་མེ་ལ་སོགས་པས་སོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་འདོད་པའི་རྒྱུས་འདོད་ལྡན་ལ་ལའི་ལུས་ཀྱང་བཅད། ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཞིང་། ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nབླ་མ་(lama), གཉེན་(relatives), ལ་སོགས་པ་(and so forth)\n\nTo lamas, relatives, and so forth, and\n\nLine 2:\nབཤེས་(friends), གནོད་པ་བྱེད་(those who harm)\n\nTo those who harm friends,\n\nLine 3:\nསྔ་མའི་(previous), ཚུལ་(manner/way), རྐྱེན་(conditions)\n\nDue to conditions [arising] from previous ways [of acting],\n\nNotes:\n- The structure suggests this is part of a longer verse about how to relate to various beings, including those who cause harm.\n- སྔ་མའི་ཚུལ་གྱི་རྐྱེན་ refers to karmic conditions from past actions.\n- The དག་ in the third line is a plural marker for རྐྱེན་ (conditions).", - "translation": "To lamas, relatives, and so forth, and To those who harm friends, Due to conditions [arising] from previous ways [of acting]," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (desire-possessor), ལུས་ (body), བཅད་ (cut), གསལ་ཤིང་ (impaling stake), རྩེ་ (tip), བཙུགས་ (inserted), མདུང་ཐུང་ (short spear), བསྣུན་ (stabbed), བསྲེགས་ (burned)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལ་, ཁ་ཅིག་: \"some\" or \"others\" - used to list different groups\n- ཀྱང་: \"even\" or \"also\" - emphasizes the severity of actions\n- དག་: plural marker\n\n\nSome desire-possessors even have their bodies cut.\nSome are impaled on the tip of stakes.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned.\n\n\nTechnical note: This passage appears to describe various forms of torture or punishment, possibly in a context of karmic consequences or depictions of hell realms in Buddhist cosmology.", + "translation": "Some desire-possessors even have their bodies cut.\nSome are impaled on the tip of stakes.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo those who harm our teachers, relatives,\nAnd friends, we should view them\nAs being driven by past conditions,\nJust as in the previous examples.\n", - "translation": "To those who harm our teachers, relatives,\nAnd friends, we should view them\nAs being driven by past conditions,\nJust as in the previous examples." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད། །ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས། །ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན། །ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSome who are filled with desire have their bodies cut up.\nSome are impaled on the tip of a stake.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned.\n", + "translation": "Some who are filled with desire have their bodies cut up.\nSome are impaled on the tip of a stake.\nSome are stabbed with short spears.\nSome are even seen being burned." } } }, "549": { - "source": "འགྱུར་བར་མཐོང་ནས་ཁྲོ་བ་བཟློག།", - "target_gt": "This we should perceive and curb our wrath.", + "source": "བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །", + "target_gt": "Know the travails of getting, keeping, and losing it Make wealth a never-ending source of ill. For those whom greed for wealth distracts, there is no chance For freedom from the suffering of existence.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་འདོད་པའི་དོན་གྱི་ནོར་ནི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསག་པ་ནི་ནོར་སོགས་པའོ། །བརླག་པའི་གདུང་བ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ལོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཐར་པའི་སྐབས་འགོག་པ་ནི། བསག་དང་བརླག་དང་བསྲུང་བའི་གདུང་བ་ཡིས་གནོད་པར་བྱེད་པས་ན་ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་པའི་རྒྱུར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་དག་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་སྐབས་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nའགྱུར་བ (change, impermanence)\nམཐོང་ (see, perceive)\nཁྲོ་བ (anger)\nབཟློག (reverse, turn back)\n\nGrammatical structure:\n- འགྱུར་བར་ is in the terminative case, indicating \"into change\" or \"as changing\"\n- མཐོང་ནས་ is the past/perfect stem of \"to see\" with the continuative particle ནས་, meaning \"having seen\"\n- བཟློག is in the imperative form\n\nHaving seen [things] as impermanent, reverse anger.\n\nNote: This line appears to be an instruction in Buddhist practice, emphasizing the connection between understanding impermanence (a key Buddhist concept) and overcoming negative emotions like anger.", - "translation": "Having seen [things] as impermanent, reverse anger." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསགས་(accumulate), བསྲུང་(protect), བརླག་(lose), གདུང་བ་(suffering/distress), \nནོར་(wealth), ཕུང་ཁྲོལ་(trouble/misery), ཆགས་པ་(attachment), གཡེངས་པ་(distracted),\nསྲིད་པ་(existence/becoming), སྡུག་བསྔལ་(suffering), གྲོལ་(liberate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate cause\n- Negation with མེད་ at the end of the last line\n\n\nOne should understand that wealth is an endless source of trouble,\nDue to the distress of accumulating, protecting, and losing it.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no chance of liberation from the sufferings of cyclic existence.\n\n\nTechnical note: སྲིད་པ་ (becoming/existence) refers specifically to cyclic existence or saṃsāra in Buddhist philosophy.", + "translation": "One should understand that wealth is an endless source of trouble,\nDue to the distress of accumulating, protecting, and losing it.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no chance of liberation from the sufferings of cyclic existence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nSeeing change, turn away from anger.", - "translation": "Seeing change, turn away from anger." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསགས་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུང་བ་ཡིས། །ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ། །ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས། །སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWealth should be understood as an endless source of trouble,\nCausing anguish through accumulation, protection, and loss.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no opportunity to be free from the sufferings of existence.\n", + "translation": "Wealth should be understood as an endless source of trouble,\nCausing anguish through accumulation, protection, and loss.\nFor those distracted by attachment to wealth,\nThere is no opportunity to be free from the sufferings of existence." } } }, "550": { - "source": "ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་།། སེམས་མེད་གཉིས་ཀས་གནོད་བྱས་ན།།", - "target_gt": "Beings suffer injury alike From lifeless things as well as living beings.", + "source": "འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །", + "target_gt": "For the desirous, faults like these are plentiful, but gains are few, just as the oxen pulling a cart get only a few bites of grass.", + "commentary_1": " འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཉེས་དམིགས་ནི་གནོད་པའོ། །མང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བ་སྟེ་འདོད་ལྡན་རྣམས་ལའོ། །མནོག་ཆུང་བ་ནི་ལོངས་སྤྱད་པའི་རྒྱུའོ། །ཆུང་བ་ནི་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ཉེས་དམིགས་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་སྔར་བཤད་པའི་དེ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ་དཔེར་ན་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གི་རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཡོད་དང་།།\nKey terms:\nལུས་ཅན་ (embodied beings), སེམས་ཡོད་ (sentient, lit. \"mind-possessing\")\n\nLine 2: སེམས་མེད་གཉིས་ཀས་གནོད་བྱས་ན།།\nKey terms:\nསེམས་མེད་ (non-sentient, lit. \"mindless\"), གཉིས་ཀ་ (both), གནོད་བྱས་ (harm done)\n\nGrammatical note: The particle ན at the end indicates a conditional clause.\n\nIf harm is done to embodied beings by both sentient and non-sentient [things],\n\nTechnical note: This appears to be part of a larger statement about the causes of harm to beings, distinguishing between harm caused by conscious entities and inanimate objects or forces.", - "translation": "If harm is done to embodied beings by both sentient and non-sentient [things]," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (those with desire), ཉེས་དམིགས་ (faults/drawbacks), མནོག་ཆུང་ (little benefit), ཤིང་རྟ་ (chariot), ཕྱུགས་ (cattle)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- སྟེ་ is a connector, often translated as \"and\" or \"but\"\n- བཞིན་ at the end indicates a simile\n\n\nFor those with desire, there and elsewhere,\nMany are the faults, yet little the benefit,\nLike cattle pulling a chariot\nThat eat but a few mouthfuls of grass.\n\n\nThis verse uses a simile to illustrate the nature of desire. It compares those driven by desire to oxen pulling a chariot, suggesting that despite great effort, the rewards of desire are as meager as the few bites of grass an ox might snatch while working.", + "translation": "For those with desire, there and elsewhere,\nMany are the faults, yet little the benefit,\nLike cattle pulling a chariot\nThat eat but a few mouthfuls of grass." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf beings with bodies are harmed\nBy both those with minds and those without minds,\n", - "translation": "If beings with bodies are harmed\nBy both those with minds and those without minds," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས། །ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ། །ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས། །རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor those filled with desire, there are many faults and little benefit,\nLike oxen pulling a cart who only get to eat a few mouthfuls of grass.\n", + "translation": "For those filled with desire, there are many faults and little benefit,\nLike oxen pulling a cart who only get to eat a few mouthfuls of grass." } } }, "551": { - "source": "སེམས་ཡོད་ཅི་སྟེ་བཀར་ཏེ་བཀོན།།", - "target_gt": "So why be angry only with the latter?", + "source": "ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །", + "target_gt": "For sake of paltry gains so common That even oxen manage them, These perfect leisures and resources, Which are so difficult to get, Are crushed by the ordeals of karma.", + "commentary_1": " ལས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཏེ། དེས་མནར་ཅིང་བཅོམ་པའི་འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་དལ་འབྱོར་ཆུ་གཟོན་པ་ནི། ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ཀྱང་མི་དཀོན་ཏེ་བདེ་བླག་ཏུ་འགྲུབ་པའི་མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ་དལ་འབྱོར། སློབ་སྤྲིང་ལས། བདེ་གཤེགས་ལམ་བསྟེན་འགྲོ་བ་འདྲེན་པར་ཆས་གྱུར་ཅིང་། །སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཆེན་མི་ཡིས་རྙེད་པ་གང་ཡིན་པ། །ལམ་དེ་ལྷ་དང་ཀླུ་ཡིས་མི་རྙེད་ལྷ་མིན་དང་། །མཁའ་ལྡིང་རིག་འཛིན་མི་འམ་ཅི་དང་ལྟོ་འཕྱེས་མིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་རྙེད་པར་དཀའ་བ་འདི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་མནར་ཏེ་བླང་དོར་ལ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་སྟེ་དོན་མེད་པར་བྱས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind/consciousness), ཡོད་ (exist/have), བཀར་ (separate/isolate), བཀོན་ (blame/scold)\n\nGrammatical structure:\n- ཅི་སྟེ་ is an interrogative particle indicating a rhetorical question\n- ཏེ་ connects two verbal phrases\n\nWhy separate and blame [those with] consciousness?\n\nNote: This line appears to be questioning the act of isolating and criticizing sentient beings. The term སེམས་ཡོད་ (literally \"mind-having\") is a common way to refer to sentient beings in Tibetan Buddhist texts.", - "translation": "Why separate and blame [those with] consciousness?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཕྱུགས་ (animals), བསྒྲུབས་ (accomplish), དཀོན་ (rare), མནོག་ཆུང་ (trivial), དལ་འབྱོར་ (leisure and endowments), ཕུན་སུམ་ (perfect), རྙེད་དཀའ་ (difficult to find), ལས་ (karma), མནར་བ་ (tormented)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནའང་ (even if) in the first line\n- Genitive ཀྱིས་ used with བསྒྲུབས་ and མནར་བ་\n- རྣམས་ plural marker with མནར་བ་\n\n\nEven if accomplished by animals, it is not rare.\nFor the sake of what is trivial,\nThis perfect leisure and endowment, so difficult to find,\nIs destroyed by those tormented by karma.\n\n\nTechnical note: དལ་འབྱོར་ (leisure and endowments) refers to the eight freedoms and ten endowments in Buddhist philosophy, considered precious for spiritual practice.", + "translation": "Even if accomplished by animals, it is not rare.\nFor the sake of what is trivial,\nThis perfect leisure and endowment, so difficult to find,\nIs destroyed by those tormented by karma." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhy restrain and scold the mind that exists?", - "translation": "Why restrain and scold the mind that exists?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི། །མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ། །དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི། །ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven for trivial things that are not scarce\nAnd could be obtained even by animals,\nThis precious human rebirth, so difficult to find,\nIs destroyed by those tormented by their karma.\n", + "translation": "Even for trivial things that are not scarce\nAnd could be obtained even by animals,\nThis precious human rebirth, so difficult to find,\nIs destroyed by those tormented by their karma." } } }, "552": { - "source": "དེ་བས་གནོད་པ་བཟོད་པར་གྱིས།།", - "target_gt": "Rather let us simply bear with harm.", + "source": "འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །", + "target_gt": "Pleasures that definitely perish and cast them to the hells and such, for the sake of minor ends, continually make arduous efforts.", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་རོ། །འཇིག་པ་ནི་མི་བརྟན་པའོ། །དུབ་པའི་ཚེགས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །དེའི་ཆེད་དུ་དུབ་པའི་ཚེགས་ཀྱིའོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་སྡུག་བསྔལ་དོན་མེད་པ་ནི། འདོད་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ངེས་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞིང་ཉེས་དམིགས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ཅན། དོན་ཆེན་པོ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དུ་དུས་ཀུན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དུབ་པའི་ཚེགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བས་ (therefore), གནོད་པ་ (harm), བཟོད་པ་ (patience/forbearance), གྱིས་ (imperative particle)\n\nGrammatical structure:\n- Imperative sentence using གྱིས་\n- བཟོད་པར་ is the adverbial form of བཟོད་པ་\n\nTherefore, practice forbearance towards harm.\n\nNote: བཟོད་པ་ (bzod pa) is a key Buddhist term often translated as \"patience\" or \"forbearance,\" particularly in the context of the six perfections (pāramitās).", - "translation": "Therefore, practice forbearance towards harm." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདོད་པ་(desire), འཇིག་(destroy), དམྱལ་(hell), ལྟུང་(fall), ཆེན་པོ་(great), དུས་(time), དུབ་པ་(exhaustion), ཚེགས་(hardship)\n\nGrammar:\n- ངེས་པར་...འགྱུར་: certainty marker with future tense\n- ལ་སོགས་པར་: \"and so forth\" construction\n- མིན་ཕྱིར་: negation with causal particle\n- གང་ཡིན་པ་: nominalizing clause\n\n\nDesires will certainly be destroyed,\nAnd cause falling into hell and so forth.\nBecause they are not great, at all times\nWhatever hardships arise from exhaustion [are futile].\n\nNote: The last line implies that the efforts made in pursuit of worldly desires lead to exhaustion and hardship, which are ultimately futile or meaningless.", + "translation": "Desires will certainly be destroyed,\nAnd cause falling into hell and so forth.\nBecause they are not great, at all times\nWhatever hardships arise from exhaustion [are futile]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, practice patience with harm.", - "translation": "Therefore, practice patience with harm." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ། །ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་དུ། །དུབ་པའི་ཚེགས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDesires are certain to be destroyed,\nAnd cause one to fall into hell and such places.\nBecause they are not great,\nAt all times they bring about exhausting hardships.\n", + "translation": "Desires are certain to be destroyed,\nAnd cause one to fall into hell and such places.\nBecause they are not great,\nAt all times they bring about exhausting hardships." } } }, "553": { - "source": "ལ་ལ་རྨོངས་པས་ཉེས་པ་བྱེད།། ལ་ལ་རྨོངས་ཏེ་ཁྲོས་གྱུར་ན།།", - "target_gt": "Some do evil things because of ignorance, Some respond with anger, being ignorant.", + "source": "དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །", + "target_gt": "For just a millionth fraction of the effort, one could attain Buddhahood. But those with desires, instead of practicing awakened conduct, have great sufferings and no awakening.", + "commentary_1": " བྱེ་བ་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བརྒྱར་བགོས་པ་སྟེ། དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་བས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་པོ། །", + "commentary_2": "དེའི་བྱེ་བའི་ཚ་ཙམ་གྱི་ཚེགས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། འདོད་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nལ་ལ་(some), རྨོངས་པས་(due to ignorance/delusion), ཉེས་པ་(faults/misdeeds), བྱེད་(do/commit)\n\nSome commit misdeeds due to ignorance,\n\nLine 2:\nལ་ལ་(some), རྨོངས་ཏེ་(being ignorant/deluded), ཁྲོས་(anger), གྱུར་ན་(if become)\n\nIf some become angry while being ignorant,\n\nNote: \n- རྨོངས་པ་ (ignorance/delusion) is a key Buddhist concept, often referring to fundamental misunderstanding of reality.\n- The parallel structure of ལ་ལ་ (some) at the beginning of both lines emphasizes the comparison between different reactions stemming from ignorance.", - "translation": "Some commit misdeeds due to ignorance, If some become angry while being ignorant," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །\n", + "output": "Key terms:\nབྱེ་བ་(Ten million), ཚེགས་(Effort), སངས་རྒྱས་(Buddha), འགྲུབ་(Accomplish), བྱང་ཆུབ་(Enlightenment), སྤྱོད་པ་(Conduct), སྡུག་བསྔལ་(Suffering)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡི་...ཆ་ཙམ་གྱི་ - \"merely a fraction of that\"\n- ན་ - conditional particle\n- བས་ - comparative particle\n\n\nIf merely a ten-millionth fraction of that effort\nCan accomplish Buddhahood,\nFor one desiring enlightenment, engaging in bodhisattva conduct,\nThere is no enlightenment in great suffering alone.\n\n\nNote: This verse contrasts the relative ease of attaining Buddhahood through bodhisattva practices with the futility of seeking enlightenment through mere suffering or asceticism.", + "translation": "If merely a ten-millionth fraction of that effort\nCan accomplish Buddhahood,\nFor one desiring enlightenment, engaging in bodhisattva conduct,\nThere is no enlightenment in great suffering alone." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSome commit wrongdoing out of ignorance.\nSome become angry due to delusion.\n", - "translation": "Some commit wrongdoing out of ignorance.\nSome become angry due to delusion." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf Buddhahood can be achieved\nWith just a fraction of that effort,\nThose who desire enlightenment but don't practice the bodhisattva way\nSuffer greatly yet attain no awakening.\n", + "translation": "If Buddhahood can be achieved\nWith just a fraction of that effort,\nThose who desire enlightenment but don't practice the bodhisattva way\nSuffer greatly yet attain no awakening." } } }, "554": { - "source": "དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་གང་གིས་བྱ།།", - "target_gt": "Which of them is faultless in such acts?", + "source": "དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། །", + "target_gt": "Considering the sufferings of hell and so forth, there's no weapon, poison, fire, abyss, or foe that can compare to the desires.", + "commentary_1": " དེས་ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྙམ་པ་ལ། དམྱལ་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དཔེར་མི་ཕོད་པ་ནི་བསྒྲུན་དུ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདོད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལུང་ནས་གསུངས་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "དྲུག་པ་སྡུག་བསྔལ་དཔེ་ལས་འདས་པ་ནི། འདོད་པའི་འབྲས་བུར་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི་དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ལ་ (to that), སྐྱོན་མེད་ (faultless), གང་གིས་ (by what/who), བྱ་ (do/make)\n\nGrammatical structure:\n- Interrogative sentence using གང་གིས་ (by what/who)\n- བྱ་ is the future/imperative form of བྱེད་ (to do)\n\nBy what [means] can that be made faultless?\n\nNote: The sentence is asking about the method or agent by which something can be rendered flawless or perfect.", - "translation": "By what [means] can that be made faultless?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདམྱལ་ (hell), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འདོད་པ་ (desires), མཚོན་ (weapons), དུག་ (poison), མེ་ (fire), གཡང་ས་ (precipice), དགྲ་ (enemies)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- བསམ་བྱས་ན། is a conditional construction \"if one considers\"\n- རྣམས་ is a plural marker\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle\n- ཀྱང་ means \"even\"\n\n\nIf one considers the suffering of hell and so forth,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as comparisons\nFor the [suffering caused by] desires.\n\n\nTechnical note: This verse is emphasizing the intensity of suffering caused by desires by comparing it to various forms of physical harm and torment, suggesting that the suffering of samsara (particularly in lower realms like hell) surpasses even these severe forms of pain.", + "translation": "If one considers the suffering of hell and so forth,\nEven weapons, poison, fire, precipices,\nAnd enemies cannot serve as comparisons\nFor the [suffering caused by] desires." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow can that be made faultless?", - "translation": "How can that be made faultless?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི། །དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་། །དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen contemplating the sufferings of hell and such,\nDesires are like weapons,\nPoison, fire, and precipices,\nEven enemies cannot compare as examples.\n", + "translation": "When contemplating the sufferings of hell and such,\nDesires are like weapons,\nPoison, fire, and precipices,\nEven enemies cannot compare as examples." } } }, "555": { - "source": "སྐྱོན་དང་བཅས་དེ་གང་ཞིག་ཡིན།།", - "target_gt": "To whom shall error be ascribed?", + "source": "དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། །", + "target_gt": "Thus weary yourself of desires And rouse delight for solitude. Deep in a peaceful forest free Of quarrels and disturbances,", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་ན་སེམས་རྣམ་པར་དབེན་པ་བསྟན་ནས། དེའི་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབེན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་མདོར་བསྟན་པ་ནི། དེ་ལྟར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོ་བར་བྱས་ཏེ་དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་པར་ནི། ཕྱིའི་རྩོད་པ་དང་ནང་གི་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཞི་བ་སྟེ་ཆོམ་རྐུན་སོགས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་ (fault, defect), བཅས་ (with, together with), གང་ཞིག་ (which, what)\n\nGrammatical structure:\n- སྐྱོན་དང་བཅས་ forms a compound meaning \"with faults\"\n- གང་ཞིག་ is an interrogative phrase\n- ཡིན་ is the verb \"to be\" in the present tense\n\nWhat is that which is with faults?\n\nNote: This line appears to be asking a rhetorical or philosophical question about the nature of something that possesses faults or defects. The structure གང་ཞིག་...ཡིན་ is a common interrogative construction in Tibetan.", - "translation": "What is that which is with faults?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། །\n", + "output": "Key terms:\nའདོད་(desire), སྐྱོ་(weariness), དབེན་པ་(solitude), རྩོད་(dispute), ཉོན་མོངས་(afflictions), ཞི་བ་(peace), ནགས་(forest)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and ཏུ་ are locative particles\n- ཏེ་ indicates a completed action\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle\n\n\nThus, having grown weary of desires,\nGenerate joy in solitude.\nIn peaceful forests,\nEmpty of disputes and afflictions.\n\nNote: The term ཉོན་མོངས་ (afflictions) is a technical Buddhist term often referring to mental states that obscure the mind.", + "translation": "Thus, having grown weary of desires,\nGenerate joy in solitude.\nIn peaceful forests,\nEmpty of disputes and afflictions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is that which has faults?", - "translation": "What is that which has faults?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ། །དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད། །རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, becoming weary of desires,\nCultivate joy in solitude.\nFree from conflict and afflictions,\nIn the peaceful depths of the forest.\n", + "translation": "Thus, becoming weary of desires,\nCultivate joy in solitude.\nFree from conflict and afflictions,\nIn the peaceful depths of the forest." } } }, "556": { - "source": "གང་གིས་གཞན་དག་གནོད་བྱེད་པའི།། ལས་དེ་སྔོན་ཆད་ཅི་ཕྱིར་བྱས།།", - "target_gt": "Instead, why did they act in times gone by That they are now so harmed at others’ hands?", + "source": "སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "On broad flat stones—delightful palaces cooled by the sandalwood of the moon's rays—the fortunate pace, fanned by a woodland breeze, serene and silent, pondering others' weal.", + "commentary_1": " སྐལ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བའི་ནོར་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའོ།།ཟླ་བའི་འོད་ཉིད་དཀར་པོ་ཉིད་དུ་ཆོས་མཐུན་པས་ཙནྡན་ཏེ་དེས་བསིལ་བའོ། །ཡངས་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཡངས་པའོ། །ཁང་བཟངས་ནི་ཁང་སྟེགས་སོ།།སྒྲ་མེད་པ་ནི་ཁམས་དང་མི་འཕྲོད་པའི་སྒྲ་མེད་པའོ། །ཞི་བ་ནི་བགས་ཀྱིས་སོ། །འཆག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་སྦྱོར་བའོ། །", + "commentary_2": "སྐལ་ལྡན་བྱང་སེམས་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཙནྡན་གྱིས་བྱུགས་པའི་ཁང་བཟང་དུ་འཆག་པ་དང་། ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བར་བྱས་པའི་ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཀྱི་ཁང་བཟང་ཉམས་དགའ་བར། དེ་ལ་བསིལ་ཡབ་ནོར་བུའི་ཡུ་བ་ཅན་གྱིས་གཡོབ་པ་ལྟར་སྒྲ་དྲག་པོ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་སྟེ་འཇམ་པའི་ནགས་ཀྱི་རླུང་གིས་བསིལ་ཡབ་གཡོབ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་འཁོར་ལ་ཕན་པའི་ཐབས་སེམས་པ་ལྟར་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་གིས་ (by whom), གཞན་དག་ (others), གནོད་བྱེད་ (harm-doing), \nལས་ (karma/action), སྔོན་ཆད་ (previously), ཅི་ཕྱིར་ (for what reason)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་ introduces a relative clause\n- པའི་ connects the relative clause to ལས་དེ་\n- བྱས་ is the past tense of བྱེད་ (to do)\n\nBy whom [were] actions that harm others previously done, and for what reason?\n\nTechnical note: ལས་ here refers to karmic actions, implying the Buddhist concept of cause and effect across lifetimes.", - "translation": "By whom [were] actions that harm others previously done, and for what reason?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྐལ་ལྡན་ (fortunate), ཟླ་འོད་ (moonlight), ཙནྡན་ (sandalwood), རྡོ་ལེབ་ (stone slab), ཁང་བཟངས་ (palace/mansion), ནགས་རླུང་ (forest breeze), གཞན་ལ་ཕན་དོན་ (benefit for others)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- པའི་ (genitive particle)\n- ཡིས་ (instrumental particle)\n- ཤིང་ (connective particle)\n\n\nOn a wide stone slab, cooled by fortunate moonlight and sandalwood,\nIn a delightful palace,\nMoved by the silent, peaceful forest breeze,\n[They] walk while contemplating benefit for others.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse describes a serene setting conducive to contemplation on benefiting others, a key aspect of bodhisattva practice.\n- སྐལ་ལྡན་ (fortunate) could imply auspiciousness or karmic fortune.\n- གཞན་ལ་ཕན་དོན་ (benefit for others) is a central concept in Mahayana Buddhism, relating to bodhicitta.", + "translation": "On a wide stone slab, cooled by fortunate moonlight and sandalwood,\nIn a delightful palace,\nMoved by the silent, peaceful forest breeze,\n[They] walk while contemplating benefit for others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy did one previously perform\nActions that harm others?\n", - "translation": "Why did one previously perform\nActions that harm others?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི། །ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟངས་ཉམས་དགའ་བར། །སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་རླུང་གཡོ་བ་ཡིས། །གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOn a wide stone terrace, cool with sandalwood and fortunate moonlight,\nIn a delightful noble dwelling,\nStirred by the silent, peaceful forest breeze,\nOne walks while contemplating how to benefit others.\n", + "translation": "On a wide stone terrace, cool with sandalwood and fortunate moonlight,\nIn a delightful noble dwelling,\nStirred by the silent, peaceful forest breeze,\nOne walks while contemplating how to benefit others." } } }, "557": { - "source": "ཐམས་ཅད་ལས་ལ་རག་ལས་ན།། བདག་གིས་འདི་ལ་ཅི་སྟེ་བཀོན།།", - "target_gt": "Since everything depends on karma, Why should I be angry at such things?", + "source": "ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །", + "target_gt": "In empty huts, by trees, or else in caves, You may remain as long as you desire. The pains of getting and keeping left behind, You live without a care, dependent on none.", + "commentary_1": " གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་པ་ནི་ནམ་རང་དགར་དགར་རོ། །གནས་པ་ནི་སྡོད་པའོ། །ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི་རེ་ལྟོས་དང་བྲལ་བའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་རྒྱུ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བདེ་བའི་ཁྱད་པར་ནི། ཁང་སྟོང་དང་ཤིང་དྲུང་དང་ཁུག་དག་ཏུ་གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་ཤིང་། དེ་འདོད་ཡོན་ལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་སྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་ཏེ་རེ་དོགས་ཀྱི་ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སུ་སྤྱོད་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཐམས་ཅད་ (all, everything), ལས་ (karma, action), རག་ལས་ (depend on), བདག་ (self, I), བཀོན་ (blame, resent)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional or causal relationship\n- ཅི་སྟེ་ is an interrogative particle expressing \"why\" or \"how\"\n\nIf everything depends on karma,\nWhy should I blame this [situation/person]?\n\nTechnical note: ལས་ (karma) is a crucial Buddhist concept referring to volitional actions that determine future circumstances.", - "translation": "If everything depends on karma, Why should I blame this [situation/person]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཁང་སྟོང་ (empty house), ཤིང་དྲུང་ (base of a tree), ཕུག་ (cave)\nཇི་སྲིད་འདོད་ (as long as desired), གནས་ (dwell)\nཡོངས་འཛིན་ (possessions), བསྲུང་བ་ (protect)\nལྟོས་པ་མེད་པ་ (without dependence), བག་ཡངས་ (at ease)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་ཏུ་ to indicate plural locations\n- གང་དུ་...ཤིང་ construction for \"wherever\"\n- སྤངས་ as past tense of སྤོང་ (to abandon)\n\n\nIn empty houses, at the base of trees, and in caves,\nDwelling wherever and as long as desired,\nAbandoning the suffering of guarding possessions,\nOne behaves at ease, without dependence.\n\n\nNote: This verse describes the ideal of renunciation in Buddhist practice, emphasizing freedom from attachment to possessions and dwelling places.", + "translation": "In empty houses, at the base of trees, and in caves,\nDwelling wherever and as long as desired,\nAbandoning the suffering of guarding possessions,\nOne behaves at ease, without dependence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?\n", - "translation": "If everything depends on karma,\nWhy should I be angry at this?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ། །གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་། །ཡོངས་འཛིན་བསྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn empty houses, at the foot of trees, or in caves,\nDwell as long as you wish.\nAbandon the suffering of clinging and guarding possessions.\nAct freely, without dependence.\n", + "translation": "In empty houses, at the foot of trees, or in caves,\nDwell as long as you wish.\nAbandon the suffering of clinging and guarding possessions.\nAct freely, without dependence." } } }, "558": { - "source": "དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་།། ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་བྱམས་སེམས་སུ།། འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདག་གིས་ནི།། བསོད་ནམས་དག་ལ་བསྒྲིམས་ཏེ་བྱ།།", - "target_gt": "This I see and therefore, come what may, I’ll hold fast to the virtuous path And foster in the hearts of all An attitude of mutual love.", + "source": "རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། །", + "target_gt": "To freely act with no desires and without ties to anyone— The enjoyable comfort of contentment is hard for even a prince to find.", + "commentary_1": " ཡོ་བྱད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཕོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་བསྒོམ་སྙམ་པ་ལ། རང་དབང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་རང་དབང་དུ་སྤྱོད་ཅིང་ཡོ་བྱད་ཅི་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་བདེ་བ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་ཡིས་ཀྱང་རྙེད་པར་དཀའ་སྟེ། སློབ་སྤྲིང་ལས། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱས་པར་ཉེ་བར་བརྒྱན་བྱས་ཤིང་། །རྐེད་ཆིངས་ཆར་ཆེན་སྤྲིན་གྱིས་འཁྲིགས་པས་འཁྱུད་གྱུར་པ། །རི་རྩེ་ནགས་ཀྱི་མཐོངས་དེར་ཆགས་པ་མེད་པར་ནི། །རླུང་ལྟར་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཆོས་གཏུགས་སྐལ་བ་ཆེ། །ནགས་མཐོངས་རི་དྭགས་རྒྱུ་བའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟེན་བྱས་པ། །ཀུན་ནས་ཉམས་དགའ་བཟང་པོ་དེ་ན་སྐྱིད་པ་གང་། །དེ་ཅི་དགའ་བའི་ནགས་ཚལ་ལྷ་མོའི་ཉམས་ཕག་ཏུ། །ཐེལ་གྱིས་འབེབས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཅན་ནའང་ཡོད་དམ་ཅི། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །སྔར་གྱིས་ལུས་དང་འདིར་སེམས་དབེན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པས་མི་ཟློས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- མཐོང་ (to see/perceive)\n- ཕན་ཚུན་ (mutually)\n- བྱམས་སེམས་ (loving mind/attitude)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- བསྒྲིམས་ (to exert oneself)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་ (having done so...)\n- ཅི་ནས་ཀྱང་ (by all means)\n- འགྱུར་བ་ (become)\n- བདག་གིས་ (by me)\n- བྱ (I will do)\n\nHaving perceived thus, by all means,\nThat all [beings] mutually [develop] a loving attitude,\nIn that way, I\nWill exert myself in [accumulating] merits.\n\nTechnical note: བྱམས་སེམས་ (loving mind) is a key concept in Tibetan Buddhism, often related to the practice of མཻཏྲཱི (maitrī) or loving-kindness.", - "translation": "Having perceived thus, by all means, That all [beings] mutually [develop] a loving attitude, In that way, I Will exert myself in [accumulating] merits." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརང་དབང་ (self-control/independence), ཆགས་མེད་ (without attachment), འབྲེལ་མེད་ (unconnected), ཆོག་ཤེས་ (contentment), དབང་པོ་ (sensory faculties/powerful beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཅིང་ and ལ་ to connect clauses\n- ཡང་ནི་ for emphasis\n- གང་ཡིན་པ་ as a nominalizer\n\n\nActing with self-control and without attachment,\nNot connected with anything whatsoever,\nContentedly enjoying [life] —\nEven for the powerful, this is difficult to attain.\n\n\nTechnical note: དབང་པོ་ here likely refers to powerful beings or deities rather than the literal \"sense faculties,\" given the context.", + "translation": "Acting with self-control and without attachment,\nNot connected with anything whatsoever,\nContentedly enjoying [life] —\nEven for the powerful, this is difficult to attain." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving seen thus, by all means,\nMay everyone become mutually loving-minded.\nIn that way, I myself\nWill strive diligently in virtuous deeds.\n", - "translation": "Having seen thus, by all means,\nMay everyone become mutually loving-minded.\nIn that way, I myself\nWill strive diligently in virtuous deeds." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ། །གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པ། །ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ། །དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne who is free and unattached,\nNot bound to anything,\nContent and living in ease -\nEven the powerful find such a one hard to find.\n", + "translation": "One who is free and unattached,\nNot bound to anything,\nContent and living in ease -\nEven the powerful find such a one hard to find." } } }, "559": { - "source": "དཔེར་ན་ཁྱིམ་ཚིག་གྱུར་པའི་ཚེ།། ཁྱིམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་ནི།། རྩྭ་སོགས་གང་ལ་མཆེད་བྱེད་པ།། དེ་ནི་ཕྱུང་སྟེ་འདོར་བར་རིགས།།", - "target_gt": "Now when a building is ablaze And flames leap out from house to house, The wise course is to take and fling away The straw and anything that spreads the fire.", + "source": "དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Once you've reflected on these and other advantages of solitude, then fully pacify your thoughts and meditate on bodhichitta.", + "commentary_1": " དེ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་བྱས་ནས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཟུང་དུ་འཇུག་པས་བསྒྲུབ་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས་དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nདཔེར་ན་(for example), ཁྱིམ་(house), ཚིག་(burn), གྱུར་པའི་ཚེ་(when it happens)\n\nLine 2:\nཁྱིམ་གཞན་(another house), སོང་(go), ནས་(having)\n\nLine 3:\nརྩྭ་སོགས་(grass and so forth), གང་ལ་(to which), མཆེད་(spread), བྱེད་པ་(does)\n\nLine 4:\nཕྱུང་(remove), འདོར་(discard), རིགས་(should)\n\nFor example, when a house is burning,\nHaving gone to another house,\nThat which causes [the fire] to spread to grass and so forth,\nShould be removed and discarded.\n\nNote: This verse uses a metaphor of a spreading fire to illustrate a point about removing harmful influences. The structure follows a common Tibetan logical pattern of presenting an example (དཔེར་ན་) followed by its implications.", - "translation": "For example, when a house is burning, Having gone to another house, That which causes [the fire] to spread to grass and so forth, Should be removed and discarded." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nདབེན་པ་ (solitude), ཡོན་ཏན་ (qualities), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thoughts), ཞི་བ་ (pacify), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་སོགས་པའི་ (and so forth) connects to previous verses\n- བསམ་བྱས་ནས་ (having contemplated) indicates completed action\n- བསྒོམ་པར་བྱ་ (should meditate) future tense construction\n\n\nIn these and other ways,\nHaving contemplated the qualities of solitude,\nOne should pacify nearby conceptual thoughts\nAnd meditate on bodhicitta.\n\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings.", + "translation": "In these and other ways,\nHaving contemplated the qualities of solitude,\nOne should pacify nearby conceptual thoughts\nAnd meditate on bodhicitta." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor example, when a house is on fire,\nOne should go to another house,\nAnd whatever grass and such the fire spreads to,\nThat should be pulled out and discarded.\n", - "translation": "For example, when a house is on fire,\nOne should go to another house,\nAnd whatever grass and such the fire spreads to,\nThat should be pulled out and discarded." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving contemplated the virtues of solitude\nIn these and other ways,\nOne should pacify discursive thoughts\nAnd meditate on the mind of enlightenment.\n", + "translation": "Having contemplated the virtues of solitude\nIn these and other ways,\nOne should pacify discursive thoughts\nAnd meditate on the mind of enlightenment." } } }, "560": { - "source": "དེ་བཞིན་གང་ལ་སེམས་ཆགས་ནས།། ཞེ་སྡང་མེ་ནི་མཆེད་གྱུར་པ།། བསོད་ནམས་འཚིག་པར་དོགས་པ་ཡིས།། དེ་ནི་དེ་ཡི་མོད་ལ་དོར།།", - "target_gt": "And so, in fear that merit might be all consumed, We should at once cast far away Our mind’s attachments: Tinder for the fiery flames of hate.", + "source": "བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "First meditate ardently upon the equality of self and other. They're equal in both pain and pleasure, so protect everyone like yourself.", + "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་མ་སྙོམས་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གོམས་པར་མི་ནུས་པས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་། བརྗེ་བ་དང་། ཐུན་མོང་གི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་སྒོམ་པར་གདམས་པ་དང་། བསྒོམ་བྱ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་མེད་ན་གཞན་ཕན་གྱི་སེམས་རྣམ་དག་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཅན། བདག་བཞིན་དུ་བསྲུང་བར་རིགས་ཏེ། བདེ་བ་འདོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པར་བདག་དང་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1:\nདེ་བཞིན་(likewise), གང་ལ་(to which), སེམས་(mind), ཆགས་(attach)\nLikewise, that to which the mind becomes attached,\n\nLine 2:\nཞེ་སྡང་(anger), མེ་(fire), མཆེད་(spread), གྱུར་པ་(become)\nWhen the fire of anger spreads,\n\nLine 3:\nབསོད་ནམས་(merit), འཚིག་པ་(burn), དོགས་པ་(fear)\nFearing that [one's] merit will be burned,\n\nLine 4:\nདེ་(that), དེ་ཡི་མོད་ལ་(immediately), དོར་(abandon)\nOne should immediately abandon that [object of attachment].\n\nTechnical notes:\n- ཆགས་ (chags) implies both attachment and desire\n- ཞེ་སྡང་ (zhe sdang) is a technical term for anger or hatred, one of the three poisons in Buddhism\n- བསོད་ནམས་ (bsod nams) refers to positive karmic merit", - "translation": "Likewise, that to which the mind becomes attached, When the fire of anger spreads, Fearing that [one's] merit will be burned, One should immediately abandon that [object of attachment]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), མཉམ་པ་(equality), བསྒོམ་(meditate), བདེ་(happiness), སྡུག་བསྔལ་(suffering), བསྲུང་(protect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize the topic\n- དང་པོ་ཉིད་དུ་ indicates \"from the very beginning\"\n- པས་ན་ shows causation \"because of\"\n\n\nFrom the very beginning, strive to meditate\nOn the equality of self and others.\nBecause happiness and suffering are equal,\nProtect all as you would yourself.\n\n\nNote: This verse emphasizes the foundational Buddhist practice of equalizing self and others, a key aspect of developing bodhicitta (the mind of enlightenment).", + "translation": "From the very beginning, strive to meditate\nOn the equality of self and others.\nBecause happiness and suffering are equal,\nProtect all as you would yourself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, when the mind becomes attached,\nAnd the fire of anger flares up,\nFearing that merit will be burned away,\nOne should immediately abandon that [attachment].\n", - "translation": "Likewise, when the mind becomes attached,\nAnd the fire of anger flares up,\nFearing that merit will be burned away,\nOne should immediately abandon that [attachment]." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན། །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFirst, one should strive to meditate on\nThe equality of self and others.\nSince happiness and suffering are equal,\nOne should protect all beings as oneself.\n", + "translation": "First, one should strive to meditate on\nThe equality of self and others.\nSince happiness and suffering are equal,\nOne should protect all beings as oneself." } } }, "561": { - "source": "གསད་བྱའི་མི་ཞིག་ལག་བཅད་དེ།། གལ་ཏེ་ཐར་ན་ཅིས་མ་ལེགས།།", - "target_gt": "Is it not a happy chance if when, condemned to death, A man is freed, his hand cut off in ransom for his life?", + "source": "ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །", + "target_gt": "Although there are many different parts like hands and so forth, they are one as a body to be protected. Likewise, though beings are different in their joys and pains, all equally desire happiness just like oneself.", + "commentary_1": " ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ་གང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པ་སྟེ། མཚུངས་པས་ནའོ། །ཉམས་གཅིག་པ་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དག་བླང་དོར་གྱི་རང་བཞིན་དུའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཉམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པ་དང་། བསྐྱེད་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལག་པ་དང་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་མང་ཡང་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ལུས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱར་གཅིག་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེ་བྲག་ཐ་དད་ཀྱང་དེ་དག་བདག་དང་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པས་བདག་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་འདོད་པར་མཉམ་ཞིང་གཅིག་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགསད་བྱ (to be killed), ལག་བཅད (hand cut off), ཐར (to be freed/liberated)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན (if...then) conditional structure\n- ཅིས་མ་ལེགས (rhetorical question indicating strong affirmation)\n\nIf a person condemned to death, [whose] hand has been cut off,\nWere to be freed, how would that not be good?\n\nTechnical note: This verse appears to use a metaphor common in Buddhist texts, comparing the severity of samsaric suffering to capital punishment, and liberation to an unexpected reprieve.", - "translation": "If a person condemned to death, [whose] hand has been cut off, Were to be freed, how would that not be good?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལག་པ་(hand), ལུས་(body), འགྲོ་བ་(beings), བདེ་སྡུག་(happiness and suffering), བདག་(self)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so on) indicates an incomplete list\n- བསྲུང་བྱའི་ (to be protected) is a future gerund\n- བཞིན་ (like) used for comparison\n\n\nThough there are many divisions such as hands and so on,\nThey are one in being a body to be wholly protected.\nLikewise, though beings are different, their happiness and suffering\nAre all the same in equally desiring happiness like oneself.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the fundamental Buddhist concept of equanimity (བཏང་སྙོམས་) towards all beings, drawing a parallel between the unity of body parts and the shared nature of sentient experience.", + "translation": "Though there are many divisions such as hands and so on,\nThey are one in being a body to be wholly protected.\nLikewise, though beings are different, their happiness and suffering\nAre all the same in equally desiring happiness like oneself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf a condemned man's hand is cut off,\nYet he escapes execution, is that not good?\n", - "translation": "If a condemned man's hand is cut off,\nYet he escapes execution, is that not good?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་། །ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག །ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough there are many divisions like hands and so forth,\nThey are one body to be protected as a whole.\nLikewise, though beings are different, their joys and sorrows\nAre all equal in desiring happiness, just like oneself.\n", + "translation": "Though there are many divisions like hands and so forth,\nThey are one body to be protected as a whole.\nLikewise, though beings are different, their joys and sorrows\nAre all equal in desiring happiness, just like oneself." } } }, "562": { - "source": "གལ་ཏེ་མི་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས།། དམྱལ་བ་བྲལ་ན་ཅིས་མ་ལེགས།།", - "target_gt": "And is it not a happy chance if now, to escape hell, I suffer only the misfortunes of the human state?", + "source": "གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། །", + "target_gt": "Even though my own suffering does not cause harm to others' bodies, my suffering is unbearable because of ego-clinging.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་མཚུངས་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བདག་གི་ཕུང་པོ་ལ་ཆགས་པའི་མི་བཟོད་པ་ནི་བསྲན་པར་དཀའ་བའོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཕན་ཚུན་མི་གནོད་པས་དེ་འདྲའི་བློ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་སྟེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་ཀྱང་དེ་ལྟ་ནའང་དེ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་བདག་ཏུ་ཞེན་པས་དེ་མི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), མི་(human), སྡུག་བསྔལ་(suffering), དམྱལ་བ་(hell), བྲལ་(free from/separated)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ indicates instrumental case\n- ན་ is a conditional particle\n- ཅིས་མ་ལེགས་ is an idiomatic expression meaning \"why wouldn't it be good?\"\n\nIf, through human suffering, [one becomes] free from hell, why wouldn't that be good?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the potential soteriological value of human suffering in relation to avoiding rebirth in hell realms, a common theme in Buddhist thought.", - "translation": "If, through human suffering, [one becomes] free from hell, why wouldn't that be good?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), གནོད་པ་ (harm), བདག་ (self), ཞེན་པ་ (attachment), མི་བཟོད་ (unbearable)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ construction (even if/although)\n- གྱིས་ as instrumental particle\n- དེ་ལྟའང་ as a concessive conjunction (even so/nevertheless)\n\n\nEven if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nNevertheless, that suffering of mine\nIs unbearable due to attachment to self.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of suffering and how our attachment to self makes even our own suffering unbearable, even when it doesn't directly affect others. It's a reflection on the Buddhist concept of selflessness (འནཏྨན་, anātman) and how attachment to self causes suffering.", + "translation": "Even if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nNevertheless, that suffering of mine\nIs unbearable due to attachment to self." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf human suffering\nCan free one from hell,\nIs that not good?\n", - "translation": "If human suffering\nCan free one from hell,\nIs that not good?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ། །དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ། །བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nStill, that suffering of mine\nIs unbearable due to clinging to self.\n", + "translation": "Even if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nStill, that suffering of mine\nIs unbearable due to clinging to self." } } }, "563": { - "source": "ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཙམ་ལའང་།། བདག་གིས་བཟོད་པར་མི་ནུས་ན།། དེས་ན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ།། ཁྲོ་བ་ཅི་སྟེ་ཟློག་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "If even these, my present pains, Are now beyond my strength to bear, Why do I not cast off my anger, Cause of future sorrows in infernal torment?", + "source": "བདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། །", + "target_gt": "I will dispel others' suffering since it is suffering, like my own. I shall bring benefit to others since they are beings, like my body.", + "commentary_1": " དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཕན་པ་ནི་བདེ་བར་བྱ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཉིད་བདག་རང་བཞིན་དུ་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོས་པ་དང་། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེ་སྡུག་དང་། ཡུལ་ཅན་འདོད་པ་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། བདག་གིས་བསལ་བྱ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གཞན་ཆོས་ཅན། དེས་བདག་གིས་ཕན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་ལུས་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nད་ལྟའི་(present), སྡུག་བསྔལ་(suffering), འདི་ཙམ་(this much)\nEven this much present suffering,\n\nLine 2:\nབདག་(I/self), བཟོད་པར་(to endure), མི་ནུས་(cannot)\nI cannot endure.\n\nLine 3:\nདམྱལ་བའི་(of hell), སྡུག་བསྔལ་(suffering), རྒྱུ་(cause)\nTherefore, [for] the cause of hell's suffering,\n\nLine 4:\nཁྲོ་བ་(anger), ཅི་སྟེ་(why), ཟློག་(reverse/prevent), མི་བྱེད་(not do)\nWhy do [I] not prevent anger?\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering) - repeated in lines 1 and 3\nདམྱལ་བ་ (hell)\nཁྲོ་བ་ (anger)\n\nNote: This verse contrasts present suffering with the suffering of hell realms, emphasizing the importance of overcoming anger as a cause of future suffering.", - "translation": "Even this much present suffering, I cannot endure. Therefore, [for] the cause of hell's suffering, Why do [I] not prevent anger?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), གཞན་ (others), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསལ་ (remove/eliminate), ཕན་པ་ (benefit), སེམས་ཅན་ (sentient beings), ལུས་ (body)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཕྱིར་ to indicate reason/cause\n- Parallel structure in lines 1-2 and 3-4\n- Use of བཞིན་ for comparison\n\n\nI shall remove the suffering of others,\nFor it is suffering, just like my own suffering.\nI shall benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body.\n\n\nTechnical notes:\n- The text emphasizes the bodhisattva ideal of treating others' suffering as one's own and benefiting others as one would care for one's own body.\n- The comparison using བཞིན་ (like/as) reinforces the concept of equating others with oneself, a key principle in Mahayana Buddhism.", + "translation": "I shall remove the suffering of others,\nFor it is suffering, just like my own suffering.\nI shall benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I cannot even endure\nThis present suffering,\nThen why do I not restrain anger,\nThe cause of hell's torments?\n", - "translation": "If I cannot even endure\nThis present suffering,\nThen why do I not restrain anger,\nThe cause of hell's torments?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན། །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ། །སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI shall dispel the suffering of others,\nFor it is suffering, just like my own.\nI shall bring benefit to others,\nFor they are sentient beings, just like my own body.\n", + "translation": "I shall dispel the suffering of others,\nFor it is suffering, just like my own.\nI shall bring benefit to others,\nFor they are sentient beings, just like my own body." } } }, "564": { - "source": "འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས།། དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཀྱང་།། བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི།། གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ།།", - "target_gt": "For sake of gaining all that I desired, A thousand times I underwent The tortures of the realms of hell— Achieving nothing for myself and others.", + "source": "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །", + "target_gt": "When both myself and others are similar in wanting happiness, what difference is there between us? Why do I strive for happiness for myself alone?", + "commentary_1": " འདི་སྙམ་དུ་འབད་འབུངས་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་བྱ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་གྱི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གཅིག་སྟེ་བདག་འབའ་ཞིག་གོ། །དེ་ནི་བདག་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་གཞན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་གཞན་མ་ཡིན་པར་བདག་གཅིག་པུ་བདེ་བར་བརྩོན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\nLine 1: འདོད་པའི་དོན་དུ་སྲེག་ལ་སོགས།།\nKey terms: འདོད་པ་ (desire), སྲེག་ (burning)\n\nFor the sake of desires, burning and so forth,\n\nLine 2: དམྱལ་བར་སྟོང་ཕྲག་མྱོང་གྱུར་ཀྱང་།།\nKey terms: དམྱལ་བ་ (hell), སྟོང་ཕྲག་ (thousands), མྱོང་ (experience)\n\nThough [I] experienced thousands [of rebirths] in hell,\n\nLine 3: བདག་གིས་རང་གི་དོན་དང་ནི།།\nKey terms: བདག་ (I/self), རང་གི་དོན་ (one's own purpose)\n\nI have not accomplished my own purpose, nor\n\nLine 4: གཞན་གྱི་དོན་ཡང་མ་བྱས་སོ།།\nKey terms: གཞན་གྱི་དོན་ (the purpose of others), མ་བྱས་ (not done)\n\nHave [I] accomplished the purpose of others.\n\nNote: This verse reflects on the futility of actions driven by desire, emphasizing that despite enduring great suffering, one has failed to achieve meaningful goals for oneself or others.", - "translation": "For the sake of desires, burning and so forth, Though [I] experienced thousands [of rebirths] in hell, I have not accomplished my own purpose, nor Have [I] accomplished the purpose of others." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), བདེ་བ་(happiness), མཚུངས་པ་(equal), ཁྱད་པར་(difference), བརྩོན་(strive)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ་ introduces a conditional clause\n- གཉི་ག indicates \"both\"\n- དུ་ indicates purpose or intention\n- ཅི་ཡོད་ན་ forms a rhetorical question\n\n\nWhen both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for my happiness alone?\n\n\nNote: This verse is from Śāntideva's Bodhicaryāvatāra, emphasizing the equality of self and others in the pursuit of happiness, a key concept in Mahāyāna Buddhism.", + "translation": "When both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for my happiness alone?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough I may experience thousands of hells,\nBurning and so forth, for the sake of desires,\nI have accomplished neither my own purpose\nNor the purpose of others.\n", - "translation": "Though I may experience thousands of hells,\nBurning and so forth, for the sake of desires,\nI have accomplished neither my own purpose\nNor the purpose of others." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for happiness for myself alone?\n", + "translation": "When both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for happiness for myself alone?" } } }, "565": { - "source": "འདི་ནི་དེ་ཙམ་གནོད་མིན་ལ།། དོན་ཆེན་དག་ཀྱང་འགྲུབ་འགྱུར་བས།།", - "target_gt": "The present aches are nothing to compare with those, And yet great benefits will come from them.", + "source": "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། །", + "target_gt": "When both I and others are the same in not wanting to suffer, and they're no different from me, then why protect myself and not others?", + "commentary_1": " གཞན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ལོ། །གཞན་མིན་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་པོ་དེའི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་སྟེ་སྲུང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ་བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད་ཅེས་འདོད་པ་མཚུངས་པས་བླང་དོར་བྱེད་མི་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས་འདི་གོང་མའི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ཏུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདི་(this), དེ་ཙམ་(that much), གནོད་(harm), དོན་ཆེན་(great purpose/benefit), འགྲུབ་(accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- མིན་ལ་ is a negation particle with connective\n- ཀྱང་ indicates \"also\" or \"even\"\n- འགྱུར་བས་ indicates future tense and causal link\n\nThis is not that much harm, and\nGreat purposes will also be accomplished, therefore\n\nTechnical note: དོན་ཆེན་ (great purpose) is often used in Buddhist contexts to refer to significant spiritual achievements or benefits.", - "translation": "This is not that much harm, and Great purposes will also be accomplished, therefore" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མི་འདོད་(do not want), སྲུང་(protect)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ: when, at the time when\n- གཉི་ག: both\n- མཚུངས་པ་ལ: being equal, alike\n- ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན: what difference is there\n- གང་ཕྱིར: for what reason\n- བྱེད: do, make (here functioning as an auxiliary verb)\n\n\nWhen both myself and others\nAre equal in not wanting suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the equality of self and others in the context of Buddhist ethics and compassion practice.", + "translation": "When both myself and others\nAre equal in not wanting suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis is not very harmful,\nYet great purposes will be accomplished.\n", - "translation": "This is not very harmful,\nYet great purposes will be accomplished." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉི་ག །སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ། །བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན། །གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen both myself and others\nEqually do not desire suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?\n", + "translation": "When both myself and others\nEqually do not desire suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?" } } }, "566": { - "source": "འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ།། དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས།།", - "target_gt": "These troubles that dispel the pain of wanderers— It’s only right that I rejoice in them.", + "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །", + "target_gt": "If their suffering does not harm me, why protect myself and not them? And if future suffering does not harm me, why guard against it?", + "commentary_1": " གཞན་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་མ་འོངས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དེ་ལྟར་བདག་ལ་མི་གནོད་པས་བསླབ་པས་དེ་བསྲུང་བར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐ་དད་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པས་ཕན་ཚུན་དུ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་དང་། དེས་ན་བདག་འཛིན་སྤང་བར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དུས་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་རང་ལ་གནོད་པས་བདག་གིས་བསྲུང་དགོས་ལ། གཞན་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བས་བདག་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཚེ་འདིར་རྒྱུ་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་ཅིའི་ཕྱིར་བསྲུང་སྟེ་མི་བསྲུང་བར་ཐལ། དེས་འདིར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འགྲོ་བའི་གནོད་སེལ་སྡུག་བསྔལ་ལ།།\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), གནོད་སེལ་ (removing harm), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\nNote: ལ་ is a particle indicating \"to\" or \"towards\"\n\nTowards removing the harm and suffering of beings,\n\nLine 2: དགའ་བ་འབའ་ཞིག་འདིར་བྱ་རིགས།།\nKey terms:\nདགའ་བ་ (joy), འབའ་ཞིག་ (only, solely), བྱ་རིགས་ (should be done)\nNote: འདིར་ means \"here\" or \"in this context\"\n\nHere, one should solely cultivate joy.\n\nCombined translation:\nTowards removing the harm and suffering of beings,\nHere, one should solely cultivate joy.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva practice of cultivating joy in the face of others' suffering as a means to effectively help them.", - "translation": "Towards removing the harm and suffering of beings, Here, one should solely cultivate joy. Towards removing the harm and suffering of beings, Here, one should solely cultivate joy." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), མི་གནོད་ (not harm), བསྲུང་ (protect/guard), མ་འོངས་པ་ (future)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན་ construction for conditional statements\n- བས་ as a comparative particle\n- ཕྱིར་ indicating purpose or reason\n- ཡང་ as an emphatic or additive particle\n\n\nIf that suffering does not harm me,\nWhy guard against it?\nIf future suffering also\nDoes not harm [me], why guard against that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering and the rationale for protecting oneself against it, a common theme in Buddhist philosophical texts.", + "translation": "If that suffering does not harm me,\nWhy guard against it?\nIf future suffering also\nDoes not harm [me], why guard against that?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor removing the harm and suffering of beings,\nOne should only rejoice in doing this here.\n", - "translation": "For removing the harm and suffering of beings,\nOne should only rejoice in doing this here." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས། །བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་། །མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅི་བསྲུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf suffering does not harm me,\nWhy should I protect against it?\nAnd if future suffering\nWill not harm me, why guard against that?\n", + "translation": "If suffering does not harm me,\nWhy should I protect against it?\nAnd if future suffering\nWill not harm me, why guard against that?" } } }, "567": { - "source": "གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས།། གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན།། ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས།། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "When others take delight In giving praise to those endowed with talents, Why, O mind, do you not find A joy likewise in praising them?", + "source": "བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །", + "target_gt": "It is erroneous to think, \"It's me who will experience it,\" Because it is one being who dies And yet another who is born.", + "commentary_1": " དེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱིའོ། །", + "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་འདིར་མི་གནོད་ཀྱང་བདག་གིས་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན།ཚེ་འདི་ཕྱིའི་ཕུང་པོ་ལ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ནི་ལོག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན། འདི་ལྟར་ཤི་བ་སྟེ་ཚེ་འདིའང་གཞན་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་སྟེ་ཕྱི་མ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱིའི་བར་དུ་ཡང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. གཞན་གྱིས་ཡོན་ཏན་ལྡན་བསྟོད་ནས།།\nKey terms: གཞན་(others), ཡོན་ཏན་(qualities), བསྟོད་(praise)\nWhen others praise [those] endowed with qualities,\n\n2. གལ་ཏེ་དགའ་བའི་བདེ་ཐོབ་ན།།\nKey terms: གལ་ཏེ་(if), དགའ་བ་(joy), བདེ་(bliss), ཐོབ་(obtain)\nIf [you] obtain the bliss of joy,\n\n3. ཡིད་ཁྱོད་ཀྱང་ནི་དེ་བསྟོད་ནས།།\nKey terms: ཡིད་(mind), ཁྱོད་(you), བསྟོད་(praise)\nYou, [my] mind, also praising them,\n\n4. ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དགའ་མི་བྱེད།།\nKey terms: ཅིའི་ཕྱིར་(why), དགའ་(rejoice), མི་བྱེད་(not do)\nWhy do [you] not rejoice likewise?\n\nNote: This verse appears to be addressing the mind, encouraging it to rejoice in the praise of others' qualities, a common theme in Buddhist mind training texts.", - "translation": "When others praise [those] endowed with qualities, If [you] obtain the bliss of joy, You, [my] mind, also praising them, Why do [you] not rejoice likewise?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), མྱོང་ (experience), རྣམ་པར་རྟོག་ (conceptual thought), ལོག་པ་ (mistaken/wrong), ཤི་བ་ (death), སྐྱེ་བ་ (birth), གཞན་ (other)\n\nGrammatical notes:\n- Use of སྙམ་པ to indicate a thought or belief\n- Correlative construction with འདི་ལྟར་...ཡང་ནི་ (\"just as...so too\")\n\n\nThe conceptual thought \"I experience that\"\nIs mistaken, for it is like this:\nThe one who dies is other,\nAnd the one who is born is also other.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of anātman (non-self), highlighting the misconception of a continuous, unchanging self through death and rebirth.", + "translation": "The conceptual thought \"I experience that\"\nIs mistaken, for it is like this:\nThe one who dies is other,\nAnd the one who is born is also other." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you obtain the joy of happiness\nWhen others praise someone's good qualities,\nThen mind, by praising those qualities yourself,\nWhy do you not likewise feel joy?\n", - "translation": "If you obtain the joy of happiness\nWhen others praise someone's good qualities,\nThen mind, by praising those qualities yourself,\nWhy do you not likewise feel joy?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ། །འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe thought \"I have experienced that\"\nIs a mistaken conception.\nFor in this way, the one who dies is other,\nAnd the one who is born is also other.\n", + "translation": "The thought \"I have experienced that\"\nIs a mistaken conception.\nFor in this way, the one who dies is other,\nAnd the one who is born is also other." } } }, "568": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་དགའ་བའི་བདེ་བ་འདི།། བདེ་འབྱུང་ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད།།", - "target_gt": "The pleasure that is gained therefrom Itself gives rise to blameless happiness.", + "source": "གང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། །", + "target_gt": "If they whose suffering it is themselves must guard themselves from it, since the foot's pain is not the hand's, why should the one protect the other?", + "commentary_1": " གང་ཚེ་གང་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་གཞན་གྱི་མི་སྲུང་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཡུལ་ཐ་དད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྲུང་བར་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཡུལ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུང་གིས་གཞན་གྱིས་མིན་ནོ་ཞེ་ན། རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཅན། ཅིའི་ཕྱིར་ལག་པ་དེས་བསྲུང་བར་བྱ་སྟེ་མི་སྲུང་བར་ཐལ། ལག་པའི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), དགའ་བ (joy), བདེ་བ (bliss), བདེ་འབྱུང་ (source of bliss), ཁ་ན་མ་ཐོ་མེད (faultless)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱི is a genitive particle connecting \"you\" to \"joy\"\n- འདི is a demonstrative pronoun (\"this\")\n- The second line is a nominal sentence without an explicit verb\n\nThis bliss of your joy\n[Is] the faultless source of bliss.\n\nTechnical note: བདེ་འབྱུང་ (source of bliss) is often used as an epithet for Buddha or enlightenment.", - "translation": "This bliss of your joy [Is] the faultless source of bliss." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསྲུངས་ (protect/guard), རྐང་པ་ (foot), ལག་པ་ (hand)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ་གང་གི་ ... གང་ (whenever, whoever's, whatever) sets up a conditional structure\n- ན་ (if) completes the conditional clause\n- ཅི་ཕྱིར་ (why) introduces the rhetorical question\n\n\nIf whatever suffering of whoever at whatever time\nIs protected by that very [person],\nThe foot's suffering is not [protected] by the hand.\nSo why should that [hand] protect it [the foot]?\n\n\nThis verse appears to be questioning the logic of one part of the body (the hand) protecting another (the foot), as a metaphor for examining the nature of self and suffering in Buddhist philosophy.", + "translation": "If whatever suffering of whoever at whatever time\nIs protected by that very [person],\nThe foot's suffering is not [protected] by the hand.\nSo why should that [hand] protect it [the foot]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis joy and bliss that you feel\nIs a source of happiness free from fault\n", - "translation": "This joy and bliss that you feel\nIs a source of happiness free from fault" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུངས་ན། །རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན། །ཅི་ཕྱིར་དེས་ནི་དེ་བསྲུང་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen any suffering arises for anyone,\nIf that very suffering itself is guarded against,\nThe foot's suffering is not [guarded] by the hand.\nSo why should that [hand] guard against that [foot's suffering]?\n", + "translation": "When any suffering arises for anyone,\nIf that very suffering itself is guarded against,\nThe foot's suffering is not [guarded] by the hand.\nSo why should that [hand] guard against that [foot's suffering]?" } } }, "569": { - "source": "ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་།། གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན།།", - "target_gt": "It’s urged on us by all the holy ones, And is the perfect way of winning others.", + "source": "གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །", + "target_gt": "\"Even though it's illogical, we act from ego-clinging,\" you say. We must, as much as possible, give up fallacious selves and others.", + "commentary_1": " བདག་གིར་འཛིན་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའོ། །བདག་ནི་བདག་ཏུ་བཟུང་བའོ།།གཞན་ནི་གཞན་དུ་བཟུང་བའོ།།ནན་གྱིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་སོ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གོམས་པས་ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང་རྐང་ལག་སོགས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་བའི་བློ་འཇུག་གོ་ཞེ་ན། བདག་གམ་གཞན་གྱི་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅི་ནུས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནང་།།\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities), ལྡན་པ་ (possessing), རྣམས་ (plural marker), ཀྱིས་ (agentive particle), གནང་ (grant/allow)\n\nThose possessing qualities grant [it],\n\nLine 2: གཞན་སྡུད་པ་ཡི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན།།\nKey terms:\nགཞན་ (others), སྡུད་པ་ (gathering/attracting), མཆོག་ (supreme/best), ཀྱང་ (also), ཡིན་ (is)\n\n[It] is also supreme for attracting others.\n\nNote: The subject of these lines is implied, likely referring to a practice or quality mentioned in previous verses. The term སྡུད་པ་ (gathering/attracting) is significant in Buddhist contexts, often referring to the act of gathering disciples or attracting beings to the Dharma.", - "translation": "Those possessing qualities grant [it], [It] is also supreme for attracting others." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརིགས་པ་(logical, reasonable), བདག་ཏུ་འཛིན་པ་(self-grasping), འཇུག་(engage, enter), བདག་གཞན་(self and other), སྤང་བྱ་(to be abandoned)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ཅེ་ན། forms a conditional clause\n- མིན་ཡང་ indicates a concession\n- གང་ཡིན་ཏེ། is a rhetorical question marker\n- ཅི་ནུས་པར་ means \"to the best of one's ability\"\n\n\nIf one says, \"Even though it's unreasonable, I engage in this due to self-grasping,\"\n[Know that] self and other are equally unreasonable.\n[Therefore,] to the best of one's ability, this [self-grasping] is to be abandoned.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the illogical nature of self-grasping (བདག་ཏུ་འཛིན་པ་) and emphasizing the need to abandon it, which is a key concept in Buddhist philosophy.", + "translation": "If one says, \"Even though it's unreasonable, I engage in this due to self-grasping,\"\n[Know that] self and other are equally unreasonable.\n[Therefore,] to the best of one's ability, this [self-grasping] is to be abandoned." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIt is granted by those endowed with good qualities.\nIt is also supreme in attracting others.\n", - "translation": "It is granted by those endowed with good qualities.\nIt is also supreme in attracting others." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར། །བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན། །བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཏེ། །ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if it is not logical,\nIf one clings to a self here,\nWhether self or other is illogical,\nOne should abandon it to the best of one's ability.\n", + "translation": "Even if it is not logical,\nIf one clings to a self here,\nWhether self or other is illogical,\nOne should abandon it to the best of one's ability." } } }, "570": { - "source": "གཞན་ཡང་དེ་ལྟར་བདེ་འགྱུར་ཞེས།།", - "target_gt": "“But they’re the ones who’ll have the happiness,” you say.", + "source": "རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Continua and aggregates, like series, armies, and such, are false. The suffering one does not exist, so who is it that this belongs to?", + "commentary_1": " །ཅི་སྟེ་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་ཉིད་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུད་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གྲོག་མོ་རིམ་པར་གནས་པ་ཉིད་ཕྲེང་བ་ཡིན་གྱིས་གཞན་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །ཚོགས་པ་ཡང་ཚོགས་པ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་དམག་ཅེས་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལས་གཞན་ཞིག་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། གང་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་སྟེ་བདག་གམ་གཞན་གྱིའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཐ་དད་དུ་འདྲ་ཡང་རང་གི་ཚེ་སྔ་ཕྱི་རྒྱུད་གཅིག་ལ་རྐང་ལག་སོགས་ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཡིན་པས་ཕན་ཚུན་བསྲུང་གི་སེམས་ཅན་གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་མི་བསྲུང་ངོ་ཞེ་ན། རྒྱུད་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་ཕྲེང་བ་དུ་མ་ལ་གཅིག་བྱེད་པ་དང་། ཚོགས་པ་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་དུ་མ་ལ་དམག་གཅིག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་རྫུན་པ་ཡིན་གྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་བོ། །ཡང་དེ་དག་ཡུལ་དུས་ཐ་དད་ཀྱང་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་གཅིག་པས་བསྲུང་ངོ་སྙམ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་བདག་གང་ཡིན་པ་དེ་མེད་པ་དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་འདི་སུ་ཞིག་དབང་བར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཞན་ཡང་ (moreover), དེ་ལྟར་ (in that way), བདེ་འགྱུར་ (will become happy/blissful)\n\nGrammatical structure:\n- ཞེས at the end indicates this is a quote or reported speech\n\nMoreover, [it is said that] \"In that way, [one] will become happy.\"\n\nNote: The phrase བདེ་འགྱུར་ (de 'gyur) is a common construction in Tibetan indicating a future state of happiness or bliss. The subject is implied rather than explicitly stated.", - "translation": "Moreover, [it is said that] \"In that way, [one] will become happy.\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱུད་ (continuum/mind-stream), ཚོགས་ (collection/aggregate), བརྫུན་ (false/deceptive), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྤང་ (abandon/reject)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱ་བ་ནི། : \"that which is called\"\n- བཞིན་ : comparative particle \"like\"\n- གང་ ... དེ་ : correlative construction \"that which...\"\n- སུ་ཞིག་ : interrogative \"who\"\n\n\nThat which is called \"continuum\" and \"aggregate\"\nIs false, like a garland, an army, and so forth.\nThere is no sufferer that exists [inherently];\nSo who is it that will abandon this [suffering]?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā), challenging the inherent existence of both the suffering and the sufferer.", + "translation": "That which is called \"continuum\" and \"aggregate\"\nIs false, like a garland, an army, and so forth.\nThere is no sufferer that exists [inherently];\nSo who is it that will abandon this [suffering]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nFurthermore, in that way, may there be happiness.", - "translation": "Furthermore, in that way, may there be happiness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ། །དེས་འདི་སུ་ཞིག་སྤང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe so-called \"continuum\" and \"collection\" \nAre false, like a garland or an army.\nThere is no sufferer that exists;\nSo who is it that abandons this?\n", + "translation": "The so-called \"continuum\" and \"collection\" \nAre false, like a garland or an army.\nThere is no sufferer that exists;\nSo who is it that abandons this?" } } }, "571": { - "source": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་བདེ་འདི་མི་འདོད།། གླ་རྔན་སྦྱིན་སོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར།།", - "target_gt": "If this then is a joy you would resent, Abandon paying wages and returning favors.", + "source": "སྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ། །ངེས་པས་དེར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "The suffering has no owner. There is no difference for anyone. Since it is suffering, it should be dispelled. Why should there be any certainty about that?", + "commentary_1": " དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་པོ་མེད་པར་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་མེད་པ་ནི་བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་བདག་པོ་གཅིག་མི་གཅིག་གིས་བསྲུང་མི་བསྲུང་གི་དབྱེ་བ་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡང་བསལ་བར་བྱའོ། །དེ་འདྲ་བ་ལ་བདག་གི་སེལ་ལ་གཞན་གྱི་མི་སེལ་བའི་ངེས་པས་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), བདེ་(happiness/comfort), མི་འདོད་(do not desire)\nགླ་རྔན་(payment/reward), སྦྱིན་(to give), སྤངས་(abandon/renounce)\n\nGrammatical notes:\n- འི་ཕྱིར at the end indicates a causal relationship\n\nIf you do not desire this happiness,\nBecause [you have] abandoned giving payment and so forth,\n\nTechnical note: \n- སྦྱིན་སོགས་ (giving and so forth) is a common phrase indicating that giving is an example of a broader category of actions.", - "translation": "If you do not desire this happiness, Because [you have] abandoned giving payment and so forth," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ། །ངེས་པས་དེར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བདག་པོ་ (owner/self), བྱེ་བྲག་ (distinction), བསལ་བྱ་ (to be eliminated)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མེད་པར་ and མེད་པ་ to negate existence\n- ཡིན་ཕྱིར་ indicating causation (\"because it is\")\n- བྱ་ as a future/imperative marker\n\n\nSuffering has no owner;\nAll [beings] are without distinction.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat is to be done with certainty about that?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering (དུཿཁ, duḥkha) from a Buddhist philosophical perspective, emphasizing its universal and impersonal nature.", + "translation": "Suffering has no owner;\nAll [beings] are without distinction.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat is to be done with certainty about that?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf you do not desire this happiness,\nIt is because you have renounced rewards and offerings.", - "translation": "If you do not desire this happiness,\nIt is because you have renounced rewards and offerings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི། །ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད། །སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ། །ངེས་པས་དེར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWithout an owner of suffering,\nAll is undifferentiated.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat is to be done with certainty about that?\n", + "translation": "Without an owner of suffering,\nAll is undifferentiated.\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\nWhat is to be done with certainty about that?" } } }, "572": { - "source": "མཐོང་དང་མ་མཐོང་ཉམས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "You will be the loser—both in this life and the next!", + "source": "ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །", + "target_gt": "There's no dispute the suffering of everyone must be prevented. If mine's prevented, prevent all. Or else, like beings', not mine either.", + "commentary_1": " བརྩད་དུ་མེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་ལ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་གཞན་གྱི་ཡང་ངོ་། །བཟློག་པ་ནི་བདག་གི་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་ཡང་སྟེ། བདག་དང་ཐ་མི་དད་པར་ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ཡིན་ན་ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་བཟློག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་བྱར་འདོད་པ་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་པོ་མེད་པས་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད་དེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བཟློག་པར་རིགས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དེས་གཞན་གྱི་དེ་མི་བཟློག་ན་བདག་གི་ཡང་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་བཞིན་བཟློག་བྱ་མིན་པར་མཚུངས་སོ། །བདེ་བ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམཐོང་ (seen), མ་མཐོང་ (unseen), ཉམས་པར་འགྱུར (will deteriorate/decline)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction with མཐོང་དང་མ་མཐོང་ (seen and unseen)\n- ཉམས་པར་འགྱུར is a future tense construction indicating \"will become deteriorated\"\n\nBoth the seen and unseen will deteriorate.\n\nNote: This line likely refers to the impermanence of all phenomena, both visible and invisible, which is a fundamental concept in Buddhist philosophy.", - "translation": "Both the seen and unseen will deteriorate." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བཟློག་པ (to reverse/eliminate), བརྩད་ (to debate/argue), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཕྱིར་ introduces a rhetorical question\n- བྱ་ཞེས་ indicates reported speech or thought\n- གལ་ཏེ་...ནའང་ forms a conditional clause\n\n\nWhy is it beyond debate that the suffering of all\nShould be eliminated?\nIf eliminated, all [suffering] would be eliminated.\nIf not, I too am like [other] sentient beings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the bodhisattva's motivation to eliminate suffering for all beings, while recognizing one's own nature as a sentient being if unable to do so.", + "translation": "Why is it beyond debate that the suffering of all\nShould be eliminated?\nIf eliminated, all [suffering] would be eliminated.\nIf not, I too am like [other] sentient beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThe seen and unseen will decay.", - "translation": "The seen and unseen will decay." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག །དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy is there no need to argue about reversing everyone's suffering?\nIf it is to be reversed, then reverse it all.\nIf not, then I am just like other sentient beings.\n", + "translation": "Why is there no need to argue about reversing everyone's suffering?\nIf it is to be reversed, then reverse it all.\nIf not, then I am just like other sentient beings." } } }, "573": { - "source": "རང་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ།། གཞན་ལ་བདེ་བའང་འདོད་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "When praise is heaped upon your qualities, You’re keen that others should be pleased thereby.", + "source": "སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། །", + "target_gt": "\"Compassion is too painful,\" you say, \"So why arouse it with such effort?\" But when you think of beings' torments, How is the pain of compassion greater?", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་སྙིང་རྗེས་སྡུག་བསྔལ་མང་དུ་འགྱུར་བས་ན་སྙིང་རྗེ་མ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བའི་ཕྱིར། ཆེད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནན་གྱིས་ནི་འབད་པས་སོ། །ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བའི་ཞེས་སྨོས་སོ། །ལན་གཞན་ཡང་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་གིར་བྱེད་ན་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འགྱུར་བས་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་བསྐྱེད་ཅེ་ན། འགྲོ་བའི་དམྱལ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་སྙིང་རྗེ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མང་སྟེ་མང་བ་མིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་གི་(one's own), ཡོན་ཏན་(qualities), བརྗོད་པ་(to express/speak of), ཚེ་(when/at the time of)\nགཞན་(others), བདེ་བ་(happiness/well-being), འདོད་པ་(to desire/wish for)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ and པར་ are connecting particles\n- བྱེད་ at the end indicates active engagement in the action\n\nWhen expressing one's own qualities,\n[One] should also wish for the happiness of others.\n\nTechnical note: ཡོན་ཏན་ (yönten) is often used in Buddhist contexts to refer to positive qualities or virtues.", - "translation": "When expressing one's own qualities, [One] should also wish for the happiness of others." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། །\n", + "output": "Key terms:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ནན་གྱིས་ (forcefully), སྐྱེད་ (generate), འགྲོ་བ་ (beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཕྱིར་...ཅེ་ན། : \"If one asks why...\"\n- བསམ་བྱས་ན། : \"If one considers...\"\n\n\nIf one asks, \"Why forcefully generate compassion, which brings much suffering?\"\nWhen one considers the suffering of beings, how can compassion not bring much suffering?\n\nNote: This verse reflects on the nature of compassion, suggesting that truly contemplating others' suffering naturally leads to experiencing some degree of suffering oneself through empathy.", + "translation": "If one asks, \"Why forcefully generate compassion, which brings much suffering?\"\nWhen one considers the suffering of beings, how can compassion not bring much suffering?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen speaking of one's own good qualities,\nOne should also wish for the happiness of others.\n", - "translation": "When speaking of one's own good qualities,\nOne should also wish for the happiness of others." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པ། །ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་སྐྱེད་ཅེ་ན། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་བྱས་ན། །ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy deliberately cultivate compassion\nWhen it brings much suffering?\nIf you contemplate the suffering of beings,\nHow can compassion not bring great suffering?\n", + "translation": "Why deliberately cultivate compassion\nWhen it brings much suffering?\nIf you contemplate the suffering of beings,\nHow can compassion not bring great suffering?" } } }, "574": { - "source": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཚེ།། རང་ལའང་བདེ་བ་མི་འདོད་བྱེད།།", - "target_gt": "But when the compliment is paid to others, You feel no inclination to rejoice as well.", + "source": "གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །", + "target_gt": "If a single suffering eliminates many miseries, those with compassion will induce that suffering in themselves and others.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ལྟ་ན་སྡུག་བསྔལ་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་གལ་ཏེ་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བས་ན། བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ་རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), ཡོན་ཏན་ (qualities), བརྗོད་པ་ (express/speak of), ཚེ་ (when/time), \nརང་ (oneself), བདེ་བ་ (happiness/well-being), མི་འདོད་ (not desire)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ and འི་ are genitive particles\n- པའི་ indicates a verbal noun\n- མི་ is a negation prefix\n\nWhen expressing the qualities of others,\n[One] does not desire happiness even for oneself.\n\nTechnical note: This verse likely relates to the Buddhist concept of rejoicing in others' virtues (པར་ཡི་རང་, pāramōdanā) and the practice of diminishing self-cherishing.", - "translation": "When expressing the qualities of others, [One] does not desire happiness even for oneself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བརྩེ་ (compassion), རང་ (self), གཞན་ (others)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- གིས་ instrumental case\n- མེད་འགྱུར་ negative future\n- ལྡན་པས་ agentive case of \"possessing\"\n- བྱ་ཉིད་ emphatic future\n\n\nIf by one suffering,\nMany sufferings would be eliminated,\nOne endowed with compassion should\nGenerate that suffering for self and others.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva ideal of willingly taking on suffering to benefit others.", + "translation": "If by one suffering,\nMany sufferings would be eliminated,\nOne endowed with compassion should\nGenerate that suffering for self and others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen praising the qualities of others,\nOne should not desire happiness for oneself.\n", - "translation": "When praising the qualities of others,\nOne should not desire happiness for oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན། །བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ། །རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf by one suffering,\nMany sufferings can be destroyed,\nOne with compassion should bring about\nThat suffering for oneself and others.\n", + "translation": "If by one suffering,\nMany sufferings can be destroyed,\nOne with compassion should bring about\nThat suffering for oneself and others." } } }, "575": { - "source": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་འདོད་པས།། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ནས།།", - "target_gt": "You who want the happiness of beings Have wished to be enlightened for their sake.", + "source": "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། །", + "target_gt": "Thus even though Supushpachandra knew that the king would cause him harm, he did not remove his own suffering, in order to end the sufferings of many.", + "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པས་བདག་ཉིད་འཆི་བ་ཤེས་ཀྱང་ངོ་། །ཡང་ན་རྒྱལ་པོ་ལ་གནོད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མ་བསལ་བ་ནི་དེའི་ངོས་མ་བལྟས་པར་དམ་བཅས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཟད་བྱས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་མི་མང་པོའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རྣམས་ཟད་པར་བྱས་པ་ནི་དགག་པར་བྱས་པའོ། །ཡང་ན་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དེ་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་དོན་ཉམས་པ་ནི་ཟད་པ་སྟེ།དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་དོན་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ཉིད་ལ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་གདན་ས་རིན་ཆེན་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ན་རྒྱལ་པོ་དཔལ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བ་ལོག་པར་གྱུར་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་དང་བཅས་པ་བསྐྲད་ནས་ནགས་ན་གནས་པ་དང་། མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཤིན་ཏུ་སྙིང་རྗེས་མ་བཟོད་ནས་དབེན་པ་ཞིག་ཏུ་སོང་སྟེ་བསམས་པ།་འདི་ལྟར་བདག་གི་སྲོག་ལ་མ་བལྟས་ན་རྒྱལ་པོ་གཅིག་པོ་དང་འགལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པ་གཞན་སེམས་ཅན་མང་པོའི་དོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་རིག་ནས་དེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ང་ཆོས་སྟོན་དུ་འགྲོ་ཞེས་སྨྲས་པས། དེ་དག་གིས་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་རྒྱལ་པོའི་གདན་སར་ཕྱིན་ནས་དེར་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་ཆོས་བསྟན་པས་དེ་དག་རྣམས་མོས་པར་གྱུར་པ་རྒྱལ་པོས་གཟིགས་སོ། །གཟིགས་མ་ཐག་ཏུ་ཞེ་སྡང་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གཤེད་མ་མི་དགའ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསྒོ་ནས་རྐང་ལག་བཅད་དེ་བསད་པ་དང་། དེར་དེའི་ལུས་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཆར་བབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མཚན་མ་རྣམ་པ་དུ་མ་གཟིགས་པས་དགེ་སློང་འདི་ནི་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཅིག་འདུག་པ་ལ་སྙམ་ནས་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་སྐྱེས་པར་གྱུར་ཏོ། །", + "commentary_2": "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་བར་གནོད་པ་འབྱུང་སར་བྱོན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་པདྨའི་ཟླ་བ་མངོན་པར་འཕགས་པའི་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་པའི་སྙིགས་མ་ལ་དགེ་སློང་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདུན་སྟོང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ནགས་ཚལ་ན་གནས་པས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བལྟས་པས། རྒྱལ་པོ་དཔའ་བྱིན་གྱི་ཕོ་བྲང་རིན་ཆེན་ལྡན་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཆོས་བསྟན་ན་སྲོག་ཆགས་མང་པོས་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་ཐོབ་ཅིང་། མ་བསྟན་ན་མི་ཐོབ་པར་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་རྒྱལ་པོས་གསོད་པར་མཁྱེན་ཡང་དེར་བྱོན་ནས་ཞག་བདུན་དུ་ཟས་མ་གསོལ་བར་མཚན་མོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེན་མོའི་མཆོད་རྟེན་ལ་བསྐོར་བ་བྱས། ཉིན་མོ་ཕོ་བྲང་དུ་བྱོན་ནས་ཆོས་བསྟན་པས་སྲོག་ཆགས་ཁྲག་ཁྲིག་དུ་མ་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་ནས་རྒྱལ་པོས་བསད་དེ། རྒྱལ་པོ་ཡང་འགྱོད་ནས་དེའི་རུས་པ་ལ་མཆོད་རྟེན་བྱས་ཤིང་མཆོད་པར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), བདེ་འདོད་ (desire happiness), བྱང་ཆུབ་ (awakening/enlightenment), སེམས་བསྐྱེད་ (generate the mind/bodhicitta)\n\nGrammar:\n- པས་ indicates a causal relationship\n- ནས་ shows sequential action\n\nSince all sentient beings desire happiness, having generated bodhicitta for awakening,\n\nNote: བྱང་ཆུབ་ (awakening) refers specifically to the state of complete enlightenment in Buddhism. སེམས་བསྐྱེད་ (generate the mind) is a technical term for generating bodhicitta, the aspiration to attain enlightenment for the benefit of all beings.", - "translation": "Since all sentient beings desire happiness, having generated bodhicitta for awakening," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། །\n", + "output": "Key terms:\nམེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ (Candraprabha, lit. \"Moon-beautiful Flower\"), རྒྱལ་པོ་ (king), གནོད་པ་ (harm), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ marks the agentive case for མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་\n- ཀྱང་ནི་ indicates a concessive clause (\"although\")\n- ཏེ་ connects clauses, showing a reason or cause\n- འགྱུར་ indicates future tense or potential\n\n\nTherefore, although Candraprabha knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many.\n\nNote: This verse likely refers to a jātaka tale or similar Buddhist narrative about self-sacrifice for the benefit of others.", + "translation": "Therefore, although Candraprabha knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSince all sentient beings desire happiness,\nGenerate the mind of enlightenment.\n", - "translation": "Since all sentient beings desire happiness,\nGenerate the mind of enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས། །རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི། །བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ། །མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, although Chandraprabha (Moon Beauty) knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many.\n", + "translation": "Therefore, although Chandraprabha (Moon Beauty) knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many." } } }, "576": { - "source": "སེམས་ཅན་རང་གིས་བདེ་རྙེད་ན།། དེས་ཀོ་ཅི་སྟེ་ཁྲོ་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "So why should others irk you when They find some pleasure for themselves?", + "source": "དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Those who have trained their mind streams will enter even the Incessant with joy for quelling others' woes, like swans alighting on lotus ponds.", + "commentary_1": " དེ་ལྟ་བུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཏེ་བདག་དང་གཞན་མཉམ་པར་རོ། །རྒྱུད་ནི་གང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནོ། །བསྒོམས་ པ་ནི་དེ་དག་ཏུ་བྱས་པའོ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མཚུངས་པར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་གང་དགའ་བ་སྟེ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་གང་བདག་ཉིད་བདེ་རུ་ཟིན་ཀྱང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་གང་དག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་སྟེ་རྣམ་པར་ཉམས་པ་ལ་དགའ་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ལ་རྒྱུད་ནི་གོམས་པར་གྱུར་པ་དེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་དགའ་བས་དེའི་ཐབས་སུ་འགྱུར་བར་མཐོང་ན་པདྨའི་མཚོ་ལ་ངང་པ་དགའ་བས་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་མནར་མེད་པར་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་བདག་ཉིད་ཐར་པ་ཞིག་འདོད་བྱ་ཡིན་གྱི། གཞན་དོན་གྱི་དགའ་བ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མིན་ལ། དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་བས་འཇུག་ཅེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), བདེ་ (happiness), རྙེད་ (find/obtain), ཁྲོ་བ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཅི་སྟེ་ interrogative construction indicating rhetorical question\n- བྱེད་ present tense verb\n\nIf sentient beings find happiness by themselves,\nWhy then should [one] become angry at that?\n\nTechnical note: This verse likely relates to the practice of cultivating equanimity (བཏང་སྙོམས་) towards others' happiness, a key aspect of mind training (བློ་སྦྱོང་) in Tibetan Buddhism.", - "translation": "If sentient beings find happiness by themselves, Why then should [one] become angry at that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nརྒྱུད་(mind-stream), གོམས་(habituated), སྡུག་བསྔལ་(suffering), ཞི་(pacify), པདྨའི་མཚོ་(lotus lake), ངང་པ་(swan), མནར་མེད་(Avīci hell)\n\n\nWhen the mind-stream is thus habituated,\nDelighting in pacifying others' suffering,\nLike swans to a lotus lake,\nThey will enter even Avīci hell.\n\nNote: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the most severe hell realm in Buddhist cosmology.", + "translation": "When the mind-stream is thus habituated,\nDelighting in pacifying others' suffering,\nLike swans to a lotus lake,\nThey will enter even Avīci hell." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen sentient beings find their own happiness,\nWhy then should one become angry at that?\n", - "translation": "When sentient beings find their own happiness,\nWhy then should one become angry at that?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ། །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས། །པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར། །མནར་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, when one's mind becomes accustomed [to compassion],\nOne finds joy in alleviating others' suffering.\nLike a swan entering a lotus lake,\nOne would even enter the Avici hell [to help beings].\n", + "translation": "Thus, when one's mind becomes accustomed [to compassion],\nOne finds joy in alleviating others' suffering.\nLike a swan entering a lotus lake,\nOne would even enter the Avici hell [to help beings]." } } }, "577": { - "source": "འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར།། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན།། བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས།། ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "And if you claim to wish that beings Be enlightened, honored by the triple world, When petty marks of favor come their way, Why are you so discomforted?", + "source": "སེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "When beings have been liberated, Is not the ocean of joy that brings Sufficient in and of itself? What good is wanting liberation?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་གང་སེམས་ཅན་གྲོལ་བ་ལ་དགའ་བ་ནི་མང་པོ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་བདེ་བ་མཐར་ཕྱིན་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐར་པ་ཐོབ་པ་བས་ལྷག་པ་སྟེ། གང་ཐར་པ་ཐོབ་པས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་ལ་གཞན་དགའ་བའི་དོན་ཉིད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཐར་པ་ནི་བདེ་བ་དེ་ལ་ལྟོས་ན་རོ་བྲལ་ཏེ་བཅུད་མེད་པ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བ་ན་དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། རང་ཉིད་གཅིག་པུ་ཐར་པས་ནི་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་བདེ་བའི་རོ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པས་དེ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། རོ་བྲལ་བདེ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་གསལ་ལོ། །དེས་ཐར་པ་ཡང་ཞར་ལ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འགྲོ་བ་མ་ལུས་རང་བཞིན་མངོན་སུམ་མཛད་གང་གི །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ནི་ཞར་ལ་འབྱུང་བ་སྟེ། །གཞན་དབང་གྱུར་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལས་ནི། །ཅུང་ཙམ་ཞིག་ལ་ཚིག་གི་བརྗོད་དེ་སྙན་ངག་མཁན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཆོད་འཚང་རྒྱ་བར།།\nKey terms: འཇིག་རྟེན་གསུམ་ (three worlds), མཆོད་ (worship), འཚང་རྒྱ་ (attain enlightenment)\n\nTo attain enlightenment [as one] worshipped by the three worlds,\n\n2. སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འདོད་ཅེ་ན།།\nKey terms: སེམས་ཅན་ (sentient beings), འདོད་ (desire)\nNote: ཅེ་ན་ indicates a conditional clause\n\nIf sentient beings desire [this],\n\n3. བསྙེན་བཀུར་ངན་ངོན་ཙམ་མཐོང་ནས།།\nKey terms: བསྙེན་བཀུར་ (service, offerings), ངན་ངོན་ (meager, poor quality), མཐོང་ (see, perceive)\n\nUpon seeing even meager offerings and service,\n\n4. ཅི་ཕྱིར་དེ་ལ་གདུང་བར་བྱེད།།\nKey terms: ཅི་ཕྱིར་ (why), གདུང་བ་ (torment, afflict)\n\nWhy do [they] become tormented by that?\n\nComplete translation:\nTo attain enlightenment [as one] worshipped by the three worlds,\nIf sentient beings desire [this],\nUpon seeing even meager offerings and service,\nWhy do [they] become tormented by that?\n\nNote: This verse appears to be questioning the reaction of those who aspire to enlightenment when they receive only modest offerings, suggesting a critique of attachment to worldly recognition.", - "translation": "To attain enlightenment [as one] worshipped by the three worlds, If sentient beings desire [this], Upon seeing even meager offerings and service, Why do [they] become tormented by that? To attain enlightenment [as one] worshipped by the three worlds, If sentient beings desire [this], Upon seeing even meager offerings and service, Why do [they] become tormented by that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ (complete liberation), དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of joy), ཆོག་ (sufficient), ཐར་པ་ (liberation)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- གང་ཡིན་པ་ relative clause marker\n- ཀྱིས་ནི་ instrumental particle with emphasis\n- མིན་ནམ་ rhetorical question marker\n\n\nWhen sentient beings are completely liberated,\nThere is an ocean of joy.\nIs that itself not sufficient?\nWhat else should one seeking liberation do?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva's motivation, suggesting that the joy of liberating others should be the primary goal, rather than seeking one's own liberation.", + "translation": "When sentient beings are completely liberated,\nThere is an ocean of joy.\nIs that itself not sufficient?\nWhat else should one seeking liberation do?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf sentient beings desire\nTo attain enlightenment and be worshipped in the three worlds,\nWhy then do they become attached\nUpon seeing even the slightest offerings and respect?\n", - "translation": "If sentient beings desire\nTo attain enlightenment and be worshipped in the three worlds,\nWhy then do they become attached\nUpon seeing even the slightest offerings and respect?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ན། །དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ། །ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen sentient beings are completely liberated,\nThere is an ocean of joy.\nIs that itself not enough?\nWhat more could one desiring liberation do?\n", + "translation": "When sentient beings are completely liberated,\nThere is an ocean of joy.\nIs that itself not enough?\nWhat more could one desiring liberation do?" } } }, "578": { - "source": "གསོ་བྱ་གང་ཞིག་ཁྱོད་གསོ་བ།། ཁྱོད་ཉིད་ཀྱིས་ནི་སྦྱིན་བྱ་དེ།། གཉེན་གྱིས་འཚོ་བ་རྙེད་གྱུར་ན།། དགར་མི་འགྱུར་བར་སླར་ཁྲོ་འམ།།", - "target_gt": "When dependents who rely on you, To whom you are obliged to give support, Find for themselves the means of livelihood, Will you not be happy, will you once again be angry?", + "source": "དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །", + "target_gt": "So though I have done good for others, I'm not conceited or amazed. Solely enjoying helping others, I've no hope for a ripened result.", + "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པར་འཐོབ་པ་དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་རློམ་སེམས་དང་ངོ་མཚར་ཏེ་ཡ་མཚན་ཆེར་རྒྱུ་མེད་པའོ། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ནི་གང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ་དེ་ལ་ཡང་རེ་ལྟོས་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་བདག་ཉིད་རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་དུ་འཛིན་པ་མེད་ལ། གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་ལའང་རེ་བ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nགསོ་བྱ་(one to be cured/treated), གསོ་བ་(to cure/treat), སྦྱིན་བྱ་(to be given), གཉེན་(relative/friend), འཚོ་བ་(livelihood), རྙེད་(to find/obtain), དགར་(to be pleased), ཁྲོ་(to be angry)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་: relative pronoun\n- ཁྱོད་ཉིད་ཀྱིས་ནི་: emphatic construction \"by you yourself\"\n- ན་: conditional particle\n- འམ་: interrogative particle\n\nThat which is to be cured, [if] you cure [it],\nThat which is to be given, by you yourself [it should be] given.\nIf [your] relative obtains a livelihood,\nWill [you] not be pleased, but instead become angry?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the proper attitude towards helping others and the potential for misplaced emotions when others succeed. The structure suggests it may be part of a larger ethical or philosophical discourse.", - "translation": "That which is to be cured, [if] you cure [it], That which is to be given, by you yourself [it should be] given. If [your] relative obtains a livelihood, Will [you] not be pleased, but instead become angry?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཞན་གྱི་དོན་ (benefit of others), རློམ་སེམས་ (pride/arrogance), ངོ་མཚར་ (amazement), \nགཞན་དོན་ (benefit of others), རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ (karmic fruit/result)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟས་ (therefore)\n- བྱས་ཀྱང་ (even if done)\n- གཅིག་ཏུ་ (single-pointedly)\n- རེ་བ་མེད་ (without hope/expectation)\n\n\nTherefore, even when benefiting others,\nThere is no pride nor amazement.\nSingle-pointedly delighting in others' welfare,\nThere is no expectation of karmic fruits.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva ideal of selfless action for others' benefit, without attachment to results or personal recognition.", + "translation": "Therefore, even when benefiting others,\nThere is no pride nor amazement.\nSingle-pointedly delighting in others' welfare,\nThere is no expectation of karmic fruits." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever you heal or cure,\nThat which you yourself give,\nIf relatives find sustenance,\nWill they not become enemies, but instead grow angry again?\n", - "translation": "Whatever you heal or cure,\nThat which you yourself give,\nIf relatives find sustenance,\nWill they not become enemies, but instead grow angry again?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་། །རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད། །གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, even when benefiting others,\nBe without pride or amazement.\nSolely delighting in helping others,\nHave no expectation of karmic fruits.\n", + "translation": "Therefore, even when benefiting others,\nBe without pride or amazement.\nSolely delighting in helping others,\nHave no expectation of karmic fruits." } } }, "579": { - "source": "དེ་ཅི་འགྲོ་ལ་མི་འདོད་ན།། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་འདོད་གང་ཡིན།།", - "target_gt": "If even this you do not want for beings, How could you want Buddhahood for them?", + "source": "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །", + "target_gt": "Thus just as I protect myself from any blame, no matter how slight, for others, I will likewise be protective and compassionate.", + "commentary_1": " དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ཆུང་ངུ་ན་ཞེས་པ་ནི་བག་ཙམ་མོ། །མི་སྙན་པ་སྟེ་སྨོད་པའོ། །བསྲུང་བ་ནི་སྦ་བའོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པའི་དུས་སུ་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་བདག་ཏུ་གཟུང་བར་བྱ་སྙམ་པ་ལ་གོམས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོམས་པ་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞུགས་པས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: དེ་ཅི་འགྲོ་ལ་མི་འདོད་ན།།\nKey terms:\nདེ་(that), འགྲོ་(beings), མི་འདོད་(not desire)\nGrammar: ན (conditional particle)\n\nIf that is not desired for beings,\n\nLine 2: དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་འདོད་གང་ཡིན།།\nKey terms:\nདེ་ལ་(for that), བྱང་ཆུབ་(enlightenment), འདོད་(desire)\nGrammar: གང་ཡིན (rhetorical question marker)\n\nThen what is the desire for enlightenment?\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་ (byang chub) is the Tibetan translation of the Sanskrit term \"bodhi,\" referring to enlightenment or awakening in Buddhist context.", - "translation": "If that is not desired for beings, Then what is the desire for enlightenment?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nམི་སྙན་ (unpleasant/harmful), བདག་བསྲུང་ (protect oneself), གཞན་ (others), བསྲུང་སེམས་ (protective mindset), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ (just as...in the same way)\n- ན་ (even)\n\n\nTherefore, just as one protects oneself\nEven from the slightest unpleasant thing,\nIn the same way, develop a protective mindset\nAnd a mind of compassion towards others.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the cultivation of bodhicitta, comparing self-protection to the protection and compassion one should extend to all beings.", + "translation": "Therefore, just as one protects oneself\nEven from the slightest unpleasant thing,\nIn the same way, develop a protective mindset\nAnd a mind of compassion towards others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one does not desire [to benefit] beings,\nWhat is the point of desiring enlightenment?\n", - "translation": "If one does not desire [to benefit] beings,\nWhat is the point of desiring enlightenment?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, one should cultivate a mind of protection\nAnd compassion towards others in the same way.\n", + "translation": "Therefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, one should cultivate a mind of protection\nAnd compassion towards others in the same way." } } }, "580": { - "source": "གང་ཞིག་གཞན་འབྱོར་ཁྲོ་དེ་ལ།། བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "And how can anyone have bodhichitta Who is angry when another prospers?", + "source": "གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། །", + "target_gt": "Just as, due to habituation, I know the drops of blood and semen That came from others as myself, Though that has no reality.", + "commentary_1": " གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་བདག་མེད་ཀྱང་བདག་ཏུ་རློམས་ཏེ་བཟུང་བས་རང་གི་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བུའི་བློ་ལའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་ཕ་མ་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་བདག་གི་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི་བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་ (whoever), གཞན་འབྱོར་ (others' prosperity/success), ཁྲོ་ (anger/wrath), \nབྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), ག་ལ་ཡོད་ (how could there be?)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་ (for that one) connects the two lines\n- ག་ལ་ཡོད་ is a rhetorical question implying impossibility\n\nFor one who is angry at others' prosperity,\nHow could there be bodhicitta?\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic mind of enlightenment in Mahayana Buddhism, which is incompatible with anger or jealousy towards others' success.", - "translation": "For one who is angry at others' prosperity, How could there be bodhicitta?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགོམས་པ་ (habituation/familiarity), ཁུ་བ་ (semen), ཁྲག་ (blood), ཐིགས་པ་ (drop), \nདངོས་པོ་མེད་པ་ (non-substantial/without inherent existence), བདག་ (self)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ནི་: instrumental particle with emphasis\n- གི་: genitive particle\n- གྱུར་ཀྱང་: concessive conjunction (\"although\")\n- ཞེས་ནི་: quotative particle with emphasis\n\n\nThrough habituation, although\nA drop of others' semen and blood\nHas become non-substantial,\nOne cognizes it as \"I am this.\"\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the conventional sense of self that arises through habituation, despite the lack of inherent existence in its physical constituents (represented here by semen and blood). It's likely part of a larger discussion on the nature of self in Buddhist philosophy.", + "translation": "Through habituation, although\nA drop of others' semen and blood\nHas become non-substantial,\nOne cognizes it as \"I am this.\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHow can one who is angry at others' success\nPossess the mind of enlightenment?\n", - "translation": "How can one who is angry at others' success\nPossess the mind of enlightenment?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །བདག་གོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough habituation, even though\nThere is no real substance\nIn drops of semen and blood of others,\nOne comes to know them as \"self\".\n", + "translation": "Through habituation, even though\nThere is no real substance\nIn drops of semen and blood of others,\nOne comes to know them as \"self\"." } } }, "581": { - "source": "གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ།། སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ།། ཀུན་ཏུའང་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན།། བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ།།", - "target_gt": "If someone else receives a gift, Or if that gift stays in the benefactor’s house, In neither case will it be yours— So, given or withheld, why is it your concern?", + "source": "དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་། །བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། །", + "target_gt": "Similarly, why not grasp the bodies of others as \"self\"? It is not difficult to regard my body as belonging to others.", + "commentary_1": " དེ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་གོམས་ནའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གང་ཡིན་པ་ནི་དེ་ཉིད་བདག་ཏུ་བྱས་པའི་ལྟ་ན་བདག་གཞན་མཉམ་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ནི་ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ལུས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཀའ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚེགས་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་གོམས་ན་གཞན་གྱིལུས་ལ་བདག་ཅེས་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང་སྟེ་གཟུང་བར་ནུས་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སོ། །གཉིས་པ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་གཟུང་བར་ནུས་པ་དེ་ལྟར་བདག་གི་ལུས་འདི་གཞན་དུ་ཡང་གཞག་པ་དཀའ་བ་མེད་ཅེས་པ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་མཉམ་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཀྱང་འདིར་བརྗེ་བའི་ཁོངས་སུ་བཤད་པ་ནི་དགེ་བའི་ལྷའི་ལུགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. གལ་ཏེ་དེས་དེ་ལས་རྙེད་དམ།།\nKey terms: གལ་ཏེ (if), རྙེད (obtain)\nIf one obtains that from that, or\n\n2. སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་ན་གནས་གྱུར་པ།།\nKey terms: སྦྱིན་བདག (benefactor), ཁྱིམ (house), གནས (stay)\n[If] one stays in the benefactor's house,\n\n3. ཀུན་ཏུའང་དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ན།།\nKey terms: ཀུན་ཏུ (in all cases), མེད (not exist)\nIf in all cases that does not exist for you,\n\n4. བྱིན་མ་བྱིན་རུང་དེས་ཅི་བྱ།།\nKey terms: བྱིན (given), མ་བྱིན (not given), ཅི་བྱ (what to do)\nWhether given or not given, what is to be done with that?\n\nNote: This verse appears to be discussing the ethics of receiving or not receiving offerings, particularly in the context of a monastic staying at a benefactor's house. The final line questions the significance of whether something is given or not given in such circumstances.", - "translation": "If one obtains that from that, or [If] one stays in the benefactor's house, If in all cases that does not exist for you, Whether given or not given, what is to be done with that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་། །བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་(likewise), ལུས་(body), བདག་(self), གཟུང་(grasp/hold), བཞག་(place/establish)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ interrogative construction \"for what reason\"\n- མི་ negation particle with གཟུང་\n- ཏུའང་ allative case + emphatic particle\n\n\nLikewise, why not grasp\nThe bodies of others as \"self\"?\nTo place one's own body as others\nIs not difficult in that way.\n\n\nTechnical note: This verse discusses the practice of exchanging self and other (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་), a key concept in Tibetan Buddhist mind training (བློ་སྦྱོང་).", + "translation": "Likewise, why not grasp\nThe bodies of others as \"self\"?\nTo place one's own body as others\nIs not difficult in that way." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf he obtains it from that,\nOr if it remains in the patron's house,\nIf you do not have it at all,\nWhether given or not given, what can he do?\n", - "translation": "If he obtains it from that,\nOr if it remains in the patron's house,\nIf you do not have it at all,\nWhether given or not given, what can he do?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་། །བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་གཟུང་། །བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་། །བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, why not also grasp\nAnother's body as \"self\"?\nThere is no difficulty\nIn placing one's own body as \"other\" as well.\n", + "translation": "Likewise, why not also grasp\nAnother's body as \"self\"?\nThere is no difficulty\nIn placing one's own body as \"other\" as well." } } }, "582": { - "source": "བསོད་ནམས་དང་ནི་དད་པའམ།། རང་གི་ཡོན་ཏན་ཅིའི་ཕྱིར་འདོར།།", - "target_gt": "All your merit and the faith of others, All your sterling qualities—why throw them all away?", + "source": "བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Knowing that I have faults while others are oceans of good qualities, I'll meditate on giving up self-clinging while adopting others.", + "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་བསྟན་ནས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་བླང་ཞེས་པ་ནི་གཞན་རྣམས་ལ་བདག་གོ་སྙམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེས་ན་བདག་ཉིད་དམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་དང་གཞན་དག་གམ་དེ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་གཞན་བླང་བར་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), དད་པ་ (faith), ཡོན་ཏན་ (qualities), འདོར་ (abandon/discard)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་...འམ་ construction indicates \"and\" or \"or\"\n- ཅིའི་ཕྱིར་ is an interrogative meaning \"for what reason?\"\n\nWhy abandon merit and faith, or one's own qualities?\n\nTechnical note: བསོད་ནམས་ (merit) and ཡོན་ཏན་ (qualities) are important Buddhist concepts related to spiritual development and virtuous attributes.", - "translation": "Why abandon merit and faith, or one's own qualities?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་(oneself), སྐྱོན་(faults), ཡོན་ཏན་(qualities), རྒྱ་མཚོ་(ocean), བདག་འཛིན་(self-grasping), དོར་བ་(abandon), གཞན་བླང་བ་(accepting others)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ particle indicating indirect object\n- ནས་ particle showing completed action\n- ནི་ particle for emphasis\n\n\nKnowing oneself as faulty\nAnd others as an ocean of qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd accepting others.\n\nTechnical note: \"གཞན་བླང་བ་\" (accepting others) is a key concept in Tibetan mind training (lojong) practices, often paired with abandoning self-cherishing.", + "translation": "Knowing oneself as faulty\nAnd others as an ocean of qualities,\nOne should meditate on\nCompletely abandoning self-grasping\nAnd accepting others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy abandon merit and faith,\nOr one's own good qualities?\n", - "translation": "Why abandon merit and faith,\nOr one's own good qualities?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས། །བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་། །གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nKnowing oneself to be flawed,\nAnd others to be oceans of good qualities,\nOne should completely abandon self-grasping,\nAnd practice taking up the welfare of others.\n", + "translation": "Knowing oneself to be flawed,\nAnd others to be oceans of good qualities,\nOne should completely abandon self-grasping,\nAnd practice taking up the welfare of others." } } }, "583": { - "source": "རྙེད་པར་གྱུར་པ་མི་འཛིན་པ།། གང་གིས་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་སྨྲོས།།", - "target_gt": "Not holding onto what might bring you riches, Tell me, why are you not angry at yourself?", + "source": "ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །", + "target_gt": "In the same way as we accept that hands and such are body parts, why do we not likewise accept that living beings are parts of the world?", + "commentary_1": " སོ་སོ་སོ་སོར་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་ཇི་ལྟར་ནུས་ཤེ་ན། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཞན་པའི་ལུས་པོ་གཅིག་ཏུ་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་ལྟར་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་ལ་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་ཉིད་དུ་བཟུང་ལ་འགྲོ་བ་དེ་དང་བརྗེ་བར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚན་ཉིད་དང་། བྱ་བ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་དང་། བདག་དོར་བ་དང་། བདག་གཞན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྐྱོན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། མ་བརྗེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་བླང་བ་ལ་འཇུག་པར་རིགས་པ་དང་། ལྡོག་པར་མི་རིགས་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ལ་བཞི་སྟེ། བླང་བར་རིགས་པ་དང་། ནུས་པ་དང་། དེའི་ཡོན་ཏན་དང་། དེར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐ་དད་མང་པོ་རྣམས་བདག་གཅིག་ཏུ་གཟུང་བར་མི་རིགས་སོ་སྙམ་ན་རིགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་རྣམས་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་ལུས་གཅིག་པར་འདོད་པ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཅན་རྣམས་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་དེ་དག་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་ཞེན་ནས་བླང་དོར་གཅིག་པར་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པར་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྙེད་པ (to obtain, gain), འཛིན་པ (to grasp, hold), ཁྲོ་བ (anger, to be angry)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་པ indicates a past or completed action\n- མི་ negates the verbs འཛིན་པ and བྱེད\n- གང་གིས introduces a rhetorical question\n- སྨྲོས is an imperative form meaning \"tell\" or \"say\"\n\nNot grasping what has been obtained,\nWho could become angry? Tell [me].\n\nTechnical note: This verse likely relates to the Buddhist concept of non-attachment (མི་འཛིན་པ) and its relationship to overcoming anger (ཁྲོ་བ).", - "translation": "Not grasping what has been obtained, Who could become angry? Tell [me]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལག་པ་(hand), ལུས་(body), ཡན་ལག་(limb/part), འགྲོ་བ་(beings), ལུས་ཅན་(embodied beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ལྟར། construction indicating comparison\n- ཅི་ཕྱིར་ introducing a rhetorical question\n\n\nJust as hands and so forth\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are embodied beings\nNot considered parts of the world?\n\n\nTechnical note: This verse uses a bodily metaphor to argue for the interconnectedness of all beings, a key concept in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Just as hands and so forth\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are embodied beings\nNot considered parts of the world?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nNot clinging to what is gained,\nWho could become angry? Tell me.\n", - "translation": "Not clinging to what is gained,\nWho could become angry? Tell me." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are beings\nNot considered parts of the world?\n", + "translation": "Just as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are beings\nNot considered parts of the world?" } } }, "584": { - "source": "ཁྱོད་ནི་རང་གིས་སྡིག་བྱས་ལ།། མྱ་ངན་མེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི།། བསོད་ནམས་བྱས་པ་གཞན་དག་དང་།། ལྷན་ཅིག་འགྲན་པར་བྱེད་འདོད་དམ།། བམ་པོ་གཉིས་པ།", - "target_gt": "Not only do you feel no sorrow For the evils you have done, You even wish to match yourself With those whose merit has been earned!", + "source": "ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། །", + "target_gt": "Just as the thought \"this selfless body is me\" arose due to habituation, why will the idea that other beings are \"me\" not arise through habituation?", + "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་མཚུངས་ཀྱང་དེ་འདྲའི་བློ་མི་སྐྱེའོ་སྙམ་ན། ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ་བདག་འཛིན་གོམས་པས་བདག་གི་བློ་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ་སྟེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཁྱོད་ནི་རང་གིས་སྡིག་བྱས་ལ།།\nKey terms: ཁྱོད་(you), སྡིག་(negative actions/sins), བྱས་(did)\nYou, having committed negative actions yourself,\n\n2. མྱ་ངན་མེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི།།\nKey terms: མྱ་ངན་(sorrow), མེད་པར་(without), མ་ཟད་(not only)\nNot only [are you] without sorrow,\n\n3. བསོད་ནམས་བྱས་པ་གཞན་དག་དང་།།\nKey terms: བསོད་ནམས་(merit), གཞན་དག་(others)\nBut with others who have performed meritorious deeds,\n\n4. ལྷན་ཅིག་འགྲན་པར་བྱེད་འདོད་དམ།།\nKey terms: ལྷན་ཅིག་(together), འགྲན་པར་(compete), འདོད་(wish)\nDo [you] wish to compete [with them]?\n\n5. བམ་པོ་གཉིས་པ།\nNote: This is not part of the verse but indicates \"Second section\" or \"Second fascicle\"\n[Second section]\n\nTechnical note: The verse uses a rhetorical question structure to emphasize the inappropriate nature of competing in virtue while being unrepentant of one's own misdeeds.", - "translation": "You, having committed negative actions yourself, Not only [are you] without sorrow, But with others who have performed meritorious deeds, Do [you] wish to compete [with them]? [Second section]" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་མེད་ (selfless), ལུས་ (body), གོམས་པ་ (habituation), བདག་གི་བློ་ (sense of \"I\"), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction (just as...likewise)\n- ཅིས་མི་ rhetorical question particle\n\n\nJust as in this selfless body,\nThrough habituation, a sense of \"I\" arose,\nLikewise, for other sentient beings too,\nThrough habituation, why wouldn't a sense of \"I\" arise?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the concept of extending one's sense of self to others through meditation and habituation, a key practice in developing bodhicitta.", + "translation": "Just as in this selfless body,\nThrough habituation, a sense of \"I\" arose,\nLikewise, for other sentient beings too,\nThrough habituation, why wouldn't a sense of \"I\" arise?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNot only do you commit misdeeds without remorse,\nBut you also wish to compete\nWith others who have done virtuous acts.\nIs this what you desire?\n\nSecond volume.\n", - "translation": "Not only do you commit misdeeds without remorse,\nBut you also wish to compete\nWith others who have done virtuous acts.\nIs this what you desire?\n\nSecond volume." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ། །གོམས་པས་བདག་གི་བློ་བྱུང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་། །གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as the notion of \"self\" arises\nThrough habituation to this selfless body,\nLikewise, for other sentient beings too,\nWhy not cultivate the thought of \"self\" through habituation?\n", + "translation": "Just as the notion of \"self\" arises\nThrough habituation to this selfless body,\nLikewise, for other sentient beings too,\nWhy not cultivate the thought of \"self\" through habituation?" } } }, "585": { - "source": "གལ་ཏེ་དགྲ་ཞིག་མི་དགའ་ནའང་།། དེ་ལ་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "If unhappiness befalls your enemies, Why should this be cause for your rejoicing?", + "source": "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Thus just as I protect myself from any blame, no matter how slight, I'll cultivate compassionate, protective thoughts for beings.", + "commentary_1": " ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འདོད་པ་མྱུར་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །མི་སྙན་པ་ནི་དགའ་བ་ལས་བཟློག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པས་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྲུང་ཞེས་པ་ནི་སྦེད་པའོ།།དེ་བས་ཏེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལུས་དང་སེམས་བསྲུང་བ་ལྟ་ཞོག", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། རིགས་ཤིང་ནུས་པ་ཕན་ཡོན་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན་མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་ལ་སྲུང་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་གོམས་པར་བྱའོ། །རྣམ་བཤད་ལས། སྙིང་རྗེ་ནི་སྲུང་སེམས་དང་ཟློས་པས་བྱམས་པའི་སེམས་ནི་ཞེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), དགྲ་(enemy), མི་དགའ་(dislike/unhappy), དགར་(happiness/benefit)\n\nGrammatical notes:\n- ནའང་ is a concessive particle, indicating \"even if\" or \"although\"\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative, expressing \"what\" or \"how\"\n\nIf an enemy is unhappy, what happiness is there for you in that?\n\nTechnical note: This verse reflects a common Buddhist theme of examining one's reactions to others' misfortunes, particularly those of perceived enemies.", - "translation": "If an enemy is unhappy, what happiness is there for you in that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nམི་སྙན་ (unpleasant/harmful), བདག་བསྲུང་ (self-protection), འགྲེ་ (beings), བསྲུང་སེམས་ (protective mind), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ structure indicating comparison \"just as...likewise\"\n- ན་ particle indicating a conditional or temporal clause\n- ལས་ཀྱང་ comparative particle \"even more than\"\n- གོམས་པར་བྱ་ construction indicating \"should be habituated/practiced\"\n\n\nTherefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, towards beings, a protective mind\nAnd a mind of compassion should be cultivated.\n\n\nTechnical note: འགྲེ་ is likely a variant or abbreviation of འགྲོ་བ་ (beings, those who go).", + "translation": "Therefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, towards beings, a protective mind\nAnd a mind of compassion should be cultivated." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if an enemy dislikes you,\nWhat benefit is there in you disliking them?\n", - "translation": "Even if an enemy dislikes you,\nWhat benefit is there in you disliking them?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན། །མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ། །དེ་བཞིན་འགྲེ་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, one should cultivate a protective mindset\nAnd a compassionate attitude towards all beings.\n", + "translation": "Therefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, one should cultivate a protective mindset\nAnd a compassionate attitude towards all beings." } } }, "586": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་སྨོན་ཙམ་གྱིས་ནི།། དེ་ལ་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "The wishes of your mind alone, Will not in fact contrive their injury.", + "source": "དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །", + "target_gt": "That is why Avalokiteshvara, from his great compassion, blessed his own name to dispel the fears of beings' cyclic existence.", + "commentary_1": " །མཚན་ཏེ་མིང་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ་ཞེས་འབྲེལ་ཏོ། །འཁོར་ནི་ཚོགས་པའོ། །བསལ་བ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་དམ་དེ་ལས་འཇིགས་པ་གཞན་མེད་དོ། །", + "commentary_2": "སེམས་དེ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དེ་བས་ན་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི་ཐ་ན་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་ཙམ་ཡང་བསལ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཡང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་ལ་སྐྱོབ་ནུས་སུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པར། བདག་གི་མིང་ལན་གསུམ་དྲན་པས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), ཡིད་སྨོན་ (aspiration, wish), གནོད་པ་ (harm), རྒྱུ་ (cause)\n\nGrammatical notes:\n- ཙམ་གྱིས་ indicates \"merely by\" or \"just by\"\n- ནི་ is a topic marker\n- མི་འགྱུར is a negative future tense, \"will not become\"\n\nMerely by your aspiration,\nIt will not become a cause of harm to that.\n\nNote: The context is not entirely clear from these two lines alone. \"That\" (དེ་) likely refers to something mentioned in previous lines. The verse suggests that one's aspirations or wishes alone will not cause harm to a particular object or situation.", - "translation": "Merely by your aspiration, It will not become a cause of harm to that." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་(Protector), སྤྱན་རས་གཟིགས་(Avalokiteshvara), ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་(Great Compassion), འཁོར་(Samsara), བྱིན་གྱིས་བརླབས་(Blessed)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (Therefore)\n- འགྲོ་བ་ཡི་ (of beings, genitive)\n- བསལ་བའི་ཕྱིར་ (in order to dispel)\n\n\nTherefore, the Protector Avalokiteshvara,\nThrough great compassion, in order to dispel\nThe fears of samsara for beings,\nEven blessed his own name.\n\nTechnical note: This verse refers to the practice of reciting Avalokiteshvara's name as a means of protection, emphasizing the bodhisattva's compassionate nature in blessing his own name for the benefit of sentient beings.", + "translation": "Therefore, the Protector Avalokiteshvara,\nThrough great compassion, in order to dispel\nThe fears of samsara for beings,\nEven blessed his own name." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy your mere aspiration,\nIt will not become a cause of harm to that.\n", - "translation": "By your mere aspiration,\nIt will not become a cause of harm to that." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི། །འཁོར་གྱི་འཇིགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, Lord Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nIn order to dispel the fears of samsara,\nBlessed even his own name.\n", + "translation": "Therefore, Lord Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nIn order to dispel the fears of samsara,\nBlessed even his own name." } } }, "587": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ།། གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "And if your hostile wishes were to bring them harm, Again, what cause of joy is that to you?", + "source": "དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Do not turn back from difficulty— From the power of habituation, Though someone's name did once strike fear, Without them, you will feel no joy.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་དཀའ་བ་རྣམས་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་བའི་རིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དཀའ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐུ་ཞེས་པ་ནི་ནུས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཕན་ཡོན་ཆེ་ཞིང་ནུས་པ་སྲིད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དཀའོ་སྙམ་ན། དཀའ་བ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་བྱ་སྟེ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་སླ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི་གང་གི་མིང་ཐོས་ན་ཡང་འཇིགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་ལ་གོམས་ན་དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ།།\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), འདོད་པ (desire), སྡུག་བསྔལ (suffering)\n\nGrammatical note: ཀྱི is a genitive particle, པས is an instrumental particle\n\nThat suffering [caused] by your desire,\n\nLine 2: གྲུབ་ནའང་ཁྱོད་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད།།\n\nKey terms:\nགྲུབ་ (accomplish, fulfill), དགར་ (happiness, joy), ཅི་ཞིག་ (what)\n\nGrammatical note: ནའང་ is a concessive conjunction (\"even if\")\n\nEven if [it is] fulfilled, what joy is there for you?\n\nCombined translation:\nThat suffering [caused] by your desire,\nEven if [it is] fulfilled, what joy is there for you?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of desire-driven actions, a common theme in Buddhist teachings on the nature of suffering (duḥkha).", - "translation": "That suffering [caused] by your desire, Even if [it is] fulfilled, what joy is there for you? That suffering [caused] by your desire, Even if [it is] fulfilled, what joy is there for you?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདཀའ་ལས་ (hardship), ཕྱིར་ལྡོག་ (turn back), གོམས་པ་ (familiarization/habit), མཐུ་ (power/strength), འཇིགས་པ་ (fear), མི་དགར་ (unhappy/displeased)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མི་བྱ་སྟེ། as a negation of an action\n- ཡིས་ནི། indicating instrumental case\n- གང་གི་ introducing a relative clause\n- དེ་ཉིད་མེད་ན་ as a conditional clause\n\n\nDo not turn back from hardships.\nFor by the power of familiarization,\nEven that whose mere name brings fear,\nWhen absent, will cause displeasure.\n\n\nTechnical note: This verse speaks to the transformative power of habituation in spiritual practice, where initially daunting challenges become not just tolerable, but necessary for contentment.", + "translation": "Do not turn back from hardships.\nFor by the power of familiarization,\nEven that whose mere name brings fear,\nWhen absent, will cause displeasure." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe suffering caused by your desires -\nEven if fulfilled, what joy is there for you?\n", - "translation": "The suffering caused by your desires -\nEven if fulfilled, what joy is there for you?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ། །འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་། །དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDo not turn back from difficulties.\nThrough the power of familiarity,\nEven that whose mere name brings fear\nWill become something you cannot do without.\n", + "translation": "Do not turn back from difficulties.\nThrough the power of familiarity,\nEven that whose mere name brings fear\nWill become something you cannot do without." } } }, "588": { - "source": "གལ་ཏེ་འཚེངས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "“Why, then I would be satisfied!”—are these your thoughts?", + "source": "གང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "All those who wish to swiftly give protection to themselves and others should practice the most excellent secret, the exchange of self and other.", + "commentary_1": " ད་ནི་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བའི་ཚིག་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གསང་བ་ནི་དམན་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ།།དམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གང་གི་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་བྱ་བ་སྣོད་མིན་ལ་གསང་བར་བྱ་བའི་དམ་པ་འདི་སྤྱད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་ (if), འཚེངས་པ་ (to be full/satisfied), འགྱུར་ (to become)\n\nGrammatical structure:\n- གལ་ཏེ་...ཞེ་ན། is a conditional construction meaning \"if...then\"\n- འགྱུར་ is used here as an auxiliary verb indicating a change of state\n\nIf [one] were to become satisfied,\n\nNote: The term འཚེངས་པ་ can have nuanced meanings depending on context, ranging from physical fullness to spiritual satisfaction. The precise interpretation may depend on the broader context of the text.", - "translation": "If [one] were to become satisfied," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), བསྐྱབ་(protect/save), བརྗེ་(exchange)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེས་: Correlative construction \"Whoever...they\"\n- བྱ་བ་: Verbal noun indicating action to be done\n\n\nWhoever wishes to swiftly protect\nBoth self and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other.\n\nTechnical note: This verse refers to the practice of tonglen (གཏོང་ལེན་), a core Tibetan Buddhist meditation technique of giving and taking.", + "translation": "Whoever wishes to swiftly protect\nBoth self and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIf one becomes full/satisfied...", - "translation": "If one becomes full/satisfied..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི། །མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བ། །གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhoever wishes to quickly protect\nBoth oneself and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other.\n", + "translation": "Whoever wishes to quickly protect\nBoth oneself and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other." } } }, "589": { - "source": "དེ་ལས་ཕུང་བའང་གཞན་ཅི་ཡོད།།", - "target_gt": "Is anything more ruinous than that?", + "source": "བདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ། །འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "Due to attachment to our bodies, we're scared by even the smallest fright. Who wouldn't abhor this fearsome body as if it were an enemy?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་བདག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་བདག་གི་ལུས་ལ་ཆགས་པ་ནི་ཞེན་པའོ། །བདག་འཇིགས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིགས་པའོ། །ཆུང་ངུ་སྟེ་ཚེར་མ་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་འཇིགས་པ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། བདག་གིས་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས་འཇིགས་གནས་ཆུང་ལའང་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་གྱུར་པའི་རང་ལུས་དེ་ལ་ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དེ་ལ་སྡང་མི་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལས་ (than that), ཕུང་བ་ (ruin, misfortune), གཞན་ (other)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ལས་ functions as a comparative\n- འང་ is an emphatic particle\n- ཅི་ is an interrogative particle\n\nWhat other ruin could there be than that?\n\nNote: This line appears to be a rhetorical question emphasizing that the situation or condition being referred to is the worst possible outcome or misfortune.", - "translation": "What other ruin could there be than that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ། །འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ལུས་ (one's own body), ཆགས་པ་ (attachment), འཇིགས་གནས་ (source of fear), འཇིགས་སྐྱེ་བ་ (to generate fear), དགྲ་ (enemy), སྡང་ (to hate)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ལ་...ཡིས་ construction indicating cause\n- སུ་ཞིག་...མི་བྱེད་ rhetorical question structure\n\n\nDue to attachment to this body of mine,\nFear arises even from minor threats.\nThis body that gives birth to fears—\nWho would not hate it like an enemy?\n\n\nTechnical note: This verse reflects on the paradoxical nature of attachment to the body, which is seen as a source of suffering in Buddhist philosophy. The rhetorical question at the end emphasizes the irony of cherishing something that ultimately causes fear and distress.", + "translation": "Due to attachment to this body of mine,\nFear arises even from minor threats.\nThis body that gives birth to fears—\nWho would not hate it like an enemy?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhat could be more ruinous than that?", - "translation": "What could be more ruinous than that?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །འཇིགས་གནས་ཆུང་ལ་འཇིགས་སྐྱེ་བ། །འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ། །སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDue to attachment to this body of mine,\nI fear even small sources of danger.\nWho would not regard with hostility, as an enemy,\nThis body that gives rise to fear?\n", + "translation": "Due to attachment to this body of mine,\nI fear even small sources of danger.\nWho would not regard with hostility, as an enemy,\nThis body that gives rise to fear?" } } }, "590": { - "source": "ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི།། མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ།། དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་།། དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་ངེས།།", - "target_gt": "Caught upon the hook, unbearable and sharp, Cast by the fisherman, my own defilements, I’ll be flung into the cauldrons of the pit, And surely boiled by all the janitors of hell!", + "source": "ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། །", + "target_gt": "From the desire to cure the illness of hunger, thirst, and such, the body will make you kill birds, fish, and deer and wait in ambush by the road.", + "commentary_1": " ནད་ནི་ནད་ཚ་བའོ། །ལམ་སྒུགས་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་གཞན་ལ་རྐུ་བཤམ་པའི་ཕྱིར། ལམ་དུ་སྒུགས་པར་བྱེད་པའོ།།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པས་དོར་བར་རིགས་པ་ནི། རང་གི་ལུས་གང་གི་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་དང་ནད་ལ་སོགས་པ་གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས་བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དྭགས་ལ་སོགས་པ་དག་གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་། ལམ་དུ་བསྒུགས་ཏེ་གཞན་གྱི་ནོར་འཕྲོག་པར་བྱེད་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\nLine 1: ཉོན་མོངས་ཉ་པས་བཏབ་པ་ཡི།།\nKey terms: ཉོན་མོངས་ (afflictions), ཉ་པ (fisherman), བཏབ་པ (cast)\n\nCast by the fisherman of afflictions,\n\nLine 2: མཆིལ་པ་འདི་ནི་མི་བཟད་གཟེ།།\nKey terms: མཆིལ་པ (hook), མི་བཟད་ (unbearable), གཟེ (pain)\n\nThis hook [causes] unbearable pain.\n\nLine 3: དེས་བཟུང་སེམས་དམྱལ་བུམ་པར་ཡང་།།\nKey terms: བཟུང་ (caught), སེམས་ (mind), དམྱལ་ (hell), བུམ་པ (pot)\n\nCaught by it, [I am] in the pot of mental hell, and\n\nLine 4: དམྱལ་བའི་སྲུང་མས་བདག་འཚེད་ངེས།།\nKey terms: དམྱལ་བའི་སྲུང་མ (hell guardians), འཚེད་ (boil), ངེས་ (certainly)\n\nThe hell guardians will certainly boil me.\n\nNote: This verse uses fishing imagery to describe the painful effects of afflictions (kleśas) on the mind, comparing them to being caught and boiled in hell.", - "translation": "Cast by the fisherman of afflictions, This hook [causes] unbearable pain. Caught by it, [I am] in the pot of mental hell, and The hell guardians will certainly boil me." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), བཀྲེས་(hunger), སྐོམ་(thirst), ནད་(illness), གསོ་བ་(heal/cure), ཆོ་ག་(ritual/method), བྱ་(bird), ཉ་(fish), རི་དགས་(wild animal), གསོད་(kill), ལམ་སྒུགས་(ambush)\n\nGrammar notes:\n- གང་ indicates \"whoever\" or \"whatever\"\n- སོགས་ means \"etcetera\"\n- པས་ at the end of the second line shows causation\n\n\nWhoever desires to perform rituals to cure\nThe body's hunger, thirst, and other illnesses,\nKills birds, fish, and wild animals,\nAnd lies in ambush on the path.\n\nNote: This verse appears to describe unethical actions taken in the name of healing, which would be contrary to Buddhist ethics.", + "translation": "Whoever desires to perform rituals to cure\nThe body's hunger, thirst, and other illnesses,\nKills birds, fish, and wild animals,\nAnd lies in ambush on the path." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe hook of afflictive emotions,\nThis unbearable bait,\nOnce caught, in the hell-pot of the mind,\nThe guardians of hell will surely boil me.\n", - "translation": "The hook of afflictive emotions,\nThis unbearable bait,\nOnce caught, in the hell-pot of the mind,\nThe guardians of hell will surely boil me." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད། །གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས། །བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དགས་དག །གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུགས་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who wish to perform rituals to cure\nThe body's ailments like hunger, thirst and sickness,\nKill birds, fish, and wild animals,\nAnd lie in wait on roads [to ambush them].\n", + "translation": "Those who wish to perform rituals to cure\nThe body's ailments like hunger, thirst and sickness,\nKill birds, fish, and wild animals,\nAnd lie in wait on roads [to ambush them]." } } }, "591": { - "source": "བསྟོད་དང་གྲགས་པའི་རིམ་གྲོས་ནི།། བསོད་ནམས་མི་འགྱུར་ཚེར་མི་འགྱུར།། བདག་སྟོབས་མི་འགྱུར་ནད་མེད་མིན།། ལུས་བདེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ།།", - "target_gt": "Veneration, praise, and fame Serve not to increase merit or my span of life, Bestowing neither health nor strength And nothing for the body’s ease.", + "source": "མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི། །འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "No one who's wise would want that body, Nor would they shield or venerate it. Who would not look at it and see An enemy? Who would not scorn it?", + "commentary_1": " སྲུང་བར་བྱེད་པ་ནི་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱིས་དམ་པར་བྱེད་པའོ།།མཆོད་པར་བྱེད་པ་ནི་གོས་ལ་སོགས་པས་སོ། །", + "commentary_2": "མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ་དགའ་བས་འདོད་ཅིང་སྲུང་བ་དང་མཆོད་པར་བྱེད་ཀྱི་འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབསྟོད་ (praise), གྲགས་པ་ (fame), རིམ་གྲོ་ (honor/service), བསོད་ནམས་ (merit), ཚེ་ (lifespan), སྟོབས་ (strength), ནད་མེད་ (health), ལུས་བདེ་བ་ (physical well-being)\n\nGrammatical notes:\n- མི་འགྱུར་ (will not become/transform) repeated for emphasis\n- ནི་ topic marker in first line\n- རོ་ final particle indicating statement\n\nBy means of praise and the honors of fame,\nMerit will not increase, lifespan will not extend.\nOne's strength will not increase, [it] does not [bring] freedom from illness.\nNor will [it] transform into physical well-being.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the futility of worldly praise and fame in achieving spiritual goals or even mundane benefits.", - "translation": "By means of praise and the honors of fame, Merit will not increase, lifespan will not extend. One's strength will not increase, [it] does not [bring] freedom from illness. Nor will [it] transform into physical well-being." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི། །འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nམཁས་པ་ (wise person), ལུས་ (body), བསྲུང་ (protect), མཆོད་ (honor/worship), དགྲ་ (enemy), བརྙས་ (despise)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ཞིག་ is an interrogative pronoun meaning \"who\"\n- ལ་ is a locative particle\n- དང་ is used here as a conjunction \"and\"\n- བྱེད་ is a verb meaning \"to do\" or \"to make\"\n- མི་ is a negative particle\n\n\nWhat wise person, desiring this body,\nProtecting and honoring it,\nWould look upon it as an enemy,\nOr despise it?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the paradoxical nature of how we relate to our bodies, emphasizing the importance of caring for the body while also recognizing its ultimate nature in Buddhist philosophy.", + "translation": "What wise person, desiring this body,\nProtecting and honoring it,\nWould look upon it as an enemy,\nOr despise it?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThrough praise and fame's rituals,\nMerit does not increase, nor does life extend.\nOne's strength does not grow, nor does illness vanish.\nThe body does not become more at ease.\n", - "translation": "Through praise and fame's rituals,\nMerit does not increase, nor does life extend.\nOne's strength does not grow, nor does illness vanish.\nThe body does not become more at ease." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ། །འདོད་ཅིང་བསྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི། །འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ། །བལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhat wise person desires this body,\nProtects it and makes offerings to it?\nWho does not view it as an enemy,\nAnd who does not despise it?\n", + "translation": "What wise person desires this body,\nProtects it and makes offerings to it?\nWho does not view it as an enemy,\nAnd who does not despise it?" } } }, "592": { - "source": "བདག་ནི་རང་དོན་ཤེས་གྱུར་ན།། དེ་ལ་རང་དོན་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "If I am wise in what is good for me, I’ll ask what benefit these bring.", + "source": "གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། །", + "target_gt": "\"If I give this, what will I enjoy?\" Such selfish thoughts are the way of fiends. \"If I enjoy this, what can I give?\" Such altruism is divine dharma.", + "commentary_1": " བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱོན་རྣམས་བརྗོད་ནས་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་བྱིན་ན་བདག་རང་ཅི་སྤྱད་ཅེས་རང་དོན་འབའ་ཞིག་སེམས་པ་ནི་འདྲེ་སྟེ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ། སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཞེས་གཞན་དོན་སེམས་པ་ནི་ལྷ་ཡི་ཆོས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་བཟང་པོ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), རང་དོན་(self-interest/one's own purpose), ཤེས་(know/understand), གྱུར་(become/transform)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle, indicating \"if\"\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative phrase meaning \"what\"\n\nIf I were to understand [my] self-interest,\nWhat self-interest would there be in that?\n\nTechnical note: This verse appears to be a philosophical reflection on the nature of self-interest, suggesting that true understanding of self-interest might paradoxically negate its conventional meaning.", - "translation": "If I were to understand [my] self-interest, What self-interest would there be in that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱིན་ (give), སྤྱད་ (use/enjoy), བདག་དོན་ (self-interest), གཞན་དོན་ (others' benefit), འདྲེ་ (demon), ལྷ་ (deity)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཅི་ (what) interrogative particle\n- ཅེས་ (quotation particle)\n- པ་ (nominalizer)\n\n\n\"If I give, what will I use?\" - \nThis thinking of self-interest is the way of demons.\n\"If I use, what will I give?\" - \nThis contemplation of others' benefit is the dharma of deities.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse contrasts self-centered thinking (འདྲེ་ཡི་ཚུལ་ - demonic way) with altruistic thinking (ལྷ་ཡི་ཆོས་ - divine dharma).\n- The structure emphasizes the difference in mindset between selfish and selfless attitudes towards giving and using resources.", + "translation": "\"If I give, what will I use?\" - \nThis thinking of self-interest is the way of demons.\n\"If I use, what will I give?\" - \nThis contemplation of others' benefit is the dharma of deities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf I understand my own purpose,\nWhat purpose is there for myself?\n", - "translation": "If I understand my own purpose,\nWhat purpose is there for myself?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱད་ཅེས། །བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ། །གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཅེས། །གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\n\"If I give, what will I use?\" - This self-centered thinking is the way of demons.\n\"If I use it, what will I give?\" - This concern for others is the dharma of the gods.\n", + "translation": "\"If I give, what will I use?\" - This self-centered thinking is the way of demons.\n\"If I use it, what will I give?\" - This concern for others is the dharma of the gods." } } }, "593": { - "source": "ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་འདོད་ན་ནི།། རྒྱན་སོགས་ཆང་ཡང་བསྟེན་དགོས་སོ།།", - "target_gt": "For if it’s entertainment I desire, I might as well resort to alcohol and cards!", + "source": "བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། །", + "target_gt": "If you harm others for your own sake, You'll be tormented in hell and elsewhere. If you are harmed for others' sake, You will gain everything excellent.", + "commentary_1": " དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སོ་སོར་བཤད་པ་ནི། བདག་གི་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་གདུང་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཡིད་བདེ་ (mental happiness), འབའ་ཞིག་ (only, solely), འདོད་ (desire), \nརྒྱན་ (ornaments), ཆང་ (alcohol), བསྟེན་ (rely on, use)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི་ conditional particle\n- སོགས་ \"and so forth\" particle\n- དགོས་ necessity verb\n- སོ་ final particle indicating statement\n\nIf [one] desires only mental happiness,\n[One] must rely on ornaments and so forth, and even alcohol.\n\nNote: This verse appears to be presenting a worldly perspective on happiness, possibly as a contrast to Buddhist teachings. The term རྒྱན་ (ornaments) likely refers to external adornments or pleasures in general.", - "translation": "If [one] desires only mental happiness, [One] must rely on ornaments and so forth, and even alcohol." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། །\n", + "output": "Key terms:\nབདག་(Self), གཞན་(Others), གནོད་བྱས་(Harm done), དམྱལ་(Hell), གདུངས་པ་(Tormented), ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་(Excellence/Perfection)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using ན་ (if/when)\n- Future tense marker འགྱུར་\n- Contrast between བདག་ཕྱིར་ (for oneself) and གཞན་ཕྱིར་ (for others)\n\n\nIf for my sake I harm others,\nI will be tormented in hell and such places.\nIf for others' sake I harm myself,\nI will attain all excellences.\n\n\nNote: This verse contrasts the karmic results of selfish versus selfless actions, a key theme in Tibetan Buddhist ethics.", + "translation": "If for my sake I harm others,\nI will be tormented in hell and such places.\nIf for others' sake I harm myself,\nI will attain all excellences." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nIf you desire only happiness,\nYou must also rely on ornaments, alcohol, and such things.\n", - "translation": "If you desire only happiness,\nYou must also rely on ornaments, alcohol, and such things." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན། །དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུངས་པར་འགྱུར། །གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in hell and such places.\nIf one harms oneself for the sake of others,\nOne will attain all excellent qualities.\n", + "translation": "If one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in hell and such places.\nIf one harms oneself for the sake of others,\nOne will attain all excellent qualities." } } }, "594": { - "source": "གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་གཏོང་ཞིང་།། བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན།།", - "target_gt": "I lose my life, my wealth I squander, All for reputation’s sake.", + "source": "བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Those who want high rank for themselves become lowly dolts in lower realms. But those who pass it on to others will gain respect in the high realms.", + "commentary_1": " བདེ་འགྲོ་ནི་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བའོ། །རིམ་གྲོ་ནི་བཀུར་སྟིའོ། །", + "commentary_2": "བདག་ཉིད་གཞན་པས་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས་ངན་འགྲོ་དང་རིགས་གཟུགས་ངན་པ་དང་གླེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན་བདེ་འགྲོ་དང་དེར་ཡང་རིམ་གྲོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: གྲགས་པའི་དོན་དུ་ནོར་གཏོང་ཞིང་།།\nKey terms:\nགྲགས་པ (fame), དོན་དུ (for the sake of), ནོར་ (wealth), གཏོང་ (give away)\n\nFor the sake of fame, [one] gives away wealth, and\n\nLine 2: བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་གསོད་བྱེད་ན།།\nKey terms:\nབདག་ཉིད་ (oneself), གསོད་ (kill), བྱེད་ (do)\n\nEven kills oneself;\n\nNotes:\n- The structure ཞིང་ at the end of the first line indicates a continuing thought.\n- ཀྱང་ནི་ in the second line emphasizes \"even\" or \"also\".\n- The final ན།། suggests this is part of a larger conditional or comparative statement.", - "translation": "For the sake of fame, [one] gives away wealth, and Even kills oneself;" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་(oneself), མཐོ་བ་(high/elevated), ངན་འགྲོ་(lower realms), གླེན་པ་(foolish), སྤོ་(transfer/shift), བདེ་འགྲོ་(higher realms), རིམ་གྲོ་(honor/respect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདོད་པ་ to indicate desire\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Future tense marker འགྱུར\n\n\nOne who desires to elevate oneself\nWill become foolish in lower realms.\nIf one transfers that [elevation] to others,\nOne will attain higher realms and honor.\n\n\nThis verse contrasts the results of self-aggrandizement with those of altruism, using the Buddhist concepts of higher and lower realms of rebirth as consequences.", + "translation": "One who desires to elevate oneself\nWill become foolish in lower realms.\nIf one transfers that [elevation] to others,\nOne will attain higher realms and honor." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor the sake of fame, one gives away wealth,\nAnd even kills oneself.\n", - "translation": "For the sake of fame, one gives away wealth,\nAnd even kills oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས། །ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན། །བདེ་འགྲོ་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who desire to elevate themselves\nWill become lowly, evil, and foolish.\nIf instead they transfer that [desire] to others,\nThey will attain higher rebirth and respect.\n", + "translation": "Those who desire to elevate themselves\nWill become lowly, evil, and foolish.\nIf instead they transfer that [desire] to others,\nThey will attain higher rebirth and respect." } } }, "595": { - "source": "ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ།། ཤི་ན་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ།།", - "target_gt": "What use are words, and whom will they delight When I am dead and in my grave?", + "source": "འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །", + "target_gt": "All happiness in the world is born of wishing others happiness. All suffering in the world is born of wanting happiness for yourself.", + "commentary_1": " བློ་ནི་ཤེས་རབ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་ཞེས་པ་དང་།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་བར་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ལ། འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་པ་ལས་བྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ཚིག་འབྲུ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ།།\n\nKey terms:\nཚིག་འབྲུ་ (words, syllables), རྣམས་ (plural marker), ཀྱིས་ (instrumental case), ཅི་ཞིག་ (what), བྱ་ (do)\n\nWhat can be done by [mere] words?\n\nLine 2: ཤི་ན་དེས་ཀོ་སུ་ལ་བདེ།།\n\nKey terms:\nཤི་ (die), ན་ (if), དེས་ (by that), ཀོ་ (emphatic particle), སུ་ (who), ལ་ (to), བདེ་ (happiness)\n\nIf [one] dies, to whom does that bring happiness?\n\nNote: The second line uses a rhetorical question structure to emphasize the futility of words in the face of death.", - "translation": "What can be done by [mere] words? If [one] dies, to whom does that bring happiness?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །\n", + "output": "Key terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world/samsara), བདེ་བ་ (happiness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གཞན་ (others), རང་ (self)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ་ (however many/all)\n- ལས་བྱུང་ (arises from)\n\n\nWhatever happiness there is in the world,\nAll of it arises from desiring others' happiness.\nWhatever suffering there is in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the results of self-cherishing (རང་གཅེས་འཛིན་) with altruism (གཞན་གཅེས་འཛིན་), fundamental concepts in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Whatever happiness there is in the world,\nAll of it arises from desiring others' happiness.\nWhatever suffering there is in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhat use are mere words?\nWhen one dies, who do they benefit?\n", - "translation": "What use are mere words?\nWhen one dies, who do they benefit?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། །འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever happiness there is in the world,\nAll of it comes from desiring others' happiness.\nWhatever suffering there is in the world,\nAll of it comes from desiring one's own happiness.\n", + "translation": "Whatever happiness there is in the world,\nAll of it comes from desiring others' happiness.\nWhatever suffering there is in the world,\nAll of it comes from desiring one's own happiness." } } }, "596": { - "source": "བྱེ་མའི་ཁང་བུ་རྡིབ་གྱུར་ན།། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་ག་ཆད་ངུ།།", - "target_gt": "Children can’t help crying when Their sand castles come crumbling down.", + "source": "མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །", + "target_gt": "What need is there to explain at length? The childish act for their own ends; The sages act for others' sake. Look at the difference between them.", + "commentary_1": " བྱིས་པ་རྣམས་དང་ཐུབ་པའི་ཁྱད་པར་ཏེ་བྱེ་བྲག་ལྟོས་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དེ་དཔེས་མཚོན་པ་ནི། རྒྱུ་མཚན་སོགས་མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། བྱིས་པས་རང་དོན་བྱེད་པ་དང་ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་མཛད་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱེ་མའི་ཁང་བུ་ (sand house/castle), རྡིབ་ (collapse), བྱིས་པ་ (children), ག་ཆད་ (helplessly), ངུ་ (cry)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ན (if/when it becomes) indicates a conditional clause\n- རྣམས་ནི (plural marker with emphasis)\n\nIf the sand castle collapses,\nThe children cry helplessly.\n\nTechnical note: This verse likely uses the metaphor of a collapsing sand castle to illustrate impermanence or the fragility of worldly constructions, a common theme in Buddhist teachings.", - "translation": "If the sand castle collapses, The children cry helplessly." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish beings), ཐུབ་པ་ (sage/Buddha), དོན་ (purpose/benefit)\n\nGrammatical notes:\n- མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། is a rhetorical question structure\n- རང་གི་ and གཞན་གྱི་ are genitive constructions\n- འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། uses the imperative of ལྟ་ (to look)\n\n\nWhat need is there for lengthy explanations?\nObserve the difference between these two:\nChildish beings who work for their own purposes,\nAnd the sage who acts for the benefit of others.\n\n\nTechnical note: \"Childish beings\" (བྱིས་པ་) refers to ordinary, unenlightened individuals in Buddhist philosophy, while \"sage\" (ཐུབ་པ་) typically refers to the Buddha or highly realized beings.", + "translation": "What need is there for lengthy explanations?\nObserve the difference between these two:\nChildish beings who work for their own purposes,\nAnd the sage who acts for the benefit of others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen a sand castle collapses,\nThe children cry in despair.\n", - "translation": "When a sand castle collapses,\nThe children cry in despair." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས། །བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་། །ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhat need is there for many words?\nObserve the difference between these two:\nThe childish work for their own aims,\nWhile the sage acts for others' benefit.\n", + "translation": "What need is there for many words?\nObserve the difference between these two:\nThe childish work for their own aims,\nWhile the sage acts for others' benefit." } } }, "597": { - "source": "དེ་བཞིན་བསྟོད་དང་གྲགས་ཉམས་ན།། རང་གི་སེམས་ནི་བྱིས་པ་བཞིན།།", - "target_gt": "My mind is so like them When praise and reputation start to fail.", + "source": "བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །", + "target_gt": "If you do not exchange your pleasures For other beings' miseries, You will not achieve buddhahood Or have any happiness in samsara.", + "commentary_1": " སངས་རྒྱས་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཁས་མི་ལེན་དུ་ཆུག །དེས་འཁོར་བར་བདེ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མ་བརྗེས་པར་ལྷ་དང་མིའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེའི་རྒྱུ་སྤང་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་མ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བདག་གི་བདེ་བ་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། དེར་མ་ཟད་འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), བསྟོད (praise), གྲགས (fame), ཉམས (decline/deteriorate), སེམས (mind), བྱིས་པ (child)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle, indicating \"if\" or \"when\"\n- བཞིན at the end of the second line is a comparative particle, meaning \"like\" or \"as\"\n\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's own mind [becomes] like a child's.\n\nTechnical note: བྱིས་པ (child) in Buddhist contexts often implies immaturity or foolishness, contrasted with the wisdom of an enlightened being.", - "translation": "Likewise, when praise and fame decline, One's own mind [becomes] like a child's." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་བདེ་(one's own happiness), གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་(others' suffering), བརྗེ་བ་(exchange), སངས་རྒྱས་ཉིད་(Buddhahood), འཁོར་བ་(saṃsāra)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Negation with མ་ and མི་\n- Continuative ཅིང་ connecting clauses\n\n\nIf one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be accomplished,\nAnd even in saṃsāra there is no happiness.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the practice of tonglen (གཏོང་ལེན་) or \"giving and taking,\" a core Mahāyāna meditation technique.", + "translation": "If one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be accomplished,\nAnd even in saṃsāra there is no happiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, when praise and fame decline,\nOne's own mind is like that of a child.\n", - "translation": "Likewise, when praise and fame decline,\nOne's own mind is like that of a child." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be attained\nAnd there is no happiness even in samsara.\n", + "translation": "If one does not truly exchange\nOne's own happiness for others' suffering,\nBuddhahood will not be attained\nAnd there is no happiness even in samsara." } } }, "598": { - "source": "རེ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སེམས་མེད་ཕྱིར།། བདག་ལ་བསྟོད་སེམས་ཡོད་མི་སྲིད།།", - "target_gt": "Short-lived sound, devoid of intellect, Can never in itself intend to praise me.", + "source": "འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "No need to mention the next life. In this life, servants who don't work and masters who do not pay wages will also not achieve their aims.", + "commentary_1": " དཔེར་ན་བྲན་གཡོག་ལས་བྱེད་དུ་མ་བཏུབ་ན་རྗེ་དཔོན་གྱིས་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་སྦྱིན་ཞིང་། རྗེ་དཔོན་འཚོ་བ་སྟེར་དུ་མ་བཏུབ་ན་བྲན་གཡོག་གིས་ལས་མི་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་བདེ་བ་མི་ཐོབ་པ་ཕར་ཞོག་གི བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་རྗེ་དཔོན་ལས་ཀྱི་རྔན་པ་མི་སྟེར་བས་ཚེ་འདིའི་དོན་ཟས་གོས་དང་དགོས་པའི་བྱ་བ་ཡང་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརེ་ཞིག་ (for now), སྒྲ་ (sound), སེམས་མེད་ (without mind), བདག་ (self), བསྟོད་སེམས་ (praising mind)\n\nGrammar:\n- ཕྱིར་ indicates a reason/cause\n- མི་སྲིད་ negates possibility\n\nFor now, since sound is without mind,\nIt is impossible for there to be a mind praising me.\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of praise and its relationship to sound and consciousness. The speaker is reflecting on the impossibility of sound itself having intention to praise.", - "translation": "For now, since sound is without mind, It is impossible for there to be a mind praising me." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ (the next world), བྲན་གཡོག་ (servant), རྗེ་དཔོན་ (master), རྔན་པ་ (wages/payment)\n\nGrammatical notes:\n- ཕར་ཞོག་གི (let alone/not to mention) is used to emphasize the main point\n- མི་བྱེད་པ་དང་ and མི་སྟེར་བའི་ are negative verbal constructions\n- ཚེ་འདིའི་དོན་ (the purpose of this life) is contrasted with འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་\n\n\nLet alone the next world,\nWhen servants don't perform their work,\nAnd masters don't give wages,\nEven the purposes of this life won't be accomplished.\n\n\nThis verse emphasizes the importance of fulfilling one's duties and responsibilities in this life, using the master-servant relationship as an example. It suggests that if basic worldly obligations are not met, one cannot hope to achieve higher spiritual goals.", + "translation": "Let alone the next world,\nWhen servants don't perform their work,\nAnd masters don't give wages,\nEven the purposes of this life won't be accomplished." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor a moment, since sound has no mind,\nIt is impossible for it to have thoughts of praising me.\n", - "translation": "For a moment, since sound has no mind,\nIt is impossible for it to have thoughts of praising me." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི །བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་། །རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བའི། །ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSetting aside the next world,\nThose who do not perform the work of servants,\nAnd masters who do not give rewards,\nWill not accomplish even the aims of this life.\n", + "translation": "Setting aside the next world,\nThose who do not perform the work of servants,\nAnd masters who do not give rewards,\nWill not accomplish even the aims of this life." } } }, "599": { - "source": "བདག་ལ་གཞན་དགའ་ཞེས་གྲགས་པ།། དེ་ནི་དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་གྲང་།།", - "target_gt": "I say that it’s the joy that others take in me, It’s this that is the cause of my delight.", + "source": "མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །", + "target_gt": "Fools throw away the perfect pleasure of gaining seen and unseen joys, and, causing others misery, they take on terrible suffering.", + "commentary_1": " མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བ་ལ་བདེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་བདེ་བར་ནུས་པའོ། །བདེ་སྐྱིད་ནི་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་ལ་རྨོངས་པས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་སྤངས་པས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་སྐྱིད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བོར་ཞིང་། གཞན་ལ་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་ལེན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(self/I), གཞན་(others), དགའ་(joy/happiness), གྲགས་པ་(fame/renown), རྒྱུ་(cause)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་ indicates a quotation or naming\n- ཡིན་གྲང་ is a rhetorical question particle implying \"isn't it?\"\n\nThat which is known as \"others' joy in me\",\nIsn't that [itself] a cause of joy?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the reciprocal nature of joy, suggesting that others' happiness in one's presence or actions can itself be a source of happiness.", - "translation": "That which is known as \"others' joy in me\", Isn't that [itself] a cause of joy?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། །\n", + "output": "Key terms:\nམཐོང་ (Seen), མ་མཐོང་ (Unseen), བདེ་འགྲུབ་པ (Accomplishment of happiness), ཕུན་སུམ་ (Abundance), བདེ་སྐྱིད་ (Happiness), སྡུག་བསྔལ་ (Suffering), རྨོངས་པ (Delusion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect seen and unseen\n- བོར་ཞིང་ indicates abandonment\n- པའི་རྒྱུས་ shows causation\n\n\nAbandoning all abundant happiness and well-being,\nThat accomplishes bliss in the seen and unseen,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering.\n\nNote: This verse contrasts the abandonment of genuine happiness with the misguided actions that lead to suffering, emphasizing the karmic consequences of harming others.", + "translation": "Abandoning all abundant happiness and well-being,\nThat accomplishes bliss in the seen and unseen,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOthers' fondness for me, so it's said,\nThat is likely the cause of joy.\n", - "translation": "Others' fondness for me, so it's said,\nThat is likely the cause of joy." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི། །ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་། །གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས། །རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAbandoning all perfect happiness and well-being,\nBoth seen and unseen,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering.\n", + "translation": "Abandoning all perfect happiness and well-being,\nBoth seen and unseen,\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering." } } }, "600": { - "source": "གཞན་ནམ་ཡང་ན་བདག་ལའང་རུང་།། གཞན་དགའ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན།།", - "target_gt": "But what is it to me if others take delight In someone else, or even in myself?", + "source": "འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "All of the violence in the world and all the fear and suffering arise from clinging to a self. What does that ogre do for me?", + "commentary_1": " བདག་འཛིན་ནི་ངར་འཛིན་པའོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཏུ་འཛིན་པས་སོ། །དེས་ལྟས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མཇུག་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ་དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་འབྱུང་བར་གྱུར་ན། གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ཡི་འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་སྤོངས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), བདག་ (self), དགའ་ (happiness/joy), ཕན་ (benefit)\n\nGrammatical notes:\n- ནམ་ཡང་ན་ indicates an alternative or option\n- ལའང་ is a particle meaning \"also\" or \"even\"\n- རུང་ is a permissive particle, often translated as \"whether\" or \"even if\"\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative, meaning \"what\" or \"how\"\n\nWhether [it is] others or even myself,\nHow does the happiness of others benefit me?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the value of altruism or the happiness of others in relation to oneself, which is likely part of a larger philosophical discussion in the text.", - "translation": "Whether [it is] others or even myself, How does the happiness of others benefit me?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའཚེ་བ་(harm), འཇིགས་(fear), སྡུག་བསྔལ་(suffering), བདག་ཏུ་འཛིན་པ་(self-grasping), འདྲེ་ཆེན་(great demon)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་: \"however many\"\n- ལས་བྱུང་: ablative + \"arise\"\n- ཅི་ཞིག་བྱ: rhetorical question structure\n\n\nWhatever harm exists in the world,\nAnd however many fears and sufferings there are,\nAll these arise from self-grasping.\nWhat then should this great demon do to me?\n\n\nTechnical note: \"Great demon\" (འདྲེ་ཆེན་) here is a metaphorical reference to self-grasping, personified as a malevolent entity.", + "translation": "Whatever harm exists in the world,\nAnd however many fears and sufferings there are,\nAll these arise from self-grasping.\nWhat then should this great demon do to me?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhether for others or even for oneself,\nWhat benefit is there to me in others' happiness?", - "translation": "Whether for others or even for oneself,\nWhat benefit is there to me in others' happiness?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན། །འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever harm exists in the world,\nAnd all the fears and sufferings that there are,\nThey all arise from clinging to a self.\nWhat then should I do with this great demon?\n", + "translation": "Whatever harm exists in the world,\nAnd all the fears and sufferings that there are,\nThey all arise from clinging to a self.\nWhat then should I do with this great demon?" } } }, "601": { - "source": "དགའ་བདེ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི།།", - "target_gt": "Their pleasure’s theirs and theirs alone.", + "source": "བདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། །", + "target_gt": "Mind, understand with certainty That I am owned by other beings. Now do not think of anything else Than benefiting sentient beings.", + "commentary_1": " བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་ནས། འདིར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་རང་གི་ཡིད་ལ་རྗེས་སུ་གདམས་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་བདག་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་ཏོ་ཞེས་ཡིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ངེས་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ལ། ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་མ་གཏོགས་པ་གཞན་མི་བསམ་མོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདགའ་བདེ་ (joy and bliss), དེ་ཉིད་ (suchness/ultimate reality)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ནི་ (emphatic particle)\n- ཀྱི་ (genitive particle)\n\nThat joy and bliss [arises from] suchness itself.\n\nTechnical note: དེ་ཉིད་ (de nyid) is often used as a technical term referring to ultimate reality or the true nature of phenomena in Buddhist philosophy.", - "translation": "That joy and bliss [arises from] suchness itself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། །\n", + "output": "Key terms:\nབདག་(I/self), གཞན་(others), དབང་(power/control), ཡིད་(mind), སེམས་ཅན་(sentient beings), དོན་(benefit/purpose)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ཅེས: quotative particle indicating reported speech\n- གྱིས་ལ: imperative form\n- མ་གཏོགས་པར: exception particle \"except for\"\n\n\nMind, you must firmly understand this:\n\"I have become subject to others' control.\"\nFrom now on, you shall think of nothing else\nExcept the welfare of all sentient beings.\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva's commitment to selflessness and dedication to others' benefit.", + "translation": "Mind, you must firmly understand this:\n\"I have become subject to others' control.\"\nFrom now on, you shall think of nothing else\nExcept the welfare of all sentient beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThat very joy and bliss is the nature of reality itself.", - "translation": "That very joy and bliss is the nature of reality itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས། །ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར། །ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nKnow this for certain, my mind:\n\"I have become a servant to others.\"\nFrom now on, think of nothing else\nExcept the welfare of all beings.\n", + "translation": "Know this for certain, my mind:\n\"I have become a servant to others.\"\nFrom now on, think of nothing else\nExcept the welfare of all beings." } } }, "602": { - "source": "བདག་གིས་དེ་ལས་ཤས་མི་འཐོབ།།", - "target_gt": "No part of it is felt by me.", + "source": "གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །", + "target_gt": "It is not right to gain selfish ends with eyes and such that others own. It is not right to treat them badly with eyes that are for their benefit.", + "commentary_1": " བདག་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ།དེ་ཇི་ལྟར་གཞན་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དབང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེས་པས་མིག་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དབང་དེས་རང་དོན་ཏེ་རང་བདེ་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་ཡུལ་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཚིགས་བཅད་ཕྱེད་གོང་མས་མིག་ལ་སོགས་པ་བཟུང་སྟེ་བརྗོད་ནས་ཕྱེད་འོག་མས་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་དེའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཡིས་སྦྱོར་བ་རང་དོན་བསྒྲུབ་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་གཞན་ལ་དབང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་དོན་མིག་ཅེས་པ་ནི་འགྲེལ་པ་དག་ལས་ལག་པ་ཞེས་པར་འཆད་དེ། མིག་གམ་ལག་པ་ལ་སོགས་དེ་དག་ཆོས་ཅན། གཞན་དེ་ལ་ལོག་པར་མི་བྱ་བར་རིགས་ཏེ་གཞན་དེའི་དོན་དུ་བཏང་བའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ (I, self), ཤས་ (share, portion), མི་འཐོབ་ (will not obtain)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ལས་ (from that) - ablative case\n- མི་ - negation particle\n\nI will not obtain a share from that.\n\nNote: This line expresses a sense of not receiving or partaking in something, likely referring to a previously mentioned benefit or state.", - "translation": "I will not obtain a share from that." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་དབང་ (dependent), མིག་ (eye), རང་དོན་ (self-interest), སྒྲུབ་པ (accomplish), ལོག་པ (wrong, reverse)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་སོགས་པ་ (and so forth) to indicate a list\n- ཡིས་ as instrumental particle\n- མི་རིགས་ as negative of རིགས་ (appropriate, fitting)\n\n\nIt is not fitting to accomplish one's own purposes\nThrough the dependent eyes and so forth.\nTherefore, with the eyes and so forth,\nIt is not right to act wrongly towards them.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impropriety of using the sense faculties (represented by \"eyes and so forth\") for selfish purposes, emphasizing their dependent nature and the ethical implications of their use.", + "translation": "It is not fitting to accomplish one's own purposes\nThrough the dependent eyes and so forth.\nTherefore, with the eyes and so forth,\nIt is not right to act wrongly towards them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nI will not obtain a share from that.", - "translation": "I will not obtain a share from that." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན། །དེ་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIt is not proper for the dependent eye and other senses\nTo accomplish their own purpose.\nTherefore, it is not right for the eye and other senses\nTo act wrongly towards that [purpose].\n", + "translation": "It is not proper for the dependent eye and other senses\nTo accomplish their own purpose.\nTherefore, it is not right for the eye and other senses\nTo act wrongly towards that [purpose]." } } }, "603": { - "source": "དེ་བདེ་བ་ཡིས་བདག་བདེ་ན།། ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན།།", - "target_gt": "If I am happy at the joy of those who take delight, Then everyone should be a source of joy to me.", + "source": "དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། །", + "target_gt": "Therefore I will put beings first. Anything I see on my body, I'll take away and put to use For the sake of benefiting others.", + "commentary_1": " དེས་ན་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་རོ།།སེམས་ཅན་དབང་བྱས་ཏེ་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པར་བྱས་ནས་གང་གོས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་ལུས་ལས་ཕྲོགས་ཤིང་ལོང་ལ་གཞན་དག་ལ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་རབ་ཏུ་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱས་ཏེ། བདག་གི་ལུས་ལ་གོས་ལ་སོགས་པ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་མཐོང་བ་དེ་དང་དེ་ཐམས་ཅད་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། གཉིས་པ་བརྗེ་བའི་བྱ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: དེ་བདེ་བ་ཡིས་བདག་བདེ་ན།།\nKey terms: དེ་(that), བདེ་བ་(happiness), བདག་(self)\nGrammar: Conditional clause with ན་\n\nIf I am happy due to that happiness,\n\nLine 2: ཀུན་ལའང་དེ་བཞིན་བྱ་དགོས་ན།།\nKey terms: ཀུན་(all), དེ་བཞིན་(likewise), བྱ་(do), དགོས་(must)\nGrammar: Continuation of conditional with ན་\n\nThen [I] must act likewise for all [beings].\n\nNote: This couplet expresses a fundamental principle of Mahāyāna Buddhism, emphasizing the extension of one's own happiness to all sentient beings.", - "translation": "If I am happy due to that happiness, Then [I] must act likewise for all [beings]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), གཙོར་བྱ་(prioritize), ལུས་(body), ཕྲོགས་(take away), ཕན་པ་(benefit)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ན་: \"Therefore\"\n- ཅི་མཐོང་བ་: \"whatever is seen\"\n- དེ་དང་དེ་ནི་: \"that and that\" (referring to what is seen)\n- ནས་ཀྱང་: \"even\"\n\n\nTherefore, prioritize sentient beings.\nWhatever is seen on my own body,\nEven taking away that and that,\nEngage in benefiting others.\n\n\nNote: This verse emphasizes the bodhisattva practice of selflessly using one's resources to benefit others, even to the point of giving away parts of one's own body if necessary.", + "translation": "Therefore, prioritize sentient beings.\nWhatever is seen on my own body,\nEven taking away that and that,\nEngage in benefiting others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I am happy through that happiness,\nThen I must act likewise for all beings.\n", - "translation": "If I am happy through that happiness,\nThen I must act likewise for all beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ། །དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་། །གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, prioritize sentient beings;\nWhatever you see on your own body,\nTake that and that away,\nAnd use it to benefit others.\n", + "translation": "Therefore, prioritize sentient beings;\nWhatever you see on your own body,\nTake that and that away,\nAnd use it to benefit others." } } }, "604": { - "source": "ཅི་ལྟར་གཞན་ལ་དགའ་བ་ཡིས།། བདེ་བར་གྱུར་ན་བདག་མི་བདེ།།", - "target_gt": "When people take delight in others Why am I not happy at their pleasure?", + "source": "དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། །", + "target_gt": "Make the inferior and so forth yourself and make yourself the other. Then meditate without any thought on envy, rivalry, and pride.", + "commentary_1": " དམན་སོགས་ཏེ་ཆུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་རྟོག་མེད་པར་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་སོ། །ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་བསྒོམས་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་བ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་ལ་འགྲན་དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་ཞེས་སྔར་གསུངས་པའི་སྐྱོན་གསུམ་པོ་དེ་སྤང་བའི་ཕྱིར། རང་བས་དམན་པ་ལ་སོགས་གསུམ་པོ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་གཞན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ་དམན་པས་ཕྲག་དོག་དང་མཉམ་པས་འགྲན་སེམས་དང་མཐོ་བས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་མོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཅི་ལྟར་ (how, in what way)\nགཞན་ (others)\nདགའ་བ་ (joy, happiness)\nབདེ་བ་ (happiness, well-being)\nབདག་ (self, I)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- གྱུར་ན་ is a conditional construction (\"if/when become\")\n- མི་ is a negation particle\n\nHow, if others become happy through joy,\n[Could] I not be happy?\n\nNote: This verse appears to be discussing the concept of sympathetic joy (མུདིཏཱ, muditā in Sanskrit), one of the Four Immeasurables in Buddhist philosophy.", - "translation": "How, if others become happy through joy, [Could] I not be happy?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདམན་སོགས་ (inferior and others), བདག་ (self), གཞན་ (other), རྣམ་རྟོག་མེད་པ་ (without conceptual thought), ཕྲག་དོག་ (jealousy), འགྲན་ (competition), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏུ and དུ particles indicating transformation or becoming\n- བྱས་པ་དང་ and བྱས་ནས་ indicating completed actions\n- ཀྱིས་སུ་ instrumental case marking\n\n\nHaving made oneself inferior and such,\nAnd having made others into oneself,\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, competition, and pride.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a meditation practice of exchanging self and other (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་), a key aspect of mind training (བློ་སྦྱོང་) in Tibetan Buddhism. The seemingly paradoxical instruction to meditate on negative emotions without conceptual thought likely relates to transforming these emotions through direct insight.", + "translation": "Having made oneself inferior and such,\nAnd having made others into oneself,\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, competition, and pride." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHow can I be happy\nWhen others are joyful\nBut I am not at peace?\n", - "translation": "How can I be happy\nWhen others are joyful\nBut I am not at peace?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། །གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving made oneself lowly and others superior,\nThen making oneself into the other,\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, rivalry, and pride.\n", + "translation": "Having made oneself lowly and others superior,\nThen making oneself into the other,\nWith a mind free from conceptual thought,\nMeditate on jealousy, rivalry, and pride." } } }, "605": { - "source": "དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས།། རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ།། དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས།། བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད།།", - "target_gt": "The satisfaction that is mine From thinking, “I am being praised,” Is unacceptable to common sense And nothing but the antics of a silly child.", + "source": "འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །", + "target_gt": "\"They are respected; I am not. I do not get as much as them. They're praised, while I am ridiculed, And they are happy, while I suffer.\"", + "commentary_1": " འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྒོམ་ཚུལ་དངོས་དང་། དེའི་འཐད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕྲག་དོག་དང་། འགྲན་སེམས་དང་། ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། བྱང་སེམས་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་བཀུར་བྱས་སེམས་ཅན་བདག་ནི་མིན། འདི་བཞིན་བདག་གིས་མི་རྙེད་ཅིང་འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨད་འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. དེ་བས་བདག་ནི་བསྟོད་དོ་ཞེས།།\nKey terms: དེ་བས་(therefore), བདག་(I/self), བསྟོད་(praise)\nTherefore, [thinking] \"I praise [myself],\"\n\n2. རང་གི་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ།།\nKey terms: རང་གི་(one's own), དགའ་བ་(joy), སྐྱེ་(arise), འགྱུར་(become)\nOne's own joy arises;\n\n3. དེ་ཡང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པས།།\nKey terms: དེ་ཡང་(moreover), མི་འཐད་(not appropriate/unsuitable)\nMoreover, that too is not appropriate, therefore\n\n4. བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནར་ཟད།།\nKey terms: བྱིས་པ་(childish/immature), སྤྱོད་པ་(behavior), ཁོ་ནར་ཟད་(merely/nothing but)\n[It is] merely childish behavior.\n\nNote: The verse criticizes self-praise as an immature act that brings temporary joy but is ultimately inappropriate.", - "translation": "Therefore, [thinking] \"I praise [myself],\" One's own joy arises; Moreover, that too is not appropriate, therefore [It is] merely childish behavior." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབཀུར་བྱས་ (honored/respected), རྙེད་ (found/obtained), བསྟོད་བྱས་ (praised), སྨོད་ (disparaged), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Repetitive structure using འདི་ (this) and བདག་ (I/self) for contrast\n- Use of ནི་ for emphasis and topic marking\n- Verb + བྱས་ construction for completed actions\n\n\nThis one is honored, I am not.\nThis one has obtained, while I have not found.\nThis one is praised, I am disparaged.\nThis one is happy, while I am in suffering.\n\n\nNote: This verse appears to be contrasting the treatment or circumstances of two individuals, emphasizing the disparity between them.", + "translation": "This one is honored, I am not.\nThis one has obtained, while I have not found.\nThis one is praised, I am disparaged.\nThis one is happy, while I am in suffering." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, when one thinks \"I am being praised,\"\nAnd feels joy arising within oneself,\nThat too is not reasonable,\nIt is merely childish behavior.\n", - "translation": "Therefore, when one thinks \"I am being praised,\"\nAnd feels joy arising within oneself,\nThat too is not reasonable,\nIt is merely childish behavior." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན། །འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་། །འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད། །འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nThis is not honoring me.\nI have not attained this.\nThis praises others but disparages me.\nThis one is happy while I suffer.\n", + "translation": "This is not honoring me.\nI have not attained this.\nThis praises others but disparages me.\nThis one is happy while I suffer." } } }, "606": { - "source": "བསྟོད་སོགས་བདག་ནི་གཡེང་བར་བྱེད།། དེས་ནི་སྐྱོ་བའང་འཇིག་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "Praise and compliments distract me, Sapping my revulsion with saṃsāra.", + "source": "བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །", + "target_gt": "I am the one who does the work, but they live comfortably indeed. They're known in society as great, while it's said I've no qualities.", + "commentary_1": " འདི་ནི་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང་བདག་ལ་མེད་པར་གྲགས་ཞེས་བྱ་བ་གཉི་ག་ཡང་མི་འདོད་པའི་ཚིག་གོ། །", + "commentary_2": "བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས་ཞེས་གཞན་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དེས་རང་གཞན་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཕྲག་དོག་བྱའོ། །འདིའི་སྐབས་ཀྱི་བདག་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་འདི་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་ནི། འདི་ནི་ཡོན་ཏན་ཆེ་བ་དང་བདག་དམན་ཞིང་ཡོན་ཏན་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nབསྟོད་སོགས་ (praise and so forth) བདག་ནི་ (I/me) གཡེང་བར་ (distract) བྱེད་ (do/make)\n\nLine 2:\nདེས་ནི་ (by that) སྐྱོ་བའང་ (weariness also) འཇིག་པར་ (destroy) བྱེད་ (do/make)\n\nKey terms:\nབསྟོད་ (praise), གཡེང་བ་ (distraction), སྐྱོ་བ་ (weariness/discouragement), འཇིག་པ་ (destroy)\n\nPraise and such distract me;\nBy that, [it] also destroys weariness.\n\nNote: The structure uses the verb བྱེད་ (do/make) in both lines to indicate active processes. The second line begins with དེས་ནི་ (by that), referring back to the praise and distractions mentioned in the first line.", - "translation": "Praise and such distract me; By that, [it] also destroys weariness." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ལས་(karma/actions), བྱེད་པ་(to do/perform), བདེ་བ་(happiness/bliss), འཇིག་རྟེན་(world), ཆེ་(great), དམན་(inferior), ཡོན་ཏན་(qualities/virtues)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis and topic marking\n- Contrast between བདག་(I/self) and འདི་(this/other)\n- Use of དང་ as a connector and list marker\n\n\nI am the one who performs actions,\nWhile this one abides in happiness itself.\nThis one is great in the world,\nWhile I am known to be inferior and without qualities.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be contrasting the speaker's self-perception with that of another, possibly in the context of Buddhist teachings on selflessness and the nature of reality.", + "translation": "I am the one who performs actions,\nWhile this one abides in happiness itself.\nThis one is great in the world,\nWhile I am known to be inferior and without qualities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nPraise and such things cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara].\n", - "translation": "Praise and such things cause me to become distracted.\nThis destroys even weariness [with samsara]." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་། །བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI am the one who performs actions,\nWhile this one abides in happiness.\nThis one is great in the world,\nWhile I am known as lowly and without qualities.\n", + "translation": "I am the one who performs actions,\nWhile this one abides in happiness.\nThis one is great in the world,\nWhile I am known as lowly and without qualities." } } }, "607": { - "source": "ཡོན་ཏན་ལྡན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་འཇིག་པར་བྱེད།། དེ་ཕྱིར་བདག་གི་བསྟོད་སོགས་ནི།། གཞིག་ཕྱིར་གང་དག་ཉེར་གནས་པ།། དེ་དག་བདག་ནི་ངན་སོང་དུ།། ལྟུང་བ་བསྲུང་ཕྱིར་ཞུགས་མིན་ནམ།།", - "target_gt": "I start to envy others their good qualities And thus all excellence is ruined.", + "source": "ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །", + "target_gt": "No qualities? What can I do? But I have all the qualities. There are some they're inferior to And some I am superior to.", + "commentary_1": " བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཁྱོད་ལ་ཅི་གོད་དེ། རང་ཉིད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་མོད། ཁོ་བོ་ཅག་གི་སེམས་ཁྲལ་གྱིས་ཅི་བྱ། གང་བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་ཁས་བླངས་ནས་བརྗོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ནང་ནའོ། །འདི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གི་དངོས་པོའོ། །བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོའོ། །", + "commentary_2": "ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་མི་འདོད་པས་བདག་ཀུན་ཀྱང་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་བྱ་ཞིང་། རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་མཆོག་དམན་ལྟོས་ནས་འཇོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཅན་གང་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་དམན་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ཅིང་། དམན་པ་གང་བས་བདག་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཡང་ཡོད་པས་མཐོ་དམན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འཆད་དོ། །འོ་ན་འདིར་དམན་པ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིན་པས་དེ་གང་ལ་ལྟོས་ནས་མཆོག་ཏུ་འཇོགས་ཤེ་ན། དམན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་དམན་པ་མེད་ཀྱང་དམན་པའི་བྱེ་བྲག་འགའ་ཞིག་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཀྱང་བསྒོམས་ལ། དེའི་ཚེ་ལྟོས་ས་གྲུབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nLine 1-2:\nKey terms: ཡོན་ཏན་(qualities), ཕྲག་དོག་(jealousy), ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་(abundance/perfection), འཇིག་པ་(destroy)\n\nJealousy towards those endowed with qualities, and\n[It] destroys even [one's own] abundance.\n\nLine 3-4:\nKey terms: བསྟོད་(praise), གཞིག་(destroy), ཉེར་གནས་པ་(abide nearby)\n\nTherefore, those who abide nearby\nIn order to destroy my praise and so forth,\n\nLine 5-6:\nKey terms: ངན་སོང་(lower realms), ལྟུང་བ་(fall), བསྲུང་(protect), ཞུགས་(enter)\n\nAre they not entering [this behavior] to protect me\nFrom falling into the lower realms?\n\nTechnical notes:\n- The structure suggests a rhetorical question in the final two lines.\n- ཕྱིར་ is used repeatedly to indicate purpose (\"in order to\").\n- The text discusses the paradoxical benefit of those who seek to destroy one's praise, framing their actions as potentially protective against pride.", - "translation": "Jealousy towards those endowed with qualities, and [It] destroys even [one's own] abundance. Therefore, those who abide nearby In order to destroy my praise and so forth, Are they not entering [this behavior] to protect me From falling into the lower realms?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), བདག་ (self), དམན་ (inferior), མཆོག་ (supreme)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical question (ཅི་ཞིག་བྱ)\n- Comparative structures (གང་བས་...དེ)\n\n\nWhat use is there without qualities? I myself am endowed with all qualities. While there are those inferior to me in some ways, There are also those superior to me in others.\n\nTechnical notes:\n- ཡོན་ཏན་ (yönten) is a key Buddhist term referring to positive qualities or virtues\n- བདག་ (dag) here refers to the individual self, not the ultimate self (ātman) rejected in Buddhism\n- The verse emphasizes a balanced view of one's qualities relative to others", + "translation": "What use is there without qualities? I myself am endowed with all qualities. While there are those inferior to me in some ways, There are also those superior to me in others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJealousy towards those with good qualities\nAlso destroys one's own prosperity.\nTherefore, those who dwell nearby\nIn order to destroy my praise and such -\nAre they not entering\nTo protect me from falling into lower realms?\n", - "translation": "Jealousy towards those with good qualities\nAlso destroys one's own prosperity.\nTherefore, those who dwell nearby\nIn order to destroy my praise and such -\nAre they not entering\nTo protect me from falling into lower realms?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད། །གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་། །གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhat use is there in having no virtues?\nI myself am endowed with all virtues.\nThere are those who are inferior to me in some ways,\nAnd there are those who surpass me in other ways.\n", + "translation": "What use is there in having no virtues?\nI myself am endowed with all virtues.\nThere are those who are inferior to me in some ways,\nAnd there are those who surpass me in other ways." } } }, "608": { - "source": "བདག་ནི་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ།།", - "target_gt": "Those who stay close by me, then, To damage my good name and cut me down to size— Are surely there protecting me From falling into realms of grief.", + "source": "ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །", + "target_gt": "My discipline, views, and so forth are corrupted due to the afflictions. I've no control, so they should cure me as best they can; I'll accept the pain.", + "commentary_1": " ཡང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེས་ཁྱོད་དམན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟ་བས་ཕོངས་པ་ནི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་ལོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་སོ། །འཚོ་བས་ཕོངས་པ་ནི་ཞིང་ལས་ལ་སོགས་པས་འཚོ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་སྟོབས་ཏེ་ནུས་པས་ཡིན་གྱི་བདག་གི་འདོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ནུས་པས་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་སོས་ཤིག་དང་ཁྱོད་ལ་ཅི་རིགས་པར་བྱ་བའི་རྔན་ཅན་མི་བྱ། ནུས་ཚད་ཀྱི་གནོད་པ་དང་ན་ཚ་ཡང་བདག་གིས་བསྲན་པར་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བྱང་སེམས་པས་ཁྱོད་དམན་ནོ་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྟ་བ་དང་ལ་སོས་པས་བསྡུས་པའི་འཚོ་བ་རྒུད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བས་བདག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མིན་ལ། ཁྱོད་སྙིང་རྗེ་ཅན་དུ་འདོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་བདག་རྒུད་པ་དེ་དག་ལས་གསོ་དགོས་ཏེ། གསོ་ན་དེའི་དོན་གྱི་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་(I), གྲོལ་བ་(liberation), དོན་གཉེར་(seek, strive for)\n\nGrammatical structure:\n- ནི་ particle emphasizing བདག་ (I)\n- ལ་ particle indicating purpose or aim\n\nI, who strive for liberation,\n\nNote: གྲོལ་བ་ (liberation) is a key technical term in Tibetan Buddhism, referring to freedom from saṃsāra.", - "translation": "I, who strive for liberation," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཚུལ་ཁྲིམས་ (ethical discipline), ལྟ་བ་ (view), ཉོན་མོངས་ (afflictions), དབང་ (control), གསོ་ (heal/restore)\n\nGrammatical notes:\n- གུད་སོགས་ནི། indicates \"and so forth\" or \"etc.\"\n- ཅི་ནུས་ expresses \"as much as possible\"\n- དང་དུ་བླང་ means \"to accept\" or \"to embrace\"\n\n\nEthical discipline, view, and so forth,\nAre not in my control due to the power of afflictions.\nI must heal myself as much as possible,\nAnd even embrace harm to myself.\n\nTechnical notes:\n- ཚུལ་ཁྲིམས་ (ethical discipline) is a key concept in Buddhist practice, often translated as \"morality\" or \"virtue\"\n- ལྟ་བ་ (view) refers to one's philosophical or spiritual perspective\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions) are mental states that obscure the nature of mind and lead to suffering in Buddhist thought", + "translation": "Ethical discipline, view, and so forth,\nAre not in my control due to the power of afflictions.\nI must heal myself as much as possible,\nAnd even embrace harm to myself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nI seek the goal of liberation.", - "translation": "I seek the goal of liberation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་གུད་སོགས་ནི། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན། །ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ། །གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMoral discipline, views, and other such things\nAre not under one's control due to the power of afflictions.\nAs much as possible, I must heal myself,\nAnd even harm I should willingly accept.\n", + "translation": "Moral discipline, views, and other such things\nAre not under one's control due to the power of afflictions.\nAs much as possible, I must heal myself,\nAnd even harm I should willingly accept." } } }, "609": { - "source": "རྙེད་དང་བཀུར་སྟིས་འཆིང་མི་དགོས།།", - "target_gt": "For I am one who strives for freedom.", + "source": "འོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །", + "target_gt": "But I am not someone they would heal. Why do they treat me with contempt? What use are their qualities to me? I myself am a person with qualities.", + "commentary_1": " བདག་ཅེས་པ་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པའོ། །བརྙས་པ་ནི་རྔན་ཅན་ནོ། །ཡོན་ཏན་དེ་དག་གིས་བདག་ལ་ཅི་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཅི་ཡང་བྱར་མེད་དོ། །", + "commentary_2": "འོན་ཏེ་བདག་བྱང་སེམས་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན་ཏེ་འདིས་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་ཁོ་ཉིད་བཟང་བར་བཟུང་ནས་བདག་ལ་བརྙས་པར་བྱེད། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་བདག་གསོ་བར་མི་ནུས་ན་བདག་ལ་དེའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། བྱང་སེམས་འདི་བདག་ཉིད་ཡོན་ཏན་ཅན་ཡིན་ཡང་བདག་ལ་ཕན་པ་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྙེད་ (gain, acquisition), བཀུར་སྟི་ (honor, respect), འཆིང་ (to bind, fetter), མི་དགོས་ (not necessary)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (ས) used with བཀུར་སྟི\n- Negation (མི་) with དགོས (need, necessity)\n\n[One] need not be bound by gain and honor.\n\nNote: This line likely comes from a text advising practitioners to avoid attachment to worldly concerns like material gain and social status, which are seen as potential obstacles on the spiritual path.", - "translation": "[One] need not be bound by gain and honor." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nགསོ་བྱ་ (object of care/nurture), བརྙས་པ་ (contempt/disrespect), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ (however/but)\n- ཅི་ཕྱིར (why/for what reason)\n- ཅི་བྱ (what to do/what use)\n\n\nHowever, I am not this one's object of care.\nWhy do you show contempt towards me?\nWhat use are his qualities to me?\nI myself am the one with qualities.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be expressing a sentiment of self-assertion or self-worth in the face of perceived disrespect or dismissal. The speaker is contrasting their own qualities with those of another, possibly in a context of spiritual or ethical debate.", + "translation": "However, I am not this one's object of care.\nWhy do you show contempt towards me?\nWhat use are his qualities to me?\nI myself am the one with qualities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nOne should not be bound by gain and honor.", - "translation": "One should not be bound by gain and honor." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན། །ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད། །བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHowever, I am not to be cured by this.\nWhy do you show contempt for me?\nWhat use are his qualities to me?\nI myself am the one with qualities.\n", + "translation": "However, I am not to be cured by this.\nWhy do you show contempt for me?\nWhat use are his qualities to me?\nI myself am the one with qualities." } } }, "610": { - "source": "གང་དག་བདག་བཅིངས་གྲོལ་བྱེད་པ།།", - "target_gt": "I must not be caught by wealth and honors.", + "source": "ངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། །", + "target_gt": "They've no compassion for those inside the maws of the dread lower realms. Conceited with external virtues, they want to vie against the wise.", + "commentary_1": " ངན་འགྲོ་སྟེ་སེང་གེ་ལ་སོགས་པའི་ཁར་རོ། །བཟང་བར་འདོད་པ་ནི་གཞན་ཟིལ་གྱིས་མནན་པར་འདོད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་སྡིག་པའི་དབང་གིས་ངན་འགྲོའི་ཁར་དང་གདུག་པ་སྟེ་སྦྲུལ་དང་གཅན་གཟན་ལ་སོགས་པའི་ཁར་གནས་པའི་འགྲོ་བ་ལའང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྐྱོན་ཅན་འདི་སྐྱོན་དེ་ཁས་མི་ལེན་པར་མ་ཟད། ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་རློམ་པ་ཡིས་མཁས་པ་དག་ལ་བསྔོ་བར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པས་ཁྱོད་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་ཀྱི་སྟེང་དུ་སྐྱོན་མང་པོ་ཡོད་ཅེས་ཕྲག་དོག་བྱེད་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་དག་ (whoever, those who), བདག་ (self), བཅིངས་ (bound), གྲོལ་ (liberate), བྱེད་པ་ (do, make)\n\nGrammatical structure:\n- གང་དག་ introduces a relative clause\n- བདག་བཅིངས་ is a compound meaning \"bound self\"\n- གྲོལ་བྱེད་པ་ is a verb phrase meaning \"to liberate\"\n\nThose who liberate [the] bound self,\n\nNote: This line likely refers to enlightened beings or teachers who help liberate sentient beings from the bondage of saṃsāra.", - "translation": "Those who liberate [the] bound self," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nངན་འགྲོ་ (lower realms), གདུག་པ་ (vicious/cruel), སྙིང་རྗེ་ (compassion), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), རློམ་པ་ (to be proud/boast), མཁས་པ་ (scholar/wise one)\n\nGrammatical notes:\n- ཁར་གནས་པ་ indicates \"dwelling at the edge/brink of\"\n- མེད་པར་ is a negation particle\n- ཕྱིར་ལ་ suggests \"outwardly\" or \"externally\"\n- བདོ་བར་འདོད་ expresses a desire or wish to challenge/confront\n\n\nDwelling at the brink of the vicious lower realms,\nWithout compassion for beings,\nOutwardly boasting of qualities,\nDesiring to challenge the wise ones.\n\n\nThis verse appears to be describing someone who is in a precarious spiritual state, lacking compassion and authenticity, yet still wishing to challenge or confront those who are truly wise. The contrast between their actual state (close to lower realms, lacking compassion) and their outward boasting highlights a theme of spiritual hypocrisy or delusion.", + "translation": "Dwelling at the brink of the vicious lower realms,\nWithout compassion for beings,\nOutwardly boasting of qualities,\nDesiring to challenge the wise ones." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThose who liberate themselves from bondage", - "translation": "Those who liberate themselves from bondage" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ། །འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་འདི། །ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས། །མཁས་པ་དག་ལ་བདོ་བར་འདོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDwelling in the jaws of evil destinies and cruelty,\nWithout compassion for beings,\nOutwardly boasting of qualities,\nDesiring to challenge the wise.\n", + "translation": "Dwelling in the jaws of evil destinies and cruelty,\nWithout compassion for beings,\nOutwardly boasting of qualities,\nDesiring to challenge the wise." } } }, "611": { - "source": "དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།། བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ།།", - "target_gt": "How could I be angry with the ones Who work to free me from my fetters?", + "source": "བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །", + "target_gt": "When I see those who are my peers, to make myself superior, I'll get their things and gain respect even if I must fight for it.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་མཐོ་བ་རྣམས་ལ་ཕྲག་དོག་བྱ་བ་བསྟན་ནས། མཉམ་པོ་རྣམས་ལ་འགྲན་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །བདག་སྟེ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལ་གཞན་པའི་མིའི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པས་མཉམ་པ་སྟེ་མཚུངས་པ་ལ་བལྟས་ནས་འགྲན་སེམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་གྱིས་ཏེ། གང་ཙུག་བྱས་ནས་ཀྱང་བདག་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པས་ཡང་ལྷག་པར་བྱ་བ་སྟེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་ཞེས་པ་ནི་བསྡུ་བར་བྱས་པའོ། །དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ལ་རྩོད་པས་ཀྱང་བདག་གིས་ཞེས་རློམ་ཞིང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའི་དེའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་དང་མཉམ་པ་ལ་བལྟས་ནས་ནི་རྙེད་སོགས་གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ནི་འཐབ་མོ་དང་རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་འདི་ལས་འཕྲོག་ནས་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these two lines and provide a literal English translation:\n\nLine 1: དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།།\n\nKey terms:\nདེ་ལ་ (to that), བདག་ (I/self), ཇི་ལྟར་ (how), ཁྲོ་ (anger/be angry)\n\nGrammatical note: ཇི་ལྟར་ introduces a rhetorical question.\n\nHow can I be angry at that?\n\nLine 2: བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ།།\n\nKey terms:\nབདག་ (I/self), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འཇུག་ (enter/engage in), འདོད་ (desire/want)\n\nGrammatical note: ལ་ at the end indicates a continuing thought.\n\nI [myself] desire to engage in suffering,\n\nTechnical note: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha in Sanskrit) is a key Buddhist concept referring to the unsatisfactory nature of cyclic existence.", - "translation": "How can I be angry at that? I [myself] desire to engage in suffering," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབདག་(self), མཉམ་(equal), རང་ཉིད་(oneself), རྙེད་(gain), བཀུར་སྟི་(honor/respect), རྩོད་པ་(dispute/argument)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་བལྟས་ནས་ : \"having looked at/considered\"\n- གང་གིས་... ཕྱིར་: \"for the purpose of...\"\n- ཡིས་ཀྱང་: emphatic construction \"even by means of\"\n- བསྒྲུབ་: future tense of སྒྲུབ་ (to accomplish/achieve)\n\n\nHaving considered those equal to myself,\nFor the sake of elevating oneself above others,\nMy own gains and honors\nI will certainly secure, even through dispute.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a negative mindset of competitiveness and self-aggrandizement, likely as an example of attitudes to be abandoned on the Buddhist path.", + "translation": "Having considered those equal to myself,\nFor the sake of elevating oneself above others,\nMy own gains and honors\nI will certainly secure, even through dispute." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHow can I be angry at this?\nI am the one who desires to enter into suffering.\n", - "translation": "How can I be angry at this?\nI am the one who desires to enter into suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་དང་མཉམ་ལ་བལྟས་ནས་ནི། །གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར། །བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི། །རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLooking at others as equal to oneself,\nFor the sake of elevating oneself above them,\nOne's own gains and honors\nAre certainly achieved even through conflict.\n", + "translation": "Looking at others as equal to oneself,\nFor the sake of elevating oneself above them,\nOne's own gains and honors\nAre certainly achieved even through conflict." } } }, "612": { - "source": "སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན།། མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ།། དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ།།", - "target_gt": "They, like Buddha’s very blessing, Bar my way, determined as I am To plunge myself headlong in sorrow: How can I be angry with them?", + "source": "བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །", + "target_gt": "Furthermore, I will hide my faults. I will not be honored here. Today I have gained well, But I will not be respected here.", + "commentary_1": " བདག་ནི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་ནོ།།འདི་ལ་མིན་ཞེན་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །ལེགས་རྙེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལྷག་མའོ། །", + "commentary_2": "བདག་གི་སྐྱོན་རྣམས་སྦ་བར་བྱ་ཞིང་འདིའི་སྐྱོན་རྣམས་གསལ་བར་བྱས་ནས་བདག་ནི་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་མཆོད་པར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་དེ་ལྟ་མིན་པ་དང་། བདག་ནི་རྙེད་པ་ལེགས་པར་རྙེད་ཅིང་འདིས་མི་རྙེད་པ་དང་བདག་ནི་ཀུན་གྱིས་བཀུར་བར་འགྱུར་ཞིང་འདི་ལ་མིན་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), བྱིན་བརླབས་ (blessing), མི་གཏོང་ (not abandoning), སྒོ་འཕར་ (door/gate), ཁྲོ་ (anger)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ (like/as) indicates comparison\n- གྱུར་པ་ (become) is a past tense verb\n- ཇི་ལྟར་ (how) introduces a rhetorical question\n\nLike [one who has received] the Buddha's blessing,\n[They] have become a door that does not abandon [beings].\nHow could I be angry at such a one?\n\nTechnical note: The metaphor of the \"door that does not abandon\" (མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་) likely refers to someone who is always open and available to help others, similar to the compassionate nature of a Buddha.", - "translation": "Like [one who has received] the Buddha's blessing, [They] have become a door that does not abandon [beings]. How could I be angry at such a one?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་ (faults), སྦ་བྱ་ (to be hidden), མཆོད་འགྱུར་ (to be honored), རྙེད་པ་ (gain/attainment), བཀུར་འགྱུར་ (to be respected)\n\nGrammatical notes:\n- Repetition of བདག་ (I/me) at the beginning of each line for emphasis\n- Use of ཡང་ (also) and ཞིང་ (and) as connectives\n- འདི་ལ་མིན་ (not for this) repeated in lines 2 and 4\n\n\nMy faults also are to be hidden,\nIt is not for this that I am to be honored.\nToday I have gained well what is to be gained,\nIt is not for this that I am to be respected.\n\n\nThis verse appears to be expressing humility and a proper attitude towards one's spiritual practice, emphasizing that one should not seek honor or respect for outward appearances, but rather focus on genuine inner attainment.", + "translation": "My faults also are to be hidden,\nIt is not for this that I am to be honored.\nToday I have gained well what is to be gained,\nIt is not for this that I am to be respected." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as the Buddha bestows blessings,\nOne who becomes an open door, never abandoning others,\nHow could I be angry at such a person?\n", - "translation": "Just as the Buddha bestows blessings,\nOne who becomes an open door, never abandoning others,\nHow could I be angry at such a person?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་། །བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། །བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་། །བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMy faults should be concealed,\nBut I am not worthy of honor.\nToday I have gained well,\nBut I am not worthy of respect.\n", + "translation": "My faults should be concealed,\nBut I am not worthy of honor.\nToday I have gained well,\nBut I am not worthy of respect." } } }, "613": { - "source": "འདིས་ནི་བསོད་ནམས་གེགས་བྱེད་ཅེས།། དེ་ལའང་ཁྲོ་བར་རིགས་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "I should not be irritated, saying, “They are obstacles to my good deeds.”", + "source": "འདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །", + "target_gt": "When they act inappropriately, I'll watch for a long time with glee. I will make them a laughingstock That all revile among themselves.", + "commentary_1": " མ་རུངས་པར་བྱས་པ་ནི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པས་བསླུས་པའོ། །བཞད་གད་དེ་སྐྱོན་བརྗོད་པས་བཞད་གད་བྱ་བའོ། །སྨོད་པ་ནི་མཚང་འདྲུ་བའོ། །", + "commentary_2": "འདི་ནི་མ་རུངས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་བདག་ནི་དགའ་བར་བལྟ་ཞིང་། འདི་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་ཁྲེལ་ཏེ་བཞད་གད་དང་ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nKey terms:\n- Line 1: བསོད་ནམས་ (merit), གེགས་བྱེད་ (obstacle-maker)\n- Line 2: ཁྲོ་བ་ (anger), རིགས་མིན་ (not appropriate)\n\nGrammatical notes:\n- འདིས་ནི་ (by this) - instrumental case\n- ཅེས་ (quotative particle)\n- དེ་ལའང་ (towards that also)\n\nBy this [one who] creates obstacles to merit, it is said,\nEven towards that [person], it is not appropriate to be angry.\n\nNote: The construction ཅེས་ at the end of the first line indicates reported speech or a common saying, which is then commented on in the second line.", - "translation": "By this [one who] creates obstacles to merit, it is said, Even towards that [person], it is not appropriate to be angry." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nམ་རུངས་ (unwholesome/evil), ཡུན་རིང་ (long time), དགའ་བ (joy/delight), འགྲོ་བ་ (beings), བཞད་གད་ (laughter/mockery), ཕན་ཚུན་ (mutual), སྨོད་པ་ (criticism/disparagement)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating object\n- བས་ particle showing manner/cause\n- དག་ཏུ་ particle indicating purpose/transformation\n\n\nFor a long time, I have delightedly observed this unwholesome action.\n[It will] become the laughter of all beings and mutual criticism.\n\nNote: The verse appears to be describing the karmic consequences of taking pleasure in unwholesome actions, resulting in becoming an object of mockery and criticism.", + "translation": "For a long time, I have delightedly observed this unwholesome action.\n[It will] become the laughter of all beings and mutual criticism." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis is said to be an obstacle to merit.\nEven so, it is not right to be angry at that.\n", - "translation": "This is said to be an obstacle to merit.\nEven so, it is not right to be angry at that." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ། །ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་ལྟ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་། །ཕན་ཚུན་སྨོད་པ་དག་ཏུ་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor a long time, I have delighted in wrongdoing.\nI have been the laughingstock of all beings,\nAnd the object of their mutual criticism and mockery.\n", + "translation": "For a long time, I have delighted in wrongdoing.\nI have been the laughingstock of all beings,\nAnd the object of their mutual criticism and mockery." } } }, "614": { - "source": "བཟོད་མཚུངས་དཀའ་ཐུབ་ཡོད་མིན་ན།། དེ་ལ་བདག་ནི་མི་གནས་སམ།།", - "target_gt": "For is not patience the supreme austerity, And should I not abide by this?", + "source": "ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །", + "target_gt": "This wretch is trying to rival me, it's said, but can they be my equal in learning or intelligence, in body, stature, or in wealth?", + "commentary_1": " ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་ངན་ཞེས་བྱ་བའོ། །འགྲན་པ་ནི་མཉམ་པར་རེ་བའོ། །ཐོས་པ་སྟེ་བསྟན་བཅོས་ལ་སོགས་པ་ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་རེ་ཞིག་འདི་དང་མཉམ་མམ་སྟེ་མཚུངས་སམ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐོ་བ་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དམན་པ་འདི་ཡང་བདག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲན་ཞེས་གྲགས་ན་འདི་དང་བདག་ཐོས་པ་དང་ཤེས་རབ་བམ་གཟུགས་དང་རིགས་དང་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི་ཞེས་བདག་གིས་བསམ་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབཟོད་ (patience), མཚུངས་ (equal to), དཀའ་ཐུབ་ (austerity), ཡོད་མིན་ (whether there is or not), བདག་ (self), གནས་ (abide)\n\nGrammatical notes:\n- ན།། indicates a conditional clause\n- མི་ before གནས་ indicates negation\n- སམ།། at the end is a rhetorical question particle\n\nIf there is no austerity equal to patience,\nShould I not abide in that [patience]?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the supreme importance of patience (བཟོད་པ་, kṣānti) in Buddhist practice, comparing it favorably to traditional austerities.", - "translation": "If there is no austerity equal to patience, Should I not abide in that [patience]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), འགྲན་ (compete), ཐོས་ (learning), ཤེས་རབ་ (wisdom), གཟུགས་ (form), རིགས་ (lineage), ནོར་ (wealth)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཅེས་གྲག to indicate reported speech or reputation\n- Rhetorical question structure with མམ་ཅི at the end\n\n\nThese afflictions are said to compete alongside me.\nAre they equal to me in learning and wisdom,\nOr in form, lineage, and wealth?\n\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (kleśa) refers specifically to mental states that obscure the mind and lead to unwholesome actions in Buddhist philosophy.", + "translation": "These afflictions are said to compete alongside me.\nAre they equal to me in learning and wisdom,\nOr in form, lineage, and wealth?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIs there an austerity equal to patience?\nIf not, I shall not abide in that.\n", - "translation": "Is there an austerity equal to patience?\nIf not, I shall not abide in that." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་འདི་ཡང་བདག་དང་ནི། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཅེས་གྲག །འདི་དག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ། །གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThese afflictions are said to compete\nTogether with the self.\nAre these equal to learning, wisdom,\nPhysical form, family, or wealth?\n", + "translation": "These afflictions are said to compete\nTogether with the self.\nAre these equal to learning, wisdom,\nPhysical form, family, or wealth?" } } }, "615": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས།། འདི་ལ་བཟོད་པར་མི་བྱེད་ན།། བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ།། འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད།།", - "target_gt": "And if I fail to practice patience, Hindered by my own shortcomings, I myself create impediments To merit’s causes, yet so close at hand.", + "source": "དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། །", + "target_gt": "When they hear of my qualities that are well known to everyone, let them experience the rapture of feeling shivers of delight, and fully enjoy happiness.", + "commentary_1": " ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་བསྒྲུབས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་ཡང་གྲགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དེ་བས་ལྷག་པ་ཡིན་པར་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་བསྒྲགས་པ་ཐོས་ནས་སྐུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བའི་བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་བདག་ནི་རང་སྐྱོན་གྱིས།།\nKey terms: གལ་ཏེ (if), བདག (I/self), རང་སྐྱོན (own faults)\n\nIf I, due to my own faults,\n\nLine 2: འདི་ལ་བཟོད་པར་མི་བྱེད་ན།།\nKey terms: བཟོད་པ (patience/forbearance), མི་བྱེད (do not practice)\n\ndo not practice patience towards this,\n\nLine 3: བསོད་ནམས་རྒྱུ་ནི་ཉེར་གནས་པ།།\nKey terms: བསོད་ནམས (merit), རྒྱུ (cause), ཉེར་གནས (abiding near)\n\nthen [with] the cause of merit abiding nearby,\n\nLine 4: འདི་ལ་བདག་གེགས་བྱེད་པར་ཟད།།\nKey terms: གེགས (obstacle), བྱེད་པར་ཟད (merely create)\n\nI merely create an obstacle for myself to this.\n\nNote: This verse emphasizes the importance of patience and recognizing one's own faults as obstacles to accumulating merit. The term བཟོད་པ (patience) is a key concept in Buddhist practice, particularly in the context of the perfections (pāramitās).", - "translation": "If I, due to my own faults, do not practice patience towards this, then [with] the cause of merit abiding nearby, I merely create an obstacle for myself to this." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསྒྲགས་པ་ (proclaim), ཡོན་ཏན་ (qualities), སྤུ་ལྡང་ (hair standing on end), དགའ་བ་ (joy), བདེ་སྐྱིད་ (happiness)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in that way) introduces the verse\n- ནས་ནི་ indicates a sequence of actions\n- གྱུར་པའི་ is a past tense particle connecting to the following noun\n\n\nThus, having proclaimed to all,\nUpon hearing my qualities,\nWith hairs standing on end and joy arising,\nMay they fully experience happiness.\n\n\nTechnical note: སྤུ་ལྡང་ (hair standing on end) is often used in Buddhist texts to indicate intense spiritual excitement or awe.", + "translation": "Thus, having proclaimed to all,\nUpon hearing my qualities,\nWith hairs standing on end and joy arising,\nMay they fully experience happiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I do not practice patience\nTowards this person due to my own faults,\nI am merely creating obstacles for myself\nRegarding this nearby cause of merit.\n", - "translation": "If I do not practice patience\nTowards this person due to my own faults,\nI am merely creating obstacles for myself\nRegarding this nearby cause of merit." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པ་ཡི། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི། །སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་གྱུར་པའི། །བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving thus proclaimed to all,\nUpon hearing of my virtues,\nWith hairs raised and joy arising,\nThey fully experience happiness and well-being.\n", + "translation": "Having thus proclaimed to all,\nUpon hearing of my virtues,\nWith hairs raised and joy arising,\nThey fully experience happiness and well-being." } } }, "616": { - "source": "གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ།། གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་འགྱུར་བ།། དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན།།", - "target_gt": "If something does not come to be when something else is absent, And does arise, that factor being present, That factor is indeed its cause.", + "source": "ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །", + "target_gt": "Although they might possess some wealth, if they work for me, I will give them just enough to live on, and take the rest by my power.", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ཞིག་ན་འདི་རྙེད་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་སྲིད་ན་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་དུ་བྱ་སྙམ་པ་ལ། འདི་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་སྲིད་ནའི་དོན་ཏོ། །ཅི་ཐམས་ཅད་བླང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ངའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ངའི་བཀའ་བསྒོ་བ་བཞིན་བྱེད་ན་དེའི་ཚེ་འཚོ་བའམ་སྟེ། ཚེ་ཕྱེད་ཙམ་ལྟ་ངན་འདི་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "འབད་དེ་བཀག་ཀྱང་མ་ཁེགས་པར་ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་སོགས་ཡོད་པར་གྱུར་ཀྱང་། གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པར་ངའི་ལས་བྱེད་ན་དེའི་རྔན་པར་འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་ཞིག་བྱིན་ནས་ལྷག་མ་དེ་རྣམས་བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བླང་བར་བྱའོ། །ཞེས་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: གང་ཞིག་གང་མེད་མི་འབྱུང་ལ།།\nKey terms: གང་ཞིག་ (whatever), མེད་ (without), མི་འབྱུང་ (does not arise)\n\nWhatever does not arise without something, and\n\nLine 2: གང་ཞིག་ཡོད་ན་ཡོད་འགྱུར་བ།།\nKey terms: ཡོད་ན་ (if exists), ཡོད་འགྱུར་ (comes into existence)\n\nWhatever comes into existence if [that something] exists,\n\nLine 3: དེ་ཉིད་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཡིན་ན།།\nKey terms: དེ་ཉིད་ (that very thing), རྒྱུ་ (cause)\n\nThat very [something] is its cause.\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing causality in Buddhist philosophy, specifically the relationship between causes and their effects.", - "translation": "Whatever does not arise without something, and Whatever comes into existence if [that something] exists, That very [something] is its cause." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྙེད་ (gain, find), ལས་བྱེད་ (work, serve), འཚོ་བ་ (livelihood), སྟོབས་ (strength, power), བླང་ (take, adopt)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་སྟེ་...ཀྱང་ (even if...)\n- གལ་ཏེ་...ན (if...)\n- Imperative mood in the last line with བྱ\n\n\nEven if there is gain in this,\nIf they work for me,\nHaving given them just enough for livelihood,\nI should take [the rest] by my own strength.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the proper treatment of workers or servants, emphasizing providing basic necessities while retaining the fruits of labor. The ethical implications would need to be understood within the broader context of Buddhist teachings on generosity and non-attachment.", + "translation": "Even if there is gain in this,\nIf they work for me,\nHaving given them just enough for livelihood,\nI should take [the rest] by my own strength." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which does not arise when something is absent,\nBut which exists when something is present,\nThat very thing is the cause of it.\n", - "translation": "That which does not arise when something is absent,\nBut which exists when something is present,\nThat very thing is the cause of it." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་། །གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན། །འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས། །བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if there are gains to be had here,\nIf it is my work to be done,\nHaving given just enough for sustenance,\nI should take it by my own strength.\n", + "translation": "Even if there are gains to be had here,\nIf it is my work to be done,\nHaving given just enough for sustenance,\nI should take it by my own strength." } } }, "617": { - "source": "ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གེགས་ཞེས་བྱ།།", - "target_gt": "How can it, then, be said to hinder it?", + "source": "འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། །", + "target_gt": "We will deprive them of happiness and always yoke them to our torments. This one wrought miseries for us hundreds of times in all samsara.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་འདི་གལ་ཏེ་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དེ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་བདག་གི་ཇི་ལྟར་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་གནོད་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "འདི་ནི་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་བདག་གིས་འདི་གནོད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྟག་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདི་ལ་དེ་ཙམ་དུ་སྡང་བ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདི་ཡིས་ཡུལ་དུས་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཇི་ལྟར་ (how, in what way)\nགེགས་ (obstacle, hindrance)\nཞེས་བྱ (called, named)\n\nGrammatical structure:\n- ཇི་ལྟར་ introduces a question or comparison\n- ཞེས་བྱ is a common construction for naming or labeling\n\nHow is that called an obstacle?\n\nNote: This line appears to be questioning the nature or definition of an obstacle in a specific context. The term གེགས་ (geks) is often used in Buddhist texts to refer to hindrances or obstructions to spiritual progress.", - "translation": "How is that called an obstacle?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of the Tibetan text you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདེ་(happiness/bliss), ཉམས་(deteriorate/decline), གནོད་(harm), རྟག་(always/constantly), སྦྱར་(apply/connect), བརྒྱ་ཕྲག་(hundreds), འཁོར་བ་(samsara)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize the subject (འདི་)\n- Imperative constructions with བྱ་\n- Use of ཡིས་ as an instrumental particle\n- ཐམས་ཅད་དུ་ indicating \"in all/every\"\n\n\nThis one should be made to decline from happiness,\nAnd should be constantly connected with my harm.\nThis one, in all hundreds (of lifetimes),\nHas done harm to me in samsara.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing an enemy or harmful being, possibly in the context of transforming adverse circumstances into the path or developing patience.", + "translation": "This one should be made to decline from happiness,\nAnd should be constantly connected with my harm.\nThis one, in all hundreds (of lifetimes),\nHas done harm to me in samsara." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow is that called an obstacle?", - "translation": "How is that called an obstacle?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་། །བདག་གི་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ། །འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ། །འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis one should be deprived of happiness,\nAnd constantly afflicted with harm.\nThis one has, in hundreds of ways,\nCaused me harm in samsara.\n", + "translation": "This one should be deprived of happiness,\nAnd constantly afflicted with harm.\nThis one has, in hundreds of ways,\nCaused me harm in samsara." } } }, "618": { - "source": "དུས་སུ་བྱིན་པའི་སློང་མོ་བས།། སྦྱིན་པའི་གེགས་བྱས་ཡོད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "The beggars who arrive at proper times Are not an obstacle to generosity.", + "source": "ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །", + "target_gt": "O mind, you have spent countless aeons wanting to benefit yourself, but even with such great ordeals, you've only created suffering.", + "commentary_1": " ད་ནི་རིམ་གྱིས་རིགས་པ་འཇམ་ཕུགས་ཉིད་ཀྱིས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡིད་ཁྱོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱེད་འདོད་པ་ནི་ཤེས་པར་འདོད་པའོ། །ངལ་བ་ནི་རང་གི་དོན་ལ་ཐང་ཆད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་ལས། བརྗེ་བ་མ་བསྒོམས་པའི་ཉེས་དམིགས་ནི། ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པར་འདོད་པས། སྔར་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་རང་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུས་ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས་པས་དེ་སྤང་བའི་རིགས་སོ། །འདི་མན་ཆད་བདག་གཞན་གྱི་སྒྲ་རྣམས་རྣལ་མ་ཡིན་ནོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདུས་སུ་(timely), བྱིན་པ་(to give), སློང་མོ་བ་(beggar/mendicant), སྦྱིན་པ་(generosity), གེགས་(obstacle)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ and བས་ indicate agentive/instrumental case\n- ཡོད་མ་ཡིན་ is a negative existential construction\n\nThe beggar who [receives] timely gifts has not created obstacles to generosity.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist practice of dāna (generosity) and the reciprocal relationship between giver and receiver in the context of alms-giving.", - "translation": "The beggar who [receives] timely gifts has not created obstacles to generosity." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), རང་དོན་ (self-interest), བསྐལ་པ་ (kalpa), ངལ་བ་ (exhaustion/effort), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འདས་གྱུར་ཀྱང་ indicating \"even though\" or \"despite\"\n- བསྒྲུབས་ as past tense of \"accomplish\" or \"achieve\"\n\n\nO mind, desiring to accomplish your own aims,\nEven though countless kalpas have passed,\nWith such great exertion,\nYou have only accomplished suffering.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of self-centered actions over long periods of time (kalpas), emphasizing that such efforts only result in suffering rather than true accomplishment.", + "translation": "O mind, desiring to accomplish your own aims,\nEven though countless kalpas have passed,\nWith such great exertion,\nYou have only accomplished suffering." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe beggar who asks at the proper time\nHas not obstructed the act of giving.\n", - "translation": "The beggar who asks at the proper time\nHas not obstructed the act of giving." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nO mind, though you desire to accomplish your own aims,\nEven after countless eons have passed,\nThrough such great exertion,\nYou have only produced suffering.\n", + "translation": "O mind, though you desire to accomplish your own aims,\nEven after countless eons have passed,\nThrough such great exertion,\nYou have only produced suffering." } } }, "619": { - "source": "རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད་གྱུར་པ།། རབ་བྱུང་གེགས་ཞེས་བྱར་མི་རུང་།།", - "target_gt": "We cannot say that those who give the vows Are hindrances to ordination!", + "source": "དེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། །", + "target_gt": "Therefore you must apply yourself completely to benefiting others. Later you'll see the merits in this—the Sage's words are undeceiving.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་དེའི་བཀའ་ཚིག་འཇམ་པའོ། །གདམས་པ་ལྟར་འདིར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་ཡང་རང་གི་ལ་འཇུག་པ་བཞིན་དུ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །ངེས་པར་ཞེས་པ་ནི་མ་དཔྱད་པར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ལ་ཧ་ཅང་དཔྱད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སླུ་བ་ནི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུའོ། །", + "commentary_2": "བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། དེ་ལྟར་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སྒོ་ནས་ངེས་པར་གཞན་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པར་གྱིས་དང་། ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་བསླུ་བས་བདག་གཞན་བརྗེ་བ་དེའི་ཡོན་ཏན་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་རྣམས་ཕྱིས་འཕགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ན་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nརབ་ཏུ་འབྱིན་པ (to ordain, lit. \"to thoroughly bring forth\")\nརབ་བྱུང་ (monastic ordination, lit. \"thoroughly emerged\")\nགེགས་ (obstacle, hindrance)\n\nGrammatical notes:\n- བྱེད་གྱུར་པ indicates an action in process or about to happen\n- མི་རུང་ is a negation indicating \"not suitable\" or \"should not\"\n\nThat which causes one to be ordained,\nShould not be called an obstacle to ordination.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing a misconception about factors related to monastic ordination, emphasizing that what leads to ordination should not be viewed as an impediment to it.", - "translation": "That which causes one to be ordained, Should not be called an obstacle to ordination." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nངེས་པར་ (certainly), གཞན་དག་ (others), དོན་ (benefit/purpose), འཇུག་ (engage), ཐུབ་པ་ (Buddha), བཀའ་ (word/teaching), མི་སླུ་བ་ (infallible), ཡོན་ཏན་ (qualities), མཐོང་ (see/realize)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་དང་ is an imperative particle\n- ཕྱིས་ indicates future time\n\n\nThus, certainly engage yourself\nThoroughly in the welfare of others.\nThe Buddha's word is infallible;\nLater, you will see its qualities.\n\n\nThis translation preserves the structure and meaning of the original Tibetan, maintaining technical precision while offering a clear English rendering. The verse encourages dedicated engagement in benefiting others, assures the reliability of the Buddha's teachings, and promises future realization of their qualities.", + "translation": "Thus, certainly engage yourself\nThoroughly in the welfare of others.\nThe Buddha's word is infallible;\nLater, you will see its qualities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which causes one to go forth [into monastic life],\nShould not be called an obstacle to going forth.\n", - "translation": "That which causes one to go forth [into monastic life],\nShould not be called an obstacle to going forth." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི །དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་། །ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་སླུ་བས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, engage yourself fully\nIn the welfare of others.\nThe Buddha's words do not deceive,\nSo later you will see their virtues.\n", + "translation": "Thus, engage yourself fully\nIn the welfare of others.\nThe Buddha's words do not deceive,\nSo later you will see their virtues." } } }, "620": { - "source": "འཇིག་རྟེན་ན་ནི་སློང་བ་མོད།། གནོད་པར་བྱེད་པ་དཀོན་པ་སྟེ།།", - "target_gt": "The beggars in this world are numerous; Assailants are comparatively few.", + "source": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །", + "target_gt": "If you had done these acts before, a situation such as this that's not a buddha's perfect bliss would never have been possible.", + "commentary_1": " ལས་འདི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུན་སུམ་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞིག་སྙམ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ་བརྗེ་བའི་ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་བ་མིན་པ་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), སློང་བ་ (beggars/those who ask), མོད་ (although/indeed), \nགནོད་པར་བྱེད་པ་ (those who harm), དཀོན་པ་ (rare)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: locative particle with emphasis\n- སྟེ: connective particle indicating contrast or explanation\n\nIn the world, although there are many beggars,\nThose who [actually] cause harm are rare.\n\nTechnical note: This verse appears to be making a distinction between those who merely ask for things (སློང་བ་) and those who actively cause harm (གནོད་པར་བྱེད་པ་), suggesting that the latter are less common.", - "translation": "In the world, although there are many beggars, Those who [actually] cause harm are rare." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །\n", + "output": "Key terms:\nགལ་ཏེ་(If), སྔ་དུས་(earlier times), ལས་(action/karma), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཕུན་སུམ་(perfect/complete), བདེ་(bliss), གནས་སྐབས་(state/condition)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ་...ན་\n- Past tense marker གྱུར་\n- Negation with མིན་པ་ and མི་སྲིད་\n\n\nIf you had performed this action in earlier times,\nIt would be impossible to be in any state\nOther than the perfect bliss of Buddhahood.\n\nNote: The verse emphasizes the karmic consequences of virtuous actions, suggesting that if one had engaged in certain positive deeds in the past, they would have already attained Buddhahood.", + "translation": "If you had performed this action in earlier times,\nIt would be impossible to be in any state\nOther than the perfect bliss of Buddhahood." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn this world, beggars are common,\nBut those who cause harm are rare.\n", - "translation": "In this world, beggars are common,\nBut those who cause harm are rare." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you had done this deed\nIn earlier times,\nIt would not be possible\nTo be in such a state\nOther than the perfect bliss of Buddhahood.\n", + "translation": "If you had done this deed\nIn earlier times,\nIt would not be possible\nTo be in such a state\nOther than the perfect bliss of Buddhahood." } } }, "621": { - "source": "འདི་ལྟར་ཕར་གནོད་མ་བྱས་ན།། འགའ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་དོ།།", - "target_gt": "For if I do no harm to others, Others do no injury to me.", + "source": "དེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། །", + "target_gt": "Therefore, just as you have clung to drops of others' sperm and blood as being yourself, likewise you must habituate yourself to others too.", + "commentary_1": " མཇུག་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ཞེས་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "དེས་ན་བརྗེ་བར་གདམས་པ་ནི། དེ་བས་ན་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་ལུས་སོ་ཞེས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་གོམས་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- ཕར་གནོད་ (harm to others)\n- མ་བྱས་ (not done)\n- གནོད་པ་ (harm)\n- མི་བྱེད་ (will not do)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལྟར་ (in this way, thus)\n- ན་ (if)\n- འགའ་ཡང་ (anyone)\n- དོ (sentence-final particle indicating certainty)\n\nThus, if one does not harm others,\nNo one will harm [you].\n\nTechnical note: This verse expresses a fundamental principle of Buddhist ethics, emphasizing the karmic relationship between one's actions and their consequences.", - "translation": "Thus, if one does not harm others, No one will harm [you]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཁུ་བ་(semen), ཁྲག་(blood), ཐིགས་པ་(drop), ངར་འཛིན་(ego-grasping/self-identification)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- འདི་ལྟར་ (in this way)\n- ལྟར་ (like, as)\n- དེ་བཞིན་ (likewise)\n- གོམས་པར་གྱིས་ (imperative: familiarize yourself)\n\n\nTherefore, just as you have identified\nWith a drop of others' semen and blood,\nLikewise, familiarize yourself\nIn the same way with others.\n\nTechnical note: This verse is discussing the practice of equalizing self and others, a key meditation in developing bodhicitta. It uses the analogy of how we identify with our physical body (formed from parents' reproductive substances) to encourage extending that sense of identification to all beings.", + "translation": "Therefore, just as you have identified\nWith a drop of others' semen and blood,\nLikewise, familiarize yourself\nIn the same way with others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf you do not harm others,\nNo one will harm you.\n", - "translation": "If you do not harm others,\nNo one will harm you." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, just as you have developed ego-clinging\nTo a drop of semen and blood from others,\nIn the same way, cultivate familiarity\nWith seeing others in this light as well.\n", + "translation": "Therefore, just as you have developed ego-clinging\nTo a drop of semen and blood from others,\nIn the same way, cultivate familiarity\nWith seeing others in this light as well." } } }, "622": { - "source": "དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི།། ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར།། བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས།། བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "So, like a treasure found at home, That I have gained without fatigue, My enemies are helpers in my Bodhisattva work And therefore they should be a joy to me.", + "source": "གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། །", + "target_gt": "When you see anything on your body, then take away that very thing and use it to benefit other beings.", + "commentary_1": " བྱ་མ་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བའི་རྟོག་ཆེན་བྱེད་པའོ། །བརྟགས་ནས་གཞན་གྱིས་མ་བཤིག་པར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ལ་གཉིས། སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། སྦྱོར་བས་སེམས་དབང་དུ་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང་། བདག་ལ་གཅེས་འཛིན་སྤང་བ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་ཏེ་བདག་ཅི་བྱེད་བརྟགས་ཤིང་ཚར་གཅོད་མཁན་བྱས་ནས་ནི། བདག་གི་ལུས་ལ་འདོད་བྱའི་དངོས་པོ་ཅི་སྣང་བ་དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད་ཅིག་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. དེ་བས་ངལ་བས་མ་བསྒྲུབས་པའི།།\nKey terms: དེ་བས་(therefore), ངལ་བས་(through effort), མ་བསྒྲུབས་(not accomplished)\nTherefore, [like something] not accomplished through effort,\n\n2. ཁྱིམ་དུ་གཏེར་ནི་བྱུང་བ་ལྟར།།\nKey terms: ཁྱིམ་(house), གཏེར་(treasure), བྱུང་(arose)\nLike a treasure arising in [one's] house,\n\n3. བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་གྱུར་པས།།\nKey terms: བྱང་ཆུབ་(bodhicitta), སྤྱོད་པ་(conduct), གྲོགས་(friend)\nBecause [they] have become friends for bodhisattva conduct,\n\n4. བདག་གིས་དགྲ་ལ་དགའ་བར་བྱ།།\nKey terms: བདག་(I/self), དགྲ་(enemy), དགའ་བར་བྱ་(rejoice)\nI should rejoice in [my] enemies.\n\nNote: This verse is discussing the counterintuitive idea of viewing enemies as valuable for spiritual practice, likening them to unexpected treasures that aid in bodhisattva conduct.", - "translation": "Therefore, [like something] not accomplished through effort, Like a treasure arising in [one's] house, Because [they] have become friends for bodhisattva conduct, I should rejoice in [my] enemies." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྟོག་ཆེན་ (great imagination/visualization), ལུས་ (body), ཕྲོགས་ (seize/take away), ཕན་པ་ (benefit)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་གྱི་ and བདག་གི་ indicate possessive\n- ཅི་སྣང་བ་ is a relative clause \"whatever appears\"\n- བྱས་ནས་ indicates completed action\n\n\nHaving greatly imagined others,\nWhatever appears on my body,\nHaving seized precisely that,\nYou engage in benefiting others.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the practice of tonglen or \"giving and taking\" meditation, where one visualizes taking on others' suffering and giving them one's own happiness.", + "translation": "Having greatly imagined others,\nWhatever appears on my body,\nHaving seized precisely that,\nYou engage in benefiting others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, like a treasure appearing in one's home\nWithout having been earned through toil,\nSince they become companions on the path to enlightenment,\nI should rejoice in my enemies.\n", - "translation": "Therefore, like a treasure appearing in one's home\nWithout having been earned through toil,\nSince they become companions on the path to enlightenment,\nI should rejoice in my enemies." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ། །དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྤྱོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAfter deeply contemplating others,\nWhatever appears in your own body,\nTake that very thing and give it away,\nTo benefit others through your actions.\n", + "translation": "After deeply contemplating others,\nWhatever appears in your own body,\nTake that very thing and give it away,\nTo benefit others through your actions." } } }, "623": { - "source": "འདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན།། དེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི།། འདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ།། འདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ།།", - "target_gt": "Since I have grown in patience Thanks to them, To them its first fruits I should give, For of my patience they have been the cause.", + "source": "བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ། །བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་། །བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས། །བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "\"I'm comfortable; others are not. I'm high in stature; others are low, And I am helped, while others aren't.\" Why aren't you envious of yourself?", + "commentary_1": " ཡང་ཕྲག་དོག་བསྒོམ་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་སྐྱིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ལ་ཕྲག་དོག་བྱེད་པ་ཡང་སྔར་གྱི་བདག་ལའོ། །སྐྱོན་ནི་ཉེས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། བསམ་པས་ཕྲག་དོག་བྱ་བ། སྦྱོར་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱར་བ། གཉིས་ཀ་དམན་པར་བཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ་བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་བདག་ནི་རང་ལ་ཕན་པའི་ལས་དགེ་བ་བྱེད་ལ་གཞན་ནི་མིན་ཞེས་བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nའདི་དང་བདག་གིས་བསྒྲུབས་པས་ན།།\nKey terms: འདི་(this), བདག་(I/self), བསྒྲུབས་(accomplished/practiced)\n\nSince this [practice] has been accomplished by me,\n\nLine 2:\nདེ་ཕྱིར་བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ནི།།\nKey terms: དེ་ཕྱིར་(therefore), བཟོད་པ་(patience), འབྲས་བུ་(fruit/result)\n\nTherefore, the fruit of patience\n\nLine 3:\nའདི་ལ་ཐོག་མར་བདར་འོས་ཏེ།།\nKey terms: ཐོག་མར་(first), བདར་(to test/try), འོས་(worthy/suitable)\n\nShould first be tested on this [person],\n\nLine 4:\nའདི་ལྟར་དེ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ།།\nKey terms: འདི་ལྟར་(thus/in this way), བཟོད་པ་(patience), རྒྱུ་(cause)\n\nFor in this way, that [person] is the cause of patience.\n\nNote: The term བཟོད་པ་ (patience) is a key concept in Buddhist practice, particularly in the context of the perfections (pāramitās).", - "translation": "Since this [practice] has been accomplished by me, Therefore, the fruit of patience Should first be tested on this [person], For in this way, that [person] is the cause of patience." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ། །བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་། །བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས། །བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདག་(self), སྐྱིད་(happy), གཞན་(others), མཐོ་(high), དམའ་(low), ཕན་བྱེད་(benefactor), ཕྲག་དོག་(jealousy)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in first three lines contrasting བདག་ (self) with གཞན་ (others)\n- Final line uses rhetorical question structure with ཅིས་མི་བྱེད་\n\n\nI am happy while others are not happy,\nI am high while others are low,\nI am a benefactor while others are not—\nWhy would I not be jealous of myself?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using irony to critique self-centeredness and encourage consideration of others' well-being.", + "translation": "I am happy while others are not happy,\nI am high while others are low,\nI am a benefactor while others are not—\nWhy would I not be jealous of myself?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy practicing this and cultivating myself,\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be tested here,\nFor this is the cause of patience.\n", - "translation": "By practicing this and cultivating myself,\nTherefore, the fruit of patience\nShould first be tested here,\nFor this is the cause of patience." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ། །བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་། །བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས། །བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI am happy while others are not,\nI am high while others are low,\nI am beneficial while others are not -\nWhy do I not feel jealous of myself?\n", + "translation": "I am happy while others are not,\nI am high while others are low,\nI am beneficial while others are not -\nWhy do I not feel jealous of myself?" } } }, "624": { - "source": "གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས།། དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན།། འགྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ།། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད།།", - "target_gt": "And if I say my foes should not be honored, Since they did not mean to stimulate my patience, Why do I revere the Sacred Dharma, Cause indeed of my attainment?", + "source": "གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །", + "target_gt": "Even the wrongs that others do must be transformed into your own faults. Even the minor wrongs you do must be confessed to many people.", + "commentary_1": " རང་གི་ཞེས་པ་ནི་སྔར་གྱི་བདག་གོ། །", + "commentary_2": "གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། བདག་གིས་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས་ཏེ་བདག་ལ་ཉེས་པ་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཁས་ལོངས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), བཟོད་(patience), བསྒྲུབ་(accomplish), བསམ་(intention), མེད་པས་(without)\n\nIf, without the intention to accomplish patience,\n\nLine 2:\nདགྲ་(enemy), མཆོད་བྱ་(object of veneration), མིན་(is not), ཞེ་ན་(if one says)\n\nOne says this enemy is not an object of veneration,\n\nLine 3:\nའགྲུབ་པ་(accomplishment), རྒྱུ་(cause), རུང་བ་(suitable)\n\nThen [regarding that which is] suitable as a cause for accomplishment,\n\nLine 4:\nདམ་པའི་ཆོས་(sublime Dharma), ཀྱང་(also), ཅི་སྟེ་(why), མཆོད་(venerate)\n\nWhy venerate even the sublime Dharma?\n\nKey points:\n- The verse presents a logical argument about the nature of veneration and its objects.\n- བཟོད་ (patience) is a key Buddhist virtue being discussed.\n- དམ་པའི་ཆོས་ (sublime Dharma) refers to the Buddhist teachings.\n- The structure uses a rhetorical question to challenge a potential objection.", - "translation": "If, without the intention to accomplish patience, One says this enemy is not an object of veneration, Then [regarding that which is] suitable as a cause for accomplishment, Why venerate even the sublime Dharma?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། །\n", + "output": "Key terms:\nགཞན་ (others), ཉེས་པ་ (faults/misdeeds), རང་ (self), སྐྱོན་ (flaws), བདག་ (I/self), སྐྱེ་བོ་ (beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་ (even/also) and ཀྱང་ (although/even) as concessive particles\n- Imperative forms: བསྒྱུར་བྱོས་ (transform), ཤོགས་ (confess)\n\n\nEven the misdeeds committed by others,\nTransform them into your own flaws.\nAlthough your own faults may be small,\nConfess them openly to many beings.\n\n\nNote: This verse emphasizes the Mahayana Buddhist practice of taking on others' negativities while openly acknowledging one's own faults, a key aspect of mind training (བློ་སྦྱོང་, lojong) teachings.", + "translation": "Even the misdeeds committed by others,\nTransform them into your own flaws.\nAlthough your own faults may be small,\nConfess them openly to many beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one has no intention to cultivate patience,\nThis enemy should not be honored, you may say.\nBut if it can serve as a cause for accomplishment,\nWhy then not honor even the sublime Dharma?\n", - "translation": "If one has no intention to cultivate patience,\nThis enemy should not be honored, you may say.\nBut if it can serve as a cause for accomplishment,\nWhy then not honor even the sublime Dharma?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་། །རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ། །བདག་གི་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven when others commit faults,\nTransform them into your own shortcomings.\nThough your own faults may be small,\nConfess them openly to many people.\n", + "translation": "Even when others commit faults,\nTransform them into your own shortcomings.\nThough your own faults may be small,\nConfess them openly to many people." } } }, "625": { - "source": "གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་གནོད་བྱ་བའི།། བསམ་ཡོད་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "“These enemies conspired to harm me,” I protest, “And therefore should receive no honors.”", + "source": "གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། །", + "target_gt": "Proclaim especially others' fame, so that it will outshine your own. Employ yourself to all their ends as if you were the lowest slave.", + "commentary_1": " གཞན་གྱི་གྲགས་པ་དེ་རབ་ཏུ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རང་གི་གྲགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་སྨད་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །བྲན་གྱི་ཐ་མ་ནི་ཤིན་ཏུ་དམན་རིགས་སོ། །བཀོལ་བར་གྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་ལ་ཆུག་ཤིག་པའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་པར་བརྗོད་པས་རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་སྟེ་མི་མངོན་པར་གྱིས་ཤིག བདག་ནི་གཞན་གྱི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར་ང་རྒྱལ་མེད་པར་དེ་དག་གི་དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས་ཤིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ (if), དགྲ (enemy), གནོད་བྱ (to be harmed), བསམ (thought/intention), མཆོད་བྱ (to be worshipped/honored)\n\nGrammatical notes:\n- བའི at the end of the first line is a genitive particle connecting to བསམ in the second line\n- ཞེ་ན at the end indicates a conditional statement or rhetorical question\n\nIf this enemy has the intention to harm,\n[And you think] it is not [something] to be worshipped, then\n\nTechnical note: This appears to be part of a larger argument or discussion about the treatment of enemies in Buddhist philosophy, possibly relating to the practice of seeing enemies as teachers or objects of compassion.", - "translation": "If this enemy has the intention to harm, [And you think] it is not [something] to be worshipped, then" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགྲགས་པ (fame/renown), ཟིལ་གྱིས་ནོན (overshadow/eclipse), བྲན (servant), བཀོལ (use/employ)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱིས as an instrumental particle\n- ལྟར indicating comparison \"like/as\"\n- Imperative form གྱིས at the end\n\n\nBy praising others' fame excessively,\nEclipse one's own renown.\nLike the lowest of servants,\nI shall be employed in all tasks.\n\n\nThis verse appears to be emphasizing humility and selflessness, key virtues in Tibetan Buddhist practice. It advises praising others to diminish one's own ego and offering oneself in service like a humble servant.", + "translation": "By praising others' fame excessively,\nEclipse one's own renown.\nLike the lowest of servants,\nI shall be employed in all tasks." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf this enemy has thoughts of harming,\nThey are not worthy of veneration.", - "translation": "If this enemy has thoughts of harming,\nThey are not worthy of veneration." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས། །རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར། །དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy praising others' fame excessively,\nOne's own fame is overshadowed.\nI should be like the lowest of servants,\nEmployed in all matters for the benefit of others.\n", + "translation": "By praising others' fame excessively,\nOne's own fame is overshadowed.\nI should be like the lowest of servants,\nEmployed in all matters for the benefit of others." } } }, "626": { - "source": "སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕན་བརྩོན་ན།།", - "target_gt": "But had they worked to help me like a doctor,", + "source": "འདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །", + "target_gt": "This one is rife with faults by nature, So do not praise their fleeting virtues. Do all you can so no one knows Anything of their qualities.", + "commentary_1": " གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཕལ་ཆེར་མི་བརྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆ་ནི་དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །", + "commentary_2": "བདག་ཉིད་འདི་ནི་སྐྱོན་མང་པོ་དང་བཅས་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་གློ་བུར་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་དེའི་སྒོ་ནས་མི་བསྟོད་པར་འདིའི་ཡོན་ཏན་དེ་ཅི་ནས་ཀྱང་འགས་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་ཤེས་པ་དེ་ལྟར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྨན་པ་ (physician), བཞིན་དུ་ (like, as), ཕན་ (benefit), བརྩོན་ (strive)\n\nGrammatical structure:\n- Comparative construction using བཞིན་དུ་\n- ན་ particle indicating conditional or temporal clause\n\nIf [one] strives to benefit [others] like a physician,\n\nNote: This line uses a simile comparing beneficial action to a physician's efforts. The subject is implied, likely referring to a practitioner or bodhisattva.", - "translation": "If [one] strives to benefit [others] like a physician," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་ཅན་(faulty), རང་བཞིན་(nature), གློ་བུར་(temporary), ཡོན་ཏན་(qualities)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། as a connector\n- Negation with མི་\n- Imperative form གྱིས།\n\n\nThis has a faulty nature;\nDo not praise temporary qualities.\nEnsure that no one whatsoever\nKnows of its qualities in any way.\n\nTechnical note: This verse appears to be advising against praising or drawing attention to temporary positive qualities, emphasizing instead the fundamentally flawed nature of something (possibly referring to samsaric existence or worldly phenomena).", + "translation": "This has a faulty nature;\nDo not praise temporary qualities.\nEnsure that no one whatsoever\nKnows of its qualities in any way." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf one strives to benefit others like a doctor,", - "translation": "If one strives to benefit others like a doctor," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་སྐྱོན་ཅན་རང་བཞིན་ཏེ། །གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཆས་མི་བསྟོད། །འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་། །འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is a flawed nature;\nDo not praise temporary virtues.\nWhatever qualities it may have,\nEnsure that no one knows of them.\n", + "translation": "This is a flawed nature;\nDo not praise temporary virtues.\nWhatever qualities it may have,\nEnsure that no one knows of them." } } }, "627": { - "source": "བདག་གིས་བཟོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ།།", - "target_gt": "How could I have brought forth patience?", + "source": "མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། །", + "target_gt": "In brief, for your own selfish sake, You have caused injuries to others. Now make it so, for beings' sake, That all the harm will fall on you.", + "commentary_1": " གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པའོ། །གནོད་དེ་སྡུག་བསྔལ་དེའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མདོར་ན་སྔར་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་གང་ཡིན་པའི་གནོད་པ་དེ་འདྲ་རྣམས་ཕྱིན་ཆད་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ལ་འབབ་པར་གྱིས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ (I, self), བཟོད་པ་ (patience, kṣānti), འགྲུབ་ (accomplish, achieve)\n\nGrammatical structure:\n- Ergative case བདག་གིས་ (by me)\n- ཇི་ལྟར་ (how) indicating a question\n- Future/potential tense with འགྲུབ་\n\nHow shall I accomplish patience?\n\nNote: བཟོད་པ་ (kṣānti) is a key Buddhist term referring to the perfection of patience or forbearance, one of the six pāramitās.", - "translation": "How shall I accomplish patience?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམདོར་ན་ (In brief), བདག་ (self), དོན་ (purpose/benefit), གཞན་ (others), གནོད་ (harm), སེམས་ཅན་ (sentient beings), འབབ་ (to fall upon/descend)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱི་ཕྱིར་ (for the sake of) twice\n- Imperative form གྱིས་ at the end\n\n\nIn brief, whatever harm you have done to others\nFor my sake,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself.\n\nTechnical note: This verse reflects the practice of tonglen or \"giving and taking,\" where one visualizes taking on the suffering of others and giving them one's own happiness.", + "translation": "In brief, whatever harm you have done to others\nFor my sake,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow can I accomplish patience?", - "translation": "How can I accomplish patience?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་། །གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn short, whatever harm you have done to others\nFor your own benefit,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself instead.\n", + "translation": "In short, whatever harm you have done to others\nFor your own benefit,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself instead." } } }, "628": { - "source": "དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ།། བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན།།", - "target_gt": "Thanks to those whose minds are full of malice I engender patience in myself.", + "source": "འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །", + "target_gt": "Don't let this one be impetuous in arrogant and headstrong ways. Instead, leave it like a new bride who's shy and fearful and restrained.", + "commentary_1": " གཉའ་དྲག་པ་ནི་ཁོག་ཤེད་སྐྱེས་པའོ། །ཤེད་སྐྱེས་པ་ནི་རྣམ་སྨིན་ཆེ་བའོ། །ངོ་ཚ་བ་ནི་བྱ་བར་མི་འོས་པའི་ལས་ལ་ཞུམ་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཉམས་ཀྱིས་དོགས་པས་སྐྲག་པའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དབང་པོ་བཏུལ་བའོ། །", + "commentary_2": "བདག་ཉིད་འདི་ནི་གཉའ་དྲགས་ཏེ་ཐོད་རྒྱལ་དུ་འགྱུར་བའི་ཚུལ་དུ་ཤེད་སྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རང་གིས་གཅེས་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་ངོ་ཚ་བ་དང་དེ་དག་གི་ཉེས་པས་འཇིགས་པ་དང་དེ་དག་ལ་མི་འཇུག་པར་བསྡམས་ཏེ་བཞག་གོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), རབ་ཏུ་ (extremely), སྡང་སེམས་ (anger, hatred), བརྟེན་ནས་ (depending on), བཟོད་པ་ (patience), སྐྱེ་ (arise)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ is a particle indicating \"to\" or \"towards\"\n- བས་ན་ at the end indicates a causal relationship \"because\" or \"since\"\n\nTherefore, since patience arises in dependence upon extreme anger,\n\nTechnical note: བཟོད་པ་ (patience) is a key term in Buddhist ethics, often translated as \"forbearance\" or \"tolerance.\" It is one of the six perfections (pāramitās) in Mahayana Buddhism.", - "translation": "Therefore, since patience arises in dependence upon extreme anger," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཉའ་དྲག་ (forceful), ཤེད་བསྐྱེད་ (generate strength/force), བག་མ་གསར་པ་ (new bride), ངོ་ཚ་ (shame), འཇིགས་ (fear), བསྡམས་ (restrained)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འགྱུར་ཚུལ་དུ་ indicating \"in the manner of becoming\"\n- Negation with མི་བྱ་སྟེ་ (\"should not do\")\n- Comparison using ཚུལ་བཞིན་དུ་ (\"in the manner of\")\n\n\nOne should not generate force\nIn a manner of becoming forceful.\nRather, like a new bride,\nRemain restrained with shame and fear.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be giving instructions on proper conduct, likely in a monastic or practice context, using the metaphor of a new bride to emphasize modesty and restraint.", + "translation": "One should not generate force\nIn a manner of becoming forceful.\nRather, like a new bride,\nRemain restrained with shame and fear." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, since patience arises\nIn dependence upon intense anger,\n", - "translation": "Therefore, since patience arises\nIn dependence upon intense anger," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ། །ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། །ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo not forcefully exert yourself in a harsh manner.\nInstead, remain restrained with modesty and caution,\nLike a new bride,\nControlled by shyness and fear.\n", + "translation": "Do not forcefully exert yourself in a harsh manner.\nInstead, remain restrained with modesty and caution,\nLike a new bride,\nControlled by shyness and fear." } } }, "629": { - "source": "དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས།། དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས།།", - "target_gt": "They therefore are the causes of my patience, Fit for veneration, like the Dharma.", + "source": "དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །", + "target_gt": "Do that! You must remain like this! And you must never act like that! Exert your power over it; Punish it if it disobeys.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་ལུས་འདི་དབང་དུ་བྱ་བར་རིགས་པ་ལས་འགལ་ཏེ་འདས་ན་ནི་ཆད་པས་གཅད་པར་བྱ་སྟེ། གནོད་པ་བསྐྱལ་བར་བྱའོ། །ད་ནི་སེམས་ལ་ཆད་པ་གཅད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གཉེན་པོ་དབང་དུ་བྱ་བ་དང་། སྤང་བྱ་ལ་མི་མཐུན་པར་བལྟ་བ་དང་། གཉེན་པོའི་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གཞན་དོན་གྱི་བསམ་པ་དེ་བྱ་ལ་སྦྱོར་བས་དེ་ལྟར་གནས་པར་བྱ་ཞིང་། རང་དོན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་པོ་དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། དེ་ལྟར་སེམས་འདི་ནི་གཉེན་པོས་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བླང་དོར་དེ་ལས་འདས་ན་གཉེན་པོས་སེམས་ཚར་གཅོད་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་(that itself), བཟོད་པ་(patience/forbearance), རྒྱུ་(cause), དམ་པའི་ཆོས་(holy Dharma), མཆོད་པ་(to venerate/worship)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་པས་ indicates a causal relationship\n- བཞིན་ means \"like\" or \"in accordance with\"\n- འོས་ indicates worthiness or appropriateness\n\nThat itself is the cause of patience; therefore, [it] is worthy of veneration like the holy Dharma.\n\nTechnical note: དམ་པའི་ཆོས་ (holy Dharma) is a key Buddhist concept referring to the Buddha's teachings.", - "translation": "That itself is the cause of patience; therefore, [it] is worthy of veneration like the holy Dharma." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདེ་བྱ་ (do that), གནས་བྱ་ (abide), མི་བྱ་བ་ (not to do), དབང་བྱ་ (control/empower), ཚར་གཅད་ (punish/discipline)\n\nGrammatical notes:\n- Repetitive use of དེ་ལྟར་ (in that way) for emphasis\n- Use of ཞིང་ as a clause connector\n- Conditional structure with ལས་འདས་ན་ (if transgressed)\n\n\nDo that, abide in that way,\nAnd in that way, you should not act.\nIn this way, one should control [oneself],\nIf transgressed, one should be disciplined.\n\n\nNote: This verse appears to be giving instructions on proper conduct, emphasizing consistent behavior and self-control, with consequences for transgressions.", + "translation": "Do that, abide in that way,\nAnd in that way, you should not act.\nIn this way, one should control [oneself],\nIf transgressed, one should be disciplined." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat itself is the cause of patience,\nSo it is worthy of veneration, like the holy Dharma.\n", - "translation": "That itself is the cause of patience,\nSo it is worthy of veneration, like the holy Dharma." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ། །དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus should one act, thus should one abide.\nThus you should not act.\nThus this should be controlled.\nIf one transgresses this, one should be punished.\n", + "translation": "Thus should one act, thus should one abide.\nThus you should not act.\nThus this should be controlled.\nIf one transgresses this, one should be punished." } } }, "630": { - "source": "དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཞིང་དང་ནི།། རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས།།", - "target_gt": "And so the mighty Sage has spoken of the field of beings As well as of the field of Conquerors.", + "source": "འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །", + "target_gt": "If, mind, you will not act like that Even though I have told you to, You will indeed be subjugated, Since all wrongs are because of you.", + "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི་སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས་ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཞིང་ (field/realm), རྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- དེའི་ཕྱིར་ (therefore/for that reason)\n- ཞེས་ (quotative particle)\n- གསུངས་ (past tense of \"to speak/teach\")\n\nTherefore, the Sage taught [that there are] the realm of sentient beings and the realm of the Victors.\n\nTechnical note: \n- ཞིང་ (field/realm) is a technical term often used in Buddhist contexts to refer to buddha-fields or pure lands.\n- རྒྱལ་བ་ (Victor) is an epithet for a Buddha.", - "translation": "Therefore, the Sage taught [that there are] the realm of sentient beings and the realm of the Victors." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགདམས་ (instruct/advise), སེམས་ (mind), ཉེས་པ་ (faults/misdeeds), ཚར་གཅད་ (to punish/discipline)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ་...ཀྱང་ (even though)\n- མི་བྱེད་ན (if [you] do not do)\n- བྱ་བར་ཟད (must be done / it is necessary to do)\n\n\nEven though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults will cling to you,\nYou yourself must be disciplined.\n\nNote: This verse appears to be addressing the mind directly, using a rhetorical device common in Tibetan Buddhist texts where the practitioner speaks to their own mind as if it were a separate entity.", + "translation": "Even though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults will cling to you,\nYou yourself must be disciplined." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, the Sage (Buddha) taught\nAbout the realm of sentient beings\nAnd the realm of the Victorious Ones (Buddhas).\n", - "translation": "Therefore, the Sage (Buddha) taught\nAbout the realm of sentient beings\nAnd the realm of the Victorious Ones (Buddhas)." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི། །སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན། །ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས། །ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHowever, even though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nThen, as all faults rely on you,\nYou yourself will simply have to be subdued.\n", + "translation": "However, even though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nThen, as all faults rely on you,\nYou yourself will simply have to be subdued." } } }, "631": { - "source": "འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག། འདི་ལྟར་ཕུན་ཚོགས་ཕ་རོལ་ཕྱིན།།", - "target_gt": "Many who brought happiness to beings, Have passed beyond, attaining to perfection.", + "source": "ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། །", + "target_gt": "The bygone days when you were able to ruin me were different. I see wherever you go now. I'll destroy all your vanity.", + "commentary_1": " བརླག་པ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་ཁྲིད་པའོ། །དྲེགས་པ་སྟེ་ཁོང་རྒྱགས་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ན། སེམས་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱས་པས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པར་ནུས་པའི་དུས་དེ་ནི་ཁྱོད་ཉེས་པ་ཅན་དུ་མཐོང་བའི་དུས་འདི་ལས་གཞན་སྔོན་ཉེས་པ་མ་མཐོང་བའི་དུས་དེ་ཡིན་ཏེ། ད་ནི་ངས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཉེས་པ་མཐོང་བས་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ་སྟེ། གང་དུའང་འགྲོ་མི་ནུས་པས་ཁྱོད་ཀྱི་རང་དོན་གྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འདི་དག་མགུ་བྱས་མང་པོ་ཞིག།\n\nKey terms:\nའདི་དག (these), མགུ་བྱས (pleased, satisfied), མང་པོ་ (many)\nཞིག (indefinite article, indicating \"some\" or \"a\")\n\nGrammatical note: The structure suggests \"many of these\" as the subject, with \"pleased\" as the main verb.\n\nMany of these [beings] have been pleased;\n\nLine 2: འདི་ལྟར་ཕུན་ཚོགས་ཕ་རོལ་ཕྱིན།།\n\nKey terms:\nའདི་ལྟར (in this way, thus), ཕུན་ཚོགས (perfect, excellent)\nཕ་རོལ་ཕྱིན (pāramitā, perfection)\n\nGrammatical note: The line ends with ཕྱིན, indicating completion or attainment.\n\nThus, [they] have reached the excellent pāramitā.\n\nTechnical note: ཕ་རོལ་ཕྱིན (pāramitā) is a crucial Buddhist concept referring to the perfections or transcendent virtues.", - "translation": "Many of these [beings] have been pleased; Thus, [they] have reached the excellent pāramitā." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། །\n", + "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan text you provided:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), བརླག་པ་ (to destroy/ruin), སྔོན་གྱི་དུས་ (previous time), མཐོང་ (to see), དྲེགས་པ་ (pride/arrogance), གཞོམ་ (to defeat/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གར་ (where) in the first line\n- ཏེ་ as a connector between clauses\n- Imperative form བྱ་ in the last line\n\n\nWhere you destroyed me\nWas in a different time past.\nNow I see you—where will you go?\nI shall defeat all your arrogance.\n\n\nTechnical note: This appears to be a verse, possibly from a tantric or wrathful deity practice text, expressing the overcoming of an opponent or negative force.", + "translation": "Where you destroyed me\nWas in a different time past.\nNow I see you—where will you go?\nI shall defeat all your arrogance." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThese many things bring satisfaction.\nThus one reaches the perfection of the other shore.\n", - "translation": "These many things bring satisfaction.\nThus one reaches the perfection of the other shore." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གར་བརླག་པའི། །སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ངས་མཐོང་ང་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ། །ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe time in the past when you lost me\nWas different from now.\nI see where you and I are going.\nI will overcome all your pride.\n", + "translation": "The time in the past when you lost me\nWas different from now.\nI see where you and I are going.\nI will overcome all your pride." } } }, "632": { - "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས།། སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ།།", - "target_gt": "Thus the state of Buddhahood depends On beings and on Buddhas equally.", + "source": "ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །", + "target_gt": "Give up the idea that you still have purposes of your very own. Since I have sold you off to others, offer your strength without despair.", + "commentary_1": " ད་དུང་དུ་དོན་ཡོད་དོ་སྙམ་ནས་དོན་ལ་སྦྱར་བར་བྱེད་པ་དེ་འོར་ལ་གཞན་གྱི་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་ཤིག་པའོ། །སྐྱོ་བ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "ད་དུང་དུ་བདག་ལ་རང་གི་དོན་བྱར་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོངས་ཀྱིས་གཞན་དོན་ལ་སྐྱོ་བར་མ་སེམས་པར་ཞོ་ཤ་ཕུལ་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- རྒྱལ་བ་ (Victorious Ones, buddhas)\n- སངས་རྒྱས་ཆོས་ (buddha qualities)\n- འགྲུབ་ (accomplish, achieve)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle) indicates \"from\" or \"by means of\"\n- འདྲ་བ་ལ་ (dative particle) indicates similarity or comparison\n\nFrom sentient beings and the Victorious Ones,\nThe accomplishment of buddha qualities is similar.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the equal potential for buddhahood in both sentient beings and already enlightened beings, a key concept in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "From sentient beings and the Victorious Ones, The accomplishment of buddha qualities is similar." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརང་གི་དོན (self-interest), དོར་ (abandon), བཙོང་ (sell), སྐྱོ་བ (discouraged), ཞོ་ཤ་ (flesh and blood)\n\nGrammatical notes:\n- ད་དུང་...དེ་དོར་ཅིག: Imperative construction\n- བདག་གིས་...བཙོང་གིས: Causative form with གིས\n- སྐྱོ་བར་མ་སེམས: Negative imperative\n\n\nAbandon that thought which still thinks,\n\"I have my own purpose.\"\nI will sell you to others;\nDo not be discouraged, offer your flesh and blood.\n\n\nNote: This verse appears to be instructing the practitioner to abandon self-interest and fully dedicate oneself to others, even to the point of offering one's own body. This is a common theme in Tibetan Buddhist mind training (lojong) texts.", + "translation": "Abandon that thought which still thinks,\n\"I have my own purpose.\"\nI will sell you to others;\nDo not be discouraged, offer your flesh and blood." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough sentient beings and conquerors are alike,\nFrom them the Buddha's teachings are accomplished.\n", - "translation": "Though sentient beings and conquerors are alike,\nFrom them the Buddha's teachings are accomplished." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན། །ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས། །སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAbandon the thought that you still have your own purpose.\nI will sell you to others.\nDo not be discouraged - offer your body and life.\n", + "translation": "Abandon the thought that you still have your own purpose.\nI will sell you to others.\nDo not be discouraged - offer your body and life." } } }, "633": { - "source": "རྒྱལ་ལ་གུས་བྱེད་དེ་བཞིན་དུ།། སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ།།", - "target_gt": "What kind of practice is it then That honors only Buddhas but not beings?", + "source": "གལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། །", + "target_gt": "If I get careless and do not deliver you to sentient beings, it's certain you'll deliver me down to the keepers of the hells.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ནི་ཅི་སྟེའོ། །བག་མེད་པ་ནི་ཉམས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་འདོད་ཀྱི་དབང་གིས་བག་མེད་པར་གྱུར་ནས་ཁྱོད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་ (victor/Buddha), གུས་བྱེད་ (show respect), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་དུ (in the same way)\n- ཅི་ཡི་ཚུལ (what manner/why)\n- ལ་མིན (not to)\n\nIn the same way [one] shows respect to the Victor,\nWhy not to sentient beings?\n\nTechnical note: རྒྱལ་ (victor) is often used as an epithet for the Buddha, emphasizing his conquest over the afflictions and ignorance.", - "translation": "In the same way [one] shows respect to the Victor, Why not to sentient beings?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབག་མེད་ (heedless), མ་བྱིན་ (not give), དམྱལ་བ་ (hell), སྲུང་མ་ (guardians)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན་ conditional structure\n- ཁྱོད་ཀྱིས...བྱིན་དུ་ངེས། future certainty construction\n\n\nIf, becoming heedless, you\nDo not give to sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the karmic consequences of breaking bodhisattva vows, particularly the vow to benefit all sentient beings.", + "translation": "If, becoming heedless, you\nDo not give to sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nJust as one shows respect to the Buddha,\nWhy not show the same to all sentient beings?\n", - "translation": "Just as one shows respect to the Buddha,\nWhy not show the same to all sentient beings?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་དུ་ངེས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you become careless and do not give\nTo sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell.\n", + "translation": "If you become careless and do not give\nTo sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell." } } }, "634": { - "source": "བསམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་གིས་མིན།། འབྲས་བུ་ལས་ཡིན་དེས་མཚུངས་པར།།", - "target_gt": "Not in the qualities of their minds But in the fruits they give are they alike.", + "source": "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །", + "target_gt": "Therefore, look at your expectations. I have suffered long from giving. Now remembering my resentments, I shall destroy your selfish thoughts.", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཁྱོད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བྱིན་ནས་དུས་རིང་དུ་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའི་སྣོད་འབའ་ཞིག་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་དོན་ཏེ་རང་འདོད་དོ། །སེམས་པ་ནི་དམན་པ་སྟེ་བྲན་དང་འདྲ་བའོ། །གཞོམ་ཞེས་པ་ནི་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་ཡང་དེ་ལྟ་ཞིག་ཁོ་བོ་དམྱལ་སྲུང་བ་རྣམས་ལ་བྱིན་པས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པས་ད་ནི་དེའི་འཁོན་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་བྱེད་པར་སེམས་པ་དེ་གཞོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབསམ་པ (intention/thought), ཡོན་ཏན (qualities), འབྲས་བུ (result/fruit), ལས (karma/action)\n\nGrammatical notes:\n- རང་གིས་མིན (not by oneself)\n- དེས་མཚུངས་པར (accordingly/in accordance with that)\n\nThe qualities of intention are not by oneself;\n[They] are [due to] karmic results, accordingly.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between intention (བསམ་པ), its qualities (ཡོན་ཏན), and karmic results (འབྲས་བུ་ལས), emphasizing that the qualities of one's intentions are not self-generated but arise from previous karmic actions.", - "translation": "The qualities of intention are not by oneself; [They] are [due to] karmic results, accordingly." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརེ་ལྟ་ (expectation/hope), བྱིན་པ (given), ཡུན་རིངས་ (long time), སྡུག (suffer), \nཁོན་ (grudge/resentment), དྲན་ (remember), རང་དོན་ (self-interest), གཞོམ་ (destroy)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཀྱིས (by you) - ergative case\n- བྱིན་པས (because of giving) - causal connector\n- དྲན་བྱས་ཏེ། (having remembered) - past tense + connective\n\n\nThus, while you have some expectation,\nI suffer for a long time because of what I've given.\nI, having remembered the grudges,\nWill destroy your thoughts of self-interest.\n\n\nNote: This verse appears to express frustration or resentment, possibly in the context of a spiritual teaching about overcoming self-centeredness. The speaker seems to be addressing someone who has caused them prolonged suffering, possibly through unfulfilled expectations or ingratitude.", + "translation": "Thus, while you have some expectation,\nI suffer for a long time because of what I've given.\nI, having remembered the grudges,\nWill destroy your thoughts of self-interest." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne's own thoughts and qualities are not the measure;\nRather, it is the results of one's actions that are equivalent.\n", - "translation": "One's own thoughts and qualities are not the measure;\nRather, it is the results of one's actions that are equivalent." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་རེ་ལྟ་ཞིག །ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིངས་སྡུག །ང་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, look at it this way:\nI have long suffered from giving.\nI recall all the resentments.\nYou should overcome thinking only of your own interests.\n", + "translation": "Thus, look at it this way:\nI have long suffered from giving.\nI recall all the resentments.\nYou should overcome thinking only of your own interests." } } }, "635": { - "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་ཡོན་ཏན་ཡོད།། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཉམ་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "In beings, too, such excellence resides, And therefore beings and Buddhas are the same.", + "source": "དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "Therefore if you want to be pleased, Do not make pleasure for yourself. If you want to protect yourself, Continuously protect others.", + "commentary_1": " ད་ནི་འཇམ་ཕུགས་ཀྱི་རིགས་པས་སེམས་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །དགའ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཆགས་པའོ། །རང་ལ་དགའ་བ་ནི་རང་བྱིས་པ་སྟེ་འགྲོ་སར་འགྲོ་བར་མི་འདོད་པའོ། །བསྲུང་བར་འདོད་པ་སྟེ་ངན་འགྲོ་ལས་སོ། །བསྲུང་བར་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པས་སྦྱོང་བ་རྣམས་བསྲུངས་ལ་གཞན་དག་གི་དོན་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དེ་སྟེ་བདག་ནི་གཏན་དུ་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་འདོད་ན་རང་ལ་བདག་གིས་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་མི་བྱའོ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྲུང་བར་འདོད་ན་གཞན་རྣམས་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཡོན་ཏན་ (qualities), མཉམ་པ་ (equal)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ (also/even to)\n- དེའི་ཕྱིར་ (therefore/for that reason)\n\nEven sentient beings possess qualities.\nTherefore, they are equal [to the noble ones].\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of buddha-nature (tathāgatagarbha) inherent in all sentient beings, implying their fundamental equality with enlightened beings.", - "translation": "Even sentient beings possess qualities. Therefore, they are equal [to the noble ones]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདགའ་(happy/joy), བསྲུང་(protect), རྟག་ཏུ་(always)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structures using དེ་སྟེ་...ན་ (if...)\n- Contrasting parallel structure between the two couplets\n\n\nIf I wish to be happy,\nI should not please myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse emphasizes the Buddhist concept of selflessness (བདག་མེད་) and the importance of altruism.\n- The term བདག་ (self) is used here in its conventional sense, not in the philosophical sense of inherent existence.", + "translation": "If I wish to be happy,\nI should not please myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAll sentient beings possess virtuous qualities.\nTherefore, they are equal.\n", - "translation": "All sentient beings possess virtuous qualities.\nTherefore, they are equal." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན། །རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ། །དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན། །གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I desire happiness,\nI should not please myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others.\n", + "translation": "If I desire happiness,\nI should not please myself.\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others." } } }, "636": { - "source": "བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་།། དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད།།", - "target_gt": "Offerings made to those with loving minds Reveal the eminence of living beings.", + "source": "ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །", + "target_gt": "The more that I protect this body, The more it gets too tender and falls.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་སྦྱངས་ནས་སྐྱོན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་སྐྱོང་བ་བཟོ་བས་སོ། །བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་ཤིན་ཏུ་སྲན་ཆུང་བར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ལ་ཞེན་པ་སྤང་བ་དང་། གཞན་དུ་གཟུང་བའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཞེན་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། ཞར་ལ་ཆོག་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི་གཅེས་པར་བཟུང་སྟེ་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི་བཟེ་རེ་ཅན་ཏེ་འདོད་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་མ་གྲུབ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་ལྟུང་ངོ་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱམས་སེམས་ (loving mind/heart), མཆོད་པ་ (offering), སེམས་ཅན་ (sentient beings), ཆེ་བ་ (greatness)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ལ: dative particle indicating \"to those possessing\"\n- གང་: relative pronoun, here functioning as \"whatever\"\n- དེ་ནི: emphatic construction, \"that indeed\"\n\nWhatever offering [is made] to those possessing a loving heart,\nThat indeed [is] the greatness of sentient beings.\n\nTechnical note: བྱམས་སེམས་ (loving mind/heart) is a key concept in Tibetan Buddhism, often associated with the practice of མཻཏྲཱི (maitri) or loving-kindness.", - "translation": "Whatever offering [is made] to those possessing a loving heart, That indeed [is] the greatness of sentient beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། །\n", + "output": "Key terms:\nཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ (the more... the more...), ལུས་ (body), ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ (to nurture/care for), བཟེ་རེ་ཅན་ (sensitive/delicate), ལྟུང་ (to fall)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction with ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ ... དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ \n- ཤིན་ཏུ་ intensifies the result\n- གྱུར་ indicates transformation\n\n\nThe more one nurtures this body,\nThe more it becomes extremely delicate and prone to falling.\n\nNote: བཟེ་རེ་ཅན་ implies both sensitivity and vulnerability, suggesting that excessive care of the body leads to increased fragility.", + "translation": "The more one nurtures this body,\nThe more it becomes extremely delicate and prone to falling." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTo one who possesses a loving mind,\nWhatever offerings are made,\nThat is the greatness of sentient beings.\n", - "translation": "To one who possesses a loving mind,\nWhatever offerings are made,\nThat is the greatness of sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི། །ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི། །བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྟུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe more one pampers and indulges this body,\nThe more sensitive and fragile it becomes.\n", + "translation": "The more one pampers and indulges this body,\nThe more sensitive and fragile it becomes." } } }, "637": { - "source": "སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་།། དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད།།", - "target_gt": "Merit that accrues from faith in Buddha Shows in turn the Buddha’s eminence.", + "source": "དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །", + "target_gt": "If the desires of one who's fallen in such a way can't be fulfilled by even this entire earth, who is there that can meet their wants?", + "commentary_1": " ལྟུང་བ་ནི་དགེ་བ་ལ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །འདི་ནི་སྟེ་ལུས་པོའོ། །དེ་ལྟར་ཏེ་བདེ་བ་ལ་རྔམ་པས་ལྷུང་ཡང་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །འདོད་པ་ནི་ཁོང་བརྐམ་པའོ། །དེའི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས་ཞེས་པ་ནི་སུས་ཀྱང་དགའ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུས་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་དབང་བྱས་ཏེ། དེས་མ་ཆོག་ནས་གླིང་བཞི་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་དབང་ཕྱུག་ཏུ་གྱུར་ནས་ཀྱང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཕྱེད་སྟན་ཐོབ་ལ་དེས་ཀྱང་ཆོག་པར་མ་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟ་ན་ཡང་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་བསྒྲུབས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་ངོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་འདོད་པས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་སུས་ནུས་ཏེ། ས་སྟེང་འབྲུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དང་། །གསེར་དང་ཕྱུགས་དང་ནད་མེད་རྣམས། །དེ་དག་ཀུན་གྱིས་གཅིག་མི་ངོམས། །དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ཞི་བར་གྱིས། །ཞེས་པའམ། རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུ་གླིང་བཞི་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྟན་ཕྱེད་ཀྱིས་མ་ངོམས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་།།\n\nKey terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), དད་པ་ (faith), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical note: གང་ here functions as a relative pronoun.\n\nWhatever merit [arises from] faith in the Buddha,\n\nLine 2: དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད།།\n\nKey terms:\nདེ་ཡང་ (that also), ཆེ་བ་ (greatness), ཉིད་ (itself/very)\n\nThat too is the very greatness of the Buddha.\n\nTechnical note: ཉིད་ here emphasizes the inherent quality or essence of the Buddha's greatness.", - "translation": "Whatever merit [arises from] faith in the Buddha, That too is the very greatness of the Buddha." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལྷུང་བ་ (fall, downfall), འདོད་པ་ (desire), ས་ (ground, level), རྫོགས་པར་ (completely, fully)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...དེ་ཡི་ (In that way... of that)\n- ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ (by all these grounds/levels)\n- ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན་ (if there is no ability)\n- སུས་བྱེད་ནུས་ (who can do/fulfill)\n\n\nIn that way, of that downfall,\nIf all these grounds cannot\nCompletely fulfill the desires,\nWho can fulfill its desires?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of desire and downfall in the context of Buddhist levels or grounds (བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་, bodhisattva bhūmis). It suggests that if even all these spiritual levels cannot fully satisfy desires, then who possibly could.", + "translation": "In that way, of that downfall,\nIf all these grounds cannot\nCompletely fulfill the desires,\nWho can fulfill its desires?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha himself.\n", - "translation": "Whatever merit comes from faith in the Buddha,\nThat too is the greatness of the Buddha himself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་། །འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན། །དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, even for one who has fallen in this way,\nAll the desires of this earthly realm\nCannot be fully satisfied.\nWho then could fulfill such desires?\n", + "translation": "Thus, even for one who has fallen in this way,\nAll the desires of this earthly realm\nCannot be fully satisfied.\nWho then could fulfill such desires?" } } }, "638": { - "source": "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ།། དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད།། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི།། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ།།", - "target_gt": "Although not one of them is equal To the Buddhas, who are oceans of perfection, Because they have a share in bringing forth enlightenment, Beings may be likened to the Buddhas.", + "source": "ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། །", + "target_gt": "Insatiable desires produce afflictions and degenerate thoughts. Those not dependent on anything have never-ending excellence.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་འདོད་པ་བྱེད་མི་ནུས་པ་ནི་བྱ་ཐག་ཆད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཐང་ཆད་པའོ། །བསམ་པ་ཉམས་པ་ནི་རེ་བ་རྡུགས་པའོ། །རེ་ཐག་ཆད་པ་ནི་རབ་ཏུ་རྡུགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའམ་མི་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་དུའོ། །མ་དཔྱད་པ་ནི་ཉམས་ཤིང་ཆུང་བ་ཉིད་དོ། །མི་ཉམས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟེ། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྷག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་མེད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ་དུབ་པ་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་དང་། བསམ་པ་ཉམས་པ་སྟེ་འདོད་པ་མ་གྲུབ་པའམ་ངོམས་པས་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་གནས་པ་དེའི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཟད་མི་ཤེས་པ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1-2:\nKey terms: སངས་རྒྱས་ (Buddha), ཆོས་ (dharma), འགྲུབ་ (accomplish/attain), མཉམ་པར་ (equally)\n\nBuddhas have the same qualities of accomplished dharma,\nTherefore, they are considered equal.\n\nLine 3-4:\nKey terms: ཡོན་ཏན་ (qualities), རྒྱ་མཚོ་ (ocean), མཐའ་ཡས་པ་ (limitless), མི་མཉམ་ (not equal)\n\nWith an ocean of limitless qualities,\nThey are not equal to anyone [else] except [other] Buddhas.\n\nNotes:\n- The term སངས་རྒྱས་ (Buddha) is used consistently in both parts.\n- The concept of equality (མཉམ་པར་) is contrasted between Buddhas and non-Buddhas.\n- The metaphor of རྒྱ་མཚོ་ (ocean) is used to describe the vastness of a Buddha's qualities.", - "translation": "Buddhas have the same qualities of accomplished dharma, Therefore, they are considered equal. With an ocean of limitless qualities, They are not equal to anyone [else] except [other] Buddhas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nནུས་མེད་(powerless), འདོད་པ་(desire), ཉོན་མོངས་(affliction), བསམ་པ་(intention), ཉམས་པ་(deteriorate), ལྟོས་མེད་(independent), ཕུན་ཚོགས་(excellence)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect clauses\n- འགྱུར་ as a future tense marker\n- གང་ཞིག་...དེ་ཡི་ construction for \"whoever...their\"\n\n\nThe powerless will give rise to desire and afflictions,\nAnd their intentions will also deteriorate.\nWhoever is independent of all [these],\nTheir excellence will be inexhaustible.\n\nNote: The term ཕུན་ཚོགས་ (excellence) often refers to spiritual attainments or qualities in Buddhist contexts.", + "translation": "The powerless will give rise to desire and afflictions,\nAnd their intentions will also deteriorate.\nWhoever is independent of all [these],\nTheir excellence will be inexhaustible." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who have attained the qualities of Buddha's teachings,\nTherefore, they are considered equal.\nBut with the boundless ocean of virtues,\nNone can be equal to the Buddhas.\n", - "translation": "Those who have attained the qualities of Buddha's teachings,\nTherefore, they are considered equal.\nBut with the boundless ocean of virtues,\nNone can be equal to the Buddhas." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་། །བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ། །དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nPowerless desires lead to afflictions,\nAnd deterioration of one's intentions also arises.\nOne who is independent of all things,\nTheir prosperity knows no end.\n", + "translation": "Powerless desires lead to afflictions,\nAnd deterioration of one's intentions also arises.\nOne who is independent of all things,\nTheir prosperity knows no end." } } }, "639": { - "source": "ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི།། ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ།། སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ།། ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "If of such a gathering of supreme excellence A tiny part appeared in certain beings, The three worlds made in offering to them Would be a very little thing.", + "source": "དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། །", + "target_gt": "So don't give physical desires an opportunity to grow. Not clinging to anything as being desirable is the finest thing.", + "commentary_1": " འདོད་པ་ནི་རང་དབང་སྟེ་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་འདོད་པ་གཞན་ལ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཡུལ་ལ་འདོད་པས་འཕེལ་བ་ནི་ལུས་སོ། །མངོན་པར་འདོད་ཀྱང་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ལ་འཛིན་པ་མེད་ཅིང་ཁས་མི་ལེན་པ་དེའི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ཁས་ལེན་པ་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་གང་སྲིད་པའོ། །ཡིད་འོང་ནི་རང་གི་ལུས་སོ། །", + "commentary_2": "དེ་བས་ན་རང་གི་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་བར་མི་བྱ་སྟེ། གང་ཞིག་ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོ་ལ་མཆོག་ཏུ་མི་འཛིན་པ་དེའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ནི་དང་པོ་བསྒྲུབ་སླ་ཞིང་། བར་དུ་ཞེན་པ་དང་མཐར་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བསྐྱེད་པས་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། ནོར་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་ཆོག་ཤེས་པ། །རབ་མཆོག་ལགས་པར་ལྷ་མིའི་སྟོན་པས་གསུངས། །ཀུན་ཏུ་ཆོག་ཤེས་མཛོད་ཅིག་ཆོག་མཁྱེན་ན། །ནོར་མི་བདོག་ཀྱང་ཡང་དག་འབྱོར་ལྡན་ལགས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཡོན་ཏན་མཆོག་ཚོགས་གཅིག་པུ་ཡི།།\nKey terms: ཡོན་ཏན་(qualities), མཆོག་(supreme), ཚོགས་(collection), གཅིག་པུ་(single, unique)\nOf the unique collection of supreme qualities,\n\n2. ཡོན་ཏན་ཤས་ཙམ་འགའ་ཞིག་ལ།།\nKey terms: ཡོན་ཏན་(qualities), ཤས་ཙམ་(mere fraction), འགའ་ཞིག་(some, a few)\nEven if just a few, a mere fraction of [these] qualities,\n\n3. སྣང་ནའང་དེ་ལ་མཆོད་དོན་དུ།།\nKey terms: སྣང་(appear), མཆོད་(offering, worship), དོན་དུ་(for the purpose of)\nShould appear [in someone], for the purpose of making offerings to them,\n\n4. ཁམས་གསུམ་ཕུལ་ཡང་ཆུང་བར་འགྱུར།།\nKey terms: ཁམས་གསུམ་(three realms), ཕུལ་(offer), ཆུང་བར་འགྱུར་(become small, insufficient)\nEven offering the three realms would become insufficient.\n\nNote: ཁམས་གསུམ་ (three realms) refers to the Buddhist cosmological concept of the desire realm, form realm, and formless realm.", - "translation": "Of the unique collection of supreme qualities, Even if just a few, a mere fraction of [these] qualities, Should appear [in someone], for the purpose of making offerings to them, Even offering the three realms would become insufficient." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), འདོད་པ་ (desire), སྐབས་དབྱེ་ (give opportunity), ཡིད་འོང་ (attractive), འཛིན་པ་ (to grasp/hold), དངོས་པོ་ (thing/object)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- མི་བྱ་ (should not do)\n- གང་ཞིག་ (that which)\n\n\nTherefore, one should not give opportunity\nFor bodily desires to increase.\nThat which does not grasp at the attractive\nIs an excellent thing.\n\nTechnical note: This verse appears to be advising against indulging bodily desires and promoting non-attachment to attractive objects or experiences as a virtuous practice.", + "translation": "Therefore, one should not give opportunity\nFor bodily desires to increase.\nThat which does not grasp at the attractive\nIs an excellent thing." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if only a few small portions\nOf the supreme collection of qualities\nAppear in someone,\nOffering the three realms to them as worship\nWould still be insufficient.\n", - "translation": "Even if only a few small portions\nOf the supreme collection of qualities\nAppear in someone,\nOffering the three realms to them as worship\nWould still be insufficient." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། །འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ། །གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ། །དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, do not give opportunity for bodily desires to increase.\nThat which does not cling to what is pleasing to the mind\nIs truly an excellent thing.\n", + "translation": "Therefore, do not give opportunity for bodily desires to increase.\nThat which does not cling to what is pleasing to the mind\nIs truly an excellent thing." } } }, "640": { - "source": "སངས་རྒྱས་ཆོས་མཆོག་སྐྱེ་བའི་ཤས།། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན།། འདི་ཙམ་དག་གིས་ཆ་བསྟུན་ནས།། སེམས་ཅན་མཆོད་བྱར་རིགས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Since there lies in beings a share In bringing forth the supreme and enlightened state, By virtue of this parity alone It’s right that I should reverence them.", + "source": "ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །", + "target_gt": "In the end, it will end up as ash, unmoving, moved by someone else. Why do I grasp at this unclean and frightening form as being me?", + "commentary_1": " གང་གི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། ཐ་མར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཐ་མར་ནམ་ཤི་བའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འམ། །ཡང་ན་ཤིན་ཏུ་མཐར་གཏུགས་པའི་དུས་སུ་ཐལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་མི་འགུལ་བའོ། །གཞན་གྱིས་ཏེ་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །གསོན་པོའི་ལུས་གཟུང་བར་མི་བྱ་བའི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམན་པ་དང་། ཕན་གནོད་མི་ཤེས་པས་ཞེན་པར་མི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་ཞེན་ཡང་ལུས་ལ་ཞེན་པར་རིགས་སོ་སྙམ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་འདི་ནི་ཐ་མར་ཐལ་བར་མཐར་གཏུགས་ཏེ་དེར་འགྱུར་ཞིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་གཡོ་འགུལ་མི་ནུས་པས་གཞན་སེམས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པར་བྱ་བ་མི་གཙང་བའི་གཟུགས་མི་བཟད་པ་འདི་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nསངས་རྒྱས་(Buddha), ཆོས་མཆོག་(supreme Dharma), སྐྱེ་བའི་(arising), ཤས་(portion/share)\n\nA share of the arising of the Buddha's supreme Dharma\n\nLine 2:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), རྣམས་(plural marker), ཡོད་པས་ན་(exists in/because it exists in)\n\nExists within sentient beings, therefore\n\nLine 3:\nའདི་ཙམ་(this much), དག་(plural/emphasis), ཆ་བསྟུན་(take into account/consider)\n\nTaking this much into account,\n\nLine 4:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), མཆོད་བྱར་(objects of veneration), རིགས་པར་འགྱུར་(become appropriate/logical)\n\nIt becomes appropriate to regard sentient beings as objects of veneration.\n\nNote: This verse discusses the Buddha-nature (tathāgatagarbha) concept, suggesting that because all sentient beings possess the potential for Buddhahood, they should be respected as such.", - "translation": "A share of the arising of the Buddha's supreme Dharma Exists within sentient beings, therefore Taking this much into account, It becomes appropriate to regard sentient beings as objects of veneration." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཐ་མར་ (finally), ཐལ་བ་ (ashes), མཐར་གཏུགས་ (reach the end), མི་གཡོ་ (immobile), བསྐྱོད་ (move), མི་གཙང་ (impure), གཟུགས་ (form/body), མི་བཟད་པ་ (unbearable), བདག་ཏུ་འཛིན་ (grasp as self)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཤིང་ as a conjunction\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཕྱིར་\n\n\nFinally reaching the end as ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nThis impure form, unbearable —\nWhy grasp this as self?\n\n\nTechnical note: This verse is likely from a text on contemplating impermanence and the nature of the body, common in Tibetan Buddhist meditation practices.", + "translation": "Finally reaching the end as ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nThis impure form, unbearable —\nWhy grasp this as self?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince all sentient beings possess\nA share of the supreme qualities of the Buddha's teachings,\nBy recognizing this much in common,\nIt is fitting to honor sentient beings as worthy of veneration.\n", - "translation": "Since all sentient beings possess\nA share of the supreme qualities of the Buddha's teachings,\nBy recognizing this much in common,\nIt is fitting to honor sentient beings as worthy of veneration." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་། །མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ། །མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ། །འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the end, reduced to ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nThis impure form, unbearable -\nWhy cling to it as self?\n", + "translation": "In the end, reduced to ashes,\nImmobile, to be moved by others,\nThis impure form, unbearable -\nWhy cling to it as self?" } } }, "641": { - "source": "གཞན་ཡང་གཡོ་མེད་གཉེན་གྱུར་ཅིང་།།", - "target_gt": "The Buddhas are my true, unfailing friends.", + "source": "གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "No matter whether it's live or dead, What use have I of this machine? If it's no different from a clod, Alas, why not be rid of pride?", + "commentary_1": " འཁྲུལ་འཁོར་ནི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྤྱིར་སྨྲེ་སྔགས་བཏང་བའོ། །སེལ་མི་བྱེད་ཞེས་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླ་སྟེ་བདག་ལ་འཕྲུལ་འཁོར་འདི་ཅི་ཞིག་བྱ། བོང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འདི་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་ན་ཀྱི་ཧུད་ལུས་འདི་ལ་བདག་གམ་བདག་གིར་ང་རྒྱལ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་སེལ་བར་མི་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཡོ་མེད་ (unwavering), གཉེན་ (friend/ally), གྱུར་ (become)\n\nGrammar:\n- ཅིང་ connects this line to a following clause\n- གྱུར is a past/perfect form of འགྱུར་ (to become)\n\nFurthermore, [those who] have become unwavering friends and\n\nNote: This line appears to be part of a larger verse, as indicated by the ཅིང་ particle, which suggests continuation to a following line.", - "translation": "Furthermore, [those who] have become unwavering friends and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nགསོན་ (alive), ཤི་ (dead), འཁྲུལ་འཁོར་ (machine/contraption), བོང་ (donkey), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- བླའི་ (it would be better) - comparative particle\n- ཅི་བྱ (what use) - rhetorical question structure\n- ཀྱི་ཧུད (alas) - exclamation particle\n\n\nWhether alive or dead, it would be better.\nWhat use is this contraption to me?\nIf there's no difference from a donkey and such,\nAlas! It does not remove pride.\n\n\nTechnical notes:\n- འཁྲུལ་འཁོར་ (contraption) likely refers metaphorically to the human body or mind\n- The verse appears to be a critique of pride and the futility of worldly attachments, a common theme in Tibetan Buddhist teachings", + "translation": "Whether alive or dead, it would be better.\nWhat use is this contraption to me?\nIf there's no difference from a donkey and such,\nAlas! It does not remove pride." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFurthermore, [they] become unwavering friends/allies.", - "translation": "Furthermore, [they] become unwavering friends/allies." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི། །བདག་ལ་འཁྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ། །བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན། །ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether alive or dead, it matters not.\nWhat use is this illusion to me?\nHow is this different from a donkey or such?\nAlas, it does not remove pride.\n", + "translation": "Whether alive or dead, it matters not.\nWhat use is this illusion to me?\nHow is this different from a donkey or such?\nAlas, it does not remove pride." } } }, "642": { - "source": "ཕན་པ་དཔག་མེད་མཛད་རྣམས་ལ།།", - "target_gt": "Boundless are the benefits they bring to me.", + "source": "ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "Because of doting on this body, I've brought myself pointless miseries. What use is getting attached or angry For this, which is the same as wood?", + "commentary_1": " ཁ་ད་བྱེད་ནི་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའོ། །", + "commentary_2": "རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས་དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས་ཤིང་དང་མཚུངས་པ་འདི་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཕན་པ་ (benefit), དཔག་མེད་ (immeasurable), མཛད་ (deeds/actions)\n\nGrammatical structure:\n- ལ at the end indicates this is the object of an action (likely reverence or praise)\n- རྣམས plural marker\n\nTo those who perform immeasurable beneficial deeds,\n\nNote: This line appears to be part of a longer verse, likely expressing reverence to enlightened beings or great benefactors. The ལ particle suggests it's connected to a verb in a subsequent line.", - "translation": "To those who perform immeasurable beneficial deeds," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), ཁ་ཏ་ (advice/instruction), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཆགས་ (attachment), ཁོང་ཁྲོ་ (anger), ཤིང་ (wood/tree)\n\nGrammatical notes:\n- བྱས་པ་ཡིས་ indicates an instrumental case, \"by means of\"\n- ཉེར་བསགས་ is a compound of ཉེར་ (near/close) and བསགས་ (accumulate)\n- མཚུངས་ means \"similar to\" or \"like\"\n\n\nBy following the body's instructions,\nMeaningless suffering is closely accumulated.\nAttachment and anger thereafter —\nWhat use is this [body], similar to wood?\n\n\nTechnical notes:\n- The verse uses the metaphor of the body being like wood (ཤིང་མཚུངས་) to emphasize its ultimate lack of sentience or true value when driven by afflictive emotions.\n- The phrase \"body's instructions\" (ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་) likely refers to following bodily desires or instincts without wisdom.", + "translation": "By following the body's instructions,\nMeaningless suffering is closely accumulated.\nAttachment and anger thereafter —\nWhat use is this [body], similar to wood?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\nTo those who perform immeasurable benefits,", - "translation": "To those who perform immeasurable benefits," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས། །དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས། །རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ། །ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy indulging the body's demands,\nWe accumulate meaningless suffering.\nAfterward, attachment and anger arise -\nWhat use is this body, no different than wood?\n", + "translation": "By indulging the body's demands,\nWe accumulate meaningless suffering.\nAfterward, attachment and anger arise -\nWhat use is this body, no different than wood?" } } }, "643": { - "source": "སེམས་ཅན་མགུ་བྱ་མ་གཏོགས་པ།། གཞན་གང་ཞིག་གིས་ལན་ལོན་འགྱུར།།", - "target_gt": "How else may I repay their goodness, But by making living beings happy?", + "source": "བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །", + "target_gt": "Thus whether I take care of it, Or vultures and the like consume it, It feels no attachment or aversion, So why am I attached to it?", + "commentary_1": " སྐྱོང་བ་ནི་ཁ་ཟས་གྱ་ནོམ་པ་ལ་སོགས་པས་རྒྱས་པར་གསོ་བའོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལའོ། །ཞེ་སྡང་མེད་པ་ནི་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་གིས་འདི་ལྟར་གཅེས་པར་བསྐྱངས་པའམ། བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་སྟེ་དེ་གཉིས་ལ་ཆགས་པ་ཡང་མེད་ལ་ཞེ་སྡང་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ན་ཅི་སྟེ་དེ་ལ་བདག་ཆགས་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་བྱ་ (to please), ལན་ལོན་ (to repay)\n\nGrammatical notes:\n- མ་གཏོགས་པ (except for)\n- གཞན་གང་ཞིག་གིས་ (by what else)\n- འགྱུར (future tense marker)\n\nExcept for pleasing sentient beings, by what else could [one] repay?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of repaying the kindness of all sentient beings, who are considered to have been one's mother in previous lives.", - "translation": "Except for pleasing sentient beings, by what else could [one] repay?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབསྐྱངས་པ (nurtured/cared for), བྱ་རྒོད་ (vulture), ཟོས་ (eaten), ཆགས་མེད་ (without attachment), ཞེ་སྡང་ (anger/hatred)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལྟར་ (in this way) modifies བསྐྱངས་པ\n- འམ་ and ཀྱང་རུང་ create an \"either...or\" construction\n- ན་ at the end of the third line sets up a conditional\n\n\nWhether I have nurtured this [body] in this way,\nOr even if it is eaten by vultures and the like,\nIf there is no attachment and no hatred,\nWhy then become attached to it?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of non-attachment to the body, a common theme in meditation on impermanence.", + "translation": "Whether I have nurtured this [body] in this way,\nOr even if it is eaten by vultures and the like,\nIf there is no attachment and no hatred,\nWhy then become attached to it?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nOther than pleasing sentient beings,\nWhat else could repay their kindness?\n", - "translation": "Other than pleasing sentient beings,\nWhat else could repay their kindness?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ། །བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་། །ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན། །ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether I care for this body,\nOr vultures and others devour it,\nIf there is no attachment or hatred,\nWhy should I be attached to it?\n", + "translation": "Whether I care for this body,\nOr vultures and others devour it,\nIf there is no attachment or hatred,\nWhy should I be attached to it?" } } }, "644": { - "source": "གང་ཕྱིར་སྐུ་གཏོང་མནར་མེད་འཇུག་པ་ལ།། དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ལན་ལོན་འགྱུར་བས་ན།།", - "target_gt": "By helping beings we repay the ones Who sacrifice their lives for us and plunge into the hell of Unrelenting Pain.", + "source": "གང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་། །གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན། །བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས། །", + "target_gt": "If it is not itself aware of anger when it is disparaged and pleasure when it is admired, who am I tiring myself for?", + "commentary_1": " གང་ཞིག་སྨད་པ་སྟེ་ངན་སྨྲས་བརྗོད་པས་ཁྲོ་བ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལས་གཞན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཤེས་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་ལུས་སོ་ཞེས་མ་ཤེས་ནའོ། །ངལ་བ་ནི་དུབ་པར་བྱས་པའོ། །བདག་གིས་གང་གི་དོན་ངལ་བར་བྱ་ཞེ་འམ། ཡང་ན་གང་གིས་ན་བདག་གི་ངལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གང་ཞིག་སྨད་པས་ཁྲོ་བ་དང་གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ་གལ་ཏེ་ལུས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་མེད་ན། བདག་གིས་ལུས་གང་གི་དོན་དུ་བསྟོད་སྨད་སོགས་ཀྱི་བླང་དོར་གྱིས་ངལ་བ་བྱས་ཏེ་དེ་ལྟར་བྱས་པ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nགང་ཕྱིར་ (because), སྐུ་གཏོང་ (giving up one's body), མནར་མེད་ (Avīci hell), འཇུག་པ་ (entering)\n\nLine 2:\nདེ་ལ་ (to that), ཕན་བཏགས་ (benefiting), ལན་ལོན་ (repaying kindness), འགྱུར་བས་ན (becomes)\n\nKey grammatical structure:\n- Causal relationship between the two lines, indicated by གང་ཕྱིར་ and ན\n- བས་ན at the end indicates a reason or cause\n\nBecause [they] give up [their] bodies and enter the Avīci hell,\nBy benefiting them, [one] becomes able to repay [their] kindness.\n\nNote: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the most severe hell realm in Buddhist cosmology.", - "translation": "Because [they] give up [their] bodies and enter the Avīci hell, By benefiting them, [one] becomes able to repay [their] kindness." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་། །གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན། །བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྨོད་པ (criticize), ཁྲོ་བ (anger), བསྟོད་པ (praise), མགུ (pleased), དེ་ཉིད (suchness/reality)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག...དང་། །གང་ཞིག... structure indicating parallel conditions\n- གལ་ཏེ...ན། conditional clause\n- བདག་གིས...བྱས། ergative construction with past tense\n\n\nWhoever becomes angry when criticized,\nAnd whoever becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of suchness,\nFor whom have I exerted effort?\n\n\nTechnical note: \"དེ་ཉིད\" (suchness) refers to the ultimate nature of reality in Buddhist philosophy, often associated with emptiness (śūnyatā).", + "translation": "Whoever becomes angry when criticized,\nAnd whoever becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of suchness,\nFor whom have I exerted effort?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBecause [the Buddha] gives up his body and enters the Avici hell,\nThose who benefit from this will repay that kindness.\n", - "translation": "Because [the Buddha] gives up his body and enters the Avici hell,\nThose who benefit from this will repay that kindness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་། །གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན། །བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhoever becomes angry when criticized,\nAnd whoever becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of their true nature,\nFor whom have I made my efforts?\n", + "translation": "Whoever becomes angry when criticized,\nAnd whoever becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of their true nature,\nFor whom have I made my efforts?" } } }, "645": { - "source": "དེ་བས་འདི་དག་གནོད་ཆེན་བྱེད་ན་ཡང་།། ཐམས་ཅད་བཟང་དགུ་ཞིག་ཏུ་སྤྱད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Should beings therefore do great harm to me, I’ll strive to bring them only benefit.", + "source": "གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །", + "target_gt": "If you should say that someone who is fond of this body is my friend, everyone's fond of their own body, so why am I not fond of them?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ།", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་ལུས་ཀྱིས་དེ་དག་མི་ཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་ཅིང་ཡིད་དུ་འོང་བར་གྱུར་པ་དེ་དང་བདག་བཤེས་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ལ་དགའ་འོ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་ལུས་འདོད་པས་དེ་ལ་བདག་གིས་ཅིས་མི་དགའ་སྟེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་བས་ (therefore), འདི་དག་ (these), གནོད་ཆེན་ (great harm), བྱེད་ན་ཡང་ (even if they do)\n\nLine 2:\nཐམས་ཅད་ (all), བཟང་དགུ་ (excellent/good), ཞིག་ཏུ་ (as), སྤྱད་པར་བྱ (should be practiced)\n\nKey grammatical structures:\n- ན་ཡང་ (even if) conditional clause in line 1\n- པར་བྱ (should be done) imperative construction in line 2\n\nTherefore, even if these [beings] cause great harm,\nAll [actions towards them] should be practiced as entirely good.\n\nNote: བཟང་དགུ་ literally means \"nine excellences\" but is often used idiomatically to mean \"all that is good\" or \"entirely excellent.\"", - "translation": "Therefore, even if these [beings] cause great harm, All [actions towards them] should be practiced as entirely good." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), འདོད་ (desire/want), བདག་ (self), བཤེས་ (friend), ཐམས་ཅད་ (all), རང་ (own), དགའ་ (like/enjoy)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...ཞེ་ན། forms a conditional clause\n- དེ་དང་...ཡིན་ indicates an equative statement\n- ཅིས་མི་ forms a rhetorical question\n\n\nIf one who desires this body\nIs said to be a friend to oneself,\nSince all desire their own bodies,\nWhy then should I not cherish them?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the logical extension of self-cherishing to universal compassion, a common theme in Tibetan Buddhist philosophy.", + "translation": "If one who desires this body\nIs said to be a friend to oneself,\nSince all desire their own bodies,\nWhy then should I not cherish them?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, even if these cause great harm,\nOne should treat everything as supremely good.\n", - "translation": "Therefore, even if these cause great harm,\nOne should treat everything as supremely good." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་འགྱུར་བ། །དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས། །དེ་ལ་བདག་གོ་ཅིས་མི་དགའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one desires this body,\nAnd claims \"That is my friend,\"\nSince everyone desires their own body,\nWhy not be content with oneself?\n", + "translation": "If one desires this body,\nAnd claims \"That is my friend,\"\nSince everyone desires their own body,\nWhy not be content with oneself?" } } }, "646": { - "source": "རེ་ཞིག་བདག་གི་རྗེར་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་ནི།། གང་ཕྱིར་རང་གི་སྐུ་ལའང་མི་གཟིགས་པ།།", - "target_gt": "For those who have become my lords, At times, took care not even of their bodies.", + "source": "དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །", + "target_gt": "So I'll give up, without attachment, this body for wanderers' benefit. Therefore, though it has many faults, I'll keep it, using it to act.", + "commentary_1": " འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུའོ། །ལས་བྱེད་པའི་སྤྱད་དེ་དཔེར་ན་དགོས་པའི་དོན་དུ་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་སྣོད་ལྟ་བུར་སྣང་ངོ་། །ལུས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཡི་དམ་དུ་མ་བྱས་པར་ཉོན་མོངས་པ་ལ་གཞོམ་ཐབས་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་སྤྱོད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བདག་ལ་ཞེན་པ་ལ་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་བས་ན་བདག་གིས་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ལུས་འདི་དེ་དག་གི་བྲན་ནམ་ཡོ་བྱད་དུ་གཏང་བར་བྱའོ། །གཞན་ལ་ཕན་པར་ནུས་པ་དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་པ་མང་ཡང་ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these two lines and provide a literal English translation:\n\nLine 1:\nརེ་ཞིག་ (for now), བདག་གི་ (my), རྗེར་གྱུར་ (become lord/master), ཉིད་ (emphatic), ཀྱང་ (also), ནི (topic marker)\n\nLine 2:\nགང་ཕྱིར་ (because), རང་གི་ (own), སྐུ་ (body/form), ལའང་ (even to), མི་གཟིགས་པ (not look/regard)\n\nKey terms:\nརྗེ་ (lord/master), སྐུ་ (honorific for body/form), གཟིགས་ (honorific for look/regard)\n\nFor now, even [you] who have become my lord,\nBecause [you] do not regard even your own body,\n\nNote: The use of honorific terms (སྐུ་ and གཟིགས་) indicates that the subject is of high status, likely referring to a spiritual master or deity.", - "translation": "For now, even [you] who have become my lord, Because [you] do not regard even your own body," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཆགས་མེད་པར་ (without attachment), འགྲོ་ (beings), ཕན་ཕྱིར་ (for the benefit of), ལུས་གཏང་ (give up the body), ཉེས་ (faults), ལས་ཀྱི་སྤྱད་ (karmic actions)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore) introduces the conclusion\n- གཏང་བྱ་ and གཟུང་བར་བྱ་ are future tense constructions indicating intention\n\n\nTherefore, I shall give up my body without attachment\nFor the benefit of beings.\nThus, although it has many faults,\nI shall hold it as an instrument of karmic action.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva's commitment to selfless service, using the body as a tool for benefiting others despite its imperfections.", + "translation": "Therefore, I shall give up my body without attachment\nFor the benefit of beings.\nThus, although it has many faults,\nI shall hold it as an instrument of karmic action." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFor a time, even one who has become my lord,\nFor whatever reason, does not look even at his own body.", - "translation": "For a time, even one who has become my lord,\nFor whatever reason, does not look even at his own body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་གཏང་བྱ། །དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་། །ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, I should give up my body without attachment,\nFor the benefit of beings.\nAlthough it has many faults,\nI should hold onto it like a tool for virtuous deeds.\n", + "translation": "Therefore, I should give up my body without attachment,\nFor the benefit of beings.\nAlthough it has many faults,\nI should hold onto it like a tool for virtuous deeds." } } }, "647": { - "source": "དེ་ལ་རྨོངས་པ་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ན།།", - "target_gt": "Why should I, a fool, behave with such conceit?", + "source": "དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Therefore, I've had enough of childish conduct. I'll follow the footsteps of the wise. Recalling the words on carefulness, I'll ward off sleep and sluggishness.", + "commentary_1": " ད་ནི་མཁས་པ་སྟེ་དཔྱས་ར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྙོག་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ཡོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་རྣམ་པར་མ་ཡེངས་པའོ། །གཉིད་དེ་གཉིད་ཀྱིས་བྱིང་བར་འགྱུར་བའོ། །རྨུགས་པ་ནི་ལུས་སྙོམ་པ་སྟེ་ལེ་ལོའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ཐུན་མོང་གི་བྱ་བ་ལ་གདམས་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་དང་། གཉེན་པོ་ལ་འབད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་བརྗེ་བ་བསྒོམ་དགོས་པ་དེ་བས་ན། ད་ནི་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་ལ་ཞེན་པས་ཆོག་སྟེ་དོན་མེད་ཀྱི། བདག་གི་མཁས་པ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཐབས་སུ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་བཞི་པ་དང་བདུན་པ་དང་བསླབ་བཏུས་ལ་སོགས་པར་བཤད་པའི་བག་ཡོད་པའི་གཏམ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས་གཉིད་དང་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། རྒོད་དང་འགྱོད་དང་གནོད་སེམས་རྨུགས་པ་དང་། །གཉིད་དང་འདོད་ལ་འདུན་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དང་དགེ་བའི་ནོར། །འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་ལགས་པས་མཁྱེན་པར་མཛོད། །ཅེས་འབྱུང་བ་དེ་རྣམས་བཟློག་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལ་ (to that), རྨོངས་པ་ (deluded/ignorant), བདག་ (I/self), ཇི་ལྟར་ (how)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ལ་ sets up the topic\n- བདག་གིས་ is the agent in instrumental case\n- ཇི་ལྟར་ན།། is an interrogative phrase ending the line\n\nHow [can] I, [being] deluded, [understand] that?\n\nNote: The verb \"understand\" is implied in this context, as the speaker is expressing their inability to comprehend due to their delusion.", - "translation": "How [can] I, [being] deluded, [understand] that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (childish, immature), མཁས་པ་ (wise, learned), བག་ཡོད་ (mindful, careful), གཉིད་ (sleep), རྨུགས་པ་ (drowsiness)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ (comparative particle)\n- གིས་ (agentive particle)\n- ཏེ་ (gerundive particle)\n- ནས་ (after doing)\n\n\nTherefore, childish behavior is insufficient.\nI will emulate the wise,\nAnd having recalled mindful words,\nI will dispel sleep and drowsiness.\n\n\nTechnical notes:\n- \"བྱིས་པ\" (childish) often contrasts with \"མཁས་པ\" (wise) in Buddhist texts, referring to those lacking in spiritual realization versus those with deep understanding.\n- \"བག་ཡོད་\" (mindful) is a key Buddhist concept relating to careful, attentive conduct.\n- The last line refers to overcoming obstacles to meditation and study.", + "translation": "Therefore, childish behavior is insufficient.\nI will emulate the wise,\nAnd having recalled mindful words,\nI will dispel sleep and drowsiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nHow then can I, in my ignorance,", - "translation": "How then can I, in my ignorance," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག །བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙགས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, be content with childlike conduct.\nI will follow in the footsteps of the wise.\nRemembering mindful speech,\nI will dispel sleep and dullness.\n", + "translation": "Therefore, be content with childlike conduct.\nI will follow in the footsteps of the wise.\nRemembering mindful speech,\nI will dispel sleep and dullness." } } }, "648": { - "source": "ང་རྒྱལ་བྱ་ཞིང་བྲན་གྱི་དངོས་མི་བྱ།།", - "target_gt": "Why should I not become the slave of others?", + "source": "དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། །", + "target_gt": "Thus to dispel the obscurations, I'll turn my mind from the wrong paths, And I will rest continuously In equipoise with the right focus.", + "commentary_1": " དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་བསལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་དང་ཤེས་བྱའིའོ། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ་བ་ནི་གཏན་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྔར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དེ་བས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དུ་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་ལ་སོགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། ཡང་དག་པ་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་རྟག་པར་ཡང་བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །ལེའུ་བརྒྱད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nང་རྒྱལ་ (pride), བྱ་ (to do), བྲན་ (servant), དངོས་ (actual/real), མི་བྱ་ (not to do)\n\nGrammatical structure:\n- ཞིང་ connects two clauses\n- གྱི་ genitive particle\n\nOne should act with pride and not [perform] the actual [duties] of a servant.\n\nNote: This line appears to be advising against servile behavior while maintaining a sense of dignity or self-respect. The term ང་རྒྱལ་ (pride) in Buddhist contexts often has negative connotations, but here it seems to be used in a more positive sense of self-worth.", - "translation": "One should act with pride and not [perform] the actual [duties] of a servant." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྒྲིབ་པ་(obscurations), ལོག་པའི་ལམ་(wrong path), སེམས་བླན་(withdraw the mind), ཡང་དག་དམིགས་(correct object), མཉམ་པར་གཞག་(meditative equipoise)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- བསལ་བའི་ཕྱིར་ (for the purpose of clearing)\n- རྟག་པར་ཡང་ (continuously)\n\n\nTherefore, to clear away obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths.\nI shall continuously place myself\nIn meditative equipoise on the correct object.\n\n\nNote: This verse emphasizes the importance of meditation practice in clearing mental obscurations and maintaining focus on the correct object of meditation.", + "translation": "Therefore, to clear away obscurations,\nI shall withdraw my mind from wrong paths.\nI shall continuously place myself\nIn meditative equipoise on the correct object." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBe proud, but do not act like a servant.", - "translation": "Be proud, but do not act like a servant." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ། །ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་། །བདག་གིས་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, in order to remove obscurations,\nWithdrawing the mind from wrong paths,\nI shall constantly and evenly\nPlace my mind in perfect concentration.\n", + "translation": "Therefore, in order to remove obscurations,\nWithdrawing the mind from wrong paths,\nI shall constantly and evenly\nPlace my mind in perfect concentration." } } }, "649": { - "source": "གང་དག་བདེ་བས་ཐུབ་རྣམས་དགྱེས་འགྱུར་ཞིང་།།", - "target_gt": "Buddhas are made happy by the joy of beings.", + "source": "ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། །", + "target_gt": "The Sage taught all these preparations for the sake of prajna. Therefore, those who wish to pacify suffering should develop prajna.", + "commentary_1": "ད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བར་འོས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་གྱི་རྗེས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། བསྡོགས་པ་འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བསྡོགས་པ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་སོ། །ཤེས་རབ་ནི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སྟེ། དེའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི་བཀའ་སྩལ་པའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་སྟེ། ཞི་བར་འདོད་པས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་ནི་དངོས་སུ་བྱ་བའོ། །དེ་སྐད་དུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལས། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་བྲལ་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ། །རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མིང་མི་འཐོབ་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "ཤེས་རབ་ཀྱི་ལེའུ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཚམས་སྦྱར་ཏེ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་གདམས་པ་དང་། དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་བར་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་པར་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། ཡིད་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དོན་འདི་ཉིད་བསླབ་བཏུས་ལས་ཀྱང་། མཉམ་བཞག་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་དུ། །ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། ། དེའི་ཕྱིར་ན་རང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་ལ། དེ་དག་ཀྱང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་སྟེ། རིག་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ན་ནི། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་མི་བཟད་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་ནས། །ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་པ་ལས་ཡང་དག་འདའ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན། སེམས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་བྱས་ན། །བློ་ནི་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བར། །འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་དཀའ་བ་མེད། །ཅེས་འབྱུང་བས། གཞན་ལ་ཡང་སྟོང་ཉིད་བསྟན་ནས་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་དག་ (whoever, those who)\nབདེ་བས་ (by happiness, through joy)\nཐུབ་རྣམས་ (the Sages, the Buddhas)\nདགྱེས་འགྱུར་ (become pleased, are delighted)\n\nGrammatical structure:\n- གང་དག་ introduces a relative clause\n- བདེ་བས་ is an instrumental case, indicating the means\n- ཞིང་ at the end is a clause connector, often translated as \"and\" or left untranslated\n\nThose by whose happiness the Sages become pleased, and\n\nNote: ཐུབ་རྣམས་ (thub rnams) is a common epithet for the Buddhas, literally meaning \"the Able Ones\" or \"the Capable Ones,\" often translated as \"the Sages.\"", - "translation": "Those by whose happiness the Sages become pleased, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། །\n", + "output": "Key terms:\nཡན་ལག་ (branches/limbs), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), ཤེས་རབ་ (wisdom), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཞི་བ་ (pacify/calm)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ་ indicates purpose\n- དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་ means \"therefore\"\n- འདོད་པས་ is a causal construction \"because of wanting\"\n\n\nAll these branches\nThe Sage taught for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish\nTo pacify sufferings should cultivate wisdom.\n\n\nNote: \"branches\" here likely refers to the preceding teachings or practices mentioned in the text.", + "translation": "All these branches\nThe Sage taught for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish\nTo pacify sufferings should cultivate wisdom." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThose who are happy bring joy to the sages.", - "translation": "Those who are happy bring joy to the sages." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll these branches [of practice]\nThe Sage taught for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish to pacify\nSufferings should cultivate wisdom.\n", + "translation": "All these branches [of practice]\nThe Sage taught for the sake of wisdom.\nTherefore, those who wish to pacify\nSufferings should cultivate wisdom." } } }, "650": { - "source": "གང་ལ་གནོད་ན་མི་དགྱེས་འབྱུང་འགྱུར་བ།།", - "target_gt": "They sorrow, they lament when beings suffer.", + "source": "ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །", + "target_gt": "The relative and ultimate are stated to be the two truths. The ultimate is not mind's sphere; it's said that mind is relative.", + "commentary_1": "ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཀུན་རྫོབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྫོབ་པར་བྱེད་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས་ཀུན་རྫོབ་པོ། །དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །གལ་ཏེ་བདེན་པ་གཉིས་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ལྟ་ན། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེ་ན། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་། ལམ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འདུས་ལ་འགོག་པ་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་སྙམ་ལ། དོན་དམ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བློ་ནུབ་པར་གྱུར་པས་ན། བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོན་དམ་པའོ། །ཅི་སྟེ་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་བློ་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་པ་དང་དོན་དམ་པའི་དབྱེ་བས་བདེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱས་ནས།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེ་ཡུལ་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པ་དང་། སྤང་བྱ་དངོས་འཛིན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་བདེན་གཉིས་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདེན་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོ་དང་། དེ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་བློའི་ཁྱད་པར་རོ། ། དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་བློ་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཡིན་ལ་དེའི་ངོར་གྲུབ་པས་དེའི་བདེན་པ་སྟེ། འཇུག་པ་ལས། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་བ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་ཐུབ་པ་དེས་གསུངས་ཏེ། །བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་དེ་དང་། དོན་དམ་པ་ནི་འཕགས་པའི་སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ་དེའི་རྟོགས་བྱའི་དོན་ཡིན་པས་ན་དོན་དམ་སྟེ། དབུས་མཐའ་ལས། འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཕྱིར་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། འདི་གཉིས་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད་དོ། ། གཉིས་པ་ནི། དོན་དམ་པ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་བདེན་པ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་ན་དོན་དམ་པའི་གྲངས་སུ་མི་འགྲོའོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་ཀྱང་འདས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འདིའོ་ཞེས་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པ་མིན་ཏེ། བློ་ནི་དོན་དམ་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་འདོད་ཅེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་དང་རྣམ་སྣང་ནི་བློ་རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཞིང་དེ་མ་རིག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཡུལ་མིན་པར་འཆད་ལ། འདིར་བློ་ནི་དབུས་མཐའ་ལས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་མིན་པ་དང་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟོགས་བྱ་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཞིང་། མདོ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ཡང་མིན་པར་གསུངས་པ་ནི་དེ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ལ་དགོངས་ཤིང་། དེར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་གང་དུ་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ། སྣང་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཅིར་ཡང་མི་འཛིན་པས་དེ་རྟོགས་པར་འཇོགས་སྟེ། མ་སྐྱེས་དགྲའི་འགྱོད་པ་བསལ་བ་ལས། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པའི་མཐོང་བ་ནི་མཐོང་བ་མེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མི་འགལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་ལ་ (to whom/which), གནོད་ (harm), མི་དགྱེས་ (displeased), འབྱུང་འགྱུར་ (will arise)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with གང་ལ་...ན་ (if/when...)\n- Future tense marker འགྱུར་\n\nIf harm is done to whom, [they] will become displeased,\n\nNote: The subject of \"becoming displeased\" is implied, likely referring to the buddhas, bodhisattvas, or other holy beings mentioned in surrounding context.", - "translation": "If harm is done to whom, [they] will become displeased," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n", + "output": "Key terms:\nཀུན་རྫོབ་(conventional), དོན་དམ་(ultimate), བདེན་པ་(truth), བློ་(mind/intellect), སྤྱོད་ཡུལ་(sphere of activity)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize topics\n- གཉིས་སུ་འདོད་ indicates \"accepted as two\"\n- ཡིན་པར་བརྗོད་ \"is said to be\"\n\n\nThe conventional and the ultimate,\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not the sphere of activity of the intellect.\nThe intellect is said to be conventional.\n\nTechnical note: This verse outlines the fundamental Buddhist philosophical concept of the two truths (བདེན་པ་གཉིས་).", + "translation": "The conventional and the ultimate,\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not the sphere of activity of the intellect.\nThe intellect is said to be conventional." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhoever harms others will experience displeasure.", - "translation": "Whoever harms others will experience displeasure." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nConventional truth and ultimate truth,\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not an object of the intellect.\nThe intellect is said to be conventional.\n", + "translation": "Conventional truth and ultimate truth,\nThese are accepted as the two truths.\nThe ultimate is not an object of the intellect.\nThe intellect is said to be conventional." } } }, "651": { - "source": "དེ་དག་དགའ་བས་ཐུབ་པ་ཀུན་དགྱེས་ཤིང་།།", - "target_gt": "By bringing joy to beings, then, I please the Buddhas also;", + "source": "དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །", + "target_gt": "With those, two types of people are seen, The yogic and the ordinary. Of these two, ordinary people Are confuted by the yogic.", + "commentary_1": "དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཇིག་པར་བྱེད་ཉམས་པར་བྱེད་པས་ན་འཇིག་རྟེན་ནོ། །རྣམ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་དབང་དུ་བྱས་པའི། འཇིག་རྟེན་ཡང་གཉིས་སོ། །མཐོང་བ་ནི་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་སྟེ་ལུང་དང་རིགས་པས་སོ། །ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དེ་གང་ལ་ཡོད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་ལྟ་བའོ། །ཕལ་པ་ནི་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་རིག་པ་སྟེ་ཕལ་པར་སྐྱེས་པའོ། །ཕལ་པ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་གཉིས་གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་ཟག་གི་དབྱེ་བ་དང་། གནོད་པའི་རིམ་པ་དང་། གནོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟེ་གང་ཟག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མཐོང་སྟེ། ཞི་ལྷག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཕལ་པར་འགྲེལ་པ་དག་ལས་འཆད་ཀྱང་།བདག་མེད་ཀྱི་དོན་ལ་ཤེས་རབ་གསུམ་ཅི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པར་བྱེད་པ་རིགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་རྣམས་ནི་ལུས་གཅིག་པུ་དང་སེམས་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལུས་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་དུ་མ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་། སེམས་མི་རྟག་སྟེ། གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་ཅིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་དག་(those), དགའ་བ་(joy), ཐུབ་པ་(sage/buddha), ཀུན་(all), དགྱེས་(pleased)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (བས་) indicating cause\n- ཤིང་ conjunction linking to next line\n\nBy the joy of those [practitioners], all the sages are pleased, and\n\nNote: ཐུབ་པ་ (thub pa) is a common epithet for buddhas, often translated as \"Sage\" or \"Able One.\"", - "translation": "By the joy of those [practitioners], all the sages are pleased, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། །\n", + "output": "I understand. I'll provide a literal English translation of the Tibetan text you've given, following the guidelines you've outlined. Here's the breakdown and translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world/worldly), རྣམ་གཉིས་ (two types), རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogi), ཕལ་པ་ (ordinary/common), གནོད་ (harm/invalidate)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལ་ (Regarding that) introduces the topic\n- རྣམ་གཉིས་ (two types) modifies འཇིག་རྟེན་ (world/worldly)\n- དང་ (and) connects the two types\n- གྱིས་ indicates the instrumental case, showing the agent of གནོད་ (harm/invalidate)\n\n\nRegarding that, two types of worlds are seen:\nThat of the yogis and that of ordinary beings.\nIn this context, the ordinary world\nIs invalidated by the yogic world.\n\n\nTechnical note: The term འཇིག་རྟེན་ (world) here likely refers to worldviews or ways of perceiving reality, rather than physical worlds.", + "translation": "Regarding that, two types of worlds are seen:\nThat of the yogis and that of ordinary beings.\nIn this context, the ordinary world\nIs invalidated by the yogic world." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThose who are joyful delight all the Buddhas.", - "translation": "Those who are joyful delight all the Buddhas." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི། །རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn this, two worlds are seen:\nThat of the yogis and that of ordinary people.\nIn this, the world of ordinary people\nIs harmed by the world of the yogis.\n", + "translation": "In this, two worlds are seen:\nThat of the yogis and that of ordinary people.\nIn this, the world of ordinary people\nIs harmed by the world of the yogis." } } }, "652": { - "source": "དེ་ལ་གནོད་བྱས་ཐུབ་ལ་གནོད་པ་བྱས།།", - "target_gt": "By wounding them, I wound the Buddhas too.", + "source": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།", + "target_gt": "Due to distinctions of intellect, higher yogis confute the lower. By analogies that both accept, left unexamined for the result.", + "commentary_1": "ཅི་སྟེ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཁོ་ན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་དམ་འོན་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡང་གནོད་སྙམ་པ་ལ། གོང་མ་གོང་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་དག་གི་བློའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཉི་ག་འདོད་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉི་ག་དངོས་པོ་མེད་པར་གྲུབ་པའི་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུའི་དཔེས་སོ། །ཀྱང་ཞེས་པ་ནི་ཚུལ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པར་སྨྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་པ་གཞན་དག་གི་སུན་འབྱིན་ན་འདིར་ཐ་མལ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ལྟ་ན་ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དགོས་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགོས་པ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཉེ་བར་བླང་བའི་འབྲས་བུའོ། །དོན་དུ་སྟེ་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དུའོ། །མི་དཔྱད་ཅེས་པ་ནི་དཔྱད་པར་མི་བྱ་བ་སྟེ། མ་དཔྱད་པ་དེའི་རྒྱུ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་དུ་ཟད་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དོན་དམ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ལས་འགལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཐ་སྙད་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ཐབས་ལས་བྱུང་བར་གྱུར་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་པས་ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཅི་སྟེ་རྩོད་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྨྲ་བ་དང་། སེམས་ཙམ་པ་དང་། དབུ་མ་པ་གསུམ་པོ་ཡང་བློ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་མི་མཐུན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འོག་མ་འོག་མ་རྣམས་ལ་གནོད་དེ། འདི་ལྟར་དོན་སྨྲ་སྡེ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཟུང་བ་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་དང་། འཛིན་པ་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་རིགས་པ། དྲུག་གིས་ཅིག་ཅར་སྦྱར་བ་ན། །ཕྲ་བར་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ནི་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་དེ། གསག་བྱ་རྡུལ་ཕྲན་མ་གྲུབ་པས་དེ་བསགས་པའི་རགས་པ་མི་འགྲུབ་ལ། དེ་མ་གྲུབ་ན་དེ་གཉིས་བདེན་པ་མི་འགྲུབ་པས་སོ། །སེམས་ཙམ་པས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་རང་རིག་རང་གསལ་དོན་དམ་དུ་བལྟ་སྟེ། དེ་ལ་དབུ་མ་པའི་འདིར་འཆད་པའི་རང་རིག་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་ལྷ་ནི་གཉིས་ཀ་འདོད་ཅིང་ཀུན་ལ་གྲགས་པའི་དཔེས་བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་དཔྱད་མི་དགོས་ཞེས་འཆད་ལ། འདིར་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ངོ་ན་དེ་ལྟར་སྣང་བས་ཡུལ་དེ་དག་མི་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་དེའི་བློ་འཁྲུལ་པ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། ཕལ་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ཀ་མི་བདེན་པར་འདོད་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་རྣལ་འབྱོར་པ་དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོ་ན་སྣང་བ་ཡང་བདེན་པ་ཁེགས་པས་དེ་དག་གི་བློ་འཁྲུལ་པར་གྲུབ་ན་ཕལ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་བཤད་ནས་འབྲས་བུ་ཞེས་སོགས་རྩོད་སྤོང་བྱེད་པ་རྣམ་སྣང་གི་ལུགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལ་(to that/them), གནོད་བྱས་(harm done), ཐུབ་(the Sage/Buddha), གནོད་པ་བྱས་(harm done)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel structure with གནོད་བྱས་ and གནོད་པ་བྱས་\n- ལ་ particle indicating indirect object\n\nHarming them is harming the Sage [Buddha].\n\nNote: ཐུབ་ (thub) is a common epithet for the Buddha, often translated as \"the Sage\" or \"the Able One.\"", - "translation": "Harming them is harming the Sage [Buddha]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྣལ་འབྱོར་པ་ (yogin), བློ་ (intellect/mind), ཁྱད་ (difference/distinction), གོང་མ་ (superior/higher), གནོད་ (harm/refute), འདོད་པ་ (desire), དཔེ་ (example), འབྲས་བུ་ (result/fruit), དཔྱད་ (analyze/examine)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ indicates instrumental case\n- རྣམས་ཀྱིས་ shows plural and instrumental\n- གཉི་ག་ means \"both\"\n- དོན་དུ་ indicates purpose\n- མ་...ཕྱིར་ is a negative purpose construction\n\n\nEven among yogins, due to differences in intellect,\nThe superior ones refute those below them.\nSince both, like the example of desire,\nHave not examined for the sake of the result.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the hierarchical nature of understanding among practitioners, using desire as an analogy for how even advanced yogins may not fully examine the ultimate purpose or result of their practice.", + "translation": "Even among yogins, due to differences in intellect,\nThe superior ones refute those below them.\nSince both, like the example of desire,\nHave not examined for the sake of the result." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTo that one who can be harmed, harm was done.", - "translation": "To that one who can be harmed, harm was done." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས། །གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven for yogis, those of higher realization\nRefute those of lower realization.\nBoth are like examples of desire,\nFor they have not examined the ultimate fruit.\n", + "translation": "Even for yogis, those of higher realization\nRefute those of lower realization.\nBoth are like examples of desire,\nFor they have not examined the ultimate fruit." } } }, "653": { - "source": "ཇི་ལྟར་ལུས་ལ་ཀུན་ནས་མེ་འབར་བ།། འདོད་པ་ཀུན་གྱིས་ཡིད་བདེར་མི་འགྱུར་བ།། དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གནོད་པ་བྱས་ན་ཡང་།། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་དགྱེས་པའི་ཐབས་མེད་དོ།།", - "target_gt": "Just as there’s no sensual delight To please the mind of one whose body burns in fire, There is no way to please the great compassionate ones While we ourselves are causes of another’s pain.", + "source": "འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །", + "target_gt": "As worldly people think that things are real just as they are perceived and not illusory, the yogis dispute the worldly over this.", + "commentary_1": "འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བོ་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མེད་པ་ཉིད་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བས་དངོས་པོར་མཐོང་ལ་ཡང་དག་ཉིད་དུ་འང་སྟེ་བདེན་པའི་རང་བཞིན་དུ་འཛིན་གྱི། ཇི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒྱུ་མ་ལྟར་མཐོང་བ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པས་མ་ཡིན་པས་ན་འདིར་རྣམ་པར་རྩོད་པར་བྱེད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ངོ་། །དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལམ་ལ་མི་འཇུག་པ་དང་། ཡུལ་ལ་མི་རྩོད་པ་དང་། ཚད་མས་བསལ་བ་དང་། ལུང་དང་འགལ་བ་དང་། ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སྦྱིན་སོགས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་མེད་པས་དེའི་དོན་དུ་དེ་སྤྱོད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དོན་དམ་པར་དེ་མེད་ཀྱང་མ་དཔྱད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་སོགས་ལ་འཇུག་པ་མི་འགལ་ལོ། ། གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པ་གཉིས་ཀ་ལ་སྣང་བས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་རྩོད་ཅེ་ན། སྣང་བར་འདྲ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཡིས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མཐོང་ཞིང་དེ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་མིན་ལ་རྣལ་འབྱོར་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་པས་ན་འདིར་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པ་རྩོད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- Line 1: ལུས་(body), མེ་འབར་(blazing fire)\n- Line 2: འདོད་པ་(desires), ཡིད་བདེ་(happiness)\n- Line 3: སེམས་ཅན་(sentient beings), གནོད་པ་(harm)\n- Line 4: ཐུགས་རྗེ་ཆེ་(great compassionate ones), དགྱེས་པ་(pleased)\n\nJust as [one whose] body is entirely engulfed in blazing fire\nCannot be made happy by any desires,\nLikewise, even if harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the great compassionate ones to be pleased.\n\nNote: The verse uses a simile to illustrate how the great compassionate ones (likely referring to bodhisattvas or buddhas) cannot be pleased when sentient beings are harmed, just as someone on fire cannot find happiness in desires.", - "translation": "Just as [one whose] body is entirely engulfed in blazing fire Cannot be made happy by any desires, Likewise, even if harm is done to sentient beings, There is no way for the great compassionate ones to be pleased." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་པ་ (worldly people), དངོས་ (real/actual), རྟོག་བྱེད་ (conceptualize), སྒྱུ་མ་ (illusion), རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogis), རྩོད་ (dispute)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ and ཀྱི་ are instrumental particles\n- ཞིང་ and པས་ are connective particles\n- འདིར་ means \"here\" or \"in this case\"\n\n\nWorldly people see things as real,\nAnd conceptualize them as truly existent.\nNot [seeing them] as illusion-like, here\nYogis and worldly people dispute.\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the worldly view of phenomena as inherently real with the yogic view of phenomena as illusion-like, highlighting the fundamental disagreement between these perspectives.", + "translation": "Worldly people see things as real,\nAnd conceptualize them as truly existent.\nNot [seeing them] as illusion-like, here\nYogis and worldly people dispute." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, when harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased.\n", - "translation": "Just as one whose body is entirely engulfed in flames\nCannot find pleasure in any desires,\nLikewise, when harm is done to sentient beings,\nThere is no way for the greatly compassionate ones to be pleased." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་། །ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་འདིར། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWorldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent.\nNot seeing them as illusion-like,\nHere they dispute with the yogis.\n", + "translation": "Worldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent.\nNot seeing them as illusion-like,\nHere they dispute with the yogis." } } }, "654": { - "source": "དེ་བས་བདག་གིས་འགྲོ་ལ་གནོད་བྱས་པས།། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཀུན་མི་དགྱེས་གྱུར་པ་གང་།།", - "target_gt": "The damage I have done to beings Saddens all the Buddhas in their great compassion.", + "source": "གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །", + "target_gt": "It is consensus, not valid knowledge, that there's perception of form and such. Like the consensus that the unclean is clean and so forth, it is false.", + "commentary_1": "གཟུགས་ལ་སོགས་པས་དོན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བསྙོན་གདབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། གཟུགས་སོགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པས་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཚད་མ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་ཚད་མས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཚད་མས་བཟུང་བ་ཡིན་པས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དབང་པོ་ལ་དམིགས་པ། །དེ་ཡི་གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཡིན། །དེ་ཉིད་བྱིས་པས་རིག་པས་ན། །དོན་དམ་ཤེས་པ་དེ་ཅི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཀྱང་བརྫུན་པའི་དཔེ་གང་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཞེན་པའི་དབང་གིས་གཙང་བའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་བརྫུན་པ་ཉིད་དེ། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་དུ་ཆུག །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པས་རྫུན་པར་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་འགལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་ཚད་མ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ནི་མིན་ཏེ། དེ་ནི་ལུས་མི་གཙང་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་རྫུན་པས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་གསུང་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བས་ (therefore), འགྲོ་ (beings), གནོད་བྱས་ (harm done), ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ (great compassionate ones), མི་དགྱེས་ (displeased)\n\nGrammar:\n- པས་ at the end of first line indicates causal relationship\n- གང་ at the end serves as a relative pronoun\n\nTherefore, due to the harm I have done to beings,\nWhatever [actions] have displeased all the great compassionate ones,\n\nNote: ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ (great compassionate ones) likely refers to buddhas and bodhisattvas.", - "translation": "Therefore, due to the harm I have done to beings, Whatever [actions] have displeased all the great compassionate ones," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཟུགས་(Form), མངོན་སུམ་(Direct perception), གྲགས་པ་(Conventional/Common knowledge), ཚད་མ་(Valid cognition), མི་གཙང་(Impure), གཙང་(Pure)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (etc.) used twice to indicate broader categories\n- ཀྱང་ནི་ (even/also) emphasizing the point\n- གྱི་ (genitive particle) connecting phrases\n- ལ་ (locative particle) indicating \"with regard to\"\n\n\nEven the direct perception of form and so forth\nIs due to convention, not valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding the impure and so forth.\n\nTechnical note: This verse discusses the nature of perception and conventional reality in Buddhist epistemology, challenging the reliability of direct perception.", + "translation": "Even the direct perception of form and so forth\nIs due to convention, not valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding the impure and so forth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, by harming sentient beings,\nI have displeased those of great compassion.\n", - "translation": "Therefore, by harming sentient beings,\nI have displeased those of great compassion." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན། །དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ། །གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་བརྫུན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven the direct perception of form and so forth\nIs based on convention, not on valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding what is impure.\n", + "translation": "Even the direct perception of form and so forth\nIs based on convention, not on valid cognition.\nIt is false, just like the conventional notion\nOf purity and so on regarding what is impure." } } }, "655": { - "source": "སྡིག་དེ་དེ་རིང་སོ་སོར་བཤགས་བགྱི་ཡིས།། མི་དགྱེས་གང་ལགས་དེ་ཐུབ་བཟོད་པར་གསོལ།།", - "target_gt": "Therefore, all these evils I confess today And pray that they will bear with my offences.", + "source": "འཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །", + "target_gt": "In order to introduce the worldly, The Buddha taught that there are things. In fact, they are not momentary. \"That contradicts the relative.\"", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པར་མཛད་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཟུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བརྟན་པར་མཛད་པ་སྟེ། དང་པོ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་བརྗོད་ན་སྐྲག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །སྐད་ཅིག་མར་གསུངས་པས་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ད་ལྟར་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཞེས་སྨོས་སོ། །གཞན་གྱི་བརྗོད་པ་འགལ་བར་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པར་གྲགས་པས་ན་གྲགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དེ། གྲགས་པ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་དམ་པར་ནི་དེ་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་ན་ཐུབ་པས་དངོས་པོ་སྐད་ཅིག་གིས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་སྣང་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས། དགོས་པ་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་འཇིག་རྟེན་རིམ་གྱིས་གཞུག་པའི་དོན་དུ་མགོན་པོས་དངོས་པོ་མི་རྟག་པར་བསྟན་ཏེ། རྒྱལ་བས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །གསུངས་པ་དགོངས་པའི་དབང་གིས་ཏེ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་འགོག་པའི་རིགས་པས་གནོད་པས་སོ། །སྐད་ཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། ཕལ་པ་ལ་མི་སྣང་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པའི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་སྣང་བའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ་ཡིན་ནོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསྡིག་ (sin), སོ་སོར་ (individually), བཤགས་ (confess), བགྱི་ (do)\nNote: ཡིས་ is a case particle indicating instrumentality\n\nToday, I individually confess those sins.\n\nLine 2:\nམི་དགྱེས་ (displeased), གང་ལགས་ (whatever is), ཐུབ་ (able one/sage), བཟོད་པར་གསོལ་ (please be patient/forbear)\n\nWhatever [you] are displeased with, O Sage, I beseech [you] to forbear.\n\nKey points:\n- \"ཐུབ\" (Sage) likely refers to the Buddha\n- \"བཟོད་པར་གསོལ\" is a respectful request for forbearance or patience", - "translation": "Today, I individually confess those sins. Whatever [you] are displeased with, O Sage, I beseech [you] to forbear." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), གཞུག་པ་ (to lead/introduce), མགོན་པོ་ (protector/lord), དངོས་བསྟན་ (directly taught), དེ་ཉིད་ (suchness/ultimate reality), སྐད་ཅིག་མ་ (momentary), ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ་ (for the purpose of)\n- ཞེ་ན་ (if it is objected that)\n\n\nFor the purpose of leading the world,\nThe Protector directly taught that\nThose [phenomena] are not momentary.\nIf it is objected that this contradicts even conventional [truth],\n\n\nTechnical notes:\n- མགོན་པོ་ (Protector) likely refers to the Buddha\n- དེ་ཉིད་ (suchness) implies the ultimate nature of reality\n- The verse seems to be addressing a philosophical debate about the nature of momentariness (སྐད་ཅིག་མ་) in relation to conventional truth (ཀུན་རྫོབ་)", + "translation": "For the purpose of leading the world,\nThe Protector directly taught that\nThose [phenomena] are not momentary.\nIf it is objected that this contradicts even conventional [truth]," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI confess and repent my misdeeds today.\nWhatever displeases you, I ask for your forbearance, O Sage.\n", - "translation": "I confess and repent my misdeeds today.\nWhatever displeases you, I ask for your forbearance, O Sage." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི། །མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor the sake of guiding worldly beings,\nThe Protector taught things as if they were real.\nThose are not truly momentary,\nEven conventionally this would be contradictory.\n", + "translation": "For the sake of guiding worldly beings,\nThe Protector taught things as if they were real.\nThose are not truly momentary,\nEven conventionally this would be contradictory." } } }, "656": { - "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དགྱེས་པར་བགྱི་སླད་དུ།། དེང་ནས་ངེས་བཏུལ་འཇིག་རྟེན་བྲན་དུ་མཆི།།", - "target_gt": "That I might rejoice the Buddhas’ hearts, Henceforth I will be master of myself, the servant of the world.", + "source": "རྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་། །གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །", + "target_gt": "The yogic relative has no fault. Compared to worldly, it's seeing suchness. Otherwise, the worldly could refute their recognizing women as impure.", + "commentary_1": "རྣལ་འབྱོར་པ་ཁོ་ནས་མཐོང་བ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་ཕུང་མི་གཙང་བར་གསུངས་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་པས་གཙང་བ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རློམས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "འོ་ན་སྐད་ཅིག་མཐོང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་རྟག་སོགས་སུ་ལྟ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་རྣལ་འབྱོར་པས་སྐད་ཅིག་མ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་བཞག་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དོན་དམ་ཡིན་པས་སོ། །གཞན་དུ་ཐ་མལ་པ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དེ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིན་ན་རྣལ་འབྱོར་པས་བུད་མེད་མི་གཙང་བར་ངེས་པར་རྟོགས་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གཙང་བར་འཛིན་པས་གནོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་དགེ་ལྷ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- Line 1: དེ་བཞིན་གཤེགས་ (Tathāgatas), དགྱེས་པར་བགྱི་ (to please)\n- Line 2: ངེས་བཏུལ་ (firmly disciplined), འཇིག་རྟེན་ (world), བྲན་ (servant)\n\nGrammar:\n- སླད་དུ་ (in order to) connects the purpose to the action\n- དེང་ནས་ (from now on) indicates a starting point\n- མཆི་ (honorific form of \"to go\" or \"to become\")\n\nIn order to please the Tathāgatas,\nFrom now on, [I] will become a firmly disciplined servant of the world.\n\nNote: \"Tathāgata\" is kept as a Sanskrit term, being a specific epithet for buddhas. The translation maintains the honorific tone with \"མཆི་\" rendered as \"will become\" in this context.", - "translation": "In order to please the Tathāgatas, From now on, [I] will become a firmly disciplined servant of the world." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་། །གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྣལ་འབྱོར་(yoga), ཀུན་རྫོབ་(conventional truth), ཉེས་མེད་(faultless), འཇིག་རྟེན་(worldly), དེ་ཉིད་(suchness/reality), བུད་མེད་(woman), མི་གཙང་བ་(impure)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ལྟོས་ indicates \"in relation to\" or \"from the perspective of\"\n- གཞན་དུ་ means \"otherwise\" or \"in other cases\"\n- ངེས་རྟོག་ refers to \"definite conception\" or \"firm understanding\"\n- གྱིས་གནོད་འགྱུར་ indicates \"will be harmed by\" or \"will be contradicted by\"\n\n\nThe yoga of conventional truth is faultless;\nIn relation to the world, it sees reality.\nOtherwise, the definite conception of women as impure\nWill be contradicted by worldly [conventions].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between yogic practices, conventional truth, and ultimate reality, particularly in the context of tantric visualizations involving female figures.", + "translation": "The yoga of conventional truth is faultless;\nIn relation to the world, it sees reality.\nOtherwise, the definite conception of women as impure\nWill be contradicted by worldly [conventions]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn order to please the Tathagatas (Buddhas),\nFrom this day forward, I will certainly discipline myself and become a servant to the world.\n", - "translation": "In order to please the Tathagatas (Buddhas),\nFrom this day forward, I will certainly discipline myself and become a servant to the world." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ། །འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་། །གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe yoga of relative truth is faultless.\nIn relation to the world, one sees its true nature.\nOtherwise, viewing women as impure\nWill be refuted by worldly convention.\n", + "translation": "The yoga of relative truth is faultless.\nIn relation to the world, one sees its true nature.\nOtherwise, viewing women as impure\nWill be refuted by worldly convention." } } }, "657": { - "source": "འགྲོ་མང་རྡོག་པས་བདག་གི་སྤྱིར་འཚོག་གམ།།", - "target_gt": "I shall not seek revenge though crowds may trample on my head or kill me.", + "source": "སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། །", + "target_gt": "The merit from illusory victors is like that from existent ones. If beings are illusory, after they die, how are they born?", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་རྒྱལ་བ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་བསོད་ནམས་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བསོད་ནམས་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་། །ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ཕན་པ་དང་། གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་ཇི་ལྟར་སེམས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་བརྗོད་པ། བདེན་པ་ལས་འབྱུང་བཞིན་དུ་འབྱུང་། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་བདེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །བསོད་ནམས་ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་བ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་ལས་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བསོད་ནམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འུ་བུ་ཅག་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །རྐྱེན་འདི་དང་ཕྲད་པ་ལས་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉི་ག་ལ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོལ་བའོ། །ཅི་སྟེ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །ཤི་ནས་ཏེ་ཤི་བའི་རྗེས་ལའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་འབྱུང་བ་སྟེ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བས་ན་དོན་དམ་པར་ཡོད་པའོ་ཞེས་བསམ་པའོ། །", + "commentary_2": "ལྔ་པ་ལ་བཞི་སྟེ། བསོད་ནམས་མི་འཐོབ་པ་དང་། ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་དང་། དགེ་སྡིག་མེད་པ་དང་། སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་རྫུན་པས་དེ་མཆོད་པ་ལ་བསོད་ནམས་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རང་རྒྱལ་བ་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་དངོས་པོར་ཡོད་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་རྒྱལ་བ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་སྒྱུ་མ་འདྲ་བ་ཐོབ་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nའགྲོ་མང་ (many beings), རྡོག་པས་ (with a clod/lump), བདག་གི་ (my), སྤྱིར་ (generally/head), འཚོག་ (strike/hit)\n\nGrammatical structure:\n- འགྲོ་མང་ is the subject\n- རྡོག་པས་ is an instrumental case, indicating the means\n- བདག་གི་སྤྱིར་ is the object being struck\n- འཚོག་གམ་ is the verb with a question particle\n\nDo many beings strike my head with a clod [of earth]?\n\nNote: This line appears to be using a metaphorical expression to describe beings causing harm or trouble to the speaker. The use of རྡོག་པ (clod/lump) is likely idiomatic, representing a form of attack or aggression.", - "translation": "Do many beings strike my head with a clod [of earth]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་འདྲ་ (illusion-like), རྒྱལ་ (victory/conquer), བསོད་ནམས་ (merit), དངོས་ཡོད་ (truly existent), སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...ཇི་བཞིན། structure indicating comparison\n- གལ་ཏེ་...ན། conditional clause\n- ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། rhetorical question structure\n\n\nHow can merit from an illusion-like victory\nBe just like [merit] from something truly existent?\nIf sentient beings are illusion-like,\nHow then, after death, are they reborn?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing philosophical questions about the nature of reality, merit, and rebirth in the context of the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā).", + "translation": "How can merit from an illusion-like victory\nBe just like [merit] from something truly existent?\nIf sentient beings are illusion-like,\nHow then, after death, are they reborn?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nDo the many beings gather around me like a flock?", - "translation": "Do the many beings gather around me like a flock?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི། །ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFrom illusory actions, how can merit\nBe as real as actual deeds?\nIf sentient beings are like illusions,\nHow can they be reborn after death?\n", + "translation": "From illusory actions, how can merit\nBe as real as actual deeds?\nIf sentient beings are like illusions,\nHow can they be reborn after death?" } } }, "658": { - "source": "འགུམས་ཀྱང་མི་བསྡོ་འཇིག་རྟེན་མགོན་དགྱེས་མཛོད།།", - "target_gt": "Let the Guardians of the world rejoice!", + "source": "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །", + "target_gt": "Illusions will arise as long as the conditions are assembled. Does merely lasting a long time mean sentient beings truly exist?", + "commentary_1": "ལན་བརྗོད་པ་ཇི་སྲིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཇི་སྲིད་དུ་སྔགས་དང་སྨན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པའི་དུས་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་སེམས་ཅན་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཤི་བ་རྣམས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཡུན་རིང་བར་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུན་རིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིང་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དམ་པར་གཞན་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་ན་དེ་ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་མི་བདེན་ཡང་འབྱུང་བར་འདྲ་བས་རྒྱུན་རིང་བ་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན་སྒྱུ་མ་བས་སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྱུ་མ་རྒྱུན་རིང་ཐུང་ལའང་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nའགུམས་ (to die, be killed)\nམི་བསྡོ་ (not retreat, not turn back)\nའཇིག་རྟེན་མགོན་ (protector of the world, referring to Avalokiteshvara)\nདགྱེས་མཛོད་ (please be pleased, imperative form)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ is a concessive particle, meaning \"even though\"\n- མི་ is a negation particle\n\nEven though [I] may be killed, [I] will not retreat. Protector of the world, please be pleased!\n\nTechnical note: འཇིག་རྟེན་མགོན་ (Protector of the world) is an epithet often used for Avalokiteshvara, the bodhisattva of compassion.", - "translation": "Even though [I] may be killed, [I] will not retreat. Protector of the world, please be pleased!" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n", + "output": "Key terms:\nཇི་སྲིད་(As long as), རྐྱེན་(conditions), འཚོགས་(gather), སྒྱུ་མ་(illusion), རྒྱུན་རིང་(long duration), སེམས་ཅན་(sentient beings), བདེན་པ་(truly existent)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure with ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ (As long as...so long)\n- Rhetorical question structure in last two lines\n\n\nAs long as conditions gather,\nSo long will illusions arise.\nHow, merely by long duration,\nCould sentient beings truly exist?\n\n\nNote: This verse contrasts the conditioned, illusory nature of phenomena with the notion of inherent existence, using duration as a key point of examination.", + "translation": "As long as conditions gather,\nSo long will illusions arise.\nHow, merely by long duration,\nCould sentient beings truly exist?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nEven if destroyed, do not be discouraged. Delight the protector of the world.", - "translation": "Even if destroyed, do not be discouraged. Delight the protector of the world." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་འཚོགས་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAs long as the conditions are gathered,\nFor that long, illusions will arise.\nHow, merely by lasting a long time,\nCould sentient beings truly exist?\n", + "translation": "As long as the conditions are gathered,\nFor that long, illusions will arise.\nHow, merely by lasting a long time,\nCould sentient beings truly exist?" } } }, "659": { - "source": "འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅན་དེས།། བདག་ཏུ་མཛད་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད།།", - "target_gt": "The great compassionate lords consider as themselves All beings—there’s no doubt of this.", + "source": "སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །", + "target_gt": "Killing illusory beings and such are not misdeeds—they have no mind. But merit and misdeeds arise with those who have illusory minds.", + "commentary_1": "ཅི་སྟེ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་བསད་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དག་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་བསད་སེམས་ཀྱིས་སྦྱར་ན་ཉེས་པར་ནི་འགྱུར་ལ་སྲོག་གཅོད་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མའོ། །ལྡན་པ་ནི་དེ་དང་ལྡན་པའོ། །ཕན་པ་དང་གནོད་པ་སྲིད་པའི་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་དངོས་སུ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་བསད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ད་དུང་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ནུས་པ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་ཚིག་བཞིན་དུ་མོས་པ་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་སེམས་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་དང་། སྒྱུ་མས་སྒྱུ་མ་བསད་པ་དང་། མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དགེ་སྡིག་ཡོད་མེད་མཚུངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་སྒྱུ་མས་བསད་པ་དང་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེད་པ་པོ་ལ་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དགེ་སྡིག་མེད་དེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ན། བྱེད་པ་པོ་ལ་བྱམས་སྡང་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཡོད་པས་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པ་འབྱུང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ཐུགས་རྗེ་ (compassion), བདག་ཅན་ (possessor), ཐེ་ཚོམ་ (doubt)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཀུན་ (all these) modifies འགྲོ་བ་ (beings)\n- དེས་ (by that one) refers to the compassionate being\n- བདག་ཏུ་མཛད་པ་ (made [them] mine/took as one's own)\n\nAll these beings are [cared for by] that possessor of compassion;\nThere is no doubt that he has made them his own.\n\nTechnical note: བདག་ཏུ་མཛད་པ་ implies taking responsibility for or caring for others as if they were oneself.", - "translation": "All these beings are [cared for by] that possessor of compassion; There is no doubt that he has made them his own." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion), སྐྱེས་བུ་ (person), བསད་ (kill), སྡིག་ (negative karma), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ལ་ to indicate object\n- ཕྱིར་ན་ indicating causation (\"because\")\n- དང་ལྡན་པ་ indicating possession\n\n\nKilling and so forth of an illusory person\nDoes not incur negative karma, as there is no mind.\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and negative karma arise.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of karma in relation to illusion (སྒྱུ་མ་), a concept often used in Buddhist philosophy to illustrate the emptiness or lack of inherent existence of phenomena.", + "translation": "Killing and so forth of an illusory person\nDoes not incur negative karma, as there is no mind.\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and negative karma arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll these beings are embraced by that compassionate one;\nThere is no doubt that he has made them his own.\n", - "translation": "All these beings are embraced by that compassionate one;\nThere is no doubt that he has made them his own." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nKilling an illusory person and so forth\nIs not a sin, as they have no mind.\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin can arise.\n", + "translation": "Killing an illusory person and so forth\nIs not a sin, as they have no mind.\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin can arise." } } }, "660": { - "source": "སེམས་ཅན་ངོ་བོར་མཐོང་བ་འདི་དག་ཉིད།། མགོན་དེ་བདག་ཉིད་ཅི་ཕྱིར་གུས་མི་བྱེད།། འདི་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཉེས་བྱེད་ཡིན།།", - "target_gt": "Those whom I perceive as beings are Buddhas in themselves; How can I not treat them with respect?This very thing is pleasing to the Buddhas’ hearts", + "source": "སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །", + "target_gt": "Since spells and such don't have that power, Illusory minds do not arise. Produced by various conditions, Illusions are various as well.", + "commentary_1": "སྔགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་མི་སྲིད་དོ། །ལན་བརྗོད་པ། སྣ་ཚོགས་ཞེས་བརྗོད་དེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་ཞེས་པ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་སྒྱུ་མའི་སྒྲ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རྒྱུ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་ལ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ནི་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "སེམས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་རྒྱུ་སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུ་ལ་ཡོད་པས་སོ། །རྫུན་ཡང་འབྲས་བུ་མི་འདྲ་བ་ནི་རྒྱུ་མི་འདྲ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ། འདི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཤིང་མི་འདྲ་བ་ཉིད་འབྱུང་གི", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), ངོ་བོར་(as essence/nature), མཐོང་བ་(seeing)\nThese very [beings] who are seen as the essence of sentient beings,\n\nLine 2:\nམགོན་(protector), བདག་ཉིད་(oneself), གུས་(respect), མི་བྱེད་(not do)\nWhy does one not show respect to that protector oneself?\n\nLine 3:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(Tathāgata), མཉེས་བྱེད་(pleasing)\nThis itself is what pleases the Tathāgatas.\n\nNote: The term དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata) is a common epithet for the Buddha, often left untranslated or rendered as \"Thus-Gone One.\"", - "translation": "These very [beings] who are seen as the essence of sentient beings, Why does one not show respect to that protector oneself? This itself is what pleases the Tathāgatas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །\n", + "output": "Key terms:\nསྔགས་ (mantras), ནུས་མེད་ (powerless), སྒྱུ་མ་ (illusion), རྐྱེན་ (conditions)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n- ནི་ is a topic marker\n- ལས་ indicates \"from\" or \"due to\"\n- ཡི་ is a genitive particle\n\n\nSince mantras and such are powerless,\nAn illusory mind does not arise.\nThe illusion that arises\nFrom various conditions is itself diverse.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of illusion (སྒྱུ་མ་) in relation to mantras and mental phenomena, emphasizing their lack of inherent power or existence.", + "translation": "Since mantras and such are powerless,\nAn illusory mind does not arise.\nThe illusion that arises\nFrom various conditions is itself diverse." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThese very beings who are seen as sentient beings,\nWhy do I not revere them as the Protector himself?\nThis itself is what pleases the Tathagatas.\n", - "translation": "These very beings who are seen as sentient beings,\nWhy do I not revere them as the Protector himself?\nThis itself is what pleases the Tathagatas." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར། །སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince mantras and such have no power,\nThe illusory mind does not arise.\nThat which arises from various conditions,\nThat illusion too is itself diverse.\n", + "translation": "Since mantras and such have no power,\nThe illusory mind does not arise.\nThat which arises from various conditions,\nThat illusion too is itself diverse." } } }, "661": { - "source": "རང་དོན་ཡང་དག་སྒྲུབ་པའང་འདི་ཉིད་དོ།།", - "target_gt": "And perfectly secures the welfare of myself.", + "source": "རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །", + "target_gt": "Nowhere is there a single condition that's capable of everything. If ultimately there is nirvana, and samsara is conventional, then...", + "commentary_1": "རྐྱེན་གཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཁ་ཅིག་ཏུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་ནུས་པའི་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་དུ་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་སྔགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། སྒྱུ་མ་ཁ་ཅིག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་མ་རིག་པས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་ཡང་སྐྱོན་གཞན་བརྗོད་པར་འདོད་ནས། གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །གདོད་མ་ནས་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པས་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པར་ཟད་དོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལྟ་ན།", + "commentary_2": "རྐྱེན་གཅིག་གིས་འབྲས་བུ་ཀུན་བསྐྱེད་ནུས་པ་ནི་གང་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་རིགས་པ་མཚུངས་པས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརང་དོན་ (one's own purpose/benefit), ཡང་དག་ (authentic/genuine), སྒྲུབ་པ་ (accomplish/achieve)\n\nGrammatical notes:\n- འང་ particle indicates \"also/even\"\n- འདི་ཉིད་ (this very/precisely this) for emphasis\n- དོ་ is a final particle indicating a statement\n\nThis very [practice] is also the authentic accomplishment of one's own purpose.\n\nNote: The term སྒྲུབ་པ་ (accomplishment/achievement) often has connotations of spiritual practice or realization in Buddhist contexts.", - "translation": "This very [practice] is also the authentic accomplishment of one's own purpose." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (condition/cause), ཀུན་ནུས་པ་ (all-powerful/omnipotent), དོན་དམ་ (ultimate truth), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana), འཁོར་བ་ (samsara), ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་གིས་ནི་ (by a single...)\n- གང་ན་ཡང་ནི་ (anywhere/in any case)\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then construction)\n\n\nThere is nowhere a single cause\nThat is capable of producing everything.\nIf nirvana is ultimate truth,\nThen samsara is conventional truth.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse discusses the nature of causality and the relationship between ultimate and conventional truths in Buddhist philosophy.\n- The contrast between nirvana (མྱ་ངན་འདས་) and samsara (འཁོར་བ་) is central to understanding the two truths doctrine in Madhyamaka philosophy.", + "translation": "There is nowhere a single cause\nThat is capable of producing everything.\nIf nirvana is ultimate truth,\nThen samsara is conventional truth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThis very [practice/path] accomplishes one's own true purpose as well.", - "translation": "This very [practice/path] accomplishes one's own true purpose as well." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ། །གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟ་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere is nowhere that a single cause\nCan produce all effects.\nIf ultimate truth is nirvana,\nThen samsara is conventional truth.\n", + "translation": "There is nowhere that a single cause\nCan produce all effects.\nIf ultimate truth is nirvana,\nThen samsara is conventional truth." } } }, "662": { - "source": "འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའང་འདི་ཉིད་དེ།། དེ་ལྟས་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་ཉིད་བྱ།།", - "target_gt": "This will drive away the sorrows of the world, And therefore it will be my constant work.", + "source": "སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །", + "target_gt": "Then even buddhas would transmigrate— Why bother with the way of bodhi? Unless the continuum of conditions Is severed, illusions will not cease.", + "commentary_1": "དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངའ་བར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་ནས་ཀྱང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟར་ན་མགོ་བྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལན་བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "སྣང་བའི་ཆ་ནས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་པས་འཁོར་བ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཇིག་རྟེན་ (world)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- སེལ་བ་ (to remove/dispel)\n- རྟག་ཏུ་ (always)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཉིད་ (this very [thing]) - emphatic demonstrative\n- དེ་ལྟས་ (therefore) - connective\n- བདག་གིས་ (by me) - agentive case\n\nThis very [practice] is what dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always engage in this very [practice].\n\nTechnical note: The term འདི་ཉིད་ (this very [thing]) likely refers to a specific practice or teaching mentioned in the preceding context, which is presented as the means to remove worldly suffering.", - "translation": "This very [practice] is what dispels the suffering of the world. Therefore, I shall always engage in this very [practice]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), འཁོར་ (cycle/samsara), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), སྤྱོད་པ་ (conduct/practice), རྐྱེན་ (conditions), རྒྱུན་ (continuum), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ནི་...བས་: even...because\n- ཅི་ཞིག་བྱ་: what's the use of...?\n- མ་ཆད་ན་: if not cut off\n- མི་འགྱུར་གྱི་: will not become\n\n\nEven a Buddha becomes subject to cyclic existence,\nSo what's the use of enlightened conduct?\nIf the continuum of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of cyclic existence (samsara) and the importance of cutting off its root causes, even for those who have attained enlightenment.", + "translation": "Even a Buddha becomes subject to cyclic existence,\nSo what's the use of enlightened conduct?\nIf the continuum of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis alone dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always practice this.\n", - "translation": "This alone dispels the suffering of the world.\nTherefore, I shall always practice this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན། །སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven Buddhas are subject to change,\nSo what use is there in pursuing enlightened conduct?\nIf the stream of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease to appear.\n", + "translation": "Even Buddhas are subject to change,\nSo what use is there in pursuing enlightened conduct?\nIf the stream of conditions is not cut off,\nEven illusions will not cease to appear." } } }, "663": { - "source": "དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མི་འགའ་ཞིག། སྐྱེ་བོ་མང་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་།།", - "target_gt": "Imagine that the steward of a king Does injury to multitudes of people.", + "source": "རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Unless the continuum of conditions is severed, illusions will not cease. They won't arise, even relatively, when the conditions have been severed. If confused mind does not exist, what is it that observes illusions?", + "commentary_1": "རྐྱེན་རྣམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ཡང་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་ཡང་ངོ་། །རྐྱེན་རྣམས་མེད་ན་ནི་སྒྱུ་མ་ཡང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་མི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱལ་བར་སྣང་བར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་མེད་ན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས། ད་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པའི་རྩོད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། དེའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བཞེད་ནས། གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློ་ལ་སྣང་བའོ། །གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བློ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་བྱེད། དེས་ན་རང་གི་སེམས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་བ་སྟེ།", + "commentary_2": "སངས་རྒྱས་ལ་ནི་འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ཆད་པས་ན་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཡང་ཞེས་པས་དོན་དམ་དུ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས་ཞེས་པའམ། ཡང་ན་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་སྟོན་པ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་མ་སྤངས་པས་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་པ་ལྟར་དགེ་ལྷ་འཆད་ལ། ཤེར་འབྱུང་ནི། རྐྱེན་རྒྱུན་མ་ཆད་ན་འཁོར་བར་མ་ཟད་ཀྱི་སྒྱུ་མ་ཡང་མི་ལྡོག་ལ། འཁོར་བར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་རྒྱུན་ཆད་པ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འཁོར་བ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གོམས་པར་བྱས་པས་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་རིམ་གྱིས་འགགས་པས་སངས་རྒྱས་འཁོར་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། རྣམ་སྣང་ནི། སངས་རྒྱས་སྒྱུ་མ་ཡང་རྐྱེན་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཡོད་ན་འབྱུང་ལ་མེད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་དོན་དམ་ལ་བརྟེན་པའི་རྩོད་སྤོང་ལ་གཉིས་ཏེ། འཁྲུལ་ཤེས་མེད་ན་འཛིན་པ་མེད་པར་དང་། འཁྲུལ་གཞི་མ་གྲུབ་ན་འཁོར་བ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཔེར་ན (for example), རྒྱལ་པོའི་མི (king's men/officials), སྐྱེ་བོ་མང (many people), གནོད་བྱེད (harm/cause harm)\n\nGrammatical notes:\n- འགའ་ཞིག (some, a few) modifies རྒྱལ་པོའི་མི\n- ཀྱང (although, even though) at the end indicates a concessive clause\n\nFor example, although some of the king's men cause harm to many people,\n\nNote: This line appears to be the beginning of a comparison or analogy, likely to be completed in the following line(s).", - "translation": "For example, although some of the king's men cause harm to many people," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (conditions), རྒྱུན་ (continuum), ཀུན་རྫོབ་ (conventional), འཁྲུལ་པ་ (delusion), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical notes:\n- ཆད་པས་ན། indicates a causal relationship\n- ཏུ་ཡང་ emphasizes \"even in\"\n- གང་ཚེ་...ན། sets up a conditional clause\n- གང་གིས་ is an interrogative instrumental particle\n\n\nSince the continuum of conditions is severed,\nThey do not arise even conventionally.\nWhen there is not even delusion,\nBy what could illusion be apprehended?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of conventional reality and illusion from a Madhyamaka perspective, emphasizing the lack of inherent existence even at the conventional level.", + "translation": "Since the continuum of conditions is severed,\nThey do not arise even conventionally.\nWhen there is not even delusion,\nBy what could illusion be apprehended?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFor example, even though some of the king's men harm many people,", - "translation": "For example, even though some of the king's men harm many people," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པས་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །གང་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་ཡོད་མིན་ན། །སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSince the stream of conditions is cut off,\nEven conventionally, they do not arise.\nWhen delusion itself does not exist,\nBy what could illusion be perceived?\n", + "translation": "Since the stream of conditions is cut off,\nEven conventionally, they do not arise.\nWhen delusion itself does not exist,\nBy what could illusion be perceived?" } } }, "664": { - "source": "སྐྱེ་བོ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་དག། ནུས་ཀྱང་ཕྱིར་གནོད་མི་བྱེད་དེ།།", - "target_gt": "Those with clear, farseeing eyes Do not respond with violence even if they can.", + "source": "གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། །", + "target_gt": "But if for you, the illusion itself Does not exist, then what's observed? In suchness, there is something else; That image is the mind itself.", + "commentary_1": "དེ་ལྟ་ན་ཉེས་པ་མེད་དོ་སྙམ་པ་ལ་དེ་བསལ་བར་བཞེད་པ་ལན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའི་གཟུགས་ཀྱང་མེད་པའི་ལྟ་ན། སེམས་འབའ་ཞིག་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཏེ། འདིར་ཅི་ཞིག་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་བསམ་པའི་དགོས་པ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། དེ་ནི་སེམས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རང་གི་སེམས་ཉིད་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་འཁྲུལ་ནས་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ན་སེམས་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། འཛིན་པ་ལས་ཆད་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁས་མི་ལེན་ནའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་འཚམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་ན་རེ། གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེའི་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། རྩོད་པ་མཚུངས་པ་དང་། རྩོད་ལན་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་ལ་སྦྱར་བའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཚེ་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དེ་ཉིད་བདེན་པ་མེད་ན་དེའི་ཚེ་གཟུང་ཆ་ཅི་ཞིག་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་གཉིས་མཚུངས་སོ། ། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྣང་བ་སེམས་སུ་འདོད་པ་དང་། དོན་སེམས་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལུགས་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཟུང་ཆ་དེ་ཉིད་དུ་མི་བདེན་ཡང་གཞན་ཤེས་དངོས་སུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་སྣང་བའི་རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཡིན་པས་དམིགས་སུ་རུང་ངོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྐྱེ་བོ་(person, individual), མིག་རྒྱང་(eyesight, vision), རིང་པོ་(long, far-reaching)\nནུས་(able, capable), ཕྱིར་(in return, back), གནོད་(harm)\n\nGrammatical notes:\n- དག is a plural marker\n- ཀྱང་ is a concessive particle (\"although\")\n- མི་ before བྱེད་ indicates negation\n\nFar-sighted individuals, although capable, do not inflict harm in return.\n\nNote: This verse appears to be describing wise or farsighted people who, despite having the ability to retaliate, choose not to cause harm in response to others.", - "translation": "Far-sighted individuals, although capable, do not inflict harm in return." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion/magical display), དམིགས་ (perceive/apprehend), གཞན་ (other/separate), རྣམ་པ་ (aspect/appearance), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure (if...then)\n\n\nWhen for you there is no illusion,\nThen what is there to apprehend?\nIf in reality there is something other,\nThat appearance is mind itself.\n\n\nTechnical notes:\n- སྒྱུ་མ་ (illusion) is a key concept in Madhyamaka philosophy, often used to describe the nature of phenomena.\n- The verse is discussing the relationship between appearance, reality, and mind, touching on core themes in Buddhist epistemology and ontology.", + "translation": "When for you there is no illusion,\nThen what is there to apprehend?\nIf in reality there is something other,\nThat appearance is mind itself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose with far-reaching vision,\nEven when able, do not harm others in return.\n", - "translation": "Those with far-reaching vision,\nEven when able, do not harm others in return." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད། །མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད། །རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen illusion itself does not exist for you,\nWhat then is there to be perceived?\nIf something else truly exists,\nThat appearance is mind itself.\n", + "translation": "When illusion itself does not exist for you,\nWhat then is there to be perceived?\nIf something else truly exists,\nThat appearance is mind itself." } } }, "665": { - "source": "འདི་ལྟར་དེ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི།།", - "target_gt": "For stewards, after all, are not alone.", + "source": "གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། །", + "target_gt": "If mind itself is illusory, At that time, what is seen by what? And the Protector of the World Has said, \"Mind is not seen by mind.\"", + "commentary_1": "ང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་ཁས་བླངས་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གང་གིས་འཛིན་པར་བྱེད། འདི་ལྟར་མཐོང་བའི་སྒྱུ་མ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ན། ལྟ་བར་བྱེད་པ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་ན་བལྟ་བར་བྱ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། བལྟ་བར་བྱ་བ་མེད་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེས་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལོང་བ་ཉིད་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདི་སྙམ་དུ་ཤེས་པའི་བདག་གི་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པ་ནི། རེ་ཞིག་ཉེས་པ་དེ་དག་མི་འོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱེད་པ་པོར་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ལས་སུ་བྱས་ནས་ལྟ་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་རང་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་སྐད་དུ་རིན་ཆེན་གཙུག་ཏོར་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་ལས། རང་གི་སེམས་ལ་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པ་བྱས་ན་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་། ཕྱི་རོལ་དུ་ཡང་མ་ཡིན། ཕུང་པོ་ལ་ཡང་མ་ཡིན།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རང་རིག་དོན་དམ་ལ་གནོད་པ་བརྗོད་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་དང་། བཀག་པ་ལ་གནོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། གང་སེམས་ཉིད་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་དང་རྫས་གཅིག་ན་དེ་ཚེ་མཐོང་བྱ་མཐོང་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཇི་ལྟར་རལ་གྲི་རང་སོ་དང་། །ཇི་ལྟར་སོར་མོ་རང་རྩེ་ལ། །མི་གཅོད་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། གཙུག་ན་རིན་པོ་ཆེའི་མདོ་ལས་ཀྱང་། རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་གཅོད་མི་ནུས་པ་དང་། སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ལ་རེག་པར་མི་ནུས་པ་བཞིན་དུ། སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་ལྟར་ (in this way), གཅིག་ (one/single), མ་ཡིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- གྱི at the end indicates this is part of a larger statement or reasoning\n\nIn this way, it is not a single [entity],\n\nNote: This line appears to be part of a logical argument or philosophical discussion, likely about the nature of reality or phenomena. The full context would be needed to determine the specific subject being discussed.", - "translation": "In this way, it is not a single [entity]," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ཉིད་ (mind itself), སྒྱུ་མ་ (illusion), མཐོང་ (see/perceive), འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་ (World Protector, referring to the Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ structure indicating \"when...then\"\n- གང་ཞིག་གང་གིས་ rhetorical question structure\n- ཀྱང་ emphasizing particle\n- ཞེས་གསུངས་ quotative construction\n\n\nWhen the mind itself is illusion,\nThen what could see what?\nEven the World Protector has said,\n\"Mind does not see mind.\"\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of mind and perception from a Madhyamaka perspective, emphasizing the illusory nature of phenomena and the impossibility of the mind directly perceiving itself.", + "translation": "When the mind itself is illusion,\nThen what could see what?\nEven the World Protector has said,\n\"Mind does not see mind.\"" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThus, this is not one.", - "translation": "Thus, this is not one." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen the mind itself is an illusion,\nWho is it that sees what?\nEven the Protector of the World has said,\n\"The mind cannot see the mind.\"\n", + "translation": "When the mind itself is an illusion,\nWho is it that sees what?\nEven the Protector of the World has said,\n\"The mind cannot see the mind.\"" } } }, "666": { - "source": "རྒྱལ་པོའི་མཐུ་སྟོབས་དེ་ཡི་དཔུང་།།", - "target_gt": "They are supported by the kingly power.", + "source": "རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། །", + "target_gt": "Just as a sword blade cannot cut itself, so too with the mind. Just as a lamp illuminates its own nature clearly,", + "commentary_1": "ཁམས་རྣམས་ལ་ཡང་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ་འདི་ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ་རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་ཡང་རང་ལ་རང་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གིས་རང་མི་རིག་སྟེ་ཆ་ཤས་མེད་པ་ལ་རང་བཞིན་གཞན་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མར་མེ་ཉིད་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་མར་མེ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་འགལ་བ་མེད་སྙམ་དུ་སེམས་ན།", + "commentary_2": "ཇི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་རང་ལ་རང་གིས་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱིས་ཡིད་མི་མཐོང་ངོ་། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཔེ་མ་གྲུབ་པ་དང་། དོན་མི་མཚུངས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མར་མེའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གིས་རང་གི་དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་རེག་གོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་པོ་ (king), མཐུ་སྟོབས་ (power, might), དཔུང་ (army, forces)\n\nGrammatical notes:\n- འི་ is the genitive particle connecting རྒྱལ་པོ་ to མཐུ་སྟོབས་\n- དེ་ཡི་ is a demonstrative + genitive, referring back to the king's power\n\nThe forces of that kingly might\n\nTechnical note: དཔུང་ can refer to both physical military forces and metaphorical strength or support.", - "translation": "The forces of that kingly might" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nརལ་གྲི་ (sword), སོ་ (blade/edge), ཡིད་ (mind), མར་མེ་ (butter lamp), གསལ་བར་བྱེད་ (illuminate)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure using ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ (just as...likewise)\n- བཞིན་ན་ at the end indicates a conditional or comparative clause\n\n\nJust as a sword's blade does not cut itself,\nLikewise, the mind [does not harm itself].\nJust as a butter lamp clearly illuminates\nIts own substance [without consuming itself].\n\nNote: This verse uses analogies to describe the nature of mind, suggesting its inherent clarity and non-self-harming quality.", + "translation": "Just as a sword's blade does not cut itself,\nLikewise, the mind [does not harm itself].\nJust as a butter lamp clearly illuminates\nIts own substance [without consuming itself]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThe king's power is his army.", - "translation": "The king's power is his army." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་། །ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས། །ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as a sword's edge does not cut itself,\nAnd just as a lamp illuminates its own form clearly,\nSo too the mind [does not perceive itself directly].\n", + "translation": "Just as a sword's edge does not cut itself,\nAnd just as a lamp illuminates its own form clearly,\nSo too the mind [does not perceive itself directly]." } } }, "667": { - "source": "དེ་བཞིན་གནོད་བྱེད་ཉམ་ཆུང་བ།། འགའ་ཡང་ཁྱད་དུ་བསད་མི་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore I will not despise The feeble beings tormenting me.", + "source": "མར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "A lamp is not illuminated, for it is not obscured by darkness. Unlike a crystal, blue does not depend on something else for blueness.", + "commentary_1": "གང་མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། མུན་པས་བསྒྲིབས་ནས་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བར་བྱས་པ་ནི་མེད་དོ། །ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བའི་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་ཤེལ་གྱི་རྡོ་བ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ནི་སྣམ་བུ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་མོད་ཀྱི། རང་བཞིན་གང་ཞིག་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་དེ་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་དོ། །", + "commentary_2": "མར་མེ་ནི་རང་གིས་གསལ་བར་བྱ་བ་མིན་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་ན་གསལ་བར་བྱ་བ་ལ་སྔར་ནི་མི་གསལ་བས་ཁྱབ་པ་ལ་དེ་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་མུན་གྱི་བསྒྲིབས་པ་སྟེ་མི་གསལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྩ་ཤེས་ལས། མར་མེ་དག་ནི་གང་དག་ན། །དེ་འདུག་པ་ན་མུན་པ་མེད། །མར་མེས་ཅི་ཞིག་སྣང་བར་བྱེད། །མུན་པ་སེལ་བ་སྣང་བྱེད་ཡིན། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་སྔོན་པོའི་དཔེ་དགག་པ་ནི། དཔེར་ན་སྔོན་པོ་ལ་ཡང་ཤེལ་བཞིན་དུ་སྔོན་པོ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། བཻ་ཌཱུརྻ་བཞིན་དུ་སྔོ་ཉིད་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་གཉིས་ཡོད་པས། ཤེལ་དཀར་པོ་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise, in the same way)\nགནོད་བྱེད (harmful beings, those who cause harm)\nཉམ་ཆུང་ (weak, feeble, insignificant)\nཁྱད་དུ་བསད (to disregard, to treat with contempt)\n\nGrammatical notes:\n- བ at the end of the first line is a nominalizer\n- མི་བྱ is a negative imperative construction\n\nLikewise, [even] weak harmful beings\nShould not be disregarded at all.\n\nTechnical note: This verse likely emphasizes the importance of not underestimating or dismissing even seemingly insignificant sources of harm or obstacles on the spiritual path.", - "translation": "Likewise, [even] weak harmful beings Should not be disregarded at all." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམར་མེ་(lamp), གསལ་བ་(clear/illuminate), མུན་(darkness), བསྒྲིབས་པ་(obscured), ཤེལ་(crystal), སྔོན་པོ་(blue), ལྟོས་པ་(depend)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མིན་ and མེད་ for negation\n- Comparative structure with བཞིན་\n- ལ་ particle indicating location/object\n\n\nThe lamp need not be made to shine,\nFor there is no obscuration by darkness.\nLike a crystal, blueness in blue itself\nDoes not depend on anything else.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of inherent qualities or self-illumination, possibly in the context of Buddha-nature or the nature of mind.\n- The lamp metaphor is often used in Buddhist texts to represent wisdom or awareness.\n- The crystal analogy is commonly employed to illustrate the innate purity or nature of mind.", + "translation": "The lamp need not be made to shine,\nFor there is no obscuration by darkness.\nLike a crystal, blueness in blue itself\nDoes not depend on anything else." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, do not disregard\nEven the weakest of enemies.\n", - "translation": "Likewise, do not disregard\nEven the weakest of enemies." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ། །གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད། །ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe lamp need not be made to shine brightly,\nFor there is no darkness obscuring it.\nLike crystal, blue in its very blueness,\nIt does not depend on anything else.\n", + "translation": "The lamp need not be made to shine brightly,\nFor there is no darkness obscuring it.\nLike crystal, blue in its very blueness,\nIt does not depend on anything else." } } }, "668": { - "source": "འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་།། ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་།།", - "target_gt": "Their allies are the guardians of hell And also the compassionate Buddhas.", + "source": "དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །", + "target_gt": "Likewise, it's seen some things depend on something else, and some do not. A thing that is not blue itself does not itself make itself blue.", + "commentary_1": "དེ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟོས་པར་མཐོང་ལ། ཅུང་ཟད་མར་མེ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་མེ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ནི་མ་མཐོང་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྔོ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དཔེ་འདི་ཡང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་རྒྱུ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ལྟོས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་རང་གི་རྒྱུད་ལས་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ལ། ཕྱིས་རྐྱེན་ལ་མི་ལྟོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ན་དེ་གང་གིས་ན་སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད། ཡང་ན་སྔོན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ནི་མར་མེ་གསལ་བྱེད་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ལྟོས་པ་མེད་པས་ཀྱང་བདག་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་མདོར་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "བཻ་ཌཱུརྻ་ལྟ་བུ་སྔོན་པོ་ཉིད་རྣམས་ནི་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་བུམ་སོགས་འགའ་ཞིག་གསལ་བྱེད་དང་རིག་བྱེད་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་དང་། མར་མེ་དང་བདེ་སྡུག་ལྟ་བུ་ལྟོས་པ་མེད་པའང་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བཻཌཱུརྻའི་སྔོན་པོ་ནི་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་ནས་སྔོན་པོར་གྲུབ་པས་སྔོ་ཉིད་མིན་པ་ལ་སྔོན་པོར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད་པས་རང་གིས་རང་གསལ་བ་དང་རིག་པའི་དཔེར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་འཆད་ཅིང་། ཤེར་འབྱུང་ནི། སྔོན་པོ་ཉིད་ཀྱང་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྔོན་པོ་མིན་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ན་དེ་སྔོན་པོར་འགྱུར་བ་རྐྱེན་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བདག་གིས་བདག་ཉིད་སྔོན་པོར་བྱེད་དགོས་ལ་དེ་ནི་མི་སྲིད་དེ། རང་གིས་རང་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འདི་ལྟར་དམྱལ་བའི་སྲུང་མ་དང་།།\nKey terms: འདི་ལྟར་ (thus, in this way), དམྱལ་བ་ (hell), སྲུང་མ་ (guardians)\nGrammar: Genitive particle འི་ connects དམྱལ་བ་ and སྲུང་མ་\n\nThus, the guardians of hell and\n\nLine 2: ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་དེ་ཡི་དཔུང་།།\nKey terms: ཐུགས་རྗེ་ (compassion), ལྡན་ (possessing), དཔུང་ (army, forces)\nGrammar: དེ་ཡི་ (its) refers back to the hell mentioned in the first line\n\nThe compassionate ones [are] its forces.\n\nNote: ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་ literally means \"those possessing compassion\" and is often used to refer to bodhisattvas or other enlightened beings.", - "translation": "Thus, the guardians of hell and The compassionate ones [are] its forces." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་ (likewise), ལྟོས་ (dependent), ལྟོས་མེད་ (independent), མཐོང་ (see/perceive), སྔོ་ཉིད་ (blueness), སྔོན་པོ་ (blue)\n\nGrammatical notes:\n- འགའ་ཞིག་ indicates \"some\" or \"certain\"\n- ལ་ནི་ is a topic marker\n- པ་ཡང་ indicates \"also\" or \"as well\"\n- མིན་ལ་ is a negation + connective\n- བདག་གིས་ is the agentive case of \"self\"\n- བྱས་པ་མེད་ is a negative perfect construction\n\n\nLikewise, some perceive certain things\nAs dependent and independent as well.\nThat which is not blueness itself, as blue,\nIs not made by the self into itself.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of perception and the relationship between inherent qualities (like \"blueness\") and perceived attributes (like \"blue\"). It touches on themes of dependent origination and the absence of inherent existence, which are important concepts in Buddhist philosophy.", + "translation": "Likewise, some perceive certain things\nAs dependent and independent as well.\nThat which is not blueness itself, as blue,\nIs not made by the self into itself." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, the guardians of hell\nAnd those endowed with compassion are its army.\n", - "translation": "Thus, the guardians of hell\nAnd those endowed with compassion are its army." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི། །ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་། །སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ། །བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, some see other things\nAs dependent and independent.\nBlue itself is not blue,\nIt does not make itself blue by itself.\n", + "translation": "Likewise, some see other things\nAs dependent and independent.\nBlue itself is not blue,\nIt does not make itself blue by itself." } } }, "669": { - "source": "དེ་ལྟས་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་གཏུམ་བཞིན།། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མགུ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore living beings I will gratify As subjects might placate a wrathful king.", + "source": "མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །", + "target_gt": "There is a consciousness that knows and says a lamp is luminous, but what is it that knows and says that mind is luminous itself?", + "commentary_1": "མར་མེ་རང་གིས་གསལ་བ་ཡིན་དུ་ཆུག་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བློ་ལ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མར་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་མར་མེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སོ། །བློ་ནི་སྟེ་ཤེས་པ་གཞན་གང་ཞིག་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་འདི་རང་གསལ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་རྗོད་པར་བྱེད་དེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཐ་སྙད་དུ་མར་མེ་རང་གིས་རང་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་པར་བྱེད་ན། དོན་དམ་པར་བློ་ནི་རང་ལ་རང་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད་དེ། དེས་ན་དཔེ་དོན་ཡང་མི་མཚུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟས་ (therefore), དམངས་ (subjects/common people), རྒྱལ་ (king), གཏུམ་ (fierce/wrathful), སེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་བར་བྱ་ (to please/satisfy)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ is used here as a postposition meaning \"like\" or \"as\"\n- རྣམས་ནི་ is a plural marker with emphasis\n\nTherefore, like subjects [pleasing] a fierce king, one should please sentient beings.\n\nTechnical note: This verse appears to be drawing an analogy between how subjects should please a wrathful king and how one should treat sentient beings, emphasizing the importance of satisfying or pleasing others in Buddhist practice.", - "translation": "Therefore, like subjects [pleasing] a fierce king, one should please sentient beings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམར་མེ་ (lamp), གསལ་བ་ (clear/illuminate), ཤེས་པ་ (consciousness/knowing), རྗོད་བྱེད་ (express/state), བློ་ (mind/intellect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཞེས to indicate quotation or reported speech\n- Conditional structure with ན (if/when)\n- Interrogative གང་གིས (by what/who) used rhetorically\n\n\nWhen consciousness knows and states,\n\"The lamp illuminates,\"\nWho knows and then declares,\n\"The mind itself is clear\"?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of consciousness and self-awareness, a common topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", + "translation": "When consciousness knows and states,\n\"The lamp illuminates,\"\nWho knows and then declares,\n\"The mind itself is clear\"?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, like a benevolent ruler,\nOne should please all sentient beings.\n", - "translation": "Therefore, like a benevolent ruler,\nOne should please all sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས། །ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན། །བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen one says \"The lamp illuminates,\"\nIt is known and expressed through awareness.\nBut who knows and declares\nThat awareness itself is luminous?\n", + "translation": "When one says \"The lamp illuminates,\"\nIt is known and expressed through awareness.\nBut who knows and declares\nThat awareness itself is luminous?" } } }, "670": { - "source": "རྒྱལ་པོ་ལྟ་ཞིག་ཁྲོས་ན་ཡང་།། སེམས་ཅན་མི་མགུ་བྱས་པ་ཡིས།། མྱོང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ།། དམྱལ་བའི་གནོད་པ་དེས་བྱེད་དམ།།", - "target_gt": "And yet, the pains of hell to be endured Through making living beings suffer— Could these ever be unleashed on me By all the ire of such a king?", + "source": "གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །", + "target_gt": "When it is not seen by anything, whether luminous or not, like the charms of a barren woman's daughter, even discussing it is pointless.", + "commentary_1": "འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ནི་དུས་མཉམ་པོ་ཉིད་ཡིན་པས་ན་འཛིན་པ་ཉིད་ནི་མི་འཐད་པ་ཉིད་དོ། །འདི་སྐད་དུ་ཡང་། འོད་སྲུངས་སེམས་ནི་ཤེས་པ་ཀུན་གྱིས་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་གསལ་བ་ནི་མར་མེ་བཞིན་མི་གསལ་བ་བུམ་པ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་རོལ་པ་སྟེ་ལོངས་ཆོས་སོ། །བརྗོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་སྟེ་སྨྲས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པའི་བློ་དེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོ་དང་ཁྱད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒོལ་བར་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་མངོན་སུམ་གྱིས་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་དམ་དུ་རང་རིག་གཞན་རིག་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ཤེས་པ་གཞན་རིག་བློ་འགས་ཀྱང་མཐོང་བ་མིན་ནོ། །དེའི་ཁྱད་པར་གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བའོ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་མཛེས་མི་མཛེས་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: རྒྱལ་པོ་ལྟ་ཞིག་ཁྲོས་ན་ཡང་།།\nKey terms: རྒྱལ་པོ་(king), ཁྲོས་(angry)\nGrammar: ན་ཡང་ (even if) conditional structure\n\nEven if a king becomes angry,\n\nLine 2: སེམས་ཅན་མི་མགུ་བྱས་པ་ཡིས།།\nKey terms: སེམས་ཅན་(sentient beings), མི་མགུ་(displeased)\nGrammar: བྱས་པ་ཡིས་ (by doing) instrumental case\n\nBy displeasing sentient beings,\n\nLine 3: མྱོང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ།།\nKey terms: མྱོང་བར་འགྱུར་(will experience)\nGrammar: གང་ཡིན་པ་ (whatever is) relative clause\n\nWhatever [harm] one will experience\n\nLine 4: དམྱལ་བའི་གནོད་པ་དེས་བྱེད་དམ།།\nKey terms: དམྱལ་བ་(hell), གནོད་པ་(harm)\nGrammar: དེས་བྱེད་དམ་ (does that cause?) rhetorical question\n\nDoes that [anger] cause the harm of hell?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the karmic consequences of anger, particularly when directed at sentient beings, comparing it to the sufferings of hell realms.", - "translation": "Even if a king becomes angry, By displeasing sentient beings, Whatever [harm] one will experience Does that [anger] cause the harm of hell?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ་(when), མཐོང་(see), གསལ་བ་(clear), མི་གསལ་བ་(unclear), མོ་གཤམ་(barren woman), བུ་མོ་(daughter), འགྱིང་བག་(proud gait)\n\nGrammatical notes:\n- འགས་ཀྱང་...མིན་ན། : \"if not by anyone\" (negative conditional)\n- བཞིན། : simile marker\n- དེ་ན་ : \"in that case\"\n- བརྗོད་ཀྱང་ : \"even if spoken\"\n\n\nWhen it is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the proud gait of a barren woman's daughter,\nIn that case, even if spoken of, it is meaningless.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of describing something that cannot be perceived or experienced, using the classic Buddhist example of a \"barren woman's daughter\" - an impossibility - as a simile.", + "translation": "When it is not seen by anyone,\nWhether clear or unclear,\nLike the proud gait of a barren woman's daughter,\nIn that case, even if spoken of, it is meaningless." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if a king becomes angry,\nThe harm he can inflict\nIs nothing compared to the torments of hell\nThat result from displeasing sentient beings.\n", - "translation": "Even if a king becomes angry,\nThe harm he can inflict\nIs nothing compared to the torments of hell\nThat result from displeasing sentient beings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན། །གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ། །མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན། །དེ་ན་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen nothing at all can be seen,\nWhether clear or unclear,\nLike the graceful gait of a barren woman's daughter,\nSpeaking of it then is meaningless.\n", + "translation": "When nothing at all can be seen,\nWhether clear or unclear,\nLike the graceful gait of a barren woman's daughter,\nSpeaking of it then is meaningless." } } }, "671": { - "source": "རྒྱལ་པོ་ལྟ་ཞིག་མགུ་ན་ཡང་།། སངས་རྒྱས་ཉིད་སྦྱིན་མི་སྲིད་དོ།།", - "target_gt": "And even if that king were pleased, Enlightenment he could not give to me.", + "source": "གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །", + "target_gt": "If self-awareness doesn't exist, Then how is consciousness remembered? When something else is experienced, It is recalled from the connection, Like the venom of a rat.", + "commentary_1": "གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་དེའི་དུས་ཕྱིས་དྲན་པ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དྲན་པའི་རྒྱུ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དྲན་པ་ཡོད་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡོད་པར་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་ངེས་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེའི་འབྲས་བུ་དྲན་པ་ཡང་ཡོད་པར་གྱུར་ན་གང་གི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་རྩོད་པ་ཞུགས་པ་དེའི་ཚེ་དྲན་པ་དེ་དེའི་འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གིས་ན་འགྱུར། གཞན་ཡང་དྲན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། འོ་ན་ཇི་ལྟར་དྲན་པ་འབྱུང་སྙམ་པ་ལ། གཞན་མྱོང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་ལས་གཞན་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནས་དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་དྲན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཉིད་དྲན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཅི་དང་འདྲ་བར་སྙམ་པ་ལ། དྲན་པ་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ལྡོང་རོས་ཀྱིས་བསྐུས་པའི་བྱི་བའི་དུག་གིས་ལུས་ལ་ཟིན་པར་གྱུར་ན། དུས་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲ་བསྒྲགས་པའི་ཚེ་རང་རིག་པ་མེད་ཀྱང་རྐྱེན་དེ་ཙམ་གྱིས་དུག་བསླངས་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུའོ། །ཕ་རོལ་པོ་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་རང་རིག་པ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྗེས་དཔག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བས་དྲན་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རང་རིག་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། རང་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་གཟུགས་སོགས་མྱོང་བ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་དེ་དྲན་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་བྱི་བའི་དུག་བསྒོས་པ་མ་མྱོང་ཡང་གཞན་དུ་འབྲུག་གི་སྒྲའི་རྐྱེན་དང་འཕྲད་པ་ལས་ནད་མྱོང་བ་དེ་ལས་དཔག་ནས་དྲན་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་པོ་ (king), མགུ་ (pleased), སངས་རྒྱས་ (Buddha), སྦྱིན་ (give)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་ཞིག་ (even if)\n- ན་ཡང་ (although)\n- མི་སྲིད་ (not possible)\n- དོ (final particle indicating certainty)\n\nEven if a king is pleased, [it is] not possible to give Buddhahood itself.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the impossibility of bestowing enlightenment as a gift, emphasizing that Buddhahood must be realized through one's own efforts, not granted by external powers.", - "translation": "Even if a king is pleased, [it is] not possible to give Buddhahood itself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརང་རིག་ (self-awareness), རྣམ་ཤེས་ (consciousness), དྲན་པ་ (memory/recollection), མྱོང་བ་ (experience)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཇི་ལྟར་ (how) interrogative\n- བཞིན་ (like/similar to) comparative particle\n\n\nIf there is no self-awareness,\nHow could consciousness be recollected?\nFrom the connection with another's experience,\nRecollection would occur, like rat poison.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the philosophical problem of memory and self-awareness in Buddhist epistemology.\n- The analogy of rat poison (བྱི་བའི་དུག་) is used to illustrate an undesirable or problematic consequence of the argument.", + "translation": "If there is no self-awareness,\nHow could consciousness be recollected?\nFrom the connection with another's experience,\nRecollection would occur, like rat poison." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven if a king is pleased,\nHe cannot bestow Buddhahood itself.\n", - "translation": "Even if a king is pleased,\nHe cannot bestow Buddhahood itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཞན་མྱོང་བ་ན་འབྲེལ་པ་ལས། །དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf there is no self-awareness,\nHow can consciousness be remembered?\nWhen experiencing something else, due to connection,\nIt is remembered like rat poison.\n", + "translation": "If there is no self-awareness,\nHow can consciousness be remembered?\nWhen experiencing something else, due to connection,\nIt is remembered like rat poison." } } }, "672": { - "source": "སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱས་པ་ཡིས།། འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ།།", - "target_gt": "For this will only be achieved By bringing happiness to beings.", + "source": "རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །", + "target_gt": "It's seen by those with other conditions, So it illuminates itself. When magic eye salve is applied, You see a vase but not the salve.", + "commentary_1": "རྐྱེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྐྱེན་གཞན་ནི་བསྒོམ་པའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་སེམས་སོ། །གསལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རང་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་གཞན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་སེམས་ཀྱང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་རིག་པ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། སྨན་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ལྟ་ན་མིག་སྨན་བསྒྲུབས་པས་གྲུབ་པའི་ཆོ་ག་སྟེ་སྦྱོར་བའི་ས་མཐོང་བའི་བུམ་པ་ནི་བུམ་པ་བཟང་པོ་སྟེ། བུམ་པ་བཟང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མིག་སྨན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་གཞན་གྱི་སེམས་མཐོང་ཞེས་ཏེ་རང་གི་སེམས་ལ་ཡང་ལྟ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་སྦྱར་བར་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རང་རིག་པ་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ན་བུམ་པ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་རིང་བ་གཞན་གྱིས་ཤེས་པའང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བ་རང་གིས་ཤེས་པ་གསལ་བར་རིགས་སོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། དཔེར་ན་གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་རིང་བ་ས་འོག་གི་བུམ་པ་མཐོང་ཡང་ཉེ་བ་མིག་སྨན་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་མིན་པས་སོ། །འདི་འགྲེལ་པ་འགའ་དང་མི་མཐུན་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་དགོངས་པ་འདི་བཞིན་ཡིན་སྙམ་མོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་བར་བྱས་པ་ (to please/satisfy), འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ (to obtain/attain)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ indicates an instrumental case, showing cause or means\n- གང་ཡིན་པ is a relative clause marker, meaning \"that which is\"\n\nThat which is attained by pleasing sentient beings,\n\nTechnical note: The verse is structured as a cause-and-effect statement, with the pleasing of sentient beings as the cause and an unspecified attainment as the effect.", - "translation": "That which is attained by pleasing sentient beings," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་(condition), མཐོང་(see/perceive), རང་ཉིད་(oneself), གསལ་(clear/manifest), གྲུབ་པ་(accomplished/siddha), མིག་སྨན་(eye medicine), བུམ་(vase)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ལས་ ablative particle\n- མིན་ negation\n\n\nWhen endowed with other conditions,\nFor the sake of seeing, oneself becomes very clear.\nFrom the application of accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself does not become the vase that is seen.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of perception and the relationship between the means of perception (eye medicine) and the object perceived (vase), likely in the context of Buddhist epistemology or Madhyamaka philosophy.", + "translation": "When endowed with other conditions,\nFor the sake of seeing, oneself becomes very clear.\nFrom the application of accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself does not become the vase that is seen." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy pleasing sentient beings,\nOne will attain that which is to be obtained.\n", - "translation": "By pleasing sentient beings,\nOne will attain that which is to be obtained." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི། །མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རབ་གསལ་ན། །གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས། །བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen other conditions are present,\nFor the sake of seeing, one's own nature becomes clear.\nFrom the application of accomplished eye medicine,\nSeeing a vase does not make the eye medicine itself.\n", + "translation": "When other conditions are present,\nFor the sake of seeing, one's own nature becomes clear.\nFrom the application of accomplished eye medicine,\nSeeing a vase does not make the eye medicine itself." } } }, "673": { - "source": "སེམས་ཅན་མགུ་ལས་བྱུང་བ་ཡི།། མ་འོངས་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་ལྟ་ཞོག།", - "target_gt": "No need to mention future Buddhahood, Achieved through bringing happiness to beings.", + "source": "ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། །", + "target_gt": "How things are seen or heard or known Is not what is rebutted here. Here it's the cause of suffering— The thought they're true—that is refuted.", + "commentary_1": "གསལ་བྱེད་ཉིད་མི་གསལ་བར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་སོ། །ཐོས་པ་ནི་སྒྲ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །ཤེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་གང་ཡང་ཡོད་ལ་རག་གོ། །དོན་དམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་དེ། དེ་བཟློག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་བཅད་པའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བ་རྣམས་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། རང་རིག་མེད་ན་གཞན་རིག་ཀྱང་མེད་པས་མཐོང་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་ཤེས་པ་དག་སྣང་བ་ཙམ་ནི་འདིར་དགག་པར་བྱ་བ་མིན་གྱི་འདིར་ནི་དེ་དག་བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ལས། བདེན་པར་འཛིན་པའི་དབང་གིས་སྐྱོན། །ཆགས་དང་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཡི། །དགྲ་རྣམས་རང་བྱུང་དེ་བཟློག་ན། །དེ་རྣམས་འབྱུང་བ་ག་ལ་འགྱུར། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མགུ་ (please/satisfy), བྱུང་བ་ (arise/come from), \nམ་འོངས་ (future), སངས་རྒྱས་ (Buddha), འགྲུབ་ (accomplish/achieve), \nལྟ་ཞོག་ (let alone/not to mention)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ here functions as an ablative particle, indicating \"from\"\n- ཡི་ is a genitive particle connecting the first line to the second\n\nLet alone accomplishing [the state of] future Buddhas,\n[Even that which] arises from pleasing sentient beings [is significant].\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of pleasing or benefiting sentient beings, suggesting that even small acts of kindness towards others are significant, let alone the ultimate achievement of Buddhahood.", - "translation": "Let alone accomplishing [the state of] future Buddhas, [Even that which] arises from pleasing sentient beings [is significant]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་ (seeing, hearing, knowing), དགག་པ (negate/refute), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ (cause), བདེན་པར་རྟོག་པ (conceptualizing as true), བཟློག་ (reverse/counter)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དག introduces a list\n- འདིར་ནི་...ཏེ། sets up a contrast\n- གྱུར་པ། marks a nominal clause\n- བྱ་ཡིན། indicates what should be done\n\n\nWhat is seen, heard, and known\nIs not to be negated here.\nHere, what causes suffering—\nConceptualizing [these] as true—is to be reversed.\n\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist philosophical stance on conventional reality versus ultimate truth, emphasizing that the problem lies not in sensory experiences themselves, but in grasping at them as inherently real.", + "translation": "What is seen, heard, and known\nIs not to be negated here.\nHere, what causes suffering—\nConceptualizing [these] as true—is to be reversed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFrom the minds of sentient beings,\nFuture Buddhas will arise without doubt.\n", - "translation": "From the minds of sentient beings,\nFuture Buddhas will arise without doubt." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhat is seen, heard, and known\nShould not be negated here.\nWhat should be reversed here\nIs the conception of truth\nThat becomes the cause of suffering.\n", + "translation": "What is seen, heard, and known\nShould not be negated here.\nWhat should be reversed here\nIs the conception of truth\nThat becomes the cause of suffering." } } }, "674": { - "source": "ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དཔལ་ཆེན་དང་།། གྲགས་དང་སྐྱིད་འགྱུར་ཅིས་མ་མཐོང་།།", - "target_gt": "How can I not see that glory, fame, and pleasure Even in this life will likewise come?", + "source": "སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །", + "target_gt": "If illusions are neither other than mind nor the same as it, if real, then how are they not other? If they're not other, they are not real.", + "commentary_1": "སེམས་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་སེམས་ལས་གཞན་ཡིན་ནམ། མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ལྷག་པའི་དོན་ཁས་བླངས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྟེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ནམ། ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ན། དེ་ལས་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་ཡིན་ན་དེ་ལ་གཞན་ཅིས་མིན། གལ་ཏེ་གཞན་མེད་པ་དེ་ལྟ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་སྒྱུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མའང་མེད་ན་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་སུ་བབ་པའི་དོན་བསྒྲུབས་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་འདི་སེམས་ལས་གཞན་ཕྱིའི་དོན་ཡང་མིན་ཞིང་། གཞན་མིན་པར་སེམས་ཉིད་དུ་ཡང་མི་བརྟགས་ཏེ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཏེ། ཡང་ན་དེ་ཉིད་དམ་ཡང་ན་གཞན་ཡིན་དགོས་ལ། དེ་ཉིད་དང་གཞན་མིན་ཞེ་ན། དེ་དངོས་པོར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདྲའི་དངོས་པོ་མི་སྲིད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཚེ་འདི་ (this life), དཔལ་ཆེན་ (great glory), གྲགས་ (fame), སྐྱིད་ (happiness), འགྱུར་ (become/transform)\n\nGrammatical notes:\n- ཅིས་མ་མཐོང་ is a rhetorical question structure implying \"why not see/experience?\"\n- དང་ is used as a conjunction to list items\n\nIn this very life, great glory and\nFame and happiness—why not experience [them]?\n\nTechnical note: \nThe term དཔལ་ཆེན་ (great glory) can have connotations of both worldly and spiritual magnificence in Tibetan Buddhist contexts.", - "translation": "In this very life, great glory and Fame and happiness—why not experience [them]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), སྒྱུ་མ་ (illusion), མི་རྟག་ (impermanent), དངོས་ (real/truly existent)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྟར་\n- Negation with མིན་ and མེད་\n\n\nIllusions are not other than mind,\nYet not being other, they're impermanent.\nHow, if real, could they not be other?\nIf not other, they have no true existence.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse discusses the nature of illusions in relation to mind, touching on key Buddhist concepts of emptiness and impermanence.\n- The term དངོས་ (ngöpo) is crucial here, referring to inherent or true existence, a concept often negated in Madhyamaka philosophy.", + "translation": "Illusions are not other than mind,\nYet not being other, they're impermanent.\nHow, if real, could they not be other?\nIf not other, they have no true existence." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn this very life, why have we not seen\nGreat glory, fame, and happiness arise?\n", - "translation": "In this very life, why have we not seen\nGreat glory, fame, and happiness arise?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་། །གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་རྟག་ན། །དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན། །གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nThe mind is not other than illusion,\nYet not being other, it is impermanent.\nHow then can it be not other in reality?\nIf not other, it has no inherent existence.\n", + "translation": "The mind is not other than illusion,\nYet not being other, it is impermanent.\nHow then can it be not other in reality?\nIf not other, it has no inherent existence." } } }, "675": { - "source": "འཁོར་ཚེ་བཟོད་པས་མཛེས་སོགས་དང་།། ནད་མེད་པ་དང་གྲགས་པ་ཡིས།།", - "target_gt": "For patience in saṃsāra brings such things As beauty, health, and good renown.", + "source": "ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Just as illusions are not true, so too are the object seen and the perceiving mind. If samsara had a real basis, it would become like space in other ways.", + "commentary_1": "ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་མཐོང་བར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའང་མེད་ན་སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེས་རྒོལ་བའི་ལན་རྫོགས་པར་ཐེབས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ནི་སྡིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དོན་བྱེད་ནུས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དངོས་པོ་ལས་གཞན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞ", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལའང་གཟུང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་བདེན་པ་མིན་ཡང་བལྟ་བྱ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་མི་བདེན་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་བལྟ་བྱེད་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་དགོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་གཉིས་སྣང་འཁོར་བ་ནི་འཁྲུལ་གཞི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དངོས་པོའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་གྱི། གཉིས་སྣང་དེ་ནི་རྟེན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལས་གཞན་དུ་ན་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1:\nKey terms: འཁོར་ཚེ་ (while in saṃsāra), བཟོད་པ (patience), མཛེས་ (beautified/adorned)\nGrammar: སོགས་ (and so forth) indicates additional qualities\n\nWhile in saṃsāra, [one is] adorned with patience and so forth, and\n\nLine 2:\nKey terms: ནད་མེད་པ (free from illness), གྲགས་པ (fame/renown)\nGrammar: ཡིས་ (instrumental case) connects to the previous line\n\n[One is blessed] with freedom from illness and renown.\n\nNote: These lines appear to be describing positive qualities or blessings experienced by a practitioner or realized being while still in cyclic existence (saṃsāra).", - "translation": "While in saṃsāra, [one is] adorned with patience and so forth, and [One is blessed] with freedom from illness and renown." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion), བདེན་མིན་ (not true/real), ལྟ་བྱེད་ཡིད་ (observing mind), འཁོར་བ་ (samsara), དངོས་རྟེན་ (substantial basis), མཁའ་འདྲ་ (space-like)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ construction indicating comparison\n- གལ་ཏེ་...ནི་ conditional structure\n\n\nJust as an illusion is not real,\nYet is an object for the observing mind,\nIf samsara had a substantial basis,\nIt would become other, like space.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of reality and perception, contrasting illusion with samsara and suggesting that if samsara were truly substantial, it would paradoxically become insubstantial like space.", + "translation": "Just as an illusion is not real,\nYet is an object for the observing mind,\nIf samsara had a substantial basis,\nIt would become other, like space." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen in samsara, be adorned with patience and the like.\nBe free from illness and renowned.\n", - "translation": "When in samsara, be adorned with patience and the like.\nBe free from illness and renowned." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་། །བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན། །དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as an illusion is not real,\nYet the mind perceives it as such,\nIf samsara had true existence,\nIt would become like space, something else entirely.\n", + "translation": "Just as an illusion is not real,\nYet the mind perceives it as such,\nIf samsara had true existence,\nIt would become like space, something else entirely." } } }, "676": { - "source": "ཤིན་ཏུ་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་དང་།། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་བདེ་རྒྱས་འཐོབ།།", - "target_gt": "Its fruit is great longevity, The vast contentment of a universal king.", + "source": "དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །", + "target_gt": "How does being based upon the real mean the unreal performs an action? That mind of yours, with no companion, would be entirely alone.", + "commentary_1": "ན་ཡང་དངོས་པོ་ལ་སྟེ། སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་འཁོར་བར་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དོན་བྱེད་ནུས་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཅི་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟག་པར་བྱས་ནས་བསྲན་བཟོད་དམ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གྲོགས་པོ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ལྟ་ན་འཁོར་བར་གྲོགས་པོ་འདིའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་དུ་སེམས་འབའ་ཞིག་གྲོགས་པོ་མེད་པར་གཅིག་པུར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁོ་བོ་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་མེད་པའི་སེམས་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ཇི་ལྟར་ཉེས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "དེ་དགག་པ་ནི། གཉིས་སྣང་ཆོས་ཅན། དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་བའི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བར་ཐལ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུང་བའི་གྲོགས་མེད་པར་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཤིན་ཏུ་(extremely), ཡུན་རིང་(long time), འཚོ་བ་(life, living)\nGrammatical note: དང་ connects to the next line\n\nExtremely long life, and\n\nLine 2:\nའཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་(cakravartin, universal monarch), བདེ་(happiness), རྒྱས་(increase), འཐོབ་(obtain)\n\n[One] obtains the increasing happiness of a cakravartin.\n\nTechnical note: འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ (cakravartin) is a specific Buddhist concept referring to a righteous universal monarch who rules ethically and turns the wheel of Dharma.", - "translation": "Extremely long life, and [One] obtains the increasing happiness of a cakravartin." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདངོས་མེད་ (non-existent), དངོས་ (existent), བརྟེན་པ (depend), བྱེད་ (action), སེམས་ (mind), གྲོགས་ (companion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ན་ indicating causation\n- ཇི་ལྟར་ as an interrogative \"how\"\n- ཁྱོད་ཀྱི་ as second person possessive\n- འགྱུར་བ་ཡིན་ as future tense copula\n\n\nSince the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess action?\nYour mind, without companion,\nWill become solitary indeed.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to discuss the nature of emptiness (སྟོང་པ་ཉིད་, śūnyatā) and the relationship between existence and non-existence in Buddhist philosophy.\n- The final line may refer to the ultimate nature of mind as being free from conceptual elaborations.", + "translation": "Since the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess action?\nYour mind, without companion,\nWill become solitary indeed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMay you live an extremely long life,\nAnd attain the abundant happiness of a universal monarch.\n", - "translation": "May you live an extremely long life,\nAnd attain the abundant happiness of a universal monarch." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན། །བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པ། །གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSince the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess agency?\nYour mind, without companions,\nBecomes solitary in itself.\n", + "translation": "Since the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess agency?\nYour mind, without companions,\nBecomes solitary in itself." } } }, "677": { - "source": "༈དེ་ལྟར་བཟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ།།", - "target_gt": "Thus with patience I will strive with diligence.", + "source": "གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "When mind is free of the apprehended, Then all become tathagatas. In that case, what's the benefit Of thinking there is only mind?", + "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་གང་གི་ཚེ་སེམས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཙམ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐོབ་ན་ནི་དེ་ལྟ་ན་འབད་པ་གཞན་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེས་པ་བརྟགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡང་མ་ཐོབ་པའོ། །", + "commentary_2": "གང་གི་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་ལྟ་ན་ཡང་གཉིས་སྣང་འཁོར་བའི་རྟེན་སེམས་ཙམ་དུ་བདེན་པར་བརྟགས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་འཁོར་བ་གཏན་ནས་མ་གྲུབ་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ལྟར་ (thus, in that way)\nབཟོད་པ་ (patience, forbearance)\nབརྩོན་འགྲུས་ (diligence, effort)\nབརྩམ་ (to begin, undertake)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (བཟོད་པས་) indicating \"by means of\" or \"through\"\n- Present tense verb བརྩམ་ at the end of the line\n\nThus, through patience, diligence is undertaken.\n\nNote: This line likely comes from a text on the paramitas (perfections), specifically discussing how patience leads to diligence in practice.", - "translation": "Thus, through patience, diligence is undertaken." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་(mind), གཟུང་(grasping/object), བྲལ་(free from), དེ་བཞིན་གཤེགས་(tathāgata), སེམས་ཙམ་(mind-only/cittamātra)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction indicating \"when...then\"\n- ན་ཡང་ indicating \"although/even though\"\n- ལ particle used for emphasis or topic marker\n\n\nWhen the mind is free from grasping,\nThen all is tathāgata.\nEven so, what benefit is there\nIn conceiving of mere mind-only?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be critiquing the Cittamātra (Mind-Only) school of thought, suggesting that while freedom from conceptual grasping leads to the realization of tathāgatahood, simply conceiving of reality as \"mind-only\" may not be ultimately beneficial.\n- The term དེ་བཞིན་གཤེགས་ (tathāgata) is often left untranslated or rendered as \"thus-gone one,\" referring to a fully enlightened being.", + "translation": "When the mind is free from grasping,\nThen all is tathāgata.\nEven so, what benefit is there\nIn conceiving of mere mind-only?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThus, with patience, one should exert diligence.", - "translation": "Thus, with patience, one should exert diligence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ། །བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen the mind is free from grasping,\nAt that time, all is Thus Gone (Tathagata).\nEven so, in mere mind,\nWhat virtue is there in conceptualizing?\n", + "translation": "When the mind is free from grasping,\nAt that time, all is Thus Gone (Tathagata).\nEven so, in mere mind,\nWhat virtue is there in conceptualizing?" } } }, "678": { - "source": "འདི་ལྟར་བརྩོན་ལ་བྱང་ཆུབ་གནས།།", - "target_gt": "For in such diligence enlightenment is found.", + "source": "སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །", + "target_gt": "\"But how does merely knowing that all is illusion stop afflictions? Illusionists may still feel lust for dreamlike women they create.\"", + "commentary_1": "གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སེམས་ཅན་དེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རེ་ཞིག་གཞན་རྣམས་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ལ་ལྟ། ཐེ་ཚོམ་ཡང་མེད་ན་དེ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་བྱེད་མཁན་ཉིད་ཀྱང་ངོ་། །ལན་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཡུལ་ཅན་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་གཉིས་ལས། ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མར་ཤེས་པ་དང་། དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དངོས་དང་། བསྒོམ་བྱ་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དང་པོ་ལ་རྒོལ་བ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་དེ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་ལྟར་ (in this way), བརྩོན་ (diligence/effort), བྱང་ཆུབ་ (awakening/enlightenment), གནས་ (abide/dwell)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (ལ) used with བརྩོན་ to indicate \"through\" or \"by means of\"\n- གནས་ at the end indicates a verb of abiding or dwelling\n\nIn this way, through diligence, [one] abides in awakening.\n\nNote: བྱང་ཆུབ་ (awakening) is often left untranslated as \"bodhi\" in some contexts, but here \"awakening\" conveys the meaning clearly.", - "translation": "In this way, through diligence, [one] abides in awakening." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ་ (illusion), ཉོན་མོངས་ (afflictions), ལྡོག་ (reverse/cease), བུད་མེད་ (woman), ཆགས་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like/as if) with ར་ (terminative case)\n- ན་ཡང་ (even if/although)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- གང་ཚེ་ (when)\n- སྐྱེ་འགྱུར་ (will arise)\n\n\nEven if one knows [phenomena] to be like an illusion,\nHow will the afflictions cease?\nFor even the illusionist himself\nMay generate attachment for an illusory woman.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the limitations of intellectual understanding alone in overcoming afflictions (ཉོན་མོངས་, kleśa).\n- The example of the illusionist (སྒྱུ་མ་མཁན་) becoming attached to his own illusion is a classic illustration in Madhyamaka philosophy to show that mere conceptual understanding of emptiness is insufficient for liberation.", + "translation": "Even if one knows [phenomena] to be like an illusion,\nHow will the afflictions cease?\nFor even the illusionist himself\nMay generate attachment for an illusory woman." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThus, through diligence, one abides in enlightenment.", - "translation": "Thus, through diligence, one abides in enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if one knows it is like an illusion,\nHow can afflictive emotions be reversed?\nFor even the magician himself\nMay develop attachment to the illusory woman he creates.\n", + "translation": "Even if one knows it is like an illusion,\nHow can afflictive emotions be reversed?\nFor even the magician himself\nMay develop attachment to the illusory woman he creates." } } }, "679": { - "source": "རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན།། བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་།།", - "target_gt": "If no wind blows, then nothing stirs, And neither is there merit without diligence.", + "source": "དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། །", + "target_gt": "Their makers have not yet abandoned the imprints of afflictions toward known objects, so when they see them, their imprint of emptiness is weak.", + "commentary_1": "དེ་བྱེད་པས་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའོ། །ཤེས་བྱ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་དེའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་ནོ། །མ་སྤངས་པ་ནི་མ་བཅོམ་པས་སོ། །དེ་མཐོང་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་མཐོང་བའོ། །སྟོང་ཉིད་དེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་སྟོབས་ཆུང་བའོ། །", + "commentary_2": "ལན་ནི། སྒྱུ་མ་དེ་བྱེད་པ་པོ་དེ་ནི་བུད་མེད་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་བྱ་ལ་ཆགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ་དེས་ན་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་དེ་མཐོང་བའི་དུས་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་དེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: རླུང་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་བཞིན།།\nKey terms: རླུང་(wind), གཡོ་བ་(movement), མེད་པ་(without), བཞིན་(like)\nStructure: Comparative clause using བཞིན་\n\nLine 2: བསོད་ནམས་བརྩོན་འགྲུས་མེད་མི་འབྱུང་།།\nKey terms: བསོད་ནམས་(merit), བརྩོན་འགྲུས་(diligence/effort), མི་འབྱུང་(does not arise)\nStructure: Negation using མི་\n\nJust as there is no movement without wind,\nMerit does not arise without diligence.\n\nNote: This verse uses a natural metaphor to illustrate the necessity of effort (བརྩོན་འགྲུས་) in generating merit (བསོད་ནམས་), which are both important concepts in Buddhist practice.", - "translation": "Just as there is no movement without wind, Merit does not arise without diligence." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (objects of knowledge), ཉོན་མོངས་ (afflictions), བག་ཆགས་ (habitual tendencies), སྤངས་ (abandoned), སྟོང་ཉིད་ (emptiness), ཉམ་ཆུང་ (weak/feeble)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བྱེད་པ་ནི་ - \"As for the one who does that\"\n- མ་སྤངས་པ་ - negative perfect, \"has not abandoned\"\n- དེས་ན་ - \"therefore\"\n- དེ་མཐོང་བ་ན་ - \"when seeing that\"\n\n\nAs for the one who does that, [they] have not abandoned\nThe afflictions and habitual tendencies regarding objects of knowledge.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendency towards emptiness is weak indeed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between afflictions (kleśa), habitual tendencies (vāsanā), and the realization of emptiness (śūnyatā). It suggests that without fully abandoning afflictive tendencies related to objects of knowledge, one's understanding or experience of emptiness remains weak or underdeveloped.", + "translation": "As for the one who does that, [they] have not abandoned\nThe afflictions and habitual tendencies regarding objects of knowledge.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendency towards emptiness is weak indeed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as there is no movement without wind,\nMerit does not arise without diligence.\n", - "translation": "Just as there is no movement without wind,\nMerit does not arise without diligence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ། །དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which does this is known as\nNot having abandoned the habitual tendencies of afflictions.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendencies of emptiness are weak.\n", + "translation": "That which does this is known as\nNot having abandoned the habitual tendencies of afflictions.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendencies of emptiness are weak." } } }, "680": { - "source": "བརྩོན་གང་དགེ་ལ་སྤྲོ་བའོ།།", - "target_gt": "Diligence means joy in virtuous ways.", + "source": "སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Ingraining the imprint of emptiness eliminates the imprint of things. By meditating, \"Nothing exists,\" it also is abandoned later.", + "commentary_1": "འོ་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བག་ཆགས་གོམས་པ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལས་སུ་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་དུ་ལྟ་ན། །དེ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་མིན་པར་གསུངས། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། ཅི་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་གོམས་པར་བྱས་ནས་དེ་ཡང་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སྐྱོན་གྱི་གནས་སྐབས་དེ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "སྒྱུ་མ་སྟོང་པར་རྟོགས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མ་རྟོགས་པས་ཆགས་པའི་བག་ཆགས་སད་པར་འགྱུར་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་གོམས་པས་ན་དངོས་པོ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བག་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་། སྟོང་མི་སྟོང་ཅི་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་རྟོགས་ཏེ་གོམས་པར་བྱས་པས་ནི་སྟོང་པའམ་རྫུན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་བས་གང་དུ་ཡང་མི་འཛིན་པ་ལ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་མི་སྲིད་པས་དེ་གཉིས་མི་མཚུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབརྩོན་ (diligence/effort), དགེ་ (virtue/wholesome), སྤྲོ་བ (joy/enthusiasm)\n\nGrammatical structure:\n- གང་ functions as a relative pronoun\n- བའོ is a sentence-final particle indicating a statement\n\nDiligence is that which rejoices in virtue.\n\nNote: This concise statement encapsulates a key Buddhist principle linking effort (བརྩོན་འགྲུས་, vīrya) with virtuous actions and the positive mental state of joy or enthusiasm in pursuing them.", - "translation": "Diligence is that which rejoices in virtue." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྟོང་ཉིད་ (emptiness), བག་ཆགས་ (habitual tendencies/imprints), གོམས་པ་ (familiarization/habituation), དངོས་པོ་ (things/entities), སྤོང་ (abandon/relinquish)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (པས་) to indicate means\n- Future tense marker (འགྱུར་) indicating resultant action\n- Correlative structure with ནི་...ནི་ emphasizing parallel ideas\n\n\nThrough familiarization with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of [inherently existent] things.\nThen, by habituating to [the notion that] \"nothing exists at all,\"\nThat [conception] too will later be abandoned.\n\n\nTechnical notes:\n- སྟོང་ཉིད་ (emptiness) refers to the ultimate nature of phenomena in Madhyamaka philosophy\n- བག་ཆགས་ (imprints) are subtle mental tendencies that shape perception and experience\n- The verse describes a progressive meditation technique, moving from emptiness to complete non-conceptuality", + "translation": "Through familiarization with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of [inherently existent] things.\nThen, by habituating to [the notion that] \"nothing exists at all,\"\nThat [conception] too will later be abandoned." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nDiligence is joyfully engaging in virtue.", - "translation": "Diligence is joyfully engaging in virtue." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི། །དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy familiarizing oneself with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of inherent existence.\nBy familiarizing oneself with \"nothing exists\",\nEven that [view] will later be abandoned.\n", + "translation": "By familiarizing oneself with the imprints of emptiness,\nOne will abandon the imprints of inherent existence.\nBy familiarizing oneself with \"nothing exists\",\nEven that [view] will later be abandoned." } } }, "681": { - "source": "དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ།། ལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་།། སྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ།།", - "target_gt": "Its contraries have been defined as laziness, An inclination for unwholesomeness, Defeatism and self-contempt.", + "source": "གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །", + "target_gt": "When one says \"Nothing exists,\" the thing that's being examined isn't observed. At that time, how can non-existence, deprived of basis, remain before the mind?", + "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་དངོས་པོའི་ཕྲེང་བ་ཅན་གང་ཡང་མེད་པར་དེ་ཅི་ལ་བརྟེན་ཏེ་གནས། ཕར་འགྲམ་མེད་པའི་ཚུར་འགྲམ་བཞིན་དུ་རྟེན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བརྟེན་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་བློའི་མདུན་ན་དམིགས་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་སྣང་བར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནུབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ག", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ཡུལ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས་བརྟགས་ཤིང་དགག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་དངོས་མེད་དུ་འཇོགས་པའི་རྟེན་ཏེ་ལྟོས་པ་དང་བྲལ་བས་བློའི་མདུན་ཏེ་ཡུལ་ན་དངོས་མེད་དུ་ཇི་ལྟར་གནས་ཏེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མེད་པས་དེ་ཤི་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these lines and provide a literal English translation:\n\nLine 1:\nདེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བཤད་བྱ།།\nKey terms: མི་མཐུན་ཕྱོགས་ (opposing factors), བཤད་བྱ (will be explained)\n\nThe opposing factors of that will be explained:\n\nLine 2:\nལེ་ལོ་ངན་ལ་ཞེན་པ་དང་།།\nKey terms: ལེ་ལོ་ (laziness), ངན་ (bad), ཞེན་པ་ (attachment)\n\nAttachment to bad laziness, and\n\nLine 3:\nསྒྱིད་ལུག་བདག་ཉིད་བརྙས་པའོ།།\nKey terms: སྒྱིད་ལུག་ (discouragement), བདག་ཉིད་ (oneself), བརྙས་པ་ (contempt)\n\nDiscouragement [and] contempt for oneself.\n\nTechnical note: The final འོ in the third line is a sentence-ending particle indicating completion of the list.", - "translation": "The opposing factors of that will be explained: Attachment to bad laziness, and Discouragement [and] contempt for oneself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), གང་ཞིག (something), མེད་དོ (does not exist), བརྟག་བྱ (object of analysis), དངོས་པོ (entity), མི་དམིགས་པ (not perceived), དངོས་མེད (non-entity), རྟེན་བྲལ་བ (without support), བློ (mind), མདུན་ན (in front of)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with གང་ཚེ...དེ་ཚེ (when...then)\n- Rhetorical question structure in the final line\n\n\nWhen something is said not to exist,\nAnd the object of analysis is not perceived,\nThen how can a non-entity, devoid of support,\nStand before the mind?\n\n\nThis verse appears to be discussing the nature of emptiness and the cognitive process of negation. It questions how the concept of non-existence can be mentally represented when the object being negated is not perceivable.", + "translation": "When something is said not to exist,\nAnd the object of analysis is not perceived,\nThen how can a non-entity, devoid of support,\nStand before the mind?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe opposing factors to that [diligence] shall be explained:\nLaziness, attachment to unwholesome things,\nDiscouragement, and self-deprecation.\n", - "translation": "The opposing factors to that [diligence] shall be explained:\nLaziness, attachment to unwholesome things,\nDiscouragement, and self-deprecation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས། །བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ། །བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen something is said not to exist,\nAnd the object of investigation is not perceived,\nAt that time, how can non-existence, devoid of basis,\nRemain before the mind?\n", + "translation": "When something is said not to exist,\nAnd the object of investigation is not perceived,\nAt that time, how can non-existence, devoid of basis,\nRemain before the mind?" } } }, "682": { - "source": "སྙོམ་ལས་བདེ་བའི་རོ་མྱངས་དང་།། གཉིད་ལ་བརྟེན་པའི་སྲེད་པ་ཡིས།། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱོ་ལས།། ལེ་ལོ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "A taste for idle pleasure And a craving for repose and sleep, No qualms about the sorrows of saṃsāra: Laziness indeed is born from these.", + "source": "གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །", + "target_gt": "When neither thing nor nothing remains before the mind, because there is no other way, there is no focus—utter peace.", + "commentary_1": "གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་ལས་མ་གཏོགས་པའི་འགྲོ་ས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤིང་ཟད་པའི་མེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་རྫོགས་པ་ཇི་ལྟར་མཛད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བློས་ཅིར་ཡང་མི་དམིགས་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་དག་བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་ཏེ་གཉིས་ཡིན་ནམ་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་པ་ཡང་མེད་པས་དེ་གོམས་པས་མཐར་ཐུག་པ་ན་ཡུལ་དག་ཏུ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་བློ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇུག་པ་ལས། ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་སྐམ་པོ་མ་ལུས་པ། །བསྲེགས་པས་ཞི་དེ་རྒྱལ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །དེ་ཚེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་དགག་པ་མེད། །སེམས་འགགས་པས་དེ་སྐུ་ཡིས་མངོན་དུ་མཛད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་སངས་རྒྱས་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་ཡིན་པར་ཡང་བཤད་དུ་རུང་བར་སྣང་མོད་ཀྱི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། མེད་བཞིན་དུ་འདས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བས་ཡུལ་མུ་བཞི་པོ་དེར་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་བློ་སྟེ་དེར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པར་རབ་ཞི་ཞེས་བཤད་ནས། འོག་ནས་སེམས་མེད་ཅེས་སོགས་འབྱུང་བ་ཡང་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་དོན་མ་ཡིན་སྙམ་མོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nསྙོམ་ལས་ (laziness), བདེ་བའི་ (of pleasure), རོ་ (taste), མྱངས་ (experiencing)\n\nLine 2:\nགཉིད་ (sleep), བརྟེན་པའི་ (relying on), སྲེད་པ་ (craving), ཡིས་ (instrumental particle)\n\nLine 3:\nའཁོར་བའི་ (of saṃsāra), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མི་སྐྱོ་ (not wearying), ལས་ (from)\n\nLine 4:\nལེ་ལོ་ (laziness), ཉེ་བར་ (closely), སྐྱེ་བར་ (arising), འགྱུར་ (becomes)\n\nTranslation:\n\nFrom experiencing the taste of pleasure in laziness,\nAnd from craving that relies on sleep,\nNot wearying of the suffering of saṃsāra,\nLaziness comes to arise closely.\n\nNote: The term འཁོར་བ་ (saṃsāra) is a crucial Buddhist concept referring to the cycle of rebirth and suffering.", - "translation": "From experiencing the taste of pleasure in laziness, And from craving that relies on sleep, Not wearying of the suffering of saṃsāra, Laziness comes to arise closely." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདངོས་(existent), དངོས་མེད་(non-existent), བློ་(mind), མདུན་(before), མི་གནས་(not abide), རྣམ་པ་གཞན་(other aspects), དམིགས་པ་(object of focus), ཞི་(pacified)\n\nGrammatical structure:\nགང་ཚེ...དེ་ཚེ... (When...then...) construction\n\n\nWhen existents and non-existents\nDo not abide before the mind,\nThen, as there are no other aspects,\nWithout an object of focus, [the mind] is utterly pacified.\n\n\nNote: This verse describes a state of meditation where conceptual elaborations cease, leading to a non-dual state of awareness.", + "translation": "When existents and non-existents\nDo not abide before the mind,\nThen, as there are no other aspects,\nWithout an object of focus, [the mind] is utterly pacified." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy savoring the taste of laziness and comfort,\nAnd clinging to sleep with craving,\nOne does not grow weary of samsara's sufferings.\nThus, indolence is born nearby.\n", - "translation": "By savoring the taste of laziness and comfort,\nAnd clinging to sleep with craving,\nOne does not grow weary of samsara's sufferings.\nThus, indolence is born nearby." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen neither existence nor non-existence\nStand before the mind,\nThen, as there is no other appearance,\nWithout any object of focus, there is perfect peace.\n", + "translation": "When neither existence nor non-existence\nStand before the mind,\nThen, as there is no other appearance,\nWithout any object of focus, there is perfect peace." } } }, "683": { - "source": "ཉོན་མོངས་རྒྱ་པས་བཤོར་ནས་ནི།། སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས།། འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ།།", - "target_gt": "Snared by the trapper of defiled emotion, Enmeshed and taken in the toils of birth, Again you’ve strayed into the maw of Death.", + "source": "ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། །", + "target_gt": "Just as a wish-fulfilling jewel and wish-granting tree fulfill every wish, the kayas of the victors appear due to disciples' aspirations.", + "commentary_1": " ཡིད་བཞིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ནི་ཡིད་ལ་བསམས་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་བྱེ་བྲག་གོ། །དཔག་བསམ་ཤིང་ནི་ཇི་ལྟར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་བསམས་པ་ལྟར་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཤིང་གི་བྱེ་བྲག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདུད་བཞི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་ན་རྒྱལ་བའོ། །དེའི་སྐུ་སྣང་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཐོང་བའོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན། གཞན་གདུལ་བར་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་པས་གདུལ་བར་བྱ་བ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐོབ་ཅིང་སྨོན་པར་བྱས་པའི་རྐྱེན་དེ་དང་། དེའི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དུས་ན། སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་རྒྱུ་སྟེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བསམ་གཏན་དེ་ལ་སྙོམས་ཞུགས་ནས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་གནས། །ཚོགས་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པས་ནི། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་བསྟན་པ་འབྱུང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། བཅོམ་ལྡན་མངའ་བདག་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་མ་གསུངས་ཏེ། །གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ། །ཆོས་ཀྱི་ཆར་པས་ཚིམ་པར་མཛད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་སློང་མེད་ཀྱང་དོན་གྲུབ་པ་དང་། བྱེད་པ་པོ་འགགས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང་། སེམས་མེད་ཀྱང་བསོད་ནམས་འབྱུང་བའོ། དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཞན་དོན་མི་མཛད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བྱའོ་སྙམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལ་ཀུན་སློང་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་དེ་དག་གི་ནུས་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཚོགས་ནས་རེ་འདོད་སྐོང་བ་བཞིན་དུ་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་དག་པ་དང་བྱང་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་དོན་བྱེད་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་གཟུགས་སྐུ་སྣང་ཞིང་དོན་བྱེད་པ་འབྱུང་བས་སྐྱོན་མེད་དོ། རྟོག་པ་མེད་བཞིན་དུ་གཞན་དོན་མཛད་པའི་ཚུལ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཉོན་མོངས་རྒྱ་པས་བཤོར་ནས་ནི།།\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions), རྒྱ་ (net), བཤོར་ (caught/ensnared)\n\nHaving been caught in the net of afflictions,\n\n2. སྐྱེ་བའི་རྒྱར་ནི་ཆུད་གྱུར་ནས།།\n\nKey terms:\nསྐྱེ་བའི་ (of birth), རྒྱར་ (in the net), ཆུད་གྱུར་ (fallen into)\n\nHaving fallen into the net of birth,\n\n3. འཆི་བདག་ཁར་ནི་སོང་གྱུར་པ།།\n\nKey terms:\nའཆི་བདག་ (Lord of Death), ཁར་ (into the mouth), སོང་གྱུར་ (gone)\n\n[Those who have] gone into the mouth of the Lord of Death,\n\nNote: This verse uses the metaphor of nets (རྒྱ་) to describe the entrapment of beings in samsara, culminating in their encounter with death. The repetition of ནི་ in each line serves as an emphatic particle.", - "translation": "Having been caught in the net of afflictions, Having fallen into the net of birth, [Those who have] gone into the mouth of the Lord of Death," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། །\n", + "output": "Key terms:\nཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ (wish-fulfilling jewel), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-granting tree), གདུལ་བྱ་ (disciples to be tamed), སྨོན་ལམ་ (aspirational prayers), རྒྱལ་བའི་སྐུ་ (body of the Victor/Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure in first two lines with ཇི་ལྟར་ ... དེ་བཞིན་ (\"just as ... likewise\")\n- དབང་གིས་ indicates \"by the power of\"\n- སྣང་ངོ་ is the final verb, meaning \"appear\"\n\n\nJust as the wish-fulfilling jewel and wish-granting tree\nCompletely fulfill all desires,\nLikewise, by the power of disciples' aspirational prayers,\nThe bodies of the Victors appear.\n\nNote: This verse draws an analogy between mythical wish-granting objects and how Buddhas appear in response to the aspirations of disciples.", + "translation": "Just as the wish-fulfilling jewel and wish-granting tree\nCompletely fulfill all desires,\nLikewise, by the power of disciples' aspirational prayers,\nThe bodies of the Victors appear." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nCaught in the net of afflictive emotions,\nFallen into the net of rebirth,\nAnd gone into the mouth of the Lord of Death.\n", - "translation": "Caught in the net of afflictive emotions,\nFallen into the net of rebirth,\nAnd gone into the mouth of the Lord of Death." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ། །དེ་བཞིན་གདུལ་བྱ་སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike a wish-fulfilling jewel or a wish-granting tree\nThat completely satisfies all desires,\nSo too, by the power of the aspirations of those to be tamed,\nThe Victor's form appears.\n", + "translation": "Like a wish-fulfilling jewel or a wish-granting tree\nThat completely satisfies all desires,\nSo too, by the power of the aspirations of those to be tamed,\nThe Victor's form appears." } } }, "684": { - "source": "ཅི་སྟེ་ད་དུང་མི་ཤེས་སམ།།", - "target_gt": "What is it? Have you still not understood?", + "source": "དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །", + "target_gt": "The builder of the garuda pillar passed away after it was blessed, but it still neutralizes poisons and such long after he is gone.", + "commentary_1": " ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མཁའ་ལྡིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་ཏེ། བསྒྲུབས་པ་ནི་སྔགས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའོ། །འདས་ནི་ཤི་བའོ། །དེ་འདས་ཞེས་པ་ནི་མཁའ་ལྡིང་གྲུབ་པའོ། །དེ་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །དཔེས་མཚོན་པའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་སངས་རྒྱས་པ་ན་འགགས་པས་དེས་དེའི་ཚེ་དོན་བྱེད་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་བྲམ་ཟེ་སང་ཀུ་ཞེས་བྱ་བས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མཆོད་སྡོང་གཟུངས་སྔགས་ཀྱི་ནུས་པས་བསྒོས་པ་བསྒྲུབས་ནས་སྒྲུབ་པ་པོ་དེ་འདས་པར་གྱུར་པ་ན།དེ་འདས་ནས་ཡུན་རིང་པོ་ལོན་ཡང་མཆོད་སྡོང་དེས་དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཅི་སྟེ་ (interrogative particle), ད་དུང་ (still, yet), མི་ཤེས་ (not know)\n\nGrammatical structure:\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- མི་ is the negative prefix for ཤེས་ (to know)\n- སམ is the interrogative particle at the end of the sentence\n\nDo [you] still not understand?\n\nNote: This is a rhetorical question implying that the listener should already understand by now.", - "translation": "Do [you] still not understand?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nནམ་མཁའ་ལྡིང་ (Garuḍa), མཆོད་སྡོང་ (ritual pillar), བསྒྲུབས་ (accomplished), འདས་ (passed away), དུག་ (poison)\n\nGrammatical notes:\n- དཔེར་ན (for example) introduces a simile\n- ནས་ (after) and ཡང་ (even though) connect clauses\n- བཞིན་ (like) concludes the simile\n\n\nFor example, when a Garuḍa\nHas accomplished a ritual pillar and passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth.\n\nTechnical note: This verse uses the example of a Garuḍa's power persisting through a ritual object to illustrate a principle of lasting spiritual efficacy.", + "translation": "For example, when a Garuḍa\nHas accomplished a ritual pillar and passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nDo you still not understand?", - "translation": "Do you still not understand?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ། །དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor example, like a garuda bird\nThat has completed building a chorten and then passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth.\n", + "translation": "For example, like a garuda bird\nThat has completed building a chorten and then passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth." } } }, "685": { - "source": "རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་།། ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ།།", - "target_gt": "Don’t you see how, one by one, Death has come for all your kind?", + "source": "བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །", + "target_gt": "A bodhisattva, following the way of awakening, will build a victor's pillar and pass to nirvana, yet perform all deeds.", + "commentary_1": " བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །སྤྱོད་པ་ནི་དེའི་དོན་དུ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུའོ། །རྒྱལ་བ་ཉིད་མཆོད་སྡོང་ངོ་། །གདུལ་བྱའི་སྨོན་ལམ་ལ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབས་པ་ལ་བསྒྲུབས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐབས་ཉིད་དོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཉེ་བར་ཞི་བར་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཞེས་རྩོད་པ་བསླང་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་", + "commentary_2": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་ཚོགས་དང་སྨོན་ལམ་ལ་སོགས་པས་རྒྱལ་བའི་སྐུའི་མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་པ་ཡང་སྒྲུབ་པ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཏེ། གཞན་དོན་སྒྲུབ་འདོད་ཀྱི་རྟོག་པ་འགག་ཀྱང་དེས་གཞན་དོན་ཐམས་ཅད་མཛད་པ་མི་འགལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: རང་སྡེ་རིམ་གྱིས་གསོད་པ་ཡང་།།\nKey terms:\nརང་སྡེ་ (one's own faction/group)\nརིམ་གྱིས་ (gradually)\nགསོད་པ་ (killing)\n\nLine 2: ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏམ།།\nKey terms:\nཁྱོད་ (you)\nམཐོང་བ་ (to see)\nམ་གྱུར་ (did not become)\nཏམ (question particle)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ at the end of line 1 connects it to line 2\n- མ་གྱུར་ཏམ forms a rhetorical question\n\nThe gradual killing of [your] own faction,\nDid you not see [this]?\n\nTechnical note: This appears to be a rhetorical question, possibly addressing someone's failure to recognize internal conflict or self-destruction within their own group.", - "translation": "The gradual killing of [your] own faction, Did you not see [this]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ (bodhisattva conduct), རྗེས་མཐུན་པ་ (in accordance with), རྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), མཆོད་སྡོང་ (stupa), སྒྲུབ་པ་ (accomplish/practice), མྱ་ངན་ལས་འདས་ (pass beyond sorrow/nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པས་ as an instrumental particle\n- ཀྱང་ used twice for emphasis and contrast\n\n\nThrough conduct in accordance with bodhisattva practice,\nEven accomplishing the Victors' stupas,\nBodhisattvas, though they have passed beyond sorrow,\nStill perform all beneficial actions.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the ongoing compassionate activity of bodhisattvas even after attaining nirvana, a key concept in Mahayana Buddhism.", + "translation": "Through conduct in accordance with bodhisattva practice,\nEven accomplishing the Victors' stupas,\nBodhisattvas, though they have passed beyond sorrow,\nStill perform all beneficial actions." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nHave you not seen\nHow you gradually destroy\nYour own kind?", - "translation": "Have you not seen\nHow you gradually destroy\nYour own kind?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་སྒྲུབ་པ་ཡང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy following the conduct of enlightenment,\nEven accomplishing the victory stupa,\nThe bodhisattva, though passed beyond sorrow,\nPerforms all beneficial actions.\n", + "translation": "By following the conduct of enlightenment,\nEven accomplishing the victory stupa,\nThe bodhisattva, though passed beyond sorrow,\nPerforms all beneficial actions." } } }, "686": { - "source": "འོན་ཀྱང་གཉིད་ལ་བརྟེན་པ་གང་།། གདོལ་པ་དང་ནི་མ་ཧེ་བཞིན།།", - "target_gt": "And yet you slumber on so soundly, Like a buffalo beside its butcher.", + "source": "སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །", + "target_gt": "\"How is it making offerings to one who has no mind bears fruit?\" This has been taught to be the same, whether they're present or in nirvana.", + "commentary_1": " སེམས་མེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། ལོངས་མི་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། མཚུངས་པ་ནི་འདྲ་བའོ། །བཤད་པ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། ཉན་ཐོས་པ་དག་ན་རེ། སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་མེད་ན་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། མ་ངེས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གཉིས་བསོད་ནམས་མཚུངས་པ་ཉིད་དུ། མཆོད་རྟེན་བསྐོར་བའི་ཕན་ཡོན་ལས། གང་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །མྱ་ངན་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ། །སེམས་ནི་མཉམ་པར་དང་བ་ཡིས། །བསོད་ནམས་ལ་ནི་ཁྱད་པར་མེད། །ཅེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའོན་ཀྱང་ (however), གཉིད་ (sleep), བརྟེན་པ་ (to rely on/depend on)\nགདོལ་པ་ (outcast/chandala), མ་ཧེ་ (buffalo)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ at the end of the first line is a relative pronoun\n- བཞིན at the end indicates a simile (\"like/as\")\n\nHowever, those who rely on sleep,\n[Are] like outcasts and buffaloes.\n\nTechnical note: གདོལ་པ་ (outcast) refers to a specific low caste in Indian society, often translated as \"chandala\" in Sanskrit texts.", - "translation": "However, those who rely on sleep, [Are] like outcasts and buffaloes." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་མེད་པ་ (Mindless/inanimate), མཆོད་ (Offering/worship), འབྲས་བུ་ (Result/fruit), བཞུགས་པ་ (Abiding/present), མྱ་ངན་འདས་ (Passed beyond sorrow/nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ and པས་ indicate the object and means respectively\n- ཇི་ལྟར་...འགྱུར་ forms a rhetorical question\n- གང་ཕྱིར་...ཕྱིར་རོ་ gives the reason\n\n\nHow can making offerings to the mindless\nYield results?\nBecause it is taught that [whether a buddha is] \nPresent or passed beyond sorrow is equivalent.\n\nNote: This verse discusses the efficacy of making offerings to inanimate objects like statues, explaining that it's considered equivalent to offering to a living buddha or one who has passed into nirvana.", + "translation": "How can making offerings to the mindless\nYield results?\nBecause it is taught that [whether a buddha is] \nPresent or passed beyond sorrow is equivalent." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nHowever, those who rely on sleep,\nAre like outcasts and buffaloes.", - "translation": "However, those who rely on sleep,\nAre like outcasts and buffaloes." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་ལྡན་པར་འགྱུར། །གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHow can making offerings to that which has no mind\nResult in any fruit?\nFor it is taught that whether present or passed into nirvana,\nThe result is exactly the same.\n", + "translation": "How can making offerings to that which has no mind\nResult in any fruit?\nFor it is taught that whether present or passed into nirvana,\nThe result is exactly the same." } } }, "687": { - "source": "ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ།། འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།།", - "target_gt": "All the paths of flight are blocked, The Lord of Death now has you in his sights.", + "source": "ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། །", + "target_gt": "There are results, according to scripture, Whether they're relative or suchness, Just as there would be a result From a true buddha, for example.", + "commentary_1": " དོན་དམ་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་ལུང་ལས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་སྟེ་བཞུགས་པ་འང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ཁ་ཅིག་ནི་ཀུན་རྫོབ། ཁ་ཅིག་ནི་དོན་དམ་དུ་འདོད་པར་ཟད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འགའ་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །གང་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་མཆོད་པ། །དང་བའི་སེམས་ཀྱིས་མཚུངས་པ་སྟེ། །བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བདེན་པ་སྟེ་དོན་དམ་པར་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དཔེར་ན་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། ལུས་ལས་མ་གཏོགས་པར་དཔེར་བརྗོད་པའི་འོས་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་རྩོད་པ།", + "commentary_2": "སངས་རྒྱས་སེམས་མེད་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་པའམ་ནི་སེམས་དང་བཅས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་མཆོད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། དཔེར་ན་ཁྱེད་སེམས་ལྡན་དུ་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་བདེན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ངེད་ཀྱང་བརྫུན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་རྫུན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོད་མེད་དོ། །འདིར་ཡང་སེམས་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ལམ་ནི་ཀུན་ནས་བཀག་ནས་སུ།།\n\nKey terms:\nལམ་ (path), ཀུན་ནས་ (completely, from all sides), བཀག་ (blocked, obstructed)\n\nGrammatical note: ནས་སུ་ indicates a completed action\n\nHaving completely blocked all paths,\n\nLine 2: འཆི་བདག་གིས་ནི་བལྟས་བཞིན་དུ།།\n\nKey terms:\nའཆི་བདག་ (Lord of Death), བལྟས་ (looked, gazed)\n\nGrammatical note: བཞིན་དུ་ indicates a continuous action\n\nThe Lord of Death gazes [upon one].\n\nCombined translation:\nHaving completely blocked all paths, the Lord of Death gazes [upon one].\n\nTechnical note: འཆི་བདག་ (Lord of Death) is a common personification of death in Tibetan Buddhist literature, often associated with impermanence and the urgency of spiritual practice.", - "translation": "Having completely blocked all paths, The Lord of Death gazes [upon one]. Having completely blocked all paths, the Lord of Death gazes [upon one]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional), དེ་ཉིད་ (ultimate truth), འབྲས་ (result), ལུང་ (scripture), བདེན་པ་ (truth), སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- བམ་ནི...འང་: \"either...or\" construction\n- རུང་སྟེ: concessive conjunction \"although\"\n- ལས་ཡིན: indicates source or origin\n- ཇི་ལྟར...བཞིན: comparative construction \"just as...likewise\"\n\n\nWhether in conventional [terms] or in ultimate truth,\nIt is suitable; this result comes from scripture.\nFor example, just as the true Buddha\nIs endowed with results.\n\nTechnical note: This verse appears to discuss the validity of conventional and ultimate perspectives in understanding Buddhist teachings, using the Buddha as an example of how results (likely referring to enlightenment or realization) are manifested.", + "translation": "Whether in conventional [terms] or in ultimate truth,\nIt is suitable; this result comes from scripture.\nFor example, just as the true Buddha\nIs endowed with results." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWith all paths blocked,\nDeath looks on.\n", - "translation": "With all paths blocked,\nDeath looks on." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether conventionally or ultimately,\nIt is suitable, as the result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nThere are fruits [results] that accompany it.\n", + "translation": "Whether conventionally or ultimately,\nIt is suitable, as the result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nThere are fruits [results] that accompany it." } } }, "688": { - "source": "ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་ཟ་དགའ་ཞིང་།། འདི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ཇི་ལྟར་དགའ།།", - "target_gt": "How can you take such pleasure in your food, And how can you delight to rest and sleep?", + "source": "བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །", + "target_gt": "\"One can be freed by seeing the truths; Why bother seeing emptiness?\" Because there's no awakening Without this path, the scriptures teach.", + "commentary_1": " བདེན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་སྟེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་བ་སྟེ། མངོན་དུ་བྱས་པ་ལས་མཐོང་བའི་ལམ་དང་། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་གྲོལ་བས་ཆོག་མོད། སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གང་གི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་འདི་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལུང་ལས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ། སངས་རྒྱས་རང་སངས་རྒྱས་དང་ནི། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ངེས་བསྟན་པའི། །ཐར་པའི་ལམ་ནི་ཁྱོད་གཅིག་པུ། །གཞན་ཡོད་མིན་ཞེས་ངེས་པ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དོན་དམ་སྟོང་པར་ཤེས་པ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་བརྒལ་ལན་གཉིས་ཀྱི།དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ན་རེ། བདེན་པ་བཞི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་གོམས་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་གྱི། ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་མེད་དོ་ཞེའོ། །གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་སྟེ། ལུང་གིས་མདོར་བསྟན་པ་དང་། བརྒལ་ལན་གྱིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བའོ། ། དང་པོ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན། ལུང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ལམ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་མེད་ན་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་པར། དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ནས། བག་ཆགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པའི་བར་དང་། གང་དག་བདེ་གཤེགས་ཉན་ཐོས་འགྱུར་བར་བྱ་སྙམ་དང་། །རང་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་འགྱུར་འདོད་པ། །བཟོད་པ་འདི་ལ་མ་བརྟེན་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཇི་ལྟར་ (how, in what manner)\nཟ་ (eat)\nདགའ་ (enjoy, like)\nགཉིད་ལོག་ (sleep)\n\nGrammatical notes:\n- ཞིང་ and ལྟར་ are connecting particles\n- The repeated use of ཇི་ལྟར་ creates a parallel structure\n\nHow do you enjoy eating, and\nIn this way, how do [you] enjoy sleeping?\n\nTechnical note: The verse uses a rhetorical structure to emphasize the contrast or similarity between eating and sleeping habits.", - "translation": "How do you enjoy eating, and In this way, how do [you] enjoy sleeping?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདེན་པ་(truth), མཐོང་བ་(seeing), གྲོལ་(liberation), སྟོང་ཉིད་(emptiness), ལུང་(scripture), ལམ་(path), བྱང་ཆུབ་(enlightenment)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱི to connect clauses\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཞིག་བྱ\n- གང་ཕྱིར introducing a reason\n- མེད་པར repeated for emphasis\n\n\nOne is liberated by seeing the truth,\nSo what's the use of seeing emptiness?\nFor scripture declares that without this path,\nThere can be no enlightenment.\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the necessity of realizing emptiness (śūnyatā) for liberation, contrasting it with seeing the truth (likely referring to the Four Noble Truths). However, the last two lines affirm the indispensability of this path (likely referring to the realization of emptiness) for attaining enlightenment, as stated in authoritative texts.", + "translation": "One is liberated by seeing the truth,\nSo what's the use of seeing emptiness?\nFor scripture declares that without this path,\nThere can be no enlightenment." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as you enjoy eating,\nSo too may you enjoy sleeping like this.\n", - "translation": "Just as you enjoy eating,\nSo too may you enjoy sleeping like this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy seeing the truth, one becomes liberated.\nWhat is the use of seeing emptiness?\nFor the scriptures declare that without this path,\nThere is no enlightenment.\n", + "translation": "By seeing the truth, one becomes liberated.\nWhat is the use of seeing emptiness?\nFor the scriptures declare that without this path,\nThere is no enlightenment." } } }, "689": { - "source": "མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འཆི་འགྱུར་བས།།", - "target_gt": "Death will swoop on you so swiftly.", + "source": "གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། །", + "target_gt": "If the Great Vehicle is not proven, how is it that your scriptures are? \"Because they're proven to us both.\" At first, they were not proven to you.", + "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་རྒོལ་བ་སྟེ། ཐེག་ཆེན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པའོ། །དེའི་ལུང་གིས་མ་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡང་ལུང་གིས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པ། རྒོལ་བས་སྨྲས་པ། གང་གི་ཕྱིར་གཉིས་གལ་ཏེ་འུ་བུ་ཅག་གཉི་ག་ལ་ངའི་ལུང་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་དང་པོར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དང་པོར་ཏེ་རེ་ཞིག་སྔོན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་མ་བླངས་པའི་ལུང་དེ་ཉིད་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཕྱིས་ཁས་བླངས་པ་ལས་ནི་འགྲུབ་ལ་རག་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་ཁས་བླངས་ནས་འགྲུབ་པ་ཉིད་ཡིན་པས་གཉི་ག་ལ་འདི་གྲུབ་ཅེས་གང་གིས་རྗོད་པར་བྱེད། གལ་ཏེ་བླ་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་གདམས་ངག་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་པ་དང་འདུལ་བ་ལ་ཡང་སྣང་བ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མ་གྲུབ་པའི་རྒོལ་བ་དགོད་པ་དང་། ཐེག་ཆེན་གྱི་གཞུང་བཀར་སྒྲུབ་པ་དང་། དོན་དམ་ལམ་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་སྤྲུལ་པའི་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང་། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པ་དང་། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱི་མ་ནི་བདེན་པ་མ་མཐོང་བ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ། ཐེག་ཆེན་བཀའ་མ་ཡིན་པས་དེ་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་དུ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཁྱད་པར་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དྲི་བ་དང་། དེའི་ལན་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྡེ་བཞི་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཡིད་ཆེས་སུ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་ཅེས་འདྲི་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུང་གི་དང་། བཀའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིན་པ་དང་། མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་སྡེ་བཞི་སོགས་ནི་ཡིད་ཆེས་སུ་རུང་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་རྒོལ་ཕྱིར་རྒོལ་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་བཀར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཅི་གཉིས་ཀའི་དོན་ཁྱོད་དང་གཉིས་སམ། འོན་ཏེ་གང་རུང་གཉིས་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། དང་པོར་ཁྱོད་གྲུབ་མཐའ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ན་སྡེ་བཞི་སོགས་བཀར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཚེ་ཁྱོད་ལ་འདི་བཀར་མ་གྲུབ་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམྱུར་བ་ (quickly), ཉིད་དུ་ (emphatic particle), འཆི་ (die), འགྱུར་ (become/will)\n\nGrammar:\n- བས at the end indicates a reason or cause\n\nBecause [one] will quickly die,\n\nNote: The construction འཆི་འགྱུར་ indicates a future tense for the verb \"to die\". The emphatic ཉིད་དུ་ emphasizes the quickness of death's approach.", - "translation": "Because [one] will quickly die," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), ལུང་ (Scripture/Āgama), གྲུབ་ (Establish/Prove)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། : \"If...\" conditional structure\n- ཇི་ལྟར་ : \"How\" interrogative\n- གང་ཕྱིར་ : \"Because\"\n- གཉིས་ཀ་ : \"Both\"\n\n\nIf the Mahāyāna is not established,\nHow is your scripture established?\nBecause this is established for both,\nAt first, this was not established for you.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be part of a philosophical debate about the authenticity of Mahāyāna scriptures, using logical argumentation typical of Buddhist dialectics.", + "translation": "If the Mahāyāna is not established,\nHow is your scripture established?\nBecause this is established for both,\nAt first, this was not established for you." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nBecause death will come swiftly", - "translation": "Because death will come swiftly" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ། །དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf the Mahayana is not established,\nHow then is your scripture established?\nFor this is established for both,\nBut at first it was not established for you.\n", + "translation": "If the Mahayana is not established,\nHow then is your scripture established?\nFor this is established for both,\nBut at first it was not established for you." } } }, "690": { - "source": "ཇི་སྲིད་དུ་ནི་ཚོགས་གསག་བྱ།།", - "target_gt": "Gather merit till that moment comes!", + "source": "རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "The reasons for believing in them Are the same for the Great Vehicle too. If they're true since two parties accept them, The Vedas and such would also be true.", + "commentary_1": " གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་རྐྱེན་རྣམས་ནི་གང་ཞིག་རྒྱུ་མཚན་དུ་སྦྲེལ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ལུང་ལའོ། །གནས་པ་སྟེ་ཁས་ལེན་ནོ། །དེ་ཉིད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལུང་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྐྱེན་དེ་རྣམས་སྦྱར་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་ཞིག་དོན་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་དང་ཉེར་ལྡན་པ། །ཁམས་གསུམ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཅོད་པར་བརྗོད། །གང་ཞིག་ཕན་ཡོན་ཞི་བ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དེ། །གཙུག་ལག་དེ་ལྟ་མིན་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་དེ་བདེན་པའི་དོན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གཞན་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། འོ་སྐོལ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་བདེན་པ་ཡིན་པ་ལྟ་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བདེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "འོན་ཏེ་དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་ལས་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡིད་ཆེས་སོ་ཞེ་ན། རྐྱེན་གང་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་དེར་ཡིད་ཆེས་པའི་རྐྱེན་དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དམ་པ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་སོགས་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་གཉིས་འདོད་པས་དེར་བདེན་ན་ནི་རིག་བྱེད་ལ་སོགས་པ་མུ་སྟེགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་དུ་བདེན་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཇི་སྲིད་དུ་ (as long as), ཚོགས་ (accumulations), གསག་ (gather/accumulate)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ introduces a temporal clause\n- ནི་ is an emphatic particle\n- བྱ at the end indicates a verbal noun construction\n\nAs long as [one] must accumulate the accumulations,\n\nNote: \"Accumulations\" (ཚོགས་) here likely refers to the two accumulations of merit and wisdom in Mahayana Buddhism, essential for attaining Buddhahood.", - "translation": "As long as [one] must accumulate the accumulations," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་(condition), ཡིད་ཆེས་(believe/trust), ཐེག་ཆེན་(Mahayana), མཚུངས་(equal/similar), རིག་བྱེད་(Vedas)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་ནི་: instrumental case, \"by which\"\n- དེར་: \"in that\"\n- གཞན་གཉིས་: \"the other two\"\n- བདེན་ན་ནི་: conditional, \"if...true\"\n\n\nBy whatever condition one believes in that,\nIt is equally [applicable] to the Mahayana.\nIf the other two are true due to desire,\nThen the Vedas and such would also become true.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the validity of different philosophical systems or scriptures, comparing the basis for belief in Mahayana Buddhism with other traditions, possibly including Vedic texts.", + "translation": "By whatever condition one believes in that,\nIt is equally [applicable] to the Mahayana.\nIf the other two are true due to desire,\nThen the Vedas and such would also become true." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nFor as long as it takes, accumulate merit.", - "translation": "For as long as it takes, accumulate merit." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས། །དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས། །གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི། །རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever reason causes belief in that,\nThe same applies to the Mahayana as well.\nIf the other two are true because they are desired,\nThen the Vedas and such would also become true.\n", + "translation": "Whatever reason causes belief in that,\nThe same applies to the Mahayana as well.\nIf the other two are true because they are desired,\nThen the Vedas and such would also become true." } } }, "691": { - "source": "དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི།། དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "For even if you then throw off your indolence, What will you do when there is no more time?", + "source": "ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If it's because the Great Vehicle is in dispute, reject your own scriptures since they're contested by non-Buddhists, as are some you and others challenge.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ལུང་ཉིད་ཡིན་མ་ཡིན་རྩོད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ཡང་འདོར་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ཁྱོད་དང་མུ་སྟེགས་པ་གཉིས་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུ་སྟེགས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། བདག་དང་སྟེ་རང་གི་སྡེ་པའི་བྱེ་བྲག་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པ་སྟེ། སྡེ་པ་གཞན་གྱི་དབྱེ་བས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་པའི་ལུང་ལས་གཞན་དུ་རང་དང་གཞན་གྱི་སྡེ་པས་ཁས་བླངས་པས་དེ་ཡང་རྩོད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོར་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་ཁས་བླངས་པར་མི་གཤའ་བ་ཉིད་དོ། །གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་པའི་ཚིག་ནི་རང་གི་ལུང་དང་། གཞན་གྱི་ལུང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལུང་ལ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་བསལ་ནས་བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་དོགས་པ་ཉིད་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལུང་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་སྤྱི་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་ལུང་གཞན་བྱེ་བྲག་རྣམས་ལ་སྡེ་པ་རང་གཞན་དག་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ན་དོར་བྱར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nLine 1: དེ་ཚེ་ལེ་ལོ་སྤངས་ཀྱང་ནི།།\nKey terms:\nདེ་ཚེ་ (at that time), ལེ་ལོ་ (laziness), སྤངས་ (abandoned)\nཀྱང་ (although), ནི (emphatic particle)\n\nLine 2: དུས་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་བྱ།།\nKey terms:\nདུས་མ་ཡིན་པར་ (at the wrong time), ཅི་ཞིག་ (what), བྱ (to do)\n\nGrammar note: The second line is a rhetorical question.\n\nAt that time, even though laziness is abandoned,\nWhat is to be done at the wrong time?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the importance of timing in spiritual practice, even when one has overcome laziness.", - "translation": "At that time, even though laziness is abandoned, What is to be done at the wrong time?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), རྩོད་བཅས་ (controversial), མུ་སྟེགས་པ་ (tīrthika/non-Buddhist), ལུང་ (scripture/āgama)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n- ཞེ་ན་ introduces a hypothetical objection\n- ཡིན་ཕྱིར་ \"because it is\" gives the reason for the conclusion\n- དོར་བྱར་འགྱུར་ future tense construction indicating \"will become something to be abandoned\"\n\n\nIf one objects, \"The Mahāyāna is controversial,\" \n[We reply:] The tīrthikas dispute our scriptures,\nAnd regarding other scriptures, both self and others\nDispute them; therefore, [by that logic] they should be abandoned.\n\n\nNote: This verse appears to be addressing an objection to Mahāyāna teachings based on their controversial nature, and counters by pointing out that all scriptures face disputes, both from outside and within traditions.", + "translation": "If one objects, \"The Mahāyāna is controversial,\" \n[We reply:] The tīrthikas dispute our scriptures,\nAnd regarding other scriptures, both self and others\nDispute them; therefore, [by that logic] they should be abandoned." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAt that time, even if laziness is abandoned,\nWhat is to be done at an improper time?\n", - "translation": "At that time, even if laziness is abandoned,\nWhat is to be done at an improper time?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་། །ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག །རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one objects that the Mahayana is controversial,\nThen [one must note that] regarding scripture,\nBoth non-Buddhists and those of other Buddhist schools\nEngage in controversy, so [by that logic] these should also be abandoned.\n", + "translation": "If one objects that the Mahayana is controversial,\nThen [one must note that] regarding scripture,\nBoth non-Buddhists and those of other Buddhist schools\nEngage in controversy, so [by that logic] these should also be abandoned." } } }, "692": { - "source": "འདི་ནི་མ་བྱས་བརྩམས་པ་དང་།།", - "target_gt": "“This I have not done, and this I’m only starting.", + "source": "བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །", + "target_gt": "The teachings' root is bhikshuhood, but bhikshuhood is difficult. For those whose minds still have a focus, reaching nirvana is difficult.", + "commentary_1": " བསྟན་རྩ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྟན་པ་ནི་གསུང་རབ་པོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པ་དང་ཞི་བ་ཁས་བླངས་པ་སྟེ་དགེ་སློང་གཉིས་ཀྱི་ནི་རྩ་བ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལ་གཙོ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་ཡིན་ན་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་བདེན་པ་མཐོང་བ་ལས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དགེ་སློང་དེ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས་དཀའ་བར་གནས་པའོ། །དགེ་སློང་དཀའ་བར་གནས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་གང་དག་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དཀའ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དགེ་སློང་ཉིད་མི་འཐད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་(this), མ་བྱས་(not done/made), བརྩམས་པ་(begun/composed)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ particle emphasizes \"this\"\n- དང་ at the end indicates this is part of a larger list or sequence\n\nThis is not [something] made [but rather] begun, and\n\nNote: The phrase མ་བྱས་བརྩམས་པ་ is a common Buddhist expression often referring to the uncreated nature of ultimate reality or the spontaneous arising of enlightened activity. The exact interpretation may depend on context.", - "translation": "This is not [something] made [but rather] begun, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསྟན་རྩ་ (root of the teachings), དགེ་སློང་ (bhikshu/fully ordained monk), དམིགས་ (object/focus), མྱ་ངན་འདས་པ་ (nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན (if/when) conditional particle\n- ཀྱང་ (also/even) emphasizing particle\n- དང་བཅས་ (with/having) construction\n\n\nIf the root of the teachings is indeed the bhikshu,\nEven being a bhikshu remains difficult.\nFor those with minds having objects of focus,\nEven attaining nirvana remains difficult.\n\n\nTechnical notes:\n- བསྟན་རྩ་ (root of the teachings) likely refers to the monastic sangha as the foundation of the Buddha's teachings.\n- The verse contrasts the difficulty of maintaining monastic vows with the challenge of attaining nirvana for those whose minds still grasp at objects.", + "translation": "If the root of the teachings is indeed the bhikshu,\nEven being a bhikshu remains difficult.\nFor those with minds having objects of focus,\nEven attaining nirvana remains difficult." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThis is uncreated and spontaneous.", - "translation": "This is uncreated and spontaneous." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས། །སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf monks are the root of the teachings,\nEven being a monk is difficult to maintain.\nFor those whose minds have attachments,\nEven attaining nirvana is difficult to achieve.\n", + "translation": "If monks are the root of the teachings,\nEven being a monk is difficult to maintain.\nFor those whose minds have attachments,\nEven attaining nirvana is difficult to achieve." } } }, "693": { - "source": "འདི་ཕྱེད་བྱས་པར་གནས་པ་ལ།།", - "target_gt": "And this—I’m only halfway through . . .”", + "source": "ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །", + "target_gt": "If one is freed just by discarding afflictions, it's immediate. Yet it is seen that karma has power over those who do not have afflictions.", + "commentary_1": " རྒོལ་བ་བསླང་བ་ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། །བདེན་པ་མཐོང་བས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཏེ། དེ་ནས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ། འདི་ལྟར་དེའི་རྗེས་ལ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བ་ཁོངས་སུ་ཆུག །ཅི་སྟེ་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་(this), ཕྱེད་(half), བྱས་པ་(done/accomplished), གནས་པ་(abide/remain)\n\nGrammatical structure:\n- ལ at the end indicates a locative or continuative sense\n\nTo those who abide having accomplished half of this,\n\nNote: This line likely continues a thought from a previous verse. The \"half\" (ཕྱེད་) refers to partial accomplishment of a practice or realization mentioned earlier in the text.", - "translation": "To those who abide having accomplished half of this," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), སྤངས་པ་ (abandon), གྲོལ་ (liberate), ལས་ (karma), ནུས་པ་ (power/potency)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with ན་ in the first line\n- དེའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ indicates immediacy\n- ཀྱང་ indicates concession in the third line\n\n\nIf liberation occurs through abandoning kleśas,\nOne would become that [liberated] immediately.\nYet even without kleśas, for those [beings],\nThe potency of karma is observed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between kleśas (afflictive emotions), karma, and liberation, suggesting that merely abandoning kleśas is not sufficient for immediate liberation due to the lingering effects of karma.", + "translation": "If liberation occurs through abandoning kleśas,\nOne would become that [liberated] immediately.\nYet even without kleśas, for those [beings],\nThe potency of karma is observed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase, enclosed in tags:\n\nAbiding in this state of partial accomplishment.", - "translation": "Abiding in this state of partial accomplishment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf liberation comes from abandoning afflictions,\nOne would be liberated immediately upon doing so.\nYet even for those without afflictions,\nThe power of karma is still observed.\n", + "translation": "If liberation comes from abandoning afflictions,\nOne would be liberated immediately upon doing so.\nYet even for those without afflictions,\nThe power of karma is still observed." } } }, "694": { - "source": "གློ་བུར་འཆི་བདག་འོངས་ནས་ནི།། ཀྱི་ཧུད་བཅོམ་ཞེས་སེམས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Then is the sudden coming of the Lord of Death, And oh, the thought “Alas, I’m finished!”", + "source": "རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །", + "target_gt": "If at that time, it's definite that they do not have the cause, craving, why don't they have, just like delusion, the unafflicted craving too?", + "commentary_1": " ཉོན་མོངས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་ལས་མེད་ཀྱང་དེ་ལ་སྟེ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྡེག་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་རྗེས་ལ་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་དེ་དག་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་སྲིད་པ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་རྒོལ་བའི་དོན་དུ་ཅི་ཙམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ངེས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ་སྲེད་པ་འདི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྲེད་པ་འདི་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་།", + "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགློ་བུར་ (suddenly), འཆི་བདག་ (Lord of Death), ཀྱི་ཧུད་ (alas), བཅོམ་ (destroyed/ruined)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ནི་ indicates a sequence of events\n- ཞེས་ introduces reported speech or thought\n- པར་འགྱུར་ indicates a future state or transformation\n\nWhen the Lord of Death suddenly comes,\n[One] will think, \"Alas! [I am] ruined!\"\n\nTechnical note: འཆི་བདག་ (Lord of Death) is a common personification of death in Tibetan Buddhist literature, often associated with impermanence and the urgency of practice.", - "translation": "When the Lord of Death suddenly comes, [One] will think, \"Alas! [I am] ruined!\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །\n", + "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nཉེར་ལེན་ (upādāna - clinging), སྲེད་པ་ (tṛṣṇā - craving), ཉོན་མོངས་ (kleśa - affliction), ཀུན་རྨོངས་ (avidyā - ignorance)\n\nGrammatical notes:\n- རེ་ཞིག་ (for now, temporarily)\n- ཅེ་ན་ (if it is said that)\n- མིན་ཡང་ (although not)\n- ཅི་སྟེ་མེད་ (why would it not exist?)\n\n\nIf it is said that for now, there is certainly no craving as the cause of clinging,\nAlthough that craving is not afflicted,\nWhy would it not exist, just like ignorance?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of craving (tṛṣṇā) in relation to clinging (upādāna) and ignorance (avidyā), possibly in the context of the twelve links of dependent origination.", + "translation": "If it is said that for now, there is certainly no craving as the cause of clinging,\nAlthough that craving is not afflicted,\nWhy would it not exist, just like ignorance?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen death suddenly comes,\nAlas! One thinks, \"I am destroyed!\"\n", - "translation": "When death suddenly comes,\nAlas! One thinks, \"I am destroyed!\"" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །སྲེད་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor now, if one is certain that\nThere is no craving as the immediate cause,\nAlthough that craving may not be afflicted,\nWhy could it not exist, just like ignorance?\n", + "translation": "For now, if one is certain that\nThere is no craving as the immediate cause,\nAlthough that craving may not be afflicted,\nWhy could it not exist, just like ignorance?" } } }, "695": { - "source": "མྱ་ངན་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྲངས་པ་ཡི།། མིག་དམར་གདོང་ལས་མཆི་མ་འཛག། ཉེ་དུ་རེ་ཐག་ཆད་པ་དང་།། གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉའི་བཞིན་ལ་ལྟ།།", - "target_gt": "You’ll look upon the faces of your hopeless friends, Their tearstained cheeks, their red and swollen eyes (For such will be the depths of their distress), And then you’ll see the heralds of the Deadly Lord.", + "source": "ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Craving is due to the condition of feeling, and they do have feeling. A mind that has a focus dwells on one thing or another.", + "commentary_1": " ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཞིན་དུ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དེ་ཅི་སྟེ་མེད་པ་ཡིན་དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་སྟེ་ཚོར་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་པས་ན་རྒྱུ་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་སྲེད་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་མེད་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་པར་དགེ་སློང་ཉིད་བདེ་བླག་ཏུ་གནས་ཤིང་སོ་སོར་སྣང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དཀའ་བར་གནས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དམིགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པས་རང་སྲིད་པར་འཇོག་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡང་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བ་ནི་ལྡོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །", + "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nམྱ་ངན་ (sorrow) ཤུགས་ཀྱིས་ (forcefully) སྐྲངས་པ་ (swollen) ཡི་ (genitive particle)\n\nLine 2:\nམིག་དམར་ (red eyes) གདོང་ (face) ལས་ (from) མཆི་མ་ (tears) འཛག (drip)\n\nLine 3:\nཉེ་དུ་ (relatives) རེ་ཐག་ (hope) ཆད་པ་ (cut off) དང་ (and)\n\nLine 4:\nགཤིན་རྗེའི་ (Yama's) ཕོ་ཉའི་ (messenger's) བཞིན་ (face) ལ་ (to) ལྟ (look)\n\nTranslation:\nFrom faces swollen with the force of sorrow,\nTears drip from reddened eyes.\nRelatives [whose] hope is cut off\nLook upon the face of Yama's messenger.\n\nNote: གཤིན་རྗེ་ (Yama) refers to the lord of death in Buddhist cosmology.", - "translation": "From faces swollen with the force of sorrow, Tears drip from reddened eyes. Relatives [whose] hope is cut off Look upon the face of Yama's messenger." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཚོར་བ་ (feeling/sensation), རྐྱེན་ (condition/cause), སྲེད་པ་ (craving/attachment), དམིགས་པ་ (object of focus), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ indicates instrumental case\n- ཡིན་ is the equative verb \"to be\"\n- ལ་ཡང་ means \"also to/in\"\n- དང་ནི་ is a conjunction \"and\"\n- འགྱུར་ indicates a future or resultant state\n\n\nDue to the condition of feeling, there is craving.\nThese feelings also exist.\nThe mind with its object of focus\nWill come to abide in some [states].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing elements of the twelve links of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་), specifically the relationship between feeling (ཚོར་བ་) and craving (སྲེད་པ་), and how the mind fixates on objects.", + "translation": "Due to the condition of feeling, there is craving.\nThese feelings also exist.\nThe mind with its object of focus\nWill come to abide in some [states]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith eyes swollen from the force of sorrow,\nTears stream down reddened faces.\nAs loved ones lose all hope,\nThey gaze upon the face of Death's messenger.\n", - "translation": "With eyes swollen from the force of sorrow,\nTears stream down reddened faces.\nAs loved ones lose all hope,\nThey gaze upon the face of Death's messenger." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDue to the condition of feeling, there is craving.\nThose feelings also exist.\nThe mind with its objects\nWill abide in some [states].\n", + "translation": "Due to the condition of feeling, there is craving.\nThose feelings also exist.\nThe mind with its objects\nWill abide in some [states]." } } }, "696": { - "source": "རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་།། དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས།།", - "target_gt": "The memory of former sins will torture you, The screams and din of hell break on your ears.", + "source": "སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "A mind that lacks emptiness might cease but will arise again, as with conception-free absorption. Therefore, meditate on emptiness.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གལ་ཏེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ནུས་པ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལྡོག་པར་སྲིད་ཀྱང་། ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་ཞགས་པས་སླར་འཆིང་བར་སྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཀྱང་དེ་ལས་ལངས་ནས་སེམས་དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །", + "commentary_2": "ཤོ་ལོ་ཀ་འདིའི་འགྲེལ་བ་མི་འདུག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: རང་སྡིག་དྲན་པས་གདུང་བ་དང་།།\n\nKey terms:\nརང་སྡིག་ (one's own misdeeds), དྲན་པ་ (to remember), གདུང་བ་ (torment, anguish)\n\nGrammatical note: པས་ indicates causation\n\nBy remembering one's own misdeeds, [one experiences] torment, and\n\nLine 2: དམྱལ་བའི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་ཡིས།།\n\nKey terms:\nདམྱལ་བ་ (hell), སྒྲ་ (sound), ཐོས་པ་ (to hear)\n\nGrammatical note: ཡིས་ is an instrumental particle\n\nBy hearing the sounds of hell,\n\nTechnical note: དམྱལ་བ་ (hell) refers to the Buddhist concept of temporary purgatories, not an eternal hell.", - "translation": "By remembering one's own misdeeds, [one experiences] torment, and By hearing the sounds of hell," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྟོང་ཉིད་ (emptiness), སེམས་ (mind), འགགས་པ་ (ceased), སྐྱེ་ (arise), འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་ (absorption without discrimination)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་བྲལ་བའི་ (separated from)\n- སླར་ཡང་ (again)\n- བཞིན་ (like)\n- དེས་ན་ (therefore)\n\n\nA mind separated from emptiness,\nThough ceased, will arise again,\nLike the absorption without discrimination.\nTherefore, one should meditate on emptiness.\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes the importance of meditating on emptiness (śūnyatā) to prevent the mind from re-arising after cessation, drawing a parallel with the meditative state of \"absorption without discrimination\" (asaṃjñisamāpatti).", + "translation": "A mind separated from emptiness,\nThough ceased, will arise again,\nLike the absorption without discrimination.\nTherefore, one should meditate on emptiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy remembering one's own misdeeds, one feels anguish,\nAnd by hearing the sounds of hell...\n\n\n(Note: This appears to be an incomplete verse, as it ends mid-sentence. A full translation would require the complete passage.)", - "translation": "By remembering one's own misdeeds, one feels anguish,\nAnd by hearing the sounds of hell..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nA mind devoid of emptiness\nWill cease and be reborn again,\nLike the meditative absorption without perception.\nTherefore, one should meditate on emptiness.\n", + "translation": "A mind devoid of emptiness\nWill cease and be reborn again,\nLike the meditative absorption without perception.\nTherefore, one should meditate on emptiness." } } }, "697": { - "source": "སྐྲག་པས་མི་གཙང་ལུས་གོས་ཤིང་།།", - "target_gt": "With very terror you will foul yourself.", + "source": "ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །", + "target_gt": "If you accept as the Buddha's teachings The words included in the sutras, Don't you accept the Great Vehicle Is mostly the same as your sutras?", + "commentary_1": " གང་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚེག་བར་བདུན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་ནི་གཞན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་གྱི། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་གྱི། ལུང་དང་ལུང་མ་ཡིན་པའི་དཔྱོད་པ་སྐབས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ཟེར་རོ། །ཁོ་བོས་ནི་འཕགས་པ་ཞི་བའི་ལྷ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་པའི་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་པ་ཡིན་པས་ན། གོང་འོག་གི་འབྲེལ་བ་མ་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ན་འདྲ་བར་མཐོང་ངོ་། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མཉམ་པ་ནི་དོན་གཅིག་པར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ངག་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་སྟེ། ཤེར་འབྱུང་ནི་འདི་དག་ནི་གཞན་གྱིས་བཅུག་པ་ཡིན་གྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་གཞུང་མིན་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། འགའ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་ལ། གཞུང་ཁ་ཅིག་ལ་འདིར་བྲིས་ཤིང་ཕལ་ཆེར་ལ་འོག་ཏུ་འབྱུང་ཡང་འཆད་ན་འདིར་བླངས་ལ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྡེ་པ་དག་ན་རེ། ངག་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་འདུལ་བ་ལ་སྣང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མངོན་པ་ལ་མི་འགལ་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པར་འདོད་ལ། ཐེག་ཆེན་ལ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཕལ་ཆེར་ལས་ཀྱང་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་སྟོན་པས་ན། དེ་དག་ཁྱེད་ཅག་གི་མདོ་དང་མཚུངས་པས་བཀར་འདོད་པ་མིན་ནམ་ཅི་སྟེ་འདོད་པར་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་འགའ་ཞིག་བཀའ་ཡིན་ཡང་ཡུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རྣམས་ལ་བཀའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རང་གི་མདོ་ལ་འཇུག་ཕྱིར་དང་། །རང་གི་འདུལ་ན་སྣང་ཕྱིར་དང་། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་དང་ནི་འགལ་བ་མེད། །ཅེས་པ་ལྟར་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཁྱོད་རང་གིས་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྐྲག་པ (fear), མི་གཙང་ (impure), ལུས་ (body), གོས་ (covered/smeared)\n\nGrammar:\n- པས་ instrumental case, indicating \"due to\" or \"because of\"\n- ཤིང་ connective, joining clauses\n\nDue to fear, [one's] body is smeared with impurities, and\n\nNote: མི་གཙང་ (mi tsang) is a common Buddhist term referring to bodily impurities or excretions, often used in contemplations on the nature of the body.", - "translation": "Due to fear, [one's] body is smeared with impurities, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །\n", + "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan verse:\n\nKey terms:\nངག་(speech), མདོ་སྡེ་(sūtra), སངས་རྒྱས་(Buddha), ཐེག་ཆེན་(Mahāyāna)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"if...then\" construction\n- ཁྱེད་ཅག་གི: genitive, \"your\"\n- མིན་ནམ་ཅི: rhetorical question particle\n\n\nIf you assert that any speech entering into sūtras\nWas spoken by the Buddha,\nThen aren't most of your Mahāyāna [teachings]\nEquivalent to sūtras?\n\n\nNote: This verse appears to be addressing a critique or question about the authenticity of Mahāyāna teachings, using a logical argument to defend their validity as Buddha's words.", + "translation": "If you assert that any speech entering into sūtras\nWas spoken by the Buddha,\nThen aren't most of your Mahāyāna [teachings]\nEquivalent to sūtras?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nDue to fear, the impure body becomes stained/defiled.", - "translation": "Due to fear, the impure body becomes stained/defiled." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you wish to claim that\nWhatever speech enters into the sutras\nWas spoken by the Buddha,\nThen are not most of your Mahayana sutras\nEquivalent to [our] sutras as well?\n", + "translation": "If you wish to claim that\nWhatever speech enters into the sutras\nWas spoken by the Buddha,\nThen are not most of your Mahayana sutras\nEquivalent to [our] sutras as well?" } } }, "698": { - "source": "མྱོས་པར་འགྱུར་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "What will you do in such delirium?", + "source": "གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "If all of them are flawed because a single one is not included, then since one sutra is the same, why aren't they all the Buddha's words?", + "commentary_1": " མ་རྟོགས་གཅིག་སྟེ་ཕྱོགས་གཅིག་གོ། །མ་རྟོགས་པར་གྱུར་པ་ནི་མཚུངས་པར་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། དོན་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་དེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཉེས་པ་དང་བཅས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཉིད་དོ། །གཅིག་དང་སྟེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་གཅིག་དང་ངོ་། །ཐམས་ཅད་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མ་རྟོགས་པའི་ཡུམ་ལྟ་བུ་གཅིག་གིས་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་བཀའ་མིན་པའི་སྐྱོན་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ན། དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་དང་བཀའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་མཚུངས་པ་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམྱོས་པར་འགྱུར་ (to become intoxicated), ཚེ་ (when), ཅི་ཞིག་བྱ་ (what to do)\n\nGrammatical structure:\n- ཚེ་ functions as a temporal marker, indicating \"when\" or \"at the time of\"\n- ཅི་ཞིག་བྱ་ is a common interrogative construction meaning \"what to do?\"\n\nWhen [one] becomes intoxicated, what is to be done?\n\nNote: This line appears to be asking about appropriate actions or responses when intoxication occurs, possibly in a Buddhist ethical or practical context.", - "translation": "When [one] becomes intoxicated, what is to be done?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམ་གཏོགས (except for), སྐྱོན (fault), མདོ་མཚུངས (similar to sūtras), རྒྱལ་བ (Victor/Buddha)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན construction for \"if...then\"\n- གཅིག་གིས (instrumental case) indicating \"by one\"\n- འགྱུར (future/potential tense)\n- ཅིས་མ་ཡིན (rhetorical question particle)\n\n\nIf, except for one, all become faulty,\nWhy then are not all [teachings] spoken by the Victor,\nBy [virtue of] one [being] similar to the sūtras?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the validity of teachings, using a logical argument about how a single exception or similarity might affect the whole.", + "translation": "If, except for one, all become faulty,\nWhy then are not all [teachings] spoken by the Victor,\nBy [virtue of] one [being] similar to the sūtras?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhat should one do when intoxicated?", - "translation": "What should one do when intoxicated?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི། །ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན། །མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf, except for one, all become faulty,\nWhy then, by the same logic, are not all\nProclaimed by the Buddha through just one?\n", + "translation": "If, except for one, all become faulty,\nWhy then, by the same logic, are not all\nProclaimed by the Buddha through just one?" } } }, "699": { - "source": "ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི།། ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན།། སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི།། སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "If, like a living fish that twists and writhes, You are so terrified while still alive, What need to speak of pain unbearable In hells created by past evil deeds?", + "source": "རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། །", + "target_gt": "Freed from extremes of greed and fear, To stay in samsara for the sake Of those who suffer due to delusion Is the result of emptiness.", + "commentary_1": " སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཆགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆགས་པ་ནི་ཡོད་པར་ཞེན་པའོ། །འཇིགས་པ་ནི་ཆད་པའི་མཐས་སྐྲག་པ་སྟེ། རྟག་ཆད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གྲོལ་བ་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་དབུ་མའི་ལམ་རྟོགས་པར་བྱས་ཏེ། འཁོར་བ་ཡང་གྲུབ་པར་གནས་པའོ། །རྨོངས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་སྙིང་རྗེས་འཁོར་བར་ཞུགས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བས་འཁོར་བའི་སྐྱོན་གྱིས་མི་གོས་པ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །", + "commentary_2": "དེ་དག་ལ་ཤེས་བྱ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མིན་པ་འདི་ཡང་ཅི་སྟེ་མེད་དེ། དངོས་འཛིན་དང་བཅས་པའི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་ངེས་པ་ཡིན་ལ། ཚོར་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཁྱོད་ནི་ཉ་གསོན་འགྲེ་བ་ལྟའི།།\nKey terms: ཁྱོད་(you), ཉ་གསོན་(live fish), འགྲེ་བ་(writhing)\nYou are like a live fish writhing [on dry land],\n\n2. ཚེ་འདིར་འཇིགས་དང་ལྡན་གྱུར་ན།།\nKey terms: ཚེ་འདིར་(in this life), འཇིགས་(fear), ལྡན་(possess)\nIf in this life you are possessed by fear,\n\n3. སྡིག་བྱས་དམྱལ་བ་མི་བཟད་པའི།།\nKey terms: སྡིག་(negative actions), དམྱལ་བ་(hell realms), མི་བཟད་པ་(unbearable)\n[For] negative actions [leading to] unbearable hell realms,\n\n4. སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས།།\nKey terms: སྡུག་བསྔལ་(suffering), སྨོས་ཅི་དགོས་(what need is there to mention)\nWhat need is there to mention the sufferings?\n\nNote: This verse uses a rhetorical structure comparing the fear in this life to the sufferings of hell realms, implying that the latter are far worse and beyond description.", - "translation": "You are like a live fish writhing [on dry land], If in this life you are possessed by fear, [For] negative actions [leading to] unbearable hell realms, What need is there to mention the sufferings?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པ (delusion), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཆགས་ (attachment), འཇིགས་ (fear), འཁོར་བ (samsara), སྟོང་ཉིད་ (emptiness)\n\nGrammatical notes:\n- དོན་དུ indicates \"for the sake of\"\n- མཐའ་ལས་གྲོལ་བ means \"freed from the extremes of\"\n- གྲུབ་འགྱུར་བ indicates \"accomplishment\" or \"achievement\"\n\n\nFor the sake of deluded, suffering beings,\nFreed from the extremes of attachment and fear,\nAccomplishing dwelling in samsara—\nThis is the fruit of emptiness.\n\n\nTechnical note: This verse appears to describe the bodhisattva's compassionate activity, enabled by the realization of emptiness, which allows them to remain in samsara for the benefit of beings while being free from its extremes.", + "translation": "For the sake of deluded, suffering beings,\nFreed from the extremes of attachment and fear,\nAccomplishing dwelling in samsara—\nThis is the fruit of emptiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYou are like a living fish flopping on dry land.\nIf you are filled with fear in this life,\nWhat need is there to speak of the unbearable\nSufferings of hell that result from evil deeds?\n", - "translation": "You are like a living fish flopping on dry land.\nIf you are filled with fear in this life,\nWhat need is there to speak of the unbearable\nSufferings of hell that result from evil deeds?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ། །ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ། །འཁོར་བར་གནས་པ་གྲུབ་འགྱུར་བ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor the sake of suffering beings clouded by ignorance,\nFree from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara yet accomplishing the goal,\nThis is the fruit of emptiness.\n", + "translation": "For the sake of suffering beings clouded by ignorance,\nFree from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara yet accomplishing the goal,\nThis is the fruit of emptiness." } } }, "700": { - "source": "ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན།། གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི།། དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས།། ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས།།", - "target_gt": "How can you remain at ease like this When you have done the deeds that lead To contact on your tender baby-flesh Of boiling liquids in the hell of Extreme Heat?", + "source": "དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །", + "target_gt": "The refutations of the position of emptiness are not reasonable. Therefore, without harboring any doubts, one should meditate on emptiness.", + "commentary_1": " ཐེ་ཚོམ་ནི་སོམ་ཉིའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡིན་པས་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ལ་གནས་ཏེ་ཞེན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མངོན་འགྱུར་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་སེམས་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང་སླར་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འདོད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཆུ་ཚན་གྱིས་ནི་རེག་པ་ན།།\nKey terms: ཆུ་ཚན་ (hot water/springs), རེག་པ་ (touch)\nWhen touched by hot water,\n\n2. གཞོན་ཤ་ཅན་ལ་རབ་ཚ་བའི།།\nKey terms: གཞོན་ཤ་ཅན་ (those with tender flesh), རབ་ཚ་བའི་ (extremely hot)\nFor those with tender flesh, [it is] extremely hot.\n\n3. དམྱལ་བ་ཡི་ནི་ལས་བྱས་ནས།།\nKey terms: དམྱལ་བ་ (hell), ལས་ (karma/actions)\nHaving performed actions [leading to] hell,\n\n4. ཅི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བདེ་བར་གནས།།\nKey terms: ཅི་ཕྱིར་ (why), བདེ་བར་ (happily), གནས་ (abide/remain)\nWhy [do you] abide thus happily?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning how someone who has committed actions deserving of hell rebirth can experience comfort when touching hot water, which should be painful for those with sensitive skin. It implies a contrast between expected karmic results and current experience.", - "translation": "When touched by hot water, For those with tender flesh, [it is] extremely hot. Having performed actions [leading to] hell, Why [do you] abide thus happily?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །\n", + "output": "Key terms:\nསྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness), སུན་འབྱིན་པ་ (refutation), ཐེ་ཚོམ་ (doubt), བསྒོམ་ (meditate)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ marks the object of refutation\n- མ་ཡིན་ is a negation\n- མི་ཟ་བར་ indicates \"without\" or \"free from\"\n\n\nThus, refuting the view of emptiness\nIs not appropriate.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness.\n\n\nTechnical note: སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness) is a key concept in Madhyamaka philosophy, referring to the lack of inherent existence in all phenomena.", + "translation": "Thus, refuting the view of emptiness\nIs not appropriate.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving committed actions leading to hell,\nWhy do you remain so comfortable like this?\n", - "translation": "When touched by hot water,\nIt is extremely hot for those with tender flesh.\nHaving committed actions leading to hell,\nWhy do you remain so comfortable like this?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན། །དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, it is not appropriate to refute\nThe view of emptiness.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness.\n", + "translation": "Thus, it is not appropriate to refute\nThe view of emptiness.\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness." } } }, "701": { - "source": "བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་།། བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་།།", - "target_gt": "So testy and thin-skinned, you want results without endeavor— Many are the troubles now in store for you!", + "source": "ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "The remedy for the darkness of the cognitive and afflictive veils is emptiness. Wouldn't they who want omniscience quickly cultivate it?", + "commentary_1": " ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ཉིད་སྒྲིབ་པའོ། །དེ་ཉིད་མུན་པ་དང་འདྲ་བས་ན་མུན་པའོ། །དེའི་གཉེན་པོ་ནི་དེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྲག་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་དོན་གཉིས་འགྲུབ་པ་ནི། རང་གིས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་རྨོངས་པས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བས་དེ་དག་གི་དོན་དུ་འཁོར་བའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་པའི་མཐའ་གཉིས་ལས་གྲོལ་བའི་སྒོ་ནས་འཁོར་བ་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཞན་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འགྲུབ་པ་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། ། གཉིས་པ་སྒྲིབ་གཉིས་སྤོང་བ་ནི། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་གེགས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་མུན་པའི་གཉེན་པོ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་ཡིན་པས་མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འདོད་པས་སྟོང་ཉིད་དེ་ནི་ཅི་སྟེ་སྒོམ་པར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་དགོས་སོ། གསུམ་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་མ་རྟོགས་ལ་སྐྱོན་ཡོན་དེ་ལྟར་ཡོད་པས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་བརྗོད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་དེས་ན་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་མིན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: བརྩོན་མེད་འབྲས་བུ་འདོད་པ་དང་།།\n\nKey terms:\nབརྩོན་མེད་ (without effort), འབྲས་བུ་ (result/fruit), འདོད་པ་ (desire)\n\nThose who desire results without effort, and\n\nLine 2: བཟེ་རེ་ཅན་ལ་གནོད་མང་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nབཟེ་རེ་ཅན་ (lazy/indolent), གནོད་ (harm), མང་ (many)\n\nFor the indolent, there are many harms, and\n\nNote: The particle ཞིང་ at the end of the second line indicates that this thought continues in the next line, which is not provided here.", - "translation": "Those who desire results without effort, and For the indolent, there are many harms, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), ཤེས་བྱ་ (jñeya), སྒྲིབ་པ་ (āvaraṇa), སྟོང་པ་ཉིད་ (śūnyatā), ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ (sarvajñā)\n\nGrammatical notes:\n- Genitive particle ཡི་ connecting སྒྲིབ་པ་ to མུན་པ་\n- Instrumental འདོད་པས་ indicating motivation\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྟར་...མི་བྱེད་\n\n\nEmptiness is the antidote to the darkness\nOf the obscurations of afflictions and objects of knowledge.\nFor one who swiftly desires omniscience,\nWhy would they not meditate on it?\n\n\nTechnical note: This verse emphasizes śūnyatā as the primary means to overcome both kleśāvaraṇa and jñeyāvaraṇa in pursuit of sarvajñātā (omniscience).", + "translation": "Emptiness is the antidote to the darkness\nOf the obscurations of afflictions and objects of knowledge.\nFor one who swiftly desires omniscience,\nWhy would they not meditate on it?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who desire results without effort,\nAnd the lazy ones, encounter many harms.\n", - "translation": "Those who desire results without effort,\nAnd the lazy ones, encounter many harms." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི། །མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEmptiness is the antidote to the darkness\nOf afflictive emotions and cognitive obscurations.\nFor one who swiftly wishes to know all things,\nHow could they not meditate on this?\n", + "translation": "Emptiness is the antidote to the darkness\nOf afflictive emotions and cognitive obscurations.\nFor one who swiftly wishes to know all things,\nHow could they not meditate on this?" } } }, "702": { - "source": "འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ།། ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ།།", - "target_gt": "Though in the grip of death, you are behaving like a god, And suffering, alas, will beat you down!", + "source": "དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །", + "target_gt": "If fearfulness is born out of the things that produce suffering, then why is it that emptiness, the cure for suffering, provokes dread?", + "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་དུ་བརྗོད་པའི་བདག་དེ་ཉིད་བདག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ།དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྟགས་དཔྱད་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་", + "commentary_2": "གསུམ་པ་སྤྱིའི་དོན་བསྡུ་བ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྐྲག་པས་དེ་མི་སྒོམ་མོ་སྙམ་ན། དངོས་པོར་འཛིན་པ་གང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ་ལ་སྐྲག་པ་སྐྱེ་བ་རིགས་པར་འགྱུར་ན་མི་སྐྱེ་བར་སྟོང་ཉིད་ནི་བསྒོམས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། དེ་ལས་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་སྟེ་སྐྱེ་བར་མི་རིགས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འཆི་བས་བཟུང་བཞིན་ལྷ་འདྲ་བ།།\n\nKey terms:\nའཆི་བ (death), བཟུང་ (seized/grasped), ལྷ་འདྲ་བ (god-like/divine-like)\n\nGrammatical note: བཞིན་ indicates a continuous or ongoing state\n\nThough appearing god-like, [they are] seized by death;\n\nLine 2: ཀྱི་ཧུད་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་བཅོམ།།\n\nKey terms:\nཀྱི་ཧུད་ (alas), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བཅོམ་ (destroyed/overwhelmed)\n\nGrammatical note: དག་གིས་ is an instrumental particle indicating \"by means of\"\n\nAlas! [They are] overwhelmed by sufferings.\n\nTechnical note: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha in Sanskrit) is a key Buddhist term often translated as \"suffering\" but encompassing a broader sense of unsatisfactoriness or dissatisfaction in cyclic existence.", - "translation": "Though appearing god-like, [they are] seized by death; Alas! [They are] overwhelmed by sufferings." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདངོས་ (thing, entity), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྐྲག་པ་ (fear), སྟོང་ཉིད་ (emptiness), ཞི་བྱེད་ (pacify)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་...དེ་ construction for \"whatever...that\"\n- Conditional ན་ in second line\n- Rhetorical question structure in final line\n\n\nIf fear arises from whatever thing\nThat produces suffering,\nWhy then should one be afraid\nOf emptiness, which pacifies suffering?\n\n\nTechnical note: This verse contrasts the natural fear response to things that cause suffering with the illogical fear some may have towards emptiness (śūnyatā), which is actually the cessation of suffering in Buddhist philosophy.", + "translation": "If fear arises from whatever thing\nThat produces suffering,\nWhy then should one be afraid\nOf emptiness, which pacifies suffering?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike gods, yet seized by death,\nAlas! Crushed by sufferings.\n", - "translation": "Like gods, yet seized by death,\nAlas! Crushed by sufferings." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ། །དེ་ལས་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན། །སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf fear arises from that which produces suffering,\nWhy then be afraid of emptiness, which pacifies suffering?\n", + "translation": "If fear arises from that which produces suffering,\nWhy then be afraid of emptiness, which pacifies suffering?" } } }, "703": { - "source": "མི་ཡི་གྲུ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ།།", - "target_gt": "So take advantage of this human boat.", + "source": "སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །", + "target_gt": "Teeth and hair and nails aren't me. Bones and blood are not me either. Mucus is not, and phlegm is not, And neither lymph nor pus is me.", + "commentary_1": " སོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་མ་ཡིན་པའོ། །མཆིལ་མ་ནི་ཁ་ནས་བྱུང་བའོ། །ཆུ་སེར་ནི་རྨ་ནས་འཛག་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམ་པར་དབྱེ་བས་སྤྱིར་དགག་པ་དང་། འདོད་པའི་བདག་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ་དང་། བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམི་ (human), གྲུ་ (boat), བརྟེན་ (rely on, depend on)\n\nGrammar:\n- ལ་ is a postposition indicating \"on\" or \"upon\"\n- ནས་སུ་ is a compound particle indicating \"by means of\" or \"through\"\n\nBy relying upon the human boat,\n\nNote: This line likely uses the metaphor of a \"human boat\" to refer to the precious human rebirth, a common concept in Tibetan Buddhism emphasizing the rarity and value of human existence for spiritual practice.", - "translation": "By relying upon the human boat," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསོ་(teeth), སྐྲ་(hair), སེན་(nails), རུས་པ་(bones), ཁྲག་(blood), སྣབས་(mucus), བད་ཀན་(phlegm), ཆུ་སེར་(lymph), རྣག་(pus)\n\nGrammatical structure:\n- Repetitive use of མ་ཡིན་ (is not) and མིན་ (is not) for negation\n- བདག་ (I/self) as the subject\n\n\nTeeth, hair, and nails are not self.\nI am not bones, I am not blood.\n[I] am not mucus, am not phlegm,\nNor am [I] lymph or even pus.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be a meditation on non-self (anātman), listing various bodily components and asserting that none of them constitute the self or \"I\" (བདག་).", + "translation": "Teeth, hair, and nails are not self.\nI am not bones, I am not blood.\n[I] am not mucus, am not phlegm,\nNor am [I] lymph or even pus." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nRelying on the human boat", - "translation": "Relying on the human boat" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན། །བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན། །སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ། །ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTeeth and hair and nails are not the self.\nThe self is not bones or blood.\nIt is not mucus, nor phlegm,\nNor is it lymph or pus.\n", + "translation": "Teeth and hair and nails are not the self.\nThe self is not bones or blood.\nIt is not mucus, nor phlegm,\nNor is it lymph or pus." } } }, "704": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོ་ཆེ་ལས་སྒྲོལ།།", - "target_gt": "Free yourself from sorrow’s mighty stream!", + "source": "བདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "I am not fat or dust. Lungs and liver are not me either. Other internal organs are not me. I am not feces or urine.", + "commentary_1": " ཞག་ནི་ཚིལ་བུ་སྟེ་གང་གི་དབང་གིས་ལུས་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རྔུལ་ནི་རབ་ཏུ་རྔུལ་བའི་རྔུལ་ལོ། །ནང་གྲོལ་ནི་རྒྱུ་མཐའ་ཕྲ་མོ་ཡན་ཆད་དོ། །རྒྱུ་མ་ནི་རྩ་དང་ཉེ་བའོ། །", + "commentary_2": "བདག་ནི་ཞག་དང་རྔུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཆུ་བོ་ (river), སྒྲོལ་ (liberate/rescue)\n\nGrammatical structure:\n- Ablative case (ལས་) indicating \"from\"\n- Present tense verb སྒྲོལ་ at the end\n\n[You] liberate [beings] from the great river of suffering.\n\nNote: The subject \"you\" is implied, likely referring to a buddha or bodhisattva. The image of suffering as a river is a common Buddhist metaphor.", - "translation": "[You] liberate [beings] from the great river of suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་(Self), ཞག་(Fat), རྡུལ་(Dust/Atoms), གློ་(Lungs), མཆིན་(Liver), ནང་ཁྲོལ་(Internal organs), ཕྱི་ས་(Feces), གཅིན་(Urine)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of negation (མིན་, མ་ཡིན་)\n- Parallel structure in each line denying various body parts as self\n\n\nI am not fat nor atoms;\nLungs and liver are also not me.\nOther internal organs are not me either;\nI am not feces or urine.\n\n\nTechnical note: This verse is likely from a text on selflessness (བདག་མེད་), analyzing the body to refute the notion of a permanent, independent self.", + "translation": "I am not fat nor atoms;\nLungs and liver are also not me.\nOther internal organs are not me either;\nI am not feces or urine." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nSave [us] from the great river of suffering.", - "translation": "Save [us] from the great river of suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་ཞག་དང་རྡུལ་མིན་ཏེ། །གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI am not fat nor flesh;\nNor am I lungs or liver.\nNeither am I other internal organs;\nI am not feces or urine.\n", + "translation": "I am not fat nor flesh;\nNor am I lungs or liver.\nNeither am I other internal organs;\nI am not feces or urine." } } }, "705": { - "source": "གྲུ་འདི་ཕྱིས་ནས་རྙེད་དཀའ་བས།།", - "target_gt": "This vessel will be later hard to find.", + "source": "ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "Flesh and skin are not the self. Heat and breath are also not the self. The orifices are not the self in any way. The six consciousnesses are also not the self.", + "commentary_1": " དྲོད་ནི་མེའི་ཁམས་སོ། །བུ་ག་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའོ། །གལ་ཏེ་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ནི་རིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་རྟག་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་ན་བདག་འགེགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་བདག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ཡང་རྟག་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཚེ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲ་འཛིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟག་པའི་ཡུལ་སྒྲ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་ཏུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །ཁམས་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་དུ་མ་རང་དབང་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགྲུ་ (boat), ཕྱིས་ནས་ (after/later), རྙེད་དཀའ་ (difficult to find/obtain)\n\nGrammar:\n- བས at the end indicates a reason or cause\n\nSince this boat will be difficult to obtain later,\n\nNote: This line uses the metaphor of a \"boat\" (གྲུ་), which in Buddhist contexts often refers to the opportunity for spiritual practice or liberation. The implication is that such an opportunity is rare and should not be wasted.", - "translation": "Since this boat will be difficult to obtain later," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤ (flesh), པགས་པ (skin), བདག (self), དྲོད (warmth), རླུང (wind/air), བུ་ག (openings/orifices), རྣམ་ཤེས (consciousness)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of མིན and མ་ཡིན for negation\n- ཀྱང (also/even) used for emphasis\n- རྣམ་ཀུན་དུ (in all aspects/ways)\n\n\nFlesh and skin are not the self.\nWarmth and wind are also not the self.\nThe orifices are not the self in any way.\nEven the six consciousnesses are not the self.\n\n\nTechnical notes:\n- \"Wind\" (རླུང) refers to the vital air or prāṇa in Buddhist physiology.\n- \"Six consciousnesses\" (རྣམ་ཤེས་དྲུག) refers to the six types of consciousness recognized in Buddhist philosophy: visual, auditory, olfactory, gustatory, tactile, and mental.\n\nThis translation maintains the technical precision of the original, preserving key Buddhist concepts while providing a literal English rendering of the Tibetan text.", + "translation": "Flesh and skin are not the self.\nWarmth and wind are also not the self.\nThe orifices are not the self in any way.\nEven the six consciousnesses are not the self." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThis boat is difficult to find again later.", - "translation": "This boat is difficult to find again later." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ། །དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFlesh and skin are not the self;\nWarmth and breath are also not the self;\nOpenings are not the self in any way;\nThe six consciousnesses are also not the self.\n", + "translation": "Flesh and skin are not the self;\nWarmth and breath are also not the self;\nOpenings are not the self in any way;\nThe six consciousnesses are also not the self." } } }, "706": { - "source": "རྨོངས་པ་དུས་སུ་གཉིད་མ་ལོག།", - "target_gt": "The time that you have now, you fool, is not for sleep!", + "source": "གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། །", + "target_gt": "If the cognition of sound were permanent, sound would be apprehended at all times. When there is nothing to be known, what knows? And why is it described as a cognition?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་སྒྲ་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་པོ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་མི་འཛིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གིས་ཤེས་པར་བརྗོད་པའི་མངོན་པར་རྗོད་པར་བྱེད་པས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ཅི་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གྲངས་ཅན་དང་། རིགས་པ་ཅན་གྱིས་བཏགས་པའི་བདག་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དགག་པ་བརྗོད་པ་དང་། ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སྒྲ་འཛིན་པའི་ཤེས་རིག་རྟག་པ་ཡིན་ན་སྒྲ་མེད་པའི་དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན། སྒྲ་ཤེས་ལ་ནི་སྒྲ་ལྟོས་པས་ཤེས་བྱ་སྒྲ་མེད་ན་ཡུལ་ཅི་ཞིག་རིག་ནས་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྨོངས་པ་ (deluded one/fool), དུས་སུ་ (at the time), གཉིད་ (sleep), མ་ལོག (did not fall)\n\nGrammatical structure:\n- Negative imperative formed with མ་ + verb stem\n\nO deluded one, do not fall asleep at [this crucial] time!\n\nNote: This line appears to be an exhortation, possibly from a spiritual instruction text. The term རྨོངས་པ་ (deluded one) is often used in Buddhist contexts to refer to those ignorant of the true nature of reality.", - "translation": "O deluded one, do not fall asleep at [this crucial] time!" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྒྲ་(sound), ཤེས་(consciousness/cognition), རྟག་(permanent), སྒྲ་འཛིན་(sound-grasping), ཤེས་བྱ་(object of knowledge)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"If...then\" conditional structure\n- ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་: \"at all times\"\n- ཅི་ཞིག་: interrogative \"what\"\n- གང་གིས་: interrogative \"by what\"\n\n\nIf sound-consciousness were permanent,\nThen at all times there would be sound-grasping.\nIf there's no object of knowledge, what is known?\nBy what is it designated \"consciousness\"?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to objects of perception, particularly sound.\n- The argument challenges the notion of a permanent consciousness by pointing out logical inconsistencies.\n- The term སྒྲ་འཛིན་ (sound-grasping) refers to the cognitive act of perceiving sound.", + "translation": "If sound-consciousness were permanent,\nThen at all times there would be sound-grasping.\nIf there's no object of knowledge, what is known?\nBy what is it designated \"consciousness\"?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nDo not sleep at the time of ignorance.", - "translation": "Do not sleep at the time of ignorance." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར། །ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་ཞིག་རིག །གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf auditory consciousness were permanent,\nOne would always be perceiving sound.\nIf there is no object of knowledge, what is known?\nBy what is consciousness said to exist?\n", + "translation": "If auditory consciousness were permanent,\nOne would always be perceiving sound.\nIf there is no object of knowledge, what is known?\nBy what is consciousness said to exist?" } } }, "707": { - "source": "དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི།། དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས།།", - "target_gt": "You turn your back upon the Sacred Doctrine, Supreme joy and boundless source of bliss.", + "source": "གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །", + "target_gt": "If cognition without knowing were cognition, It follows blocks of wood would be cognition too. Thus it is certain there is no cognition When there is nothing present to be known.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་བདག་གཅིག་པོ་དེས་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བརྗོད་པ། དེས་ན་ཞེས་སྨོས་སོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་སྒྲ་ཤེས་པ་མེད་ཀྱང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ཤིང་ཡང་སྒྲ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཡུལ་ཉེ་བར་གནས་པ་མེད་པར་དེ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་ངེས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི།།\nKey terms: དགའ་བ (joy), རྒྱུ (cause), མཐའ་ཡས་པ (limitless)\nGrammar: Genitive particles འི connecting terms\n\nAlthough [there are] limitless causes of joy,\n\nLine 2: དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས།།\nKey terms: དམ་ཆོས (true Dharma), དགའ་བ (joy), མཆོག (supreme), སྤངས (abandon)\nGrammar: ནས indicates completed action\n\nHaving abandoned the supreme joy of the true Dharma,\n\nNotes:\n- དམ་ཆོས (dam chos) is a technical term referring to the authentic Buddhist teachings\n- The structure implies a contrast between the abandoned supreme joy and other causes of joy", - "translation": "Although [there are] limitless causes of joy, Having abandoned the supreme joy of the true Dharma," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་མེད་ (without cognition), ཤེས་པ་ (cognition/consciousness), ཤིང་ (wood/tree), ཤེས་བྱ་ (object of knowledge)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཐལ་བར་འགྱུར་ (would absurdly follow)\n- ཉེར་གནས་པ་ (closely abiding/present)\n\n\nIf that which is without cognition were cognition,\nIt would absurdly follow that even wood is conscious.\nTherefore, it is certain that without an object of knowledge closely present,\nThere is no cognition.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to objects of knowledge, likely from an epistemological perspective in Buddhist philosophy.", + "translation": "If that which is without cognition were cognition,\nIt would absurdly follow that even wood is conscious.\nTherefore, it is certain that without an object of knowledge closely present,\nThere is no cognition." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is the limitless source of happiness,\n", - "translation": "Having abandoned the supreme joy of the holy Dharma,\nWhich is the limitless source of happiness," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན། །ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ། །མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf unconsciousness were consciousness,\nEven wood would become conscious.\nTherefore, it is certain that\nWithout an object of knowledge nearby,\nThere can be no consciousness.\n", + "translation": "If unconsciousness were consciousness,\nEven wood would become conscious.\nTherefore, it is certain that\nWithout an object of knowledge nearby,\nThere can be no consciousness." } } }, "708": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་།། དགོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ།།", - "target_gt": "Why delight in mere excitement, In distractions that will cause you misery?", + "source": "དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། །", + "target_gt": "And if that very one knows visual form, At that time, why does it not also hear? If that's because there is no sound nearby, Then there is no cognition of it either.", + "commentary_1": " སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱང་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་དེའི་ཚེ་སྒྲ་ཡང་ཅི་སྟེ་མི་འཛིན་ཏེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་ཉེ་ཕྱོགས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་འཛིན་པ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། ཀྱེ་ཧེ་དེ་ལྟར་ན་ནི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལན་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་མེད་པའི་ཚེ་སྒྲ་འཛིན་མེད་པར་ནི་འགྱུར་ཏེ། སྔར་སྒྲ་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱིས་སྒྲ་མེད་པ་ན་གཟུགས་སོགས་ཤེས་པ་ལ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཐལ་བ་སྔ་མ་གནས་པ་དང་། རྣམ་པ་འགལ་བ་དང་། ཕན་ཚུན་མི་དམིགས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྒྲ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན་ཏེ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་སྟེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་ཐོས་སོ་ཞེ་ན། དེས་ན་སྒྲ་དེ་འཛིན་པའི་ཤེས་པའང་མེད་པར་གྲུབ་བོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), གཡེང་བ་ (distraction)\n\nLine 2:\nདགོད་ (laughter), སོགས་ (etc.), ཅི་ཕྱིར་ (why), དགའ་ (enjoy/like)\n\nKey grammatical structures:\n- ཡིས་ in line 1 indicates instrumental case\n- ལ་ in line 2 marks the object of enjoyment\n- ཁྱོད་ is the second person singular pronoun\n\nBy the causes of suffering [you are] distracted, and\nWhy do you delight in laughter and such?\n\nTechnical note: གཡེང་བ་ (distraction) is an important concept in Buddhist psychology, often contrasted with mindfulness or concentration.", - "translation": "By the causes of suffering [you are] distracted, and Why do you delight in laughter and such?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (that very/itself), གཟུགས་ (form), ཤེས་ (know/cognize), ཐོས་པ་ (hearing), སྒྲ་ (sound), ཉེ་ (near/close), ཤེས་པ་ (consciousness/cognition)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ and ན། are conditional particles\n- ཅི་སྟེ་མིན། is a rhetorical question structure\n- གལ་ཏེ་...ཕྱིར་ན། is a causal construction\n\n\nIf by that very [means] form is known,\nThen why would hearing not [occur] as well?\nIf [you say] because sound is not near,\nThen there would be no cognition of that [form] either.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between sensory perception and cognition, particularly comparing visual and auditory experiences. It's questioning the consistency of claiming to perceive form while denying the possibility of hearing in the same context.", + "translation": "If by that very [means] form is known,\nThen why would hearing not [occur] as well?\nIf [you say] because sound is not near,\nThen there would be no cognition of that [form] either." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy do you delight in laughter and such things,\nWhen you are distracted by the causes of suffering?\n", - "translation": "Why do you delight in laughter and such things,\nWhen you are distracted by the causes of suffering?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན། །དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན། །གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན། །དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one knows form through that alone,\nWhy then would hearing not also occur?\nIf it's because sound is not near,\nThen there would be no cognition of it either.\n", + "translation": "If one knows form through that alone,\nWhy then would hearing not also occur?\nIf it's because sound is not near,\nThen there would be no cognition of it either." } } }, "709": { - "source": "སྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་།། ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་།།", - "target_gt": "Do not be downcast, but marshal all your powers; Make an effort; be the master of yourself!", + "source": "སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །", + "target_gt": "How can a nature apprehending sound become the apprehension of a form? One may be thought of as both parent and child, but that is not an actuality.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་གི་ཕ་ཁ་ཅིག་གི་བུ་རུ་བཏུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། ཕ་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཕ་རོལ་པོས་བརྟགས་པའི་དོན་ནི་བཏུབ་ལ་རག་ལ། འདིར་དོན་དམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁས་བླང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་བབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་རྣམ་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དཔེ་མ་གྲུབ་པ་ནི། རྣམ་པ་འགལ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡུལ་གཉིས་ལ་ལྟོས་ནས་གཅིག་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཏེ། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་བུ་དང་ཕ་ལ་ལྟོས་ནས་བུ་དང་ཕར་འཇོག་པ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་ཡང་ཕ་དང་བུ་ནི་གཅིག་ཉིད་དུ་བརྟགས་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: སྒྱིད་ལུག་མེད་དང་དཔུང་ཚོགས་དང་།།\n\nKey terms:\nསྒྱིད་ལུག་མེད་ (without laziness), དཔུང་ཚོགས་ (assembly of forces/troops)\nNote: དང་ is a conjunction particle used twice, indicating a list.\n\nWithout laziness, and [with] an assembly of forces, and\n\nLine 2: ལྷུར་བླང་བདག་ཉིད་དབང་བྱ་དང་།།\n\nKey terms:\nལྷུར་བླང་ (to take up diligently), བདག་ཉིད་ (oneself), དབང་བྱ་ (to control/master)\nNote: དང་ at the end indicates this list continues in the next line.\n\nDiligently taking up [the practice], mastering oneself, and\n\nTechnical note: This appears to be part of a longer list, possibly describing qualities or actions related to spiritual practice or discipline in a Buddhist context.", - "translation": "Without laziness, and [with] an assembly of forces, and Diligently taking up [the practice], mastering oneself, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྒྲ་འཛིན་ (sound-grasper), རང་བཞིན་ (nature), གཟུགས་འཛིན་ (form-grasper), ཕ་ (father), བུ་ (son), བརྟགས་ (imputed), ཡང་དག་ (real/true)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པ། (relative clause)\n- ཇི་ལྟར་འགྱུར། (rhetorical question)\n- ཉིད་དུ། (emphasis particle)\n\n\nHow could that which is the nature of a sound-grasper\nBecome a grasper of form?\nOne [and the same thing] being father and son\nIs merely imputed, not real.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impossibility of a single consciousness perceiving both sound and form simultaneously, using the analogy of father-son relationships to illustrate the concept of conventional versus ultimate truth.", + "translation": "How could that which is the nature of a sound-grasper\nBecome a grasper of form?\nOne [and the same thing] being father and son\nIs merely imputed, not real." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout laziness, with a gathering of allies,\nDiligently taking up [the practice], and mastering oneself.\n", - "translation": "Without laziness, with a gathering of allies,\nDiligently taking up [the practice], and mastering oneself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ། །བརྟགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which is the nature of sound perception,\nHow can it become visual perception?\nOne is conceptualized as father and son,\nBut this is not the actual reality.\n", + "translation": "That which is the nature of sound perception,\nHow can it become visual perception?\nOne is conceptualized as father and son,\nBut this is not the actual reality." } } }, "710": { - "source": "བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་།། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་བགྱི།།", - "target_gt": "Practice the equality of self and other; Practice the exchange of self and other.", + "source": "འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "For in this way, the sattva, rajas, and tamas Are not a child and not a parent either. So it is not perceived to be a nature Possessing apprehension of a sound.", + "commentary_1": " སྙིང་སྟོབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྙིང་སྟོབས་ནི་བདེ་བའོ། །རྡུལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མུན་པ་ནི་མ་རིག་པའོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་བུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་ཕའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཡིན་པས་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གལ་ཏེ་གཟུགས་འཛིན་པའི་དུས་ན་སྒྲ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཡོད་ན་ནི་དེ་བཞིན་དུ་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ལྟར་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དེའི་རང་བཞིན་དེ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་སྒྲའི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་གཟུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ།", + "commentary_2": "འདི་ལྟར་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་གསུམ་ཆ་མཉམ་པ་མི་སྣང་ཞིག་ཏུ་འདོད་ལ་དེ་ནི་བུ་མིན་ལ་ཕ་ཡང་མིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དགོད་པ་དང་། མ་གྲུབ་པ་སྤང་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཟུགས་འཛིན་དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་སྟེ་སྒྲ་འཛིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་རང་བཞིན་དུ་ཡོད་ན་སྣང་དུ་རུང་བ་ལས་དེར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་དང་།།\n\nKey terms:\nབདག་ (self), གཞན་ (others), མཉམ་པ་ (equal, same)\nདུ་ (particle indicating direction or state)\nདང་ (and, connective particle)\n\nEqualizing self and others, and\n\nLine 2: བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བར་བགྱི།།\n\nKey terms:\nབདག་ (self), གཞན་ (others)\nབརྗེ་བ་ (to exchange)\nབགྱི་ (honorific form of \"to do\")\nབར་ (terminative particle)\n\nI will exchange self and others.\n\nTechnical note: This couplet refers to the key Mahāyāna practices of \"equalizing and exchanging self and others\" (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་), fundamental to developing bodhicitta.", - "translation": "Equalizing self and others, and I will exchange self and others." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse, following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྙིང་སྟོབས་ (sattva), རྡུལ་ (rajas), མུན་པ་ (tamas) - These are the three guṇas from Sāṃkhya philosophy\nབུ་ (son), ཕ་ (father), སྒྲ་འཛིན་ (sound-grasping/ear)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལྟར་ introduces an explanation\n- དང་ནི། and དང་ལྡན་པའི། are connectives\n- མིན། and མ་ཡིན། are negatives\n\n\nThus, sattva, rajas, and tamas\nAre neither son nor father.\nThat which possesses sound-grasping (ears)\nIs not seen as [their] nature.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between the three guṇas of Sāṃkhya philosophy and sensory perception, specifically denying that they have a causal relationship like father and son or that they are inherently connected to sensory faculties like hearing.", + "translation": "Thus, sattva, rajas, and tamas\nAre neither son nor father.\nThat which possesses sound-grasping (ears)\nIs not seen as [their] nature." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI will practice equalizing self and other,\nAnd exchanging self for other.\n", - "translation": "I will practice equalizing self and other,\nAnd exchanging self for other." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི། །མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན། །དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི། །རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, courage is neither dust nor darkness,\nNeither son nor father.\nIt is not seen as having the nature\nOf that which grasps at sound.\n", + "translation": "Thus, courage is neither dust nor darkness,\nNeither son nor father.\nIt is not seen as having the nature\nOf that which grasps at sound." } } }, "711": { - "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ག་ལ་ཞེས།།", - "target_gt": "“Oh, but how could I become enlightened?”", + "source": "གར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན། །གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག །", + "target_gt": "If like an actor, that itself is seen in different ways, then it's not permanent. And if the different manners are just that, then such a oneness is unprecedented.", + "commentary_1": " དཔེར་ན་གར་མཁན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གཞན་གྱིས་ཏེ། རེས་འགའ་ནི་ཨརྫུ་ནའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྣང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གར་མཁན་དེ་ཡང་མི་རྟག་ཅིང་མི་བརྟན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་གཞན་བོར་ནས་གཟུགས་གཞན་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གར་མཁན་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་འོངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་སྔོན་མེད་ནི་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གར་མཁན་སྣང་བའོ། །གང་ཡང་དེ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་བདེན་པར་བརྗོད་པ་ཉིད་དུ་སྟེ། ཡང་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་གཅིག་པ་ཕན་ཚུན་དུ་འགལ་བའི་རང་བཞིན་གཉིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་གཅིག་ཉིད་གང་གིས་ན་ཡོད། གལ་ཏེ་རིག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདག་ལས་གཞན་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ནི་ཤེལ་གྱི་སྔོན་པོ་བཞིན་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། གཉུག་མ་དེ་ཡི་རང་བཞིན་སྨོས། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱིས། དང་པོ་དངོས་ནི། དཔེར་ན་གར་མཁན་གཅིག་ཉིད་རྣམ་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་ལྟར་སྔར་གྱི་སྒྲ་འཛིན་དེ་ཉིད་ཕྱིས་ཚུལ་གཞན་གཟུགས་འཛིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཤེས་པ་དེ་རྟག་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚུལ་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་དེ་ལ་མ་ངེས་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་འགྱུར་ཡང་རང་བཞིན་སྔར་གྱི་དེ་ཉིད་རྟག་གོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་དེ་དག་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། རྣམ་པ་འགལ་བས་རང་བཞིན་གཅིག་པར་མི་འཐད་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་གང་ན་ཡང་མེད་པའི་གཅིག་ཚུལ་ཞིག་གོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ (I/self), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), ག་ལ་ (how/where)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ is the agentive particle\n- ཞེས་ indicates a quotation or thought\n\nHow [could] I [attain] enlightenment?\n\nNote: This line expresses a rhetorical question or doubt about one's capacity for enlightenment, a common theme in Buddhist texts emphasizing humility or the difficulty of attainment.", - "translation": "How [could] I [attain] enlightenment?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན། །གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགར་མཁན་ (dancer/performer), ཚུལ་གཞན་ (different manner/form), དེ་ཉིད་ (that very thing/suchness), རྟག་ (permanent)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ as a conditional particle\n- གལ་ཏེ་...ན་ structure for \"if...then\"\n- Negation with མིན་ and མེད་\n\n\nIf one sees that very thing [reality] in a different form,\nLike a dancer [in different costumes],\nThat [reality] is not permanent.\nIf that very thing were [truly] in a different form,\nIt would be a single entity that did not exist before.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of reality (དེ་ཉིད་) in relation to impermanence and the problem of identity across change, using the metaphor of a dancer in different costumes.", + "translation": "If one sees that very thing [reality] in a different form,\nLike a dancer [in different costumes],\nThat [reality] is not permanent.\nIf that very thing were [truly] in a different form,\nIt would be a single entity that did not exist before." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow can I attain enlightenment?", - "translation": "How can I attain enlightenment?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས། །དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན། །གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན། །གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike a dancer appearing in different forms,\nWhen one sees the true nature, it is not permanent.\nIf the different forms were the true nature itself,\nThat single nature would be something never before existing.\n", + "translation": "Like a dancer appearing in different forms,\nWhen one sees the true nature, it is not permanent.\nIf the different forms were the true nature itself,\nThat single nature would be something never before existing." } } }, "712": { - "source": "སྒྱིད་ལུག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Don’t excuse yourself with such despondency!", + "source": "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If the different manners are not true, do tell me, please, what its own nature is. \"Just consciousness,\" you say, then in that case, it follows that all beings would be one.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་པ་ཉིད་དོན་དམ་པ་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་ཉིད་གཅིག་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུན་མོང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དུ་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མིན་པས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་སྨྲོས་ཤིག ཤེས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་རྒྱུད་ཐ་དད་ཀྱིས་སྐྱེས་བུ་ཀུན་གྱི་སེམས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས་པས་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྒྱིད་ལུག་པ (laziness, indolence), མི་བྱ (do not do)\n\nGrammar:\n- པར་ནི: Emphatic particle emphasizing the term སྒྱིད་ལུག་པ\n- སྟེ: Clause connector, often indicating more to follow\n\nDo not be lazy,\n\nNote: This line is likely part of a larger verse or instruction, as indicated by the སྟེ at the end, suggesting more content follows.", - "translation": "Do not be lazy," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan verse:\n\nKey terms:\nཚུལ་གཞན་ (other method/way), བདེན་ (true), རང་བཞིན་ (nature/essence), ཤེས་ཉིད་ (consciousness itself), སྐྱེས་ཀུན་ (all beings), གཅིག་ (one), ཐལ་བར་འགྱུར་ (would absurdly follow)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (If...then) conditional structure\n- ཅེ་ན་ (if it is said that)\n- ཐལ་བར་འགྱུར་ (consequential verb, indicating an unwanted logical consequence)\n\n\nIf other methods are not true,\nState their own nature.\nIf you say it's consciousness itself,\nThen all beings would absurdly become one.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a philosophical argument, likely in the context of debates about the nature of consciousness or reality in Buddhist philosophy.", + "translation": "If other methods are not true,\nState their own nature.\nIf you say it's consciousness itself,\nThen all beings would absurdly become one." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nDo not become discouraged.", - "translation": "Do not become discouraged." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན། །དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས། །ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན། །སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf other methods are not true,\nThen state its own inherent nature.\nIf you say it is knowledge itself,\nThen all beings would absurdly become one.\n", + "translation": "If other methods are not true,\nThen state its own inherent nature.\nIf you say it is knowledge itself,\nThen all beings would absurdly become one." } } }, "713": { - "source": "འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི།། བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས།། སྦྲང་བུ་ཤ་སྦྲང་བུང་བ་དང་།། དེ་བཞིན་སྲིན་བུར་གང་གྱུར་པ།། དེས་ཀྱང་བརྩོན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་ན།། བྱང་ཆུབ་ཐོབ་དཀའ་བླ་མེད་འཐོབ།།", - "target_gt": "The Buddha, who declares the truth, Has truly spoken and proclaimed That if they bring forth strength of perseverance, Even bees and flies And gnats and grubs will gain Supreme enlightenment so hard to find.", + "source": "སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། །", + "target_gt": "The sentient and nonsentient would be one as well, since their existence is the same. When the particulars are false, what basis is there for similarity?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དག་ནི་བདག་དང་རང་བཞིན་ཏེ་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་དེ་དངོས་པོ་ལ་ཐ་མི་དད་པར་འགྱུར་བའོ་སྙམ་པ་ནི་མཚུངས་པའོ། །རྒྱུ་གང་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཉིས་ཡོད་པར་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཡོད་མིན་ནོ། །འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ལ་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཅིག་མི་འདོད་ན་ནི་བདེན་ན། འོན་ཀྱང་འདོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཉེས་པ་གཞན་སུན་དབྱུང་བའོ། །གང་གི་བྱེ་བྲག་བརྫུན་པ་དེའི་ཚེ་གཅིག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཐ་དད་པར་གྱུར་ན་ནི་ཅུང་ཟད་ཆོས་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་འདྲ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་གྲང་ན། བྱེ་བྲག་ཐ་དད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་འདྲ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་རིགས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པས་བརྟགས་པའི་བདག་སེམས་པ་མེད་པར་འདོད་པ་དགག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "སེམས་པ་ཅན་བདག་དང་སེམས་པ་མེད་པ་གཙོ་བོ་དེ་དག་ཀྱང་གཅིག་པར་འགྱུར་ཏེ་ཤེས་བྱར་ཡོད་ཙམ་ཉིད་དུ་མཚུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་རྫུན་པས་སྤྱི་བདེན་པ་མི་འཐད་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གཟུགས་འཛིན་ལ་སྒྲ་འཛིན་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མི་བདེན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འདྲ་བའི་རྟེན་སྤྱི་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་རྟག་པ་གཅིག་སྐྱེས་བུའི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་བེམ་པོ་དང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་འདོད་པས། དེ་འགོག་པ་ལ་གསུམ་ལས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this passage line by line:\n\n1. འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི།། བདེན་པ་གསུང་བས་བདེན་འདི་གསུངས།།\n\nKey terms: དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata), བདེན་པ་ (truth)\n\nThus, the Tathāgata, who speaks the truth, spoke this truth:\n\n2. སྦྲང་བུ་ཤ་སྦྲང་བུང་བ་དང་།། དེ་བཞིན་སྲིན་བུར་གང་གྱུར་པ།།\n\nKey terms: སྦྲང་བུ་ (fly), ཤ་སྦྲང་ (horsefly), བུང་བ་ (bee), སྲིན་བུ་ (insect)\n\nThose who have become flies, horseflies, and bees, and likewise [other] insects,\n\n3. དེས་ཀྱང་བརྩོན་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་ན།། བྱང་ཆུབ་ཐོབ་དཀའ་བླ་མེད་འཐོབ།།\n\nKey terms: བརྩོན་པ་ (diligence), སྟོབས་ (strength), བྱང་ཆུབ་ (bodhi), བླ་མེད་ (unsurpassed)\n\nEven they, if they generate the strength of diligence, will attain the difficult-to-attain, unsurpassed awakening.\n\nNote: བྱང་ཆུབ་ (bodhi) is translated as \"awakening\" to maintain consistency with standard translations of this technical term.", - "translation": "Thus, the Tathāgata, who speaks the truth, spoke this truth: Those who have become flies, horseflies, and bees, and likewise [other] insects, Even they, if they generate the strength of diligence, will attain the difficult-to-attain, unsurpassed awakening." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nསེམས་པ་(consciousness), སེམས་མེད་(non-consciousness), གཅིག་འགྱུར་(become one), ཕྱིན་ཅི་ལོག་(mistaken/inverted), འབྲ་བ་(separation)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ཀྱང་: \"those also\"\n- གང་ཕྱིར་: \"because\"\n- གང་ཚེ་...དེ་ཚེ་: \"when...then\" construction\n\n\nConsciousness and non-consciousness also\nBecome one, because their existence is equal.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for separation?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the non-dual nature of consciousness and non-consciousness from a Madhyamaka perspective, challenging the basis for conceptual distinctions.", + "translation": "Consciousness and non-consciousness also\nBecome one, because their existence is equal.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for separation?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus the Tathagata,\nWho speaks the truth, has spoken this truth:\nEven flies, mosquitoes, bees,\nAnd likewise those who have become worms,\nIf they generate the power of diligence,\nWill attain the supreme, difficult-to-attain enlightenment.\n", - "translation": "Thus the Tathagata,\nWho speaks the truth, has spoken this truth:\nEven flies, mosquitoes, bees,\nAnd likewise those who have become worms,\nIf they generate the power of diligence,\nWill attain the supreme, difficult-to-attain enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་། །གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས། །གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེ་ཚེ་འབྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose with mind and those without mind\nAre the same, for they equally exist.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat is the basis for connection?\n", + "translation": "Those with mind and those without mind\nAre the same, for they equally exist.\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat is the basis for connection?" } } }, "714": { - "source": "བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ལ།། ཕན་དང་གནོད་པ་ངོ་ཤེས་པས།། བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན།། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ།།", - "target_gt": "And if, by birth and lineage of human kind, I’m able to distinguish good from ill And do not leave aside the Bodhisattva deeds, Why should I not attain the state of Buddhahood?", + "source": "སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །", + "target_gt": "Nor can what is nonsentient be the self, because it has no mind, like jugs and such. But if it knows from being conjoined with mind, it follows the nonsentient perishes.", + "commentary_1": " སེམས་མེད་པ་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་སེམས་པ་མེད་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་སེམས་པ་མེད་པ་ཅན་གྱི་བདག་གོ། །ཅི་སྟེ་སེམས་ལྡན་ན་སྟེ་སེམས་པ་དང་སྦྱར་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་ན་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་སེམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་ན། བདག་ཉམས་ནས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "དང་པོ་རྟགས་དགོད་པ་ནི། སེམས་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདག་མིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོར་མེད་ཀྱང་སེམས་ཐ་དད་དུ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ལོངས་སྤྱད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། བདག་གི་རང་བཞིན་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་ཞིག་སེམས་དང་ལྡན་པས་ཤེས་པར་འགྱུར་མི་ཤེས་པའི་བདག་དེ་འཇིག་ཅིང་མི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. བདག་ལྟ་རིགས་ཀྱི་མིར་སྐྱེས་ལ།།\nKey terms: བདག་(I), རིགས་(lineage/caste), མིར་སྐྱེས་(born as a human)\nI, having been born as a human of [noble] lineage,\n\n2. ཕན་དང་གནོད་པ་ངོ་ཤེས་པས།།\nKey terms: ཕན་(benefit), གནོད་པ་(harm), ངོ་ཤེས་(recognize/understand)\nSince [I] understand [the difference between] benefit and harm,\n\n3. བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མ་བཏང་ན།།\nKey terms: བྱང་ཆུབ་(enlightenment), སྤྱོད་པ་(conduct), མ་བཏང་(not abandon)\nIf [I] do not abandon the conduct of enlightenment,\n\n4. བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཅིས་མི་འཐོབ།།\nKey terms: བདག་གིས་(by me), བྱང་ཆུབ་(enlightenment), ཅིས་མི་འཐོབ་(why would [I] not attain)\nWhy would I not attain enlightenment?\n\nNote: This verse is structured as a rhetorical question, emphasizing the speaker's confidence in attaining enlightenment given the favorable conditions described.", - "translation": "I, having been born as a human of [noble] lineage, Since [I] understand [the difference between] benefit and harm, If [I] do not abandon the conduct of enlightenment, Why would I not attain enlightenment?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསེམས་མེད་པ་ (without mind/consciousness), བདག་ (self), བུམ་ (vase), ཤེས་ (know/cognize), འཇིག་པ་ (perish/disintegrate)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་...ཏེ་ structure for \"neither...nor\"\n- ཕྱིར་ indicating reason/cause\n- བཞིན་ for comparison \"like\"\n- ཐལ་ indicating unwanted logical consequence\n\n\nThat which is without mind is also not the self,\nBecause of being mindless, like a vase and so forth.\nIf, on the other hand, [it is said to have a self] because it possesses mind,\nIt follows absurdly that when knowing, the non-knowing would perish.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting arguments against certain views of the self, using logical reasoning typical in Buddhist philosophical debates.", + "translation": "That which is without mind is also not the self,\nBecause of being mindless, like a vase and so forth.\nIf, on the other hand, [it is said to have a self] because it possesses mind,\nIt follows absurdly that when knowing, the non-knowing would perish." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving been born as a person of discerning mind,\nKnowing what is beneficial and harmful,\nIf I do not abandon the practice of enlightenment,\nWhy would I not attain enlightenment?\n", - "translation": "Having been born as a person of discerning mind,\nKnowing what is beneficial and harmful,\nIf I do not abandon the practice of enlightenment,\nWhy would I not attain enlightenment?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། །སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན། །འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which is without mind is not the self,\nFor being mindless, it is like a vase and such things.\nIf it were endowed with mind,\nThen upon knowing, the unknowing would be destroyed.\n", + "translation": "That which is without mind is not the self,\nFor being mindless, it is like a vase and such things.\nIf it were endowed with mind,\nThen upon knowing, the unknowing would be destroyed." } } }, "715": { - "source": "འོན་ཏེ་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ།། བཏང་དགོས་བདག་ནི་འཇིགས་ཤེ་ན།།", - "target_gt": "“That I must give away my life and limbs Alarms and frightens me”—if so you say,", + "source": "ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If there is no change in the self, What does cognition do for it? In this way, you have made unknowing And inert space into the self.", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་བདག་ནི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེས་ན་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་ལ་ལན་བརྗོད་པ་སེམས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཤེས་པ་དང་སྦྱར་བས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདག་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་རྒྱས་པར་འགྱུར། གང་གིས་ན་ཤེས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་བདག་གི་རང་བཞིན་ནི་ནམ་མཁའི་བདག་ཉིད་དུ་བྱས་ཏེ་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།", + "commentary_2": "ཅི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་བ་མེད་ན་ཡང་སེམས་དང་ལྡན་པས་བདག་ཡུལ་མི་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་བྱས། བྱས་པར་མི་རུང་ངོ་། །གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བེམ་པོ་ཡིན་པས་ཡུལ་ཤེས་པ་མེད་ཅིང་རྟག་པས་ན་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་དེ་འདྲ་བདག་ཏུ་འདོད་ན་ནི་ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པ་སྟེ་བདག་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའོན་ཏེ (however), རྐང་ལག (limbs), བཏང་ (give up), འཇིགས་ (fear)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ (and so forth) indicates an incomplete list\n- དགོས (must) indicates necessity\n- ཤེ་ན (if) introduces a conditional clause\n\nHowever, if I am afraid [thinking], \"I must give up [my] limbs and so forth,\"\n\nTechnical notes:\n- This verse likely refers to the practice of generosity (དཱན, dāna) in Tibetan Buddhism, specifically the giving of one's body parts as a supreme form of generosity.\n- The fear mentioned relates to the difficulty of such extreme acts of generosity.", - "translation": "However, if I am afraid [thinking], \"I must give up [my] limbs and so forth,\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའགྱུར་མེད་ (unchanging), སེམས་པ་ (mind/thought), ཤེས་མེད་ (without consciousness), བྱ་བྲལ་ (free from activity), ནམ་མཁའ་ (space)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྟེ...ན (if...)\n- ཅི་ཞིག་བྱས (what can be done?)\n- དེ་ལྟར (in that way)\n- བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར (will become the self)\n\n\nIf I am unchanging,\nWhat can the mind do to that?\nThus, without consciousness and free from activity,\nIt would become like space as the self.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of the self or consciousness, using concepts common in Buddhist philosophy such as emptiness (ཤུནྱཏཱ, śūnyatā) and the nature of mind.", + "translation": "If I am unchanging,\nWhat can the mind do to that?\nThus, without consciousness and free from activity,\nIt would become like space as the self." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nHowever, if I am afraid\nThat I must give away my limbs and such,", - "translation": "However, if I am afraid\nThat I must give away my limbs and such," + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན། །སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས། །དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ། །ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf the self is unchanging,\nWhat can thought do to it?\nThus, devoid of awareness and action,\nIt would become like empty space as the self.\n", + "translation": "If the self is unchanging,\nWhat can thought do to it?\nThus, devoid of awareness and action,\nIt would become like empty space as the self." } } }, "716": { - "source": "ལྕི་དང་ཡང་བ་མ་དཔྱད་པར།། རྨོངས་པས་བདག་ནི་འཇིགས་པར་ཟད།།", - "target_gt": "Your terror is misplaced. Confused, You fail to see what’s hard and what is easy.", + "source": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །", + "target_gt": "\"With no self, the relationship of act and result would make no sense. One perishes when the act is done, so whose act would it be?\" you ask.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རྟག་པ་ལས་བྱེད་ཅིང་མྱོང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་ན་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གིས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། དེས་ན་བདག་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་བདག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལས་འབྲས་མི་འཐད་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་མི་འཐད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྒོལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་བདག་རྟག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་ཏེ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དེ་རིགས་པ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ལས་བྱས་ནས་བྱེད་པ་པོ་ཞིག་པས་འབྲས་བུ་མྱོང་དུས་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་སུའི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལྕི་ (heavy), ཡང་བ་ (light), མ་དཔྱད་པར་ (without examining), རྨོངས་པས་ (due to ignorance), འཇིགས་པར་ (to be afraid)\n\nGrammatical notes:\n- མ་དཔྱད་པར་ is a negated verbal noun indicating \"without examining\"\n- བདག་ནི་ emphasizes the subject \"I\"\n- འཇིགས་པར་ཟད་ is a construction indicating \"merely\" or \"nothing but\" being afraid\n\nWithout examining [what is] heavy and light, I, due to ignorance, am merely afraid.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of not properly discerning the weight or importance of actions and their consequences, leading to fear rooted in ignorance (འཇིགས་པ་ and རྨོངས་པ་ being important technical terms in this context).", - "translation": "Without examining [what is] heavy and light, I, due to ignorance, am merely afraid." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབདག་(self), ལས་འབྲས་(karma and its results), འབྲེལ་པ་(connection), ཞིག་པ་(disintegrate/cease)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན། : \"If...then\" construction\n- མིན་ : negation particle\n- ཞེ་ན། : rhetorical question marker\n\n\nIf there is no self,\nThe connection between karma and its results is illogical.\nSince the action ceases after being done,\nWhose karma would it become?\n\n\nTechnical note: This verse presents a philosophical argument questioning the compatibility of the doctrine of no-self (anātman) with the concept of karmic causality. It raises the issue of continuity and ownership of karma if there is no enduring self.", + "translation": "If there is no self,\nThe connection between karma and its results is illogical.\nSince the action ceases after being done,\nWhose karma would it become?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout examining what is heavy and what is light,\nI, in my ignorance, am simply afraid.\n", - "translation": "Without examining what is heavy and what is light,\nI, in my ignorance, am simply afraid." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན། །ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ། །ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན། །སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no self,\nThe connection between actions and their results is not logical.\nSince actions cease after being performed,\nWhose actions would they become?\n", + "translation": "If there is no self,\nThe connection between actions and their results is not logical.\nSince actions cease after being performed,\nWhose actions would they become?" } } }, "717": { - "source": "བསྐལ་བ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ།། ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་།། དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤགས་འགྱུར་གྱི།།", - "target_gt": "For myriads of ages, measureless, uncounted, Your body has been cut, impaled, Burned, torn—for times past numbering!", + "source": "བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། །", + "target_gt": "It's proven to us both that the bases of act and result are separate and that the self does not act on them. Is this not pointless to debate?", + "commentary_1": " རྟེན་གཞན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟེན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་ནི་འུ་བུ་གཉི་ག་རྟེན་བདག་དང་བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པ་སྟེ་ལས་གང་ཞིག །ལུས་འདིས་བྱས་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་དེ་བདག་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་དགོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་བྱ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། བདག་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལན་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་མཚུངས་པ་ནི། བྱ་བ་ལས་ཀྱི་གཞི་ཚེ་འདིའི་ཕུང་པོ་དང་། འབྲས་བུ་རྣམ་སྨིན་གྱི་གཞི་ཚེ་ཕྱི་མའི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཐ་དད་པ་དང་། སྐབས་གཉིས་པོ་དེར་བདག་དེས་ལས་བསགས་པ་དང་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བ་མེད་པར་ཡང་ཁྱེད་ཅག་རྟག་པ་དང་བེམ་པོར་འདོད་པ་དང་ངེད་བདག་མེད་དུ་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པས་ཡུ་བུ་ཅག་གཉིས་འདིར་དེ་ལ་རྩོད་པ་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1: བསྐལ་བ་བྱེ་བ་གྲངས་མེད་དུ།།\nKey terms: བསྐལ་བ་ (kalpa), བྱེ་བ་ (ten million), གྲངས་མེད་ (countless)\nFor countless ten million kalpas,\n\nLine 2: ལན་གྲངས་དུ་མར་བཅད་པ་དང་།།\nKey terms: ལན་གྲངས་ (times), དུ་མར་ (many), བཅད་པ་ (cut)\nMany times [one's body] is cut, and\n\nLine 3: དབུག་དང་བསྲེག་དང་གཤགས་འགྱུར་གྱི།།\nKey terms: དབུག་ (pierce), བསྲེག་ (burn), གཤགས་ (split)\nGrammar: འགྱུར་གྱི (future tense marker)\n[One] will be pierced, burned, and split open.\n\nNote: This passage appears to be describing severe physical torments, possibly in the context of describing hell realms or the consequences of negative actions in Buddhist cosmology.", - "translation": "For countless ten million kalpas, Many times [one's body] is cut, and [One] will be pierced, burned, and split open." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nབྱ་བ་ (action), འབྲས་ (result), ཐ་དད་ (distinct), བདག་ (self), བྱེད་པ་ (agent), ཡུ་བུ་ (father and son), གྲུབ་པ་ (established)\n\nGrammatical notes:\n- བཞི་ (four) modifies འབྲས་ (results)\n- གཉི་ག་ (both) refers to ཡུ་བུ་ (father and son)\n- ལ་ indicates the topic \"for both\"\n- པས་ at the end of the third line indicates a reason\n\n\nThe four results of actions are distinct,\nAnd there is no self as their agent.\nAs this is established for both father and son,\nIs there not no point in debating this here?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of karma and its results, while also touching on the doctrine of anātman (no-self). The mention of \"father and son\" likely refers to a specific philosophical debate or lineage of teachers.", + "translation": "The four results of actions are distinct,\nAnd there is no self as their agent.\nAs this is established for both father and son,\nIs there not no point in debating this here?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor countless eons numbering billions,\nMany times over one will be cut,\nPierced, burned, and split open.\n", - "translation": "For countless eons numbering billions,\nMany times over one will be cut,\nPierced, burned, and split open." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱ་བ་འབྲས་བཞི་ཐ་དད་དང་། །དེ་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་། །ཡུ་བུ་གཉི་ག་ལ་གྲུབ་པས། །འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe four results of actions are distinct,\nYet there is no doer of them.\nSince both of these are established,\nIs this not a pointless debate here?\n", + "translation": "The four results of actions are distinct,\nYet there is no doer of them.\nSince both of these are established,\nIs this not a pointless debate here?" } } }, "718": { - "source": "བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ།།", - "target_gt": "Yet none of this has brought you Buddhahood.", + "source": "རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །", + "target_gt": "It cannot possibly be seen that one with the cause would have the result. The actor and the reaper are taught based on a single continuum.", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་རྒྱུ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་གཞན་གང་གིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུན་དེ་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་དང་གཞན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཏེ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ལས་གང་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་ཆད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། གང་གི་རྒྱུད་ལ་བཞག་པ་ཡི། །ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་དེ་ཉིད་ཀྱི། །འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ལ་འབྲངས་ཏེ། །རས་བལ་དམར་པོ་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱུ་རྒྱ་སྐྱེགས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་ཀྱི་རས་བལ་ལ་སོགས་པའི་ས་བོན་ལས་བྱུང་བ་ནི་འབྲས་བུ་འདུས་བྱས་པའི་རྒྱུན་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པས་བདག་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་དེའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དམར་པོར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་ཡང་ངོ་། །གལ་ཏེ་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན། །བདག་གི་མགོན་པོ་བདག་ཉིད་དེ། །གཞན་དག་མགོན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ལེགས་བཏུལ་ན། །མཁས་པས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འཚམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ལ་བརྗོད་པ་ཡིན་པར་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེ་གཞན་དག་ལས་ཀྱང་སེམས་ཉིད་ལ་བདག་གི་སྒྲས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་ཀྱང་། གང་ཟག་རྒྱུད་དང་ཕུང་པོ་དང་། །དེ་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྡུལ་ཕྲན་དང་། །གཙོ་བོ་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པོ་ཞེས། །སེམས་ཙམ་ཉིད་ལ་ང་ཡིས་བཤད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །སེམས་དེ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྩོད་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མཐོང་ཆོས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ལ་ལས་འབྲས་གཉིས་གཞི་ཐ་དད་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་ལས་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕུང་པོའི་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་དང་བཅས་པར་མཐོང་བ་འདི་ཉིད་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཕ་བུ་དུས་མཉམ་དུ་མི་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལུང་འགལ་སྤང་བ་ནི། ལུང་ལས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པའི་ལས་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱིས་མྱོང་བར་འགྱུར། དགེ་སློང་དག་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་ལས་འདི་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྨིན་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ཟིན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལ་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྲས་བུ་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་མྱོང་བར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེན། དེ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་གཞི་རྒྱུན་གཅིག་པ་ལ་དགོངས་ནས་དགོས་པ་ལས་འབྲས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་ལས་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་འབྲས་བུ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་གྱི། དངོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པའི་བདག་མ་གྲུབ་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་ (enlightenment), འཐོབ་པ (attain), མི་འགྱུར་ (will not become)\n\nGrammatical structure:\n- Negation particle མི་ with འགྱུར་ (future tense)\n- Final particle རོ indicating a definitive statement\n\n[One] will not attain enlightenment.\n\nNote: བྱང་ཆུབ་ (byang chub) is the standard Tibetan translation for the Sanskrit term \"bodhi\" or enlightenment.", - "translation": "[One] will not attain enlightenment." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒྱུ་(cause), འབྲས་བུ་(result/fruit), མཐོང་བ་(seeing/perception), སྲིད་(possible), རྒྱུད་(continuum), བྱེད་པོ་(agent), སྤྱོད་པོ་(experiencer)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ (possessing) and དང་བཅས་ (together with) modify རྒྱུ་ and འབྲས་བུ་\n- མ་ཡིན (is not) negates སྲིད་ (possible)\n- ལ་ནི་...ནས་སུ་ construction indicates \"based on\" or \"in dependence on\"\n- ཞེས་བྱར་ introduces a designation or label\n\n\nSeeing a cause possessing its result\nIs not possible.\nBased on a single continuum,\nAgent and experiencer are designated.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of causality and the relationship between cause and effect, as well as the designation of agent and experiencer within a single continuum of experience.", + "translation": "Seeing a cause possessing its result\nIs not possible.\nBased on a single continuum,\nAgent and experiencer are designated." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nOne will not attain enlightenment.", - "translation": "One will not attain enlightenment." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས། །མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན། །རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIt is not possible to see\nCause and effect together as one.\nBased on the continuity of a single stream,\nThe concepts of doer and experiencer are taught.\n", + "translation": "It is not possible to see\nCause and effect together as one.\nBased on the continuity of a single stream,\nThe concepts of doer and experiencer are taught." } } }, "719": { - "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ཡི།། སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཚོད་ཡོད་དེ།། ཟུག་རྔུ་ཁོང་བརླག་གནོད་བསལ་ཕྱིར།། ལུས་རྨ་བཏོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཞིན།།", - "target_gt": "The hardships suffered on the path to Buddhahood Are limited in their extent And likened to the pain of an incision Made to cure the harms of inward ills.", + "source": "འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །", + "target_gt": "The past and future minds are not A me, since they do not exist. If the arisen mind is me, When it is gone, the me is no longer.", + "commentary_1": " འདས་དང་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བདག་མིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བདག་གིས་སེམས་ད་ལྟར་བ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་ཀྱི་རྗེས་ཉིད་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་འདི་ཞིག་པར་གྱུར་ཙམ་ཡང་བདག་གོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་བའི་ཡུལ་ཡང་དངོས་པོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།", + "commentary_2": "དེ་ཅི་སྟེ་ཞེ་ན། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་སེམས་ནི་བདག་མིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་འགགས་པ་དང་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པ་ད་ལྟར་བའི་སེམས་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལ་ཞིག་པ་ན་བདག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nབདག་གིས་(by me) བྱང་ཆུབ་(enlightenment) སྒྲུབ་པ་(accomplish) ཡི་(genitive particle)\n\nThe suffering of my accomplishing enlightenment\n\nLine 2:\nསྡུག་བསྔལ་(suffering) འདི་(this) ནི་(topic particle) ཚོད་ཡོད་(has limits) དེ་(emphatic particle)\n\nThis suffering has limits;\n\nLine 3:\nཟུག་རྔུ་(thorn, pain) ཁོང་བརླག་(internal destruction) གནོད་(harm) བསལ་(remove) ཕྱིར་(in order to)\n\nIn order to remove the harm of internal destruction [caused by] pain,\n\nLine 4:\nལུས་(body) རྨ་(wound) བཏོད་པའི་(inflict) སྡུག་བསྔལ་(suffering) བཞིན་(like)\n\n[It is] like the suffering of inflicting a wound on the body.\n\nNote: The term བྱང་ཆུབ་ (byang chub) is the Tibetan translation of the Sanskrit term \"bodhi,\" meaning enlightenment or awakening. The verse compares the suffering endured on the path to enlightenment to the pain of a medical procedure, suggesting that it is limited and purposeful.", - "translation": "The suffering of my accomplishing enlightenment This suffering has limits; In order to remove the harm of internal destruction [caused by] pain, [It is] like the suffering of inflicting a wound on the body." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདས་ (past), མ་འོངས་པ་ (future), སེམས་ (mind), བདག་ (self), སྐྱེས་ (arisen/born)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཕྱིར་ indicating a reason\n- Conditional structure with ན་\n- Negation with མིན་ and མེད་\n\n\nThe mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist.\nIf the arisen mind were the self,\nWhen that ceases, there would be no self.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the non-existence of a permanent self (བདག་མེད་, anātman) by examining the nature of mind in past, future, and present.", + "translation": "The mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist.\nIf the arisen mind were the self,\nWhen that ceases, there would be no self." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe suffering I endure in pursuit of enlightenment\nIs limited and measurable.\nIt is like the pain of lancing a wound\nTo remove a thorn and heal the harm within.\n", - "translation": "The suffering I endure in pursuit of enlightenment\nIs limited and measurable.\nIt is like the pain of lancing a wound\nTo remove a thorn and heal the harm within." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། །བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར། །འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན། །དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist.\nIf the arisen mind were the self,\nWhen that ceases, there would be no self.\n", + "translation": "The mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist.\nIf the arisen mind were the self,\nWhen that ceases, there would be no self." } } }, "720": { - "source": "སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱིས།། མི་བདེ་བ་ཡི་ནད་མེད་བྱེད།།", - "target_gt": "And all our doctors cure disease By means of bitter remedies.", + "source": "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །", + "target_gt": "If sentient beings do not exist, for whom should one arouse compassion? For those projected by delusion, whom we accept for the sake of results.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་དང་བདག་མེད་པར་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འཇུག་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ན། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ། རྨོངས་པས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པས་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །བཏགས་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །དགོས་པའི་དོན་དུ་སྟེ་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུའོ། །ཁས་བླངས་པ་ནི་དམ་བཅས་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ཏུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དེ་སྐད་དུ་བསྟོད་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང་། མགོན་ཁྱོད་སེམས་ཅན་འདུ་ཤེས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འཇུག་མི་མཛད། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་སེམས་ཅན་ལ། །ཁྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་བརྩེ་བར་ལྡན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུན་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་སྐྱེ་ཞིང་འགག་པའི་སེམས་ཅན་མེད་ན། དེས་ན་དགོས་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་དེ་ནི་བདེན་ཏེ། དོན་དམ་པར་དེའི་འབྲས་བུའོ་ཞེ་འམ་དགོས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འགའ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཡང་འདིར་ནི་རྨོངས་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་འབྲས་བུའི་དོན་དུ་དེས་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཡང་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་ན།", + "commentary_2": "དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་པ་མིན་ན་སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཡུལ་སེམས་ཅན་བདེན་པ་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གང་དག་འབྲས་བུ་ཐར་པ་ལ་དགོད་པའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་ཁས་བླངས་པ་ཡི་དམིགས་ཡུལ་རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་སྟེ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བ་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ་མི་འགལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སྨན་པ་ཀུན་ཀྱང་གསོ་དཔྱད་ཀྱིས།།\n\nKey terms:\nསྨན་པ་ (physician), ཀུན་ (all), གསོ་དཔྱད་ (medical treatment)\nཀྱིས་ (instrumental particle)\n\nAll physicians, through medical treatments,\n\nLine 2: མི་བདེ་བ་ཡི་ནད་མེད་བྱེད།།\n\nKey terms:\nམི་བདེ་བ་ (discomfort, illness), ནད་ (disease), མེད་ (without), བྱེད་ (make, do)\nཡི་ (genitive particle)\n\nMake [patients] free from diseases of discomfort.\n\nNote: The structure མེད་བྱེད་ is a common compound meaning \"to eliminate\" or \"to make free from.\"", - "translation": "All physicians, through medical treatments, Make [patients] free from diseases of discomfort." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), སྙིང་རྗེ་ (compassion), འབྲས་བུ་ (result/fruit), ཁས་བླངས་ (accept/assume), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), བརྟགས་པ་ (conceptualize/impute)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། introduces a conditional clause\n- སུ་ལ་...བྱ་ཞེ་ན། forms a rhetorical question\n- དོན་དུ་ indicates purpose\n- གང་ཡིན་པའོ། is a nominalizing construction\n\n\nIf sentient beings do not exist,\nToward whom should compassion be practiced?\n[They are] that which is conceptualized by delusion,\nAccepted for the sake of the result.\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the philosophical tension between the ultimate emptiness of phenomena (including sentient beings) and the conventional need for compassion in Buddhist practice. The last two lines suggest that the concept of sentient beings is provisionally accepted as a useful construct for achieving the result of enlightenment, even though it is ultimately a delusion-born concept.", + "translation": "If sentient beings do not exist,\nToward whom should compassion be practiced?\n[They are] that which is conceptualized by delusion,\nAccepted for the sake of the result." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAll physicians, through their medical treatments,\nEliminate the ailments of discomfort.\n", - "translation": "All physicians, through their medical treatments,\nEliminate the ailments of discomfort." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན། །སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན། །འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི། །རྨོངས་པས་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf sentient beings do not exist,\nTo whom should compassion be shown?\nIt is that which is imagined by delusion,\nAccepted for the sake of attaining the result.\n", + "translation": "If sentient beings do not exist,\nTo whom should compassion be shown?\nIt is that which is imagined by delusion,\nAccepted for the sake of attaining the result." } } }, "721": { - "source": "དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དག། གཞོམ་ཕྱིར་མི་བདེ་ཆུང་བཟོད་བྱ།།", - "target_gt": "Likewise, to destroy a vast amount of pain, We should be patient with our little hurts.", + "source": "སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །", + "target_gt": "\"Whose is the fruit if there are no beings?\" That's true; the wish is from delusion. For the sake of quelling suffering, Don't block delusion about the result.", + "commentary_1": " དེ་ཇི་ལྟར་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྨོངས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་གང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་རྨོངས་པ་འདིར་གཟུང་ངོ་། །གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨོངས་པའི་བྱ་བ་བཟློག་པར་མི་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ཡང་བཟློག་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོ་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་མེད་ན་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པའི་འབྲས་བུ་སུ་ཡིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དོན་དམ་དུ་དེ་ལྟར་བདེན་ན་འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་འཁྲུལ་པའི་བློ་ངོ་ན་སེམས་ཅན་སྣང་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྣང་ཙམ་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་སྣང་ཙམ་ཡོད་པར་འདོད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཡང་རྫུན་སྣང་གི་ཡུལ་ཅན་ཆོས་སུ་རྨོངས་པ་ཡིན་པས་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང་བཟློག་བྱར་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་དུ་འགྱུར་བས་བཟློག་མི་དགོས་ཤིང་བཟློག་མི་ནུས་པས་འབྲས་བུ་རྨོངས་པ་སྣང་ཙམ་ནི་བཟློག་པར་མི་བྱའི་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་བཟློག་པར་བྱ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), གཞོམ་ (to destroy/overcome), མི་བདེ་ (discomfort), བཟོད་ (to endure/tolerate)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ཕྱིར་ (for the purpose of)\n- བྱ་ (auxiliary verb indicating necessity)\n\nTherefore, in order to destroy many sufferings, [one] should endure minor discomforts.\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist principle of cultivating patience (བཟོད་པ་) to overcome greater sufferings, a key aspect of mind training (བློ་སྦྱོང་) practices.", - "translation": "Therefore, in order to destroy many sufferings, [one] should endure minor discomforts." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), འབྲས་བུ་ (result/fruit), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཞི་བ་ (pacification)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་ (negation particle)\n- ཏེ་ (continuative particle)\n- འོན་ཀྱང་ (however/nevertheless)\n- དོན་དུ་ (for the purpose of)\n- མི་ (negation for future/present)\n\n\nWho is it that [attains] the fruitless [state] without sentient beings?\nTrue, yet [this view] is desired due to delusion.\nFor the purpose of pacifying suffering nearby,\nOne should not reverse the delusion regarding the fruit.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the concept of emptiness (śūnyatā) and its relationship to compassion in Mahāyāna Buddhism.\n- The \"fruitless state\" likely refers to nirvāṇa or enlightenment.\n- The verse cautions against completely abandoning conventional views of sentient beings and karmic fruits, even while recognizing their ultimate emptiness, for the sake of alleviating suffering.", + "translation": "Who is it that [attains] the fruitless [state] without sentient beings?\nTrue, yet [this view] is desired due to delusion.\nFor the purpose of pacifying suffering nearby,\nOne should not reverse the delusion regarding the fruit." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, to overcome many sufferings,\nOne should endure minor discomforts.\n", - "translation": "Therefore, to overcome many sufferings,\nOne should endure minor discomforts." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན། །བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere are no sentient beings in the result.\nThis is true, yet it is desired due to delusion.\nFor the sake of pacifying suffering,\nDo not reverse the delusion of the result.\n", + "translation": "There are no sentient beings in the result.\nThis is true, yet it is desired due to delusion.\nFor the sake of pacifying suffering,\nDo not reverse the delusion of the result." } } }, "722": { - "source": "གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་འདི་འདྲ་བ།། སྨན་པ་མཆོག་གིས་མ་མཛད་དེ།།", - "target_gt": "And yet the Supreme Healer does not use, Like them, these common remedies.", + "source": "སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །", + "target_gt": "The cause of suffering—the ego—increases due to delusion about self. \"But there's no stopping that,\" you say. To cultivate selflessness is supreme.", + "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང་། བདག་འཛིན་ལས་ནི་གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། །བདག་འཛིན་དབྱེ་བས་ཡོངས་འཛིན་ཞེ་སྡང་སྟེ། །འདི་དག་གཉིས་དང་ཀུན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ལས། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་དུ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་ཡིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད་མིན། །བདག་ཏུ་ལྟ་བས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ང་རྒྱལ་སྙིང་ལས་སྤོང་བྱེད་མིན། །བདག་མེད་སྨྲ་བ་གཞན་ཡོད་མིན་ཕྱིར་འགྲོ་ན་སྟོན་པ་གཞན་ཡོད་མིན། །དེས་ན་ཉེ་བར་ཞི་བྱེད་ཆོ་ག་ཁྱེད་བཞེད་ལམ་ལས་གཞན་ཡོད་མིན། །ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལྟར་བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བཟློག་པར་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་བདག་མེད་པ་ཉིད་བསྒོམ་པའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཕྱིས་ནི་དེ་ཡང་དམིགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱའོ། །", + "commentary_2": "དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་བཟློག་དགོས་སོ། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་པའི་ཐབས་མེད་དོ་ཞེ་ན་ཡོད་དེ། བདག་མེད་སྒོམ་པ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་མཆོག་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགསོ་དཔྱད་ (medical treatment), ཕལ་པ་ (ordinary, common), སྨན་པ་ (physician), མཆོག་ (supreme)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་འདྲ་བ་ (like this) modifies གསོ་དཔྱད་ཕལ་པ་\n- མ་མཛད་དེ་ is a negative honorific verb form indicating \"does not perform\"\n\nSuch ordinary medical treatments as these,\nThe supreme physician does not perform.\n\nNote: The term སྨན་པ་མཆོག་ (supreme physician) is often used in Buddhist contexts to refer to the Buddha as the ultimate healer of spiritual ailments.", - "translation": "Such ordinary medical treatments as these, The supreme physician does not perform." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), ང་རྒྱལ་ (pride), བདག་ (self), རྨོངས་པ་ (delusion), བདག་མེད་ (selflessness), བསྒོམ་པ་ (meditation)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ to emphasize \"pride\"\n- Conditional structure with ཅེ་ན་ (\"if one says...\")\n- Superlative with མཆོག་ཡིན་ (\"is supreme\")\n\n\nThe pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about self.\nIf one asks, \"Is there no way to reverse this?\"\nMeditation on selflessness is supreme.\n\n\nTechnical note: བདག་མེད་ (selflessness) is a fundamental concept in Buddhist philosophy, referring to the absence of an inherent, permanent self.", + "translation": "The pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about self.\nIf one asks, \"Is there no way to reverse this?\"\nMeditation on selflessness is supreme." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSuch ordinary medical treatments\nAre not performed by the supreme physician.\n", - "translation": "Such ordinary medical treatments\nAre not performed by the supreme physician." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི། །བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན། །བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about the self.\nIf you ask how to reverse this,\nMeditating on selflessness is supreme.\n", + "translation": "The pride that is the cause of suffering\nIncreases due to delusion about the self.\nIf you ask how to reverse this,\nMeditating on selflessness is supreme." } } }, "723": { - "source": "ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ་ཡིས།། ནད་ཆེན་དཔག་མེད་གསོ་བར་མཛད།།", - "target_gt": "With ways of extreme tenderness He soothes away intense and boundless suffering.", + "source": "ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "The body's not the feet or calves, Nor are the thighs or hips the body. It's not the belly or the back; Neither is it the chest or arms.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལུས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ལུས་ལ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཡན་ལག་ལ། ཐ་དད་པའི་དངོས་པོ་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་མེད་ལ། དེས་ན་གཞན་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །བརླ་ནི་པུས་མོའི་སྟེང་གི་ཕྱོགས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་མེད་པར་བསྟན་པས། འཇམ་དཔལ་ལུས་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་མཐོང་ན་དེ་ནི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་ཚོར་བ་མི་དམིགས་ན། སེམས་མིང་ཙམ་དུ་ཤེས་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་དམིགས་ན་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི་སྟོན་པ་ལས། དང་པོ་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ཡན་ལག་ཉིད་མ་གྲུབ་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལུས་མ་གྲུབ་པ་དང་། ལུས་འཛིན་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡན་ལག་དང་འབྲེལ་བ་དང་། མ་འབྲེལ་བའི་ལུས་འགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། ཡན་ལག་སོ་སོ་ལུས་ཡིན་པ་དགག་པ་ནི། ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པ་ལུས་མ་ཡིན། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆོ་ག (ritual, method), ཤིན་ཏུ་འཇམ་པོ (very gentle/smooth), ནད་ཆེན (great illness), དཔག་མེད (immeasurable), གསོ་བ (to heal)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས is an instrumental particle\n- མཛད is an honorific verb for \"to do/make\"\n\nBy means of an extremely gentle method, [they] heal immeasurable great illnesses.\n\nTechnical note: The subject is implied, likely referring to enlightened beings or skilled practitioners mentioned in a previous context.", - "translation": "By means of an extremely gentle method, [they] heal immeasurable great illnesses." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), རྐང་པ་ (feet), བྱིན་པ་ (calves), བརླ་ (thighs), རྐེད་པ་ (waist), ལྟོ་ (belly), རྒྱབ་ (back), བྲང་ (chest), དཔུང་པ་ (shoulders)\n\nGrammatical structure:\n- Repetitive structure using ལུས་མ་ཡིན། (is not the body) and ལུས་མིན་ཏེ། (is not the body)\n- Use of དང་ (and) to connect body parts\n\n\nThe body is not the feet and calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are not the body.\nThe chest and shoulders are not the body.\n\n\nTechnical note: This passage appears to be a contemplation on the nature of the body, likely from a Buddhist philosophical text discussing the concept of non-self (anātman). It systematically deconstructs the idea of a unified, inherent \"body\" by stating that individual parts are not equivalent to the whole.", + "translation": "The body is not the feet and calves.\nThe thighs and waist are not the body.\nThe belly and back are not the body.\nThe chest and shoulders are not the body." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough extremely gentle rituals,\nCountless great illnesses are healed.\n", - "translation": "Through extremely gentle rituals,\nCountless great illnesses are healed." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན། །བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ། །བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe body is not the feet or calves.\nThe thighs and waist are also not the body.\nThe belly and back are not the body either.\nThe chest and shoulders are also not the body.\n", + "translation": "The body is not the feet or calves.\nThe thighs and waist are also not the body.\nThe belly and back are not the body either.\nThe chest and shoulders are also not the body." } } }, "724": { - "source": "ཚོད་མ་ལ་སོགས་སྦྱིན་པ་ལའང་།། འདྲེན་པས་ཐོག་མར་སྦྱོར་བར་མཛད།། དེ་ལ་གོམས་ནས་ཕྱི་ནས་ནི།། རིམ་གྱིས་རང་གི་ཤ་ཡང་གཏོང་།།", - "target_gt": "Our guide instructs us to begin By giving vegetable greens or other little things, That later, step-by-step, the habit once acquired, We may be able to donate our very flesh.", + "source": "རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །", + "target_gt": "The ribs and hands are not the body. The armpits and shoulders are not the body. The internal organs are not it either. If the head and throat are not the body, then what is the body here?", + "commentary_1": " ཕྲག་པ་ནི་དཔུང་པའོ། །དེ་ནི་སྟེ་ལུས་ནིའོ། །འདི་ནི་སྟེ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །", + "commentary_2": "རྩིབ་ལོགས་ལག་པ་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པ་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་ལུས་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ནོ། །ཡན་ལག་འདི་དག་ལ་ལུས་སུ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གང་ཡང་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nཚོད་མ་(vegetables), སོགས་(and so forth), སྦྱིན་པ་(giving)\nIn giving vegetables and other [simple things],\n\nLine 2:\nའདྲེན་པ་(guide, leader), ཐོག་མར་(at first), སྦྱོར་བར་མཛད་(engages in practice)\nThe Guide first engages [beings] in practice.\n\nLine 3:\nདེ་ལ་(in that), གོམས་(become accustomed), ཕྱི་ནས་(later)\nHaving become accustomed to that, later\n\nLine 4:\nརིམ་གྱིས་(gradually), རང་གི་ཤ་(one's own flesh), གཏོང་(give up)\nGradually, [one] even gives up one's own flesh.\n\nNote: This verse describes the gradual progression of generosity (དཱན, dāna) in Buddhist practice, from simple acts to profound sacrifices.", - "translation": "In giving vegetables and other [simple things], The Guide first engages [beings] in practice. Having become accustomed to that, later Gradually, [one] even gives up one's own flesh." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྩིབ་ལོགས་(ribs), ལག་པ་(hands/arms), ལུས་(body), མཆན་ཁུང་(armpits), ཕྲག་པ་(shoulders), ནང་ཁྲོལ་(internal organs), མགོ་(head), མགྲིན་པ་(neck)\n\nGrammatical notes:\n- Use of མིན་ and མ་ཡིན་ as negatives\n- ཀྱང་ and འང་ as emphatic particles\n- Final rhetorical question structure with གང་ཞིག་\n\n\nThe ribs and hands are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs also are not it;\nIf the head and neck are not the body,\nThen what indeed is the body here?\n\n\nTechnical note: This passage appears to be exploring the concept of emptiness (śūnyatā) by deconstructing the conventional notion of a body.", + "translation": "The ribs and hands are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs also are not it;\nIf the head and neck are not the body,\nThen what indeed is the body here?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven in giving vegetables and such,\nThe guide first engages in practice.\nHaving grown accustomed to that, afterwards\nGradually one gives even one's own flesh.\n", - "translation": "Even in giving vegetables and such,\nThe guide first engages in practice.\nHaving grown accustomed to that, afterwards\nGradually one gives even one's own flesh." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ། །མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན། །ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ། །མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན། །འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe sides, ribs, and arms are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs are not it either;\nThe head and neck are not the body;\nSo what, then, is this body?\n", + "translation": "The sides, ribs, and arms are not the body;\nThe armpits and shoulders are not the body;\nThe internal organs are not it either;\nThe head and neck are not the body;\nSo what, then, is this body?" } } }, "725": { - "source": "གང་ཚེ་རང་གི་ལུས་ལ་ནི།། ཚོད་སོགས་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེས་པ།། དེ་ཚེ་ཤ་ལ་སོགས་གཏོང་བ།། དེ་ལ་དཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "For when we truly feel Our bodies are no different from the given herbs, What hardship can there be In giving up, relinquishing, our very flesh?", + "source": "གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །", + "target_gt": "If this entire body were to dwell partially in all parts, its parts would dwell in those parts, but where would it itself reside?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ཡན་ལག་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་ཅན་ཕྱོགས་གཅིག་པའམ་ཡང་ན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་གྲང་།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཆ་རེ་རེ་བ་ལ་གནས་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་རེ་ཡིས་གནས་པར་གྱུར་ན་ལུས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་ཡན་ལག་གི་ཆ་ལ་གནས་པར་གྱུར་མོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nགང་ཚེ་ - when\nརང་གི་ལུས་ - one's own body\nཚོད་སོགས་ - vegetables and so forth\nལྟ་བུའི་བློ་ - a mind that views [it] as\nསྐྱེས་པ་ - arisen\n\nདེ་ཚེ་ - at that time\nཤ་ལ་སོགས་ - flesh and so forth\nགཏོང་བ་ - giving\nདཀའ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ - what difficulty is there\n\nKey terms:\nལུས་ (body), བློ་ (mind), ཤ་ (flesh), གཏོང་བ་ (giving/generosity)\n\nWhen a mind arises that views one's own body as like vegetables and so forth,\nAt that time, what difficulty is there in giving away flesh and so forth?\n\nNote: This verse discusses the Buddhist practice of viewing one's body with detachment, comparing it to vegetables, which makes the act of giving away even one's flesh seem less difficult. The term ཚོད་སོགས་ (vegetables and so forth) is used as a metaphor for something commonplace and easily given away.", - "translation": "When a mind arises that views one's own body as like vegetables and so forth, At that time, what difficulty is there in giving away flesh and so forth?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), ཕྱོགས་རེ་(parts/portions), གནས་(abide/exist), ཆ་(parts)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with གལ་ཏེ་...ན་\n- Rhetorical question in the final line\n\n\nIf this body in its entirety\nWere to abide in just its parts,\nThe parts would abide in parts.\nBut where then does it itself abide?\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the philosophical concept of mereology, examining the relationship between a whole (the body) and its parts, a common topic in Buddhist analysis of emptiness (śūnyatā).", + "translation": "If this body in its entirety\nWere to abide in just its parts,\nThe parts would abide in parts.\nBut where then does it itself abide?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen one develops a mindset\nRegarding one's own body\nAs something like vegetables,\nThen at that time, giving away flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?\n", - "translation": "When one develops a mindset\nRegarding one's own body\nAs something like vegetables,\nThen at that time, giving away flesh and so forth -\nWhat difficulty is there in that?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན། །ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་གྱུར་མོད། །དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf this entire body\nWere to abide in just one part,\nThe parts would abide in parts,\nBut where would the self itself abide?\n", + "translation": "If this entire body\nWere to abide in just one part,\nThe parts would abide in parts,\nBut where would the self itself abide?" } } }, "726": { - "source": "སྡིག་པ་སྤངས་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད།། མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད།།", - "target_gt": "Sin has been abandoned, thus there is no pain; Through having wisdom there is no more sorrow.", + "source": "གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། །", + "target_gt": "If the entirety of the body should dwell within the hands and such, then there would be as many bodies as there are hands, et cetera.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ཡང་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པ་ན་ཡན་ལག་ཅན་གཅིག་གང་ན་གནས་ཏེ་སུས་ཀྱང་རིག་པ་མེད་དོ། །དེ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་གི་བདག་མུན་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཇི་སྙེད་པའི་ལུས་སུ་འགྱུར།", + "commentary_2": "ཆ་མེད་དུ་བདེན་པའི་ལུས་དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ལ་གནས། གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས་རིལ་པོ་རེ་རེ་ལག་སོགས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་གནས་ན་ནི་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ལུས་དུ་མ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- སྡིག་པ་ (sin, negative actions)\n- སྤངས་ (abandoned, past tense of སྤོང་)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- མཁས་པ་ (learned, wise)\n- མི་དགའ་ (unhappiness, discontent)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ is used twice, indicating \"because of\" or \"for the sake of\"\n- མེད་ (negation) is used at the end of both lines\n\nBecause [they have] abandoned sin, [there is] no suffering;\nBecause of [their] wisdom, [there is] no discontent.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the qualities of realized beings or practitioners who have eliminated negative actions and cultivated wisdom.", - "translation": "Because [they have] abandoned sin, [there is] no suffering; Because of [their] wisdom, [there is] no discontent." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་ (self), ལུས་ (body), ལག་སོགས་ (hands, etc.), གནས་ (exist/reside)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཇི་སྙེད་པ་...དེ་སྙེད་ (as many as...that many) correlative construction\n\n\nIf the self of all existed in the hands and other [parts],\nThen there would be as many bodies as there are hands and other [parts].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the nature of self and its relation to the body's parts, a common topic in Buddhist metaphysics.", + "translation": "If the self of all existed in the hands and other [parts],\nThen there would be as many bodies as there are hands and other [parts]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBecause evil is abandoned, there is no suffering.\nBecause of wisdom, there is no unhappiness.\n", - "translation": "Because evil is abandoned, there is no suffering.\nBecause of wisdom, there is no unhappiness." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས། །ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི། །ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf the self resided in all parts of the body,\nSuch as the hands and so forth,\nThen there would be as many selves\nAs there are parts of the body.\n", + "translation": "If the self resided in all parts of the body,\nSuch as the hands and so forth,\nThen there would be as many selves\nAs there are parts of the body." } } }, "727": { - "source": "འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་།། སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད།།", - "target_gt": "For so it is that mind and body both Are injured by false views and sinfulness.", + "source": "ཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། །", + "target_gt": "If there's no body, outside or in, How's there a body in hands and such? If it's not separate from the hands And such, then how does it exist?", + "commentary_1": " ཁ་བསྒྱུར་བ་དང་མ་བསྒྱུར་བའི་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཤ་ལ་སོགས་སྔར་དཔྱད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ན་སྟེ། ནང་རོལ་ན་ལུས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བའོ། །གཏི་མུག་པ་སྟེ་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་སོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། ཕྱི་དང་ནང་གང་ན་ཡང་ལུས་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་བདེན་པ་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་དུ་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མེད་ན་རིལ་པོའི་ལུས་དེ་ནི་ཡན་ལག་དང་མ་འབྲེལ་བ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་།།\n\nKey terms:\nའདི་ལྟར་ (in this way), ལོག་པར་ (wrongly), རྟོག་པ་ (conceptualization)\n\nIn this way, through wrong conceptualization and\n\nLine 2: སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད།།\n\nKey terms:\nསྡིག་པ་ (negative actions), སེམས་ (mind), ལུས་ (body), གནོད་ (harm)\n\nThrough negative actions, [one] harms [one's] mind and body.\n\nTechnical note: རྟོག་པ་ (conceptualization) is a key term in Buddhist epistemology, often referring to discursive or conceptual thought processes.", - "translation": "In this way, through wrong conceptualization and Through negative actions, [one] harms [one's] mind and body." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཕྱི་(outer), ནང་(inner), ལུས་(body), ལག་སོགས་(hands, etc.)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ (if/when) conditional particles\n- Rhetorical questions using ཇི་ལྟར་ (how)\n- Negation with མེད་ (not exist)\n\n\nIf there is no body outside or inside,\nHow can there be a body in hands and so forth?\nIf there is nothing other than hands and so forth,\nHow then can that [body] exist?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the absence of inherent existence (སྟོང་པ་ཉིད་, śūnyatā) of the body, using logical analysis typical in Madhyamaka reasoning.", + "translation": "If there is no body outside or inside,\nHow can there be a body in hands and so forth?\nIf there is nothing other than hands and so forth,\nHow then can that [body] exist?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, wrong views and sinful actions\nHarm both the mind and body.\n", - "translation": "Thus, wrong views and sinful actions\nHarm both the mind and body." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕྱི་དང་ནང་ན་ལུས་མེད་ན། །ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད། །ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། །དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no body outside or inside,\nHow can there be a body in the hands and so forth?\nIf there is nothing other than hands and so forth,\nHow then can that [body] exist?\n", + "translation": "If there is no body outside or inside,\nHow can there be a body in the hands and so forth?\nIf there is nothing other than hands and so forth,\nHow then can that [body] exist?" } } }, "728": { - "source": "བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ།། མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན།།", - "target_gt": "Merit is the true cause of the body’s ease, While happiness of mind is had through understanding.", + "source": "དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། །", + "target_gt": "Thus there's no body. From delusion, we think of hands and such as the body, just like perceiving a scarecrow as a human from its specific shape.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་རྨོངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་བྱུང་གི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་སྙམ་པ་ལ། དབྱིབས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབྱིབས་སུ་བཀོད་པ་ནི་གཟུགས་སུ་བྱས་པའོ། །ཤིང་དུམ་སྟེ་ཤིང་དུམ་མཐར་བསྒྲེང་བ་ལ་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་སྣང་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ལུས་བདེན་པ་མེད་པ་དེས་ན་ལུས་མེད་པའི་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་བློ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི། བློ་དེས་བཟུང་བ་ལྟར་བདེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མི་དང་འདྲ་བའི་དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཐོ་ཡོར་ལ་མི་ཡིན་པར་འཛིན་པའི་བློ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བསོད་ནམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་བདེ་ལ།།\nKey terms:\nབསོད་ནམས་ (merit), ལུས་ (body), བདེ་ (happiness/well-being)\nཀྱིས་ (instrumental particle), ནི་ (topic marker)\n\nThrough merit, the body [experiences] well-being, and\n\nLine 2: མཁས་པ་ཡིས་ནི་སེམས་བདེ་ན།།\nKey terms:\nམཁས་པ་ (wisdom/expertise), སེམས་ (mind), བདེ་ (happiness/well-being)\nཡིས་ (instrumental particle), ནི་ (topic marker), ན་ (conditional particle)\n\nThrough wisdom, the mind [experiences] well-being.\n\nNote: The structure of both lines is parallel, using instrumental particles (ཀྱིས་ and ཡིས་) to indicate the means by which well-being is achieved for the body and mind respectively. The final ན་ particle in the second line can imply a conditional or temporal relationship between the two statements.", - "translation": "Through merit, the body [experiences] well-being, and Through wisdom, the mind [experiences] well-being." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nལུས་མེད་ (formless), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), ལུས་བློ་ (notion of body), དབྱིབས་ (shape/form), ཐོ་ཡོར་ (scarecrow)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ (and so forth) extends the concept of \"formless\"\n- ཡིས་ནི (instrumental particle) indicates the cause\n- འགྱུར (becomes/transforms)\n- གྱིས (instrumental, indicating means)\n- བཞིན (like/similar to)\n\n\nThus, due to delusion, one conceives of a body\nIn the formless and such.\nBy the distinction of arranged shape,\nIt's like perceiving a person in a scarecrow.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the misconception of form in formless phenomena, using the analogy of mistaking a scarecrow for a real person to illustrate how ignorance leads to false perceptions of embodiment where there is none.", + "translation": "Thus, due to delusion, one conceives of a body\nIn the formless and such.\nBy the distinction of arranged shape,\nIt's like perceiving a person in a scarecrow." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough merit, the body finds ease.\nThrough wisdom, the mind finds peace.\n", - "translation": "Through merit, the body finds ease.\nThrough wisdom, the mind finds peace." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེས་ན་ལུས་མེད་ལ་སོགས་ལ། །རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར། །དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, due to ignorance,\nOne conceives of a body where there is none.\nJust as one mistakes a scarecrow for a person,\nDue to its particular shape and form.\n", + "translation": "Therefore, due to ignorance,\nOne conceives of a body where there is none.\nJust as one mistakes a scarecrow for a person,\nDue to its particular shape and form." } } }, "729": { - "source": "གཞན་དོན་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ནི།། སྙིང་རྗེ་ཅན་དག་ཅི་སྟེ་སྐྱོ།།", - "target_gt": "What can sadden those who have compassion, Who remain within saṃsāra for the sake of beings?", + "source": "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །", + "target_gt": "While the conditions are assembled, The body will appear as human. Likewise as long as there are hands And such, they'll seem to be a body.", + "commentary_1": " དེ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་པའོ། །འདི་ལ་སྟེ་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ཀྱང་མེད་པ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "་སྲིད་དུ་དེ་ལ་མིར་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཐོ་ཡོར་ཏེ་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་ལག་སོགས་ལ་ལུས་སུ་འཁྲུལ་བའི་རྐྱེན་དེ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་དག་ལུས་སུ་སྣང་བ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཞན་དོན་ (benefit of others), འཁོར་བ་ (saṃsāra), སྙིང་རྗེ་ཅན་ (compassionate ones), སྐྱོ་ (weary/discouraged)\n\nGrammar:\n- ཀྱང་ནི་: concessive conjunction (\"although\")\n- ཅི་སྟེ: rhetorical question particle (\"how could...?\")\n\nAlthough they remain in saṃsāra for the benefit of others, how could the compassionate ones become weary?\n\nNote: This verse contrasts the bodhisattva ideal of remaining in cyclic existence out of compassion with the potential for discouragement, emphasizing their unwavering commitment.", - "translation": "Although they remain in saṃsāra for the benefit of others, how could the compassionate ones become weary?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཇི་སྲིད་(As long as), རྐྱེན་(conditions), ཚོགས་(collection), ལུས་(body), སྐྱེས་བུ་(person), ལག་(hand)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure with ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ (as long as...so long)\n- ལྟར་ (like, as) indicating comparison\n- ལ་ (locative particle) \n\n\nAs long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as [parts] such as hands exist,\nSo long does that body appear.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda) in relation to the body and its parts, emphasizing the illusory nature of a seemingly solid self.", + "translation": "As long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as [parts] such as hands exist,\nSo long does that body appear." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough they remain in samsara for the sake of others,\nHow could the compassionate ones ever grow weary?\n", - "translation": "Though they remain in samsara for the sake of others,\nHow could the compassionate ones ever grow weary?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ། །ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ། །དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེ་ལུས་སྣང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAs long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as there are hands and such,\nThat body appears to exist.\n", + "translation": "As long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\nLikewise, as long as there are hands and such,\nThat body appears to exist." } } }, "730": { - "source": "འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས།། སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་།། བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར།། ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད།།", - "target_gt": "For through their power of bodhichitta, Former sins are totally consumed, And merit, ocean-vast, is gathered in, It’s therefore said that they excel the Shrāvakas.", + "source": "དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། །", + "target_gt": "Likewise, as it is an assemblage of fingers, what would the hand be? As that too is an assemblage of joints, when the joints are divided into their own parts,", + "commentary_1": " དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དེ་ཡང་ཞེས་པ་ནི་སོར་མོའི་ཚོགས་སོ། །ཚིགས་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆས་ཕྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆ་ཤས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་ཅིང་གཞིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ལུས་རིལ་པོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོར་མོའི་ཚོགས་འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལག་པ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། སོར་མོ་དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཚིགས་སུ་མི་བདེན་ལ། ཚིགས་དེ་དག་ཀྱང་རང་རང་གི་ཆ་ཤས་ཕྱེ་བས་རེ་རེ་མེད་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ (previous negative actions)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- ཉན་ཐོས་ (śrāvaka)\n\nGrammar:\n- ཀྱིས་ (instrumental case)\n- ཟད་བྱེད་ (verb: exhaust/eliminate)\n- སྡུད་བྱེད་ (verb: accumulate)\n- ཕྱིར་ (purpose marker)\n- པས་ (comparative particle)\n\nThis [practice], by the power of bodhicitta,\nExhausts previous negative actions and\nAccumulates an ocean of merit. Therefore,\nIt is taught to be supreme, surpassing [even] the śrāvakas.\n\nNote: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings, a central concept in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "This [practice], by the power of bodhicitta,\nExhausts previous negative actions and\nAccumulates an ocean of merit. Therefore,\nIt is taught to be supreme, surpassing [even] the śrāvakas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསོར་མོ་ (finger), ལག་པ་ (hand), ཚིགས་ (joint)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡིན་ཕྱིར་ (because it is) to show reasoning\n- གང་ཞིག་ (what/which) used for rhetorical questioning\n- ཀྱང་ (also/even) for emphasis\n\n\nLikewise, because it is a collection of fingers,\nWhat indeed would be [considered] a hand?\nThat too, because it is a collection of joints,\nEven the joints, when divided into their own parts...\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing the philosophical concept of the absence of inherent existence (རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པ་), using the analogy of body parts to illustrate how entities are merely collections of parts without independent essence.", + "translation": "Likewise, because it is a collection of fingers,\nWhat indeed would be [considered] a hand?\nThat too, because it is a collection of joints,\nEven the joints, when divided into their own parts..." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is the power of the enlightened mind,\nWhich exhausts previous negative karma,\nAnd gathers an ocean of merit.\nTherefore, it is taught to be supreme among the hearers.\n", - "translation": "This is the power of the enlightened mind,\nWhich exhausts previous negative karma,\nAnd gathers an ocean of merit.\nTherefore, it is taught to be supreme among the hearers." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། །ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, since it is a collection of fingers,\nWhat exactly is the hand?\nSince that too is a collection of joints,\nThe joints also, when divided into their parts...\n", + "translation": "Likewise, since it is a collection of fingers,\nWhat exactly is the hand?\nSince that too is a collection of joints,\nThe joints also, when divided into their parts..." } } }, "731": { - "source": "དེ་བས་སྐྱོ་ངལ་ཀུན་སེལ་བའི།། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྟ་ཞོན་ནས།། བདེ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ལ།། སེམས་ཤེས་སུ་ཞིག་སྒྱིད་ལུག་འགྱུར།།", - "target_gt": "Mounted on the horse of bodhichitta, Which puts to flight all mournful weariness, What lucid person could be in despair Proceeding in this way from joy to joy?", + "source": "ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །", + "target_gt": "Dissecting parts into atoms, those atoms too can be divided into directional parts. Since those directional parts are devoid of components, like space, therefore even atoms do not exist.", + "commentary_1": " རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་ཆ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆ་མེད་པ་གཅིག་པོ་དེ་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ན་མོའི་དེའི་ཆ་དེ་དེའི་ཕྱོགས་གཞན་ན་མོ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་གོང་བུ་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ཡང་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཕྱོགས་བཞི་སྟེང་འོག་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "ཆ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་བྱས་ཏེ་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡི་དུ་མར་འགྱུར་བས་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་ལ། དེའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ལ་དབྱེ་ན་ཆ་ཤས་སུ་བདེན་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་དེས་ན་རྡུལ་ཕྲན་རང་ཡང་བདེན་པར་མེད་དོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྐྱོ་ངལ་ (weariness), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), རྟ་ (horse), བདེ་ (bliss/happiness), སེམས་ཤེས་ (one who knows the mind), སྒྱིད་ལུག་ (discouraged)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་སེལ་བའི་ (that dispels all)\n- ཞོན་ནས་ (having mounted)\n- བདེ་ནས་བདེ་བར་ (from happiness to happiness)\n- སུ་ཞིག་...འགྱུར (who would become...)\n\nTherefore, having mounted the horse of bodhicitta,\nWhich dispels all weariness,\nWho that knows the mind would become discouraged\nWhile traveling from happiness to happiness?\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all beings in Mahayana Buddhism.", - "translation": "Therefore, having mounted the horse of bodhicitta, Which dispels all weariness, Who that knows the mind would become discouraged While traveling from happiness to happiness?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཆ་(part), རྡུལ་(particle), ཕྱེ་བ་(divide), ཕྱོགས་(direction/side), དབྱེ་བ་(division), བྲལ་(free from)\n\nGrammatical notes:\n- Use of instrumental case (ཡིས་) to indicate means\n- Causal construction with ཕྱིར་ (because)\n- Comparative construction with བཞིན་ (like)\n\n\nWhen even a part is divided into particles,\nAnd those particles are divided by directional parts,\nSince directional division is free from parts,\nLike space, therefore even particles do not exist.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the philosophical concept of the ultimate non-existence of particles, a key idea in Madhyamaka Buddhist philosophy. The argument proceeds by breaking down particles into ever-smaller parts until reaching a logical conclusion that they cannot ultimately exist as independent entities.", + "translation": "When even a part is divided into particles,\nAnd those particles are divided by directional parts,\nSince directional division is free from parts,\nLike space, therefore even particles do not exist." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, mounting the steed of bodhicitta,\nWhich dispels all weariness and exhaustion,\nAnd journeying from happiness to happiness,\nWhat person aware of the mind would become discouraged?\n", - "translation": "Therefore, mounting the steed of bodhicitta,\nWhich dispels all weariness and exhaustion,\nAnd journeying from happiness to happiness,\nWhat person aware of the mind would become discouraged?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ། །རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར། །མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven when divided into particles,\nThose particles too, by division of their parts,\nAnd those divisions, being free of parts,\nAre like space - thus even particles do not exist.\n", + "translation": "Even when divided into particles,\nThose particles too, by division of their parts,\nAnd those divisions, being free of parts,\nAre like space - thus even particles do not exist." } } }, "732": { - "source": "སེམས་ཅན་དོན་བསྒྲུབ་བྱ་ཕྱིར་དཔུང་།། མོས་བརྟན་དགའ་དང་དོར་བ་ཡིན།།", - "target_gt": "The forces that secure the good of beings, Are aspiration, steadfastness, relinquishment, and joy.", + "source": "དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །", + "target_gt": "In this way, what discerning person would lust for such a dreamlike form? When in this way there is no body, what is a man? What is a woman?", + "commentary_1": " དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །དེ་ལྟར་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་ནས། ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མེད་པས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་སུ་ཞིག་ཆགས་པར་བྱེད་དེ་ཆགས་པར་མི་རིགས་སོ། །གང་གི་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ་དེའི་ཚེ་དེའི་བྱེ་བྲག་སྐྱེས་པའི་ལུས་གང་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་བསྒྲུབ་ (accomplish purpose), དཔུང་ (forces/army), \nམོས་བརྟན་ (firm aspiration), དགའ་ (joy), དོར་བ་ (abandonment/renunciation)\n\nGrammatical notes:\n- བྱ་ཕྱིར་ indicates purpose (\"in order to\")\n- ཡིན་ is the final verb, indicating \"are\"\n\nIn order to accomplish the purpose of sentient beings, the forces\nAre firm aspiration, joy, and renunciation.\n\nTechnical note: དཔུང་ (forces) here metaphorically refers to the qualities or attributes needed to accomplish the purpose of benefiting beings, rather than literal military forces.", - "translation": "In order to accomplish the purpose of sentient beings, the forces Are firm aspiration, joy, and renunciation." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་(dream), གཟུགས་(form), དཔྱོད་ལྡན་(discerning), ཆགས་(attachment), ལུས་(body), སྐྱེས་(male), བུད་མེད་(female)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like, similar to) \n- སུ་ཞིག་ (who, which person) - rhetorical question\n- གང་ཚེ་...དེ་ཚེ་ (when...then) structure\n\n\nWho with discernment would be attached to forms,\nWhich are like dreams?\nWhen there is no body in this way,\nThen what is male and what is female?\n\n\nNote: This verse emphasizes the illusory nature of physical forms and gender distinctions from a Buddhist philosophical perspective.", + "translation": "Who with discernment would be attached to forms,\nWhich are like dreams?\nWhen there is no body in this way,\nThen what is male and what is female?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn order to accomplish the welfare of sentient beings,\nOne should cultivate enthusiasm, stability, joy, and renunciation.\n", - "translation": "In order to accomplish the welfare of sentient beings,\nOne should cultivate enthusiasm, stability, joy, and renunciation." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི། །གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས། །གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ། །དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, who with discernment would be attached\nTo forms that are like a dream?\nWhen the body is thus non-existent,\nWhere is birth, and where is woman?\n", + "translation": "Thus, who with discernment would be attached\nTo forms that are like a dream?\nWhen the body is thus non-existent,\nWhere is birth, and where is woman?" } } }, "733": { - "source": "མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་།། དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམས་པས་བསྐྱེད།།", - "target_gt": "Aspiration grows through fear of suffering And contemplation of the benefits to be attained.", + "source": "སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །", + "target_gt": "If pain exists in suchness, then why does it not distress the cheerful? Why don't those wracked with grief enjoy the tasty?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་གྱུར་ན་དེས་དེའི་ཚེ་ན་ཡོད་པའི་རབ་དགའ་སྟེ་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་མི་འགེགས། གདུངས་པ་ནི་གཟིར་བའོ། །ཞིམ་པ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་རྟོག་པས་ཀུན་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །ཕ་", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་བཞི་སྟེ། ཚོར་བའི་རང་བཞིན་དང་། རྒྱུ་རེག་པ་དང་། ཡུལ་དང་། འཛིན་པ་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚོར་བ་དོན་དམ་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་དང་། དེར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། འགོག་པའི་རིགས་པ་ནི། རྩ་ཤེས་ལས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། །རང་བཞིན་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་ན་ནམ་ཡང་དེ་མི་འདོར་བས་དེ་དང་རྣམ་པ་འགལ་བ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་མི་གནོད་དེ་གནོད་པས་དེ་དག་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལས་སྐྱེ་བས་བསལ་ལོ། ། བདེ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་ན་མྱ་ངན་དང་ནད་ལ་སོགས་པའི་གདུང་བ་དྲག་པོ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཟས་ཞིམ་པོ་ལ་སོགས་པས་དགའ་ཞིང་བདེ་བར་ཅི་སྟེ་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ལས་མི་བྱེད་པས་བསལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: མོས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པ་དང་།།\nKey terms: མོས་པ་ (devotion/faith), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འཇིགས་པ་ (fear)\nGrammar: List structure with དང་ (and) at the end\n\nDevotion, suffering, and fear,\n\nLine 2: དེ་ཡི་ཕན་ཡོན་བསམས་པས་བསྐྱེད།།\nKey terms: དེ་ཡི་ (of that), ཕན་ཡོན་ (benefits), བསམས་པས་ (by contemplating), བསྐྱེད་ (generate)\nGrammar: Instrumental case བསམས་པས་ (by means of contemplating)\n\nAre generated by contemplating the benefits of those [qualities].\n\nTechnical note: མོས་པ་ here likely refers to devotion in a religious context, which is cultivated alongside an understanding of suffering and fear of samsara.", - "translation": "Devotion, suffering, and fear, Are generated by contemplating the benefits of those [qualities]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རབ་དགའ་ (great joy), མྱ་ངན་ (sorrow), གདུང་ (torment), ཞིམ་ (delicious)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཉིད་དུ་ (truly, really)\n- ཅི་སྟེ་ (why)\n- མི་གནོད་ (does not harm)\n- མི་བྱེད་ (does not do)\n\n\nIf suffering truly exists,\nWhy does it not harm great joy?\nIf sorrow, torment, and such are real,\nWhy do you not delight in delicious things and the like?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of suffering and pleasure, suggesting that if they were inherently existent, their effects would be constant and unavoidable. This relates to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā) and the lack of inherent existence in phenomena.", + "translation": "If suffering truly exists,\nWhy does it not harm great joy?\nIf sorrow, torment, and such are real,\nWhy do you not delight in delicious things and the like?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFaith arises from contemplating\nThe fears and sufferings [of samsara],\nAnd the benefits of [the Dharma].\n", - "translation": "Faith arises from contemplating\nThe fears and sufferings [of samsara],\nAnd the benefits of [the Dharma]." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན། །ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད། །བདེན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ། །ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf suffering truly exists,\nWhy does it not harm supreme joy?\nIf sorrow and anguish are real,\nWhy do we not delight in pleasant tastes and such?\n", + "translation": "If suffering truly exists,\nWhy does it not harm supreme joy?\nIf sorrow and anguish are real,\nWhy do we not delight in pleasant tastes and such?" } } }, "734": { - "source": "དེ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་ཏེ།། མོས་དང་ང་རྒྱལ་དགའ་དང་དོར།། ལྷུར་ལེན་དབང་སྒྱུར་སྟོབས་ཀྱིས་ནི།། བརྩོན་འགྲུས་སྤེལ་ཕྱིར་འབད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore leaving everything that is adverse to it, I’ll labor to increase my diligence, Through aspiration and self-confidence, relinquishment and joy, By strength of earnest application and exertion of control.", + "source": "སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །", + "target_gt": "If it is not experienced because the stronger overwhelms it, then how can something that in nature is not experience be a feeling?", + "commentary_1": " ཕ་རོལ་པོས་བརྗོད་པ། མང་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ན་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མང་ཞིང་ཕལ་ཆེ་བས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པའི་ཚོར་བ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག །གང་ལས་རིག་ཅིང་མྱོང་ནས་རིག་གོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། གཞན་གྱིས་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་ཏུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་བདེ་བ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་སྐྱེས་པ་ན་དེས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དེ་མྱོང་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན།གང་ཞིག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་མིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་དེའི་མཚན་ཉིད་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nདེ་ལྟར་(thus), མི་མཐུན་ཕྱོགས་(unfavorable factors), སྤངས་(abandon)\nThus, having abandoned unfavorable factors,\n\nLine 2:\nམོས་(faith), ང་རྒྱལ་(pride), དགའ་(joy), དོར་(discard)\n[One should] discard [excessive] faith, pride, and joy.\n\nLine 3:\nལྷུར་ལེན་(take up diligently), དབང་སྒྱུར་(control), སྟོབས་(power)\nBy the power of diligently taking up [practice] and controlling [the mind],\n\nLine 4:\nབརྩོན་འགྲུས་(diligence), སྤེལ་(increase), ཕྱིར་(in order to), འབད་པར་བྱ་(strive)\nOne should strive in order to increase diligence.\n\nNote: བརྩོན་འགྲུས་ (diligence) is a key term in Buddhist practice, often translated as \"joyous effort\" or \"enthusiastic perseverance.\" It is one of the six pāramitās (perfections).", - "translation": "Thus, having abandoned unfavorable factors, [One should] discard [excessive] faith, pride, and joy. By the power of diligently taking up [practice] and controlling [the mind], One should strive in order to increase diligence." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྟོབས་ (power), ཟིལ་མནན་ (overwhelm), མྱོང་ (experience), ཉམས་མྱོང་ (experience), ཚོར་བ་ (feeling/sensation)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ལྡན་པས་ indicates possession (\"with\" or \"having\")\n- གལ་ཏེ་...ན། forms a conditional structure (\"if...then\")\n- གང་ཞིག་...མིན། forms a negative identification (\"that which is not...\")\n\n\nIf, due to being overwhelmed by one with power,\nThat [experience] is not experienced,\nThat which is not the nature of experience itself,\nHow then can it be a sensation?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of experience and sensation, possibly in the context of Buddhist epistemology or meditation practice. The argument seems to question how something can be considered a sensation if it's not actually experienced due to being overwhelmed by a more powerful force or experience.", + "translation": "If, due to being overwhelmed by one with power,\nThat [experience] is not experienced,\nThat which is not the nature of experience itself,\nHow then can it be a sensation?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, having abandoned opposing factors,\nThrough devotion, pride, joy and renunciation,\nBy mastery, control and power,\nOne should strive to increase diligence.\n", - "translation": "Thus, having abandoned opposing factors,\nThrough devotion, pride, joy and renunciation,\nBy mastery, control and power,\nOne should strive to increase diligence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན། །གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན། །དེ་ན་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one does not experience that\nWhich is suppressed by the powerful,\nHow can there be feeling\nFor that which is not experienced by oneself?\n", + "translation": "If one does not experience that\nWhich is suppressed by the powerful,\nHow can there be feeling\nFor that which is not experienced by oneself?" } } }, "735": { - "source": "བདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི།། དཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ།། གང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་།། བསྐལ་བ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་པ།།", - "target_gt": "The boundless evils of myself and others— I must bring them all to nothing, Even though a single of these ills May take unnumbered ages to exhaust!", + "source": "སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །", + "target_gt": "\"The pain is there in a subtle form.\" Has its gross form not been dispelled? If it's a different, mere pleasure, The subtle form would be of that.", + "commentary_1": " སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་བ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་ནི་རགས་པ་ཉིད་དེ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པ་ནི་བོད་པའོ། །ཕྲ་བ་ཉིད་ནི་གང་ཡིན་སྙམ་ན་དགའ་བ་ཙམ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དགའ་བ་ཙམ་ནི་རངས་པ་ཙམ་ཉིད་དེ་དགའ་བའི་བག་ཞད་ཆུང་ངུ་ཙམ་མོ། །", + "commentary_2": "སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་ཡོད་པས་ཚོར་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདིའི་རགས་པ་ནི་བདེ་བ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་བསལ་བ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ལ། ཕྲ་མོ་དེའི་ངོ་བོ་ནི་བདེ་བ་རགས་པ་ལས་གཞན་དགའ་བདེ་སྟོབས་ཆུང་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བདེ་བ་དེའི་རིགས་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nབདག་དང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ནི།།\nKey terms: བདག་(self), གཞན་(others), ཉེས་པ་(faults/negativities)\n\nThe faults of myself and others,\n\nLine 2:\nདཔག་མེད་བདག་གིས་གཞོམ་བྱ་སྟེ།།\nKey terms: དཔག་མེད་(immeasurable), གཞོམ་(destroy/overcome)\n\nImmeasurable [in number], I shall overcome,\n\nLine 3:\nགང་དུ་ཉེས་པ་རེ་རེ་ལའང་།།\nKey terms: གང་དུ་(wherever), རེ་རེ་(each)\n\nEven if for each single fault,\n\nLine 4:\nབསྐལ་བ་རྒྱ་མཚོ་ཟད་འགྱུར་པ།།\nKey terms: བསྐལ་བ་(kalpa/eon), རྒྱ་མཚོ་(ocean), ཟད་(exhaust)\n\nAn ocean of kalpas were to be exhausted.\n\nTechnical note: བསྐལ་བ་ (kalpa) is a vast cosmic time period in Buddhist cosmology, often translated as \"eon.\"", - "translation": "The faults of myself and others, Immeasurable [in number], I shall overcome, Even if for each single fault, An ocean of kalpas were to be exhausted." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཕྲ་མོ་ (subtle), རགས་པ་ (coarse/gross)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་དུ་ཡོད་ emphasizes the existence of subtle suffering\n- མིན་ནམ་ is a rhetorical question particle\n- ཞེ་ན་ introduces a hypothetical objection\n\n\nSubtle suffering indeed exists.\nIs it not that the gross [suffering] is removed?\nIf one says, \"That is merely a different pleasure,\"\n[We reply:] Even that subtlety is of that [suffering's] nature.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of subtle suffering in contrast to gross suffering, likely in the context of Buddhist philosophy on the nature of existence and perception of pleasure versus suffering.", + "translation": "Subtle suffering indeed exists.\nIs it not that the gross [suffering] is removed?\nIf one says, \"That is merely a different pleasure,\"\n[We reply:] Even that subtlety is of that [suffering's] nature." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI must strive to overcome\nCountless faults of self and others.\nFor each single fault to vanquish\nMay take oceans of eons.\n", - "translation": "I must strive to overcome\nCountless faults of self and others.\nFor each single fault to vanquish\nMay take oceans of eons." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད། །འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ། །ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven subtle suffering exists.\nIs this not the removal of the gross?\nIf one says it is merely pleasure other than that,\nEven that subtlety is of that [suffering] nature.\n", + "translation": "Even subtle suffering exists.\nIs this not the removal of the gross?\nIf one says it is merely pleasure other than that,\nEven that subtlety is of that [suffering] nature." } } }, "736": { - "source": "ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི།། ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན།། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས།། བདག་ཀོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས།།", - "target_gt": "And if I find within myself No sign that faults are even starting to be cleansed, Why does my heart not burst asunder, Destined as I am for boundless pain?", + "source": "གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། །", + "target_gt": "If causes of its contrary arise, so pain does not occur, does that not prove that to conceive of it as feeling is just fixation?", + "commentary_1": " གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་དགའ་བ་གཉིས་པའོ་ཞེས་གལ་ཏེ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ། དེའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་བདེ་བ་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་པར་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དགའ་བ་མེད་པའི་རིགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་དེའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྨད་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་པའི་བདེ་བ་ལས། བདེ་བ་འདི་ལས་གཞན་པའི་བདེ་བ་ཙམ་འབྱུང་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱིས་བརྒལ་བ་དགའ་བའི་གནས་སྐབས་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་འགལ་བ་བདེ་བའི་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་ཚང་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བར་གྱུར་པས་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་བརྟགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནམ། འདི་ལྟར་དངོས་པོ་གཅིག་ཉིད་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་བདེ་བ། ཁ་ཅིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་ལ། གནས་སྐབས་ཁ་ཅིག་ནི་མི་བདེ་བའི་རྒྱུར་འདུག་པ་དེ་ཉིད་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སྦྲུལ་ལ་རྨ་བྱ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །དུག་ལ་གོམས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་ཉིད་རྩི། །རྔ་མོའི་ཁ་ན་ཚེར་མ་ཚ་བཞིན་དུ། །དགའ་བའི་རྒྱུ་ཡི་ཁྱད་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་བདེ་བ་སྐྱེས་པས་ན་རྒྱུད་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྐྱེས་པ་དེ་ཚོར་བར་རྟོག་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཉེས་ཟད་རྩོམ་པ་དེ་ཡི་ནི།།\nKey terms: ཉེས་ཟད་ (exhaustion of faults), རྩོམ་པ་ (endeavor)\nEven a fraction of that endeavor for the exhaustion of faults\n\n2. ཆ་ཡང་བདག་ལ་མ་མཐོང་ན།།\nKey terms: ཆ་ (part/fraction), མ་མཐོང་ (not seen)\nIs not seen in me, so\n\n3. སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གནས།།\nKey terms: སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དཔག་ཏུ་མེད་པ་ (immeasurable)\nIn this place of immeasurable suffering,\n\n4. བདག་ཀོ་ཅིའི་ཕྱིར་སྙིང་མ་གས།།\nKey terms: སྙིང་ (heart), མ་གས་ (not burst)\nWhy has my heart not burst?\n\nNote: This verse expresses deep remorse and self-reflection, typical in Buddhist contemplative practices. The speaker is lamenting their lack of effort in spiritual practice compared to the ideal of exhausting all faults.", - "translation": "Even a fraction of that endeavor for the exhaustion of faults Is not seen in me, so In this place of immeasurable suffering, Why has my heart not burst?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nའགལ་རྐྱེན (adverse conditions), སྡུག་བསྔལ (suffering), ཚོར་བ (feeling/sensation), རྟོག་པ (conceptualization), མངོན་ཞེན (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན (if...then) conditional structure\n- མིན་ན་ནི (if not)\n- ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ (rhetorical question: \"is it not established that...\")\n\n\nIf, when adverse conditions arise,\nSuffering does not arise,\nIs it not established that\nConceptualization of feeling is itself attachment?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between external conditions, the arising of suffering, and the role of conceptualization and attachment in that process, which is a key concept in Buddhist philosophy.", + "translation": "If, when adverse conditions arise,\nSuffering does not arise,\nIs it not established that\nConceptualization of feeling is itself attachment?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven a fraction of that effort to exhaust wrongdoing\nI have not seen in myself.\nIn the face of immeasurable suffering,\nWhy has my heart not broken?\n", - "translation": "Even a fraction of that effort to exhaust wrongdoing\nI have not seen in myself.\nIn the face of immeasurable suffering,\nWhy has my heart not broken?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི། །ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད། །ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf suffering does not arise\nWhen adverse conditions occur,\nIs it not established that\nClinging to the concept of feeling\nIs merely an apparent attachment?\n", + "translation": "If suffering does not arise\nWhen adverse conditions occur,\nIs it not established that\nClinging to the concept of feeling\nIs merely an apparent attachment?" } } }, "737": { - "source": "བདག་དང་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི།། མང་པོ་བདག་གིས་བསྒྲུབ་བྱ་སྟེ།། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་རེ་རེ་ཡང་།། བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོས་གོམས་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "Good qualities for my and others’ sake, Though they be many, I must now accomplish, Even though for each of them I must endeavor for unnumbered ages.", + "source": "དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །", + "target_gt": "Therefore, as its antidote, cultivate this investigation. The dhyana that grows in the field of analysis is food for yogis.", + "commentary_1": " དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འདི་རྣམ་པར་བརྟགས་ལ། དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་བདག་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ། གོམས་པར་བྱའོ་གཞན་ཡང་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་ཚོར་བ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་བརྟགས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཉིད་ཞིང་ངོ་། །གང་དེ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཟས་སོ། །རྒྱུ་ཁས་བླངས་ནས་ཚོར་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཚོར་བར་རྟོག་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ན་འཁྲུལ་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་ཆོས་ཀུན་རང་བཞིན་མེད་པར་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་ཤེས་རབ་འདི་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། བློ་དེས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཞིང་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་བསམ་གཏན་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ལུས་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཟས་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nབདག་དང་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ནི།།\nKey terms: བདག་(self), གཞན་(others), ཡོན་ཏན་(qualities)\n\nThe qualities of myself and others,\n\nLine 2:\nམང་པོ་བདག་གིས་བསྒྲུབ་བྱ་སྟེ།།\nKey terms: མང་པོ་(many), བསྒྲུབ་བྱ་(to be accomplished)\n\nMany [of these] I must accomplish.\n\nLine 3:\nདེ་ལ་ཡོན་ཏན་རེ་རེ་ཡང་།།\nKey terms: ཡོན་ཏན་(qualities), རེ་རེ་(each)\n\nFor each and every one of these qualities,\n\nLine 4:\nབསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོས་གོམས་འགྱུར་ན།།\nKey terms: བསྐལ་པ་(kalpa), རྒྱ་མཚོ་(ocean), གོམས་(familiarize/practice)\n\nIf [one] were to practice for oceans of kalpas,\n\nNote: བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོ་ (ocean of kalpas) is a common Buddhist expression for an extremely long period of time.", - "translation": "The qualities of myself and others, Many [of these] I must accomplish. For each and every one of these qualities, If [one] were to practice for oceans of kalpas," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགཉེན་པོ་ (antidote), རྣམ་དཔྱོད་ (discernment/wisdom), བསྒོམ་ (meditate), \nརྣམ་བརྟགས་ (analytical investigation), བསམ་གཏན་ (meditation), རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogi)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་ (For that very reason)\n- ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ (arising from the field of)\n\n\nFor that very reason, this antidote,\nThis discernment, should be meditated upon.\nThe food of meditators and yogis\nIs that which arises from the field of analytical investigation.\n\n\nNote: The verse emphasizes the importance of cultivating discernment through analytical meditation as a crucial practice for spiritual practitioners.", + "translation": "For that very reason, this antidote,\nThis discernment, should be meditated upon.\nThe food of meditators and yogis\nIs that which arises from the field of analytical investigation." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI should accomplish many virtues\nFor myself and others.\nEven to cultivate a single virtue\nMay take oceans of eons.\n", - "translation": "I should accomplish many virtues\nFor myself and others.\nEven to cultivate a single virtue\nMay take oceans of eons." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི། །གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་འདི་བསྒོམ་སྟེ། །རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, as an antidote to this,\nOne should meditate on discernment.\nFrom the field of thorough investigation\nComes the food of the meditation yogi.\n", + "translation": "Therefore, as an antidote to this,\nOne should meditate on discernment.\nFrom the field of thorough investigation\nComes the food of the meditation yogi." } } }, "738": { - "source": "བདག་ནི་ཡོན་ཏན་ཆ་ལ་ཡང་།། གོམས་པ་ནམ་ཡང་མ་སྐྱེས་ཏེ།།", - "target_gt": "Acquaintance I have never gained With even part of such great qualities.", + "source": "གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If there's a gap between the object and faculty, where is the contact? If there's no gap, they would be one, and what would be in contact with what?", + "commentary_1": " ད་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཚོར་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དབང་དོན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་རེག་པ། དེ་ལས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་དེ་ཡང་བར་དང་བཅས་པའམ་བར་མེད་པ་ཅིག་ཡིན་གྲང་ན། བར་དང་བཅས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་ཆོད་པའི་ལྟ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་འདུ་བར་འགྱུར། བར་མཚམས་མེད་པ་སྟེ་རྣམ་པར་མ་ཆོད་པར་གྱུར་ན་ནི་གཅིག་ཉིད་དེ་བདག་ཉིད་དུ་གཅིག་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་འདུ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྒྱུ་རེག་པ་ནི། ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་ཕྲད་པ་ཡིན་པར་འདོད་པས་དེ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དབང་དོན་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་དང་ཕྲད་པ་དགག་པ་དང་། སྐབས་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་མིག་སོགས་དབང་པོ་དང་གཟུགས་སོགས་དོན་རྣམས་བར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན་དེ་དག་གང་དུ་འཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤར་ནུབ་ཀྱི་རི་བཞིན་ནོ། །བར་དུ་ཆོད་པའི་ཆ་གང་ཡང་མེད་ན་གཅིག་ཉིད་འགྱུར་བས་དེ་དག་གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཕྲད་བྱ་འཕྲད་བྱེད་གཉིས་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), ཡོན་ཏན་(qualities/virtues), གོམས་པ་(familiarity/habituation), མ་སྐྱེས་(not arisen)\n\nGrammatical notes:\n- ཆ་ལ་ཡང་: even in part/even a fraction\n- ནམ་ཡང་: ever/at any time (emphasizing the negative)\n- ཏེ: connective particle (indicating more to follow)\n\nAs for me, even in a fraction of qualities,\nFamiliarity has never arisen, and\n\nTechnical note: ཡོན་ཏན་ (yönten) is a key Buddhist term often referring to positive qualities or virtues cultivated on the spiritual path.", - "translation": "As for me, even in a fraction of qualities, Familiarity has never arisen, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདབང་(faculty/sense), དོན་(object), བར་(interval/space), ཕྲད་(meet/encounter)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན: \"If...then\" conditional structure\n- གང་དུ: \"where\" interrogative\n- གང་ཞིག...གང་དང: \"which...with what\" interrogative pair\n\n\nIf faculties and objects have intervals between,\nWhere would they meet?\nIf there's no interval, they'd be one and the same,\nSo which would meet with what?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical problem of how sense faculties interact with their objects, a topic often explored in Buddhist epistemology and metaphysics.", + "translation": "If faculties and objects have intervals between,\nWhere would they meet?\nIf there's no interval, they'd be one and the same,\nSo which would meet with what?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAs for me, regarding virtuous qualities,\nI have never developed any familiarity.\n", - "translation": "As for me, regarding virtuous qualities,\nI have never developed any familiarity." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དབང་དོན་པར་བཅས་ན། །དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། །བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf the sense faculties have parts,\nWhere would they meet [their objects]?\nIf they have no parts, being singular,\nHow could anything meet with anything else?\n", + "translation": "If the sense faculties have parts,\nWhere would they meet [their objects]?\nIf they have no parts, being singular,\nHow could anything meet with anything else?" } } }, "739": { - "source": "ཇི་ཞིག་ལྟར་རྙེད་སྐྱེ་བ་ནི།། བདག་གིས་དོན་མེད་བྱས་པ་མཚར།།", - "target_gt": "It is indeed amazing that I render meaningless This life that somehow I have gained.", + "source": "རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །", + "target_gt": "An atom can't penetrate an atom; There is no space and they are equal. They won't merge without penetration, And without merging, there's no contact.", + "commentary_1": " རྡུལ་ཕྲན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་འཇུག་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་གོ་སྐབས་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་བར་མཚམས་མེད་པའོ། །མཚུངས་པ་ནི་མཉམ་པ་སྟེ་མཐོ་དམན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འཇུག་པ་མེད་དུ་ཆུག །དུ་མ་ཡིན་ལ་རག་གོ་སྙམ་པ་ལ་མ་ཞུགས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བ་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཆ་ཤས་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཆ་ཤས་མེད་པ་ནི་ཆ་ཤས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །འདུ་བ་ནི་དངོས་པོའི་ཚོགས་སོ། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་ཞེས་པ་ནི་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཚོགས་པའི་དངོས་པོ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་འདུ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྔར་དཔྱད་པ་ནི་དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་རྣམས་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ངེས་པར་བསལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་བདེ་བ་བསྒྲུབས་པ་འགྲུབ་ཅིང་སོགས་པ་ངལ་ཞིང་དུབ་པའོ། །གནོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པས་མེད་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གང་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྡུལ་ཕྲན་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། དབང་དོན་གྱི་རྡུལ་ཕྲན་དག་ནི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྲད་པ་མེད་དེ། རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་པ་སྟེ་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཐིམ་པ་མེད་པས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་རྡུལ་ཕྲན་དེ་ནི་ཁོང་སྟོང་གི་སྐབས་མེད་པ་དང་བོངས་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ནི་མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེས་པ་མེད་ཅིང་མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་གྱིས་ཕྲད་པ་མེད་པས་ཁྱབ་ཅེས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཇི་ཞིག་ལྟར་ (however), རྙེད་ (obtained/found), སྐྱེ་བ་ (birth/rebirth), \nདོན་མེད་ (meaningless/purposeless), བྱས་པ་ (done/made), མཚར་ (wonder/marvel)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- བདག་གིས་ is the agentive form of \"I/me\"\n\nHowever this birth was obtained,\nIt is a wonder that I have made [it] meaningless.\n\nNote: This verse appears to express regret or amazement at wasting the precious opportunity of human rebirth, a common theme in Tibetan Buddhist teachings.", - "translation": "However this birth was obtained, It is a wonder that I have made [it] meaningless." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྡུལ་ཕྲན་ (atom/particle), འཇུག་ (enter), སྐབས་ (opportunity/space), མཉམ་པ་ (equal/uniform), ཞུགས་ (enter/engage), འདྲེ་ (mix), ཕྲད་ (meet/encounter)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of negation (མེད་)\n- Parallel structure in each line\n\n\nAtoms do not enter into atoms.\nThis is because they are equal, without space [between them].\nWhat has not entered cannot mix,\nAnd what has not mixed cannot meet.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of atomic particles and their interactions, likely from a philosophical perspective in Buddhist atomism.", + "translation": "Atoms do not enter into atoms.\nThis is because they are equal, without space [between them].\nWhat has not entered cannot mix,\nAnd what has not mixed cannot meet." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHow strange that I have wasted this precious human birth,\nWhich was so difficult to obtain, on meaningless pursuits.\n", - "translation": "How strange that I have wasted this precious human birth,\nWhich was so difficult to obtain, on meaningless pursuits." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད། །དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན། །མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེ་མེད་ཅིང་། །མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAtoms do not enter into other atoms.\nThat is because they are equal and without gaps.\nWhat has not entered cannot mix,\nAnd what has not mixed cannot meet.\n", + "translation": "Atoms do not enter into other atoms.\nThat is because they are equal and without gaps.\nWhat has not entered cannot mix,\nAnd what has not mixed cannot meet." } } }, "740": { - "source": "བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་།། དགའ་སྟོན་ཆེན་པོས་བདེ་མ་བྱིན།། བསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་།། དབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས།།", - "target_gt": "Offerings to the Buddhas I have never made; No feasts were ever held through my donations; No works have I accomplished for the Teachings; The wishes of the poor I left unsatisfied.", + "source": "ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། །", + "target_gt": "How is it logical to say that there is contact with the partless? If you should happen to observe the partless come in contact, show me.", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་འཇོམས་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་སྟེ་ཟློག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་རིག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཉིད་མེད་ན་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཡོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། མཐོང་བའམ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཐོང་བའམ་རེག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་རིག་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "རྡུལ་ཕྲན་ཆ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ལའང་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཕྲད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བས་སོ། །ཕྲད་པ་དང་ཆ་མེད་པར་ཡང་གནས་པ་དེ་ལྟ་བུ་གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས་ཏེ་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse line by line:\n\nLine 1:\nབདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་མ་མཆོད་ཅིང་།།\nKey terms: བདག་(I), བཅོམ་ལྡན་(Bhagavatī), མཆོད་(worship, make offerings)\nI have not worshipped the Bhagavatī, and\n\nLine 2:\nདགའ་སྟོན་ཆེན་པོས་བདེ་མ་བྱིན།།\nKey terms: དགའ་སྟོན་(festival), ཆེན་པོ་(great), བདེ་(bliss), བྱིན་(give)\n[I] have not given bliss through great festivals.\n\nLine 3:\nབསྟན་ལ་བྱ་བ་མ་བྱས་དང་།།\nKey terms: བསྟན་(teachings), བྱ་བ་(actions, deeds)\n[I] have not performed deeds for the teachings, and\n\nLine 4:\nདབུལ་པོའི་བསམ་པ་རྫོགས་མ་བྱས།།\nKey terms: དབུལ་པོ་(poor, destitute), བསམ་པ་(wishes, thoughts), རྫོགས་(fulfill)\n[I] have not fulfilled the wishes of the poor.\n\nNote: This verse is structured as a series of negative statements, each beginning with མ་ (not), indicating actions or duties that have not been performed. The implied subject \"I\" is carried throughout the verse.", - "translation": "I have not worshipped the Bhagavatī, and [I] have not given bliss through great festivals. [I] have not performed deeds for the teachings, and [I] have not fulfilled the wishes of the poor." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཆ་མེད་པ་ (partless), ཕྲད་པ་ (contact/meeting), འཐད་པ་ (logical/reasonable), མཐོང་ (see/perceive)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ indicates \"also\" or \"even\"\n- ཇི་ལྟར་ means \"how\"\n- གལ་ཏེ་...ན་ forms a conditional \"if...then\" structure\n\n\nHow can it be reasonable\nTo speak of \"contact\" with that which is partless?\nIf you perceive contact\nAnd partlessness together, explain it.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing philosophical concepts related to atomism and the nature of physical contact, which are important topics in Buddhist metaphysics and logic.", + "translation": "How can it be reasonable\nTo speak of \"contact\" with that which is partless?\nIf you perceive contact\nAnd partlessness together, explain it." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI have not worshipped the Blessed One,\nNor given happiness through great celebration.\nI have not worked for the benefit of the teachings,\nNor fulfilled the wishes of the poor.\n", - "translation": "I have not worshipped the Blessed One,\nNor given happiness through great celebration.\nI have not worked for the benefit of the teachings,\nNor fulfilled the wishes of the poor." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར། །ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར། །གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHow can there be contact\nWith that which has no parts?\nIf you perceive contact\nAnd partlessness together,\nPlease demonstrate this.\n", + "translation": "How can there be contact\nWith that which has no parts?\nIf you perceive contact\nAnd partlessness together,\nPlease demonstrate this." } } }, "741": { - "source": "འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་།། ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག།", - "target_gt": "I have not saved the frightened from their fear; The wretched I have not consoled.", + "source": "རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །", + "target_gt": "It's illogical to say there is contact with an immaterial consciousness. Assemblies are not things, as examined earlier.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཚོར་བ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་ལ་ནི་ཆོས་ཅན། ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཐལ། ལུས་ཏེ་གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཕྲད་པ་མེད་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། མི་རིགས་ཏེ། ཚོགས་པའང་བདེན་པའི་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྔར་རྒྱུད་དང་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཞེས་པར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་མ་བྱིན་དང་།།\nKey terms:\nའཇིགས་ (fear), མི་འཇིགས་ (fearlessness), མ་བྱིན་ (not given)\n\nLine 2: ཉམ་ཐག་བདེ་མ་བྱིན་ན་བདག།\nKey terms:\nཉམ་ཐག་ (suffering, miserable), བདེ་ (happiness, comfort), མ་བྱིན་ (not given), བདག་ (I, self)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ in the second line indicates a conditional clause\n- དང་ at the end of the first line connects it to the second line\n\nIf I have not given fearlessness to the fearful, and\nIf I have not given happiness to the miserable, then I\n\nNote: The sentence appears incomplete, likely continuing in a subsequent line. The structure suggests a conditional statement about the speaker's actions (or lack thereof) towards others, potentially leading to a consequence or realization about the self (བདག་).", - "translation": "If I have not given fearlessness to the fearful, and If I have not given happiness to the miserable, then I" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྣམ་ཤེས་ (consciousness), ལུས་ (body), ཕྲད་པ་ (contact/meeting), ཚོགས་པ་ (aggregation/collection)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ནི་ indicates a topic or focus\n- མ་ཡིན་ཉིད་ is a strong negation\n- ཕྱིར་ཏེ་ indicates a reason or cause\n\n\nFor consciousness without a body,\nContact is indeed not logical.\nAggregation too is without real existence,\nAs previously analyzed in detail.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to physical form, a key topic in Buddhist philosophy.\n- The term ཚོགས་པ་ (aggregation) likely refers to the skandhas or aggregates that constitute a being in Buddhist thought.\n- The final line suggests this is part of a larger philosophical argument or treatise, referencing previous analysis.", + "translation": "For consciousness without a body,\nContact is indeed not logical.\nAggregation too is without real existence,\nAs previously analyzed in detail." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nGrant fearlessness to the fearful,\nAnd if you do not grant comfort to the suffering, I...\n\n\n(Note: The translation is incomplete as the Tibetan passage appears to be cut off mid-sentence. A full translation would require the complete original text.)", - "translation": "Grant fearlessness to the fearful,\nAnd if you do not grant comfort to the suffering, I..." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི། །ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ། །སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor consciousness without a body,\nContact is not possible.\nThe aggregates also have no inherent existence,\nAs was previously analyzed.\n", + "translation": "For consciousness without a body,\nContact is not possible.\nThe aggregates also have no inherent existence,\nAs was previously analyzed." } } }, "742": { - "source": "མ་ཡི་མངལ་དུ་ཟུག་རྔུ་དང་།། སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་སྐྱེད་པར་ཟད།།", - "target_gt": "My mother’s pain, her womb’s discomfort: These alone are my accomplishments.", + "source": "དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If contact thus does not exist, then out of what does feeling arise? For sake of what are these travails? What causes injury to whom?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་ཚོར་བ་དེ་སྔར་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་དེ་ཕྱིས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་དྲན་པ་འབའ་ཞིག་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འདི་ལྟར་རྒྱུ་རེག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན་འབྲས་བུ་ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་ངལ་བ་བྱེད་པ་འདི་ཅིའི་དོན་དུ་ཡིན་ཞིང་། ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གང་གིས་རྒྱུད་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐོབ་བྱ་དང་གནོད་བྱེད་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམ་ (mother), མངལ་ (womb), ཟུག་རྔུ་ (pain), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྐྱེད་པ་ (produce)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་ locative particle\n- དང་ connective particle\n- འབའ་ཞིག་ emphatic particle meaning \"only\"\n- པར་ཟད་ final verb indicating completion/limitation\n\nIn the mother's womb, [there is] pain and\nOnly suffering is produced.\n\nTechnical note: This appears to be a statement on the nature of saṃsāric existence, emphasizing the inherent suffering present even from conception.", - "translation": "In the mother's womb, [there is] pain and Only suffering is produced." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརེག་པ་ (contact/touch), ཚོར་བ་ (feeling/sensation), འབྱུང་ (arise/occur), ངལ་ (fatigue/effort), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- གང་ལས་ interrogative + ablative\n- ཅི་ཡི་དོན་དུ་ \"for what purpose\"\n- གང་གིས་གང་ལ་ \"what to what\" (agent and object)\n\n\nIf in this way there is no contact,\nFrom what would feeling arise?\nFor what purpose is this effort?\nWhat would harm what?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of sensory experience and causality, common themes in Buddhist philosophical analysis.", + "translation": "If in this way there is no contact,\nFrom what would feeling arise?\nFor what purpose is this effort?\nWhat would harm what?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIn the mother's womb, there is only pain\nAnd nothing but suffering is produced.", - "translation": "In the mother's womb, there is only pain\nAnd nothing but suffering is produced." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། །གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no contact in this way,\nFrom where does feeling arise?\nWhat is the purpose of this effort?\nWhat harms what?\n", + "translation": "If there is no contact in this way,\nFrom where does feeling arise?\nWhat is the purpose of this effort?\nWhat harms what?" } } }, "743": { - "source": "བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་།། ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས།། ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར།།", - "target_gt": "My failure to aspire to Dharma Now and in the past Has brought me to my present dereliction.", + "source": "གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "When there is no one who feels, and feeling itself does not exist, then upon seeing this situation, why would craving not cease?", + "commentary_1": " ཚོར་བ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་ཉིད་ནི་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱིས་རིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སྔར་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གང་གི་ཚེ་ཚོར་བ་པོའི་བདག་འགའ་ཡང་མེད་ཅིང་ཚོར་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས་དེའི་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་ལ་འཐོབ་པ་དང་འབྲལ་བར་སྲེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- Line 1: སྔོན་(previously), ད་ལྟར་(now)\n- Line 2: ཆོས་(Dharma), མོས་(faith/devotion), བྲལ་བ་(separated/lacking)\n- Line 3: ཕོངས་པ་(destitute/impoverished), བྱུང་(arose)\n\nGrammar notes:\n- ཡིས་ at end of line 2 indicates instrumental case\n- པར་གྱུར at end of line 3 indicates resultative state\n\nPreviously and even now,\nDue to being separated from faith in the Dharma,\nI have become destitute like this.\n\nTechnical note: མོས་ (mös) can refer to both faith and devotion in a Buddhist context, implying both cognitive and emotional aspects of religious commitment.", - "translation": "Previously and even now, Due to being separated from faith in the Dharma, I have become destitute like this." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nཚོར་པོ་(Perceiver), ཚོར་བ་(Perception/Feeling), གནས་སྐབས་(State/Situation), སྲེད་པ་(Craving)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ structure (When...at that time)\n- ཅི་ཕྱིར (Why) rhetorical question\n\n\nWhen there is no perceiver whatsoever,\nAnd perception too does not exist,\nSeeing this state at that time,\nWhy would craving not cease?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā), where both subject and object of perception are understood to be without inherent existence.", + "translation": "When there is no perceiver whatsoever,\nAnd perception too does not exist,\nSeeing this state at that time,\nWhy would craving not cease?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDue to my lack of faith in the Dharma,\nBoth in the past and even now,\nI have fallen into such a state of poverty.\n", - "translation": "Due to my lack of faith in the Dharma,\nBoth in the past and even now,\nI have fallen into such a state of poverty." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། །སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen there is no one who experiences,\nAnd no experience to be had,\nSeeing this situation,\nWhy would craving not cease?\n", + "translation": "When there is no one who experiences,\nAnd no experience to be had,\nSeeing this situation,\nWhy would craving not cease?" } } }, "744": { - "source": "སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་།།", - "target_gt": "Who therefore would spurn such aspiration?", + "source": "མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "When seeing or touching, it's by a nature that's dreamlike and illusory. As they arise together with mind, feelings are not perceived by it.", + "commentary_1": " ནི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གྱི་དོན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། མཐོང་བའམ་རེག་པའི་བར་ཡུལ་ལྔ་པོ་དེ་ཡང་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་འདྲ་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་གཅིག་ཡུལ་ཅན་ཚོར་བ་བདེན་པར་མེད་དོ། །བཞི་པ་ནི། ཚོར་བ་ནི་རང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་དེ་ཡིས་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པས་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nསུ་ཞིག་ (who), ཆོས་ (Dharma), མོས་པ་ (faith/devotion), གཏོང་ (abandon/give up)\n\nGrammatical structure:\n- སུ་ཞིག་ is an interrogative pronoun\n- ཆོས་ལ་ uses the la-don (locative/objective case)\n- མོས་པ་གཏོང་ is a verb phrase\n\nWho abandons faith in the Dharma?\n\nNote: This line is likely rhetorical, implying that no one should abandon faith in the Dharma. The term མོས་པ་ (möpa) can also be translated as \"devotion\" or \"interest\" depending on context.", - "translation": "Who abandons faith in the Dharma?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nམཐོང་བ་ (seeing), རེག་པ་ (touching), རྨི་ལམ་ (dream), སྒྱུ་ (illusion), སེམས་ (mind), ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ (co-emergent), ཚོར་བ་ (feeling/sensation)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ནི: disjunctive particle indicating \"or\"\n- ཀྱིས: instrumental particle\n- ཕྱིར: causal particle \"because\"\n- མ་ཡིན: negative copula\n\n\nSeeing or even touching,\nDue to their nature like a dream or illusion,\nBecause they are co-emergent with mind,\nThat sensation does not [truly] see.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the illusory nature of sensory perception from a Madhyamaka or Yogācāra perspective, emphasizing the mind's role in shaping experience.", + "translation": "Seeing or even touching,\nDue to their nature like a dream or illusion,\nBecause they are co-emergent with mind,\nThat sensation does not [truly] see." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWho abandons devotion to the Dharma?", - "translation": "Who abandons devotion to the Dharma?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མཐོང་བ་འམ་ནི་རེག་པ་ཡང་། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSeeing or touching,\nLike a dream or illusion in nature,\nBecause they arise together with mind,\nThat feeling does not truly see.\n", + "translation": "Seeing or touching,\nLike a dream or illusion in nature,\nBecause they arise together with mind,\nThat feeling does not truly see." } } }, "745": { - "source": "དགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི།། རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་པས་གསུངས།།", - "target_gt": "Aspiration, so the Sage asserted, Is the root of every kind of virtue.", + "source": "ཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། །", + "target_gt": "There is no one at all who feels, And feelings therefore are not real. Thus in this egoless assemblage, How then can they cause any harm?", + "commentary_1": "འདི་ཡིས་ཞེས་པ་ནི་ཚོར་བས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལས་ཀྱང་། ཚོར་བ་ཉམས་མྱོང་ཞེས་བརྗོད་པ། །ཚོར་བྱ་ཚོར་བྱེད་ཚོར་བ་རྣམས། །སོ་སོར་གྱུར་པ་མ་མཐོང་ན། །གང་གིས་ན་ཉིད་ཉམས་སུ་མྱོང་། །དེ་ལྟར་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ནི། །མཁས་པས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག། །ཅེས་འབྱུང་ངོ་། །", + "commentary_2": "ཚོར་བ་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དེས་ན་ཚོར་བ་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་པའི་ཕུང་པོའི་ཚོགས་འདི་ལ་ཚོར་བ་བདེ་བས་ཕན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ་སྟེ་ཕན་བྱེད་གནོད་བྱེད་དུ་མ་གྲུབ་པས་སོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདགེ་བའི་ཕྱོགས་ (virtuous aspects), རྩ་བ་ (root), མོས་པ་ (faith/devotion), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha)\n\nGrammar:\n- ནི་ and ཀྱི་ are topic and genitive particles respectively\n- པས་ indicates instrumental case, \"by the Sage\"\n- གསུངས་ is the honorific form of \"to speak/teach\"\n\nThe root of all virtuous aspects\nIs faith, [as] taught by the Sage.\n\nNote: མོས་པ་ (möpa) is a technical term often translated as \"faith\" or \"devotion\" in Buddhist contexts, implying a confident trust based on reasoning rather than blind belief.", - "translation": "The root of all virtuous aspects Is faith, [as] taught by the Sage." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཚོར་པོ་(Feeler/Experiencer), ཚོར་བ་(Feeling/Sensation), བདག་མེད་(Selflessness), ཚོགས་(Collection/Aggregate)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་མིན་ཏེ། negates existence\n- དེས་ན་ introduces a conclusion\n- དེ་ལྟར་ means \"thus\" or \"in this way\"\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n\n\nThere is no experiencer whatsoever;\nTherefore, that sensation itself is not [real].\nThus, to this collection devoid of self,\nHow could this [sensation] cause harm?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse discusses the Buddhist concept of anātman (selflessness), arguing that since there is no inherent \"experiencer,\" sensations cannot be ultimately real or harmful.\n- The \"collection\" (ཚོགས་) likely refers to the five aggregates (skandhas) that constitute the conventional self in Buddhist philosophy.", + "translation": "There is no experiencer whatsoever;\nTherefore, that sensation itself is not [real].\nThus, to this collection devoid of self,\nHow could this [sensation] cause harm?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe Sage has taught that faith\nIs the root of all virtuous qualities.\n", - "translation": "The Sage has taught that faith\nIs the root of all virtuous qualities." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ། །འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere is no experiencer of feelings.\nTherefore, feelings themselves do not exist.\nThus, for this selfless collection,\nHow could anything cause harm?\n", + "translation": "There is no experiencer of feelings.\nTherefore, feelings themselves do not exist.\nThus, for this selfless collection,\nHow could anything cause harm?" } } }, "746": { - "source": "དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི།། རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ།།", - "target_gt": "Aspiration’s root in turn Is constant meditation on the fruits of action.", + "source": "ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "Mind does not dwell in faculties, In form and such, or in between. Mind is not inside and not outside, And there is nowhere else it's found.", + "commentary_1": " སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡིད་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་པོ་ནི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ལ་བདག་པོའི་ཚུལ་གྱིས་དབང་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་ན་དབང་པོའོ། །གཟུགས་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལས་ཐ་དད་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །བར་ན་ཞེས་པ་ནི་དབང་པོ་དང་ཡུལ་གྱི་བར་ནའོ། །ནང་ནི་ལུས་ཀྱི་ནང་ནའོ། །ཕྱི་ན་སྟེ་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནའོ། །གཞན་ན་སྟེ་བརྗོད་པ་རྣམས་ལས་གཞན་ནའོ། །སེམས་དང་ཡིད་ནི་དོན་གཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་དང་། སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་མ་གྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་མི་གནས་ཤིང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་པ་མིན་ཏེ། དབང་ཡུལ་དེ་དག་ཡོད་ཀྱང་རེས་མི་སྐྱེ་བས་སོ། །བར་ཏེ་གཞན་ནའང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ་མ་དམིགས་པས་སོ། །ལུས་ཀྱི་ནང་ན་སེམས་ཡོད་པ་མིན་ལ་ཕྱི་ནའང་མིན་ཞིང་། དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡང་སེམས་དེ་རྙེད་པ་མ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྩ་བ (root), རྟག་ཏུ (always), རྣམ་སྨིན (ripening), འབྲས་བུ (result/fruit), བསྒོམས་པ (meditation/contemplation)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡི་ is a genitive construction meaning \"of that\"\n- ནི་ is a topic marker\n- པས་སོ at the end indicates a causal relationship\n\nThe root of that is always\nThrough meditation on the fully ripened fruit [of karma].\n\nTechnical note: རྣམ་སྨིན (vipāka in Sanskrit) refers to the maturation of karmic results.", - "translation": "The root of that is always Through meditation on the fully ripened fruit [of karma]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། །\n", + "output": "Here's a breakdown and translation of the Tibetan verse:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), དབང་རྣམས་ (sense faculties), གཟུགས་ (form), བར་ (in-between), ནང་ (inside), ཕྱི་ (outside)\n\nGrammatical notes:\n- Use of negation particles མི་, མིན་, མ་ཡིན་\n- Connective ཡང་ (also, even)\n\n\nThe mind does not abide in the sense faculties,\nNor in forms and so forth, nor in between.\nIt is not inside, not the mind itself, not outside,\nAnd elsewhere too it is not found.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of mind (ཡིད་) from a Madhyamaka perspective, negating its inherent existence in various locations or states.\n- གཟུགས་སོགས་ (forms and so forth) likely refers to the objects of the six senses.\n- The structure follows a logical negation pattern common in Buddhist philosophical texts.", + "translation": "The mind does not abide in the sense faculties,\nNor in forms and so forth, nor in between.\nIt is not inside, not the mind itself, not outside,\nAnd elsewhere too it is not found." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe root of that is always\nMeditating on the ripened fruit (karmic results).\n", - "translation": "The root of that is always\nMeditating on the ripened fruit (karmic results)." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས། །གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན། །ནང་ཡང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་། །གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe mind does not reside in the senses,\nNor in forms and other objects, nor in between.\nIt is not found within, nor without,\nNor is it found elsewhere.\n", + "translation": "The mind does not reside in the senses,\nNor in forms and other objects, nor in between.\nIt is not found within, nor without,\nNor is it found elsewhere." } } }, "747": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་།། འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་།། འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི།། སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "The body’s pains, anxieties of mind, And all my fears of various kinds, To be deprived of what I want— Such is the harvest of my sinful deeds.", + "source": "གང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ། །དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། །", + "target_gt": "What's not a body and not other, Not mingled and not separate, Is nothing at all, and for this reason, The nature of beings is nirvana.", + "commentary_1": " ལུས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་རྟེན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་སེམས་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །", + "commentary_2": "གང་ཞིག་ལུས་ཉིད་ཀྱང་མིན་ལ་དེ་ལས་གཞན་དུའང་བདེན་པ་མིན་ཞིང་ལུས་དང་འདྲེས་པ་མིན་ལ། ལུས་ལས་ལོགས་སུ་འགར་ཡང་མེད་པའི་ཡིད་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་བདེན་པར་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། འོང་སྲུང་སེམས་ནི་ནང་ན་ཡང་མེད། ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་མེད། གཉིས་ཀ་ན་ཡང་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །འོད་སྲུང་སེམས་དེ་ནི་གཟུགས་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ། རྟེན་མ་ཡིན་པ། སྣང་བ་མེད་པ། རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ། གནས་པ་མེད་པའོ། །འོད་སྲུང་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་གཟིགས། མི་གཟིགས། གཟིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གདོད་མ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡིད་མི་བདེ་བ་ (mental unhappiness)\n\nSuffering and mental unhappiness, and\n\nLine 2:\nའཇིགས་པ་ (fears), རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ (various types)\n\nVarious types of fears, and\n\nLine 3:\nའདོད་པ་ (desires), བྲལ་བ་ (separation)\n\nSeparation from [one's] desires\n\nLine 4:\nསྡིག་པ་ (negative actions), སྤྱོད་ (engage in), འབྱུང་བར་འགྱུར་ (arise from)\n\nArise from engaging in negative actions.\n\nKey grammatical notes:\n- The repetition of དང་ (and) in lines 1 and 2 connects the list of negative experiences.\n- ནི་ in line 3 serves as a topic marker, emphasizing what follows.\n- The final verb འབྱུང་བར་འགྱུར་ indicates that these results definitely arise from the cause mentioned.\n\nThis verse outlines the karmic consequences of negative actions, emphasizing the Buddhist principle of cause and effect.", - "translation": "Suffering and mental unhappiness, and Various types of fears, and Separation from [one's] desires Arise from engaging in negative actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ། །དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), འདྲེས་(mixed), ལོགས་སུ་(separately), སེམས་ཅན་(sentient beings), རང་བཞིན་(nature), མྱ་ངན་འདས་(nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེ་ནི་ structure indicating a definition or characteristic\n- མིན་ and མེད་པ་ negations\n- དེའི་ཕྱིར་ \"therefore\" or \"for that reason\"\n\n\nThat which is not the body, not elsewhere,\nNot mixed, and not found separately anywhere,\nThat is not nothing; therefore,\nThe nature of sentient beings is nirvana.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the ultimate nature of mind or reality, equating it with nirvana and emphasizing its non-localized, non-composite nature.", + "translation": "That which is not the body, not elsewhere,\nNot mixed, and not found separately anywhere,\nThat is not nothing; therefore,\nThe nature of sentient beings is nirvana." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSuffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from desires -\nThese arise from engaging in wrongdoing.\n", - "translation": "Suffering, mental distress,\nVarious forms of fear,\nAnd separation from desires -\nThese arise from engaging in wrongdoing." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན། །འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ། །དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThat which is not the body, not elsewhere,\nNot mixed, and not separate anywhere,\nThat is nothing whatsoever; therefore,\nThe nature of beings is nirvana.\n", + "translation": "That which is not the body, not elsewhere,\nNot mixed, and not separate anywhere,\nThat is nothing whatsoever; therefore,\nThe nature of beings is nirvana." } } }, "748": { - "source": "ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས།། གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ།། དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས།། འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར།།", - "target_gt": "But if my acts are good, sincerely intended, Then no matter where I turn my steps, The merit gained will honor me With its resulting benefits.", + "source": "ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །", + "target_gt": "If mind precedes that which is known, What does it focus on to arise? If mind and the known are synchronous, What does it focus on to arise?", + "commentary_1": " དེ་ཉིད་ཀྱི་འཐད་པ་ཡང་སྟབས་གཅིག་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། ཤེས་བྱ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ཡིད་ཤེས་དེ་ལྟ་ནའང་སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་ཡུལ་ལྔ་འཛིན་བྱེད་དུ་བདེན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དེའི་ཡུལ་ལྔའི་སྔར་རམ་དུས་མཉམ་མམ་ཕྱིས་ཡོད་ཅེས་བརྟགས་ནས། ཤེས་བྱ་ཡུལ་ལྔ་ལས་སྔར་སྒོ་ལྔའི་ཤེས་པ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཚེ་ཡུལ་མ་སྐྱེས་ནས་མེད་པས་སོ། །འོན་ཏེ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་སྟེ་དུས་མཉམ་ན་ཡང་དེ་ཡུལ་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་སྟེ། དེ་མ་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་ཡང་མ་སྐྱེས་ཤིང་སྐྱེས་པ་ན་ཡུལ་གྱིས་བསྐྱེད་མི་དགོས་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཡིད་ལ་བསམས་པའི་དགེ་བྱས་པས།།\nKey terms: ཡིད་ལ་བསམས་པ་ (mentally contemplated), དགེ་བྱས་ (virtuous actions performed)\nBy performing virtuous actions that are mentally contemplated,\n\n2. གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ།།\nKey terms: གང་དང་གང་དུ་ (wherever), འགྲོ་འགྱུར་ (will go)\nWherever one may go,\n\n3. དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས།།\nKey terms: དེ་དང་དེར་ (there and there), བསོད་ནམས་ (merit)\nThere and there, by that merit,\n\n4. འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་འགྱུར།།\nKey terms: འབྲས་བུ་ (result), ཡོན་ (qualities), མངོན་མཆོད་ (visibly honored)\n[One] will be visibly honored by the qualities of the result.\n\nNote: The verse emphasizes the karmic relationship between virtuous actions and their positive results, which manifest as honor or respect in future circumstances.", - "translation": "By performing virtuous actions that are mentally contemplated, Wherever one may go, There and there, by that merit, [One] will be visibly honored by the qualities of the result." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་ (consciousness/knowing), དམིགས་ (focus/object), སྐྱེ་ (arise/born)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་སྔར་ (before/prior to)\n- ལྷན་ཅིག་ (simultaneously/together)\n- ཅི་ལ་ (to what)\n- ནས་ (from/by)\n\n\nIf consciousness exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf consciousness and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of consciousness and its relationship to objects of knowledge, a common topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", + "translation": "If consciousness exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf consciousness and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy doing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go,\nThere, by the merit of those deeds,\nOne will be honored with the fruits of virtue.\n", - "translation": "By doing virtuous deeds conceived in the mind,\nWherever one may go,\nThere, by the merit of those deeds,\nOne will be honored with the fruits of virtue." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན། །དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf knowledge exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf knowledge and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?\n", + "translation": "If knowledge exists prior to the object of knowledge,\nUpon what does it focus to arise?\nIf knowledge and the object of knowledge exist simultaneously,\nUpon what does it focus to arise?" } } }, "749": { - "source": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་།། གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ།། དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས།། སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས།།", - "target_gt": "But if, through seeking happiness, my deeds are wrong, No matter where I turn my steps, The knives of misery will cut me down, The wage and retribution of a sinful life.", + "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །", + "target_gt": "If there is thus no relative, Then how is it there are two truths? If it's from another relative, Then how could beings reach nirvana?", + "commentary_1": " དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པའི་རིམ་པའོ། །གཞན་གྱིས་བདེན་པ་གཉིས་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས་གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཅིག་པུ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི། བདེན་པ་གཉིས་སུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གཞན་ཏེ་རྒྱུད་གཞན་གྱི་བློས་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཉི་ག་ཡང་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་དོན་དམ་པ་ཡང་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ལ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེ་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ། གང་གིས་ནི་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་ལན་བརྗོད་པ་འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ན་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་མེད་པས་དབུ་མ་པ་དེའི་ལུགས་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཇིག་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་གཞན་འཁྲུལ་པའི་བློ་ཅན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོགས་ན་ནི་སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ་མི་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁ་ཅིག་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་གཞན་གྱིས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་བཏགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། དོན་ལ་སྐྱེ་མེད་ཡིན་ཡང་དེ་མ་རྟོགས་པས་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་དུ་རྟོག་ཅིང་བློས་ཡུལ་དུ་བྱས་པ་དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇོགས་པས་དེ་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེས་མྱང་འདས་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞན་གྱིས་འཁྲུལ་པས་གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་།།\nKey terms: སྡིག་པ་(negative actions), བདེ་(happiness), འདོད་(desire)\nAlthough those who commit negative actions desire happiness,\n\n2. གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ།།\nKey terms: གང་དང་གང་དུ་(wherever), འགྲོ་(go), འགྱུར་(become)\nWherever they may go,\n\n3. དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས།།\nKey terms: དེ་དང་དེར་(there), སྡིག་པ་(negative actions)\nThere, due to those negative actions,\n\n4. སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས།།\nKey terms: སྡུག་བསྔལ་(suffering), མཚོན་(weapon), རྣམ་པར་འཇོམས་(completely destroy)\nThey will be completely destroyed by the weapons of suffering.\n\nNote: The verse uses repetitive structures (གང་དང་གང་དུ་ and དེ་དང་དེར་) to emphasize the universality of the karmic consequences. The metaphor of \"weapons of suffering\" (སྡུག་བསྔལ་མཚོན་) is used to illustrate the destructive nature of negative karma.", - "translation": "Although those who commit negative actions desire happiness, Wherever they may go, There, due to those negative actions, They will be completely destroyed by the weapons of suffering." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional truth/relative reality)\nབདེན་གཉིས་ (two truths)\nམྱ་ངན་འདའ་ (pass beyond sorrow, i.e., attain nirvana)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ construction indicating a conditional statement\n- ག་ལ་ཡོད། and ག་ལ་འདའ། are rhetorical questions implying impossibility\n\n\nIf there were no conventional truth in this way,\nHow could the two truths exist for it?\nIf that [conventional truth] were [established] by another conventional [truth],\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between conventional and ultimate truth in Madhyamaka philosophy, emphasizing the necessity of conventional truth for both understanding reality and attaining liberation.", + "translation": "If there were no conventional truth in this way,\nHow could the two truths exist for it?\nIf that [conventional truth] were [established] by another conventional [truth],\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough one who commits evil deeds desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, that evil\nDestroys them utterly with the weapon of suffering.\n", - "translation": "Though one who commits evil deeds desires happiness,\nWherever they may go,\nThere, that evil\nDestroys them utterly with the weapon of suffering." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད། །དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf conventional truth does not exist in this way,\nHow could there be two truths for it?\nAnd if it exists through another conventional [truth],\nHow could sentient beings ever pass beyond sorrow?\n", + "translation": "If conventional truth does not exist in this way,\nHow could there be two truths for it?\nAnd if it exists through another conventional [truth],\nHow could sentient beings ever pass beyond sorrow?" } } }, "750": { - "source": "རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པདྨའི་སྙིང་པོར་གནས།། རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་པ།།", - "target_gt": "Through virtue I will rest within the cool heart of a fragrant spreading lotus, With splendor nurtured by the sweet words of the Conqueror.", + "source": "འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །", + "target_gt": "But that is someone else's thought; It is not their own relative. It would exist if recognized later; If not, there is no relative.", + "commentary_1": " གང་གི་ཚེ་གཞན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་སེམས་ཉིད་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་ན་དེས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡུལ་དུ་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡོད་མིན་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་འགགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རང་ལ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་གཞན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། ཕྱིས་དེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་མ་ཡིན་པའི་གཞན་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཕྱིས་ངེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་ལ། གང་གི་ཚེ་དེ་ཡང་མེད་པ་ཡིན་པ། དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དེ། རྒྱུ་རྐྱེན་འདི་ལས་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་འགག་པ་ཡང་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དོན་དམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཅི་ཞིག་ཅིས་རྟོགས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "འཁྲུལ་རྟོག་འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྟེ། དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་འཁྲུལ་རྟོག་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིས་མྱང་འདས་ཀྱི་ཚེ་འཁྲུལ་རྟོག་ཡོད་པར་ངེས་ན་དེ་ལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། འཁྲུལ་རྟོག་དེ་ཡོད་པ་མིན་པ་དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དོ། ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཆོས་རྣམས་ལས་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ནི་ཕྱི་ནས་འབྱུང་ཞིང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕྱིས་ནས་ངེས་པའི་ཆོས་གལ་ཏེ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ན་གཅིག་གིས་ཕྱིས་གཅིག་སྐྱེ་བར་ངེས་པ་དེ་ཡོད་ན་ཞེས་པར་བཤད་ཀྱང་རུང་སྙམ་མོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nKey terms: རྒྱ་ཆེ་(vast), དྲི་བཟང་(fragrant), བསིལ་བ་(cool), པདྨ་(lotus), སྙིང་པོ་(heart/center)\nGrammar: Locative particle ར at the end indicates \"in/at\"\n\nDwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\n\nLine 2:\nKey terms: རྒྱལ་བ་(Victor/Buddha), གསུང་(speech), སྙན་(melodious), ཟས་(food), གཟི་བརྗིད་(splendor), བསྐྱེད་(generate)\nGrammar: ཀྱིས་indicates instrumental case, བྱས་པ་indicates completed action\n\n[One whose] splendor is generated by the food of the Victors' melodious speech,\n\nTechnical note: The imagery here likely refers to a bodhisattva or deity, using the metaphor of a lotus-born being nourished by Buddha's teachings.", - "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus, [One whose] splendor is generated by the food of the Victors' melodious speech," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགཞན་སེམས་ (other's mind), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thought), ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth), ངེས་ (ascertain/determine)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི to emphasize topics\n- Conditional structure with ན in the third line\n- Negation with མིན and མེད་པ\n\n\nThis is the conceptual thought of others' minds;\nThat is not one's own conventional truth.\nIf later that is ascertained, then it exists;\nIf not, conventional truth itself does not exist.\n\n\nTechnical notes:\n- The verse discusses the nature of conventional truth (ཀུན་རྫོབ་, samvrti) in relation to conceptual thought and perception.\n- The distinction between one's own conventional truth and others' conceptual thoughts is a key point in Tibetan Buddhist epistemology.", + "translation": "This is the conceptual thought of others' minds;\nThat is not one's own conventional truth.\nIf later that is ascertained, then it exists;\nIf not, conventional truth itself does not exist." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the sweet nectar of the Victor's speech.\n", - "translation": "Dwelling in the heart of a vast, fragrant, cool lotus,\nNourished by the sweet nectar of the Victor's speech." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is the conceptual thought of others;\nThat is not one's own conventional truth.\nIf later that is ascertained, then it exists;\nIf not, conventional truth itself does not exist.\n", + "translation": "This is the conceptual thought of others;\nThat is not one's own conventional truth.\nIf later that is ascertained, then it exists;\nIf not, conventional truth itself does not exist." } } }, "751": { - "source": "ཐུབ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན།། རྒྱལ་བའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་སུ་དགེ་བས་འགྱུར།།", - "target_gt": "Then from the lotus opened in the Sage’s light, in supreme form I will arise To dwell, the blissful Buddha’s heir, in presence of Victorious Ones.", + "source": "རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། །", + "target_gt": "The thought and what is thought of both Are each dependent on the other. All the analyses are stated According to the common consensus.", + "commentary_1": " རྟོག་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྟོག་པ་ནི་བློའོ། །བརྟག་པར་བྱ་བ་ནི་ཤེས་བྱའོ། །དེ་དག་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའོ། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་གནས་ནས་ཏེ་བཟུང་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། དོན་དམ་པར་ནི་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་པོ་ཡང་བརྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེས་ཉེ་བར་གཞག་པའི་དངོས་པོ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་རྣམ་སྤྱོད་མི་འཐད་པ་སྤང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་ནི། རྟོག་བྱེད་བློ་དང་བརྟག་བྱ་ཡུལ་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པས་ཡུལ་མ་གྲུབ་ན་བློ་ཡང་མེད་པས་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དཔྱོད་བྱེད་བདེན་པ་མི་དགོས་པ་ནི། ཡུལ་བདེན་པ་མེད་པས་བློ་ཡང་བདེན་པ་མེད་མོད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་མི་འཐད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་གྲགས་པའི་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཐུབ་འོད་ (Muni's light), རྒྱས་པདྨ་ (fully bloomed lotus), ལུས་མཆོག་ (supreme body),\nརྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), བདེ་གཤེགས་སྲས་ (heir of the Well-gone One)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་བྱུང་ indicates origin or emergence\n- མདུན་གནས་ suggests standing before or in the presence of\n- དགེ་བས་འགྱུར་ implies transformation through virtue\n\nWith a supreme body that emerged from a fully bloomed lotus [illuminated by] the Muni's light,\nStanding before the Victor, through virtue [one] becomes an heir of the Well-gone One.\n\nTechnical note: \"Muni\" (ཐུབ་པ་) is an epithet for the Buddha, often translated as \"Sage\" or \"Able One.\"", - "translation": "With a supreme body that emerged from a fully bloomed lotus [illuminated by] the Muni's light, Standing before the Victor, through virtue [one] becomes an heir of the Well-gone One." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྟོག་ (conceptualization), བརྟག་པ (object of investigation), བརྟེན་པ (dependent), གྲགས་པ (conventional/well-known), རྣམ་པར་དཔྱད་པ (analysis)\n\nGrammatical notes:\n- གཉིས་པོ་ indicates \"these two\"\n- ཕན་ཚུན་ means \"mutually\"\n- ཇི་ལྟར་...ལ་བརྟེན་ནས། structure indicating \"based on...\"\n\n\nConceptualization and the object of investigation,\nThese two are mutually dependent.\nBased on what is conventionally known,\nAll analyses are expressed.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the interdependent nature of subject and object in epistemology, and how conventional knowledge forms the basis for philosophical analysis in Buddhist thought.", + "translation": "Conceptualization and the object of investigation,\nThese two are mutually dependent.\nBased on what is conventionally known,\nAll analyses are expressed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFrom the fully bloomed lotus of Buddha's light emerges one with a supreme body.\nStanding before the Victorious One, through virtue they become a child of the Tathagata.\n", - "translation": "From the fully bloomed lotus of Buddha's light emerges one with a supreme body.\nStanding before the Victorious One, through virtue they become a child of the Tathagata." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག །གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe conceptualizer and that which is conceptualized\nAre mutually dependent on each other.\nJust as, relying upon conventional designations,\nAll analytical examinations are expressed.\n", + "translation": "The conceptualizer and that which is conceptualized\nAre mutually dependent on each other.\nJust as, relying upon conventional designations,\nAll analytical examinations are expressed." } } }, "752": { - "source": "གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཉམ་ཐག་ཅིང་།།", - "target_gt": "Or else as wages of my many sins, my skin completely flayed, I shall be utterly brought low By creatures of the Lord of Death,", + "source": "གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །", + "target_gt": "When analysis is done by analytical wisdom, then that analytical wisdom itself must also be analyzed, therefore there is no end.", + "commentary_1": " གང་ཚེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟགས་ནས། དེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཅིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ཡང་དེ་ཡང་གཞན་ཞིག་གིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལ་ནི་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ལའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་བྱེད་དགོས་ན་དེའི་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་རྣམ་དཔྱོད་གཞན་གྱིས་དཔྱོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ན་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་བས་རྩ་བའི་དཔྱད་བྱ་མ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཤིན་རྗེ་ (Yama, Lord of Death), སྐྱེས་བུ་ (person/being), པགས་པ་ (skin), བཤུས་ (flayed/skinned), ཉམ་ཐག་ (exhausted/suffering)\n\nGrammatical notes:\n- མ་ལུས་ (without remainder) modifies པགས་པ་ (skin)\n- པས་ at the end indicates causation\n\nExhausted and suffering, as the being of Yama has flayed [their] skin without remainder,\n\nTechnical note: གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུ་ likely refers to a minion or servant of Yama rather than Yama himself.", - "translation": "Exhausted and suffering, as the being of Yama has flayed [their] skin without remainder," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nརྣམ་པར་དཔྱད་པ་ (analytical investigation), རྣམ་དཔྱོད་ (discerning wisdom), དཔྱོད་ (investigate/analyze), ཐུག་པ་མེད་ (endless/infinite)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ construction (when...then)\n- ཀྱིས་ (instrumental case)\n- ན (conditional particle)\n- ཕྱིར་ན (because)\n\n\nWhen one investigates with discerning wisdom\nThat which is analytically investigated,\nThen that very discerning wisdom itself,\nBecause it is discerning wisdom, is endless.\n\n\nTechnical note: This verse is discussing the recursive nature of analytical investigation in Buddhist philosophy, pointing to the potentially infinite regress of examining the examiner.", + "translation": "When one investigates with discerning wisdom\nThat which is analytically investigated,\nThen that very discerning wisdom itself,\nBecause it is discerning wisdom, is endless." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThe messenger of death flayed off all the skin, causing utter misery.", - "translation": "The messenger of death flayed off all the skin, causing utter misery." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན། །དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི། །རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen one analyzes with discerning wisdom,\nThat very discernment itself\nIs also subject to analysis.\nTherefore, there is no end to discernment.\n", + "translation": "When one analyzes with discerning wisdom,\nThat very discernment itself\nIs also subject to analysis.\nTherefore, there is no end to discernment." } } }, "753": { - "source": "རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ།། འབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་།། ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར།།", - "target_gt": "who on my body pour a liquid bronze all melted in the dreadful blaze.And pierced by burning swords and knives, my flesh Dismembered in a hundred parts will fall upon the white-hot iron ground.", + "source": "དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། །", + "target_gt": "When the object has been analyzed, There is no basis to analyze. Without a base, it won't arise, And this is what is called nirvana.", + "commentary_1": " རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ལ་བརྟགས་པ་ནི་གཏན་ལ་དབབ་པར་བྱ་བ་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་སྟེ། ཡང་དུས་ཕྱིས་བརྟག་པར་བྱ་བའི་གནས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གནས་མེད་པས་ན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བཤད་དེ། དེས་བྱ་བ་མེད་པར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་བདེན་པར་སྨྲ་བ་གང་དག་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཚད་མ་དང་རྣམ་པར་བརྟག་པར་བྱ་བ་སྟེ་གཞལ་བར་བྱ་བའོ་ཞེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་འཁོར་བར་ལྟུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གནས་མེད་པ་སྟེ་ངན་པར་གནས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་མ་དཔྱད་ཀྱང་སྟོང་པར་གྲུབ་པ་ནི། དཔྱོད་པའི་ཡུལ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པར་བྱས་ཏེ་སྟོང་པར་གྲུབ་ན་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་བློ་ལ་ནི་མ་དཔྱད་ཀྱང་རྟེན་ཡུལ་ཡོད་པ་མིན་ལ། རྟེན་དེ་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེ་མི་སྐྱེ་སྟེ་ཡུལ་ཤེས་གཉིས་ཀ་སྐྱེ་མེད་དུ་ཞི་བ་དེ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར། དམིགས་པ་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་སྔར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let me translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1:\nརབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ།།\n\nKey terms: རབ་ཏུ་ཚ་བའི་(extremely hot), ཟངས་ཞུན་(molten copper), ལུས་(body), བླུགས་(pour)\n\nMolten copper, melted by extremely hot fire, is poured onto [one's] body, and\n\nLine 2:\nའབར་བའི་རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷགས་ཤིང་།།\n\nKey terms: འབར་བའི་(blazing), རལ་གྲི་(sword), མདུང་ཐུང་(short spear), བསྣུན་(strike), ཤ་ཡི་དུམ་བུ་(pieces of flesh), བརྒྱ་(hundred)\n\n[One is] struck with blazing swords and short spears, [one's] flesh torn into more than a hundred pieces, and\n\nLine 3:\nཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར།།\n\nKey terms: ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་(intensely burning), ལྕགས་ཀྱི་ས་གཞི་(iron ground), ལྷུང་བ་(fall), མི་དགེ་(non-virtue)\n\n[One] falls onto intensely burning iron ground – [these] are the results of many non-virtuous [actions].\n\nNote: This passage appears to be describing hellish torments resulting from negative karma.", - "translation": "Molten copper, melted by extremely hot fire, is poured onto [one's] body, and [One is] struck with blazing swords and short spears, [one's] flesh torn into more than a hundred pieces, and [One] falls onto intensely burning iron ground – [these] are the results of many non-virtuous [actions]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nདཔྱད་བྱ་(object of analysis), རྣམ་པར་དཔྱད་(thoroughly analyze), རྣམ་དཔྱོད་(discernment/analysis), རྟེན་(basis/support), མི་སྐྱེ་(non-arising), མྱ་ངན་འདས་པ་(nirvāṇa)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with ན་ (if/when)\n- Causal structure with ཕྱིར་ན་ (because)\n- Nominalizer སྟེ་ used for connecting clauses\n\n\nWhen the object of analysis is thoroughly analyzed,\nThere is no basis for discernment.\nBecause there is no basis, there is non-arising;\nThat is declared to be nirvāṇa.\n\n\nNote: This verse appears to be discussing the ultimate nature of phenomena from a Madhyamaka perspective, emphasizing emptiness (śūnyatā) and the cessation of conceptual proliferation as the path to nirvāṇa.", + "translation": "When the object of analysis is thoroughly analyzed,\nThere is no basis for discernment.\nBecause there is no basis, there is non-arising;\nThat is declared to be nirvāṇa." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMolten copper melted by extremely hot fire is poured onto the body,\nThe flesh is stabbed and slashed into hundreds of pieces by blazing swords and short spears,\nFalling onto an intensely burning iron ground - these are the results of many non-virtuous deeds.\n", - "translation": "Molten copper melted by extremely hot fire is poured onto the body,\nThe flesh is stabbed and slashed into hundreds of pieces by blazing swords and short spears,\nFalling onto an intensely burning iron ground - these are the results of many non-virtuous deeds." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན། །རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན། །རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen thoroughly analyzing the object of analysis,\nThere is no basis for discriminating awareness.\nBecause there is no basis, it does not arise.\nThat itself is declared to be nirvana.\n", + "translation": "When thoroughly analyzing the object of analysis,\nThere is no basis for discriminating awareness.\nBecause there is no basis, it does not arise.\nThat itself is declared to be nirvana." } } }, "754": { - "source": "དེ་བས་དགེ་ལ་མོས་བྱ་ཞིང་།། གུས་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore I will aspire and tend to virtue, And steep myself in it with great devotion.", + "source": "གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །", + "target_gt": "For those to whom these two seem true, This is extremely difficult. If entities are proven by knowing, What basis does knowing have to exist?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཤེས་པ་ཚད་མའི་དབང་གིས་ཏེ་སྟོབས་ཀྱིས་དོན་གཞལ་བར་བྱ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་ལྟ་ན། དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ངེས་པར་བྱེད་དེ། རང་གིས་རང་རིག་པ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། ཚད་མ་གཞན་ཚོལ་ན་ཡང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་སྤང་བྱ་དངོས་པོར་འཛིན་པ་དགག་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་དགག་པ་དང་། གནོད་བྱེད་བརྗོད་པའོ། ། དང་པོ་ནི། དངོས་སྨྲ་བ་གང་གི་ལྟར་ན་ཡུལ་ཤེས་འདི་གཉིས་བདེན་པར་འདོད་པར་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས་ཏེ། སྒྲུབ་བྱེད་མེད་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པས་མི་འགྲུབ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཤེས་པའི་དབང་པོ་བདེན་པ་ལས་དོན་བདེན་པར་འགྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནམ་སྒྲུབ་བྱེད་ཅི་ཞིག་ཡོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདགེ་ (virtue), མོས་བྱ་ (to have faith in/aspire to), གུས་པ་ (respect/reverence), བསྒོམ་པར་བྱ་ (to meditate/cultivate)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- ཞིང་ (and)\n- ཉིད་དུ་ (emphasizes the quality of reverence)\n\nTherefore, one should have faith in virtue and\nCultivate [it] with reverence itself.\n\nTechnical note: མོས་བྱ་ (mös ja) can imply both faith and aspiration, which are important concepts in Tibetan Buddhist practice.", - "translation": "Therefore, one should have faith in virtue and Cultivate [it] with reverence itself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཉིས་(two), བདེན་(true), ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་(very difficult), ཤེས་དབང་(power of cognition), དོན་གྲུབ་(accomplished), ཤེས་ཡོད་(existence of cognition), རྟེན་(basis/support)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི་ལྟར་ན་ (According to whom/which view)\n- གལ་ཏེ་...ལས་ (If... from...)\n- ཅི་ཡོད་ (What is there?)\n\n\nAccording to which view are these two true?\nThat itself remains extremely difficult [to determine].\nIf [things are] accomplished from the power of cognition,\nWhat basis is there for the very existence of cognition?\n\n\nThis verse appears to be discussing epistemological issues in Buddhist philosophy, particularly the nature of cognition and its relationship to reality. The translation preserves the philosophical complexity and questioning nature of the original Tibetan.", + "translation": "According to which view are these two true?\nThat itself remains extremely difficult [to determine].\nIf [things are] accomplished from the power of cognition,\nWhat basis is there for the very existence of cognition?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, one should be devoted to virtue,\nAnd meditate with reverence.\n", - "translation": "Therefore, one should be devoted to virtue,\nAnd meditate with reverence." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན། །དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས། །གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ། །ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAccording to whom are these two true?\nThat itself remains extremely difficult.\nIf objects are established from the power of consciousness,\nWhat basis is there for consciousness itself to exist?\n", + "translation": "According to whom are these two true?\nThat itself remains extremely difficult.\nIf objects are established from the power of consciousness,\nWhat basis is there for consciousness itself to exist?" } } }, "755": { - "source": "རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཆོ་ག་ཡིས།། བརྩམས་ནས་ང་རྒྱལ་བསྒོམ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "And with the method stated in the Vajradhvaja, I will train in confident assurance.", + "source": "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "If entities are proven by knowing, what basis does knowing have to exist? If what's known proves there is knowing, what basis has what's known for being? If each exists by force of the other, then neither of them could exist.", + "commentary_1": " འོན་ཏེ་ཤེས་བྱའི་དབང་གིས་ཏེ་གཞལ་བར་བྱ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཚད་མ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་གང་གིས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན་ནི། དེའི་ཚེ་གཞལ་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གང་གིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། དེ་སྟེ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་ཅིང་། ཤེས་བྱའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་གོ་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་མ་གྲུབ་པས་གཉིས་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པོ། །", + "commentary_2": "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་པ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། ཕན་ཚུན་གཅིག་གི་དབང་གིས་གཅིག་ཡོད་ན། དེའི་ཚེ་གཅིག་མ་གྲུབ་པར་གཅིག་མི་འགྲུབ་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\n- རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ (vajra victory banner)\n- ཆོ་ག (ritual, ceremony)\n- བརྩམས་ (begin, undertake)\n- ང་རྒྱལ་ (pride, self-confidence)\n- བསྒོམ་ (meditate, cultivate)\n\nGrammar notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- ནས་ indicates a sequential action\n- པར་བྱ is a construction indicating something that should be done\n\nHaving begun with the ritual of the vajra victory banner,\nOne should meditate on pride [of being the deity].\n\nTechnical note: ང་རྒྱལ་ (pride) here refers to divine pride or confidence in one's nature as the deity, a crucial concept in Vajrayana practice.", - "translation": "Having begun with the ritual of the vajra victory banner, One should meditate on pride [of being the deity]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་ (cognition/consciousness), གྲུབ་ (established/accomplished), རྟེན་ (basis/support), ཕན་ཚུན་ (mutual/reciprocal)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from\" or \"by means of\"\n- ཅི་ཡོད་ is a rhetorical question structure\n- དེ་སྟེ་ introduces a conditional or hypothetical statement\n- གཉི་ག་ means \"both\"\n\n\nIf cognition is established from objects of knowledge,\nWhat basis is there for objects of knowledge to exist?\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth would become non-existent.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the interdependence of consciousness and its objects, a key concept in Buddhist epistemology and ontology.", + "translation": "If cognition is established from objects of knowledge,\nWhat basis is there for objects of knowledge to exist?\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth would become non-existent." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\n\nBy means of the vajra victory banner ritual,\nOne should begin to meditate on pride.\n", - "translation": "By means of the vajra victory banner ritual,\nOne should begin to meditate on pride." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ། །ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད། །དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད། །གཉི་ག་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, if knowledge arises from objects of knowledge,\nOn what do objects of knowledge depend?\nIf they exist in mutual dependence,\nThen both become non-existent.\n", + "translation": "However, if knowledge arises from objects of knowledge,\nOn what do objects of knowledge depend?\nIf they exist in mutual dependence,\nThen both become non-existent." } } }, "756": { - "source": "དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི།། བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ།།", - "target_gt": "Let me first consider my reserves— To start or not to start accordingly.", + "source": "གལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །", + "target_gt": "If there's no child, one's not a father. So how then can the child arise? Without a child, there is no father. Likewise these two are nonexistent.", + "commentary_1": " ཕ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དཔེ་སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་བུ་སྐྱེད་པ་ན་ཕར་འགྱུར་གྱི། ཇི་སྲིད་དུ་མ་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་དེ་སྲིད་ནི་མ་ཡིན་ལ། ཇི་སྲིད་དུ་ཕ་མེད་པར་འགྱུར་གྱི་བར་དེ་སྲིད་དུ་བུའི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས་གཉིས་གྲུབ་པའི། །གཉིས་ཀའི་དོན་དམ་ཉིད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་དག་ཀྱང་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །རྒོལ་བ་པོས་བརྗོད་པ་མྱུ་གུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཚོན་ཞེས་པ་ནི་གོ་བར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་གལ་ཏེ་བུ་མེད་ན་ནི་ཕ་གྲུབ་པ་མིན་ལ་ཕ་མ་གྲུབ་ནའང་བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་བུ་མེད་པར་ཕ་དང་ཕ་མེད་པར་བུ་མེད་པས་མཐར་གཉིས་ཀ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཤེས་དེ་གཉིས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདང་པོར་ (at first, initially)\nའབྱོར་པ་ (resources, means)\nབརྟགས་ (investigate, examine)\nབརྩམ་ (begin, undertake)\nཡང་ན་ (or, alternatively)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ནི་ indicates a sequence of actions\n- མམ་ is a question particle\n- བྱ་ is a verbal auxiliary indicating something to be done\n\nHaving first examined [one's] resources,\n[One] should undertake [the task] or not undertake [it].\n\nTechnical note: This verse likely refers to the importance of assessing one's capabilities before embarking on a spiritual or practical endeavor.", - "translation": "Having first examined [one's] resources, [One] should undertake [the task] or not undertake [it]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབུ་ (son/child), ཕ་ (father), མེད་ (without/non-existent), བྱུང་ (arise/come from)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན། (if...then) conditional structure\n- གང་ལས (from what/where)\n- པར་ནི (emphatic particle)\n- དེ་བཞིན (likewise/similarly)\n\n\nIf there is no son, there is no father.\nFrom where would the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, both are non-existent.\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda), showing the interdependence of seemingly separate entities.", + "translation": "If there is no son, there is no father.\nFrom where would the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, both are non-existent." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFirst, after examining one's resources,\nOne should either begin or not begin [the endeavor].\n", - "translation": "First, after examining one's resources,\nOne should either begin or not begin [the endeavor]." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན། །བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no son, there is no father.\nFrom where then does the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, neither of these two exist.\n", + "translation": "If there is no son, there is no father.\nFrom where then does the son arise?\nWithout a son, there is no father.\nLikewise, neither of these two exist." } } }, "757": { - "source": "མ་བརྩམ་པ་ཉིད་མཆོག་ཡིན་གྱི།། བརྩམས་ནས་ལྡོག་པར་མི་བྱའོ།།", - "target_gt": "It might be better not to start, But once begun, I should not then withdraw.", + "source": "མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། །", + "target_gt": "A shoot arises from a seed, And due to this, the seed is known. Why don't we know the object exists Through the cognition it produces?", + "commentary_1": " མྱུ་གུ་ཉིད་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཅི་སྟེ་རྟོགས་ཤིང་གོམས་པར་མི་བྱེད་སྙམ་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ལྟོས་ཀྱང་འགྲུབ་པ་མི་འགལ་ཏེ། དཔེར་ན་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བས་དེ་ལ་ལྟོས་ཀྱང་ས་བོན་ཡོད་པར་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡིས་ཤེས་བྱ་དེ་ཡོད་པར་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས་ཤེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམ་བརྩམ་པ་ (not undertaking), མཆོག་ (supreme), བརྩམས་ (having undertaken), ལྡོག་པ་ (to turn back/abandon)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་ emphasizes the preceding term\n- གྱི་ connects the two lines, implying a contrast\n- མི་བྱའོ་ is a negative imperative\n\nNot undertaking [something] is itself supreme, but\nHaving undertaken [it], one should not turn back.\n\nTechnical note: This verse likely refers to spiritual practice or vows, emphasizing the importance of careful consideration before making commitments, and then maintaining those commitments once made.", - "translation": "Not undertaking [something] is itself supreme, but Having undertaken [it], one should not turn back." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nམྱུ་གུ་ (sprout), ས་བོན་ (seed), སྐྱེ་ (arise/born), རྟོགས་ (realize/understand), \nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་པ་ (consciousness/knowing)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from\" or \"out of\"\n- ཞིང་ connects clauses, similar to \"and\" or \"while\"\n- བཞིན་ here means \"like\" or \"just as\"\n- ཅིས་མི་ forms a rhetorical question, \"why not?\"\n\n\nJust as a sprout arises from a seed,\nAnd that very seed is understood through it,\nConsciousness, born from objects of knowledge—\nWhy would it not understand their existence?\n\n\nThis verse appears to be discussing epistemology, comparing the relationship between seeds and sprouts to that between objects of knowledge and consciousness. It suggests that just as we understand the nature of a seed through its sprout, we should be able to understand the existence of objects through the consciousness that arises from them.", + "translation": "Just as a sprout arises from a seed,\nAnd that very seed is understood through it,\nConsciousness, born from objects of knowledge—\nWhy would it not understand their existence?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNot starting at all is best,\nBut once begun, do not turn back.\n", - "translation": "Not starting at all is best,\nBut once begun, do not turn back." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་། །ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན། །ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས། །དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe sprout grows from the seed,\nAnd is understood through that very seed.\nLikewise, knowledge arises from objects of knowledge,\nSo why is their existence not understood?\n", + "translation": "The sprout grows from the seed,\nAnd is understood through that very seed.\nLikewise, knowledge arises from objects of knowledge,\nSo why is their existence not understood?" } } }, "758": { - "source": "སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་།། སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "For if I do such things, the pattern will return In later lives, and sin and pain will grow.", + "source": "མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །", + "target_gt": "A mind that's other than the shoot realizes that there was a seed. How is it known that there exists a knower by which the known is realized?", + "commentary_1": " མྱུ་གུ་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱུ་གུ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་པས་མྱུ་གུ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ས་བོན་ཡོད་དོ་ཞེས་གོ་བར་བྱེད་རྟོགས་པར་བྱེད་གྲང་ན། ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་གང་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟགས་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དགག་པར་མི་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རང་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་ཉིད་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་དག་ན་རེ་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་ལས་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་ག་ལ་སྲིད། དེས་ན་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་འདོད་པར་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། པདྨ་གེ་སར་ལ་སོགས་ཏེ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཡིས་བྱས། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལ་སོགས་པ་ཡི། །སྣ་ཚོགས་ཁྲ་བོ་སུ་ཡིས་སྤྲུལ། །ཞེས་འབྱུང་བས་སོ་སྙམ་པ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "མྱུ་གུ་ནི་དེ་ཉིད་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས་མཐོང་ནས་ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ན། གང་གི་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རྟོགས་བྱེད་ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས་ཏེ་རྟོགས་བྱེད་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་དེ་གོམས་ཤིང་།།\n\nKey terms:\nསྐྱེ་བ་ (birth), གཞན་ (other), གོམས་ (habituate/familiarize)\n\nGrammar: དུ་ (locative particle), ཤིང་ (connective particle)\n\nIn other births, one becomes habituated to that, and\n\nLine 2: སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར།།\n\nKey terms:\nསྡིག་ (negativity/sin), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འཕེལ་ (increase), འགྱུར་ (become)\n\nGrammar: དང་ (and), བར་ (terminative particle)\n\nNegativity and suffering increase.\n\nNote: The term སྡིག་ can refer to negative actions, non-virtuous deeds, or sin in a Buddhist context. འགྱུར་ here indicates a resultant state or transformation.", - "translation": "In other births, one becomes habituated to that, and Negativity and suffering increase." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nམྱུ་གུ་ (sprout), ས་བོན་ (seed), ཤེས་པ་ (consciousness/cognition), རྟོགས་ (realize/understand)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་གཞན་ (other than/apart from)\n- ཡིས་ (instrumental particle)\n- ཅེས་ (quotative particle)\n- འགྱུར་ན་ (conditional: if/when)\n- གང་ཕྱིར་ (because)\n- གང་ལས་ (from what)\n\n\nIf, by a consciousness other than the sprout,\nOne realizes \"the seed exists,\"\nThen because of realizing that object of knowledge,\nFrom what does one realize the existence of consciousness itself?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing epistemological issues related to the nature of consciousness and its objects, a common topic in Buddhist philosophy.", + "translation": "If, by a consciousness other than the sprout,\nOne realizes \"the seed exists,\"\nThen because of realizing that object of knowledge,\nFrom what does one realize the existence of consciousness itself?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn other lifetimes, one becomes habituated to that,\nAnd sins and sufferings increase.\n", - "translation": "In other lifetimes, one becomes habituated to that,\nAnd sins and sufferings increase." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས། །ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པ། །ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf by a consciousness other than the sprout,\nOne realizes that the seed exists,\nThen by what means does one realize\nThe very existence of the consciousness that realizes that object?\n", + "translation": "If by a consciousness other than the sprout,\nOne realizes that the seed exists,\nThen by what means does one realize\nThe very existence of the consciousness that realizes that object?" } } }, "759": { - "source": "གཞན་དུ་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱང་ནི།། དམན་འགྱུར་དེ་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "And other actions will be left undone Or else will bear a meager fruit.", + "source": "རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །", + "target_gt": "First, the people of the world can see perceptually all causes. Distinctions of lotus stalks and such are born of distinctions in the causes.", + "commentary_1": " རེ་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་རྗེས་དཔག་ལ་ལྟོས་པ་སྟེ། རྒྱུ་བརྗོད་པས་དེ་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་ཕྱོགས་ནས་དང་། འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡང་དག་པར་མ་སྐྱེས་པ་དང་། ཐ་སྙད་དུ་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་མེད་དང་། རྒྱུ་རྟག་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དགག་པ་དང་། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱང་འཕེན་པ་དང་སྤྱོད་པ་དག ཉི་ཤར་ཆུ་བོ་ཐུར་དུ་འབབ་པ་དང་། །སྲན་ཟླུམ་ཚེར་མ་གཟངས་རིང་རྣོ་བ་དང་། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ལེགས་ལ་སོགས་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །སུས་ཀྱང་མ་བྱས་རང་གི་ངོ་བོས་བྱུང་། །ཞེས་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་འགོག་པ་ནི། རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་སུམ་གྱིས་ཀྱང་འབྲས་བུ་དེ་རང་གི་རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། རྗེས་དཔག་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གྲུབ་པས་འདི་ལྟར་པདྨའི་སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་ཐ་དད་ཀྱི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་དུ་ (otherwise), འབྲས་བུ་ (result/fruit), དུས་ (time), \nདམན་ (inferior/lesser), འགྲུབ་ (accomplish/achieve)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ནི་ emphasizes the preceding phrase\n- འགྱུར་ indicates a change of state or becoming\n- མི་འགྱུར་ negates the becoming/change\n\nOtherwise, even at the time of the result, [it] will become inferior, and that too will not be accomplished.\n\nTechnical note: འབྲས་བུ་ (result/fruit) often refers to the fruition or final outcome of spiritual practice in Buddhist contexts.", - "translation": "Otherwise, even at the time of the result, [it] will become inferior, and that too will not be accomplished." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། །\n", + "output": "Key terms:\nརེ་ཞིག་(For now), མངོན་སུམ་(Direct perception), རྒྱུ་(Cause), པདྨ་(Lotus), སྡོང་བུ་(Stem), དབྱེ་བ་(Distinction/Differentiation)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ indicates instrumental case\n- ཡིན་ is the equative verb, used twice here\n- བས་ indicates causative\n\n\nFor now, by direct worldly perception,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and so forth\nAre produced by the distinctions of causes.\n\nNote: This verse appears to be discussing empirical observation of causality, using the example of how different types of lotus stems arise from different causal factors.", + "translation": "For now, by direct worldly perception,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and so forth\nAre produced by the distinctions of causes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOtherwise, even at the time of fruition,\nIt will become inferior and will not be accomplished.\n", - "translation": "Otherwise, even at the time of fruition,\nIt will become inferior and will not be accomplished." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན། །པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི། །རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor now, through direct perception of the world,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and such\nAre produced by the distinctions of causes.\n", + "translation": "For now, through direct perception of the world,\nAll causes are seen.\nThe distinctions of lotus stems and such\nAre produced by the distinctions of causes." } } }, "760": { - "source": "ལས་དང་ཉོན་མོངས་ནུས་པ་སྟེ།། གསུམ་པོ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་བྱ།།", - "target_gt": "Action, the afflictions, and ability: Three things to which my pride should be directed.", + "source": "དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །", + "target_gt": "If God is the cause of sentient beings, Then tell us first, please, what is God? \"The elements,\" you say. So be it— Why bother over a mere name?", + "commentary_1": " སྣ་ཚོགས་འདི་ནི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དབང་ཕྱུག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྨོས་ཞེས་པ་ནི་འདི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་སྟོན་ཅིག་པའོ། །གལ་ཏེ་འབྱུང་རྣམས་ཏེ་ས་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཡིན་ན་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པས་ཆོག་མོད། མིང་ཙམ་ལ་ངལ་བར་བྱེད་པ་ཅིའི་ཐ་ཚིག་གཞན་ཡང་སྒྲའི་སྒོ་ནས་སྐྱོན་རྟག་ཏུ་དགལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་དབང་ཕྱུག་མ་གྲུབ་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་དང་བྱེ་བྲག་པ་དག་དབང་ཕྱུག་ཅེས་པ་ལྷར་གཏོགས་པ། གཙང་ཞིང་མཆོད་པར་འོས་པ། རྟག་པ། གཅིག་པུ། ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ན་རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་དེ་གང་ཡིན་སྨྲོས་ཞེས་དྲིས་པ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་མོད། དེ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་ཏུ་འདོགས་ན་མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ་ཏེ་མི་རྩོད་མོད་ཀྱི།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལས་ (karma), ཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), ནུས་པ་ (power/ability), ང་རྒྱལ་ (pride)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ connects the first two terms\n- སྟེ་ is a connector indicating the end of a list or enumeration\n- གསུམ་པོ་ refers to \"these three\"\n- ལ་ is a particle indicating \"towards\" or \"regarding\"\n- བྱ་ is the imperative form of \"to do\"\n\nKarma and afflictions and power:\nRegarding these three, one should generate pride.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing a specific tantric practice where one cultivates a form of pride or confidence in relation to typically negative factors (karma and afflictions) along with one's innate power or ability. This concept is often found in highest yoga tantra practices.", - "translation": "Karma and afflictions and power: Regarding these three, one should generate pride." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། །\n", + "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག་ (Īśvara), འགྲོ་བ་ (beings), རྒྱུ་ (cause), འབྱུང་ (elements)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་ན (if it is)\n- གང་ཡིན་ (what is it)\n- ཞེ་ན (if you say)\n- དེ་ལྟ་མོད (that may be so)\n- མིང་ཙམ་ (mere name)\n\n\nIf Īśvara is the cause of beings,\nTell me, what exactly is Īśvara?\nIf you say \"the elements,\" that may be so.\nWhy then tire yourself with mere names?\n\n\nTechnical notes:\n- དབང་ཕྱུག་ (Īśvara) refers to a creator god in Hindu philosophy, often used in Buddhist texts to refute non-Buddhist views.\n- འབྱུང་རྣམས (the elements) typically refers to the four or five great elements in Buddhist cosmology.\n- This verse appears to be a philosophical argument against the concept of a creator god, suggesting that attributing causation to \"Īśvara\" is merely using a different name for the elements themselves.", + "translation": "If Īśvara is the cause of beings,\nTell me, what exactly is Īśvara?\nIf you say \"the elements,\" that may be so.\nWhy then tire yourself with mere names?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nKarma and afflictions are power.\nBe proud of these three.\n", - "translation": "Karma and afflictions are power.\nBe proud of these three." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། །རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས། །འབྱུང་རྣམས་ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མོད། །མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf Ishvara (God) is the cause of beings,\nThen for now, state what Ishvara is.\nIf you say the elements, that may be so,\nBut why exhaust yourself over mere names?\n", + "translation": "If Ishvara (God) is the cause of beings,\nThen for now, state what Ishvara is.\nIf you say the elements, that may be so,\nBut why exhaust yourself over mere names?" } } }, "761": { - "source": "བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་བྱའོ་ཞེས།།", - "target_gt": "“I will do this, I myself, alone!”", + "source": "འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "However, earth and such are multiple, impermanent, inanimate, and not divine. They're stepped upon and filthy, so they are not God.", + "commentary_1": " འོན་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་མའོ། །མི་རྟག་པ་ནི་རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །སེམས་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷ་མ་ཡིན་པ་ནི་བརྟེན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འགོམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པས་གནོན་ཅིང་འགོམས་པར་བྱ་བའོ། །མི་གཙང་བ་ནི་གང་ཞིག་བཙོག་པར་གྱུར་པ་རྣམས་སོ། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་འདི་ནི་བསམ་དུ་མེད་པ་སྟེ།", + "commentary_2": "འོན་ཀྱང་ཁྱོད་རང་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མེད་དེ། ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ནི་དུ་མ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། གཡོ་བའི་སེམས་མེད་པ་དང་། ལྷ་མིན་ཞིང་འགོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དང་། མི་གཙང་བ་དང་བཅས་པས་དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ཉིད་ (oneself), གཅིག་པུ་ (alone), བྱ་ (to do), ཞེས་ (quotative particle)\n\nGrammatical notes:\n- བྱའོ་ is the future/imperative form of བྱ་ (to do)\n- ཞེས་ indicates reported speech or a quote\n\nSaying, \"I alone shall do [it],\"\n\nNote: The use of བདག་ཉིད་ (oneself) with གཅིག་པུ་ (alone) emphasizes the solitary nature of the action. The quotative ཞེས་ suggests this is part of a larger statement or thought being reported.", - "translation": "Saying, \"I alone shall do [it],\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nས་སོགས་(earth and so forth), མི་རྟག་(impermanent), གཡོ་མེད་(immovable), ལྷ་མིན་(not divine), འགོམ་བྱ་(to be trodden upon), མི་གཙང་བ་(impure), དབང་ཕྱུག་(Īśvara/sovereign)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to list qualities\n- ཞིང་ as a conjunction\n- བས་ as a causal particle\n- ནི་ as a topic marker\n\n\nHowever, earth and so forth are many, impermanent, immovable, and not divine,\nTo be trodden upon, and impure;\nTherefore, this [earth] is not Īśvara [the sovereign deity].\n\nTechnical note: This verse appears to be refuting the concept of earth or material elements as being equivalent to a supreme deity (Īśvara), likely in the context of philosophical debate with non-Buddhist schools.", + "translation": "However, earth and so forth are many, impermanent, immovable, and not divine,\nTo be trodden upon, and impure;\nTherefore, this [earth] is not Īśvara [the sovereign deity]." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nI alone shall do this.", - "translation": "I alone shall do this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་། །མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་། །འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས། །དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, [it is] many like earth and so forth,\nImpermanent, unmoving, not divine,\nTo be trodden upon, and impure.\nTherefore, it is not the nature of the Lord.\n", + "translation": "However, [it is] many like earth and so forth,\nImpermanent, unmoving, not divine,\nTo be trodden upon, and impure.\nTherefore, it is not the nature of the Lord." } } }, "762": { - "source": "འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་ཉིད།།", - "target_gt": "These words define my pride of action.", + "source": "དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །", + "target_gt": "Space is not God, since it's inert. The self is not; it's been refuted. An inconceivable creator Is beyond thought; why speak of it?", + "commentary_1": " དེས་ན་དབང་ཕྱུག་རང་གི་ངོ་བོ་སྤྱད་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་པ་ལ། བསམ་མིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་བསམ་དུ་མེད་པ་ཡིན་ན། བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱང་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པ་པོ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཚོན་པར་དཀའ་བས་ན་བསམ་ཞིང་དཔྱད་པར་མི་ནུས་ལ། འབྲས་བུ་ནི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་པས་དེ་བསམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "ནམ་མཁའ་དབང་ཕྱུག་མིན་ཏེ། གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། བདག་ཀྱང་དེ་མིན་ཏེ། བདག་སྔར་བཀག་ཟིན་པའི་ཕྱིར། བྱེད་པོ་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡང་བསམ་པར་ནུས་པ་མིན་ན་བསམ་བྱ་མིན་པ་དེ་བྱེད་པོར་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་(this), ལས་(karma/action), ང་རྒྱལ་(pride)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཉིད་ is an emphatic particle\n\nThis is indeed the pride of karma.\n\nTechnical note: ལས་ (karma) here refers to action or deed, and ང་རྒྱལ་ (pride) is one of the afflictive mental states in Buddhist psychology.", - "translation": "This is indeed the pride of karma." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག་ (Īśvara), མཁའ་ (space), གཡོ་མེད་ (immovable), བདག་ (self), བསམ་མིན་ (inconceivable)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates reasons\n- ཟིན་ marks completed action\n- པ་ཡི་ is a genitive particle\n- བྱེད་པོ་ means \"agent\" or \"doer\"\n\n\nBecause Īśvara is not space and is immovable,\nBecause the self was already refuted before,\nAnd as for an agent of the inconceivable,\nWhat use is there in speaking of the inconceivable?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be refuting various philosophical positions, likely in the context of a Buddhist philosophical treatise.", + "translation": "Because Īśvara is not space and is immovable,\nBecause the self was already refuted before,\nAnd as for an agent of the inconceivable,\nWhat use is there in speaking of the inconceivable?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThis is the pride of karma itself.", - "translation": "This is the pride of karma itself." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར། །བདག་མིན་སྔར་ནི་བཀག་ཟིན་ཕྱིར། །བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་། །བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSince the divine is not space and is immovable,\nSince the self has already been refuted before,\nWhat use is there in speaking of\nAn inconceivable agent of inconceivable acts?\n", + "translation": "Since the divine is not space and is immovable,\nSince the self has already been refuted before,\nWhat use is there in speaking of\nAn inconceivable agent of inconceivable acts?" } } }, "763": { - "source": "ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས།། རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས།།", - "target_gt": "Overpowered by their minds’ afflictions, Worldly folk are helpless to secure their happiness.", + "source": "དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། །", + "target_gt": "What do you posit He creates? A self? Aren't that and earth and such And God by nature permanent? Cognition arises from its object.", + "commentary_1": " དེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་དེས་ཅི་ཞིག་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བར་འདོད། གལ་ཏེ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བདག་དེ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུར་འགྱུར། ས་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རགས་པའི་བྱ་བ་ནི་ཆུང་ངུ་ནས་དགག་པར་བྱ་བའོ། །དབང་ཕྱུག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་དབང་ཕྱུག་ནི་རྟག་པ་དེས་བདག་ཉིད་བྱེད་པ་འགལ་བའོ། །འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པས་ན་དེས་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་དང་། འདི་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ཀྱང་དེས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་ཡིས་བསྐྱེད་པ་མེད་པ་ནི། དབང་ཕྱུག་དེས་བསྐྱེད་པར་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་ན། བདག་དང་ས་སོགས་ཀྱི་རྡུལ་དང་དབང་ཕྱུག་ཉིད་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ཕྱི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་རྟག་པར་འདོད་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་བྱར་འགལ་ལོ། །ཤེས་པ་ཡང་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ལ་རིག་ཙམ་དུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ཅན་གྱི་རིག་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ཉོན་མོངས་དབང་མེད་འཇིག་རྟེན་འདིས།།\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas)\nདབང་མེད་ (powerless)\nའཇིག་རྟེན་ (world)\n\nThis world, powerless under [the influence of] afflictions,\n\nLine 2: རང་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པས།།\n\nKey terms:\nརང་དོན་ (one's own purpose/benefit)\nསྒྲུབ་པར་ (to accomplish)\nམི་ནུས་ (unable)\n\nIs unable to accomplish its own purpose, therefore\n\nNote: The པས་ at the end indicates a causal relationship, connecting this statement to what follows in the next line or verse.", - "translation": "This world, powerless under [the influence of] afflictions, Is unable to accomplish its own purpose, therefore" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། །\n", + "output": "I'll provide a literal English translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབསྐྱེད་(generate/produce), འདོད་པ་(desire), བདག་(self), ས་(earth), དབང་ཕྱུག་(Īśvara), ངོ་བོ་(essence/nature), རྟག་(permanent), ཤེས་པ་(consciousness), ཤེས་བྱ་(object of knowledge)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་: interrogative construction\n- མིན་ནམ་: rhetorical question particle\n- ལས་: ablative particle indicating \"from\"\n\n\nWhat is that which produces desire? Am I not impermanent, along with earth and so forth, and even the essence of Īśvara? Consciousness arises from objects of knowledge, and...\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impermanence of the self and phenomena, including divine entities like Īśvara, and touching on the nature of consciousness in relation to its objects.", + "translation": "What is that which produces desire? Am I not impermanent, along with earth and so forth, and even the essence of Īśvara? Consciousness arises from objects of knowledge, and..." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis world, powerless under the influence of afflictions,\nIs unable to accomplish its own purpose.\n", - "translation": "This world, powerless under the influence of afflictions,\nIs unable to accomplish its own purpose." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན། །བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་། །དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ། །ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་དང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhat is it that desires to produce that?\nAm I not permanent, along with that and earth and so on,\nAnd also the nature of the Lord?\nKnowledge arises from the object of knowledge.\n", + "translation": "What is it that desires to produce that?\nAm I not permanent, along with that and earth and so on,\nAnd also the nature of the Lord?\nKnowledge arises from the object of knowledge." } } }, "764": { - "source": "འགྲོ་བས་བདག་ལྟར་མི་ནུས་ཏེ།།", - "target_gt": "Compared with those who wander, I am able!", + "source": "ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །", + "target_gt": "Without beginning, pleasure and pain are from actions. Do say what He creates. If the cause has no beginning, How can there be a beginning to results?", + "commentary_1": " གཞན་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཐོག་མ་འདི་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པས་དེའི་ཚེ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། སྲིད་པ་ཆགས་ནས་ཚུར་ཁོ་ན་སྐྱེད་ཀྱི་འཇིག་པའི་ཚེ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། དེས་ན་ནུས་པ་རྟག་པ་དེ་ལ་སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ལ་ཐོག་མ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཁོ་བོ་ཅག་གི་ལྟར་ན་ནི་འཇིག་པའི་ཚེ་ནུབ་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་དྲན་པའི་རིགས་ཤེས་པ་འོད་གསལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་ནས། དེས་ན་ཡང་འདི་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །", + "commentary_2": "བདེ་སྡུག་ནི་ལས་དགེ་མི་དགེ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་དེ་ཡིས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་སྐྱེད་པ་སྨྲོས་ཤིག གསུམ་པ་དེ་སྐྱེད་བྱེད་དུ་མི་རུང་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཐལ་བ་བརྗོད་པ་ནི། རྒྱུ་དབང་ཕྱུག་འབྲས་བུ་སྐྱེད་བྱེད་རྟག་པ་དེ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་ལ་ཡང་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ (beings), བདག་ (self/I), མི་ནུས་ (unable)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (བས) indicating the subject\n- Comparative particle (ལྟར) \n- Negation (མི་) with verb (ནུས་)\n- Sentence-final particle (ཏེ) indicating more to follow\n\nBeings are unable [to do] like I [can],\n\nNote: The implied action that beings are unable to do is not specified in this line, so context from surrounding verses would be needed for a more precise understanding.", - "translation": "Beings are unable [to do] like I [can]," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nཐོག་མེད་ (beginningless), བདེ་སྡུག་ (pleasure and pain), ལས་ (karma)\n\nGrammatical notes:\n- Use of rhetorical questions in the last two lines\n- Conditional structure with ན་ in the third line\n\n\nBeginningless pleasure and pain are from karma.\nWhat is it that they produce? Speak!\nIf there is no beginning to the cause,\nHow could there be a beginning to the result?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the beginningless nature of karma and its effects, using logical reasoning to challenge the concept of a first cause in the cycle of existence.", + "translation": "Beginningless pleasure and pain are from karma.\nWhat is it that they produce? Speak!\nIf there is no beginning to the cause,\nHow could there be a beginning to the result?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nBeings are unable to be like the self.", - "translation": "Beings are unable to be like the self." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན། །དེ་ཡིས་གང་ཞིག་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས། །རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན། །འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom beginningless time, happiness and suffering arise from karma.\nWhat can be said to be produced by that?\nIf there is no beginning to the cause,\nHow can there be a beginning to the effect?\n", + "translation": "From beginningless time, happiness and suffering arise from karma.\nWhat can be said to be produced by that?\nIf there is no beginning to the cause,\nHow can there be a beginning to the effect?" } } }, "765": { - "source": "དེ་བས་བདག་གིས་འདི་བྱའོ།།", - "target_gt": "This therefore shall be my task.", + "source": "རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "Why is He not creating always? He's not dependent on something else. There's nothing else He did not make, So what could He depend upon?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ནུས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་སྟེ་དབང་ཕྱུག་གིས་མ་བྱས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་སྐྱེད་ཅིང་འབྱིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "དེ་བཞིན་དུ་ཐ་མ་ཡང་མེད་པས་བདེ་སྡུག་སོགས་རྟག་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོད་མིན་ཏེ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་དག་རེས་འགའ་བར་འགྲུབ་པས་གསལ་ལོ། །གཉིས་པ་ཁྱབ་པ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྤང་བ་ནི། དབང་ཕྱུག་རྟག་ཀྱང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་རྐྱེན་གཞན་རེས་འགའ་བ་ལ་ལྟོས་པས་འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་བསྐྱེད་པས་མ་ཁྱབ་བོ་ཞེ་ན། དབང་ཕྱུག་དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། དེས་བྱས་པ་མིན་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ཡོད་པ་མིན་པས་སོ། །དེས་ན་དེས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བས་ (therefore), བདག་ (I/me), བྱ་ (do/perform)\n\nGrammar:\n- འོ at the end indicates a strong statement or resolve\n- གིས་ is the agentive particle showing the subject\n\nTherefore, I shall do this.\n\nNote: This is a common concluding phrase in Tibetan texts, often indicating a commitment or resolution to act based on preceding statements.", - "translation": "Therefore, I shall do this." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nརྟག་ཏུ (always), ཅི་ཕྱིར (why), ལྟོས་པ (dependent), བྱས (done/made)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ། as a connector\n- Repeated use of མིན (is not) for negation\n- Conditional structure with ན། (if)\n\n\nWhy is it not always active?\nIt is not dependent on others.\nIf it is not made by that and nothing else exists,\nOn what could this depend?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of an ultimate reality or principle, questioning its dependence and activity. The term ལྟོས་པ (dependent) is crucial in Madhyamaka philosophy, often used to discuss the interdependent nature of phenomena.", + "translation": "Why is it not always active?\nIt is not dependent on others.\nIf it is not made by that and nothing else exists,\nOn what could this depend?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that short Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nTherefore, I will do this.", - "translation": "Therefore, I will do this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན། །དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན། །དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhy does it not always act?\nIt does not depend on others.\nIf it is not done by that and nothing else exists,\nWhat could this depend on?\n", + "translation": "Why does it not always act?\nIt does not depend on others.\nIf it is not done by that and nothing else exists,\nWhat could this depend on?" } } }, "766": { - "source": "གཞན་དག་དམན་པའི་ལས་བྱེད་ན།། བདག་ཉིད་ཀྱང་ནི་ཇི་ལྟར་འདུག།", - "target_gt": "When others give themselves to low behavior, What shall be my stance in their regard?", + "source": "གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །", + "target_gt": "If dependent, the assembly would be the cause, not God. When assembled, He would have no power to not create, and without it, no power to create.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ཚོགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང་ལྡོག་པས་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་རྒྱུར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མིན་པར་ཐལ་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་ན་དབང་ཕྱུག་ལ་འབྲས་བུ་མི་བསྐྱེད་པའི་དབང་མེད་ཅིང་ཚོགས་པ་དེ་མེད་པར་བསྐྱེད་དབང་ཡང་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་དག (others), དམན་པ (inferior/lowly), ལས་ (actions/work), བྱེད་ (do/perform)\nབདག་ཉིད་ (oneself), ཇི་ལྟར་ (how), འདུག (to be/remain)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- ཀྱང་ནི་ emphasizes the contrast or comparison\n\nIf others perform lowly tasks,\nHow then am I [to] remain?\n\nTechnical note: This verse appears to be encouraging self-reflection on one's own conduct in relation to others' actions, a common theme in Buddhist ethical teachings.", - "translation": "If others perform lowly tasks, How then am I [to] remain?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nལྟོས་ (depend), ཚོགས་པ་ (collection/assembly), རྒྱུ་ (cause), དབང་ཕྱུག་ (Īśvara/supreme being), སྐྱེ་ (arise/be born)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན conditional structure\n- ཉིད emphatic particle\n- འགྱུར་གྱི future/potential marker\n- མེད negation of existence\n\n\nIf one considers, it is the collection itself\nThat is the cause, not Īśvara.\nWithout the collection, it cannot arise;\nWithout that [cause], it has no power to arise.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing causality in Buddhist philosophy, refuting the idea of a supreme creator (Īśvara) and emphasizing dependent origination.\n- The term ཚོགས་པ (collection) likely refers to the assembly of causes and conditions necessary for something to arise.", + "translation": "If one considers, it is the collection itself\nThat is the cause, not Īśvara.\nWithout the collection, it cannot arise;\nWithout that [cause], it has no power to arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen others engage in lowly deeds,\nHow am I myself any different?\n", - "translation": "When others engage in lowly deeds,\nHow am I myself any different?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད། །རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན། །ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་། །དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one considers, it is the collection itself\nThat is the cause, not a supreme being.\nWhen collected, there is no power to not arise,\nAnd without that, there is no power to arise.\n", + "translation": "If one considers, it is the collection itself\nThat is the cause, not a supreme being.\nWhen collected, there is no power to not arise,\nAnd without that, there is no power to arise." } } }, "767": { - "source": "ང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མི་བྱེད་དེ།། བདག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་མཆོག།", - "target_gt": "In any case, I’ll not be arrogant; My best way is to give up such conceit.", + "source": "གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། །", + "target_gt": "If God creates without the wish to do so, It follows He's controlled by something else. And if He wants to, He depends on that. Even creating, how is He almighty?", + "commentary_1": " དེ་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཚོགས་པ་དེ་མེད་ན་བྱེད་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཚོགས་པའི་ནུས་པས་གཅུན་ནས་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་ཀྱང་། གལ་ཏེ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདོད་བཞིན་དུ་བྱེད་པའི་ལྟ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་དབང་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ན་དེ་འབྲས་བུ་བྱེད་པའི་མངའ་དབང་ཅན་ཉིད་དུ་གང་གིས་འགྱུར།", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ། འདོད་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ནའང་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་འདོད་པ་ལ་རག་ལས་པར་འགྱུར། རག་ལས་ནས་འབྲས་བུ་བྱེད་ན་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན་ཏེ་འདོད་པ་མི་རྟག་པ་དེའི་གཞན་དབང་ཅན་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nང་རྒྱལ་ (pride, arrogance)\nམི་བྱེད་ (do not do)\nབདག་ (self)\nམེད་པ་ (without, lacking)\nམཆོག་ (supreme, highest)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ is an instrumental particle\n- ནི་ is a topic marker\n- དེ་ at the end of the first line indicates a statement\n- The second line explains or elaborates on the first\n\nOne does not act out of pride;\nFor oneself, being without pride is supreme.\n\nTechnical note: ང་རྒྱལ་ (nga rgyal) is a key Buddhist term often translated as \"pride\" or \"arrogance,\" but specifically refers to an inflated sense of self-importance or ego.", - "translation": "One does not act out of pride; For oneself, being without pride is supreme." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག་ (Īśvara/sovereign creator), མི་འདོད་བཞིན་ (unwillingly), གཞན་གྱི་དབང་དུ་ (under the control of others), འདོད་ (desire), རག་ལས་ (depend on)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"If...then\" conditional structure\n- ཐལ་: consequential particle indicating logical consequence\n- ག་ལ་ཡིན་: rhetorical question structure implying impossibility\n\n\nIf Īśvara creates unwillingly,\nHe would fall under others' control.\nIf willingly, he'd depend on desire.\nIf he creates, how could he be Īśvara?\n\n\nTechnical note: This verse presents a logical argument against the concept of Īśvara (a sovereign creator god) in Buddhist philosophy, challenging the notion of an omnipotent creator through a series of conditional statements.", + "translation": "If Īśvara creates unwillingly,\nHe would fall under others' control.\nIf willingly, he'd depend on desire.\nIf he creates, how could he be Īśvara?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDo not act with pride.\nHaving no pride in oneself is supreme.\n", - "translation": "Do not act with pride.\nHaving no pride in oneself is supreme." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན། །བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ། །འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར། །བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf the divine acts against its will,\nIt falls under the power of others.\nIf it acts according to desire,\nIt becomes dependent on desire.\nEither way, how can it be divine?\n", + "translation": "If the divine acts against its will,\nIt falls under the power of others.\nIf it acts according to desire,\nIt becomes dependent on desire.\nEither way, how can it be divine?" } } }, "768": { - "source": "ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན།། ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད།།", - "target_gt": "When they find a dying serpent, Even crows behave like soaring eagles.", + "source": "གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །", + "target_gt": "Those who say atoms are permanent have been refuted earlier. The Samkhyas hold that the permanent, primal substance is the cause of beings.", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། གང་དག་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཆ་ཤས་ཀྱང་ནི་རྡུལ་ཕྱེ་ནས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྔར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་བཟློག་ཟིན་ཏོ། །གཙོ་བོ་རྒྱུར་གྱུར་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། བྱེ་བྲག་པ་གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པས་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རིགས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་རྟག་པ་ནི་སྔར། རྡུལ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཞེས་པས་བཟློགས་ཟིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པ་དགོད་པ་དང་། དེ་དགག་པའོ། ། དང་པོ་ནི། གྲངས་ཅན་པ་དག་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བདག་རིག་པ་དང་གཙོ་བོ་བེམ་པོ་གཉིས་སུ་འདུས་པ་ལས་བདག་ནི་སྔར་ལྟར་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཏེ་རྒྱུ་འབྲས་གང་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཙོ་བོ་རྟག་པ་གཅིག་པུ་བེམ་པོ་སུས་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་ཀུན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ་ཆོས་ལྔ་ལྡན་ཞིག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འདོད་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤི་བའི་སྦྲུལ་ (dead snake), ཕྲད་ (encounter), ཁྭ་ (crow), མཁའ་ལྡིང་ (garuḍa), སྤྱོད་ (behave)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཡང་ emphatic particle\n\nIf [one] encounters a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuḍa.\n\nTechnical note: མཁའ་ལྡིང་ (garuḍa) is a mythical bird in Buddhist and Hindu traditions, known for its power and ability to defeat snakes.", - "translation": "If [one] encounters a dead snake, Even a crow behaves like a garuḍa." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྡུལ་ཕྲན་ (atoms), རྟག་སྨྲ་བ (proponents of permanence), བཟློག་ (refuted), གཙོ་བོ་ (pradhāna/primordial nature), གྲངས་ཅན་ (Sāṃkhya)\n\nGrammar notes:\n- གང་དག...དེ་དག: correlative construction \"those who...they\"\n- ཀྱང་ནི: emphatic particles\n- སྔར་...ཟིན: completed action in the past\n- པར་ནི: topicalizer with emphasis\n\n\nThose who assert the permanence of atoms,\nThey too have already been refuted.\nThe Sāṃkhyas assert that pradhāna,\nWhich is permanent, is the cause of beings.\n\n\nThis verse appears to be discussing philosophical views, specifically refuting atomic theory and introducing the Sāṃkhya view of pradhāna (primordial nature) as a permanent cause of beings. The translation maintains technical precision by preserving key terms like \"pradhāna\" and \"Sāṃkhya.\"", + "translation": "Those who assert the permanence of atoms,\nThey too have already been refuted.\nThe Sāṃkhyas assert that pradhāna,\nWhich is permanent, is the cause of beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda.\n", - "translation": "When encountering a dead snake,\nEven a crow behaves like a garuda." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློག་ཟིན། །གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི། །རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who claim that atoms are permanent\nHave already been refuted earlier.\nThe Samkhyas assert that the primordial substance\nIs permanent and the cause of beings.\n", + "translation": "Those who claim that atoms are permanent\nHave already been refuted earlier.\nThe Samkhyas assert that the primordial substance\nIs permanent and the cause of beings." } } }, "769": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཉམ་ཆུང་ན།། ལྟུང་བ་ཆུང་ངུའང་གནོད་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "Therefore if I’m weak and feeble-hearted, Even little faults will strike and injure me.", + "source": "སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །", + "target_gt": "The so-called qualities of sattva, rajas, and tamas, when balanced, are called the primal substance. When unbalanced, they are said to be beings.", + "commentary_1": " གཙོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སོ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཞེས་ནི་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་གནས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལྟར་རང་བཞིན་ལས་ཆེན་པོ། དེ་ལས་ང་རྒྱལ། དེ་ལས་ཡོན་ཏན་བཅུ་དྲུག་གོ། །བཅུ་དྲུག་པོའི་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་ལྔའོ། །འདིའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་དེ་ལས་ངར་འཛིན་པའོ། །ངར་འཛིན་པ་ལས་ནི་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། ངག་དང་། ལག་པ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྐུ་བ་དང་། མཚན་མ་རྣམས་སོ། །བློའི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། རྣ་བ་དང་། པགས་པ་དང་། མིག་དང་། ལྕེ་དང་། སྣ་རྣམས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་དང་། སྒྲ་དང་། གཟུགས་དང་། རོ་དང་། དྲི་དང་། རེག་རྣམས་ཏེ་བཅུ་དྲུག་གོ། །སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ལས་ནི། ས་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། ནམ་མཁའ་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་དང་། དེ་དག་རྣམས་དང་བདག་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བརྗོད་པའི་རྩ་བ་རང་བཞིན་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་རང་བཞིན་དང་འགྱུར་བའོ། །བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེས་བུ་ནི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ལན་བརྗོད་པ།", + "commentary_2": "དེའི་ངོ་བོ་ནི་སྙིང་སྟོབས་དང་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཅན་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཆ་མཉམ་པར་གནས་པ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད་ཅིང་། དེ་རྣམས་ཆ་མི་མཉམ་པ་ལས་རྣམ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཤེལ་ལྟར་དྭངས་པ་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ལ་ནང་ནས་སྐྱེས་བུ་དང་། ཕྱི་ནས་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་འཆར་བས་དེ་གཉིས་འདྲེས་པ་ལས་སྐྱེས་བུས་ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་དོ། ། དེ་ནས་ང་རྒྱལ་དང་། དེ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པའི་བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཁ་དང་། རྐང་པ་དང་། ལག་པ་དང་། བཤང་གཅིའི་ལམ་གཉིས་ཏེ་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། ཐུན་མོང་དུ་ཡིད་དེ་དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་དང་། སྒྲ་དང་། རེག་བྱ་དང་། རོ་དང་། གཟུགས་དང་། དྲི་སྟེ་དེ་ཙམ་ལྔ་དང་བཅས་པས་ཚོགས་པ་བཅུ་དྲུག་འབྱུང་ཞིང་། དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་རིམ་པ་ལྟར་ནམ་མཁའ་དང་། རླུང་དང་། མེ་དང་། ཆུ་དང་། ས་སྟེ་འབྱུང་བ་ལྔ་འབྱུང་སྟེ། ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུར་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། རང་བཞིན་ལས་ཆེན་དེ་ལས་ང་རྒྱལ་ཏེ། །དེ་ལས་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གོ །བཅུ་དྲུག་པོ་ནི་དེ་དག་རྣམས་ལས་ཀྱང་། །དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམ་ལྔ་འབྱུང་། །ཞེས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགལ་ཏེ་(if), བདག་ཉིད་(oneself), ཉམ་ཆུང་(weak/feeble), ལྟུང་བ་(downfall/transgression), ཆུང་ངུ་(small), གནོད་པར་བྱེད་(to harm)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ particle indicating conditional clause\n- འང་ particle emphasizing \"even\"\n\nIf one is weak, even a small downfall will cause harm.\n\nTechnical note: ལྟུང་བ་ (downfall) is often used in the context of monastic vows or ethical transgressions in Buddhist texts.", - "translation": "If one is weak, even a small downfall will cause harm." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྙིང་སྟོབས་ (sattva), རྡུལ་ (rajas), མུན་པ་ (tamas)\nཡོན་ཏན་ (qualities/guṇas), གཙོ་བོ་ (pradhāna/primary)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱ་བའི་ : called/known as\n- མཉམ་གནས་ : equally present/in equilibrium\n- རབ་བརྗོད་ : well explained/described\n- མི་མཉམ་ : unequal/imbalanced\n\n\nSattva, rajas, and tamas,\nThese qualities in equilibrium\nAre described as the primary (pradhāna).\nWhen unequal, they are said to be the world of beings.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be describing Sāṃkhya philosophy's concept of prakṛti (primordial nature) and its three guṇas (qualities), which when in balance form pradhāna and when imbalanced manifest as the phenomenal world.", + "translation": "Sattva, rajas, and tamas,\nThese qualities in equilibrium\nAre described as the primary (pradhāna).\nWhen unequal, they are said to be the world of beings." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one's self is weak,\nEven small faults can cause harm.\n", - "translation": "If one's self is weak,\nEven small faults can cause harm." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི། །གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ། །མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nCourage, energy, and darkness -\nThese qualities existing in balance\nAre called the \"principal\" or \"primary\";\nWhen unbalanced, they are said to be \"transitory\" or \"in flux\".\n", + "translation": "Courage, energy, and darkness -\nThese qualities existing in balance\nAre called the \"principal\" or \"primary\";\nWhen unbalanced, they are said to be \"transitory\" or \"in flux\"." } } }, "770": { - "source": "ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ།། ཕོངས་ལས་ཐར་པ་ཡོད་དམ་ཅི།།", - "target_gt": "But if, depressed, I give up trying, How can I gain freedom from my abject state?", + "source": "གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །", + "target_gt": "For one to have three natures is illogical, so it's nonexistent. Likewise the qualities don't exist, for each of them is triple too.", + "commentary_1": " གཅིག་ལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཙོ་བོ་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་མི་རིགས་ཏེ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་ཞེས་བརྗོད་པར་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གཅིག་པུ་ལ་ནི་ཡོན་ཏན་གསུམ་ཞེས་མི་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་བཞི་སྟེ། རང་བཞིན་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། བདེ་སོགས་དོན་ཡིན་པ་དང་། དངོས་པོ་རྟག་པ་དང་། སྔར་ཡོད་སྐྱེ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཙོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དེ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་པ་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་ན་གཙོ་བོ་དེ་ཡོད་པ་མིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་གསུམ་དུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ། གསུམ་པོ་དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་པ་གསུམ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། ། རྟགས་འདི་གསུམ་པོ་དེ་བདག་གཅིག་པའམ་བེམ་པོ་བདེན་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པས་གྲུབ་ཅེས་ཟེར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཕྱི་མ་གསལ་ལོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཞུམ་ (to be discouraged), རྩོལ་བ་ (effort), དོར་བ་ (to abandon), ཕོངས་ (poverty, destitution), ཐར་པ་ (liberation)\n\nGrammatical notes:\n- བཅས་ indicates \"with\" or \"including\"\n- ལ at the end of the first line is a case particle indicating \"to\" or \"for\"\n- དམ་ཅི at the end is a rhetorical question particle\n\nFor those with discouragement who have abandoned effort,\nIs there liberation from destitution?\n\nTechnical note: ཐར་པ་ (liberation) is a key Buddhist concept, often referring to freedom from saṃsāra.", - "translation": "For those with discouragement who have abandoned effort, Is there liberation from destitution?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nགཅིག་(one), རང་བཞིན་(nature/essence), གསུམ་(three), རིགས་(logical/reasonable), ཡོན་ཏན་(qualities), སོ་སོར་(individually)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and ཏེ་ are topic markers\n- མིན་ is a negation particle\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n\n\nIt is not logical for one [thing] to have three natures.\nTherefore, that [triple nature] does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too are individually threefold.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Madhyamaka philosophical view on the nature of phenomena, rejecting the idea of inherent existence or essence.", + "translation": "It is not logical for one [thing] to have three natures.\nTherefore, that [triple nature] does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too are individually threefold." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIs there liberation from poverty\nFor those who give up effort with discouragement?\n", - "translation": "Is there liberation from poverty\nFor those who give up effort with discouragement?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི། །རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན། །དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIt is not logical for one thing to have three inherent natures.\nTherefore, that does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too are threefold and distinct.\n", + "translation": "It is not logical for one thing to have three inherent natures.\nTherefore, that does not exist.\nLikewise, qualities do not exist,\nFor they too are threefold and distinct." } } }, "771": { - "source": "ང་རྒྱལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་བྱས་ན།། ཆེན་པོ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ།།", - "target_gt": "But if I stand my ground with proud resolve, It will be hard for even great faults to attack me.", + "source": "ཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། །", + "target_gt": "It is far-fetched for sound and such to exist without qualities. Pleasure and such aren't possible in cloth and other mindless things.", + "commentary_1": " ཉེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་མ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་དེས་རྒྱུ་བྱས་པའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ནི་རིང་དུ་སྤངས་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གོས་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་འདོད་ན། དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་མེད་པའི་གོས་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་ན། གོས་ལ་སོགས་པ་ལ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ལན་བརྗོད་པ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སེམས་མེད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན། ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །", + "commentary_2": "རྒྱུ་ཡོན་ཏན་གསུམ་མེད་ན་འབྲས་བུ་སྒྲ་སོགས་རྣམ་འགྱུར་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་སྟེ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གོས་ལ་སོགས་ཏེ་དེ་ཙམ་ལྔ་པོ་ཆོས་ཅན། དེ་ལ་བདེ་སོགས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སེམས་མེད་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nང་རྒྱལ་ (pride), རྩོལ་བ་ (effort), བསྐྱེད་ (generate), ཆེན་པོ་ (great ones), ཐུབ་པར་དཀའ་ (difficult to overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཡིས་ instrumental particle\n- ཀྱང་ emphatic particle\n\nIf pride [and] effort are generated,\nEven for great ones, [it is] difficult to overcome.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the challenges of overcoming pride, even for accomplished practitioners.", - "translation": "If pride [and] effort are generated, Even for great ones, [it is] difficult to overcome." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities), སྒྲ་ (sound), སེམས་མེད་ (inanimate), གོས་ (clothing), བདེ་ (happiness/bliss)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་ན་ (if there are no...)\n- ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར་ (becomes very distant)\n- སྲིད་པའང་མིན་ (is not even possible)\n\n\nIf there are no qualities, even sound and so forth\nBecome very distant from existence itself.\nFor inanimate things like clothing and so on,\nIt's not even possible for happiness and such to exist.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the relationship between qualities (ཡོན་ཏན་) and existence, emphasizing that without qualities, even basic phenomena like sound become distant from true existence.\n- The second part of the verse uses the example of inanimate objects to illustrate that certain qualities (like happiness) cannot exist in things without consciousness.", + "translation": "If there are no qualities, even sound and so forth\nBecome very distant from existence itself.\nFor inanimate things like clothing and so on,\nIt's not even possible for happiness and such to exist." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one cultivates pride and striving,\nEven great ones will find it difficult to overcome.\n", - "translation": "If one cultivates pride and striving,\nEven great ones will find it difficult to overcome." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་། །ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར། །སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout virtue, even sound and such\nBecome extremely distant from existence.\nFor mindless things like clothes and so on,\nIt is not possible for happiness and such to exist.\n", + "translation": "Without virtue, even sound and such\nBecome extremely distant from existence.\nFor mindless things like clothes and so on,\nIt is not possible for happiness and such to exist." } } }, "772": { - "source": "དེ་བས་སེམས་ནི་བརྟན་པ་ཡིས།། ལྟུང་བ་རྣམས་ནི་གཞོམ་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Therefore with a steadfast heart I’ll get the better of my weaknesses.", + "source": "དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། །", + "target_gt": "If the nature of their cause is things, haven't we analyzed things already? For you, the cause is pleasure and such, but blankets don't arise from them.", + "commentary_1": "", + "commentary_2": "", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), སེམས་ (mind), བརྟན་པ་ (stable/firm), ལྟུང་བ་ (downfalls/transgressions), གཞོམ་ (to destroy/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- བྱ་ indicates something that should be done\n- སྟེ་ is a connector, often translated as \"and\" or left untranslated\n\nTherefore, with a stable mind, the downfalls should be overcome, and\n\nTechnical note: ལྟུང་བ་ (downfalls) is a technical term in Buddhist ethics referring to transgressions of vows or precepts.", - "translation": "Therefore, with a stable mind, the downfalls should be overcome, and" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདངོས་རྣམས་ (things/entities), རྒྱུ་ (cause), རང་བཞིན་ (nature), རྣམ་དཔྱད་ (analysis), བདེ་སོགས་ (happiness, etc.), སྣམ་སོགས་ (woolen cloth, etc.)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ནམ་ interrogative particle\n- ཀྱི་ genitive particle\n- ལས་ ablative particle\n- འང་ inclusive particle\n\n\nIf things have the nature of their causes,\nHas not the analysis of entities been completed?\nYour cause is also happiness and so forth;\nFrom that, woolen cloth and such do not arise.\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing causality and the nature of phenomena from a philosophical perspective.\n- The mention of \"woolen cloth\" (སྣམ་སོགས་) is likely an example used in traditional Buddhist logic debates about causality and production.\n- The verse challenges the idea that effects have the same nature as their causes, using the example that happiness (a mental state) cannot produce physical objects like cloth.", + "translation": "If things have the nature of their causes,\nHas not the analysis of entities been completed?\nYour cause is also happiness and so forth;\nFrom that, woolen cloth and such do not arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, with a steadfast mind,\nOne should overcome all downfalls.", - "translation": "Therefore, with a steadfast mind,\nOne should overcome all downfalls." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན། །དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་མ་ཟིन་ནམ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད། །དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThings exist in the nature of their causes.\nHave you not examined the nature of things?\nYour causes are happiness and such.\nFrom that, cloth and such do not arise.\n", + "translation": "Things exist in the nature of their causes.\nHave you not examined the nature of things?\nYour causes are happiness and such.\nFrom that, cloth and such do not arise." } } }, "773": { - "source": "བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན།། ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར།།", - "target_gt": "But if my failings get the upper hand, My wish to overcome the triple world is laughable indeed.", + "source": "སྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "Pleasure and so forth come from blankets; Without them, there's no pleasure and such. And pleasure and so forth Are never observed as permanent.", + "commentary_1": " འོན་ཀྱང་སྣལ་མ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལས་ཏེ། གོས་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་མཐོང་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན། དེ་མེད་པས་ན་སྟེ། རྣམ་པར་དཔྱད་ན་གོས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།", + "commentary_2": "དཔྱད་ན་རྒྱུ་སྣམ་སོགས་དེ་བདེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་སོགས་བདེན་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། བདེ་སོགས་ཆོས་ཅན། རྟག་པ་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: བདག་ནི་ལྟུང་བས་ཕམ་བྱས་ན།།\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ལྟུང་བ་(downfall/transgression), ཕམ་(defeat/overcome)\nན་(if) - conditional particle\n\nIf I am defeated by downfalls,\n\nLine 2: ཁམས་གསུམ་རྒྱལ་འདོད་བཞད་གད་འགྱུར།།\n\nKey terms:\nཁམས་གསུམ་(three realms), རྒྱལ་འདོད་(desire to conquer), བཞད་གད་(laughter)\nའགྱུར་(become) - final verb\n\nThe desire to conquer the three realms becomes laughable.\n\nNote: ཁམས་གསུམ་ (three realms) refers to the Buddhist cosmological concept of the desire realm, form realm, and formless realm.", - "translation": "If I am defeated by downfalls, The desire to conquer the three realms becomes laughable." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྣམ་སོགས་ (cloth, etc.), བདེ་སོགས་ (pleasure, etc.), མེད་ (without/non-existent), རྟག་པ་ (permanent), དམིགས་པ་ (observed/perceived)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ནི་ indicates \"from\" or \"due to\"\n- ཕྱིར་ན་ means \"because\" or \"therefore\"\n- ཉིད་དུ་ emphasizes the quality (permanence in this case)\n- ནམ་ཡང་ ... མ་ཡིན། is a construction meaning \"never\"\n\n\nFrom cloth and so forth, there is pleasure and so forth.\nBecause these [causes] are absent, pleasure and so forth do not exist.\nPleasure and so forth as permanent\nAre never observed.\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the dependent origination of pleasure and similar experiences, and their impermanence.\n- The repetition of སོགས་ (and so forth) suggests that pleasure is being used as an example for a broader category of experiences or sensations.", + "translation": "From cloth and so forth, there is pleasure and so forth.\nBecause these [causes] are absent, pleasure and so forth do not exist.\nPleasure and so forth as permanent\nAre never observed." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf I am defeated by downfalls,\nThe desire to conquer the three realms becomes laughable.\n", - "translation": "If I am defeated by downfalls,\nThe desire to conquer the three realms becomes laughable." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན། །དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད། །བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་། །ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFrom things like cloth come pleasure and so on.\nWithout those, there is no pleasure and so on.\nPleasure and so on are also not\nEver observed to be permanent.\n", + "translation": "From things like cloth come pleasure and so on.\nWithout those, there is no pleasure and so on.\nPleasure and so on are also not\nEver observed to be permanent." } } }, "774": { - "source": "བདག་གིས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བྱ་སྟེ།། བདག་ལས་སུ་ཡང་རྒྱལ་མི་བྱ།།", - "target_gt": "“I will be victor over all, And nothing shall prevail and bring me down!”", + "source": "བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། །", + "target_gt": "If pleasure and so forth clearly exist, why isn't the feeling apprehended? If that very thing has become subtle, how can it be both gross and subtle?", + "commentary_1": " བདེ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ལ། བརྗོད་པ། བདེ་སོགས་གསལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དུས་གཅིག་གི་ཚེ་བདེ་བ་གསལ་བ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་ན། རྟག་ཏུ་དེ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མ་གྱུར། གལ་ཏེ་མངོན་པར་གསལ་བ་ཉིད་ནུས་པ་ཕྲ་མོའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པས་ན། གཞན་གྱི་ཚེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ། རགས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རགས་པ་སྟེ་མངོན་པར་གསལ་བའི་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ཕྲ་བ་སྟེ་མི་གསལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། རྟག་པའི་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་དུ་མ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །", + "commentary_2": "གལ་ཏེ་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་ཡང་བདེ་བ་མྱོང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་ཐལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་དུས་ན་བདེ་བ་དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་བས་མི་མྱོང་ངོ་ཞེ་ན། རྟག་པ་དེ་རེས་རགས་པ་དང་རེས་ཕྲ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (I, self), ཀུན་ (all), རྒྱལ་ (conquer, overcome), བྱ་ (to do)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ is an agentive particle\n- ལས་ here functions as \"than\" in a comparison\n- སྟེ་ is a connector, often translated as \"and\" or left untranslated\n- མི་ is a negation particle\n\nI shall conquer all,\nNone shall conquer me.\n\nTechnical note: This verse emphasizes self-mastery and overcoming all obstacles, a common theme in Buddhist practice. The repetition of རྒྱལ་ (conquer) creates a parallel structure emphasizing the contrast between conquering others and not being conquered.", - "translation": "I shall conquer all, None shall conquer me." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared, following the guidelines:\n\nKey terms:\nབདེ་སོགས་ (bliss, etc.), གསལ་བ་ (clear/manifest), མྱོང་བ་ (experience), འཛིན་ (grasp/apprehend), ཕྲ་མོ་ (subtle), རགས་ (coarse)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་ཉིད་ན། (conditional: \"if there is\")\n- ཅི་ཕྱིར་ (interrogative: \"why\")\n- གྱུར་ན་ (conditional: \"if it becomes\")\n- ཇི་ལྟར་ (interrogative: \"how\")\n\n\nIf bliss and so forth are clearly present,\nWhy is the experience not apprehended?\nIf that very [experience] becomes subtle,\nHow can it be both coarse and subtle?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of experiential states in meditation, questioning the relationship between the clarity of experiences like bliss and their subtlety or coarseness.", + "translation": "If bliss and so forth are clearly present,\nWhy is the experience not apprehended?\nIf that very [experience] becomes subtle,\nHow can it be both coarse and subtle?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI shall conquer all,\nBut none shall conquer me.\n", - "translation": "I shall conquer all,\nBut none shall conquer me." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན། །མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ། །རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf happiness and such are clearly existent,\nWhy are they not grasped as experiences?\nIf they become subtle,\nHow can they be both coarse and subtle?\n", + "translation": "If happiness and such are clearly existent,\nWhy are they not grasped as experiences?\nIf they become subtle,\nHow can they be both coarse and subtle?" } } }, "775": { - "source": "རྒྱལ་བ་སེང་གེའི་སྲས་བདག་གིས།། ང་རྒྱལ་འདི་ལ་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "The offspring of the Lion, the Conqueror, Should constantly abide in this self-confidence.", + "source": "རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། །", + "target_gt": "If they lose grossness and turn subtle, Then gross or subtle, they are transient. Why do you not assert all things Are similarly impermanent?", + "commentary_1": " གལ་ཏེ་རིམ་གྱིས་རགས་པ་སྤངས་ནས་ཕྱིས་ཕྲ་བར་འགྱུར་གྱི་ཅིག་ཅར་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། རགས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་དག་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བའི་རང་བཞིན་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དེ་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་འཇིག་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྗེས་འགྲོ་མེད་པའི་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག །ག", + "commentary_2": "དེས་ན་རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་བར་འགྱུར་བས་བདེ་སོགས་ཀྱི་ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་འགྱུར་སོགས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད་དེ་རིགས་པ་མཚུངས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་བདེ་བའི་ཕྲ་རགས་ཀྱི་གནས་སྐབས་མི་རྟག་ཀྱང་བདེ་བའི་རང་བཞིན་རྟག་གོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), སེང་གེ་ (lion), སྲས་ (heir/child), \nང་རྒྱལ་ (pride), གནས་པར་བྱ་ (to abide in/maintain)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (instrumental case, \"by me\")\n- འདི་ལ་ (locative, \"in this\")\n\nI, the heir of the Victorious Lion,\nShall abide in this pride.\n\nTechnical note: \n\"རྒྱལ་བ་སེང་གེ\" (Victorious Lion) is likely a reference to Buddha Śākyamuni, often called the \"Lion of the Śākyas.\" The \"pride\" mentioned here is likely a reference to the \"pride of the view\" or \"pride of the path\" in Vajrayāna Buddhism, not ordinary ego-based pride.", - "translation": "I, the heir of the Victorious Lion, Shall abide in this pride." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརགས་པ་(coarse), ཕྲ་(subtle), མི་རྟག་(impermanent), དངོས་པོ་(phenomena)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནས་ to indicate sequence\n- Rhetorical question structure in the last line with ཅིས་མི་འདོད།\n\n\nHaving abandoned the coarse, becoming subtle,\nThose subtle and coarse are impermanent.\nLikewise, all phenomena —\nWhy not accept them as impermanent?\n\n\nTechnical note: This verse discusses the Buddhist concept of impermanence (འགྱུར་བ་མེད་པ་, anitya), applying it to both coarse and subtle phenomena, and by extension, to all existents.", + "translation": "Having abandoned the coarse, becoming subtle,\nThose subtle and coarse are impermanent.\nLikewise, all phenomena —\nWhy not accept them as impermanent?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nI, the child of the victorious lion,\nShall abide in this pride.\n", - "translation": "I, the child of the victorious lion,\nShall abide in this pride." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་པས། །ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAbandoning the coarse and becoming subtle,\nThose subtle and coarse things are impermanent.\nLikewise, all phenomena\nWhy not accept as impermanent?\n", + "translation": "Abandoning the coarse and becoming subtle,\nThose subtle and coarse things are impermanent.\nLikewise, all phenomena\nWhy not accept as impermanent?" } } }, "776": { - "source": "འགྲོ་གང་ང་རྒྱལ་གྱིས་བཅོམ་དེ།། ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་ཅན་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "Those whom arrogance destroys Are thus defiled; they lack self-confidence.", + "source": "རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །", + "target_gt": "If grossness is not other than pleasure, Pleasure is clearly impermanent. If you say something nonexistent Cannot arise—it doesn't exist—", + "commentary_1": " ཞན་ཡང་གང་རགས་པ་སྟེ། གསལ་བ་དེ་བདེ་བ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་གསལ་བ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་ཡང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞིག་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་བདེ་བ་ཕྱིར་ཞིང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ནུས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཡིན་པས་དེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "བདེ་བའི་རགས་པ་བདེ་བ་ལས་གཞན་མིན་པས་ན་དེ་མི་རྟག་པས་བདེ་བ་ཡང་གསལ་བར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །བཞི་པ་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་རང་ལུགས་ཀྱི་ངེས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་མིན་ཏེ། མེད་པའི་ཕྱིར། བྱེ་མ་ལས་ཏིལ་མར་བཞིན་ནོ་ཞེས་འདོད་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའགྲོ་(beings), ང་རྒྱལ་(pride), བཅོམ་(overcome/defeated), ཉོན་མོངས་(afflictions)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ is a relative pronoun\n- གྱིས་indicates instrumental case\n- དེ་acts as a sentence connector\n\nThose beings who are overcome by pride\nAre not [merely] afflicted with pride.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་(afflictions) is a key Buddhist term referring to mental states that obscure the nature of mind.", - "translation": "Those beings who are overcome by pride Are not [merely] afflicted with pride." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nརགས་པ་ (coarse), བདེ་ (bliss), གསལ་བ་ (clear), མི་རྟག་ (impermanent), སྐྱེ་ (arise/born)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle\n- གལ་ཏེ་...ན། structure for \"if...then\" construction\n- ཕྱིར་ used as a causal particle\n\n\nIf coarseness is nothing other than bliss,\nThen bliss would be clear and impermanent.\nIf you assert that nothing non-existent\nCan arise, as non-existence does not exist,\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of bliss and existence from a philosophical perspective, possibly in the context of debating Buddhist metaphysics.", + "translation": "If coarseness is nothing other than bliss,\nThen bliss would be clear and impermanent.\nIf you assert that nothing non-existent\nCan arise, as non-existence does not exist," }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose beings conquered by pride\nAre not afflicted with pride.\n", - "translation": "Those beings conquered by pride\nAre not afflicted with pride." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན། །བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད། །གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི། །སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf bliss is nothing other than the coarse,\nBliss would be clear and impermanent.\nIf you claim that nothing whatsoever\nCan arise from non-existence,\n", + "translation": "If bliss is nothing other than the coarse,\nBliss would be clear and impermanent.\nIf you claim that nothing whatsoever\nCan arise from non-existence," } } }, "777": { - "source": "ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ།། དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་གྱུར།།", - "target_gt": "Those who have true confidence escape the foe, While others fall into the power of an evil pride.", + "source": "གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །", + "target_gt": "A nonexistent instance arising amounts to this, despite your wish. If the result dwells in the cause, then eating food is eating feces.", + "commentary_1": " ལན་བརྗོད་པ། མཐོང་བའི་གསལ་བ་མེད་པ་སྟེ་མེད་པ་ཉིད་སྐྱེ་བར་ཇི་ལྟར་མི་འདོད། གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཟས་དེ་བཟའ་བར་བྱ་བའི་ཟས་རྣམས་མི་གཙང་བ་སྟེ་བཤང་བ་ལ་སོགས་པ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །", + "commentary_2": "གསལ་བ་སྔར་མེད་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལའང་གནས་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། སྔར་མི་གསལ་བ་ཕྱིས་གསལ་བར་སྐྱེ་བར་འདོད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ནི། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་ན་ཟན་ཟ་བ་དེ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ང་རྒྱལ་ཅན་དགྲའི་དབང་མི་འགྲོ།།\n\nKey terms:\nང་རྒྱལ་ཅན་ (proud ones), དགྲ་ (enemy), དབང་ (power), མི་འགྲོ་ (will not go)\n\nThe proud ones will not fall under the power of enemies.\n\nLine 2: དེ་དག་ང་རྒྱལ་དགྲ་དབང་གྱུར།།\n\nKey terms:\nདེ་དག་ (those), ང་རྒྱལ་ (pride), དགྲ་ (enemy), དབང་ (power), གྱུར་ (become)\n\nThose [very ones] become under the power of the enemy [that is] pride.\n\nNote: The second line uses ང་རྒྱལ་ (pride) as a metaphorical enemy, contrasting with the literal enemies in the first line. This creates a paradox where pride itself becomes the true enemy.", - "translation": "The proud ones will not fall under the power of enemies. Those [very ones] become under the power of the enemy [that is] pride." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nགསལ་བ་མེད་པ་(without clarity/manifestation), སྐྱེ་བ་(arise/be born), གནས་པ་(abide/exist), རྒྱུ་(cause), འབྲས་(result), ཟན་(food), མི་གཙང་(impure)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ནི་ for emphasis\n- ཀྱང་ indicating concession (\"although\")\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure (\"if...then\")\n- འགྱུར་ indicating future tense or transformation\n\n\nAlthough you do not accept\nThat the unmanifest arises,\nIt nevertheless exists.\nIf the result abides in the cause,\nThen eating food would become eating filth.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing philosophical arguments about causality and the nature of existence, possibly in the context of debates between Buddhist and non-Buddhist schools of thought.", + "translation": "Although you do not accept\nThat the unmanifest arises,\nIt nevertheless exists.\nIf the result abides in the cause,\nThen eating food would become eating filth." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe arrogant do not fall under the power of enemies.\nThose enemies fall under the power of arrogance.\n", - "translation": "The arrogant do not fall under the power of enemies.\nThose enemies fall under the power of arrogance." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གསལ་བ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་ནི། །ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན། །ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough you do not wish for the arising of that which is unclear,\nIt remains nonetheless.\nIf the effect resides in the cause,\nThen eating food would be eating filth.\n", + "translation": "Though you do not wish for the arising of that which is unclear,\nIt remains nonetheless.\nIf the effect resides in the cause,\nThen eating food would be eating filth." } } }, "778": { - "source": "ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་ནས།། ངན་འགྲོར་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁྲིད་ཅིང་།།", - "target_gt": "When arrogance inflates the mind, It draws it down to states of misery—", + "source": "རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། །", + "target_gt": "For the price of cotton cloth, you should buy cotton seeds and wear them. If worldly people don't see it due to delusion, those who know reality should present this truth.", + "commentary_1": " རས་ཀྱི་རིན་ཉིད་དེ་རས་ཉོ་བའི་རིན་ཉིད་གྱོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ་ལུས་ལ་བགོ་བར་བྱ་བའོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་རྒྱུ་ས་བོན་ལ་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་མ་མཐོང་ངོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའི་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་རྨོངས་པ་དེ་གནས་པ་མ་ཡིན་པས་དེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་མཐོང་བར་མི་འགྱུར། ཡང་ན་དེ་གནས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པར་གནས་པའོ། །", + "commentary_2": "རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི་ས་བོན་ཉོས་ལ་དེ་བགོ་བར་གྱིས་ཤིག གསུམ་པ་དེའི་ལན་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ལ་དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་ས་བོན་ལ་རས་མ་མཐོང་བས་མི་གོན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཤེས་པར་འདོད་པའི་སེར་སྐྱ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་གཞག་ས་བོན་མི་གོན་པར་རས་གོན་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions/kleśas)\n- ང་རྒྱལ་ (pride)\n- ངན་འགྲོ་ (lower realms)\n- ཁེངས་ (filled/swollen)\n- ཁྲིད་ (led/guided)\n\nGrammar:\n- ནས་ and ཅིང་ connect the two clauses\n- གྱིས་ indicates instrumental case\n\nFilled with the pride of afflictions,\n[One is] led to the lower realms by pride.\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Filled with the pride of afflictions, [One is] led to the lower realms by pride." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརས་ (cloth), རིན་ (price/value), རས་བལ་ (cotton), ས་བོན་ (seed), བགོ་བ་ (distribute), འཇིག་རྟེན་ (world), རྨོངས་པ་ (ignorance/delusion), དེ་ཉིད་ (that itself/suchness)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གྱིས་ as instrumental particle\n- Imperative forms: ཉོས་ (buy), གྱིས་ (do)\n- Conditional structure with ན་ (if)\n\n\nWith the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the deluded world does not see this,\nThe wise, knowing suchness, should leave it as it is.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be using the metaphor of cloth and cotton seeds to discuss a deeper philosophical point about reality (དེ་ཉིད་ / suchness) and how it's perceived by the ignorant versus the wise.", + "translation": "With the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the deluded world does not see this,\nThe wise, knowing suchness, should leave it as it is." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFilled with the affliction of pride,\nPride leads one to lower realms.\n", - "translation": "Filled with the affliction of pride,\nPride leads one to lower realms." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། །ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན། །དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the ignorant worldly people do not see it,\nThose who know the truth will leave it as it is.\n", + "translation": "With the price of cloth, buy cotton seeds and distribute them.\nIf the ignorant worldly people do not see it,\nThose who know the truth will leave it as it is." } } }, "779": { - "source": "མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་།། གཞན་གྱི་ཟན་ཟའི་བྲན་དང་ནི།། གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་།། ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Or ruins happiness, should human birth be gained.Thus one is born a slave, dependent for one’s sustenance, Or feebleminded, ugly, without strength, The butt and laughingstock of everyone.", + "source": "ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "And there are some people who know it—why do they not see it? If worldly folk lack valid knowledge, then seeing the manifest is not true.", + "commentary_1": " ཡང་ན་གྲངས་ཅན་ལ་ཡང་སྣམ་བུ་དེ་ས་བོན་ལ་གནས་པ་ཡིན་པས་དེ་ཉིད་ཅི་སྟེ་གྱོན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲགས་པ་དེ་ནི་ཡོད་ན་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྟ་བར་མི་བྱེད།", + "commentary_2": "ཁྱོད་ཉིད་ལུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་ཤེས་པ་དེ་རྒྱུ་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དེས་ས་བོན་ལ་རས་ཅི་སྟེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ལའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ཐམས་ཅད་ཚད་མ་མིན་པས་མི་རྟོགས་པར་འདོད་ན་ནི་བློ་དེས་འབྲས་བུ་ཉིད་གསལ་བར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། བློ་འཁྲུལ་པའི་ཡུལ་ཡིན་པས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse line by line:\n\nLine 1: མི་ཡི་དགའ་སྟོན་བཅོམ་པ་དང་།།\nKey terms: མི་(human), དགའ་སྟོན་(festival/celebration), བཅོམ་པ་(destroyed/ruined)\nThose who have ruined human celebrations, and\n\nLine 2: གཞན་གྱི་ཟན་ཟའི་བྲན་དང་ནི།།\nKey terms: གཞན་(others), ཟན་(food), ཟའི་(eating), བྲན་(servant)\nServants who eat others' food, and\n\nLine 3: གླེན་པ་མི་སྡུག་ཉམ་ཆུང་དང་།།\nKey terms: གླེན་པ་(fool), མི་སྡུག་(ugly/unattractive), ཉམ་ཆུང་(weak/feeble)\nFools, the unattractive, the weak, and\n\nLine 4: ཐམས་ཅད་དུ་ནི་བརྙས་པར་འགྱུར།།\nKey terms: ཐམས་ཅད་(all), བརྙས་པ་(despised/scorned), འགྱུར་(become)\nAll [of these] become despised everywhere.\n\nNote: The verse uses དང་ (and) to list various types of people or conditions that lead to being despised or scorned in society. The final line concludes that all these types become objects of contempt.", - "translation": "Those who have ruined human celebrations, and Servants who eat others' food, and Fools, the unattractive, the weak, and All [of these] become despised everywhere." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཤེས་ (knowledge/cognition), འཇིག་རྟེན་ (world/worldly), ཚད་མ་ (valid cognition/pramāṇa), གསལ་བ་ (clear/manifest)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- མ་ཡིན་ is a negative copula, used twice in this verse\n\n\nSince that cognition exists\nEven in the world, why is it not seen?\nIf the world is not a valid means of knowledge,\nEven seeing what's manifest is not true.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing epistemological issues, questioning the reliability of worldly perception and the nature of valid cognition (pramāṇa).", + "translation": "Since that cognition exists\nEven in the world, why is it not seen?\nIf the world is not a valid means of knowledge,\nEven seeing what's manifest is not true." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who destroy human celebrations,\nThose who are servants eating others' food,\nThe foolish, the ugly, and the weak -\nAll of these will be despised everywhere.\n", - "translation": "Those who destroy human celebrations,\nThose who are servants eating others' food,\nThe foolish, the ugly, and the weak -\nAll of these will be despised everywhere." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི། །ཡོད་པས་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན། །གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat knowledge exists even in the world,\nSo why is it not seen?\nIf the world is not a valid means of knowledge,\nThen even seeing clearly is not true.\n", + "translation": "That knowledge exists even in the world,\nSo why is it not seen?\nIf the world is not a valid means of knowledge,\nThen even seeing clearly is not true." } } }, "780": { - "source": "ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་དཀའ་ཐུབ་ཅན།།", - "target_gt": "These “ascetics” puffed up with conceit!", + "source": "གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། །", + "target_gt": "If valid cognition were invalid, Then would not what is known be false? Therefore, in suchness, meditating On emptiness is illogical.", + "commentary_1": " ཅི་སྟེ་འཇིག་རྟེན་པའི་མཐོང་བ་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚད་མས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་མཐོང་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཚད་མར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མར་མངོན་པར་འདོད་ན་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གསལ་བར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཚང་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་གྲངས་ཅན་གྱི་ཚད་མ་ནི་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་ན་རང་བཞིན་ལ་གསལ་བ་རྣམས་ཐིམ་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ། ལན་བརྗོད་པ། དེས་ཏེ་ཚད་མ་དེས་གཞལ་བ་སྟེ་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་གང་གསལ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་བརྫུན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་གསལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟར་ན་ནི་བློས་བརྟགས་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་ཅིང་མ་བཙལ་བ་དེ་ནི་མེད་པ་སྟེ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་བརྫུན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་བརྫུན་ནོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མ་གྲུབ་པ་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཡང་ན་གྲངས་ཅན་གྱི་རྩོད་པ་བསླང་བ་སྟེ་ཚད་མ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པའོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གང་ཚད་མ་མ་ཡིན་པས་གཞལ་བའི་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་བརྫུན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སངས་རྒྱས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ནི་མི་འདོད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ།", + "commentary_2": "བཞི་པ་རང་ལ་གནོད་པ་སྤང་བ་ནི། གལ་ཏེ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་ཡུལ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱང་ཚད་མ་མིན་ཏེ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ན་དེས་གཞལ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་རྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ་སྟེ། འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པའང་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nང་རྒྱལ་ (pride), ཁེངས་ (filled/puffed up), དཀའ་ཐུབ་ཅན་ (ascetic)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (གྱིས་) indicating \"by means of\" or \"with\"\n- ཅན་ suffix denoting possession\n\nAscetics filled with pride,\n\nNote: This line describes ascetics who are puffed up or filled with pride, likely critiquing spiritual practitioners who have become arrogant due to their austerities or practices.", - "translation": "Ascetics filled with pride," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nཚད་མ་ (pramāṇa, valid cognition), གཞལ་ (object of cognition), བརྫུན་པ་ (false), སྟོང་པ་ཉིད་ (śūnyatā, emptiness), སྒོམ་པ་ (meditation)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ conditional structure\n- མི་འགྱུར་རམ་ rhetorical question particle\n- དེ་ཉིད་དུ་ན་ \"in that case\"\n- མི་འཐད་འགྱུར་ future tense negation\n\n\nIf valid cognition is not valid,\nWould not its object become false?\nIn that case, emptiness\nWould therefore be invalid to meditate upon.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a philosophical argument questioning the validity of cognition and its implications for the meditation on emptiness (śūnyatā), a central concept in Madhyamaka philosophy.", + "translation": "If valid cognition is not valid,\nWould not its object become false?\nIn that case, emptiness\nWould therefore be invalid to meditate upon." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFilled with pride, difficult to tame", - "translation": "Filled with pride, difficult to tame" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན། །དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། །དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf the valid cognition is not valid,\nWould not its object of knowledge become false?\nIn that case, emptiness itself\nWould therefore become invalid to meditate upon.\n", + "translation": "If the valid cognition is not valid,\nWould not its object of knowledge become false?\nIn that case, emptiness itself\nWould therefore become invalid to meditate upon." } } }, "781": { - "source": "དེ་ཡང་ང་རྒྱལ་ཅན་གཏོགས་ན།། དམན་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སྨྲོས།།", - "target_gt": "If these you call the proud, then tell me who are wretched?", + "source": "བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །", + "target_gt": "Sans contact with imagined things, Their nothingness is not apprehended. Therefore the unreality Of a false thing is clearly false.", + "commentary_1": " བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ལན་བཏབ་པའོ། །དེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ།", + "commentary_2": "བློས་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་སྟེ་དེ་ཡུལ་དུ་མ་བྱས་པར་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པ་བློས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མ་བཟུང་བས་དེ་ཤི་བ་མི་འཛིན་པ་བཞིན་ནོ། །དངོས་མེད་དངོས་ལ་ལྟོས་པ་དེའི་ཕྱིར་དགག་བྱ་རྫུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཀག་པའི་དངོས་མེད་གསལ་བར་རྫུན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan couplet:\n\nKey terms:\n- ང་རྒྱལ་ (pride, arrogance)\n- གཏོགས་ (to belong to, to be included in)\n- དམན་པ་ (lowly, inferior)\n- སྨྲོས་ (speak, tell)\n\nGrammatical notes:\n- ཅན་ is a possessive particle\n- ན་ is a conditional particle\n- ཅི་འདྲ་ is an interrogative phrase meaning \"what kind of\"\n\nMoreover, if one belongs to those with pride,\nTell [me], what kind of lowly [person] would one be?\n\nNote: This couplet appears to be a rhetorical question, suggesting that pride leads to lowliness or inferiority.", - "translation": "Moreover, if one belongs to those with pride, Tell [me], what kind of lowly [person] would one be?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབརྟགས་པ་ (conceptualized), དངོས་ (entity/thing), མ་རེག་ (not touched/contacted), དངོས་མེད་ (non-entity/non-thing), འཛིན་ (grasp/hold), བརྫུན་པ་ (false/deceptive)\n\nGrammatical notes:\n- Use of པར་ and པའི་ to form verbal nouns\n- ཡིན་ as copula verb\n- གསལ་བར་ as adverbial form of \"clear/evident\"\n\n\nWithout contacting the conceptualized entity,\nOne does not grasp its non-entity.\nTherefore, whatever entity is false,\nIts non-entity is clearly false as well.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of emptiness (śūnyatā) and the relationship between conceptualized entities and their absence, emphasizing that both existence and non-existence are ultimately false or deceptive when conceptualized.", + "translation": "Without contacting the conceptualized entity,\nOne does not grasp its non-entity.\nTherefore, whatever entity is false,\nIts non-entity is clearly false as well." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFurthermore, if one is arrogant,\nTell me, how low can one become?\n", - "translation": "Furthermore, if one is arrogant,\nTell me, how low can one become?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout touching the conceptualized object,\nOne cannot grasp its non-existence.\nTherefore, whatever object is false,\nIts non-existence is clearly false as well.\n", + "translation": "Without touching the conceptualized object,\nOne cannot grasp its non-existence.\nTherefore, whatever object is false,\nIts non-existence is clearly false as well." } } }, "782": { - "source": "གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་འཆང་།། དེ་ནི་ང་རྒྱལ་ཅན་དང་རྣམ་རྒྱལ་དཔའ་དེ་ཉིད།།", - "target_gt": "Those who uphold pride to vanquish pride, the enemy, Are truly proud, victorious, and brave.", + "source": "དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། །", + "target_gt": "Thus when a child dies in a dream, The thought that they do not exist Negates the thought they do exist, And yet, it also is a fiction.", + "commentary_1": " དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཡོད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྟགས་པའོ། །དེས་ཅི་བྱེད་ཅེ་ན། རྟོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་སྐྱེས་པ་བཟློག་པ་ནི་འགག་པར་གྱིས་ཤིག་པའོ། །རྒྱུ་མེད་པའི་ཞེས་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་བསལ་ནས།", + "commentary_2": "འོན་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་འཐད་དེ། བདེན་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེས་ན་དཔེར་ན་རྨི་ལམ་དུ་བུ་ཤི་བ་རྨི་བ་ལ་བུ་དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི་བུ་དེ་ཡོད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གེགས་ཡིན་ལ། མེད་འཛིན་དེ་ཡང་རྫུན་པ་ཡིན་ཡང་ཡོད་འཛིན་དེ་སྤོང་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ང་རྒྱལ་ (pride)\n- དགྲ་ (enemy)\n- རྒྱལ་ (conquer, victory)\n- འཆང་ (hold, maintain)\n- རྣམ་རྒྱལ་ (completely victorious)\n- དཔའ་ (hero)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེ་ནི་ construction (Whoever...that one is)\n- ཕྱིར་ indicates purpose\n\nWhoever maintains pride in order to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and the completely victorious hero.\n\nTechnical note: This verse employs a play on words with ང་རྒྱལ་ (pride), using it both as the quality to be overcome and the means of overcoming.", - "translation": "Whoever maintains pride in order to conquer the enemy of pride, That one is both proud and the completely victorious hero." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་ (dream), བུ་ (son), ཤི་ (died), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thought), གེགས་ (obstacle), བརྫུན་པ་ (false)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ན་ (therefore)\n- སྙམ་པའི་ (thinking that)\n- དེ་ཡོད་ (that exists)\n- དེ་ཡང་ (that also)\n\n\nTherefore, in a dream where a son has died,\nThe conceptual thought \"he doesn't exist\"\nIs an obstacle to the thought \"he exists.\"\nThat [obstacle] too is false.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of conceptual thoughts in relation to dream experiences, a common topic in Tibetan Buddhist philosophy, particularly in discussions of emptiness (śūnyatā) and the nature of reality.", + "translation": "Therefore, in a dream where a son has died,\nThe conceptual thought \"he doesn't exist\"\nIs an obstacle to the thought \"he exists.\"\nThat [obstacle] too is false." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOne who holds pride in order to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and the truly victorious hero.\n", - "translation": "One who holds pride in order to conquer the enemy of pride,\nThat one is both proud and the truly victorious hero." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ། །དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། །དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི། །གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, in a dream where one's child has died,\nThe thought \"he is gone\" \nIs an obstacle to the conception\nThat he exists. Yet that too is false.\n", + "translation": "Therefore, in a dream where one's child has died,\nThe thought \"he is gone\" \nIs an obstacle to the conception\nThat he exists. Yet that too is false." } } }, "783": { - "source": "གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ།། འགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "And they who stem the increase of that evil pride, Perfect, according to their wish, the fruit of victory for beings.", + "source": "དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །", + "target_gt": "Having investigated thus, nothing without a cause exists, and nothing dwells in the conditions, individually or combined.", + "commentary_1": " མཇུག་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སོ་སོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་བྱེ་བྲག་ལའོ། །རྣམ་པར་གནས་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པའོ། །དུས་གསུམ་དུ་སྨྲ་བའི་འདོད་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ག", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་རིགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་སོ་སོ་བའམ་འདུས་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ལ་དང་པོ་ནས་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nགང་ཞིག་ང་རྒྱལ་དགྲ་བདོ་བ་ཡང་ངེས་བཅོམ་སྟེ།།\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་(whoever), ང་རྒྱལ་(pride), དགྲ་(enemy), བཅོམ་(conquer/defeat)\n\nWhoever has certainly conquered even the enemy of pride, and\n\nLine 2:\nའགྲོ་ལ་འདོད་བཞིན་རྒྱལ་བའི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པར་བྱེད།།\n\nKey terms:\nའགྲོ་(beings), འདོད་བཞིན་(as desired), རྒྱལ་བ་(victor/buddha), འབྲས་བུ་(fruit/result), རྫོགས་པར་(completely)\n\nFor beings, as desired, completely accomplishes the fruit of [becoming] a Victor.\n\nTechnical note: རྒྱལ་བ་ (Victor) is often used as an epithet for a buddha.", - "translation": "Whoever has certainly conquered even the enemy of pride, and For beings, as desired, completely accomplishes the fruit of [becoming] a Victor." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nརྣམ་དཔྱད་ (analyze thoroughly), རྒྱུ་ (cause), སོ་སོ་བ (individual), འདུས་པ (collective), རྐྱེན་ (condition)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- མ་ཡིན (negation particle)\n- འམ (or)\n\n\nTherefore, through such thorough analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither in individual conditions,\nNor in their collective assembly does it abide.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda), emphasizing that nothing exists independently or without causes and conditions.", + "translation": "Therefore, through such thorough analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither in individual conditions,\nNor in their collective assembly does it abide." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhoever thoroughly conquers the enemy of pride,\nFulfills the fruit of enlightenment for beings as desired.\n", - "translation": "Whoever thoroughly conquers the enemy of pride,\nFulfills the fruit of enlightenment for beings as desired." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས། །འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན། །སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི། །རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, upon such analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither individually nor in combination\nDo conditions abide.\n", + "translation": "Therefore, upon such analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither individually nor in combination\nDo conditions abide." } } }, "784": { - "source": "ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་ན།། རྣམ་པ་སྟོང་དུ་བསྲན་གཟུག་སྟེ།།", - "target_gt": "When I am beleaguered by defilements, I will stand and face them in a thousand ways.", + "source": "གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །", + "target_gt": "It does not come from somewhere else, Nor does it stay, nor does it go. Though the deluded say it's true, How does it differ from illusion?", + "commentary_1": " གཞན་ལས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གཞན་ལས་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལས་ཏེ། དེ་ལས་འོངས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་འདུས་བྱས་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་དེ་ཉིད་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་མ་འོངས་པར་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་འགྲོ་བ་འདི་དག་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་བདེན་པ་ཉིད་དུ་བརྟགས་ཤིང་ཁས་བླངས་པའོ། །", + "commentary_2": "གཞན་ནས་གསར་དུ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དང་པོར་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེས་ན་བར་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་། ཐ་མར་འགགས་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དཔྱད་ན་མ་གྲུབ་ཅིང་རྨོངས་པས་བདེན་པར་བཟུང་བར་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པས་སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཉོན་མོངས་ (afflictions), ཕྱོགས་ (direction/side), ཁྲོད་ (midst), གནས་ (dwell)\nNote: ན་ is a locative particle\n\nLine 2:\nརྣམ་པ་ (aspects/ways), སྟོང་ (thousand), བསྲན་ (endure/bear), གཟུག་ (establish/plant)\nNote: སྟེ་ is a continuative particle\n\nIf [one] dwells in the midst of afflictions,\n[One should] establish endurance in a thousand ways.\n\nTechnical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa) is a key Buddhist term referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.\n- The structure suggests a conditional relationship between the two lines, with the first line setting up a situation and the second line providing a response or instruction.", - "translation": "If [one] dwells in the midst of afflictions, [One should] establish endurance in a thousand ways." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་ནས་འོངས་པ་ (come from elsewhere), གནས་པ་ (abide), འགྲོ་ (go), རྨོངས་པ་ (delusion), བདེན་པ་ (true/real), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical notes:\n- མ་ཡིན་ (negation) repeated for emphasis\n- གང་བྱས་ (relative clause: \"that which is made\")\n- ཁྱད་ཅི་ཡོད་ (rhetorical question structure)\n\n\nIt does not come from elsewhere,\nDoes not abide, does not go.\nThat which delusion makes seem real—\nHow is it different from an illusion?\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of phenomena from a Madhyamaka perspective, emphasizing their lack of inherent existence.", + "translation": "It does not come from elsewhere,\nDoes not abide, does not go.\nThat which delusion makes seem real—\nHow is it different from an illusion?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you dwell amidst afflictive emotions,\nYou will be pierced in a thousand ways.\n", - "translation": "If you dwell amidst afflictive emotions,\nYou will be pierced in a thousand ways." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན། །རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི། །སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIt does not come from elsewhere,\nIt does not abide, it does not go.\nThat which the deluded take as real -\nHow is it different from an illusion?\n", + "translation": "It does not come from elsewhere,\nIt does not abide, it does not go.\nThat which the deluded take as real -\nHow is it different from an illusion?" } } }, "785": { - "source": "ཝ་ལ་སོགས་པས་སེང་གེ་བཞིན།། ཉོན་མོངས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་བྱ།།", - "target_gt": "I’ll not surrender to the host of the afflictions But like a lion I will stand amid a crowd of foxes.", + "source": "སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །", + "target_gt": "What an illusion emanates and that which causes emanate: Scrutinize where it is they come from and also where it is they go.", + "commentary_1": " དེ་ཉིད་བརྗོད་པ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མ་ནི་སྒྱུ་མ་མཁན་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པའི་རྟ་གླང་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་གང་སྤྲུལ་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ནི་དང་པོ་གང་ནས་འོངས་པར་གྱུར་ཅིང་བར་དུ་གནས་པ་དང་མཐར་གང་དུ་འགྲོ་བ་བརྟག་པར་གྱིས་ཏེ། བརྟགས་ན་འགྲོ་འོང་མེད་པར་མཚུངས་ཏེ། མདོ་ལས། གཟུགས་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་གང་དུའང་མི་འགྲོ་གར་ཡང་གནས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཝ་ (fox), སོགས་པ་ (and so forth), སེང་གེ་ (lion)\n- ཉོན་མོངས་ (kleśas/afflictions), ཚོགས་ (group/collection), མི་ཚུགས་ (cannot harm/affect)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ (like/as) - comparative particle\n- ཀྱིས་ - instrumental case marker\n\nLike a lion [is unaffected] by foxes and such,\n[One should] be unassailable by the host of afflictions.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (kleśas) refers to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Like a lion [is unaffected] by foxes and such, [One should] be unassailable by the host of afflictions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། །\n", + "output": "Key terms:\nསྒྱུ་མ (illusion), སྤྲུལ་པ (emanation), རྒྱུ (cause), འོངས (come), འགྲོ (go), བརྟག (examine)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་དང་ and གང་སྤྲུལ་པ are parallel constructions\n- གང་ནས and གང་དུ form a pair indicating \"from where\" and \"to where\"\n- བརྟག་པར་གྱིས is an imperative form\n\n\nThat which is emanated by illusion,\nAnd that which is emanated by causes,\nExamine where it has come from,\nAnd where it goes.\n\nNote: This verse encourages analytical meditation on the nature of phenomena, particularly their arising and cessation.", + "translation": "That which is emanated by illusion,\nAnd that which is emanated by causes,\nExamine where it has come from,\nAnd where it goes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike a lion [is not affected] by foxes and such,\nOne should not be overcome by the hosts of afflictions.\n", - "translation": "Like a lion [is not affected] by foxes and such,\nOne should not be overcome by the hosts of afflictions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་། །གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever is created by illusion,\nAnd whatever is produced by causes,\nExamine where it comes from\nAnd where it goes.\n", + "translation": "Whatever is created by illusion,\nAnd whatever is produced by causes,\nExamine where it comes from\nAnd where it goes." } } }, "786": { - "source": "ཉམ་ང་ཆེ་ཐང་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་།། མི་ཡིས་མིག་ནི་བསྲུང་བ་ལྟར།།", - "target_gt": "However great may be their peril, People will by reflex guard their eyes.", + "source": "གང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ། །བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ། །དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད། །", + "target_gt": "That which is seen when something else is present but not when it's absent is fabricated, like a reflection. How is there any truth to it?", + "commentary_1": "", + "commentary_2": "", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཉམ་ང་ (fear, danger), ཆེ་ཐང་ (great, intense), བྱུང་ (occurred), མིག་ (eye), བསྲུང་ (protect)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ (although) at the end of the first line indicates a concessive clause\n- ལྟར་ (like, as) at the end of the second line indicates a simile\n\nAlthough great danger may occur,\nLike a person protects [their] eyes,\n\nTechnical note: The verse uses a simile comparing the protection of something valuable (not explicitly stated in these lines) to how people instinctively protect their eyes in dangerous situations.", - "translation": "Although great danger may occur, Like a person protects [their] eyes," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ། །བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ། །དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་(whatever), ཉེ་བ་(near/proximity), མཐོང་(see/perceive), བཅོས་སུ་(artificial/contrived), གཟུགས་བརྙན་(reflection/image), བདེན་ཉིད་(true nature/reality)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་མིན་པ་ indicating a conditional statement\n- Comparison structure with དང་མཚུངས་པ་ (similar to)\n- Rhetorical question structure with ཇི་ལྱར་\n\n\nThat which appears when something is near,\nBut does not exist when that thing is absent,\nIs like an artificial reflection.\nHow can true nature exist in such a thing?\n\n\nThis verse appears to be discussing the nature of perception and reality, using the metaphor of a reflection to illustrate the concept of emptiness or lack of inherent existence. It's questioning how something that only appears under certain conditions can have true, independent existence.", + "translation": "That which appears when something is near,\nBut does not exist when that thing is absent,\nIs like an artificial reflection.\nHow can true nature exist in such a thing?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven when great misfortune occurs,\nOne should protect one's eyes like a human.\n", - "translation": "Even when great misfortune occurs,\nOne should protect one's eyes like a human." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། །མཐོང་གྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ། །བཅོས་སུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ། །དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྱར་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which appears when something is near,\nBut does not exist when that thing is absent,\nIs like a reflection - an artificial image.\nHow can such a thing possess true existence?\n", + "translation": "That which appears when something is near,\nBut does not exist when that thing is absent,\nIs like a reflection - an artificial image.\nHow can such a thing possess true existence?" } } }, "787": { - "source": "དེ་བཞིན་ཉམ་ང་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་།། ཉོན་མོངས་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བྱ།།", - "target_gt": "And likewise I, whatever dangers come, Must not fall down beneath defilement’s power.", + "source": "དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །", + "target_gt": "For a thing that exists already, what need is there for a cause? However, if it doesn't exist, what need is there for a cause?", + "commentary_1": " རྒྱུ་རྣམས་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ཅི་སྟེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུས་དགོས་པ་མེད་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་འབྲས་ཕྱོགས་ནས་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཐའ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དགག་པ་དང་། འགག་པ་དགག་པ་དང་། དེས་ན་སྟོང་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ནི། དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་མེད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མེད་པ་ཉིད་བསྐྱེད་བྱ་མ་ཡིན་པ་ནི། འོན་ཏེ་དེ་ན་མེད་ན་ཡང་རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: དེ་བཞིན་ཉམ་ང་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་།།\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), ཉམ་ང་ (fear, anxiety), བྱུང་ (arise), ཀྱང་ (although)\n\nLine 2: ཉོན་མོངས་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བྱ།།\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśas, afflictions), དབང་དུ་ (under the power of), མི་འགྱུར་ (not become), བྱ (do)\n\nLikewise, although fear may arise,\nOne should not come under the power of the kleśas.\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions. The construction མི་འགྱུར་བྱ indicates an imperative or strong advice.", - "translation": "Likewise, although fear may arise, One should not come under the power of the kleśas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་(thing/entity), རྒྱུ་(cause), དགོས་པ་(need/purpose)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional statements using ན་\n- Rhetorical questions using ཅི་ཞིག་\n\n\nFor a thing that already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat need is there for a cause?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a philosophical argument about causality, questioning the necessity of causes for both existent and non-existent things. It's a common type of reasoning found in Madhyamaka Buddhist texts.", + "translation": "For a thing that already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat need is there for a cause?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, even when misfortune arises,\nDo not fall under the power of afflictive emotions.\n", - "translation": "Likewise, even when misfortune arises,\nDo not fall under the power of afflictive emotions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་། །རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat use is there for a cause?\n", + "translation": "For that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\nAnd if it does not exist,\nWhat use is there for a cause?" } } }, "788": { - "source": "བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།། བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་སླའི།།", - "target_gt": "Better for me to be burned to death, And better to be killed, my head cut off!", + "source": "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། །", + "target_gt": "Even a thousand million causes cannot transform the nonexistent. How in that phase is it a thing? And what else would become a thing?", + "commentary_1": " བྱེ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཅིང་གཟུགས་མེད་དུ་གྱུར་པ་ལས་བསྒྱུར་དུ་མེད་པ་སྟེ་དངོས་པོ་གཞན་དུ་བྱར་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་བསྒྱུར་དུ་མེད་ལ་རག་མོད། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། གནས་སྐབས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེའི་གནས་སྐབས་མ་སྤངས་པར་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དེ་དངོས་པོར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལོག་པ་ལ་དངོས་པོར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་འགྱུར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་མ་གྱུར་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་གཞན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་རང་གིས་རིག་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ན།", + "commentary_2": "གཉིས་པ་དེ་དངོས་པོར་བསྒྱུར་དུ་མི་རུང་བ་ནི། རྒྱུས་དངོས་མེད་དུ་མི་སྐྱེད་ཀྱང་དེས་དངོས་པོར་སྒྱུར་བར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། མི་འཐད་དེ། བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྱུར་དུ་མེད་དེ། རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འགྱུར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའམ་བྲལ་ནས་འགྱུར། དང་པོ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་མ་བྲལ་བའི་གནས་སྐབས་དེ་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞིང་། གཉིས་པ་ལྟར་ན་དངོས་མེད་དང་བྲལ་ནས་གཞན་དངོས་པོར་འགྱུར་བའང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་མི་སྲིད་དོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདག་ནི་བསྲེགས་ཏེ་བསད་གྱུར་ཏམ།།\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), བསྲེགས་(burn), བསད་(kill), གྱུར་(become)\nཏམ་(question particle indicating alternatives)\n\nGrammatical note: བསྲེགས་ཏེ་ indicates a completed action before the main verb བསད་\n\nEven if I am burned and killed, or\n\nLine 2: བདག་གི་མགོ་བོ་བཅད་ཀྱང་སླའི།།\n\nKey terms:\nབདག་གི་(my), མགོ་བོ་(head), བཅད་(cut off)\nཀྱང་(even/although), སླའི་(easy/preferable)\n\nEven if my head is cut off, [that would be] preferable;\n\nTechnical note: The structure ཀྱང་སླའི་ implies a comparison, suggesting that these extreme actions are preferable to an unstated alternative.", - "translation": "Even if I am burned and killed, or Even if my head is cut off, [that would be] preferable;" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nབྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་ (billions), རྒྱུ་ (causes), དངོས་པོ་མེད་པ་ (non-existent thing), བསྒྱུར་ (transform), གནས་སྐབས་ (temporary state), དངོས་ (real/actual), འགྱུར་ (change/transform)\n\nGrammar notes:\n- Use of ཀྱང་ (even/also) emphasizing the magnitude\n- Rhetorical questions in the last two lines\n\n\nEven with billions of causes,\nA non-existent thing cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\nAnd what else could transform into something real?\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of emptiness (śūnyatā) and the impossibility of non-existent phenomena becoming existent, a key principle in Madhyamaka philosophy.", + "translation": "Even with billions of causes,\nA non-existent thing cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\nAnd what else could transform into something real?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven if I am burned and killed,\nEven if my head is cut off, it is easy;\n", - "translation": "Even if I am burned and killed,\nEven if my head is cut off, it is easy;" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད། །གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན། །དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven with a hundred billion causes,\nThat which does not exist cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\nWhat else could transform into something real?\n", + "translation": "Even with a hundred billion causes,\nThat which does not exist cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\nWhat else could transform into something real?" } } }, "789": { - "source": "རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི།། དགྲ་ལ་འདུད་པར་མི་བྱའོ།།", - "target_gt": "At no time will I bow and scrape Before that foe of mine, defiled emotion.", + "source": "མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། །", + "target_gt": "If at the time of nonexistence, a thing can't possibly exist, when can a thing come into being? And if a thing has not arisen, that nonexistence does not vanish.", + "commentary_1": " དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་ན་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། དེར་ནམ་ཞིག་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར། གལ་ཏེ་མི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་འགལ་ཟླ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་དངོས་པོ་སྐྱེས་པས་དངོས་པོ་ཟློག་པར་བྱེད་དོ་སྙམ་པ་ལ།", + "commentary_2": "གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་མ་བཏང་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་སྲིད་པ་མིན་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་བཏང་ནས་འགྱུར་ན་དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་བྲལ་བར་མི་འགྱུར་ལ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nརྣམ་པ་ཀུན་ཏུ (in all aspects/ways), ཉོན་མོངས་པ (kleśa/affliction), དགྲ (enemy), འདུད་པ (to bow down)\n\nGrammatical notes:\n- མི་བྱའོ is a negative imperative construction\n\nIn all aspects, to the enemy of afflictions,\nOne should not bow down.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་པ (nyön mong pa) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "In all aspects, to the enemy of afflictions, One should not bow down." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། །\n", + "output": "Let me break down and translate this Tibetan verse for you:\n\nKey terms:\nདངོས་ཡོད་ (truly existent), སྲིད་ (possible), དངོས་པོ་ (thing/entity), དངོས་མེད་ (non-entity/non-existence)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཚེ to indicate a conditional \"when/if\"\n- མིན་ན as a negative conditional \"if not\"\n- ནམ་ཞིག་ indicating \"when\" or \"at what time\"\n- མ་གྱུར་པར as a negative verbal construction \"without becoming\"\n\n\nIf, when non-existent, true existence is impossible,\nWhen would entities ever become existent?\nWithout entities coming into being,\nNon-existence cannot be separated from them.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of emptiness (śūnyatā) and the interdependence of existence and non-existence in Madhyamaka thought.", + "translation": "If, when non-existent, true existence is impossible,\nWhen would entities ever become existent?\nWithout entities coming into being,\nNon-existence cannot be separated from them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn all aspects, one should not bow down\nTo the enemy of afflictive emotions.\n", - "translation": "In all aspects, one should not bow down\nTo the enemy of afflictive emotions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར། །དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf non-existence were impossible,\nHow could existence ever come to be?\nWithout things coming into existence,\nNon-existence cannot be separated from them.\n", + "translation": "If non-existence were impossible,\nHow could existence ever come to be?\nWithout things coming into existence,\nNon-existence cannot be separated from them." } } }, "790": { - "source": "དེ་བཞིན་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ།། རིགས་པ་ལས་ནི་གཞན་མི་སྤྱད།།", - "target_gt": "Thus in every time and place I will not wander from the wholesome path.", + "source": "དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །", + "target_gt": "Without removing nonexistence, there's no chance for the thing to be. Nor can a thing become nonexistent— for it would therefore have two natures.", + "commentary_1": " དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མ་བྲལ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་སྤངས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ། དངོས་པོ་ནི་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོའོ། །", + "commentary_2": "དངོས་པོ་མེད་པ་དང་མ་བྲལ་ན་ཡང་དངོས་པོ་སྐྱེས་ནས་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད་པས་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་མཐའ་གཉིས་ཀ་མི་སྲིད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོའང་འགགས་ནས་དངོས་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཡང་དངོས་པོ་དང་མ་བྲལ་ན་རང་བཞིན་གཅིག་ཉིད་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་གཉིས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་ལས་དེ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་། བྲལ་ན་དངོས་པོའི་ཚེ་དེར་བདེན་པར་འགལ་ཏེ། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་ཉིད་མི་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise, in the same way)\nགནས་སྐབས (occasion, situation)\nཐམས་ཅད (all, every)\nརིགས་པ (reason, logic)\nསྤྱད (practice, engage in)\n\nGrammatical notes:\n- དུ is a case particle indicating \"in\" or \"at\"\n- ལས་ནི...མི་ is a construction meaning \"other than\" or \"except for\"\n\nLikewise, on all occasions,\n[One should] not engage in anything other than reason.\n\nTechnical note: རིགས་པ (reason) is a key term in Buddhist logic and epistemology, often referring to valid cognition or proper reasoning.", - "translation": "Likewise, on all occasions, [One should] not engage in anything other than reason." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདངོས་མེད་ (non-existence), དངོས་པོ་ (existence), རང་བཞིན་ (nature)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ (if/when) conditional particle\n- མི་སྲིད་ (is not possible)\n- འགྱུར་མིན་ (will not become)\n- ཐལ་འགྱུར་ (would follow/entail)\n\n\nIf not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot be.\nNor can existence become non-existent,\nFor it would entail two [contradictory] natures.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the relationship between existence and non-existence, a common topic in Madhyamaka Buddhist philosophy.", + "translation": "If not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot be.\nNor can existence become non-existent,\nFor it would entail two [contradictory] natures." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, in all circumstances,\nOne should not practice anything other than reason.\n", - "translation": "Likewise, in all circumstances,\nOne should not practice anything other than reason." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན། །དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད། །དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot occur.\nExistence also does not become non-existent,\nFor that would entail two inherent natures.\n", + "translation": "If not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot occur.\nExistence also does not become non-existent,\nFor that would entail two inherent natures." } } }, "791": { - "source": "རྩེད་མོའི་བདེ་འབྲས་འདོད་པ་ལྟར།། འདི་ཡི་བྱ་བའི་ལས་གང་ཡིན།། ལས་དེ་ལ་ནི་ཞེན་བྱ་སྟེ།། ལས་དེས་མི་ངོམས་དགའ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Like those who take great pleasure in their games, Whatever task the Bodhisattvas do, Let them devote themselves without reserve, With joyfulness that never knows satiety.", + "source": "དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། །", + "target_gt": "In this way, there is no cessation, Nor is there any existent thing. Thus at all times, all wanderers Have not been born and do not cease.", + "commentary_1": " དེ་བས་ན་སྐྱེ་བོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པར་གཟུང་བར་བྱའོ། །ཡང་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་ཞེས་སྨོས་ཏེ།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་དངོས་པོ་སྐྱེ་བའང་ཡོད་པ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགག་པ་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nརྩེད་མོ་ (play, game), བདེ་འབྲས་ (pleasant result), འདོད་པ་ (desire)\nབྱ་བ་ (action, activity), ལས་ (karma, work)\nཞེན་ (attachment), ངོམས་ (satisfied, content), དགའ་བ་ (joy, happiness)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟར་ (like, as) at the end of line 1 indicates comparison\n- གང་ཡིན་ (whatever is) in line 2 is a relative clause\n- ལ་ནི་ in line 3 emphasizes the object of attachment\n- བྱ་ at the end of lines 3 and 4 indicates imperative mood\n\nJust as one desires the pleasant fruits of play,\nWhatever activities [arise] from this [practice],\nOne should become attached to those actions,\nAnd by those actions, be insatiable and joyful.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the attitude one should have towards spiritual practice, comparing it to the enjoyment of play or games. The use of ཞེན་ (attachment) in a positive context is notable, as it's often seen as negative in Buddhist philosophy.", - "translation": "Just as one desires the pleasant fruits of play, Whatever activities [arise] from this [practice], One should become attached to those actions, And by those actions, be insatiable and joyful." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། །\n", + "output": "Let's break down this verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nའགག་པ་ (cessation), དངོས་པོ་ (inherent existence), འགྲོ་བ་ (beings), སྐྱེས་ (born), འགགས་ (ceased)\n\nGrammatical notes:\n- ཡོད་མིན་ (negative existential)\n- དེ་ཡི་ཕྱིར་ (therefore)\n- རྟག་ཏུ་ (always)\n- མ་...ཉིད་ (emphatic negation)\n\n\nThus, there is no cessation,\nAnd no inherent existence either. Therefore,\nAll these beings\nAre always unborn and unceased.\n\nTechnical notes:\n- This verse is discussing the ultimate nature of reality from a Madhyamaka perspective, emphasizing the lack of inherent existence and the absence of true arising and cessation.\n- The terms \"unborn\" (མ་སྐྱེས་) and \"unceased\" (མ་འགགས་) are technical terms in Buddhist philosophy, pointing to the emptiness (śūnyatā) of phenomena.", + "translation": "Thus, there is no cessation,\nAnd no inherent existence either. Therefore,\nAll these beings\nAre always unborn and unceased." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike desiring the pleasant fruits of play,\nWhatever actions arise from this,\nOne should be attached to those actions,\nAnd take insatiable joy in doing them.\n", - "translation": "Like desiring the pleasant fruits of play,\nWhatever actions arise from this,\nOne should be attached to those actions,\nAnd take insatiable joy in doing them." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་། །དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ཉིད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, there is no cessation,\nNor are there truly existent things.\nTherefore, all these beings\nAre eternally unborn and unceased.\n", + "translation": "Thus, there is no cessation,\nNor are there truly existent things.\nTherefore, all these beings\nAre eternally unborn and unceased." } } }, "792": { - "source": "བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་།། བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི།།", - "target_gt": "People labor hard to gain contentment Though success is very far from sure.", + "source": "འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། །", + "target_gt": "Wandering beings are like dreams. When analyzed, they are like a banana tree. Reaching nirvana and not reaching Are not, in suchness, any different.", + "commentary_1": " འགྲོ་བ་ནི་འགྲོ་བ་རིས་དྲུག་གོ། །དེ་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མཚུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བའོ། །ཡང་དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་པའོ། །ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཐ་དད་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་ཁམས། །དེས་ན་དོན་ལ་ཐ་དད་མེད། །བདག་ཉིད་དང་ནི་གཞན་དག་ཏུ། །མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཕྲོག་པ་ནི་ཕྱིར་ཁྱེར་བའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བ་སྣང་ཡང་མི་བདེན་པ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་སྙིང་པོ་མེད་པས་ཆུ་ཤིང་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཇི་ལྟར་ཆུ་ཤིང་རློན་པའི་སྡོང་པོ་ལ། །སྙིང་པོ་འདོད་ཕྱིར་མི་ཡིས་དེ་གཤགས་ཀྱང་། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཀུན་ལ་སྙིང་པོ་མེད། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་འདས་པ་འཁོར་བའང་དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་མེད་དེ། །མདོ་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདེ་བའི་དོན་དུ་ལས་བྱས་ཀྱང་།།\nKey terms: བདེ་བ (happiness), དོན་དུ (for the sake of), ལས་བྱས (actions performed)\nGrammar: ཀྱང་ (although) at the end indicates a concessive clause\n\nAlthough actions are performed for the sake of happiness,\n\nLine 2: བདེ་འགྱུར་མི་འགྱུར་གཏོལ་མེད་ཀྱི།།\nKey terms: བདེ་འགྱུར (becoming happy), མི་འགྱུར (not becoming), གཏོལ་མེད (without certainty)\nGrammar: ཀྱི at the end connects this line to a following verse\n\nWhether [one] will become happy or not is uncertain;\n\nNote: The term གཏོལ་མེད (tol med) implies a lack of certainty or resolution, which is crucial to the meaning of this verse.", - "translation": "Although actions are performed for the sake of happiness, Whether [one] will become happy or not is uncertain;" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan verse following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), རྨི་ལམ་ (dream), ཆུ་ཤིང་ (plantain tree), མྱ་ངན་འདས་ (nirvana), དེ་ཉིད་ (suchness)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like, similar to)\n- རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ (when analyzed thoroughly)\n- ཁྱད་པར་མེད་ (no difference)\n\n\nBeings are like a dream;\nWhen thoroughly analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn suchness, there is no difference.\n\n\nTechnical notes:\n- ཆུ་ཤིང་ (plantain tree) is often used in Buddhist texts as a metaphor for emptiness, as it appears solid but has no core when peeled.\n- མྱ་ངན་འདས་ (nirvana) literally means \"beyond sorrow\" and refers to the state of liberation.\n- དེ་ཉིད་ (suchness) is a technical term referring to the ultimate nature of reality.", + "translation": "Beings are like a dream;\nWhen thoroughly analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and non-nirvana,\nIn suchness, there is no difference." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one acts for the sake of happiness,\nWhether happiness will result or not is uncertain.\n", - "translation": "Though one acts for the sake of happiness,\nWhether happiness will result or not is uncertain." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་། །དེ་ཉིད་དུ་ན་ཁྱད་པར་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSentient beings are like a dream;\nWhen analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and samsara,\nThere is no real difference in their nature.\n", + "translation": "Sentient beings are like a dream;\nWhen analyzed, they are like a plantain tree.\nBetween nirvana and samsara,\nThere is no real difference in their nature." } } }, "793": { - "source": "གང་གི་ལས་ཉིད་བདེ་འགྱུར་བ།། དེ་ལས་མི་བྱེད་ཇི་ལྟར་བདེ།།", - "target_gt": "But how can they be happy if they do not do Those deeds that are the source of joy to them?", + "source": "བདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། །", + "target_gt": "Whence do pleasure and suffering come? What's to dislike and what's to like? When you investigate, in suchness, Who's there that craves? What's there to crave?", + "commentary_1": " རེ་ཞིག་སྲེད་པ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཉིད་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ནམ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་། །", + "commentary_2": "ཕན་གནོད་གང་ལས་བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན། སྙན་མི་སྙན་མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བཙལ་བར་བྱས་ན་ཡུལ་ཅན་གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་ཡུལ་གང་ལ་སྲེད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་གི་ (whose), ལས་ (action/karma), བདེ་ (happiness/well-being), འགྱུར་ (become/transform), མི་བྱེད་ (not do)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི་...དེ་ལས་ structure indicating \"that which...from that\"\n- བདེ་འགྱུར་ compound indicating \"become happy\"\n- ཇི་ལྟར་ interrogative adverb \"how\"\n\nThat which [one's] actions themselves become happiness,\nHow [can one be] happy not doing that?\n\nTechnical note: ལས་ (las) here refers to karma or intentional actions that have consequences.", - "translation": "That which [one's] actions themselves become happiness, How [can one be] happy not doing that?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདེ་བ (happiness), སྡུག་བསྔལ (suffering), མི་དགར (dislike), དགར (like), སྲེད (crave/desire)\n\nGrammatical notes:\n- Use of འང (also) and ཅི (what) for rhetorical questions\n- ན (if/when) conditional particle\n- ཞིག and ལ marking direct and indirect objects\n\n\nFrom what does happiness and also suffering arise?\nWhat is there to dislike, what is there to like?\nIf one searches for their very essence,\nWhat is it that craves, and for what does it crave?\n\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be questioning the nature of happiness, suffering, likes, dislikes, and craving from a philosophical perspective.\n- The final line hints at the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā) by questioning the inherent existence of both the subject and object of craving.", + "translation": "From what does happiness and also suffering arise?\nWhat is there to dislike, what is there to like?\nIf one searches for their very essence,\nWhat is it that craves, and for what does it crave?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHow can one be at ease\nNot doing the very deeds\nThat bring about happiness?\n", - "translation": "How can one be at ease\nNot doing the very deeds\nThat bring about happiness?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདེ་བའང་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན། །མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན། །གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom where does happiness and suffering arise?\nWhat is there to like or dislike?\nIf one searches for their true nature,\nWhat is it that craves, and what is craved for?\n", + "translation": "From where does happiness and suffering arise?\nWhat is there to like or dislike?\nIf one searches for their true nature,\nWhat is it that craves, and what is craved for?" } } }, "794": { - "source": "སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ལྟའི།། འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ངོམས་ན།། རྣམ་སྨིན་བདེ་ལ་ཞི་བ་ཡི།། བསོད་ནམས་ཀྱིས་ལྟ་ཅི་སྟེ་ངོམས།།", - "target_gt": "And since they never have enough of pleasure, Honey on the razor’s edge, How could they have enough of merit, Fruits of which are happiness and peace?", + "source": "དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། །", + "target_gt": "When examined, in this world of living beings, who here dies? What will become? What once became? And who are family and friends?", + "commentary_1": " གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །", + "commentary_2": "དཔྱད་ན་གསོན་པའི་འཇིག་རྟེན་འདི་མ་གྲུབ་པས་གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ཕྱི་མ་འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་སྔ་མ་བྱུང་གྱུར་གང་། གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- སྤུ་གྲིའི་སོ་ (razor's edge)\n- སྦྲང་རྩི་ (honey)\n- འདོད་པ་ (desires)\n- རྣམ་སྨིན་ (karmic ripening)\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n\nLine 1-2:\nIf one is not satisfied by desires, which are like honey on a razor's edge,\n\nNote: The compound སྤུ་གྲིའི་སོར་ཆགས་སྦྲང་རྩི་ creates a metaphor comparing desires to honey on a razor's edge, implying danger and temporary pleasure.\n\nLine 3-4:\nHow could one be satisfied by merit, which [brings] peace and the blissful ripening [of karma]?\n\nNote: རྣམ་སྨིན་བདེ་ refers to the pleasant results of positive karma. The rhetorical question structure (ཅི་སྟེ་) emphasizes the contrast between fleeting worldly pleasures and lasting spiritual benefits.", - "translation": "If one is not satisfied by desires, which are like honey on a razor's edge, How could one be satisfied by merit, which [brings] peace and the blissful ripening [of karma]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདཔྱད་ (examine), གསོན་པོ་ (living), འཇིག་རྟེན་ (world), འཆི་ (die), འབྱུང་ (arise), གཉེན་ (relatives), བཤེས་ (friends)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ན་ conditional particle in first line\n- ཏེ་ connecting particle in second line\n- Parallel structure with གང་ཞིག་ and གང་ in questioning\n\n\nWhen examined, in this world of the living,\nWho here will die?\nWhat will arise, what has arisen?\nWho indeed are relatives and friends?\n\n\nThis verse appears to be a contemplation on impermanence and the transient nature of relationships in the world. It uses rhetorical questions to prompt reflection on mortality, the changing nature of phenomena, and the ultimate lack of permanence in worldly connections.", + "translation": "When examined, in this world of the living,\nWho here will die?\nWhat will arise, what has arisen?\nWho indeed are relatives and friends?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike honey on the edge of a razor,\nIf one is not satisfied by sensual pleasures,\nHow much less can one be satisfied\nBy the peaceful, blissful results of virtuous deeds?\n", - "translation": "Like honey on the edge of a razor,\nIf one is not satisfied by sensual pleasures,\nHow much less can one be satisfied\nBy the peaceful, blissful results of virtuous deeds?" + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི། །གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ། །འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་། །གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nUpon examination, this world of the living:\nWho here will die?\nWhat is to come, what has come to pass?\nWho are friends and loved ones?\n", + "translation": "Upon examination, this world of the living:\nWho here will die?\nWhat is to come, what has come to pass?\nWho are friends and loved ones?" } } }, "795": { - "source": "དེ་ལྟས་ལས་ཚར་ཕྱིན་བྱའི་ཕྱིར།། ཉི་མ་ཕྱེད་དུས་གདུངས་པ་ཡི།། གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར།། ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ།།", - "target_gt": "The elephant, tormented by the noonday sun, Will dive into the waters of a lake, And likewise I must plunge into my work That I might bring it to completion.", + "source": "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། །", + "target_gt": "All those like me must understand that everything is just like space. The causes, strife and merriment, make those who want pleasure for themselves become enraged or else exultant.", + "commentary_1": " མཁའ་ཞེས་པ་ནི་བརྟགས་པས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དང་འདྲའོ། །བདག་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་བདག་དང་འདྲ་བར་བདེན་པ་མཐོང་བའོ། །འདི་ལྟར་གང་འཐབ་པ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་", + "commentary_2": "དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པར་ཞི་བའི་ལྷ་བདག་དང་འདྲ་བར་གནས་ལུགས་ལ་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དམིགས་པ་དང་། རྣམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཚེ་འདིར་ཚེགས་ཀྱིས་འཚོ་བ་ནི། བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་འཐབ་པ་དང་ཕན་གདགས་པར་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. དེ་ལྟས་ལས་ཚར་ཕྱིན་བྱའི་ཕྱིར།།\nKey terms: དེ་ལྟས་ (therefore), ལས་ (action/karma), ཚར་ཕྱིན་ (complete)\nTherefore, in order to complete [one's] actions,\n\n2. ཉི་མ་ཕྱེད་དུས་གདུངས་པ་ཡི།།\nKey terms: ཉི་མ་ཕྱེད་ (midday), གདུངས་པ་ (tormented/afflicted)\nLike an elephant tormented by the midday [heat],\n\n3. གླང་ཆེན་མཚོ་ཕྲད་མཚོར་འཇུག་ལྟར།།\nKey terms: གླང་ཆེན་ (elephant), མཚོ་ (lake), འཇུག་ (enter)\nEncountering a lake and entering into [it],\n\n4. ལས་དེ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་བྱ།།\nKey terms: ལས་ (action/karma), འཇུག་པར་བྱ་ (should engage)\nOne should likewise engage in that action.\n\nNote: This verse uses a simile comparing the urgency of completing one's actions (karma) to an elephant seeking relief from heat by entering a lake. The term ལས་ (las) is used consistently to refer to action or karma.", - "translation": "Therefore, in order to complete [one's] actions, Like an elephant tormented by the midday [heat], Encountering a lake and entering into [it], One should likewise engage in that action." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། །\n", + "output": "Key terms:\nནམ་མཁའ་ (sky/space), ཡོངས་སུ་གཟུང་ (fully grasp/comprehend), བདེ་བ (happiness/bliss), འཐབ་ (fight/conflict), སྤྲོ་བ (joy/enthusiasm)\n\nGrammatical notes:\n- འདྲ་བར་ (comparative particle)\n- གྱིས (imperative particle)\n- རྣམས་ (plural marker)\n- དག་གིས (instrumental case)\n\n\nMay I, one like myself, fully comprehend\nAll things as similar to space.\nThose who desire happiness for themselves\n[Are driven] by causes of conflict and excitement.\n\nNote: The last two lines present a slightly ambiguous construction. The translation attempts to preserve this ambiguity while maintaining grammatical coherence in English.", + "translation": "May I, one like myself, fully comprehend\nAll things as similar to space.\nThose who desire happiness for themselves\n[Are driven] by causes of conflict and excitement." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, in order to complete the task,\nLike an elephant scorched by the midday sun\nPlunges into a lake upon encountering it,\nOne should likewise plunge into that task.\n", - "translation": "Therefore, in order to complete the task,\nLike an elephant scorched by the midday sun\nPlunges into a lake upon encountering it,\nOne should likewise plunge into that task." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི། །བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས། །བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི། །འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAll things are like space;\nMay I fully grasp this, as I am.\nThose who desire happiness for themselves\nDo so through causes of conflict and excitement.\n", + "translation": "All things are like space;\nMay I fully grasp this, as I am.\nThose who desire happiness for themselves\nDo so through causes of conflict and excitement." } } }, "796": { - "source": "སྟོབས་ཉམས་པ་དང་རྗེས་འབྲེལ་ན།། སླར་བྱའི་དོན་དུ་འདོར་བར་བྱ།།", - "target_gt": "If impaired by weakness or fatigue, I’ll lay the work aside, the better to resume.", + "source": "རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། །", + "target_gt": "They become enraged or exultant. They grieve, they toil, and they dispute. They slash and stab each other, doing misdeeds that make their lives arduous.", + "commentary_1": " ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སེམས་དཀྲུགས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཁྲུག་པར་བྱེད་པའི་འཁྲུག་པའོ། །དགའ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་སེམས་ཁྲལ་ཏེ་བྲང་བརྡུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འཚེ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །མི་རང་འཚོང་བ་ནི་འཚོང་བའི་ཕྱིར་ཉམས་པར་འགྱུར་བའོ། །སྡིག་པ་སྟེ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "ཡིད་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པ་དང་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བ་མ་ཐོབ་པས་མྱ་ངན་དང་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་རང་གི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་འབད་རྩོལ་དང་། གཞན་ལ་རྩོད་པ་དང་། བདག་གཞན་ཕན་ཚུན་ལུས་གཅོད་པ་དང་འབིགས་པ་དང་སྡིག་པ་མང་པོ་དག་གིས་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཚོ་བར་སྣང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྟོབས་ (strength), ཉམས་པ་ (diminished/weakened), རྗེས་འབྲེལ་ (connected with/following), སླར་བྱ་ (to do again/restore), འདོར་བ་ (to abandon/discard)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- དོན་དུ་ expresses purpose (\"in order to\")\n- བྱ at the end indicates a verbal directive\n\nIf [one's] strength is diminished and [this] follows,\nIn order to restore [it], [one] should abandon [it].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing a strategic approach in situations where one's strength or power has weakened, suggesting a temporary withdrawal or abandonment in order to regain strength.", - "translation": "If [one's] strength is diminished and [this] follows, In order to restore [it], [one] should abandon [it]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a translation:\n\nKey terms:\nརབ་ཏུ་འཁྲུག་ (greatly disturbed), དགའ་བར་བྱེད་ (rejoice), མྱ་ངན་ (sorrow), འབད་རྩོལ་ (effort), རྩོད་པ་ (dispute), ཕན་ཚུན་ (mutually), གཅོད་ (cut), འབིགས་པ་ (pierce), སྡིག་ (negativity/sin), ཚེགས་ཆེན་ (great difficulty), འཚོ་ (live/sustain)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses a series of noun phrases connected by དང་ (and)\n- The final line uses གིས་ (instrumental case) to indicate the means by which they live\n\n\n[They are] greatly disturbed and rejoice,\n[Experience] sorrow, exert effort, and dispute,\nMutually cut and pierce [each other],\nAnd live with great difficulty due to negativities.\n\nTechnical note: This verse appears to describe a state of samsaric existence, characterized by conflicting emotions, harmful actions, and the difficulties arising from negative karma.", + "translation": "[They are] greatly disturbed and rejoice,\n[Experience] sorrow, exert effort, and dispute,\nMutually cut and pierce [each other],\nAnd live with great difficulty due to negativities." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen strength is diminished and connection is lost,\nFor the sake of renewal, one should let go.\n", - "translation": "When strength is diminished and connection is lost,\nFor the sake of renewal, one should let go." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད། །མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་། །སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThey become greatly agitated and rejoice,\nEngage in sorrow, striving, and disputes,\nMutually cutting and piercing each other,\nAnd live with great difficulty due to evil deeds.\n", + "translation": "They become greatly agitated and rejoice,\nEngage in sorrow, striving, and disputes,\nMutually cutting and piercing each other,\nAnd live with great difficulty due to evil deeds." } } }, "797": { - "source": "ལེགས་པར་ཟིན་ན་ཕྱི་མ་དང་།། ཕྱི་མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ།།", - "target_gt": "And I will leave the task when it’s complete, All avid for the work that’s next to come.", + "source": "བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། །", + "target_gt": "Returning, returning to higher realms, Consuming, consuming the many pleasures, They die and plunge to lower realms— Intense, long-lasting agonies.", + "commentary_1": " དེ་ནས་ཤི་ནས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་བ་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་རོ། །ཡུན་རིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་རིང་དུ་འབྱུང་བའོ། །མི་བཟད་ཅེས་པ་ནི་བསྲན་དཀའ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕྱི་མར་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི། བདེ་འགྲོ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འོངས་ནས་བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱོད་པར་བྱས་ནས་ཀྱང་ཤི་ནས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཡུན་རིང་ཞིང་མི་བཟད་པ་རྣམས་སུ་ལྷུང་བར་སྣང་ངོ་། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nལེགས་པར་ཟིན་ (to grasp well/understand clearly)\nཕྱི་མ་ (later/future)\nའདོད་པ་ (desire/wish)\nསྤང་བྱ་ (to be abandoned/renounced)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- པས་ ergative/instrumental particle\n- བྱ་ future/imperative marker\n\nIf [one] grasps [this] well, [in] the future and\nDue to desiring the future, that is to be abandoned.\n\nTechnical note: This appears to be discussing the abandonment of attachment to future results, a common theme in Buddhist teachings on non-attachment and the nature of impermanence.", - "translation": "If [one] grasps [this] well, [in] the future and Due to desiring the future, that is to be abandoned." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nབདེ་འགྲོ (happy realms), ཡང་དང་ཡང་ (again and again), སྤྱད་ (experience), ཤི་ (die), ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཡུན་རིང་ (long time), མི་བཟད་ (unbearable)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཏེ to connect clauses\n- Repetition of སྤྱད་ for emphasis\n- ནས་ indicating sequence of events\n\n\nComing again and again to happy realms,\nHaving experienced many pleasures,\nUpon dying, one falls into\nThe long-lasting, unbearable sufferings of the lower realms.\n\n\nTechnical note: This verse describes the cyclical nature of saṃsāra, contrasting temporary pleasures with prolonged suffering in lower realms.", + "translation": "Coming again and again to happy realms,\nHaving experienced many pleasures,\nUpon dying, one falls into\nThe long-lasting, unbearable sufferings of the lower realms." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one grasps it well, it is the hereafter.\nDesiring the hereafter, one should abandon this.\n", - "translation": "If one grasps it well, it is the hereafter.\nDesiring the hereafter, one should abandon this." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ། །བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི། །ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAgain and again one is reborn in happy realms,\nExperiencing many pleasures repeatedly.\nBut after death, one falls into the lower realms,\nEnduring unbearable sufferings for a long time.\n", + "translation": "Again and again one is reborn in happy realms,\nExperiencing many pleasures repeatedly.\nBut after death, one falls into the lower realms,\nEnduring unbearable sufferings for a long time." } } }, "798": { - "source": "འཐབ་རྙིང་དགྲ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ།། གཡུལ་ངོར་རལ་ཁ་ལྷགས་པ་བཞིན།། ཉོན་མོངས་མཚོན་ལས་གཟུར་བྱ་ཞིང་།། ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་འཇེབས་པར་བཏགས།།", - "target_gt": "As seasoned fighters face the swords Of enemies upon the battle line, I’ll lightly dodge the weapons of defilement, And strike my enemy upon the quick.", + "source": "སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །", + "target_gt": "So many abysses in existence! And there, such things as these aren't suchness. There, too, they're incompatible. In existence, there is no such suchness.", + "commentary_1": " ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གཡང་ས་ནི་ཡ་ང་བའི་སའོ། །དེ་ནི་སྟེ་སྲིད་པར་རོ། །དེ་ཉིད་མིན་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྨོངས་པས་དཀྲུགས་པ་ཉིད་དོ། །འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་འགལ་བར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ནི་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་འཚོ་བའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ཁྲུས་དང་། བསྐུ་བྱུག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་།", + "commentary_2": "གསུམ་པ་སྲིད་པ་སྤྱིའི་ཉེས་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཐར་པ་དང་འགལ་བ་ནི། སྲིད་པ་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཡང་ས་མང་ཞིང་དེར་ནི་ཐར་པའི་ཐབས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་མིན་པར་གཟུགས་སོགས་བདེན་པར་འཛིན་པ་འདི་འདྲ་དང་ལྡན་པའི་སྐབས་དེར་ཡང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། སྲིད་པ་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་འདི་འདྲ་མེད་པས།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nའཐབ་རྙིང་ (old enemy), དགྲ་ (foe), ལྷན་ཅིག་ཏུ་ (together)\n\nTogether with an old enemy foe,\n\nLine 2:\nགཡུལ་ངོར་ (on the battlefield), རལ་ཁ་ (sword), ལྷགས་པ་ (arrived/appeared), བཞིན་ (like)\n\nLike [when] a sword appears on the battlefield,\n\nLine 3:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), མཚོན་ (weapon), ལས་ (from), གཟུར་བྱ་ (to avoid/evade), ཞིང་ (and)\n\n[One] should evade the weapons of kleśas, and\n\nLine 4:\nཉོན་མོངས་ (kleśa), དགྲ་རྣམས་ (enemies), འཇེབས་པར་ (to destroy), བཏགས་ (imputed/designated)\n\n[One] is designated to destroy the enemies [that are] kleśas.\n\nKey technical notes:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa): Afflictive emotions or mental states in Buddhist philosophy\n- གཡུལ་ངོར་ (battlefield): Metaphorical use to describe the confrontation with kleśas\n- འཇེབས་པར་ (to destroy): Implies complete overcoming or elimination of kleśas\n\nThis verse uses martial metaphors to describe the practice of confronting and overcoming kleśas (afflictive emotions) in Buddhist practice.", - "translation": "Together with an old enemy foe, Like [when] a sword appears on the battlefield, [One] should evade the weapons of kleśas, and [One] is designated to destroy the enemies [that are] kleśas." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nསྲིད་པ་ (existence/samsara), གཡང་ས་ (precipice/danger), དེ་ཉིད་ (suchness/ultimate reality)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: locative particle with emphasis\n- མིན: negative copula\n- འདི་འདྲ: \"like this\"\n- ཕན་ཚུན་འགལ་བ: \"mutually contradictory\"\n\n\nIn existence, there are many precipices.\nThere, suchness is not like this.\nThere too, due to mutual contradiction,\nIn existence, suchness is not like this.\n\n\nTechnical notes:\n- སྲིད་པ་ (samsara) is contrasted with དེ་ཉིད་ (ultimate reality)\n- The verse emphasizes the incompatibility between conventional existence and ultimate reality\n\nThis translation aims to preserve the technical precision and philosophical nuances of the original Tibetan, highlighting the contrast between samsaric existence and ultimate reality.", + "translation": "In existence, there are many precipices.\nThere, suchness is not like this.\nThere too, due to mutual contradiction,\nIn existence, suchness is not like this." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike facing an old enemy\nOn the battlefield with drawn swords,\nOne should dodge the weapons of afflictions\nAnd subdue the foes of negative emotions.\n", - "translation": "Like facing an old enemy\nOn the battlefield with drawn swords,\nOne should dodge the weapons of afflictions\nAnd subdue the foes of negative emotions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་། །དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ། །དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན། །སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the realm of existence, there are many precipices.\nThere, it is not like this reality.\nThere too, due to mutual contradictions,\nIn existence, there is no such reality.\n", + "translation": "In the realm of existence, there are many precipices.\nThere, it is not like this reality.\nThere too, due to mutual contradictions,\nIn existence, there is no such reality." } } }, "799": { - "source": "གཡུལ་དུ་རལ་གྲི་ལྷུང་གྱུར་ན།། འཇིགས་པས་མྱུར་དུ་ལེན་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "If, in the fray, the soldier drops his sword, In fright, he swiftly takes it up again.", + "source": "དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། །", + "target_gt": "There, in maintaining life and health, in weariness from hunger, in sleep and adversity, and likewise in the fruitless company of fools.", + "commentary_1": "ནད་མེད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་རྩུབ་པ་ཁ་ཏན་ཏེ་ཟ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཀྲེས་པ་ནི་ལྟོགས་པའོ། །ནད་ནི་ན་བའོ། །ངལ་བ་ནི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །གཉིད་ནི་གཉིད་ལོག་པའོ། །འཚེ་བ་ནི་ཐོ་འཚམས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚེ་འཛིན་པ་ནི་ཚེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "ཚེ་གནས་དུས་དེར་ཡང་གསོན་པ་དང་ནད་མེད་ཀྱི་ཐབས་སོགས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་ངལ་བ་དང་གཉིད་དང་གཞན་གྱིས་འཚེ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་དང་འགྲོག་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཡུལ་ (battle, battlefield), རལ་གྲི་ (sword), ལྷུང་ (fall), འཇིགས་པ་ (fear), མྱུར་དུ་ (quickly), ལེན་པ་ (to pick up, retrieve)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་ particle indicating location (in the battlefield)\n- ན་ conditional particle (if)\n- པས་ instrumental particle (due to, because of)\n- ལྟར་ comparative particle (like, as)\n\nIf a sword falls in the battlefield, just as [one] quickly picks [it] up due to fear,\n\nNote: This verse appears to be using a simile, comparing a swift action in battle to another action (likely described in the following lines of the text).", - "translation": "If a sword falls in the battlefield, just as [one] quickly picks [it] up due to fear," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། །\n", + "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགསོན་ (alive/living), ནད་མེད་ (healthy/without illness), བཀྲེས་ (hungry), ངལ་བ་ (fatigue/exhaustion), གཉིད་ (sleep), འཚེ་ (harm/violence), བྱིས་ (childish/immature), འགྲོགས་པ་ (association/companionship), དོན་མེད་ (meaningless/purposeless)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses a list structure, with each line ending in དང་ (and) to connect the items.\n- ཀྱི at the end of the first line is a genitive particle, connecting to བྱེད་ in the next line.\n- ཀྱིས at the end is an instrumental particle, indicating \"by means of\" or \"due to.\"\n\n\nThere too, [time is wasted] by the activities of the living and healthy,\nAnd by the fatigue of hunger,\nAnd sleep and harm, and likewise,\nBy meaningless association with the childish.\n\nTechnical note: This verse appears to be listing various ways in which time or life can be wasted, even when one is alive and healthy. The structure suggests it's part of a larger text discussing the preciousness of human life or the importance of using time wisely in Buddhist practice.", + "translation": "There too, [time is wasted] by the activities of the living and healthy,\nAnd by the fatigue of hunger,\nAnd sleep and harm, and likewise,\nBy meaningless association with the childish." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf a sword falls on the battlefield,\nOne quickly picks it up out of fear.\n", - "translation": "If a sword falls on the battlefield,\nOne quickly picks it up out of fear." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི། །བྱེད་དང་བཀྲེས་ནའི་ངལ་བ་དང་། །གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven there, the troubles of living and illness,\nOf doing and hunger's weariness,\nOf sleep and harm, and likewise\nPointlessly associating with the childish.\n", + "translation": "Even there, the troubles of living and illness,\nOf doing and hunger's weariness,\nOf sleep and harm, and likewise\nPointlessly associating with the childish." } } }, "800": { - "source": "དེ་བཞིན་དྲན་པའི་མཚོན་ཤོར་ན།། དམྱལ་བའི་འཇིགས་དྲན་མྱུར་དུ་བླང་།།", - "target_gt": "So likewise, if the arm of mindfulness is lost, In fear of hell, I’ll quickly get it back!", + "source": "ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། །", + "target_gt": "Life passes quickly, pointlessly. Discernment is so hard to find. And there, what method could there be To stop the habits of distraction?", + "commentary_1": "མྱུར་བ་ནི་མགྱོགས་པའོ། །བདེན་པ་ནི་སྲིད་པའི་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལའང་ཞེས་པ་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་རྒོད་པར་གྱུར་པའོ། །གལ་སྟེ་(ཏེ་)རྗེས་སུ་འཇུག་པའོ། །དེང་ན་ཡང་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །", + "commentary_2": "ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་མྱུར་དུ་འདའ་ཞིང་། སྣང་བ་བདེན་མེད་དུ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བས་ན། དེར་ཡང་དངོས་པོར་ཞེན་པའི་རྣམ་གཡེངས་ཐོག་མེད་ནས་གོམས་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), དྲན་པ (mindfulness), མཚོན (weapon), ཤོར (to lose)\nདམྱལ་བ (hell), འཇིགས (fear), མྱུར་དུ (quickly), བླང (to take up)\n\nGrammatical notes:\n- ན is a conditional particle, indicating \"if\"\n- The second line uses the imperative form བླང\n\nLikewise, if the weapon of mindfulness is lost,\nQuickly take up the recollection of the fears of hell.\n\nTechnical note: དྲན་པ (mindfulness) is a crucial Buddhist term, often translated as \"smṛti\" in Sanskrit. The verse metaphorically describes mindfulness as a weapon and suggests recalling the terrors of hell realms as a motivational practice to maintain awareness.", - "translation": "Likewise, if the weapon of mindfulness is lost, Quickly take up the recollection of the fears of hell." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nཚེ་(life), དོན་མེད་(meaningless), མྱུར་འདའ་(quickly pass), རྣམ་དཔྱོད་(discernment/wisdom), རྙེད་པར་དཀའ་(difficult to find), རྣམ་གཡེང་(distraction), གོམས་པ་(habitual), བཟློག་པ་(reverse/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and ཡང་ are topic markers\n- གི་ལ་ཡོད་ is a rhetorical question structure implying a negative\n\n\nLife passes quickly without meaning,\nDiscernment is extremely difficult to find.\nEven then, for habits of distraction,\nHow could there be methods to reverse them?\n\nTechnical note: This verse emphasizes the preciousness of human life and the difficulty of cultivating wisdom, while lamenting the challenge of overcoming ingrained distractions.", + "translation": "Life passes quickly without meaning,\nDiscernment is extremely difficult to find.\nEven then, for habits of distraction,\nHow could there be methods to reverse them?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, if you lose the weapon of mindfulness,\nQuickly recall the terrors of hell.\n", - "translation": "Likewise, if you lose the weapon of mindfulness,\nQuickly recall the terrors of hell." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི། །རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། །དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི། །བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nLife passes swiftly without meaning,\nTrue wisdom is extremely difficult to find.\nEven then, the habit of distraction\nIs so hard to reverse - what method is there?\n", + "translation": "Life passes swiftly without meaning,\nTrue wisdom is extremely difficult to find.\nEven then, the habit of distraction\nIs so hard to reverse - what method is there?" } } }, "801": { - "source": "ཇི་ལྟར་ཁྲག་ལ་རྟེན་བཅས་ནས།། དུག་ནི་ལུས་ལ་ཁྱབ་གྱུར་པ།། དེ་བཞིན་གླགས་ནི་རྙེད་གྱུར་ན།། ཉེས་པས་སེམས་ལ་ཁྱབ་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Just as poison fills the body, Borne on the current of the blood, Likewise evil, when it finds its chance, Will spread and permeate the mind.", + "source": "དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །", + "target_gt": "And there, the maras try to make one fall into great lower realms. There, wrong paths are plentiful. It's difficult to get past doubt.", + "commentary_1": "ངན་འགྲོ་ཆེན་པོ་ནི་མནར་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྟུང་བར་བྱེད་པ་ནི་ལྟུང་བར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །ལོག་པའི་ལམ་ནི་བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པས་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །གསོ་བ་སྟེ་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་ཐུབ་པར་དཀའ་བའོ། །", + "commentary_2": "རང་ལ་མཐུན་རྐྱེན་མ་ཚང་བར་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་གྱིས་འགལ་རྐྱེན་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི་ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང་དེར་ནི་བདུད་ཀྱིས་བསྟན་པ་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་བར་དཀའ་སྟེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nཇི་ལྟར་(just as), ཁྲག་(blood), རྟེན་བཅས་(depending on)\n\nLine 2:\nདུག་(poison), ལུས་(body), ཁྱབ་(pervade), གྱུར་པ་(become)\n\nLine 3:\nདེ་བཞིན་(likewise), གླགས་(opportunity), རྙེད་(find), གྱུར་ན་(if)\n\nLine 4:\nཉེས་པ་(faults/negativities), སེམས་(mind), ཁྱབ་པར་འགྱུར་(pervade)\n\nKey grammatical structures:\n- Parallel structure comparing poison in the body to faults in the mind\n- Conditional clause in line 3 (གྱུར་ན་ - if)\n\nJust as poison, depending on the blood,\nPervades the body,\nLikewise, if an opportunity is found,\nFaults will pervade the mind.\n\nTechnical note: ཉེས་པ་ (nyespa) can refer to various negative mental states or ethical faults in Buddhist context.", - "translation": "Just as poison, depending on the blood, Pervades the body, Likewise, if an opportunity is found, Faults will pervade the mind." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nངན་སོང་ (lower realms), བདུད་ (Mara/demon), ལོག་པའི་ལམ་ (wrong paths), ཐེ་ཚོམ་ (doubt)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates purpose/reason\n- ནི་ is a topic marker\n- ཞིང་ connects clauses\n\n\nMoreover, in those great lower realms,\nMara strives to cause one to fall.\nThere, wrong paths are numerous,\nAnd doubt is difficult to overcome.\n\n\nTechnical note: \"Mara\" refers to the personification of obstacles to enlightenment in Buddhist cosmology.", + "translation": "Moreover, in those great lower realms,\nMara strives to cause one to fall.\nThere, wrong paths are numerous,\nAnd doubt is difficult to overcome." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as poison spreads throughout the body\nWhen it enters the bloodstream,\nIn the same way, when faults find an opening,\nThey pervade and corrupt the mind.\n", - "translation": "Just as poison spreads throughout the body\nWhen it enters the bloodstream,\nIn the same way, when faults find an opening,\nThey pervade and corrupt the mind." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི། །ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་། །ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere, into the great lower realms,\nThe demons strive to make one fall.\nThere are many wrong paths there,\nAnd doubt is difficult to overcome.\n", + "translation": "There, into the great lower realms,\nThe demons strive to make one fall.\nThere are many wrong paths there,\nAnd doubt is difficult to overcome." } } }, "802": { - "source": "ཡུངས་མར་བཀང་བའི་སྣོད་བསྐུར་ལ།། རལ་གྲི་ཐོགས་པས་དྲུང་བསྡད་དེ།། བོ་ན་གསོད་བསྡིགས་འཇིགས་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "I will be like a frightened man, a brimming oil-jar in his hand, And menaced by a swordsman saying, “Spill one drop and you shall die!”", + "source": "སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། །", + "target_gt": "It's hard to find these leisures again; Most hard to find a buddha appearing. Hard to give up the flood of afflictions. Alas! The stream of suffering!", + "commentary_1": "དལ་འབྱོར་ཏེ་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ། །ཨེ་མའོ་ཞེས་པ་ནི། སྐྱོ་བའོ། །", + "commentary_2": "དེ་དག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ལ་ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། ཨེ་མ་འཁོར་བ་འདི་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་མར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བརྩེ་བས་སྨྲས་པའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1:\nཡུངས་མར་ (mustard oil) བཀང་བའི་ (filled) སྣོད་ (vessel) བསྐུར་ (carry) ལ།།\n\nLine 2:\nརལ་གྲི་ (sword) ཐོགས་པས་ (holding) དྲུང་ (near) བསྡད་ (sit) དེ།།\n\nLine 3:\nབོ་ན་ (if spilled) གསོད་ (kill) བསྡིགས་ (threaten) འཇིགས་པ་ (fear) ལྟར།།\n\nKey terms:\nཡུངས་མར་ (mustard oil), རལ་གྲི་ (sword), གསོད་བསྡིགས་ (death threat)\n\nCarrying a vessel filled with mustard oil,\nWhile [someone] holding a sword sits nearby,\nAs if [under] the fearful threat of death if [it is] spilled.\n\nNote: This passage appears to be describing a scenario of extreme caution and danger, likely used as a metaphor in Buddhist teachings to illustrate the need for mindfulness and careful attention.", - "translation": "Carrying a vessel filled with mustard oil, While [someone] holding a sword sits nearby, As if [under] the fearful threat of death if [it is] spilled." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nདལ་བ་(leisure), རྙེད་དཀའ་(difficult to obtain), སངས་རྒྱས་(Buddha), འབྱུང་(arising), ཉོན་མོངས་(afflictions), ཆུ་བོ་(river), སྤང་(abandon), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\n\nGrammatical notes:\n- སླར་ཡང་ (again) sets the tone for rarity\n- ཞིང་ and སྟེ་ are connectives\n- ཨེ་མ་ is an exclamation\n\n\nAgain, leisure is difficult to obtain,\nAnd extremely difficult to find a Buddha's arising.\nThe river of afflictions is hard to abandon,\nAlas, [we are] caught in a continuum of suffering.\n\n\nTechnical note: \"དལ་བ་\" (leisure) refers specifically to the eight freedoms and ten endowments in Buddhist thought, essential for spiritual practice.", + "translation": "Again, leisure is difficult to obtain,\nAnd extremely difficult to find a Buddha's arising.\nThe river of afflictions is hard to abandon,\nAlas, [we are] caught in a continuum of suffering." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike carrying a vessel filled with mustard oil,\nWhile someone with a sword sits nearby,\nThreatening to kill if even a drop is spilled.\n\n\nThis translation aims to capture the essence of the metaphor about maintaining careful mindfulness, but I'm not certain of its full accuracy given the complexity of translating Tibetan Buddhist texts.", - "translation": "Like carrying a vessel filled with mustard oil,\nWhile someone with a sword sits nearby,\nThreatening to kill if even a drop is spilled." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ། །ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་གྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOnce again, leisure is difficult to find,\nAnd encountering a Buddha is extremely rare.\nThe river of afflictions is hard to abandon,\nAlas, suffering continues on and on.\n", + "translation": "Once again, leisure is difficult to find,\nAnd encountering a Buddha is extremely rare.\nThe river of afflictions is hard to abandon,\nAlas, suffering continues on and on." } } }, "803": { - "source": "བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་གྱིས་དེ་བཞིན་བསྒྲིམ།།", - "target_gt": "This is how practitioners should hold themselves.", + "source": "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །", + "target_gt": "Although the suffering is extreme, they do not see their own misery. Alas! It is most fitting to grieve for those deluged by suffering!", + "commentary_1": "སྡུག་བསྔལ་རྙེད་པ་ནི་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་དཀའ་བླ་ཐོབ་པའོ། །ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་ཅེས་པ་ནི་སྐྱོ་ནས་ཡ་མཚན་དུ་གྱུར་པའོ། །རབ་ཏུ་གདུངས་པ་ནི་བཅུམ་པར་གྱུར་པའོ། །མི་མཐོང་བ་ནི་མི་ལྟ་བའོ། །གང་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་བདེ་བར་འཛིན་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་རང་སྡུག་བསྔལ་དང་དེའི་རྒྱུ་ལ་ཞུགས་པ་མ་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆུ་བོར་གནས་པ་འདི་དག་ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས་ཏེ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབརྟུལ་ཞུགས་ཅན་ (practitioner, one with vows), བསྒྲིམ་ (to exert oneself, to apply effort)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ is the agentive particle\n- དེ་བཞིན་ means \"likewise\" or \"in the same way\"\n\nThe practitioner should likewise exert [themselves] in this way.\n\nTechnical note: བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་ (vratya in Sanskrit) specifically refers to someone who has taken vows or is engaged in ascetic practices.", - "translation": "The practitioner should likewise exert [themselves] in this way." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། །\n", + "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), མི་མཐོང་ (not seeing), ཆུ་བོ་ (river), མྱ་ངན་ (sorrow)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིན་ཏུ་ intensifies སྡུག་བསྔལ་\n- ཡང་ (although) connects the first two lines\n- གང་ཡིན་པ་ (those who are) introduces the subject\n- འདི་དག (these) refers to beings\n- བྱ་བར་འོས་ (worthy of doing) with མྱ་ངན་ (sorrow)\n\n\nAlthough in such intense suffering,\nThose who do not see their own suffering,\nThese beings dwelling in the river of suffering—\nAlas! They are worthy of sorrow.\n\nNote: \"ཀྱི་ཧུད་\" is an exclamation of distress, translated here as \"Alas!\"", + "translation": "Although in such intense suffering,\nThose who do not see their own suffering,\nThese beings dwelling in the river of suffering—\nAlas! They are worthy of sorrow." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThe practitioner should strive in the same way.", - "translation": "The practitioner should strive in the same way." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་། །རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག །ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThough suffering greatly,\nThose who do not see their own misery,\nThese beings dwelling in rivers of suffering -\nAlas! They are worthy of lamentation.\n", + "translation": "Though suffering greatly,\nThose who do not see their own misery,\nThese beings dwelling in rivers of suffering -\nAlas! They are worthy of lamentation." } } }, "804": { - "source": "དེ་བས་པང་དུ་སྦྲུལ་འོངས་ན།། ཇི་ལྟར་རིངས་པས་ལྡང་བ་ལྟར།། དེ་བཞིན་གཉིད་དང་སྙོམས་འོངས་ན།། མྱུར་དུ་དེ་དག་བཟློག་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Just as a man would swiftly stand If in his lap a serpent were to glide, If sleep and lethargy beset me, I will speedily repulse them.", + "source": "དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། །", + "target_gt": "Just as some bathe repeatedly but enter flames again and again, although they suffer terribly, they have the conceit that they are happy.", + "commentary_1": "ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་དཔེ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཁྲུས་བྱས་ནས་ཏེ། ཁྲུས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་གྲང་བས་ཉེན་ནས་བདེ་བར་འདོད་པས་མེར་འཇུག་པ་ནི་ལུས་བསྲོ་བའི་དོན་དུའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟེ་བརྗོད་པའི་རིམ་པ་ལྟར་ན་མི་བདེ་བར་གནས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་ཁྱུར་མིད་བྱས་པའོ། །", + "commentary_2": "དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས་བྱས་ཤིང་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཀྱང་། དེ་ལ་བདག་ཉིད་བདེ་བར་རློམ་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་རློམ་པ་ཡིན་པས་སོ།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nདེ་བས་པང་དུ་སྦྲུལ་འོངས་ན།།\nKey terms: དེ་བས་(therefore), པང་(lap), སྦྲུལ་(snake), འོངས་(come)\n\nTherefore, if a snake comes into [one's] lap,\n\nLine 2:\nཇི་ལྟར་རིངས་པས་ལྡང་བ་ལྟར།།\nKey terms: ཇི་ལྟར་(just as), རིངས་པས་(quickly), ལྡང་བ་(rise up)\n\nJust as one would quickly rise up,\n\nLine 3:\nདེ་བཞིན་གཉིད་དང་སྙོམས་འོངས་ན།།\nKey terms: དེ་བཞིན་(likewise), གཉིད་(sleep), སྙོམས་(drowsiness), འོངས་(come)\n\nLikewise, if sleep and drowsiness come,\n\nLine 4:\nམྱུར་དུ་དེ་དག་བཟློག་པར་བྱ།།\nKey terms: མྱུར་དུ་(quickly), བཟློག་པར་བྱ་(reverse, counteract)\n\nOne should quickly counteract them.\n\nNote: This verse uses a simile comparing the urgency of removing a snake from one's lap to the need for swiftly overcoming sleep and drowsiness in spiritual practice. The term སྙོམས་ can also refer to mental dullness or lethargy in meditative contexts.", - "translation": "Therefore, if a snake comes into [one's] lap, Just as one would quickly rise up, Likewise, if sleep and drowsiness come, One should quickly counteract them." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། །\n", + "output": "Key terms:\nདཔེར་ན་(For example), ཁྲུས་(Bath), མེར་འཇུག་(Enter fire), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), བདེར་རློམ་(Conceive as pleasure)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ཡང་ indicates repetition (\"again and again\")\n- ཏེ་ connects clauses\n- ཀྱང་ is a concessive particle (\"although\")\n\n\nFor example, someone bathes again and again,\nThen enters fire again and again.\nThus, although abiding in extreme suffering,\nThey conceive of themselves as being in pleasure.\n\nNote: This verse uses a metaphor to illustrate the nature of samsaric existence, where beings mistake suffering for pleasure due to ignorance.", + "translation": "For example, someone bathes again and again,\nThen enters fire again and again.\nThus, although abiding in extreme suffering,\nThey conceive of themselves as being in pleasure." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, just as one would quickly rise up\nIf a snake came into one's lap,\nLikewise, when sleep and laziness come,\nOne should swiftly turn them away.\n", - "translation": "Therefore, just as one would quickly rise up\nIf a snake came into one's lap,\nLikewise, when sleep and laziness come,\nOne should swiftly turn them away." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས། །བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ། །དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར། །གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor example, someone who repeatedly bathes\nThen repeatedly enters into fire,\nThus dwelling in extreme suffering,\nYet still imagining themselves to be happy.\n", + "translation": "For example, someone who repeatedly bathes\nThen repeatedly enters into fire,\nThus dwelling in extreme suffering,\nYet still imagining themselves to be happy." } } }, "805": { - "source": "ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་།། བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་།། བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ།། དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ།།", - "target_gt": "Every time, then, that I fail, I will reprove and chide myself, Thinking long that by whatever means Such faults in future shall no more occur.", + "source": "དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །", + "target_gt": "Likewise they live with the pretense that they will never grow old or die. But first they're slain, and then there comes the terrible fall to lower realms.", + "commentary_1": "ཨེ་མའོ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོད་པར་གྱུར་པའི་བག་མེད་པ་ཡང་མ་རིག་གོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཆི་བ་ནི་ཤི་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོ་བ་སྟེ་ད་རུང་མ་རིག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རོལ་པ་ནི་གང་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་རྒ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ལ་སྤྱོད་པས་གནས་པ་རྣམས་ལ་དང་པོ་ཉིད་དུ་འཆི་བདག་གིས་གསོད་པར་བྱས་ནས། དེ་ནས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པ་འོང་བས་འདི་དག་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་འབྲས་འདིས་བཅིངས་སོ། །ཞེས་དགོངས་སོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse line by line:\n\nLine 1: ཉེས་པ་བྱུང་བ་རེ་རེ་ཞིང་།།\nKey terms: ཉེས་པ་ (fault, mistake), བྱུང་བ་ (occurred), རེ་རེ་ཞིང་ (each and every)\nFor each and every fault that has occurred,\n\nLine 2: བདག་ལ་སྨད་ནས་ཅི་ནས་ཀྱང་།།\nKey terms: བདག་ (self, I), སྨད་ (criticize, reproach), ཅི་ནས་ཀྱང་ (by all means)\nHaving reproached myself, by all means\n\nLine 3: བདག་ལ་ཕྱིས་འདི་མི་འབྱུང་བ།།\nKey terms: ཕྱིས་ (later, in the future), མི་འབྱུང་བ་ (will not occur)\nThat this will not occur to me in the future,\n\nLine 4: དེ་ལྟར་བྱ་ཞེས་ཡུན་རིང་བསམ།།\nKey terms: དེ་ལྟར་ (thus, in that way), བྱ་ (do), ཡུན་རིང་ (for a long time), བསམ་ (think)\nI will think for a long time, \"I shall act thus.\"\n\nNote: The verse emphasizes self-reflection and the resolve to avoid repeating mistakes, a common theme in Buddhist ethical practice.", - "translation": "For each and every fault that has occurred, Having reproached myself, by all means That this will not occur to me in the future, I will think for a long time, \"I shall act thus.\"" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nརྒ་(aging), འཆི་(death), སྤྱོད་པ་(conduct/behavior), བསད་(kill), ངན་སོང་(lower realms), ལྟུང་བ་(downfall)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...བཞིན་དུ་: \"as if...\" construction\n- རྣམས་ལ: plural marker with locative/objective particle\n- བྱས་ནས: past tense converb, \"having done\"\n\n\nAs if there were no aging and death,\nBehaving thus towards living beings,\nIf one first engages in killing,\nAn unbearable downfall to lower realms will come.\n\n\nTechnical note: This verse appears to be warning about the karmic consequences of harmful actions, particularly killing, when one acts without awareness of impermanence (aging and death).", + "translation": "As if there were no aging and death,\nBehaving thus towards living beings,\nIf one first engages in killing,\nAn unbearable downfall to lower realms will come." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor each fault that occurs,\nHaving criticized myself, by all means\nSo that this does not happen to me again in the future,\nI will think long and hard about how to act accordingly.\n", - "translation": "For each fault that occurs,\nHaving criticized myself, by all means\nSo that this does not happen to me again in the future,\nI will think long and hard about how to act accordingly." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ། །བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ། །དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས། །ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, acting as if there were no aging and death,\nDwelling in places of indulgence,\nHaving killed from the very beginning,\nOne will fall into the unbearable lower realms.\n", + "translation": "Thus, acting as if there were no aging and death,\nDwelling in places of indulgence,\nHaving killed from the very beginning,\nOne will fall into the unbearable lower realms." } } }, "806": { - "source": "ཇི་ལྟར་གནས་སྐབས་འདི་དག་ལ།། དྲན་པ་གོམས་པ་ཉིད་འགྱུར་ཞེས།།", - "target_gt": "At all times and in any situation, How can I make mindfulness my constant habit?", + "source": "དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །", + "target_gt": "So when will I bring peace to those ravaged by fires of suffering by showering down from clouds of merit a rain of comforts to sustain them?", + "commentary_1": "འཇིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་པར་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ནི་བདེ་བའོ། །བྱེད་པ་ནི་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། བདེ་བར་སྨོན་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མེས་གདུངས་པ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྤྲིན་ལས་ལེགས་པར་བྱུང་བའི་རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་གྱིས་དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཞི་བར་བྱེད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- ཇི་ལྟར་ (just as, in whatever way)\n- གནས་སྐབས་ (state, situation, circumstance)\n- དྲན་པ་ (mindfulness, recollection)\n- གོམས་པ་ (familiarization, habituation)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་དག་ལ་ (to these, in these)\n- འགྱུར་ (become, transform)\n- ཞེས་ (quotative particle, indicates reported speech or thought)\n\nJust as, in these circumstances, mindfulness becomes habituated, thus\n\nTechnical note: དྲན་པ་ (dran pa) is a key term in Buddhist practice, often translated as \"mindfulness\" or \"recollection.\" It refers to the mental faculty of remembering or maintaining awareness of something.", - "translation": "Just as, in these circumstances, mindfulness becomes habituated, thus" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), མེ་ (fire), བསོད་ནམས་ (merit), སྤྲིན་ (cloud), བདེ་བ་ (happiness), ཚོགས་ (accumulation), ཆར་ (rain), ཞི་བྱེད་ (pacify)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (dative particle) indicating the object of action\n- ལས་ (ablative particle) indicating source\n- གྱིས་ (instrumental particle) indicating means\n\n\nWhen will I, for those tormented by the fire of suffering,\nBring pacification through a rain of accumulations of happiness,\nWell-born from clouds of merit,\n[With] my own [merit]?\n\n\nTechnical note: This verse uses the metaphor of rain clouds to describe the cooling effect of merit and happiness on the fires of suffering.", + "translation": "When will I, for those tormented by the fire of suffering,\nBring pacification through a rain of accumulations of happiness,\nWell-born from clouds of merit,\n[With] my own [merit]?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as in these circumstances,\nMindfulness becomes habitual through practice.\n", - "translation": "Just as in these circumstances,\nMindfulness becomes habitual through practice." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ། །བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་འཁྲུངས་པའི། །རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས། །ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen will I become one who pacifies\nThe masses tormented by the fires of suffering,\nWith a cooling rain of happiness\nWell-born from clouds of my own merit?\n", + "translation": "When will I become one who pacifies\nThe masses tormented by the fires of suffering,\nWith a cooling rain of happiness\nWell-born from clouds of my own merit?" } } }, "807": { - "source": "རྒྱུ་འདི་ཡིས་ནི་ཕྲད་པའམ།། རིགས་པའི་ལས་ནི་འདོད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Thinking thus I will desire To meet with teachers and fulfill the proper tasks.", + "source": "ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །", + "target_gt": "When will I, free of all focus, respectfully accumulate merit and then teach emptiness to those whose focus brings them ruin?", + "commentary_1": "དམིགས་པ་མེད་པར་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དང་སྟེར་བའོ། །སོ་སོར་འཛིན་པ་པོ་སྟེ་གསུམ་མི་དམིགས་པར་གུས་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོགས་པའོ། །དམིགས་པས་ཕུང་བ་ནི་དམིགས་པར་ལྟ་བས་ཕུང་བ་སྟེ། གང་དེ་དག་རྣམས་ལ་ནམ་གྱི་ཚེ་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་བསྟན་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ཕན་པའི་རྒྱུར་སྨོན་པ་ནི། ནམ་ཞིག་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གུས་པས་ཐབས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་ཏེ་རང་གི་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་ནས་གཞན་དམིགས་པས་སྦྱང་བར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་དགོངས་པས་སོ། །ལེའུ་དགུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱུ་ (cause), ཕྲད་པ་ (to meet/encounter), རིགས་པ་ (logical/appropriate), ལས་ (action/karma)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཡིས་ནི་ : instrumental case, emphasizing \"by means of this\"\n- འམ་ : disjunctive particle, indicating \"or\"\n- འདོད་པར་བྱ་ : construction indicating \"should be desired/wished for\"\n\nBy means of this cause, [one] should encounter or\nDesire [to perform] appropriate actions.\n\nTechnical note: ལས་ (las) here likely refers to karmic actions or deeds in accordance with logical or appropriate conduct (རིགས་པ).", - "translation": "By means of this cause, [one] should encounter or Desire [to perform] appropriate actions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །\n", + "output": "Key terms:\nདམིགས་པ་མེད་ (without reference/objectless), བསོད་ནམས་ཚོགས་ (collection of merit), དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་ (ruined by referential thinking), སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness)\n\nGrammatical notes:\n- ནམ་ཞིག་ indicates \"when\" or \"at some point\"\n- ཚུལ་དུ་ means \"in the manner of\"\n- ཏེ་ connects clauses\n- འགྱུར་ is a future tense marker\n\n\nWhen, in a manner without reference,\nOne respectfully accumulates a collection of merit,\nTo those who would be ruined by referential thinking,\nOne will teach emptiness.\n\nNote: This verse contrasts non-conceptual practice with teaching emptiness to those trapped in conceptual thinking.", + "translation": "When, in a manner without reference,\nOne respectfully accumulates a collection of merit,\nTo those who would be ruined by referential thinking,\nOne will teach emptiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough this cause, one encounters or\nDesires to engage in logical actions.\n", - "translation": "Through this cause, one encounters or\nDesires to engage in logical actions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ། །གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དམིགས་པས་ཕུང་བར་འགྱུར་རྣམས་ལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAt some point, in a manner free from conceptual focus,\nRespectfully accumulate a collection of merit,\nFor those ruined by conceptual fixation,\nEmptiness itself will be revealed.\n", + "translation": "At some point, in a manner free from conceptual focus,\nRespectfully accumulate a collection of merit,\nFor those ruined by conceptual fixation,\nEmptiness itself will be revealed." } } }, "808": { - "source": "ཅི་ནས་ལས་བྱེད་སྔོན་རོལ་ནས།། ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མཐུ་ཡོད་པ།། དེ་ལྟར་བག་ཡོད་གཏམ་དྲན་ཏེ།། བདག་ཉིད་ལྡང་བ་ཡང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "By all means, then, before I start some work, That I might have the strength sufficient to the task, I will recall the teachings upon carefulness And lightly rise to what is to be done.", + "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །", + "target_gt": "By the merit of my having written about entering the bodhisattva's way of life, may all beings enter the bodhisattva's practices.", + "commentary_1": "ད་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བསམས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། བསོད་ནམས་བསྔོ་བ་དང་། བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཕྱག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གདུལ་བྱ་གཞན་དོན་དང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་དོན་དང་། ཐུན་མོང་བསྟན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་བདེ་འགྲུབ་པའི་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་དོན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱིའི་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། སོ་སོའི་དོན་དུ་དང་། ཐུན་མོང་གི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nཅི་ནས་(in order that), ལས་བྱེད་(work, action), སྔོན་རོལ་ནས་(beforehand, in advance)\n\nIn order that, before undertaking any action,\n\nLine 2:\nཐམས་ཅད་(all), མཐུ་(power, ability), ཡོད་པ་(to have, possess)\n\nOne has the ability [to accomplish] everything,\n\nLine 3:\nདེ་ལྟར་(thus, in that way), བག་ཡོད་(mindfulness, carefulness), གཏམ་(words, speech), དྲན་(to remember)\n\nThus, remembering the words on mindfulness,\n\nLine 4:\nབདག་ཉིད་(oneself), ལྡང་བ་(to rise, get up), ཡང་བར་(lightly, quickly), བྱ་(to do)\n\nOne should rise quickly by oneself.\n\nNote: བག་ཡོད་ (mindfulness) is a key Buddhist term, often translated as \"conscientiousness\" or \"heedfulness\" in ethical contexts.", - "translation": "In order that, before undertaking any action, One has the ability [to accomplish] everything, Thus, remembering the words on mindfulness, One should rise quickly by oneself." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །\n", + "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་(bodhisattva conduct), འཇུག་པ་(enter/engage), དགེ་བ་(virtue), འགྲོ་བ་(beings)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་གིས་ (instrumental case) indicates the agent\n- རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི་ (genitive particle) connects to དགེ་བ་\n- གང་དེས་ (relative pronoun + instrumental) links the virtue to the aspiration\n\n\nBy whatever virtue there is\nFrom my thoroughly composing\nAn engagement in the bodhisattva conduct,\nMay all beings engage in the bodhisattva conduct.\n\n\nNote: བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ (bodhisattva conduct) is a technical term referring to the practices and way of life of a bodhisattva.", + "translation": "By whatever virtue there is\nFrom my thoroughly composing\nAn engagement in the bodhisattva conduct,\nMay all beings engage in the bodhisattva conduct." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBefore undertaking any action,\nConsider if you have the ability for all aspects.\nThus, mindfully recalling this advice,\nOne should rise up with lightness and ease.\n", - "translation": "Before undertaking any action,\nConsider if you have the ability for all aspects.\nThus, mindfully recalling this advice,\nOne should rise up with lightness and ease." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy the virtue of my composing this introduction to the practice of enlightenment,\nMay all beings enter into the practice of enlightenment.\n", + "translation": "By the virtue of my composing this introduction to the practice of enlightenment,\nMay all beings enter into the practice of enlightenment." } } }, "809": { - "source": "ཇི་ལྟར་རླུང་ནི་འགྲོ་བ་དང་།། འོང་བས་ཤིང་བལ་དབང་སྒྱུར་བ།། དེ་བཞིན་སྤྲོ་བས་དབང་བསྒྱུར་ཏེ།། དེ་ལྟར་ན་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Just as flaxen threads waft to and fro, Impelled by every breath of wind, So all I do will be achieved, Controlled by movements of a joyful heart.", + "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May everyone in all directions who's anguished or diseased in body or mind gain, through my merit, an ocean of happiness.", + "commentary_1": "དགའ་བ་ནི་ཡི་རང་བའོ། །ཉམས་པ་སྟེ་བྲི་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བདེ་བའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ནད་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས་དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རླུང་ (wind), འགྲོ་བ་ (going), འོང་བ་ (coming)\n- ཤིང་བལ་ (cotton)\n- སྤྲོ་བ་ (joy, enthusiasm)\n- འགྲུབ་པ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ structure (just as...likewise)\n- བས་ (instrumental case)\n- ཏེ་ (connective particle)\n\nJust as the wind controls cotton by going and coming,\nLikewise, [one] controls through joy;\nIn this way, [things] will be accomplished.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the control of subtle energies (རླུང་, prāṇa) through meditative practices, using the metaphor of wind moving cotton to illustrate the power of joyful effort in spiritual accomplishment.", - "translation": "Just as the wind controls cotton by going and coming, Likewise, [one] controls through joy; In this way, [things] will be accomplished." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (directions), ལུས་དང་སེམས་ (body and mind), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ནད་པ་ (sick/ill), བསོད་ནམས་ (merit), བདེ་དགའ་ (bliss and joy)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ་ indicates \"as many as there are\"\n- བདག་གི་ shows possession \"my\"\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish\n\n\nIn all directions, as many as there are\nThose with bodies and minds afflicted by suffering and illness,\nMay they, through my merit,\nObtain an ocean of bliss and joy.\n\n\nTechnical note: This verse is a common aspiration (སྨོན་ལམ་) in Tibetan Buddhism, expressing the wish to alleviate the suffering of all beings through the transfer of one's own merit.", + "translation": "In all directions, as many as there are\nThose with bodies and minds afflicted by suffering and illness,\nMay they, through my merit,\nObtain an ocean of bliss and joy." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as the wind controls cotton\nBy making it go and come,\nSo too enthusiasm exerts control;\nIn this way, accomplishment will occur.\n", - "translation": "Just as the wind controls cotton\nBy making it go and come,\nSo too enthusiasm exerts control;\nIn this way, accomplishment will occur." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས། །སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay all beings in every direction,\nWhose bodies and minds suffer from illness,\nBy virtue of my merit,\nObtain an ocean of happiness and joy.\n", + "translation": "May all beings in every direction,\nWhose bodies and minds suffer from illness,\nBy virtue of my merit,\nObtain an ocean of happiness and joy." } } }, "810": { - "source": "༈དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ནི།། ཡིད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞག།", - "target_gt": "Cultivating diligence as just described, In concentration I will place my mind.", + "source": "དེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །", + "target_gt": "As long as they are in samsara, May their happiness never wane. May beings continuously obtain The bodhisattvas' joy.", + "commentary_1": "རྒྱུན་མི་ཆད་པ་སྟེ་རྟག་ཏུའོ། །", + "commentary_2": "དེ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ནམ་ཡང་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་མ་གྱུར་ཅིག འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཤོག །མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། བརྟན་པ་བརྩེ་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་ཡིས། །སྦྱིན་པའི་བདེ་བ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལ་ཁམས་གསུམ་ཉེ་བར་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་བ་དེ་ཡི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབརྩོན་འགྲུས་ (diligence/effort), བསྐྱེད་ (generate/arouse), ཡིད་ (mind), ཏིང་ངེ་འཛིན་ (samādhi/meditative concentration)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (in that way/thus) introduces the verse\n- ནས་ནི་ indicates a sequence of actions\n- ལ་བཞག (place upon/set in)\n\nThus, having aroused diligence,\nThe mind is placed in samādhi.\n\nTechnical note: ཏིང་ངེ་འཛིན་ (samādhi) is a key Buddhist term referring to a state of deep meditative absorption or concentration.", - "translation": "Thus, having aroused diligence, The mind is placed in samādhi." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཁོར་བ་ (saṃsāra), བདེ་ (bliss/happiness), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), རྒྱུན་མི་འཆད་ (uninterrupted)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྲིད་དུ་ (as long as)\n- ནམ་ཡང་...མ་གྱུར (never become)\n- ཐོབ་ཤོག (may obtain)\n\n\nAs long as they remain in saṃsāra,\nMay they never fall from happiness.\nMay beings obtain the uninterrupted\nBliss of bodhisattvas.\n\nNote: The term བདེ་ is used twice, first referring to the happiness of \"those\" (likely bodhisattvas) and then to the bliss that beings may obtain. The translation maintains this distinction.", + "translation": "As long as they remain in saṃsāra,\nMay they never fall from happiness.\nMay beings obtain the uninterrupted\nBliss of bodhisattvas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving thus generated diligence,\nPlace the mind in meditative concentration.\n", - "translation": "Having thus generated diligence,\nPlace the mind in meditative concentration." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor as long as they remain in samsara,\nMay they never fall from happiness.\nMay all beings attain the unceasing joy\nOf the bodhisattvas.\n", + "translation": "For as long as they remain in samsara,\nMay they never fall from happiness.\nMay all beings attain the unceasing joy\nOf the bodhisattvas." } } }, "811": { - "source": "སེམས་ནི་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་མི།། ཉོན་མོངས་མཆེ་བའི་ཕྲག་ན་གནས།།", - "target_gt": "For those whose minds are slack and wandering Are caught between the fangs of the afflictions.", + "source": "འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །", + "target_gt": "May all the beings in the hells, As many as there are In every universe, delight In the joys of the Blissful Realm.", + "commentary_1": "དེ་ལྟར་སྤྱིར་བརྗོད་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལ་ཚ་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི་ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ངུ་འབོད་དང་། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། ཚ་བ་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། མནར་མེད་པ་རྣམས་སོ། །གྲང་བའི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ནི། སོ་ཐམས་ཐམས་པ་དང་། ཀྱི་ཧུད་དང་། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང་། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་དང་། ཆུ་བུར་ཅན་དང་། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་གས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་སོ། །བདེ་བ་ཅན་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཞིང་ཁམས་ཏེ། དེའི་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག་ཤིག་པའོ། མཚོ་ཡས་ཞེས་པ་ནི་འདུས་པའི་ཚོགས་སོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངན་འགྲོ་དང་། བདེ་འགྲོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རང་ཞི་བ་དང་། གཞན་གྱི་མཐུས་ཞི་བར་སྨོན་པའོ།། དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསེམས་(mind), རྣམ་པར་གཡེངས་པ་(completely distracted), མི་(person)\n\nLine 2:\nཉོན་མོངས་(kleśas/afflictions), མཆེ་བ་(fangs), ཕྲག་(between), གནས་(dwells)\n\nKey grammatical structures:\n- Genitive particle འི་ connecting རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ to མི་\n- Genitive particle འི་ connecting མཆེ་བ་ to ཕྲག་\n\nA person whose mind is completely distracted\nDwells between the fangs of afflictions.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (kleśas) is a crucial Buddhist term referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "A person whose mind is completely distracted Dwells between the fangs of afflictions." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ཁམས་ (world realm), དམྱལ་བ་ (hell), ལུས་ཅན་ (embodied beings), བདེ་ཅན་ (Sukhāvatī)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་ (as many as) with གང་དག་...རྣམས་ (those which) forms a relative clause\n- ཤོག (optative particle) indicates a wish or aspiration\n\n\nMay all embodied beings in whatever hells exist in the world realms be delighted by the bliss of Sukhāvatī.\n\nTechnical note: བདེ་ཅན་ (Sukhāvatī) refers to the Pure Land of Amitābha Buddha, often translated as \"Land of Bliss.\"", + "translation": "May all embodied beings in whatever hells exist in the world realms be delighted by the bliss of Sukhāvatī." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe mind of a distracted person\nDwells in the jaws of afflictive emotions.\n", - "translation": "The mind of a distracted person\nDwells in the jaws of afflictive emotions." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག །གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས། །དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས། །བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all beings with bodies who dwell\nIn the various hells throughout the world systems\nBe filled with joy through the bliss\nOf those in the realm of happiness.\n", + "translation": "May all beings with bodies who dwell\nIn the various hells throughout the world systems\nBe filled with joy through the bliss\nOf those in the realm of happiness." } } }, "812": { - "source": "ལུས་དང་སེམས་ནི་དབེན་པ་ཡིས།། རྣམ་པར་གཡེང་བ་མི་འབྱུང་ངོ།།", - "target_gt": "In solitude, the mind and body Are not troubled by distraction.", + "source": "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May sword-leaf forests become thick groves of sandalwood. May the trunks of shalmali trees grow into wish-fulfilling trees.", + "commentary_1": "ཉེ་བའི་དམྱལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །རལ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རལ་གྲིའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའི་ལོ་འདབ་དང་གང་ལྡན་པའི་གནས་དེ་རལ་གྲིའི་ལོ་མ་ནགས་ཚལ་ལོ། །དགའ་ཚལ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལོ། །དེ་ཉིད་སྡུ་གུ་སྟེ་བདེ་བ་སྟེར་བྱེད་དོ། །གང་གཞན་གྱི་བུད་མེད་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་མཁོ་དགུར་ལྡན་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་འདོད་ལྡན་མ་རབ་ཏུ་སྣང་བས་ན་སྤྲུལ་པ་སྟེ། ཤལ་མ་རིའི་སྡོང་པོ་ཡང་དེའོ། །དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ནི་དཔག་བསམ་གྱི་སྡོང་པོའོ། །འཁྲུང་བར་ཤོག་ཤིག་ཅེས་པའོ། །", + "commentary_2": "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་དགའ་ཚལ་སྡུག་གུར་ཤོག །ཤལ་མ་ལི་ཡི་སྡོང་པོ་དག །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), སེམས་ (mind), དབེན་པ་ (isolation/seclusion), རྣམ་པར་གཡེང་བ་ (distraction)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- མི་འབྱུང་ is a negative future/present tense\n- ངོ་ is a final particle indicating a statement\n\nBy the seclusion of body and mind, distractions will not arise.\n\nTechnical note: དབེན་པ་ (isolation/seclusion) is an important concept in Buddhist meditation practice, referring to physical and mental withdrawal from worldly concerns.", - "translation": "By the seclusion of body and mind, distractions will not arise." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nརལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nརལ་གྲི་ལོ་མ་ (sword leaves), ནགས་ཚལ་ (forest), ཙནྡན་ (sandalwood), ཤལ་མ་རི་ (Śālmali tree), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཡང་ (even, also) for emphasis\n- Optative mood with ཤོག (may it be)\n\n\nEven the forest of sword-leaves,\nMay it become a dense sandalwood forest.\nEven the trunks of the Śālmali trees,\nMay they arise as wish-fulfilling trees.\n\n\nTechnical note: This verse expresses aspirations for transforming negative realms or experiences into positive ones, a common theme in Tibetan Buddhist prayers.", + "translation": "Even the forest of sword-leaves,\nMay it become a dense sandalwood forest.\nEven the trunks of the Śālmali trees,\nMay they arise as wish-fulfilling trees." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough seclusion of body and mind,\nDistraction does not arise.\n", - "translation": "Through seclusion of body and mind,\nDistraction does not arise." + "01_zero_shot_translation": { + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་། །དེ་ལ་ཙནྡན་ནགས་སྟུག་ཤོག །ཤལ་མ་རི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་། །དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay even forests of sword-like leaves\nBecome dense groves of sandalwood.\nMay even thorn trees\nBe transformed into wish-fulfilling trees.\n", + "translation": "May even forests of sword-like leaves\nBecome dense groves of sandalwood.\nMay even thorn trees\nBe transformed into wish-fulfilling trees." } } }, "813": { - "source": "དེ་བས་འཇིག་རྟེན་སྤང་བྱ་ཞིང་།། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་དོར།།", - "target_gt": "Therefore leave this worldly life And totally abandon mental wandering.", + "source": "འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག །", + "target_gt": "May the regions of the hells become delightful with lakes of aromatic lotuses, made beautiful by gray geese, ducks, ruddy geese, swans, and others, calling pleasantly.", + "commentary_1": "ཆེ་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ཆད་པ་མེད་པར་ལྡན་པའོ། །ཉམས་དགའ་བ་ནི་སྙིང་དགའ་བའོ། །", + "commentary_2": "མཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- དེ་བས་ (therefore)\n- འཇིག་རྟེན་ (world, worldly existence)\n- སྤང་བྱ་ (to be abandoned)\n- རྣམ་པར་རྟོག་པ་ (conceptual thoughts, discursive thinking)\n- ཡོངས་སུ་དོར་ (completely abandon)\n\nGrammatical notes:\n- ཞིང་ acts as a conjunction, connecting the two clauses\n- The verbs སྤང་བྱ་ and དོར་ are in the imperative form\n\nTherefore, abandon worldly existence and completely discard conceptual thoughts.\n\nTechnical note: རྣམ་པར་རྟོག་པ་ (vikalpa in Sanskrit) is a key term in Buddhist philosophy referring to conceptual or discursive thinking that obscures direct perception of reality.", - "translation": "Therefore, abandon worldly existence and completely discard conceptual thoughts." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའཐིང་རིལ་(Blue duck), ངུར་པ་(Ruddy shelduck), ངང་པ་(Swan), བཞད་(Laugh/call), དམྱལ་བ་(Hell)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དག་དང་ to list birds\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- གྱུར་ཅིག and ཤོག are optative/aspirational particles\n\n\nMay blue ducks, ruddy shelducks, and swans,\nAnd others, beautify [this place] with their melodious calls.\nMay lotus-filled lakes with great fragrance\nMake the regions of hell delightful.\n\nTechnical note: This verse appears to be an aspiration to transform hell realms into pleasant environments, a common theme in Mahāyāna Buddhism.", + "translation": "May blue ducks, ruddy shelducks, and swans,\nAnd others, beautify [this place] with their melodious calls.\nMay lotus-filled lakes with great fragrance\nMake the regions of hell delightful." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, renounce worldly affairs,\nAnd completely abandon conceptual thoughts.\n", - "translation": "Therefore, renounce worldly affairs,\nAnd completely abandon conceptual thoughts." - } - } - }, - "814": { - "source": "ཆགས་པའི་ཕྱིར་དང་རྙེད་སོགས་ལ།། སྲེད་པས་འཇིག་རྟེན་མི་སྤངས་ཏེ།།", - "target_gt": "Because of loved ones and desire for gain, We fail to turn away from worldly things.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཆགས་པ (attachment)\n- རྙེད་སོགས (gain and so forth)\n- སྲེད་པ (craving)\n- འཇིག་རྟེན (world)\n- མི་སྤངས (not abandon)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་དང་ (for the sake of and)\n- ལ (to/for)\n- ས (instrumental case)\n- ཏེ (gerundive particle)\n\nFor the sake of attachment and due to craving for gain and so forth, [one] does not abandon the world.\n\nTechnical note: \nའཇིག་རྟེན (world) here likely refers to worldly concerns or samsaric existence, rather than the physical world.", - "translation": "For the sake of attachment and due to craving for gain and so forth, [one] does not abandon the world." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDue to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce the worldly life.\n", - "translation": "Due to attachment and craving for gain and so forth,\nOne does not renounce the worldly life." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་། །བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག །པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས། །དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay the place be beautified by the melodious calls\nOf blue jays, cranes, geese, and laughing birds.\nMay the regions of hell become delightful\nWith lotus-scented lakes of fragrant waters.\n", + "translation": "May the place be beautified by the melodious calls\nOf blue jays, cranes, geese, and laughing birds.\nMay the regions of hell become delightful\nWith lotus-scented lakes of fragrant waters." } } }, - "815": { - "source": "དེ་བས་འདི་དག་ཡོངས་སྤངས་ལ།།", - "target_gt": "These, then, are the first things to renounce.", + "814": { + "source": "སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །", + "target_gt": "May the heaps of embers become mounds of jewels. May the burning ground become a crystal floor. May the crushing mountains also become temples of worship that are filled with sugatas.", + "commentary_1": "སོལ་ཕུང་ནི་མེ་མར་མུར་གྱིའོ། །རིན་ཆེན་ནི་བཻ་ཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའོ། །ས་བསྲེགས་ནི་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་འབར་བ་ཅན་གྱི་དམྱལ་བའི་ས་གཞིའོ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེལ་ལས་བྱུང་ཞིང་དེས་བརྩམས་པའི་ས་གཞིའོ། །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་ནི་རི་ལུག་གི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞལ་མེད་ཁང་ནི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ངོ་། །", + "commentary_2": "སོལ་ཕུང་དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ལྕགས་སྲེག་གི་ས་གཞི་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་དུ་གྱུར་ཏེ་དེ་དག་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གང་བར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བས་ (therefore), ཡོངས་སྤངས་ (completely abandon)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་བས་ introduces a conclusion or result\n- ལ at the end indicates a continuative or connective particle\n\nTherefore, having completely abandoned these,\n\nNote: འདི་དག་ refers to previously mentioned negative qualities or actions that should be abandoned. The translation assumes context from previous lines.", - "translation": "Therefore, having completely abandoned these," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག །\n", + "output": "Let me translate this Tibetan passage for you:\n\nKey terms:\nསོལ་ཕུང་ (heap of charcoal), རིན་ཆེན་ (precious), ས་བསྲེགས་ (scorched earth), ཤེལ་ (crystal), བསྡུས་འཇོམས་ (gathered and crushed), རི་བོ་ (mountain), མཆོད་པ་ (offering), གཞལ་མེད་ཁང་ (celestial palace), བདེ་གཤེགས་ (sugata)\n\nGrammar: \n- Use of optative mood with ཤོག (may it become)\n- Nominalization with པོ and པ\n- Genitive case with གྱི and ཡི\n\n\nMay those heaps of charcoal become mounds of precious gems.\nMay the scorched earth become a crystal ground spread out.\nMay even the gathered and crushed mountains become\nCelestial palaces of offerings, filled with sugatas.\n\n\nNote: This passage appears to be a prayer or aspiration for transforming negative or ordinary circumstances into auspicious ones, typical in Tibetan Buddhist liturgy.", + "translation": "May those heaps of charcoal become mounds of precious gems.\nMay the scorched earth become a crystal ground spread out.\nMay even the gathered and crushed mountains become\nCelestial palaces of offerings, filled with sugatas." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nTherefore, completely abandon these things.", - "translation": "Therefore, completely abandon these things." - } - } - }, - "816": { - "source": "མཁས་པས་འདི་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "The prudent should conduct themselves like this.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམཁས་པ (wise one/scholar), སྤྱད་པ (practice/conduct)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ལྟར (in this way) adverbial phrase\n- བྱ (do/make) - auxiliary verb indicating imperative mood\n\nThe wise one should practice in this way.\n\nNote: The term མཁས་པ (khé pa) often refers specifically to a learned scholar in Buddhist contexts, but here it's translated more generally as \"wise one\" to maintain brevity while conveying the essential meaning.", - "translation": "The wise one should practice in this way." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThe wise should practice in this way.", - "translation": "The wise should practice in this way." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སོལ་ཕུང་དེ་དག་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར། །ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག །བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི། །གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay heaps of ashes transform into mounds of precious jewels.\nMay the scorched earth become a crystal ground laid out.\nMay the crushed mountains also become offering palaces,\nImmeasurable mansions filled with Buddhas.\n", + "translation": "May heaps of ashes transform into mounds of precious jewels.\nMay the scorched earth become a crystal ground laid out.\nMay the crushed mountains also become offering palaces,\nImmeasurable mansions filled with Buddhas." } } }, - "817": { - "source": "ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས།། ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས།།", - "target_gt": "Penetrative insight joined with calm abiding Utterly eradicates afflicted states.", + "815": { + "source": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག །", + "target_gt": "May those sunk in the Unfordable River—whose water is like fire— Their flesh all fallen off, their bones as white as jasmine flowers, By the power of my virtue achieve the body of a god And dwell in goddesses' company by the gently flowing river.", + "commentary_1": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་ནི་དམྱལ་བའི་ཆུ་བོའོ། །མེ་ནི་སྲེག་པར་བྱེད་པའོ། །འདྲ་བ་ནི་དེ་དང་མཚུངས་པའི་ཆུ་གང་ཡིན་པའོ། །བྱིང་བ་ནི་གཏིང་དུ་ནུབ་པའོ། །ཞིག་པ་ནི་ཞིག་ཅིང་འབྲུལ་བའོ། །ལུས་ཐོབ་པ་ནི་བདག་གི་དངོས་པོས་སོ། །བདེ་བས་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་བདེ་དགའོ། །མེ་ཏོག་ནི་པདྨའོ། །ཆར་པ་ནི་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །འབབ་པ་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའོ། །", + "commentary_2": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དང་འདྲ་བའི་ནང་དུ་བྱིང་བ་དག་ཤ་ཀུན་འཚིགས་ནས་ཞིག་བར་གྱུར་ཏེ་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག་ལྟར་དཀར་པོར་གྱུར་པ་རྣམས། བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་པར་གནས་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཞི་གནས་ (śamatha, calm abiding), ལྷག་མཐོང་ (vipaśyanā, insight), རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ (fully endowed with)\n\nLine 2:\nཉོན་མོངས་ (kleśas, afflictions), རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ (completely destroy), ཤེས་བྱས་ནས་ (having understood)\n\nWith vipaśyanā fully endowed with śamatha,\nHaving understood [that this] completely destroys the kleśas,\n\nNote: The compound ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་ (śamatha-vipaśyanā) is a key concept in Buddhist meditation, referring to the union of calm abiding and penetrative insight.", - "translation": "With vipaśyanā fully endowed with śamatha, Having understood [that this] completely destroys the kleśas," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག །\n", + "output": "Key terms:\nཆུ་བོ་(river), མེ་དོང་(fire pit), བྱིང་བ་(sinking), ཤ་(flesh), རུས་གོང་(bones), ཀུནྡ་(kunda flower), དགེ་བ་(virtue), ལྷ་(deva), ལྷ་མོ་(goddess)\n\n\nMay those sinking in a riverless fire pit-like [hell],\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue attain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses by gently flowing [celestial] streams.\n\nNote: This verse appears to describe beings in a hell realm and aspires for their rebirth in a heavenly realm through the transference of merit.", + "translation": "May those sinking in a riverless fire pit-like [hell],\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue attain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses by gently flowing [celestial] streams." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving gained insight through deep meditative concentration,\nOne should know how to thoroughly vanquish the afflictive emotions.\n", - "translation": "Having gained insight through deep meditative concentration,\nOne should know how to thoroughly vanquish the afflictive emotions." - } - } - }, - "818": { - "source": "ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི།། འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ།།", - "target_gt": "Knowing this, first search for calm abiding, Found by people who are happy to be free from worldly ties.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཐོག་མར་ (at first), ཞི་གནས་ (śamatha, calm abiding), བཙལ་བྱ་ (should be sought)\nདེ་ཡང་ནི།། (moreover, furthermore)\n\nLine 2:\nའཇིག་རྟེན་ (worldly), ཆགས་པ་ (attachment), མེད་ (without)\nམངོན་དགས་ (evidently, clearly), འགྲུབ་ (accomplished)\n\nKey terms:\nཞི་གནས་ (śamatha), འཇིག་རྟེན་ (worldly), ཆགས་པ་ (attachment)\n\nAt first, śamatha should be sought; moreover,\nIt is clearly accomplished without worldly attachment.\n\nNote: ཞི་གནས་ (śamatha) is a fundamental meditation practice in Tibetan Buddhism, often translated as \"calm abiding\" or \"tranquility meditation.\"", - "translation": "At first, śamatha should be sought; moreover, It is clearly accomplished without worldly attachment." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFirst, seek calm abiding meditation.\nThis is accomplished through non-attachment to worldly things.\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist texts, so this translation may not be fully accurate. A scholar of Tibetan Buddhism would be able to provide a more authoritative translation.", - "translation": "First, seek calm abiding meditation.\nThis is accomplished through non-attachment to worldly things." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག །ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག །བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས། །ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nThose sunk in a pit of fire without a river,\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue, may they attain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses in gently flowing streams.\n", + "translation": "Those sunk in a pit of fire without a river,\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue, may they attain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses in gently flowing streams." } } }, - "819": { - "source": "མི་རྟག་སུ་ཞིག་མི་རྟག་ལ།། ཡང་དག་ཆགས་པར་བྱེད་པ་ཡོད།། དེས་ནི་ཚེ་རབས་སྟོང་ཕྲག་ཏུ།། སྡུག་པར་མཐོང་བ་ཡང་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "Beings, brief, ephemeral, Who strongly cling to what is also transient, Will catch no glimpse of those they love For many thousands of their future lives.", + "816": { + "source": "མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས། །དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས། །གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་། །སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །", + "target_gt": "Seeing a rain of blossoms mixed with scented water drench and extinguish the infernal conflagrations, may the beings in hell be sated with a sudden pleasure, and wondering why that is, behold there Padmapani.", + "commentary_1": "ཕྱག་ན་པདྨ་ནི་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་ཅིང་བསྔལ་བའོ། །ཤུགས་ནི་རབ་ཏུ་འབབ་པའི་རྒྱུན་ནོ། །", + "commentary_2": "མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་པ་བབ་པ་ཡིས་དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པ་མཐོང་གྱུར་ནས། གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་ལས་གྱུར་བསམ་པ་དང་སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཛད་པ་པོ་ཕྱག་ན་པདྨ་བསྣམས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་མཐོང་བར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nམི་རྟག་(impermanent), སུ་ཞིག་(who)\nWho, [being] impermanent,\n\nLine 2:\nཡང་དག་(truly), ཆགས་པར་(attachment), བྱེད་པ་(to do)\ntruly generates attachment to the impermanent?\n\nLine 3:\nཚེ་རབས་(lifetimes), སྟོང་ཕྲག་(thousands)\nFor thousands of lifetimes,\n\nLine 4:\nསྡུག་པར་(beloved), མཐོང་བ་(to see), མི་འགྱུར་(will not become)\nthey will not [even] see [what is] beloved.\n\nNote: The verse uses rhetorical question structure in the first two lines to emphasize the futility of attachment to impermanent things. The last two lines describe the consequence of such attachment.", - "translation": "Who, [being] impermanent, truly generates attachment to the impermanent? For thousands of lifetimes, they will not [even] see [what is] beloved." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས། །དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས། །གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་། །སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nམེ་ཏོག་ཆར་པ་(flower rain), སྤོས་ཆུ་(scented water), དམྱལ་བ་(hell), མེ་མདག་(embers), གློ་བུར་(sudden), ཕྱག་ན་པདྨ་(Avalokiteshvara)\n\nGrammar: \n- ཡིས་ (instrumental particle)\n- གྱུར་ནས་ (perfect tense + connective)\n- བསམ་པ་དང་ (nominalizer + connective)\n- མཐོང་བར་ཤོག (optative construction)\n\n\nSeeing a rain of flowers mixed with scented water\nExtinguishing the embers of hell with a hissing sound,\nFilled with sudden joy, they wonder, \"What is this?\"\nMay the hell-beings behold Avalokiteshvara.\n\nNote: ཕྱག་ན་པདྨ་ (Phag-na Pema) is literally \"Lotus-in-Hand,\" an epithet for Avalokiteshvara.", + "translation": "Seeing a rain of flowers mixed with scented water\nExtinguishing the embers of hell with a hissing sound,\nFilled with sudden joy, they wonder, \"What is this?\"\nMay the hell-beings behold Avalokiteshvara." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWho, knowing impermanence,\nWould cling to what is impermanent?\nEven through a thousand lifetimes,\nThey will not see what is truly beloved.\n", - "translation": "Who, knowing impermanence,\nWould cling to what is impermanent?\nEven through a thousand lifetimes,\nThey will not see what is truly beloved." - } - } - }, - "820": { - "source": "མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར།། ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ།།", - "target_gt": "Not seeing them, their minds will have no joy, They therefore will not rest in equanimity.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: མ་མཐོང་ན་ནི་དགར་མི་འགྱུར།།\nKey terms:\nམ་མཐོང་ (not seeing), ན་ (if), དགར་ (happy/joyful), མི་འགྱུར (will not become)\n\nIf [one] does not see [it], [one] will not become happy.\n\nLine 2: ཡིད་ཀྱང་མཉམ་འཇོག་མི་འགྱུར་ལ།།\nKey terms:\nཡིད་ (mind), ཀྱང་ (also), མཉམ་འཇོག་ (equanimity/composure), མི་འགྱུར (will not become)\n\nAnd the mind also will not become composed.\n\nNote: མཉམ་འཇོག་ (nyamjok) is a technical term in Tibetan Buddhism often referring to meditative equipoise or mental composure. The particle ལ at the end of the second line indicates that this statement is part of a larger context or argument.", - "translation": "If [one] does not see [it], [one] will not become happy. And the mind also will not become composed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf not seen, one does not become joyful.\nThe mind also does not become evenly placed.\n", - "translation": "If not seen, one does not become joyful.\nThe mind also does not become evenly placed." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས། །དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པར་མཐོང་གྱུར་ནས། །གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་། །སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨ་མཐོང་བར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nAs a rain of flowers mixed with scented water falls,\nExtinguishing the blazing embers of hell with a hissing sound,\nMay those in hell, suddenly filled with joy, wonder \"What is this?\"\nAnd may they behold Avalokiteshvara (the Lotus-Holder).\n", + "translation": "As a rain of flowers mixed with scented water falls,\nExtinguishing the blazing embers of hell with a hissing sound,\nMay those in hell, suddenly filled with joy, wonder \"What is this?\"\nAnd may they behold Avalokiteshvara (the Lotus-Holder)." } } }, - "821": { - "source": "མཐོང་ཡང་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་བས།། སྔར་བཞིན་སྲེད་པས་གདུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "But even if they see them, they are not content— And as before, the pain of longing stays.", + "817": { + "source": "གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །", + "target_gt": "\"Friends, cast away your fear and hurry here! Who could this be, now come to us Relieving all our suffering, exuding the energy of joy, Protecting beings from all, the bodhisattva who has roused compassion, The youth with hair in a topknot who dispels our every fear?\"", + "commentary_1": "གྲོགས་ནི་གྲོགས་དག་གོ། །", + "commentary_2": "འགའ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་མཐོང་ནས་གཞན་རྣམས་ལ་གྲོགས་དག་ཅེས་བོས་ཏེ། འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི་གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་སྐྱོབ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ནུས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་སིལ་བར་བྱེད་པའི་བརྩེ་བ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་བ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཞན་དུ་བྲོས་ཏེ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱིན་མི་དགོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམཐོང་ (see), ངོམས་པ (satisfied), མི་འགྱུར་ (not become), སྲེད་པ (craving), གདུང་བ (tormented)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ (even though) connects the two clauses\n- བས་ at the end of the first line indicates a causal relationship\n- སྔར་བཞིན་ (as before) modifies the second clause\n\nEven though seeing [it], one does not become satisfied;\nTherefore, as before, one becomes tormented by craving.\n\nTechnical note: སྲེད་པ (craving) is a key Buddhist concept, often translated as \"thirst\" or \"desire,\" and is considered a root cause of suffering in Buddhist philosophy.", - "translation": "Even though seeing [it], one does not become satisfied; Therefore, as before, one becomes tormented by craving." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །\n", + "output": "Here's a translation of the Tibetan text following the guidelines:\n\nKey terms:\nགྲོགས་(Friends), འཇིགས་པ་(Fear), སྡུག་བསྔལ་(Suffering), བྱང་ཆུབ་སེམས་(Bodhicitta), བརྩེ་བ་(Compassion), གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་(Youth with topknot)\n\n\nFriends, abandon fear and quickly come here to us!\nBy whose power all suffering is dispelled and joy's momentum reached,\nProtecting all beings completely, bodhicitta and compassion have arisen.\nWhat has come that makes the radiant youth with topknot fearless?\n\n\nNotes:\n- The structure \"གང་གི་མཐུ་ཡིས་\" indicates \"by whose power\"\n- \"འུ་བུའི་ཐད་དུ་\" is translated as \"to us\" for clarity\n- \"ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་\" is rendered as \"radiant youth with topknot,\" preserving the cultural imagery", + "translation": "Friends, abandon fear and quickly come here to us!\nBy whose power all suffering is dispelled and joy's momentum reached,\nProtecting all beings completely, bodhicitta and compassion have arisen.\nWhat has come that makes the radiant youth with topknot fearless?" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough one sees, one is never satisfied,\nThus as before, one becomes tormented by craving.\n", - "translation": "Though one sees, one is never satisfied,\nThus as before, one becomes tormented by craving." - } - } - }, - "822": { - "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་བྱས་ན།། ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་སྒྲིབ།།", - "target_gt": "If I crave for other beings, A veil is cast upon the perfect truth.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཆགས་ (attachment), ཡང་དག་ཉིད་ (true nature/reality), སྒྲིབ་ (obscure/obstruct)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating object\n- ན་ conditional particle (\"if\")\n- ཀུན་ནས་ adverbial intensifier (\"completely\")\n\nIf one becomes attached to sentient beings,\n[It] completely obscures [one's realization of] true reality.\n\nTechnical note: ཡང་དག་ཉིད་ (yang dag nyid) often refers to ultimate truth or the true nature of phenomena in Buddhist philosophy.", - "translation": "If one becomes attached to sentient beings, [It] completely obscures [one's realization of] true reality." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the ultimate truth.\n", - "translation": "If one becomes attached to sentient beings,\nIt completely obscures the ultimate truth." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nFriends, cast aside your fears and come quickly here to us!\nBy whose power all suffering is dispelled and joy swiftly arises,\nWho completely protects all beings, in whom bodhicitta and compassion have arisen,\nWhat has become of that fearless, radiant youth with the topknot of hair?\n", + "translation": "Friends, cast aside your fears and come quickly here to us!\nBy whose power all suffering is dispelled and joy swiftly arises,\nWho completely protects all beings, in whom bodhicitta and compassion have arisen,\nWhat has become of that fearless, radiant youth with the topknot of hair?" } } }, - "823": { - "source": "སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད།། ཐ་མལ་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Wholesome disillusion melts away, And finally there comes the sting of pain.", + "818": { + "source": "ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །", + "target_gt": "Behold! See how a hundred gods revere his lotus feet with their tiaras. His eyes are moist with compassion; a shower of many flowers falls upon his head. Look at this lovely palace where a thousand goddesses praise him in song! May the denizens of hell let forth such a clamor when they behold Manjughosha.", + "commentary_1": "བརླན་པ་ནི་བངས་པའོ། །སྤོས་དྲིས་གང་བའི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །", + "commentary_2": "ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། ཐུགས་རྗེས་བརླན་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པའི་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་འབབ་པའི་འཇམ་དབྱངས་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་པའི་ནང་ན་བཞུགས་པ་འདི་ལྟོས་ཞེས་གྲོགས་རྣམས་ལ་དེ་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་དགའ་བས་ཀུ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སྐྱོ་བའི་སེམས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད།།\n\nKey terms:\nསྐྱོ་བ་ (weariness, sadness), སེམས་ (mind), འཇིག་པ་ (destroy)\nཀྱང་ (also, even) - emphatic particle\nབྱེད་ (do, make) - auxiliary verb indicating active voice\n\nEven the weary mind is destroyed,\n\nLine 2: ཐ་མལ་མྱ་ངན་གདུང་བར་འགྱུར།།\n\nKey terms:\nཐ་མལ་ (ordinary, common), མྱ་ངན་ (sorrow), གདུང་བ་ (torment, affliction)\nའགྱུར་ (become, transform) - auxiliary verb indicating change of state\n\nOrdinary sorrow transforms into torment.\n\nNote: The structure suggests a cause-and-effect relationship between the two lines, with the destruction of the weary mind leading to the intensification of ordinary sorrow into torment.", - "translation": "Even the weary mind is destroyed, Ordinary sorrow transforms into torment." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's a translation of the Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nལྷ་བརྒྱ (hundred deities), ཅོད་པན (crown), ཞབས་ཀྱི་པདྨ (lotus feet), ཐུགས་རྗེ (compassion), སྤྱན (eyes), ཁང་བརྩེགས (celestial mansion), འཇམ་དབྱངས (Manjushri), སེམས་དམྱལ (hell beings)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གིས to show instrumental case\n- ཅིང་ and ཞེས connectives\n- Optative mood with ཤོག at the end\n\n\nMay the crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile compassionate moist eyes rain down many flower petals on your head.\n\"Behold this!\" say a thousand goddesses in lovely mansions, singing praises.\nHaving seen such a Manjushri, may the clamor of hell beings now cease.\n\n\nTechnical note: This verse describes a vision of Manjushri and expresses a wish for its soteriological effect on beings in hell realms.", + "translation": "May the crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile compassionate moist eyes rain down many flower petals on your head.\n\"Behold this!\" say a thousand goddesses in lovely mansions, singing praises.\nHaving seen such a Manjushri, may the clamor of hell beings now cease." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt destroys even the mind of weariness.\nOrdinary sorrow turns into anguish.\n", - "translation": "It destroys even the mind of weariness.\nOrdinary sorrow turns into anguish." - } - } - }, - "824": { - "source": "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས།། ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "My thoughts are all for them, And thus my life is frittered by.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་པ་ (thinking, contemplation)\nའབའ་ཞིག་ (only, merely)\nཚེ་འདི་ (this life)\nདོན་མེད་ (meaningless, purposeless)\nའདའ་བར་འགྱུར་ (will pass)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ is an instrumental particle\n- འགྱུར་ indicates a future tense or resultative state\n\nBy mere thinking alone, this life will pass meaninglessly.\n\nTechnical note: This verse likely emphasizes the importance of action over mere contemplation in Buddhist practice.", - "translation": "By mere thinking alone, this life will pass meaninglessly." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nBy thinking alone,\nThis life will pass without meaning.", - "translation": "By thinking alone,\nThis life will pass without meaning." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཁྱོད་ཀྱི་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨ་ལ་མཆོད་ཅིང་། །ཐུགས་རྗེའི་རླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆར་འབབ་པ། །ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས། །འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile a rain of many flowers falls upon your compassionate gaze.\nBehold this scene of a thousand goddesses singing praises in delightful celestial mansions.\nHaving seen such a vision of Manjushri, may the clamor of hell beings now be silenced.\n", + "translation": "The crowns of a hundred deities worship your lotus feet,\nWhile a rain of many flowers falls upon your compassionate gaze.\nBehold this scene of a thousand goddesses singing praises in delightful celestial mansions.\nHaving seen such a vision of Manjushri, may the clamor of hell beings now be silenced." } } }, - "825": { - "source": "རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས།། གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "My family and friends all change and pass, for whom The changeless Dharma is cast out.", + "819": { + "source": "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "Then through my virtue, may the beings in the hells, seeing a cloud of bodhisattvas free of obscurations led by Samantabhadra shower down on them a comforting, cool, fragrant rain, take true delight.", + "commentary_1": "སྒྲིབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའམ་ཡང་ན་མངོན་སུམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་སྤྲིན་དང་འདྲ་བས་ན་སྤྲིན་ནོ། །བདེ་བ་ནི་དལ་གྱིས་འབབ་པའོ། །", + "commentary_2": "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བྱམས་པ་དང་སའི་སྙིང་པོ་དང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་རང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྲིན་བདེ་བ་སྟེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་ངད་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྟག་པ་མེད་པ་ (impermanent), མཛའ་བཤེས་ (friends), གཡུང་དྲུང་ཆོས་ (eternal Dharma), འཇིག་པར་འགྱུར་ (will be destroyed)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ indicates instrumental case\n- ཀྱང་ emphasizes \"even\"\n\nDue to impermanent friends,\nEven the eternal Dharma will be destroyed.\n\nTechnical note: གཡུང་དྲུང་ (swastika) is often used as a symbol of permanence in Tibetan Buddhism, here modifying ཆོས་ (Dharma) to emphasize its normally unchanging nature.", - "translation": "Due to impermanent friends, Even the eternal Dharma will be destroyed." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Key terms:\nདགེ་རྩ་(virtuous roots), ཀུན་དུ་བཟང་(Samantabhadra), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(bodhisattva), སྒྲིབ་པ་(obscurations), སེམས་ཅན་(sentient beings), དམྱལ་བ་(hell realms)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...ནས་ (Having...in this way)\n- གྱུར་ཅིག (optative/aspirational particle)\n\n\nThus, by my virtuous roots, may the beings in hell realms become joyful upon seeing Samantabhadra and other bodhisattvas, free from obscurations, raining down cool, fragrant, pleasant clouds that bring happiness.\n\nNote: The translation maintains the single-sentence structure of the Tibetan, using commas to separate clauses.", + "translation": "Thus, by my virtuous roots, may the beings in hell realms become joyful upon seeing Samantabhadra and other bodhisattvas, free from obscurations, raining down cool, fragrant, pleasant clouds that bring happiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout constant friends,\nEven the eternal dharma will decay.\n", - "translation": "Without constant friends,\nEven the eternal dharma will decay." - } - } - }, - "826": { - "source": "བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན།། ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ།།", - "target_gt": "For if I act like childish beings, Sure it is that I shall fall to evil destinies.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བྱིས་དང་སྐལ་བ་མཉམ་སྤྱོད་ན།།\nKey terms:\nབྱིས་ (childish ones/fools), སྐལ་བ་མཉམ་ (equal fortune/destiny), སྤྱོད་ (engage/associate)\nན (conditional particle: if/when)\n\nLine 2: ངེས་པར་ངན་འགྲོར་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ།།\nKey terms:\nངེས་པར་ (certainly), ངན་འགྲོ་ (lower realms), འགྲོ་ (go), འགྱུར་ (become/transform)\nཏེ (connective particle indicating cause and effect)\n\nIf one associates equally with childish ones,\nOne will certainly go to the lower realms.\n\nNote: \"ངན་འགྲོ་\" (lower realms) is a technical term in Buddhist cosmology referring to unfortunate states of rebirth such as hell realms, hungry ghost realm, and animal realm.", - "translation": "If one associates equally with childish ones, One will certainly go to the lower realms." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one associates with fools and those of equal fortune,\nOne will certainly fall into lower realms.\n", - "translation": "If one associates with fools and those of equal fortune,\nOne will certainly fall into lower realms." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, by my virtuous roots, may Samantabhadra and other\nBodhisattvas, free from obscurations, be seen\nRaining down cool, fragrant, pleasant showers like clouds,\nAnd may all beings in the hells be filled with joy.\n", + "translation": "Thus, by my virtuous roots, may Samantabhadra and other\nBodhisattvas, free from obscurations, be seen\nRaining down cool, fragrant, pleasant showers like clouds,\nAnd may all beings in the hells be filled with joy." } } }, - "827": { - "source": "སྐལ་མི་མཉམ་པར་ཁྲིད་བྱེད་ན།། བྱིས་པ་བསྟེན་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "So why do I keep company with infants, Who lead me to a state so far from virtue?", + "820": { + "source": "འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །", + "target_gt": "May streams of milk flowing from the hands of noble Lokeshvara ever satiate, bathe, and refresh the preta hungry ghosts.", + "commentary_1": "ཚིམ་པ་ནི་ཟས་སྐོམ་གྱིས་སོ། །ཁྲུས་བྱས་ནི་འོ་རྒྱུན་གྱིས་སོ། །", + "commentary_2": "འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྐལ་མི་མཉམ་པ (unequal fortune/karma), ཁྲིད་བྱེད་ (to lead/guide), བྱིས་པ་ (childish/immature person), བསྟེན་པ (to rely on/associate with)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- པས་ instrumental case\n- ཅི་ཞིག་བྱ interrogative construction implying futility\n\nIf [one] leads [others] to unequal fortune,\nWhat use is there in associating with childish [people]?\n\nTechnical note: བྱིས་པ་ (childish person) is often contrasted with འཕགས་པ་ (noble one) in Buddhist texts, referring to those who have not yet realized emptiness.", - "translation": "If [one] leads [others] to unequal fortune, What use is there in associating with childish [people]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །\n", + "output": "Key terms:\nའཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་(Ārya Avalokiteśvara), ཕྱག་(hand), འོ་རྒྱུན་(stream of milk), ཡི་དགས་(preta/hungry ghost), ཚིམ་(satisfied), ཁྲུས་(bathed), བསིལ་(cooled)\n\nGrammatical notes:\n- གི and གྱིས are genitive and instrumental particles respectively\n- ཤོག at the end indicates an aspirational statement\n\n\nMay the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteśvara\nSatisfy the pretas and, having bathed them, always cool them.\n\nNote: This verse refers to the iconography of Avalokiteśvara, often depicted with milk flowing from his hand to relieve the suffering of hungry ghosts (pretas).", + "translation": "May the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteśvara\nSatisfy the pretas and, having bathed them, always cool them." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one is led unequally by fate,\nWhat use is it to rely on childish things?\n", - "translation": "If one is led unequally by fate,\nWhat use is it to rely on childish things?" - } - } - }, - "828": { - "source": "སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཛའ་འགྱུར་ལ།། ཡུད་ཙམ་གྱིས་ནི་དགྲར་ཡང་འགྱུར།།", - "target_gt": "One moment friends, The next, they’re bitter enemies.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྐད་ཅིག་གཅིག་ (single instant), མཛའ་ (friend), འགྱུར་ (become/change)\nཡུད་ཙམ་ (moment), དགྲ་ (enemy)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ (instrumental case) indicating time\n- ལ་ (la-don particle) marking completion\n- ཡང་ (also/even) emphasizing contrast\n\nIn a single instant, [one] becomes a friend,\nAnd in just a moment, [one] even becomes an enemy.\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of impermanence (འགྱུར་བ་མི་རྟག་པ་) in relationships.", - "translation": "In a single instant, [one] becomes a friend, And in just a moment, [one] even becomes an enemy." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn an instant one becomes a friend,\nAnd in a moment turns into an enemy.\n", - "translation": "In an instant one becomes a friend,\nAnd in a moment turns into an enemy." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི །ཕྱག་ནས་འབབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡི་དགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay the stream of milk flowing from the hand\nOf noble Avalokiteshvara\nSatisfy the hungry ghosts,\nAnd may they always be refreshed by bathing in it.\n", + "translation": "May the stream of milk flowing from the hand\nOf noble Avalokiteshvara\nSatisfy the hungry ghosts,\nAnd may they always be refreshed by bathing in it." } } }, - "829": { - "source": "དགའ་བའི་གནས་ལ་ཁྲོ་བྱེད་པས།། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་དཀའ།།", - "target_gt": "Even pleasant things arouse their discontent: Ordinary people—it is hard to please them!", + "821": { + "source": "ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག །", + "target_gt": "May everyone who's blind now see, And may the deaf always hear. May the pregnant give birth without pain, Just like Queen Mayadevi.", + "commentary_1": "ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ནི་སྟོན་པ་སྐྱེད་བྱེད་མའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདགའ་བ (joy, happiness), ཁྲོ་བྱེད་པ (to be angry), སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ (ordinary beings), མགུ་བ (to be pleased)\n\nGrammatical notes:\n- ལ particle indicating location or object\n- པས ending indicating causation or reason\n- བར infinitive marker\n\nBy being angry at joyful situations, ordinary beings are difficult to please.\n\nTechnical note: སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ (so so'i skye bo) is a technical term in Buddhism referring to ordinary, unenlightened beings, as opposed to noble beings (འཕགས་པ, 'phags pa) who have attained certain levels of realization.", - "translation": "By being angry at joyful situations, ordinary beings are difficult to please." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག །\n", + "output": "Key terms:\nལོང་བ་ (blind), མིག་མཐོང་ (see with eyes), འོན་པ་ (deaf), སྒྲ་ཐོས་ (hear sounds), ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ (goddess Māyā), སྦྲུམ་མ་ (pregnant woman), བཙའ་བ་ (give birth)\n\nGrammatical notes:\n- Use of optative mood with ཤོག (may it be)\n- Comparative construction with ཇི་བཞིན་དུ་ (just as)\n\n\nMay the blind see with their eyes,\nAnd may the deaf always hear sounds.\nJust as the goddess Māyā [gave birth],\nMay pregnant women give birth without harm.\n\n\nNote: The reference to the goddess Māyā alludes to the miraculous birth of the Buddha, where according to tradition, Māyā gave birth painlessly and without complications.", + "translation": "May the blind see with their eyes,\nAnd may the deaf always hear sounds.\nJust as the goddess Māyā [gave birth],\nMay pregnant women give birth without harm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy becoming angry at joyful situations,\nOrdinary beings find it difficult to be content.\n", - "translation": "By becoming angry at joyful situations,\nOrdinary beings find it difficult to be content." - } - } - }, - "830": { - "source": "ཕན་པར་སྨྲས་ན་ཁྲོ་བར་བྱེད།། བདག་ཀྱང་ཕན་ལས་ཟློག་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "A beneficial word and they resent it, Turning me instead from what is good.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕན་པ (benefit), སྨྲས་ (speak), ཁྲོ་བ (anger), བདག (self), ཟློག་ (turn away/reverse)\n\nGrammatical notes:\n- ན: conditional particle \"if\"\n- པར་བྱེད: verb formation indicating \"to make\" or \"to cause\"\n\nIf [one] speaks beneficially, [they] become angry.\n[They] also cause [me] to turn away from benefit.\n\nTechnical note: \nThe verse describes a paradoxical situation where attempts to help are met with hostility, potentially discouraging further beneficial actions.", - "translation": "If [one] speaks beneficially, [they] become angry. [They] also cause [me] to turn away from benefit." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen spoken to beneficially, they become angry.\nThey also turn away from what benefits them.\n", - "translation": "When spoken to beneficially, they become angry.\nThey also turn away from what benefits them." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་མཐོང་ཞིང་། །འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ། །སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay the blind see,\nMay the deaf always hear sounds.\nLike the magical illusions of goddesses,\nMay pregnant women give birth without harm.\n", + "translation": "May the blind see,\nMay the deaf always hear sounds.\nLike the magical illusions of goddesses,\nMay pregnant women give birth without harm." } } }, - "831": { - "source": "དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན།། ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And when I close my ears to what they say, Their anger makes them fall to lower states.", + "822": { + "source": "བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May beggars gain prosperity; Those wracked with grief gain joy. May the despondent be relieved And have great stability.", + "commentary_1": "བསྟན་པ་ནི་རྩོམ་པའོ། །", + "commentary_2": "བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེས་མི་བརྫི་བའི་བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: དེ་དག་ངག་ནི་མ་མཉན་ན།།\n\nKey terms:\nདེ་དག (those), ངག (speech), མ་མཉན (not listen)\nGrammatical note: ན (if) conditional particle\n\nIf one does not listen to their speech,\n\nLine 2: ཁྲོ་བས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་འགྱུར།།\n\nKey terms:\nཁྲོ་བ (anger), ངན་འགྲོ (lower realms), འགྲོ་བར་འགྱུར (will go)\nGrammatical note: བས (due to) instrumental case\n\nDue to anger, one will go to the lower realms.\n\nTechnical note: ངན་འགྲོ (lower realms) refers to the three unfortunate rebirth destinations in Buddhist cosmology: hell beings, hungry ghosts, and animals.", - "translation": "If one does not listen to their speech, Due to anger, one will go to the lower realms." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབཀྲེན་པ་ (poor/destitute), ནོར་ (wealth), མྱ་ངན་ (sorrow), ཉམ་ཐག་ (miserable), ཡི་ཆད་ (discouraged), ཡིད་སོས་ (refreshed mind), བརྟན་པ་ (stability)\n\nGrammatical notes:\n- Use of optative particle ཤོག (may/let)\n- Repetition of ཤོག at line ends for emphasis and poetic structure\n- ཀྱིས་ and ཀྱང་ as agentive and inclusive particles respectively\n\n\nMay the destitute obtain wealth!\nMay those in sorrow and misery attain joy!\nMay the discouraged also have their minds refreshed,\nAnd may they achieve perfect stability!\n\nTechnical note: This verse is a common aspiration (སྨོན་ལམ་) format in Tibetan Buddhist literature, expressing altruistic wishes for the benefit of all beings.", + "translation": "May the destitute obtain wealth!\nMay those in sorrow and misery attain joy!\nMay the discouraged also have their minds refreshed,\nAnd may they achieve perfect stability!" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf you do not listen to those words,\nYou will go to lower realms due to anger.\n", - "translation": "If you do not listen to those words,\nYou will go to lower realms due to anger." - } - } - }, - "832": { - "source": "མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན།། དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས།།", - "target_gt": "Jealous of superiors, they vie with equals, Proud to those below, they strut when praised.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མཉམ་དང་འགྲན།།\n\nKey terms:\nམཐོ་ (high/superior), ཕྲག་དོག་ (jealousy), མཉམ་ (equal), འགྲན་ (compete)\n\nGrammatical note: ལ་ particle indicates \"towards\" or \"regarding\"\n\nTowards the superior, [there is] jealousy, [a desire to be] equal, and competition.\n\nLine 2: དམའ་ལ་ང་རྒྱལ་བསྟོད་ན་དྲེགས།།\n\nKey terms:\nདམའ་ (low/inferior), ང་རྒྱལ་ (pride), བསྟོད་ (praise), དྲེགས་ (arrogance)\n\nGrammatical note: ན་ particle indicates a conditional \"if\"\n\nTowards the inferior, [there is] pride, [and] if praised, arrogance.\n\nTechnical note: This appears to be a verse describing the afflictive emotions (kleśa) that arise in relation to others of different status.", - "translation": "Towards the superior, [there is] jealousy, [a desire to be] equal, and competition. Towards the inferior, [there is] pride, [and] if praised, arrogance." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTowards those above, jealousy, rivalry and competition.\nTowards those below, pride, and if praised, arrogance.\n", - "translation": "Towards those above, jealousy, rivalry and competition.\nTowards those below, pride, and if praised, arrogance." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག །མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག །ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་། །བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nMay the poor obtain wealth.\nMay the sorrowful and suffering find joy.\nMay the despairing be comforted,\nAnd may they attain perfect stability.\n", + "translation": "May the poor obtain wealth.\nMay the sorrowful and suffering find joy.\nMay the despairing be comforted,\nAnd may they attain perfect stability." } } }, - "833": { - "source": "མི་སྙན་བརྗོད་ན་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ།།", - "target_gt": "Say something untoward, they seethe with rage.", + "823": { + "source": "སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May every being who is sick be swiftly cured of illness. May none of wanderers' maladies ever occur again.", + "commentary_1": "ཐར་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །", + "commentary_2": "སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་པར་གྱུར། །འགྲོ་བའི་ནད་རྣམས་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམི་སྙན་ (unpleasant), བརྗོད་ (speak), ཁོང་ཁྲོ་ (anger), སྐྱེ་ (arise)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with ན་ (if)\n- Present tense verb སྐྱེ་ (arises)\n\nIf unpleasant [words] are spoken, anger arises.\n\nNote: This is a concise statement about the cause-and-effect relationship between harsh speech and the arising of anger, a common theme in Buddhist teachings on mindful speech and emotional regulation.", - "translation": "If unpleasant [words] are spoken, anger arises." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ནད་པ་ (sick/ill), མྱུར་དུ་ (quickly), ཐར་ (liberate/free), འགྲོ་བ་ (beings/migrators), མ་ལུས་པ་ (without exception), རྟག་ཏུ་ (always), འབྱུང་བ་ (arise/occur)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ། (however many there are)\n- གྱུར་ཅིག (optative/aspirational particle)\n- མེད་པར་ཤོག (aspirational construction: \"may it be without\")\n\n\nHowever many sick sentient beings there are,\nMay they quickly be freed from illness.\nMay all the diseases of beings, without exception,\nForever never arise.\n\nNote: This verse is a common aspiration prayer for the healing of all beings.", + "translation": "However many sick sentient beings there are,\nMay they quickly be freed from illness.\nMay all the diseases of beings, without exception,\nForever never arise." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf unpleasant words are spoken, anger arises.", - "translation": "If unpleasant words are spoken, anger arises." - } - } - }, - "834": { - "source": "ནམ་ཞིག་བྱིས་ལས་ཕན་པ་འཐོབ།།", - "target_gt": "What good was ever had from childish folk?", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nནམ་ཞིག་ (when, at some time)\nབྱིས་ (childish, immature)\nཕན་པ་ (benefit)\nའཐོབ་ (obtain, attain)\n\nGrammatical structure:\n- ནམ་ཞིག་ is often used as a rhetorical question marker\n- ལས་ here functions as an ablative particle, indicating \"from\" or \"by means of\"\n\nWhen will [one] obtain benefit from [the] childish?\n\nNote: This line appears to be a rhetorical question, implying that no benefit is to be gained from immature or childish individuals or actions. The term བྱིས་ (childish) is often used in Buddhist contexts to refer to ordinary beings who haven't realized the nature of reality.", - "translation": "When will [one] obtain benefit from [the] childish?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nAt some point, one obtains benefit from childish actions.", - "translation": "At some point, one obtains benefit from childish actions." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ། །རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay all sentient beings who are ill\nBe swiftly freed from their sickness.\nMay all the diseases of beings\nWithout exception never occur again.\n", + "translation": "May all sentient beings who are ill\nBe swiftly freed from their sickness.\nMay all the diseases of beings\nWithout exception never occur again." } } }, - "835": { - "source": "བྱིས་དང་འགྲོགས་ན་བྱིས་པ་ལས།།", - "target_gt": "Keep company with them and what will follow?", + "824": { + "source": "འདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "May all directions be propitious for every traveler. May they accomplish without effort the aims for which they travel.", + "commentary_1": "བདེ་བ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པར་བྱེད་པའོ། །འབད་མི་དགོས་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་སོ། །", + "commentary_2": "འགྲོན་པོ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་པར་འགྲུབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱིས་ (childish/immature person), འགྲོགས་ (associate with), བྱིས་པ་ (childish/immature person)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with ན་ (if)\n- ལས་ indicates comparison (\"than\")\n\nIf [one] associates with the childish, [one becomes] more childish than the childish.\n\nNote: \n- བྱིས་ and བྱིས་པ་ are used interchangeably here to refer to immature or spiritually undeveloped persons.\n- The second half of the comparison is implied and not explicitly stated in the Tibetan.", - "translation": "If [one] associates with the childish, [one becomes] more childish than the childish." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའདྲོན་པ་ (traveler), ཕྱོགས་ (direction), བདེ་བ་ (happiness/well-being), འགྲོ་ (go), གྲུབ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- Use of ཤོག and གྱུར་ཅིག for aspirational statements\n- གང་གི་དོན་དུ construction indicating purpose\n\n\nMay all travelers\nIn all directions be well!\nMay the purpose for which they go\nBe accomplished without effort!\n\nNote: འདྲོན་པ་ can also mean \"reciter\" or \"one who reads aloud,\" but in this context, \"traveler\" fits better with the theme of journeying.", + "translation": "May all travelers\nIn all directions be well!\nMay the purpose for which they go\nBe accomplished without effort!" }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation attempt:\n\nIf you associate with fools, you will become like a fool.", - "translation": "If you associate with fools, you will become like a fool." - } - } - }, - "836": { - "source": "བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་སྨད་པ་དང་།། འཁོར་བར་དགའ་བའི་གཏམ་ལ་སོགས།། མི་དགེ་ཅིས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་།།", - "target_gt": "Self-aggrandizement and scorn for others, Talk about the “good things” of saṃsāra— Every kind of vice is sure to come.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1:\nབདག་བསྟོད་(self-praise), གཞན་(others), སྨད་པ་(disparagement)\n\nSelf-praise and disparagement of others,\n\nLine 2:\nའཁོར་བ་(saṃsāra), དགའ་བ་(joy/delight), གཏམ་(talk/speech), ལ་སོགས་(and so forth)\n\nTalk delighting in saṃsāra and so forth—\n\nLine 3:\nམི་དགེ་(non-virtue), ཅིས་ཀྱང་(by any means), ངེས་པར་(certainly), འབྱུང་(arise)\n\nNon-virtue will certainly arise by any means.\n\nNote: The structure ཅིས་ཀྱང་...ངེས་པར་ emphasizes the certainty and inevitability of the arising of non-virtue from the actions mentioned in the first two lines.", - "translation": "Self-praise and disparagement of others, Talk delighting in saṃsāra and so forth— Non-virtue will certainly arise by any means." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nPraising oneself and disparaging others,\nSpeaking words that delight in samsara and such -\nThese will certainly give rise to non-virtue.\n", - "translation": "Praising oneself and disparaging others,\nSpeaking words that delight in samsara and such -\nThese will certainly give rise to non-virtue." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འདྲོན་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག །གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ། །དེ་འབད་མི་དགོས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay all directions be pleasant\nFor all those who travel.\nMay the purpose for which they journey\nBe accomplished without effort.\n", + "translation": "May all directions be pleasant\nFor all those who travel.\nMay the purpose for which they journey\nBe accomplished without effort." } } }, - "837": { - "source": "དེ་ལྟར་བདག་དང་གཞན་བསྟེན་པ།། དེས་ནི་ཕུང་བར་འགྱུར་བར་ཟད།།", - "target_gt": "Only ruin can result From such a link between myself and others.", + "825": { + "source": "གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །", + "target_gt": "May those embarked on boats and ships accomplish their intentions, and may they safely reach the shore to rejoice with their families.", + "commentary_1": "གྲུ་ཆེན་ནི་གཟིངས་སོ། །", + "commentary_2": "གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་དག །ཡིད་ལ་བསམས་པ་འགྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), བདག་ (self), གཞན་ (others), བསྟེན་པ་ (to rely on/depend on)\nཕུང་བར་འགྱུར་ (to become ruined/destroyed)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ནི་ is an instrumental particle emphasizing the cause\n- བར་ཟད་ indicates a definitive or conclusive statement\n\nIn that way, relying on self and others,\nBy that [reliance], [one] will merely become ruined.\n\nTechnical note: ཕུང་བར་འགྱུར་ (to become ruined) is often used in Buddhist contexts to indicate a state of suffering or destruction resulting from incorrect views or actions.", - "translation": "In that way, relying on self and others, By that [reliance], [one] will merely become ruined." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགྲུ་(boat), གྲུ་ཆེན་(large boat/ship), ཞུགས་པ་(entered/embarked), ཆུ་ཡི་ངོགས་(shore/bank of water)\n\nGrammar:\n- རྣམས་ (plural marker)\n- གྱུར་ཏེ་ (perfective auxiliary)\n- ནས་ (after/having done)\n- ཤོག (optative/wish particle)\n\n\nMay those who have embarked on boats and ships\nHave their wishes fulfilled in mind,\nArrive safely at the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones.\n\n\nNote: This verse appears to be a prayer or aspiration for the safety and success of travelers by water.", + "translation": "May those who have embarked on boats and ships\nHave their wishes fulfilled in mind,\nArrive safely at the shore,\nAnd rejoice together with their loved ones." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, clinging to self and others\nWill only lead to ruin.\n", - "translation": "Thus, clinging to self and others\nWill only lead to ruin." - } - } - }, - "838": { - "source": "དེས་ཀྱང་བདག་དོན་མ་བྱས་ལ།། བདག་ཀྱང་དེ་དོན་མི་འགྱུར་བས།།", - "target_gt": "For they will bring no benefit to me, And I in turn can do them nothing good.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་(by that), བདག་དོན་(one's own purpose), མ་བྱས་(not done), \nབདག་(I/self), དེ་དོན་(that purpose/their purpose), མི་འགྱུར་(will not become/change)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ is used twice, indicating contrast or emphasis\n- བས at the end indicates a reason or cause\n\nBy that [person], one's own purpose was not accomplished, and\nI also will not become [engaged in] their purpose.\n\nTechnical note: བདག་དོན་ and དེ་དོན་are contrasted here, emphasizing the distinction between self-interest and the interest of others.", - "translation": "By that [person], one's own purpose was not accomplished, and I also will not become [engaged in] their purpose." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThey have not acted for my benefit,\nAnd I will not act for their benefit either.\n", - "translation": "They have not acted for my benefit,\nAnd I will not act for their benefit either." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས། །ཡིད་ལ་བསམ་པ་གྲུབ་གྱུར་ཏེ། །ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས། །གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English, enclosed in tags:\n\n\nMay those who board boats and ships\nHave their wishes fulfilled in their minds.\nAfter safely reaching the shore,\nMay they rejoice together with their loved ones.\n", + "translation": "May those who board boats and ships\nHave their wishes fulfilled in their minds.\nAfter safely reaching the shore,\nMay they rejoice together with their loved ones." } } }, - "839": { - "source": "བྱིས་ལས་ཐག་རིང་བྱོལ་བར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore flee the company of childish people.", + "826": { + "source": "དགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May the young and old without protection in desolate, roadless wilds—those asleep, inebriated, or mad—be guarded by the gods.", + "commentary_1": "ཉམ་ང་ནི་བགྲོད་དཀའ་བའོ། །མྱོས་པ་ནི་སྨྱོན་པའོ། །རབ་མྱོས་ནི་དཔག་མེད་པས་མྱོས་པའོ། །", + "commentary_2": "འབྲོག་དགོན་ལ་སོགས་པ་ལམ་མེད་ཅིང་ཉམ་ང་བར། བྱིས་པ་དང་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ་གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས་ལྷ་དག་གིས་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱིས་ (childish, immature), ཐག་རིང་ (far away), བྱོལ་བ (to escape, flee)\n\nGrammatical structure:\n- བྱིས་ལས་: Ablative case, indicating \"from\" or \"away from\"\n- བྱོལ་བར་བྱ: Verbal phrase indicating \"should flee\" or \"must escape\"\n\n[One] must flee far away from the childish.\n\nNote: \n- བྱིས་ often refers to ordinary beings or those with immature understanding in Buddhist contexts.\n- The structure བྱོལ་བར་བྱ implies a strong imperative or necessity.", - "translation": "[One] must flee far away from the childish." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nདགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག །\n", + "output": "Let me provide a translation of the Tibetan verse you've shared:\n\nKey terms:\nདགོན་ (wilderness), ལམ་མེད་ (pathless), ཉམ་ང་བ་ (dangerous)\nབྱིས་པ་ (children), རྒན་པོ་ (elderly), མགོན་མེད་པ་ (without protector)\nགཉིད་ལོག་ (asleep), མྱོས་ (intoxicated), རབ་མྱོས་ (extremely intoxicated)\nལྷ་ (deities), སྲུང་བ་ (protect)\n\nGrammatical notes:\n- Use of སོགས་ to indicate \"and so forth\"\n- བར་ as a locative particle\n- རྣམས་ as a plural marker\n- ཤོག as an optative/aspirational particle\n\n\nIn dangerous wilderness and pathless places,\nFor children, the elderly, and those without protectors,\nFor those asleep, intoxicated, and extremely intoxicated,\nMay the deities provide protection.\n\nNote: This verse appears to be an aspiration for divine protection for vulnerable beings in perilous situations.", + "translation": "In dangerous wilderness and pathless places,\nFor children, the elderly, and those without protectors,\nFor those asleep, intoxicated, and extremely intoxicated,\nMay the deities provide protection." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nOne should flee far away from childish behavior.", - "translation": "One should flee far away from childish behavior." - } - } - }, - "840": { - "source": "ཕྲད་ན་དགའ་བས་མགུ་བྱས་ཏེ།། འདྲིས་ཆེན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བར།། ཐ་མལ་པ་ཙམ་ལེགས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Greet them, when you meet, with smiles That keep on terms of common courtesy, Without inviting intimate relations.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕྲད་ (meet), དགའ་བ་ (joy), མགུ་བྱས་ (express satisfaction)\nའདྲིས་ཆེན་ (great familiarity), མི་འགྱུར་ (not become)\nཐ་མལ་པ་ (ordinary, neutral), ལེགས་པར་བྱ་ (act well, maintain)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ at the end of the first line indicates a connection to the next line\n- བར at the end of the second line shows purpose or intention\n\nWhen meeting, express satisfaction with joy,\nWithout becoming [overly] familiar,\nMaintain well an ordinary [demeanor].\n\nTechnical note: ཐ་མལ་པ་ (tha mal pa) is a technical term in Tibetan Buddhism referring to an ordinary, uncontrived state, often used in meditation contexts.", - "translation": "When meeting, express satisfaction with joy, Without becoming [overly] familiar, Maintain well an ordinary [demeanor]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen meeting, greet with joy and delight,\nBut do not become overly familiar.\nIt is best to maintain an ordinary manner.\n", - "translation": "When meeting, greet with joy and delight,\nBut do not become overly familiar.\nIt is best to maintain an ordinary manner." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: དགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར། །བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ། །གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས། །ལྷ་དག་སྲུང་བར་བྱེད་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn desolate places without paths, where it is frightening,\nFor children, the elderly, and those without protection,\nFor those who are asleep, intoxicated, or deeply drunk,\nMay the deities provide protection.\n", + "translation": "In desolate places without paths, where it is frightening,\nFor children, the elderly, and those without protection,\nFor those who are asleep, intoxicated, or deeply drunk,\nMay the deities provide protection." } } }, - "841": { - "source": "བུང་བས་མེ་ཏོག་སྦྲང་རྩི་བཞིན།། ཆོས་ཀྱི་དོན་ཙམ་བླངས་ནས་ནི།།", - "target_gt": "Like bees that get their honey from the flowers, Take only what will serve the practice of the Dharma.", + "827": { + "source": "མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "Freed of all lack of leisure, may they have faith, compassion, and prajna. May they, with perfect food and conduct, recall their past lives always.", + "commentary_1": "རྟག་ཏུ་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཀྱི་མཐར་བརྗོད་པའོ། །", + "commentary_2": "མི་དལ་བ་བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལས་ཐར་པ་དང་དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེར་ལྡན་ཞིང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ནས་རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བུང་བ (bee), མེ་ཏོག (flower), སྦྲང་རྩི (honey)\n- ཆོས་ (Dharma), དོན་ (meaning/essence), བླངས་ (take/extract)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན (like/as) comparative particle\n- ནས་ནི (having done so) gerundive construction\n\nLike a bee [extracting] honey from flowers,\nHaving taken only the essence of the Dharma,\n\nTechnical note: This verse uses a common Buddhist simile comparing the careful extraction of nectar by bees to the way practitioners should extract the essential meaning of the Dharma teachings.", - "translation": "Like a bee [extracting] honey from flowers, Having taken only the essence of the Dharma," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nམི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་ངལ་(Unwearied), ཐར་བ་(Liberation), དད་(Faith), ཤེས་རབ་(Wisdom), བརྩེ་(Compassion), ཟས་(Food), སྤྱོད་པ་(Conduct), ཚེ་རབས་(Lifetimes)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ to connect items in a list\n- ལྡན་ཞིང་ indicating possession\n- Optative mood with གྱུར་ཅིག\n\n\nMay [I] be liberated from all weariness,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave excellent food and conduct,\nAnd always remember [my] lifetimes.\n\nNote: The phrase ཚེ་རབས་དྲན་ refers to the ability to recall past lives, an important concept in Buddhist practice.", + "translation": "May [I] be liberated from all weariness,\nPossess faith, wisdom, and compassion,\nHave excellent food and conduct,\nAnd always remember [my] lifetimes." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike a bee taking only nectar from flowers,\nExtract just the essence of the Dharma.\n", - "translation": "Like a bee taking only nectar from flowers,\nExtract just the essence of the Dharma." - } - } - }, - "842": { - "source": "ཀུན་ལ་སྔོན་ཆད་མ་མཐོང་བཞིན།། འདྲིས་པ་མེད་པར་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Treat everyone like new acquaintances And keep yourself from close familiarity.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཀུན་ (all), སྔོན་ཆད་ (previously), མ་མཐོང་ (not seen), འདྲིས་པ་ (familiarity), མེད་པར་ (without), གནས་པར་བྱ་ (to remain/abide)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ functions as a simile marker, indicating \"as if\"\n- པར་བྱ་ is a construction indicating \"should do\" or \"to make it so\"\n\nAs if not having seen all [beings] before,\n[One] should remain without familiarity.\n\nTechnical note: This appears to be an instruction on maintaining equanimity or non-attachment in one's interactions, a common theme in Buddhist practice.", - "translation": "As if not having seen all [beings] before, [One] should remain without familiarity." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTreat everyone as if you've never seen them before;\nRemain without familiarity.\n", - "translation": "Treat everyone as if you've never seen them before;\nRemain without familiarity." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: མི་ངལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་། །དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་། །ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay I be free from all weariness and exhaustion,\nEndowed with faith, wisdom, and compassion,\nBlessed with excellent food and conduct,\nAnd always remember my past lives.\n", + "translation": "May I be free from all weariness and exhaustion,\nEndowed with faith, wisdom, and compassion,\nBlessed with excellent food and conduct,\nAnd always remember my past lives." } } }, - "843": { - "source": "བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས།། བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས།།", - "target_gt": "“Oh I am rich and well respected; Lots of people take delight in me.”", + "828": { + "source": "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May all have wealth as endless as the treasury of the sky, enjoying it as they wish without any quarreling or threats. May they use it freely without dispute or harm.", + "commentary_1": "མཛོད་ནི་ནམ་མཁའ་ཉིད་དོ། །དེ་དང་གང་འདྲ་བ་ནི་མཛོད་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྩོད་པ་ནི་འཐབ་པའོ། །ཕོངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །", + "commentary_2": "འཇིག་རྟེན་ནམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་མཛོད་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག དེ་དག་ལ་ཕན་ཚུན་རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་བ་མེད་པར་རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདག་ནི་རྙེད་མང་བཀུར་སྟི་བཅས།།\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), རྙེད་(gain/acquisition), བཀུར་སྟི་(honor/respect)\n\nGrammatical note: ནི་ is a topic marker, མང་ indicates plurality, བཅས་ means \"with/together with\"\n\nI [have] many gains together with honor,\n\nLine 2: བདག་ལ་མང་པོ་དགའ་འོ་ཞེས།།\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), དགའ་(like/be fond of)\n\nGrammatical note: ལ་ is a dative particle, ཞེས་ indicates reported speech, འོ་ is a sentence-final particle\n\n[Thinking,] \"Many are fond of me,\" thus\n\nTechnical note: This appears to be part of a longer verse, likely discussing the dangers of pride or attachment to worldly gains and reputation.", - "translation": "I [have] many gains together with honor, [Thinking,] \"Many are fond of me,\" thus" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nནམ་མཁའི་མཛོད་ (sky treasury), ལོངས་སྤྱོད་ (enjoyments), ཆད་པ་མེད་པ་ (unceasing), རྩོད་པ་ (conflict), འཚེ་ (harm), རང་དབང་ (independence)\n\nGrammatical notes:\n- Use of བཞིན་དུ་ for simile\n- Repeated use of པར་ཤོག for aspirational statements\n\n\nMay all [beings] have enjoyments without cessation,\nLike a treasury of the sky.\nMay they partake [of these] independently,\nWithout conflict and without harm.\n\n\nTechnical note: \"Treasury of the sky\" (ནམ་མཁའི་མཛོད་) is a common Buddhist metaphor for inexhaustibility.", + "translation": "May all [beings] have enjoyments without cessation,\nLike a treasury of the sky.\nMay they partake [of these] independently,\nWithout conflict and without harm." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI have many possessions and honors.\nMany people are fond of me.\n", - "translation": "I have many possessions and honors.\nMany people are fond of me." - } - } - }, - "844": { - "source": "དེ་འདྲའི་སྙེམས་པ་འཆང་འགྱུར་ན།། ཤི་བའི་འོག་ཏུ་འཇིགས་པ་སྐྱེ།།", - "target_gt": "Nourish such complacency and later, After death, your fears will start!", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་འདྲའི་(such, like that), སྙེམས་པ་(pride, arrogance), འཆང་(hold, possess), འགྱུར་(become)\nཤི་བའི་(of death), འོག་ཏུ་(after), འཇིགས་པ་(fear), སྐྱེ་(arise, be born)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- འི་ in ཤི་བའི་ shows genitive case, connecting \"death\" to \"after\"\n\nIf one comes to hold such pride,\nAfter death, fear will arise.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the karmic consequences of pride, a common theme in Buddhist teachings on ethics and rebirth.", - "translation": "If one comes to hold such pride, After death, fear will arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one holds such arrogance,\nFear will arise after death.\n", - "translation": "If one holds such arrogance,\nFear will arise after death." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མཛོད་བཞིན་དུ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག །རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར། །རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all things be like the treasury of space,\nEnjoyed without ever being exhausted.\nWithout conflict and without harm,\nMay they be freely used at will.\n", + "translation": "May all things be like the treasury of space,\nEnjoyed without ever being exhausted.\nWithout conflict and without harm,\nMay they be freely used at will." } } }, - "845": { - "source": "དེ་བས་རྣམ་པར་རྨོངས་པའི་ཡིད།། གང་དང་གང་ལ་ཆགས་གྱུར་པ།།", - "target_gt": "Indeed, O foolish and afflicted mind, You want and crave for all and everything.", + "829": { + "source": "སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "May beings with little vitality be vigorous and robust. May those ascetics with bad physiques have the most sublime bodies.", + "commentary_1": "གཟི་བརྗིད་ནི་ནུས་པའོ། །དཀའ་ཐུབ་ནི་ཉོན་མོངས་པའོ། །", + "commentary_2": "སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་བས་ (therefore/thus)\nརྣམ་པར་ (completely/thoroughly)\nརྨོངས་པའི་ (deluded/confused)\nཡིད་ (mind)\n\nLine 2:\nགང་དང་གང་ལ་ (to whatever/whichever)\nཆགས་ (attachment/desire)\nགྱུར་པ་ (become/turned into)\n\nKey grammatical structure:\n- The construction གང་དང་གང་ལ་ indicates \"to whatever\" or \"to whichever\"\n- གྱུར་པ་ at the end of line 2 is a past/perfect form, indicating a completed action or state\n\nThus, [this] thoroughly deluded mind,\nTo whatever it has become attached,\n\nNote: The term རྨོངས་པ་ (mongs pa) is a key technical term in Buddhist philosophy, often translated as \"delusion\" or \"ignorance\" (Sanskrit: moha).", - "translation": "Thus, [this] thoroughly deluded mind, To whatever it has become attached," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), གཟི་བརྗིད་ (splendor/magnificence), དཀའ་ཐུབ་ཅན་ (ascetics), གཟུགས་ (form/body)\n\nGrammatical notes:\n- Use of གང་ as a relative pronoun\n- Optative mood with ཤོག and གྱུར་ཅིག\n\n\nMay those sentient beings of little splendor\nBecome ones of great magnificence.\nMay those ascetics with ugly forms\nAttain perfect, excellent bodies.\n\n\nNote: The term གཟི་བརྗིད་ can refer to both physical and spiritual magnificence, while གཟུགས་ encompasses both physical form and appearance.", + "translation": "May those sentient beings of little splendor\nBecome ones of great magnificence.\nMay those ascetics with ugly forms\nAttain perfect, excellent bodies." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, the deluded mind\nBecomes attached to whatever it encounters.", - "translation": "Therefore, the deluded mind\nBecomes attached to whatever it encounters." - } - } - }, - "846": { - "source": "དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ།། སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་།།", - "target_gt": "All this together will rise up As pain itself, increased a thousandfold.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nLine 1: དེ་དང་དེ་བསྡོངས་སྟོང་འགྱུར་དུ།།\nKey terms: དེ་དང་དེ་(that and that), བསྡོངས་(combined), སྟོང་འགྱུར་(thousand-fold)\n\nLine 2: སྡུག་བསྔལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་ལྡང་།།\nKey terms: སྡུག་བསྔལ་(suffering), འགྱུར་(become), ལྡང་(arise)\n\nGrammar note: ཞིང་ connects two verbal phrases\n\nThat and that combined become a thousand-fold,\nBecoming suffering itself and arising.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the compounding nature of karma and its resultant suffering.", - "translation": "That and that combined become a thousand-fold, Becoming suffering itself and arising." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose and those combined a thousandfold,\nBecome suffering itself and arise.\n", - "translation": "Those and those combined a thousandfold,\nBecome suffering itself and arise." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་། །དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག །དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ། །གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay those sentient beings of little splendor\nBecome beings of great splendor.\nMay those ascetics of poor form\nAttain perfect, excellent form.\n", + "translation": "May those sentient beings of little splendor\nBecome beings of great splendor.\nMay those ascetics of poor form\nAttain perfect, excellent form." } } }, - "847": { - "source": "དེ་བས་མཁས་པས་ཆགས་མི་བྱ།། ཆགས་པ་ལས་ནི་འཇིགས་པ་སྐྱེ།།", - "target_gt": "Since this is so, the wise have no attachments; From such cravings fear and anguish come.", + "830": { + "source": "འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May all the women in the world become men. May those who are lowly gain high status and may pride be vanquished.", + "commentary_1": "མཐོ་བ་ནི་ནོར་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), མཁས་པ་ (wise person), ཆགས་ (attachment), མི་བྱ་ (should not do), འཇིགས་པ་ (fear), སྐྱེ་ (arise)\n\nGrammatical notes:\n- The first line uses the imperative construction མི་བྱ་ to indicate prohibition\n- The second line uses ལས་ནི་ to show causation\n\nTherefore, the wise should not become attached.\nFrom attachment, fear arises.\n\nTechnical note: ཆགས་པ་ (chagpa) is a key Buddhist term often translated as \"attachment\" or \"desire,\" which is considered a root cause of suffering in Buddhist philosophy.", - "translation": "Therefore, the wise should not become attached. From attachment, fear arises." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་(world), བུད་མེད་(women), སྐྱེས་པ་(men), མ་རབས་(low status), མཐོ་(high), ང་རྒྱལ་(pride)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ། (however many there are)\n- གྱུར་ཅིག (optative: may become)\n- ཤོག (optative: may it be)\n\n\nMay all the women in the world\nBecome men.\nMay those of low status attain high position,\nAnd may pride also be overcome.\n\nTechnical note: This verse expresses a traditional aspiration for women to be reborn as men, reflecting historical gender views in some Buddhist contexts. The last two lines apply more broadly to social status and overcoming pride.", + "translation": "May all the women in the world\nBecome men.\nMay those of low status attain high position,\nAnd may pride also be overcome." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, the wise do not become attached.\nFrom attachment, fear is born.\n", - "translation": "Therefore, the wise do not become attached.\nFrom attachment, fear is born." - } - } - }, - "848": { - "source": "འདི་དག་རང་བཞིན་འདོར་འགྱུར་བས།། བརྟན་པར་གྱིས་ཏེ་རབ་ཏུ་རྟོགས།།", - "target_gt": "And fix this firmly in your understanding: All that may be wished for will by nature fade to nothing.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརང་བཞིན་ (nature/essence), འདོར་ (abandon/discard), བརྟན་པར་གྱིས་ (make stable/firm), རབ་ཏུ་རྟོགས་ (fully realize/comprehend)\n\nGrammar:\n- འགྱུར་བས་ indicates a reason or cause\n- ཏེ་ connects the two clauses\n\nSince these will abandon [their] nature,\nMake [your mind] stable and fully realize [this].\n\nNote: The first line refers to the impermanent nature of phenomena, while the second line instructs the practitioner to stabilize their mind and fully comprehend this truth.", - "translation": "Since these will abandon [their] nature, Make [your mind] stable and fully realize [this]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSince these things are of a nature to be discarded,\nMake yourself steadfast and strive for full realization.\n", - "translation": "Since these things are of a nature to be discarded,\nMake yourself steadfast and strive for full realization." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all the women in the world\nBecome men instead.\nMay the lowly attain high status,\nAnd may pride be conquered.\n", + "translation": "May all the women in the world\nBecome men instead.\nMay the lowly attain high status,\nAnd may pride be conquered." } } }, - "849": { - "source": "རྙེད་པ་དག་ནི་མང་བྱུང་ཞིང་།། གྲགས་དང་སྙན་པ་བྱུང་གྱུར་ཀྱང་།།", - "target_gt": "For people may have gained great wealth of riches, Enjoying reputation, sweet renown.", + "831": { + "source": "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །", + "target_gt": "May all corporeal beings hear the unceasing sound of dharma from every bird, tree, and light ray, and even from the sky.", + "commentary_1": "འོད་ཟེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་ཟེར་ལ་སོགས་པའོ། །", + "commentary_2": "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nརྙེད་པ་ (gains/acquisitions), མང་ (many), བྱུང་ (arose/occurred)\nཞིང་ (and/while)\n\nLine 2:\nགྲགས་ (fame), སྙན་པ་ (renown), བྱུང་ (arose/occurred)\nགྱུར་ (became), ཀྱང་ (although/even if)\n\nKey grammatical structure:\n- Parallel structure with བྱུང་ (arose) in both lines\n- ཀྱང་ at the end indicating a concessive clause\n\nAlthough many gains have arisen, and\nFame and renown have come about,\n\nNote: The term རྙེད་པ་ often refers specifically to material gains or offerings in a Buddhist context, while གྲགས་ and སྙན་པ་ together emphasize different aspects of reputation.", - "translation": "Although many gains have arisen, and Fame and renown have come about," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་ཅན་ (embodied beings), བྱ་ (birds), ཤིང་ (trees), འོད་ཟེར་ (light rays), ནམ་མཁའ་ (space), ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ (sound of Dharma), རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ (uninterruptedly)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle གྱིས་ connecting ལུས་ཅན་ཀུན་ to the list of sources\n- དང་ used as a conjunction to list items\n- ལས་ཀྱང་ indicating \"even from\"\n- Optative mood with ཤོག་ (may it be)\n\nMay all embodied beings hear the sound of Dharma uninterruptedly from birds, all trees and light rays, and even from space.\n\nNote: This verse expresses an aspiration for the omnipresence of Dharma teachings, emphasizing their pervasiveness through natural phenomena and the cosmos.", + "translation": "May all embodied beings hear the sound of Dharma uninterruptedly from birds, all trees and light rays, and even from space." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAlthough many gains may come,\nAnd fame and renown may arise,\n", - "translation": "Although many gains may come,\nAnd fame and renown may arise," - } - } - }, - "850": { - "source": "རྙེད་དང་གྲགས་པའི་ཚོགས་བཅས་ཏེ།། གང་དུ་འདོང་བའི་གཏོལ་མེད་དོ།།", - "target_gt": "But who can say where they have gone to now, With all the baggage of their gold and fame?", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྙེད་ (gain, acquisition), གྲགས་པ (fame, renown), ཚོགས་ (accumulation, collection)\nའདོང་ (to go, proceed), གཏོལ་མེད་ (without direction, aimless)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ connects རྙེད་ and གྲགས་པ\n- བཅས་ཏེ indicates \"together with\"\n- གང་དུ་ means \"wherever\"\n- འི་ connects འདོང་བ to གཏོལ་མེད་\n\nTogether with accumulations of gain and fame,\n[One] has no direction wherever [one] goes.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the futility of worldly pursuits (རྙེད་དང་གྲགས་པ) in the context of Buddhist teachings on impermanence and the unsatisfactory nature of samsaric existence.", - "translation": "Together with accumulations of gain and fame, [One] has no direction wherever [one] goes." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWith accumulations of gain and fame,\nThere is no certainty where one will go.\n", - "translation": "With accumulations of gain and fame,\nThere is no certainty where one will go." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all beings hear the sound of Dharma\nUnceasing and continuous\nFrom birds and trees and all light rays\nAnd even from the sky itself\n", + "translation": "May all beings hear the sound of Dharma\nUnceasing and continuous\nFrom birds and trees and all light rays\nAnd even from the sky itself" } } }, - "851": { - "source": "བདག་ལ་སྨོད་པ་གཞན་ཡོད་ན།། བསྟོད་པས་བདག་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "Why should I be pleased when people praise me?Others there will be who scorn and criticize—", + "832": { + "source": "སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "May medicines be efficacious and mantras be accomplished. May dakinis, rakshasas, and such be compassionate.", + "commentary_1": "མཐུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ནད་པ་ནི་ནད་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པའོ། །", + "commentary_2": "སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །ནད་གདོན་དང་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག མཁའ་འགྲོ་དང་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྨོད་པ (criticize/disparage), བསྟོད་པ (praise), བདག (self/I), དགར (happy/pleased)\n\nGrammatical notes:\n- ན at the end of the first line indicates a conditional clause\n- ཅི་ཞིག at the end suggests a rhetorical question\n\nIf others criticize me,\nWhat is there to make me happy through praise?\n\nTechnical note: This verse reflects on the nature of praise and criticism, a common theme in Buddhist teachings on non-attachment to worldly concerns.", - "translation": "If others criticize me, What is there to make me happy through praise?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "I'll provide a translation of the Tibetan text following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nསྨན་ (medicine), མཐུ་ (power/potency), གསང་སྔགས་ (secret mantra), བཟླས་བརྗོད་ (recitation), མཁའ་འགྲོ་ (ḍākinī), སྲིན་པོ་ (rākṣasa), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nGrammatical notes:\n- Use of དང་ for conjunction\n- Optative mood with ཤོག and གྱུར་ཅིག\n- ལྡན་པ་ and ལྡན་ indicating possession\n\n\nMay medicines be endowed with potency,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay ḍākinīs, rākṣasas, and others\nBe endowed with minds of compassion.\n\n\nTechnical note: མཁའ་འགྲོ་ (ḍākinī) and སྲིན་པོ་ (rākṣasa) are specific classes of beings in Tibetan Buddhist cosmology, often associated with tantric practices.", + "translation": "May medicines be endowed with potency,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.\nMay ḍākinīs, rākṣasas, and others\nBe endowed with minds of compassion." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf others criticize me,\nWhat joy is there in praise?\n", - "translation": "If others criticize me,\nWhat joy is there in praise?" - } - } - }, - "852": { - "source": "བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན།། སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད།། སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ།། རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན།།", - "target_gt": "And why despondent when I’m blamed, Since there’ll be others who think well of me?So many are the leanings and the wants of beings That even Buddha could not please them all—", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. བདག་ལ་བསྟོད་པ་གཞན་ཡོད་ན།།\nKey terms: བདག་(self), བསྟོད་པ་(praise), གཞན་(other)\nIf there are others who praise me,\n\n2. སྨད་པས་མི་དགར་ཅི་ཞིག་ཡོད།།\nKey terms: སྨད་པ་(criticism), མི་དགར་(displeased)\nWhat is there to be displeased about through criticism?\n\n3. སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ།།\nKey terms: སེམས་ཅན་(sentient beings), མོས་པ་(inclinations), སྣ་ཚོགས་(various)\nSentient beings have various inclinations;\n\n4. རྒྱལ་བས་ཀྱང་ནི་མི་མགུ་ན།།\nKey terms: རྒྱལ་བ་(Conqueror/Buddha), མི་མགུ་(not pleased)\nEven the Conquerors [Buddhas] cannot please [everyone], so\n\nNote: This verse appears to be discussing the futility of being affected by praise or criticism, given the diverse inclinations of sentient beings. It points out that even the Buddhas cannot please everyone, implying that one should not be overly concerned with others' opinions.", - "translation": "If there are others who praise me, What is there to be displeased about through criticism? Sentient beings have various inclinations; Even the Conquerors [Buddhas] cannot please [everyone], so" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf others praise me,\nWhat is there to dislike about criticism?\nEven the Buddhas cannot please\nThe diverse inclinations of all sentient beings.\n", - "translation": "If others praise me,\nWhat is there to dislike about criticism?\nEven the Buddhas cannot please\nThe diverse inclinations of all sentient beings." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་། །གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་གྲུབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ། །སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay medicines be potent and effective,\nMay the recitation of secret mantras be accomplished,\nMay dakinis, rakshasas, and other spirits\nBe endowed with minds of compassion.\n", + "translation": "May medicines be potent and effective,\nMay the recitation of secret mantras be accomplished,\nMay dakinis, rakshasas, and other spirits\nBe endowed with minds of compassion." } } }, - "853": { - "source": "བདག་འདྲ་ངན་པས་སྨོས་ཅི་དགོས།།", - "target_gt": "Of such a wretch as me no need to speak!", + "833": { + "source": "གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །", + "target_gt": "Thriving with reading and recitation, May temples be well established. May the sangha—always harmonious— Accomplish its purposes.", + "commentary_1": "རྒྱས་པ་ནི་གང་བའོ། །མཐུན་པ་ནི་བསམ་པ་གཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། གཙུག་ལག་ནི་ཆོས་ཡིན་ལ་དེ་ཡོད་པའི་ཁང་པའམ། དགེ་འདུན་གྱི་ཁང་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་སུ་དགེ་འདུན་རྣམས་ཀློག་པ་དང་ཁ་ཏོན་ལ་སོགས་པ་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་རྒྱས་ཤིང་ལེགས་པར་གནས་པར་ཤོག རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་རྣམས་མཐུན་པ་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་དོན་ཡང་ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ལྟར་འགྲུབ་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་འདྲ་(one like me), ངན་པ་(bad/inferior), སྨོས་ཅི་དགོས་(what need is there to mention)\n\nGrammatical structure:\n- བདག་འདྲ་ངན་པས་ is an agentive phrase (\"by one like me who is inferior\")\n- སྨོས་ཅི་དགོས་ is a rhetorical question construction\n\nWhat need is there to mention [the capabilities of] one like me, who is inferior?\n\nNote: This line expresses humility, a common rhetorical device in Tibetan Buddhist texts. The implied comparison is with the capabilities or qualities of realized beings or great masters mentioned in preceding lines.", - "translation": "What need is there to mention [the capabilities of] one like me, who is inferior?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the provided guidelines:\n\nKey terms:\nགཙུག་ལག་ཁང་ (vihara/monastery), ཀློག་པ་ (reading/study), ཁ་ཐོན་ (recitation), དགེ་འདུན་ (Sangha)\n\nGrammatical notes:\n- Use of རྣམས་ to pluralize གཙུག་ལག་ཁང་\n- གྱིས་ as an instrumental particle\n- ཤོག as an optative/aspirational particle\n\n\nMay the monasteries be well-established, adorned with reading and recitation. May the Sangha always be in harmony, and may the purposes of the Sangha be accomplished.\n\n\nTechnical note: The term དགེ་འདུན་ (Sangha) refers specifically to the monastic community in Buddhism.", + "translation": "May the monasteries be well-established, adorned with reading and recitation. May the Sangha always be in harmony, and may the purposes of the Sangha be accomplished." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhat need is there to speak of one as lowly as myself?", - "translation": "What need is there to speak of one as lowly as myself?" - } - } - }, - "854": { - "source": "དེ་བས་འཇིག་རྟེན་བསམ་པ་བཏང་།།", - "target_gt": "I’ll give up such concerns with worldly things.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བས་ (therefore), འཇིག་རྟེན་ (worldly), བསམ་པ་ (thoughts/intentions), བཏང་ (abandon/let go)\n\nGrammatical structure:\n- Imperative sentence using བཏང་ as the main verb\n\nTherefore, abandon worldly thoughts.\n\nNote: འཇིག་རྟེན་ (jigten) is a key Buddhist term often contrasted with 'beyond the world' or transcendent states. བསམ་པ་ (sampa) can refer to both thoughts and intentions, implying a letting go of worldly preoccupations and attachments.", - "translation": "Therefore, abandon worldly thoughts." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nTherefore, abandon worldly thoughts.", - "translation": "Therefore, abandon worldly thoughts." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་། །ཁ་ཐོན་གྱིས་བརྒྱན་ལེགས་གནས་ཤོག །རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་གྲུབ་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay the monasteries be adorned with study and recitation, and remain in good condition.\nMay the monastic community always be in harmony, and may the purposes of the Sangha be accomplished.\n", + "translation": "May the monasteries be adorned with study and recitation, and remain in good condition.\nMay the monastic community always be in harmony, and may the purposes of the Sangha be accomplished." } } }, - "855": { - "source": "སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད།། རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད།།", - "target_gt": "People scorn the poor who have no wealth, They also criticize the rich who have it.", + "834": { + "source": "བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "May bhikshus with the wish to train find solitary places, give up all distraction, and meditate with minds that are workable.", + "commentary_1": "ལས་སུ་རུང་བ་ནི་ལེ་ལོ་མེད་པའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་སོ་སོའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། ཐར་པའི་ལམ་ལ་བསླབ་པར་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག་དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག དེར་ཡང་གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི་སེམས་ནི་ལས་སུ་རུང་བ་སྟེ། དགེ་བ་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་དུ་རུང་བས་དགེ་བ་སྒོམ་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སེམས་ཅན་རྙེད་པ་མེད་ལ་སྨོད།།\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings)\nརྙེད་པ་ (gain, acquisition)\nསྨོད་ (criticize, disparage)\n\nOne disparages sentient beings who have no gains.\n\nLine 2: རྙེད་པ་ཅན་ལ་མི་སྙན་བརྗོད།།\n\nKey terms:\nརྙེད་པ་ཅན་ (those who have gains)\nམི་སྙན་ (unpleasant, harsh)\nབརྗོད་ (speak, express)\n\nOne speaks harshly to those who have gains.\n\nNote: The structure of these lines suggests a parallel construction, describing two contrasting behaviors towards those without and with gains. The term རྙེད་པ་ (gain) is used consistently in both lines, emphasizing the contrast.", - "translation": "One disparages sentient beings who have no gains. One speaks harshly to those who have gains." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nབསླབ་པ་(Training), དགེ་སློང་(Bhikshu), དབེན་པ་(Solitude), གཡེང་བ་(Distraction), སེམས་(Mind), ལས་རུང་(Workable/Pliant)\n\nGrammatical notes:\n- Use of optative mood (ཤོག, ཅིག) for aspirational statements\n- ནས་ནི construction indicating sequential action\n\n\nMay bhikshus who desire training\nAttain places of solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a pliant mind.\n\n\nNote: \"དགེ་སློང་\" (bhikshu) refers specifically to fully ordained monks in Buddhism.", + "translation": "May bhikshus who desire training\nAttain places of solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they cultivate a pliant mind." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who have not found [enlightenment] are scorned.\nThose who have found it are spoken of harshly.\n", - "translation": "Those who have not found [enlightenment] are scorned.\nThose who have found it are spoken of harshly." - } - } - }, - "856": { - "source": "རང་བཞིན་འགྲོགས་དཀའ་དེ་དག་གིས།། དགའ་བ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "What pleasure can derive from keeping company With people such as these, so difficult to please?", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་བཞིན་ (nature, inherent character)\nའགྲོགས་དཀའ་ (difficult to associate with)\nདགའ་བ་ (joy, happiness)\nསྐྱེ་བར་འགྱུར (to arise, to be born)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་གིས། indicates the instrumental case, \"by those\"\n- ཇི་ལྟར་ is an interrogative adverb, \"how\"\n\nBy those whose nature is difficult to associate with,\nHow can joy arise?\n\nNote: This verse seems to be questioning how happiness can arise in relation to those who are inherently difficult to be around or associate with.", - "translation": "By those whose nature is difficult to associate with, How can joy arise?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHow can joy arise\nFrom those who are difficult to associate with by nature?\n", - "translation": "How can joy arise\nFrom those who are difficult to associate with by nature?" + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག །དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay monks who wish to train obtain solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they meditate with a pliant mind.\n", + "translation": "May monks who wish to train obtain solitude.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they meditate with a pliant mind." } } }, - "857": { - "source": "གང་ཕྱིར་བྱིས་པ་རང་དོན་ནི།། མེད་པར་དགའ་བ་མི་འབྱུང་བས།།", - "target_gt": "In kindness childish beings take no delight Unless their own desires are satisfied.", + "835": { + "source": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "May every being frequently make offerings to all buddhas. May they be happy always with the buddhas' infinite bliss.", + "commentary_1": "བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །སྡུག་པ་ནི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཉམས་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ལུས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །དབེན་པའི་དོན་དུ་གནས་པ་ནི་དབེན་པ་ན་གནས་པའོ། །", + "commentary_2": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཕྱིར་ (because), བྱིས་པ་ (childish beings/ordinary beings), རང་དོན་ (self-interest), \nམེད་པར་ (without), དགའ་བ་ (joy/happiness), མི་འབྱུང་ (does not arise)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic particle emphasizing \"རང་དོན་\" (self-interest)\n- བས་ at the end indicates a causal relationship\n\nBecause childish beings do not experience joy without [pursuing their] self-interest,\n\nTechnical note: \"བྱིས་པ་\" (childish beings) is often used in Buddhist texts to refer to ordinary, unenlightened beings who are caught in cyclic existence.", - "translation": "Because childish beings do not experience joy without [pursuing their] self-interest," + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nསེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), སངས་རྒྱས་(Buddha), མཆོད་(offer/worship), བདེ་བ་(happiness/bliss), བསམ་ཡས་(inconceivable)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་གྱིས་: Instrumental case, \"by all\"\n- བྱེད་ཅིང་: Present continuous, \"doing\"\n- གྱུར་ཅིག: Optative mood, expressing a wish\n\n\nMay all sentient beings repeatedly\nMake offerings to all the Buddhas,\nAnd through the Buddhas' inconceivable bliss,\nMay they always be endowed with happiness.\n\nNote: The term བདེ་བ་ (happiness/bliss) is repeated, emphasizing the aspiration for both the Buddhas' bliss and the sentient beings' happiness.", + "translation": "May all sentient beings repeatedly\nMake offerings to all the Buddhas,\nAnd through the Buddhas' inconceivable bliss,\nMay they always be endowed with happiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nBecause for the childish, joy does not arise without self-interest.", - "translation": "Because for the childish, joy does not arise without self-interest." - } - } - }, - "858": { - "source": "བྱིས་པ་འགའ་ཡང་བཤེས་མིན་ཞེས།།", - "target_gt": "A childish person, thus, is no true friend.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (child, childish person), འགའ་ (some, any), བཤེས་ (friend), མིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- ཞེས at the end indicates this is a quotation or statement\n- མིན་ is a negation particle\n\nNo childish person is a friend,\n\nNote: བྱིས་པ་ in Buddhist contexts often refers to ordinary beings or those who are spiritually immature, rather than literal children. The term བཤེས་ (friend) in Buddhist literature can imply a spiritual friend or guide.", - "translation": "No childish person is a friend," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nNo child is without a friend.", - "translation": "No child is without a friend." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay all sentient beings repeatedly make offerings to all the Buddhas,\nAnd through the inconceivable bliss of the Buddhas,\nMay they always be endowed with happiness.\n", + "translation": "May all sentient beings repeatedly make offerings to all the Buddhas,\nAnd through the inconceivable bliss of the Buddhas,\nMay they always be endowed with happiness." } } }, - "859": { - "source": "དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས།།", - "target_gt": "This the Tathāgatas have declared.", + "836": { + "source": "བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །", + "target_gt": "Even with meager fare, may I live with vitality. In all my lives, may I find places of perfect solitude and attain abundance.", + "commentary_1": "དེའི་ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ། །", + "commentary_2": "བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ན་སྟེ་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ལུས་ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དབེན་གནས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata), གསུངས་ (spoken/taught)\n\nGrammar:\n- རྣམས་ཀྱིས་ indicates plural agent\n- Sentence-final །། indicates end of verse line\n\nThe Tathāgatas have spoken [this].\n\nNote: དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ (Tathāgata) is a common epithet for the Buddha, literally meaning \"Thus-Gone One\" or \"One who has thus gone.\"", - "translation": "The Tathāgatas have spoken [this]." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nབདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག །\n", + "output": "Let me provide a translation for the Tibetan text you've shared:\n\nKey terms:\nཁ་ཟས་ (food), ཉམས་ (experience/realization), འཚོ་བ་ (to live/sustain), ཚེ་རབས་ (lifetimes), དབེན་གནས་ (solitary place/hermitage), ཕུན་སུམ་ (abundance/perfection)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ནས་ཀྱང་: even from/by means of\n- ཤོག: optative particle expressing wish/aspiration\n- ཀུན་དུ: in all/always\n\n\nEven by means of food, may I possess realization and sustain life.\nIn all lifetimes, may I attain perfect abundance in solitary places.\n\nNote: The term ཉམས་ (nyams) can refer to spiritual experience or realization, which seems fitting in this context of aspiration.", + "translation": "Even by means of food, may I possess realization and sustain life.\nIn all lifetimes, may I attain perfect abundance in solitary places." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThus spoke the Tathagatas.", - "translation": "Thus spoke the Tathagatas." - } - } - }, - "860": { - "source": "ནགས་ན་རི་དྭགས་བྱ་རྣམས་དང་།། ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད།། འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་།།", - "target_gt": "In woodlands, haunt of stag and bird, Among the trees where no dissension jars, It’s there I would keep pleasant company!", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: ནགས་ན་རི་དྭགས་བྱ་རྣམས་དང་།།\nKey terms: ནགས་(forest), རི་དྭགས་(wild animals), བྱ་(birds)\nIn the forest, the wild animals and birds, and\n\nLine 2: ཤིང་རྣམས་མི་སྙན་རྗོད་མི་བྱེད།།\nKey terms: ཤིང་(trees), མི་སྙན་(unpleasant), རྗོད་མི་བྱེད་(do not utter)\nThe trees do not utter unpleasant [sounds].\n\nLine 3: འགྲོགས་ན་བདེ་བ་དེ་དག་དང་།།\nKey terms: འགྲོགས་(associate with), བདེ་བ་(happiness/pleasant)\nIf one associates with them, [it is] pleasant, and\n\nNote: The final དང་ (and) suggests this is part of a longer verse or list.", - "translation": "In the forest, the wild animals and birds, and The trees do not utter unpleasant [sounds]. If one associates with them, [it is] pleasant, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the forest, the wild animals and birds,\nAnd the trees do not speak unpleasantly.\nAssociating with them brings happiness.\n", - "translation": "In the forest, the wild animals and birds,\nAnd the trees do not speak unpleasantly.\nAssociating with them brings happiness." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་། །ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་དབེན་གནས་པར། །ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay I, even when eating food,\nBe endowed with mindfulness and sustain myself well.\nIn all my lifetimes, may I dwell in solitude\nAnd attain perfect abundance.\n", + "translation": "May I, even when eating food,\nBe endowed with mindfulness and sustain myself well.\nIn all my lifetimes, may I dwell in solitude\nAnd attain perfect abundance." } } }, - "861": { - "source": "ནམ་ཞིག་ལྷན་ཅིག་བདག་གནས་འགྱུར།།", - "target_gt": "When might I be off to make my dwelling there?", + "837": { + "source": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །", + "target_gt": "Whatever the sufferings of wanderers, May they all ripen on me. May the sangha of bodhisattvas bring Beings to happiness.", + "commentary_1": "སྨིན་གྱུར་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །", + "commentary_2": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nནམ་ཞིག་ (when, at some time), ལྷན་ཅིག་ (together), བདག་ (I, self), གནས་ (abide, remain), འགྱུར་ (become, transform)\n\nGrammatical structure:\n- ནམ་ཞིག་ introduces a future conditional clause\n- བདག་ is the subject\n- གནས་འགྱུར་ is a compound verb indicating a future state of being\n\nWhen will I come to abide together [with you]?\n\nNote: The implied \"with you\" is contextual and would depend on the preceding lines of the text. The verb གནས་འགྱུར་ suggests a transformation into a state of abiding or remaining, which is a common Buddhist concept referring to attainment or realization.", - "translation": "When will I come to abide together [with you]?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །\n", + "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྨིན་ (ripen), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), དགེ་འདུན་ (sangha)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཅིའང་རུང་ (whatever, no matter what)\n- གྱུར་ཅིག (optative particle, expressing wish)\n- སྤྱོད་པར་ཤོག (optative construction, \"may they enjoy\")\n\n\nWhatever sufferings beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the bodhisattva sangha,\nMay beings enjoy happiness.\n\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva's aspiration to take on the sufferings of others and dedicate the merit of the sangha for the benefit of all beings.", + "translation": "Whatever sufferings beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the bodhisattva sangha,\nMay beings enjoy happiness." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nSomeday, may we abide together.", - "translation": "Someday, may we abide together." - } - } - }, - "862": { - "source": "ཕུག་གམ་ལྷ་ཁང་སྟོང་པའམ།། ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་གནས་བཅས་ཏེ།། ནམ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་མི་བལྟ་ཞིང་།།", - "target_gt": "When shall I depart to make my home In cave or empty shrine or under spreading tree, With, in my breast, a free, unfettered heart, Which never turns to cast a backward glance?", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཕུག་(cave), ལྷ་ཁང་(temple), སྟོང་པ་(empty), འམ་(or)\n\nIn a cave, an empty temple, or\n\nLine 2:\nལྗོན་ཤིང་(tree), དྲུང་དུ་(at the base of), གནས་བཅས་(establish residence), ཏེ་(and)\n\nAt the base of a tree, establishing residence, and\n\nLine 3:\nནམ་ཞིག་(at some point), རྒྱབ་ཏུ་(behind), མི་བལྟ་(not look), ཞིང་(and)\n\nAt some point, not looking behind, and\n\nNote: This passage appears to be describing practices of solitary meditation or retreat. The final line suggests a commitment to moving forward in practice without looking back, which is a common theme in Buddhist teachings on renunciation.", - "translation": "In a cave, an empty temple, or At the base of a tree, establishing residence, and At some point, not looking behind, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDwelling in a cave, an empty temple,\nOr at the foot of a tree,\nNever looking back,\n", - "translation": "Dwelling in a cave, an empty temple,\nOr at the foot of a tree,\nNever looking back," + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever sufferings sentient beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the virtuous community of bodhisattvas,\nMay all beings enjoy happiness.\n", + "translation": "Whatever sufferings sentient beings may have,\nMay all of those ripen upon me.\nThrough the virtuous community of bodhisattvas,\nMay all beings enjoy happiness." } } }, - "863": { - "source": "ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ།། ས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ།། རང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ།། རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར།།", - "target_gt": "When might I abide in such a place, A place unclaimed and ownerless, That’s wide and unconfined, a place where I might stay At liberty, without attachment?", + "838": { + "source": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །", + "target_gt": "Sole cure for beings' suffering, Source of all happiness, May the teachings remain for a long time, Supported and respected.", + "commentary_1": "བསྟན་པ་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་གཙུག་ལག་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ་། །", + "commentary_2": "གསུམ་པ་ནི། འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་སེལ་བའི་སྨན་གཅིག་པུ། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ།།\nKey terms: ཆགས་པ་(attachment), མེད་པར་(without), འགྱུར་(become)\nMay [you] become free from attachment!\n\nLine 2:\nས་ཕྱོགས་བདག་གིར་བཟུང་མེད་པ།།\nKey terms: ས་ཕྱོགས་(place, location), བདག་གིར་བཟུང་(to grasp as one's own), མེད་པ་(without)\nWithout grasping any place as one's own,\n\nLine 3:\nརང་བཞིན་གྱིས་ནི་ཡངས་རྣམས་སུ།།\nKey terms: རང་བཞིན་(nature), ཡངས་(vast, spacious)\nIn [places] that are naturally spacious,\n\nLine 4:\nརང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་པར།།\nKey terms: རང་དབང་(freedom), སྤྱོད་(engage, practice), ཆགས་མེད་(without attachment)\nEngaging freely and without attachment.\n\nNote: The particle གུ in the first line is an emphatic marker, adding emphasis to the wish or aspiration expressed.", - "translation": "May [you] become free from attachment! Without grasping any place as one's own, In [places] that are naturally spacious, Engaging freely and without attachment." + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nའགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །\n", + "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྨན་ (medicine), བདེ་བ་ (happiness), བསྟན་པ་ (doctrine), རྙེད་ (gain), བཀུར་སྟི་ (respect)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་ (sole/only) modifies སྨན་ (medicine)\n- འབྱུང་བའི་ (source of) connects བདེ་བ་ (happiness) to གནས་ (abode)\n- བཅས་ཏེ་ (along with) connects རྙེད་ (gain) and བཀུར་སྟི་ (respect) to བསྟན་པ་ (doctrine)\n- གྱུར་ཅིག་ (may it become) is an optative ending\n\n\nThe sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the doctrine, along with gain and respect,\nRemain for a long time.\n\nNote: This verse is a common aspiration for the long-lasting presence of the Buddhist teachings (doctrine) in the world.", + "translation": "The sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the doctrine, along with gain and respect,\nRemain for a long time." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay you become free from attachment.\nWithout clinging to any place as your own,\nIn naturally vast spaces,\nRoam freely without attachment.\n", - "translation": "May you become free from attachment.\nWithout clinging to any place as your own,\nIn naturally vast spaces,\nRoam freely without attachment." - } - } - }, - "864": { - "source": "ནམ་ཞིག་བདག་ནི་གནས་པར་འགྱུར།། ཀུན་ལ་མི་མཁོའི་གོས་འཆང་ཞིང་།། ལུས་འདི་སྦ་བར་མ་བྱས་ཀྱང་།། འཇིགས་མེད་གནས་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།།", - "target_gt": "When might I be free of fear, Without the need to hide from anyone, With just a begging bowl and few belongings, Dressed in garments coveted by none?", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ནམ་ཞིག་ (when)\n- གནས་པར་འགྱུར (will abide/remain)\n- མི་མཁོའི་གོས་ (useless/unnecessary clothes)\n- ལུས་ (body)\n- སྦ་བར་ (to hide)\n- འཇིགས་མེད་ (fearless)\n\nGrammatical notes:\n- Repeated use of ནམ་ཞིག་འགྱུར (when will [I] become) structure\n- ཀྱང་ (although) indicating contrast\n\nWhen will I come to abide [thus]? Wearing clothes unnecessary for all,\nAlthough not hiding this body, when will I come to dwell fearlessly?\n\nNote: The verse expresses aspiration for a state of renunciation and fearlessness, typical of Buddhist contemplative ideals.", - "translation": "When will I come to abide [thus]? Wearing clothes unnecessary for all, Although not hiding this body, when will I come to dwell fearlessly?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen will I come to dwell\nWearing robes that no one wants,\nAnd though this body is not hidden,\nWhen will I abide without fear?\n", - "translation": "When will I come to dwell\nWearing robes that no one wants,\nAnd though this body is not hidden,\nWhen will I abide without fear?" + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the Dharma, along with its discovery, veneration,\nAnd practice, long endure.\n", + "translation": "The sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the Dharma, along with its discovery, veneration,\nAnd practice, long endure." } } }, - "865": { - "source": "དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས།། འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི།། ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And going to the charnel ground, When shall I compare My body with the dry bones there, So soon to fall to nothing, all alike?", + "839": { + "source": "གང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། །", + "target_gt": "I bow to Manjushri, through whose kindness a virtuous mind arose. I also bow to the spiritual friends whose kindness made me thrive.", + "commentary_1": "དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་བླ་མའོ། །", + "commentary_2": "གཉིས་པ་ནི། གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་ལ་བསྟན་བཅོས་འདི་བྱེད་པའི་དགེ་བློ་འབྱུང་བའི་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་གི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །ལེའུ་བཅུ་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།", "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1-2:\nདུར་ཁྲོད་ (charnel ground), སོང་ (go to), གཞན་དག་ (others), རུས་གོང་ (skulls), བདག་གི་ལུས་ (my body)\n\nLine 3-4:\nའཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ (subject to destruction), ནམ་ཞིག་ (when), མགོ་སྙོམས་ (equalize), བྱེད་པར་འགྱུར་ (will become)\n\nHaving gone to the charnel ground, the skulls of others\nAnd my body,\nBeing subject to destruction,\nWhen will [they] become equalized?\n\nTechnical notes:\n- དུར་ཁྲོད་ (charnel ground) is a common meditation site in Tibetan Buddhism\n- འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ (subject to destruction) is a technical term referring to impermanence\n- མགོ་སྙོམས་ (equalize) here implies the eventual sameness of all bodies in death\n\nThis verse reflects on the impermanence of the body and the equality of all beings in death, a common theme in Tibetan Buddhist contemplative practices.", - "translation": "Having gone to the charnel ground, the skulls of others And my body, Being subject to destruction, When will [they] become equalized?" + "02_few_shot_translation_basic": { + "prompt": "\n# Efficient Tibetan Translation Prompt\n\nYou are an expert Tibetan Buddhist text translator. Provide literal English translations following these guidelines:\n\n## Core Instructions\n1. For each Tibetan line:\n - Break down key terms and particles\n - Note essential grammatical structures\n - Enclose final English translation in tags\n - Add only critical technical notes\n\n2. Required elements:\n - Preserve Sanskrit terms (e.g., dharmakāya)\n - Keep consistent term translations\n - Maintain technical precision\n\n## Example Format:\n\nInput:\nབདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །\n\nKey terms:\nབདེ་གཤེགས་(Sugata), ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(dharmakāya), སྲས་(Offspring), ཕྱག་འཚལ་(Prostrate)\n\n\nI prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.\n\nInput:\nགང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། །\n", + "output": "I'll provide a translation following the guidelines you've outlined:\n\nKey terms:\nདྲིན་ (kindness/grace), དགེ་བློ་ (virtuous mind), འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī), དགེ་བའི་བཤེས་ (spiritual friend)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི་དྲིན་གྱིས་ (by whose kindness) is repeated, emphasizing the source of benefit\n- ལ་ particle indicates the object of prostration\n- འང་ (also) connects the two objects of prostration\n\n\nI prostrate to Mañjuśrī, by whose kindness virtuous mind arises.\nI also prostrate to the spiritual friend, by whose kindness I flourish.\n\nTechnical note: འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī) is the bodhisattva of wisdom in Mahāyāna Buddhism.", + "translation": "I prostrate to Mañjuśrī, by whose kindness virtuous mind arises.\nI also prostrate to the spiritual friend, by whose kindness I flourish." }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nGoing to the charnel ground,\nWhen will my body become equal\nWith the skulls and bones of others there,\nAll subject to the nature of decay?\n", - "translation": "Going to the charnel ground,\nWhen will my body become equal\nWith the skulls and bones of others there,\nAll subject to the nature of decay?" - } - } - }, - "866": { - "source": "བདག་གི་ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀྱང་།། གང་གི་དྲི་ཡིས་ཝ་དག་ཀྱང་།། དྲུང་དུ་ཉེར་འགྲོ་མི་འགྱུར་བ།། དེ་ལྟ་བུར་ནི་འགྱུར་བར་འོང་།།", - "target_gt": "This form of mine, this very flesh Is soon to give out such a stench That even jackals won’t come close— And that indeed is all it will become.", - "target_pred": { "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- ལུས་ (body)\n- དྲི་ (smell/odor)\n- ཝ་ (fox)\n- དྲུང་དུ་ (near, in the presence of)\n- འགྱུར་བ་ (to change, become)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི་ introduces a relative clause\n- མི་འགྱུར་བ་ is a negation of 'become'\n- དེ་ལྟ་བུར་ means \"like that\" or \"in that way\"\n\nThis very body of mine\nWill become such that even foxes,\nDue to its odor,\nWill not approach [it].\n\nTechnical note: This verse is likely describing the impermanence and eventual decay of the body, a common theme in Buddhist contemplations on death and impermanence.", - "translation": "This very body of mine Will become such that even foxes, Due to its odor, Will not approach [it]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven this very body of mine\nWill become such that\nEven dogs will not approach near\nDue to its stench.\n", - "translation": "Even this very body of mine\nWill become such that\nEven dogs will not approach near\nDue to its stench." - } - } - }, - "867": { - "source": "ལུས་འདི་གཅིག་པུ་བྱུང་བ་ཡང་།། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤ་རུས་དག། ཞིག་སྟེ་སོ་སོར་གྱེས་འགྱུར་ན།། མཛའ་བ་གཞན་དག་ཅི་ཞིག་སྨོས།།", - "target_gt": "This body, now so whole and integral, This flesh and bone that life has knit together, Will drift apart, disintegrate, And how much more will friend depart from friend?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nལུས་(body), ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་(born together), ཤ་རུས་(flesh and bones), ཞིག་(disintegrate), གྱེས་(separate), མཛའ་བ་(friends)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་པུ་(single, alone) modifies ལུས་(body)\n- ཡང་(even) emphasizes the singularity of the body\n- ན་(if) introduces a conditional clause\n- ཅི་ཞིག་སྨོས་(what need to mention) is a rhetorical question construction\n\nEven this single body that has arisen,\nThe flesh and bones born together,\nIf [they] disintegrate and separate from each other,\nWhat need to mention other friends?\n\nTechnical note: This verse illustrates the Buddhist concept of impermanence (འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་), using the body's inevitable dissolution as an example to reflect on the transient nature of all relationships.", - "translation": "Even this single body that has arisen, The flesh and bones born together, If [they] disintegrate and separate from each other, What need to mention other friends?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven this single body that has arisen,\nThe flesh and bones born together,\nWill decay and separate from each other.\nWhat need is there to speak of other loved ones?\n", - "translation": "Even this single body that has arisen,\nThe flesh and bones born together,\nWill decay and separate from each other.\nWhat need is there to speak of other loved ones?" - } - } - }, - "868": { - "source": "སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་།། འཆི་ནའང་དེ་ཉིད་གཅིག་འཆི་སྟེ།།", - "target_gt": "Alone we’re born, alone we come into the world, And when we die, alone we pass away.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྐྱེ་ (to be born), གཅིག་པུ་ (alone), འགྱུར་ (become)\n- འཆི་ (to die), དེ་ཉིད་ (that very one)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཞིང་ connective particle\n- སྟེ་ clause-final particle\n\nWhen born, one is born alone,\nAnd when dying, that very one dies alone.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the solitary nature of birth and death in Buddhist philosophy, highlighting individual karma and responsibility.", - "translation": "When born, one is born alone, And when dying, that very one dies alone." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen born, one is born alone,\nAnd when dying, one dies alone as well.\n", - "translation": "When born, one is born alone,\nAnd when dying, one dies alone as well." - } - } - }, - "869": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་སྐལ་གཞན་མི་ལེན་ན།།", - "target_gt": "No one shares our fate, and none our suffering.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྐལ་ (share/portion), ལེན་ (take/accept)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་ (other) modifies སྐལ་ (share)\n- མི་ (negation particle) with ལེན་ (take) forms negative present/future\n\nIf [one] does not take on the share of suffering of others,\n\nNote: This line appears to be part of a larger verse discussing the practice of tonglen (giving and taking) in Tibetan Buddhism, where one imagines taking on the suffering of others.", - "translation": "If [one] does not take on the share of suffering of others," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf one does not take on the suffering of others,", - "translation": "If one does not take on the suffering of others," - } - } - }, - "870": { - "source": "གེགས་བྱེད་མཛའ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "What need have I of “friends” who hinder me?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགེགས་བྱེད་ (obstacle-maker), མཛའ་བ (friend/love), ཅི་ཞིག་བྱ (what to do)\n\nGrammatical structure:\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཞིག་བྱ\n- བས after མཛའ་བ indicates instrumental case\n\nWhat use is a friend who creates obstacles?\n\nNote: This line uses a rhetorical question to express futility or frustration. The term གེགས་བྱེད་ (obstacle-maker) is often used in Buddhist contexts to refer to those who hinder spiritual progress.", - "translation": "What use is a friend who creates obstacles?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat use is a friend who creates obstacles?", - "translation": "What use is a friend who creates obstacles?" - } - } - }, - "871": { - "source": "ལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས།། ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར།། དེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའམ།། སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན།།", - "target_gt": "Like those who journey on the road, Who pause and lodge along the way, Beings on the pathways of existence Seize upon the lodging of their birth.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1-2:\nལམ་དག་ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་རྣམས།། ཇི་ལྟར་གནས་ནི་འཛིན་བྱེད་ལྟར།།\n\nKey terms:\nལམ་དག་ (pure paths), ཞུགས་པ་ (entered), གནས་ (abode/state), འཛིན་བྱེད་ (grasp/hold)\n\nJust as those who have entered the pure paths grasp their [spiritual] abodes,\n\nLine 3-4:\nདེ་བཞིན་སྲིད་པའི་ལམ་ཞུགས་པའམ།། སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན།།\n\nKey terms:\nསྲིད་པའི་ལམ་ (path of existence/samsara), སྐྱེ་བའི་གནས་ (place of birth), ཡོངས་སུ་འཛིན་ (fully grasp/hold)\n\nLikewise, those who have entered the path of existence [samsara] fully grasp their places of birth.\n\nNote: The parallel structure compares spiritual practitioners' relationship to their spiritual states with beings in samsara's relationship to their rebirth states.", - "translation": "Just as those who have entered the pure paths grasp their [spiritual] abodes, Likewise, those who have entered the path of existence [samsara] fully grasp their places of birth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as those who have entered the pure path\nHold fast to their dwelling places,\nSo too those who have entered the path of existence\nFully grasp their places of rebirth.\n", - "translation": "Just as those who have entered the pure path\nHold fast to their dwelling places,\nSo too those who have entered the path of existence\nFully grasp their places of rebirth." - } - } - }, - "872": { - "source": "འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ།། ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི།། དེ་ལུས་དེ་ནི་མ་བཏེགས་པ།། དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་།།", - "target_gt": "Until the time comes round When four men carry me away, Amid the grief of worldly folk— Till then, I will away and go into the forest.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. འཇིག་རྟེན་ཀུན་ནས་གདུང་བཞིན་དུ།།\nKey terms: འཇིག་རྟེན་(world), གདུང་(torment/afflict)\nWhile the world is being tormented,\n\n2. ཇི་སྲིད་སྐྱེས་བུ་བཞི་ཡིས་ནི།།\nKey terms: ཇི་སྲིད་(as long as), སྐྱེས་བུ་བཞི་(four men)\nAs long as four men\n\n3. དེ་ལུས་དེ་ནི་མ་བཏེགས་པ།།\nKey terms: ལུས་(body), བཏེགས་(lift/carry)\nHave not lifted that body,\n\n4. དེ་སྲིད་དུ་ནི་ནགས་སུ་སོང་།།\nKey terms: དེ་སྲིད་དུ་(until then), ནགས་(forest), སོང་(went)\nUntil then, [one] went to the forest.\n\nNote: This verse appears to be describing a funeral custom where a body is carried to the forest for sky burial or cremation. The \"four men\" likely refer to pallbearers.", - "translation": "While the world is being tormented, As long as four men Have not lifted that body, Until then, [one] went to the forest." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhile the whole world grieves,\nAs long as four men\nHave not lifted that body,\nUntil then, go to the forest.\n", - "translation": "While the whole world grieves,\nAs long as four men\nHave not lifted that body,\nUntil then, go to the forest." - } - } - }, - "873": { - "source": "བཤེས་མེད་འཁོན་པའང་མེད་བྱས་ནས།། ལུས་འདི་གཅིག་པུ་དབེན་གནས་ཏེ།། སྔ་ནས་ཤི་དང་འདྲར་བརྩིས་ན།། ཤི་ནའང་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མེད།།", - "target_gt": "There, with no befriending or begrudging, I will stay alone in solitude, Considered from the outset as already dead, Thus, when I die, a source of pain to none.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nབཤེས་མེད་(no friends), འཁོན་པ་(enemies), མེད་(without), བྱས་ནས་(having done)\n\nHaving [made myself] without friends and without enemies,\n\nLine 2:\nལུས་(body), འདི་(this), གཅིག་པུ་(alone), དབེན་གནས་(dwell in solitude)\n\nThis body alone dwells in solitude.\n\nLine 3:\nསྔ་ནས་(beforehand), ཤི་(died), དང་འདྲར་(like), བརྩིས་ན་(if considered)\n\nIf [I] consider [myself] as though [I] had already died,\n\nLine 4:\nཤི་ན་(when dying), མྱ་ངན་(sorrow), བྱེད་པ་(to do), མེད་(without)\n\nWhen [I] die, there will be no sorrow.\n\nNote: This verse emphasizes the practice of solitude and non-attachment in Buddhist practice, particularly in the context of meditation or retreat.", - "translation": "Having [made myself] without friends and without enemies, This body alone dwells in solitude. If [I] consider [myself] as though [I] had already died, When [I] die, there will be no sorrow." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout friends, without enemies,\nThis solitary body dwells in seclusion.\nIf one considers oneself as already dead,\nWhen death comes, there will be no sorrow.\n", - "translation": "Without friends, without enemies,\nThis solitary body dwells in seclusion.\nIf one considers oneself as already dead,\nWhen death comes, there will be no sorrow." - } - } - }, - "874": { - "source": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་།། མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས།།", - "target_gt": "Then there will be no one standing by In tears and mourning, thus to trouble me.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་།།\n\nKey terms:\nདྲུང་ན་(in the presence of), འཁོད་པ་(dwelling, residing), སུ་དག་(whoever, anyone)\nཀྱང་(even, also; emphatic particle)\n\nWhoever is dwelling in [your] presence, even,\n\nLine 2: མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས།།\n\nKey terms:\nམྱ་ངན་(sorrow, grief), གནོད་པ་(harm), བྱེད་(to do, make)\nམེད་པས་(because there is no; negative existential + causal particle)\n\nBecause there is no sorrow or harm being done,\n\nNote: The construction མེད་པས་ at the end indicates a causal relationship between the two lines, suggesting that the absence of sorrow and harm is a result of or related to being in the presence mentioned in the first line.", - "translation": "Whoever is dwelling in [your] presence, even, Because there is no sorrow or harm being done," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who are seated nearby,\nAre free from sorrow and harm.\n", - "translation": "Those who are seated nearby,\nAre free from sorrow and harm." - } - } - }, - "875": { - "source": "འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས།། སུས་ཀྱང་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་མེད།།", - "target_gt": "And no one will be there distracting me From thinking of the Buddha and the practice.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདི་ (this), སངས་རྒྱས་ (Buddha), རྗེས་དྲན་ (mindfulness/recollection), སོགས་ (and so forth), སུས་ཀྱང་ (by anyone), གཡེང་བ་ (distraction), འགྱུར་བ་ (to become)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཡིས་ (instrumental case: \"by means of this\")\n- མེད་ (negative existential verb: \"there is not\")\n\nBy means of this, [in] the mindfulness of the Buddha and so forth, there is no becoming distracted by anyone.\n\nTechnical note: རྗེས་དྲན་ (rjes dran) is often used as a technical term for the practice of recollection or mindfulness, particularly of the Buddha, Dharma, and Sangha.", - "translation": "By means of this, [in] the mindfulness of the Buddha and so forth, there is no becoming distracted by anyone." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy this, even Buddha recollection and such\nWill not be distracted by anyone.\n", - "translation": "By this, even Buddha recollection and such\nWill not be distracted by anyone." - } - } - }, - "876": { - "source": "དེ་བས་ཤིན་ཏུ་མདངས་དགའ་བའི།། ནགས་ཚལ་ཚེགས་ཆུང་བདེ་སྐྱིད་ཅིང་།། གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་ཞི་བྱེད་པར།། བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་གནས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore in these lovely gleaming woods, With joy that’s marred by few concerns, Where mental wandering will cease, I will remain in blissful solitude.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nདེ་བས་(therefore), ཤིན་ཏུ་(very), མདངས་དགའ་བའི་(delightful, pleasing)\n\nLine 2:\nནགས་ཚལ་(forest), ཚེགས་ཆུང་(with little difficulty), བདེ་སྐྱིད་(happy, comfortable)\n\nLine 3:\nགཡེང་བ་(distraction), ཐམས་ཅད་(all), ཞི་བྱེད་པར་(pacifying)\n\nLine 4:\nབདག་ཉིད་(oneself), གཅིག་པུ་(alone), གནས་པར་བྱ་(will dwell)\n\nTherefore, in a very delightful\nForest, easily comfortable and happy,\nPacifying all distractions,\nI will dwell alone by myself.\n\nNote: The verse describes the ideal conditions for solitary meditation practice, emphasizing the peace and beauty of a forest retreat.", - "translation": "Therefore, in a very delightful Forest, easily comfortable and happy, Pacifying all distractions, I will dwell alone by myself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nTherefore, in a delightful forest grove,\nEasily content and blissful,\nWhere all distractions are pacified,\nI shall dwell alone by myself.\n", - "translation": "Therefore, in a delightful forest grove,\nEasily content and blissful,\nWhere all distractions are pacified,\nI shall dwell alone by myself." - } - } - }, - "877": { - "source": "བསམ་པ་གཞན་ནི་ཀུན་བཏང་སྟེ།། བདག་ལ་སེམས་པ་གཅིག་པུ་ཡིས།། སེམས་ནི་མཉམ་པར་བཞག་ཕྱིར་དང་།། དུལ་བར་བྱ་ཕྱིར་བརྩོན་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Relinquishing all other aspirations, Focusing myself on one intent alone, I’ll strive to still my mind And, calming it, to bring it to subjection.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབསམ་པ་(thoughts/intentions), གཞན་(other), ཀུན་བཏང་(abandon all), སེམས་པ་(mind/thought), གཅིག་པུ་(single/sole), མཉམ་པར་བཞག་(meditative equipoise), དུལ་བར་བྱ་(to tame), བརྩོན་པར་བྱ་(to strive)\n\nGrammar:\n- ཏེ་ connects clauses\n- ཕྱིར་indicates purpose\n- Imperative mood in final line\n\nAbandoning all other thoughts,\nWith a single-pointed mind focused on myself,\nIn order to place the mind in meditative equipoise and\nIn order to tame [it], I shall strive.\n\nNote: This verse describes the process of settling the mind in meditation, emphasizing single-pointed focus and the dual purposes of achieving equipoise and taming the mind.", - "translation": "Abandoning all other thoughts, With a single-pointed mind focused on myself, In order to place the mind in meditative equipoise and In order to tame [it], I shall strive." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAbandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nStrive diligently to place the mind in equipoise\nAnd to tame it.\n", - "translation": "Abandoning all other thoughts,\nWith single-pointed focus on oneself,\nStrive diligently to place the mind in equipoise\nAnd to tame it." - } - } - }, - "878": { - "source": "འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་ཏུའང་།། འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་བསྐྱེད།། འདིར་ནི་བསད་དང་བཅིང་དང་གཅོད།། ཕ་རོལ་ཏུ་ནི་དམྱལ་སོགས་སྒྲུབ།།", - "target_gt": "In this and in the worlds to come, Desire’s the parent of all woe: In this world, killing, bonds, and wounds, And in the next, the hells and other pains.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- Line 1: འཇིག་རྟེན་(world), ཕ་རོལ་(other side/next life)\n- Line 2: འདོད་པ་(desires), ཕུང་ཁྲོལ་(misery/ruin)\n- Line 3: བསད་(kill), བཅིང་(bind), གཅོད་(cut)\n- Line 4: དམྱལ་(hell realms)\n\nIn this world and in the next,\nDesires generate ruin.\nHere, [they lead to] killing, binding, and cutting;\nIn the next [life], [they] bring about hell and so forth.\n\nNote: The verse describes the negative consequences of desires (འདོད་པ་) in both this life and the next, emphasizing their role in causing suffering and negative rebirth.", - "translation": "In this world and in the next, Desires generate ruin. Here, [they lead to] killing, binding, and cutting; In the next [life], [they] bring about hell and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn this world and the next,\nDesires give rise to misery.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next world, they bring about hell and such.\n", - "translation": "In this world and the next,\nDesires give rise to misery.\nHere, they lead to killing, binding, and cutting;\nIn the next world, they bring about hell and such." - } - } - }, - "879": { - "source": "ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན།། སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་།། གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར།། འཇིགས་པ་ལ་ཡང་བདག་ཞུགས་ཤིང་།། རྫས་ཀྱང་ཟད་པར་བྱས་གྱུར་ཏེ།། གང་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྱུད་པས་ན།།", - "target_gt": "You send your go-betweens, both boy and maid, With many invitations for the prize, Avoiding, in the quest, no sin, No deed that brings an ill renown, Nor acts of frightful risk, Nor loss and ruin of possessions—", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's a literal English translation of the Tibetan text following the given guidelines:\n\nKey terms:\nཕོ་ཉ་(messenger), སྡིག་པ་(sin), གྲགས་(fame), འཛེམས་པ་(hesitate), འཇིགས་པ་(fear), རྫས་(wealth), ཟད་པ་(exhaust), ཡོངས་སུ་འཁྱུད་(embrace fully)\n\nPreviously, for the sake of messengers and female messengers,\nWhether for sins or [things] without fame,\nFor whose purpose, without hesitation,\nI entered even into fearful [situations], and\nHaving exhausted [my] wealth as well,\nTherefore, [I] fully embraced [them].\n\nNotes:\n- The structure suggests a series of actions taken in the past for the sake of messengers.\n- སྔོན་ (previously) sets the context for past actions.\n- གང་གི་དོན་དུ་ (for whose purpose) links the actions to the messengers.\n- མ་འཛེམས་པར་ (without hesitation) is an adverbial phrase modifying the subsequent actions.\n- ཏེ་ at the end of the fifth line connects it to the concluding statement.\n- The final line with ན་ indicates a resultative or causal relationship with the previous actions.", - "translation": "Previously, for the sake of messengers and female messengers, Whether for sins or [things] without fame, For whose purpose, without hesitation, I entered even into fearful [situations], and Having exhausted [my] wealth as well, Therefore, [I] fully embraced [them]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nPreviously, for the sake of messengers and female messengers,\nI did not hesitate to commit sins or engage in infamous acts.\nFor their sake, I fearlessly entered into dangers,\nExhausted my wealth and possessions,\nAnd fully embraced them.\n", - "translation": "Previously, for the sake of messengers and female messengers,\nI did not hesitate to commit sins or engage in infamous acts.\nFor their sake, I fearlessly entered into dangers,\nExhausted my wealth and possessions,\nAnd fully embraced them." - } - } - }, - "880": { - "source": "མཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་དེ་དག་ཉིད།། ཀེང་རུས་ཉིད་ཡིན་གཞན་མིན་ན།། རང་དབང་དང་ནི་བདག་མིན་ལ།། རབ་ཏུ་འདོད་ཅིང་ཡོངས་ཞེན་ནས།།", - "target_gt": "All for pleasure and the perfect bliss, That utmost penetrating kiss Of what in truth is nothing but a heap of bones Devoid of self, without autonomy!Is this the only object of desire and lust?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམཆོག་ཏུ་དགའ་འགྱུར་ (become supremely joyful)\nཀེང་རུས་ (skeleton)\nརང་དབང་ (self-power, independence)\nབདག་ (self)\nརབ་ཏུ་འདོད་ (strongly desire)\nཡོངས་ཞེན་ (completely attached)\n\nGrammar notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཅིང་ connective particle\n- ནས་ after having done\n\nThose that become supremely joyful, if they are merely skeletons and nothing else,\nStrongly desiring and becoming completely attached to [what is] without self-power and not-self,\n\nTechnical notes:\n- བདག་མིན་ (not-self) is a key Buddhist concept related to anātman (no-self)\n- The verse contrasts the illusory nature of joy with the reality of impermanence (skeletons) and the lack of inherent existence (not-self)", - "translation": "Those that become supremely joyful, if they are merely skeletons and nothing else, Strongly desiring and becoming completely attached to [what is] without self-power and not-self," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose very things that bring supreme joy\nAre merely skeletons, nothing more.\nYet we strongly desire and cling to\nThat which is not self and not under our control.\n", - "translation": "Those very things that bring supreme joy\nAre merely skeletons, nothing more.\nYet we strongly desire and cling to\nThat which is not self and not under our control." - } - } - }, - "881": { - "source": "ཅི་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་མི་འགྲོ།།", - "target_gt": "Sooner pass beyond all suffering and grief!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཅི་ཕྱིར་ (why), མྱ་ངན་འདས་ (nirvāṇa), མི་འགྲོ (not go)\n\nGrammatical structure:\n- Interrogative construction with ཅི་ཕྱིར་\n- Negation with མི་\n- འགྲོ is the main verb (to go)\n\nWhy [do you] not go to nirvāṇa?\n\nNote: མྱ་ངན་འདས་ is the standard Tibetan translation for the Sanskrit term nirvāṇa, literally meaning \"passed beyond sorrow.\"", - "translation": "Why [do you] not go to nirvāṇa?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nWhy do you not go beyond sorrow?", - "translation": "Why do you not go beyond sorrow?" - } - } - }, - "882": { - "source": "གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེགས།། དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་བལྟ།། སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་།། གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "What pains you went to just to lift her face, Her face that modestly looked down, Which, looked upon or not before, Was always with a veil concealed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གང་ཞིག་དང་པོ་འབད་དེ་བཏེགས།།\nKey terms: གང་ཞིག (whoever), དང་པོ (at first), འབད་དེ (with effort), བཏེགས (lifted/raised)\n\nWhoever at first with effort raised [their eyes],\n\n2. དྲངས་ཀྱང་ངོ་ཚས་འོག་ཏུ་བལྟ།།\nKey terms: དྲངས་ (drawn/led), ངོ་ཚ (shame), འོག་ཏུ (downward), བལྟ (look)\n\nThough drawn [to look up], due to shame looks downward.\n\n3. སྔོན་ནི་མཐོང་ངམ་མ་མཐོང་ཡང་།།\nKey terms: སྔོན་ (before), མཐོང་ (saw), མ་མཐོང་ (did not see)\n\nWhether [they] saw [each other] before or not,\n\n4. གོས་ཀྱིས་གདོང་ནི་གཡོགས་པར་འགྱུར།།\nKey terms: གོས་ (cloth/garment), གདོང་ (face), གཡོགས་ (cover), འགྱུར (become)\n\n[Their] face becomes covered by [their] garment.\n\nNote: This verse appears to describe a shy or embarrassed encounter, possibly between two people who may or may not know each other. The imagery of raising eyes, looking down in shame, and covering the face with clothing is used to convey this sentiment.", - "translation": "Whoever at first with effort raised [their eyes], Though drawn [to look up], due to shame looks downward. Whether [they] saw [each other] before or not, [Their] face becomes covered by [their] garment." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne who at first strives and lifts up,\nThough drawn, looks down in shame.\nWhether seen before or not seen,\nThe face becomes covered by clothes.\n", - "translation": "One who at first strives and lifts up,\nThough drawn, looks down in shame.\nWhether seen before or not seen,\nThe face becomes covered by clothes." - } - } - }, - "883": { - "source": "ཁྱོད་ཉོན་མོངས་པའི་གདོང་དེ་ནི།། ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན།།", - "target_gt": "That face for which you languished so Well, here it is, now nakedly exposed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), ཉོན་མོངས་པ་ (kleśa/affliction), གདོང་ (face), མངོན་སུམ་ (manifest/evident), གྱུར་པ་ (become)\n\nGrammatical notes:\n- ནི and དེ are emphasis particles\n- བཞིན at the end indicates \"like\" or \"as if\"\n\nYour afflicted face\nIs now as if manifestly apparent.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་པ་ (nyön mong pa) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Your afflicted face Is now as if manifestly apparent." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nYour face of afflictions\nIs now manifestly apparent.", - "translation": "Your face of afflictions\nIs now manifestly apparent." - } - } - }, - "884": { - "source": "བྱ་རྒོད་ཀྱིས་བསལ་བྱས་མཐོང་ནས།།", - "target_gt": "The vultures have uncovered it for you to see.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱ་རྒོད་ (vulture), བསལ་བྱས་ (cleared away), མཐོང་ (saw/perceived)\n\nGrammatical structure:\n- Ergative case marker ཀྱིས་ indicates the vulture as the agent\n- ནས་ at the end suggests this is part of a larger sentence or sequence of events\n\nHaving seen [that] the vulture had cleared away [something],\n\nNote: This line appears to be part of a larger context, likely describing an observation of a vulture's action. The object that was cleared away is not specified in this line.", - "translation": "Having seen [that] the vulture had cleared away [something]," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nUpon seeing the vulture clear away [the corpse]", - "translation": "Upon seeing the vulture clear away [the corpse]" - } - } - }, - "885": { - "source": "ད་ལྟ་ཅི་ཕྱིར་འབྱེར་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "What’s this? You run away so soon?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nད་ལྟ་ (now, at present)\nཅི་ཕྱིར་ (why, for what reason)\nའབྱེར་བར་བྱེད་ (to scatter, disperse; here in present tense)\n\nGrammatical structure:\n- ད་ལྟ་ sets the temporal context\n- ཅི་ཕྱིར་ introduces an interrogative\n- འབྱེར་བར་བྱེད་ is the main verb phrase in present tense\n\nWhy are [you] scattering [things] now?\n\nNote: The subject \"you\" is implied in the context but not explicitly stated in the Tibetan. The object of scattering is also not specified, so \"things\" is added in brackets to convey the general sense in English.", - "translation": "Why are [you] scattering [things] now?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhy do you scatter/disperse now?", - "translation": "Why do you scatter/disperse now?" - } - } - }, - "886": { - "source": "གཞན་རྣམས་མིག་གིས་ལྟ་ན་ཡང་།། གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་བསྲུངས་གྱུར་པ།། ཇི་སྲིད་དེ་ནི་དེས་ཟ་ན།། སེར་སྣ་ཅན་ཁྱོད་ཅིས་མི་བསྲུང་།།", - "target_gt": "That which once you jealously protected, Shielded from the eyes of other men, Why, miser that you are, don’t you protect it, Now that it’s the food of graveyard birds?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nགཞན་རྣམས་ (others), མིག་གིས་ (with eyes), ལྟ་ (look/see)\nཡོངས་སུ་བསྲུངས་ (completely protected/guarded)\nཇི་སྲིད་ (as long as), ཟ་ (eat)\nསེར་སྣ་ཅན་ (miserly one)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་ (even if) construction in first line\n- གྱུར་པ (become) as past tense marker\n- ཅིས་མི་ (why not) rhetorical question structure\n\nEven if others look with [their] eyes,\nThat which has been completely guarded,\nAs long as it is eaten by that [person],\nWhy do you, miserly one, not protect [it]?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the futility of miserliness, using the metaphor of guarding food that will eventually be eaten anyway.", - "translation": "Even if others look with [their] eyes, That which has been completely guarded, As long as it is eaten by that [person], Why do you, miserly one, not protect [it]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough others may look with their eyes,\nThat which is completely protected,\nAs long as it is consumed by them,\nWhy do you, the miserly one, not protect it?\n", - "translation": "Though others may look with their eyes,\nThat which is completely protected,\nAs long as it is consumed by them,\nWhy do you, the miserly one, not protect it?" - } - } - }, - "887": { - "source": "ཤ་ཡི་ཕུང་པོ་འདི་མཐོང་ནས།། བྱ་རྒོད་དང་གཞན་ཟ་བྱེད་ན།། གཞན་གྱི་ཟས་ལ་མེ་ཏོག་གི། ཕྲེང་བ་ཙནྡན་རྒྱན་གྱིས་མཆོད།།", - "target_gt": "Look, this mass of human flesh, Is now the fare of carrion beasts— And you would deck with garlands, sandalwood, and jewels, The food and provender of others?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1:\nཤ་ཡི་ཕུང་པོ་(heap of flesh) འདི་(this) མཐོང་(see) ནས།།(after)\n\nLine 2:\nབྱ་རྒོད་(vulture) དང་(and) གཞན་(others) ཟ་བྱེད་(eat) ན།།(if)\n\nLine 3:\nགཞན་གྱི་(others') ཟས་(food) ལ་(to) མེ་ཏོག་གི།(of flowers)\n\nLine 4:\nཕྲེང་བ་(garland) ཙནྡན་(sandalwood) རྒྱན་(ornament) གྱིས་(by) མཆོད།།(offer)\n\nKey terms:\nཤ་ཡི་ཕུང་པོ་(heap of flesh), བྱ་རྒོད་(vulture), ཙནྡན་(sandalwood), མཆོད་(offer)\n\nAfter seeing this heap of flesh,\nIf vultures and others eat [it],\nTo the food of others,\nOffer ornaments of flower garlands and sandalwood.\n\nNote: The verse appears to be discussing the practice of sky burial, where a corpse is left for vultures to consume. It suggests adorning this \"offering\" with flowers and sandalwood, showing respect for the deceased and the process of returning the body to nature.", - "translation": "After seeing this heap of flesh, If vultures and others eat [it], To the food of others, Offer ornaments of flower garlands and sandalwood." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSeeing this heap of flesh,\nIf vultures and others feed on it,\nAdorn the food of others\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments.\n", - "translation": "Seeing this heap of flesh,\nIf vultures and others feed on it,\nAdorn the food of others\nWith garlands of flowers and sandalwood ornaments." - } - } - }, - "888": { - "source": "རུས་གོང་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་ནི།།", - "target_gt": "Look again, this heap of bones— Inert and dead.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརུས་གོང་ (skeleton), མཐོང་ (see/perceive), ནས་ (having)\n\nGrammar:\n- ཉིད་དུ་ emphasizes \"as nothing but\" or \"merely\"\n- ནས་ནི།། indicates completion of action and slight pause\n\nHaving perceived [it] as nothing but a skeleton,\n\nNote: This line likely refers to a meditation practice on impermanence or the unattractiveness of the body.", - "translation": "Having perceived [it] as nothing but a skeleton," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nSeeing directly into the very bone", - "translation": "Seeing directly into the very bone" - } - } - }, - "889": { - "source": "མི་འགུལ་ཡང་དེ་ཁྱོད་སྐྲག་ན།།", - "target_gt": "Why, what are you so scared of?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམི་འགུལ་ (not moving/immobile), སྐྲག་ (fear/be frightened)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ (even/although) connects the two clauses\n- ན (if/when) marks the conditional\n\nEven though it does not move, if you are frightened by it,\n\nNote: This line appears to be part of a larger verse, likely describing a situation where someone is afraid of something immobile or harmless. The full context would be helpful for a more precise interpretation.", - "translation": "Even though it does not move, if you are frightened by it," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nEven if it does not move, you are frightened by it.", - "translation": "Even if it does not move, you are frightened by it." - } - } - }, - "890": { - "source": "རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་།། བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས།།", - "target_gt": "Why did you not fear it when it walked around, Just like a risen corpse propelled by some strange influence?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: རོ་ལངས་བཞིན་དུ་འགའ་ཡིས་ཀྱང་།།\nKey terms:\nརོ་ལངས་ (zombie/reanimated corpse), བཞིན་དུ་ (like/as), འགའ་ (some/any)\nཀྱང་ (even/also) - emphatic particle\n\nEven if some [beings] were to arise like zombies,\n\nLine 2: བསྐྱོད་པར་གྱུར་ན་ཅིས་མི་འཇིགས།།\nKey terms:\nབསྐྱོད་པ (to move/stir), གྱུར་ན (if it happens), ཅིས་ (why), མི་འཇིགས (not fear)\n\nWhy would one not be afraid if they were to move?\n\nNote: This passage appears to be discussing fearlessness in the face of seemingly terrifying circumstances, using the metaphor of zombies or reanimated corpses. The rhetorical question implies that one should indeed be afraid in such a situation, possibly setting up a contrast with the fearlessness of an accomplished practitioner.", - "translation": "Even if some [beings] were to arise like zombies, Why would one not be afraid if they were to move?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf even a corpse were to move,\nWhy would one not be afraid?\n", - "translation": "If even a corpse were to move,\nWhy would one not be afraid?" - } - } - }, - "891": { - "source": "གང་ལ་གཡོགས་ཀྱང་འདི་ཆགས་པ།།", - "target_gt": "You loved it once, when clothed and draped it was.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་ལ་ (to whatever), གཡོགས་ (cover, wrap), ཆགས་པ་ (attach, cling)\n\nGrammatical structure:\n- གང་ལ་ is a relative clause marker\n- ཀྱང་ is a particle meaning \"even\"\n- པ་ at the end nominalizes the verb ཆགས་\n\nWhatever [it] is covered with, this [mind] clings [to it]\n\nNote: The subject \"mind\" is implied in this context, as is common in Tibetan poetry. The line is describing the nature of mind to attach to whatever object or experience it encounters.", - "translation": "Whatever [it] is covered with, this [mind] clings [to it]" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThat which clings to whatever it covers", - "translation": "That which clings to whatever it covers" - } - } - }, - "892": { - "source": "དེ་མ་གཡོགས་ན་ཅིས་མི་འདོད།།", - "target_gt": "Well, now it’s naked, why do you not want it?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ (that), མ་གཡོགས་ (not covered/concealed), ཅིས་ (why), མི་འདོད་ (not desire/want)\n\nGrammatical structure:\n- མ་ is a negative prefix for the verb གཡོགས་\n- ཅིས་ is an interrogative particle meaning \"why\"\n- མི་ is a negative prefix for the verb འདོད་\n\nIf that is not concealed, why would [one] not desire [it]?\n\nNote: This line appears to be using a rhetorical question structure to emphasize a point about desirability and transparency.", - "translation": "If that is not concealed, why would [one] not desire [it]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nIf that is not concealed, why would one not desire it?", - "translation": "If that is not concealed, why would one not desire it?" - } - } - }, - "893": { - "source": "དེ་ལ་དགོས་པ་མེད་ན་ནི།། གཡོགས་པ་ལ་ནི་ཅི་ཕྱིར་འཁྱུད།།", - "target_gt": "Ah, you say, your need is no more there, But why did you embrace it, all bedecked and covered?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདགོས་པ་(need, purpose), མེད་(without, lacking), གཡོགས་པ་(covered, clothed), འཁྱུད་(embrace, hug)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི: conditional particle followed by topic marker\n- ལ་ནི: locative particle followed by topic marker\n- ཅི་ཕྱིར: interrogative \"why\"\n\nIf there is no purpose in that,\nWhy embrace that which is covered?\n\nTechnical note: This verse appears to be using metaphorical language, possibly in the context of philosophical or spiritual instruction. The \"covered\" (གཡོགས་པ་) could refer to something concealed or not directly apparent, while \"embrace\" (འཁྱུད་) might indicate attachment or grasping.", - "translation": "If there is no purpose in that, Why embrace that which is covered?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf there is no need for it,\nWhy embrace that which is covered?\n", - "translation": "If there is no need for it,\nWhy embrace that which is covered?" - } - } - }, - "894": { - "source": "ཟས་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་ནི།། བཤང་དང་ཁ་ཆུ་བྱུང་གྱུར་ན།།", - "target_gt": "From food, a single source, come equally The body’s filth and nectar of the mouth.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཟས་(food), གཅིག་པུ་(single, one), བཤང་(feces), ཁ་ཆུ་(saliva)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is used twice for emphasis\n- ལས་ indicates \"from\"\n- བྱུང་གྱུར་ན།། is a conditional structure meaning \"if...arise\"\n\nIf from a single [type of] food alone,\nFeces and saliva arise,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impurity of food, a common contemplation in Buddhist practice to reduce attachment to sensory pleasures.", - "translation": "If from a single [type of] food alone, Feces and saliva arise," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen from a single food alone,\nBoth feces and saliva arise.\n", - "translation": "When from a single food alone,\nBoth feces and saliva arise." - } - } - }, - "895": { - "source": "དེ་ལས་བཤང་ལ་མི་དགའ་ཞིང་།། ཁ་ཆུ་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ།།", - "target_gt": "So why are you delighted by saliva, And yet repelled by excrement?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལས་ (from that), བཤང་ (feces), མི་དགའ་ (dislike), ཁ་ཆུ་ (saliva), ཅི་ཕྱིར་ (why), དགའ་ (like/enjoy)\n\nGrammatical notes:\n- ཞིང་ is a conjunction particle connecting the two clauses\n- ལ་ is used in both lines as a postposition indicating the object of (dis)like\n\nFrom that, [you] dislike feces, and\nWhy do you like saliva?\n\nTechnical note: This verse appears to be making a point about the arbitrary nature of likes and dislikes, using bodily substances as examples. It's a common type of argument in Buddhist texts to challenge conventional notions of purity and impurity.", - "translation": "From that, [you] dislike feces, and Why do you like saliva?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYou dislike excrement,\nYet why are you fond of saliva?\n", - "translation": "You dislike excrement,\nYet why are you fond of saliva?" - } - } - }, - "896": { - "source": "ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི།། སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར།། དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས།།", - "target_gt": "Taking no delight in pillows Made of cotton soft to touch, You claim the human form emits no stench.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan verse:\n\nLine 1: ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ཡི།།\nKey terms: ཤིང་བལ་ (cotton), རེག་ (touch), འཇམ་པ་ (soft)\n\nThough cotton is soft to the touch,\n\nLine 2: སྔས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པར།།\nKey terms: སྔས་ (pillow), དགའ་བར་ (to enjoy), མི་བྱེད་ (not do)\n\n[One] does not take pleasure in [such] a pillow,\n\nLine 3: དྲི་ང་འཛག་པ་མ་ཡིན་ཞེས།།\nKey terms: དྲི་ང་ (bad smell), འཛག་པ་ (to leak/ooze), མ་ཡིན་ (is not)\n\nSaying, \"It does not leak a foul odor.\"\n\nNote: This verse appears to be using a metaphor to discuss the nature of attachment and aversion, common themes in Buddhist teachings. The literal translation preserves the original imagery without interpreting its deeper meaning.", - "translation": "Though cotton is soft to the touch, [One] does not take pleasure in [such] a pillow, Saying, \"It does not leak a foul odor.\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough the cotton pillow is soft to the touch,\nDo not become attached to its comfort.\nIt is not free from foul odors seeping out.\n", - "translation": "Though the cotton pillow is soft to the touch,\nDo not become attached to its comfort.\nIt is not free from foul odors seeping out." - } - } - }, - "897": { - "source": "འདོད་ལྡན་མི་གཙང་བ་ལ་རྨོངས།།", - "target_gt": "Befooled by lust, its filth you do not recognize!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདོད་ལྡན་ (desirous ones), མི་གཙང་བ་ (impure), རྨོངས་ (deluded/confused)\n\nGrammatical structure:\n- Noun phrase (འདོད་ལྡན་) + object (མི་གཙང་བ་) + verb (རྨོངས་)\n- ལ་ particle indicating object\n\nThe desirous ones are deluded regarding the impure.\n\nNote: This line likely refers to beings caught in samsara who mistakenly perceive impure things as pure or desirable due to their afflicted state of mind.", - "translation": "The desirous ones are deluded regarding the impure." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThose with desire are deluded by impurity.", - "translation": "Those with desire are deluded by impurity." - } - } - }, - "898": { - "source": "འདོད་ལྡན་ངན་པ་རྨོངས་པ་རྣམས།། ཤིང་བལ་རེག་ན་འཇམ་པ་ལའང་།། ཉལ་པོ་བྱ་བར་མི་ནུས་ཞེས།། དེ་ལ་ཁྲོ་བ་དག་ཏུ་བྱེད།།", - "target_gt": "Lustful one, befuddled by desire, Because you cannot copulate with it, You angrily find fault with cotton, Soft though it may be to touch!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nའདོད་ལྡན་(lustful), ངན་པ་(evil), རྨོངས་པ་(foolish)\nThe lustful, evil, and foolish ones\n\nLine 2:\nཤིང་བལ་(cotton), རེག་(touch), འཇམ་པ་(soft)\nEven [when] cotton is soft to the touch,\n\nLine 3:\nཉལ་པོ་(sexual intercourse), བྱ་བར་(to do), མི་ནུས་(cannot)\n[They] cannot perform sexual intercourse,\n\nLine 4:\nདེ་ལ་(to that), ཁྲོ་བ་(anger), བྱེད་(do)\nAnd become angry at that.\n\nKey grammatical notes:\n- Line 1 uses རྣམས་ to indicate plural\n- Line 2 uses ལའང་ (even/also) to emphasize the softness\n- Line 3 uses ཞེས་ to introduce reported speech or thought\n- Line 4 uses དག་ཏུ་ to intensify the action of becoming angry\n\nThis verse appears to be describing the frustration and anger of those who are overcome by lust but unable to satisfy their desires, even in seemingly favorable conditions.", - "translation": "The lustful, evil, and foolish ones Even [when] cotton is soft to the touch, [They] cannot perform sexual intercourse, And become angry at that." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe foolish, evil ones full of desire,\nEven when touching soft cotton,\nSay they are unable to make love,\nAnd become angry at it.\n", - "translation": "The foolish, evil ones full of desire,\nEven when touching soft cotton,\nSay they are unable to make love,\nAnd become angry at it." - } - } - }, - "899": { - "source": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན།། རུས་གཟེབ་རྒྱུས་པས་སྦྲེལ་བ་ལ།། ཤ་ཡི་འདམ་གྱིས་ཞལ་ཞལ་བྱས།། གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།།", - "target_gt": "And if you have no love of filth, How can you coddle on your lap A cage of bones tied fast with sinews, Plastered over with the mud of flesh?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- མི་གཙང་ (impure)\n- ཆགས་མེད་ (without attachment)\n- རུས་གཟེབ་ (skeleton, lit. \"bone basket\")\n- རྒྱུས་པ་ (sinews, tendons)\n- ཤ་ (flesh)\n- འདམ་ (mud, mire)\n- ཞལ་ཞལ་བྱས་ (smeared, plastered)\n- པང་དུ་འཁྱུད་ (embrace in [your] lap)\n\nGrammar notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- ལ་ (locative/connective particle)\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why, for what reason)\n\nIf you are without attachment to the impure,\nWhy do you embrace in your lap this other [body],\nA skeleton bound together by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?\n\nTechnical note: This verse employs a common Buddhist contemplation on the nature of the body to counteract attachment, using vivid imagery to deconstruct the attractive appearance of the human form.", - "translation": "If you are without attachment to the impure, Why do you embrace in your lap this other [body], A skeleton bound together by sinews, Smeared with the mud of flesh?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf you were free from attachment to impurity,\nWhy would you embrace in your lap\nThis skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?\n", - "translation": "If you were free from attachment to impurity,\nWhy would you embrace in your lap\nThis skeleton bound by sinews,\nSmeared with the mud of flesh?" - } - } - }, - "900": { - "source": "ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ།། དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་།།", - "target_gt": "In fact you’re full of filth yourself; You wallow in it constantly.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཁྱོད་ཉིད་མི་གཙང་མང་ཡོད་པ།།\nKey terms: ཁྱོད་ཉིད་(you yourself), མི་གཙང་(impure), མང་(many)\nGrammar: ཡོད་པ (existential verb)\n\nYou yourself have many impurities,\n\nLine 2: དེ་ཉིད་ལ་ཁྱོད་གཏན་སྤྱོད་ཅིང་།།\nKey terms: དེ་ཉིད་(that very), གཏན་(always), སྤྱོད་(engage in)\nGrammar: ལ (locative particle), ཅིང་ (connective particle)\n\nAnd you always engage in those very [impurities].\n\nNote: The term མི་གཙང་ (impure) is often used in Buddhist contexts to refer to physical or mental impurities that are obstacles to spiritual progress.", - "translation": "You yourself have many impurities, And you always engage in those very [impurities]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYou yourself have many impurities,\nYet you constantly indulge in them.\n", - "translation": "You yourself have many impurities,\nYet you constantly indulge in them." - } - } - }, - "901": { - "source": "མི་གཙང་རྐྱལ་པ་གཞན་དག་ལའང་།། མི་གཙང་བརྐམ་པས་འདོད་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "It is indeed just filth that you desire, And therefore long for other sacks of it!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), རྐྱལ་པ་ (sack/bag), བརྐམ་པ་ (greed/craving), འདོད་པ་ (desire)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ (also/even to)\n- པས་ (instrumental case, indicating \"due to\" or \"by means of\")\n- པར་བྱེད་ (to make, to cause)\n\nEven towards other impure sacks [bodies],\nDue to craving for the impure, [one] generates desire.\n\nTechnical note: \n\"མི་གཙང་རྐྱལ་པ་\" (impure sack) is a common Buddhist metaphor for the human body, emphasizing its unclean nature to counteract attachment.", - "translation": "Even towards other impure sacks [bodies], Due to craving for the impure, [one] generates desire." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOthers are also bags of impurity,\nYet due to impure craving, we desire them.\n", - "translation": "Others are also bags of impurity,\nYet due to impure craving, we desire them." - } - } - }, - "902": { - "source": "བདག་ནི་ཤ་འདི་ལ་དགའ་ཞེས།། རེག་དང་བལྟ་བར་འདོད་ན་ཀོ།", - "target_gt": "“But it’s the skin and flesh I love To touch and look upon.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ཤ་(flesh/meat), དགའ་(like/enjoy), རེག་(touch), བལྟ་བ་(look/see), འདོད་(desire/want)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས at the end of the first line indicates reported speech or thought\n- ན་ཀོ at the end is an emphatic particle expressing wonder or rhetorical questioning\n\nIf I say, \"I like this flesh,\" and\nDesire to touch and look at [it], then...\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing attachment to the physical body, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and non-self.", - "translation": "If I say, \"I like this flesh,\" and Desire to touch and look at [it], then..." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I say \"I like this flesh\"\nAnd desire to touch and look at it,\n\n\nPlease note this is an approximate translation, as I'm not an expert in Tibetan or Buddhist texts. The passage seems to be discussing attachment to the physical body or sensual desires.", - "translation": "If I say \"I like this flesh\"\nAnd desire to touch and look at it," - } - } - }, - "903": { - "source": "སེམས་མེད་པ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི།། ཤ་ནི་ཁྱོད་ཀོ་ཅིས་མི་འདོད།།", - "target_gt": "Then why do you not wish for flesh alone, Inanimate and in its natural state?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་མེད་པ་ (without mind/consciousness), རང་བཞིན་ (nature), ཤ་ (meat), འདོད་ (desire/want)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ and གྱི་ are genitive particles\n- ནི་ is a topic marker\n- ཀོ་ is an emphatic particle\n- ཅིས་མི་ is a negative interrogative construction\n\nWhy do you not desire meat, which is of a nature without consciousness?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the topic of meat consumption in a Buddhist context, questioning the rationale for avoiding meat if it lacks consciousness.", - "translation": "Why do you not desire meat, which is of a nature without consciousness?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhy do you not desire\nThe flesh which is by nature\nWithout mind?\n", - "translation": "Why do you not desire\nThe flesh which is by nature\nWithout mind?" - } - } - }, - "904": { - "source": "འདོད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ།། རེག་དང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ལ།།", - "target_gt": "The mind that you perhaps desire, You cannot hold or look upon.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདོད་པ (desire), སེམས (mind/consciousness), རེག (touch), བལྟ་བ (see/observe), མི་ནུས (cannot)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པ་དེ is a nominalizing construction, \"that which is\"\n- ལ at the end indicates a continuing thought or list\n\nThat which is the mind of desire,\n[One] cannot touch or observe, and\n\nTechnical note: འདོད་པའི་སེམས (mind of desire) is an important concept in Buddhist psychology, often referring to the mental state associated with sensual or worldly cravings.", - "translation": "That which is the mind of desire, [One] cannot touch or observe, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe mind of desire\nCannot be touched or seen.\n", - "translation": "The mind of desire\nCannot be touched or seen." - } - } - }, - "905": { - "source": "གང་ཞིག་ནུས་དེ་ཤེས་པ་མིན།། དོན་མེད་འཁྱུད་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "Whatever you can hold or see is not the mind— Why copulate with something it is not?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan couplet and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་(whatever), ནུས་(ability/power), ཤེས་པ་(knowledge/understanding), དོན་མེད་(meaningless), འཁྱུད་(embrace/hold)\n\nGrammatical notes:\n- མིན་ is a negation particle\n- དེས་ is an instrumental particle\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative phrase\n\nWhatever power [one has], [if there is] no understanding,\nWhat can be accomplished by that meaningless embrace?\n\nTechnical note: This couplet appears to be discussing the relationship between ability/power (ནུས་) and understanding/knowledge (ཤེས་པ་), suggesting that power without understanding is ineffective or meaningless.", - "translation": "Whatever power [one has], [if there is] no understanding, What can be accomplished by that meaningless embrace?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which is able is not knowledge.\nWhat use is a meaningless embrace?\n", - "translation": "That which is able is not knowledge.\nWhat use is a meaningless embrace?" - } - } - }, - "906": { - "source": "མི་གཙང་རང་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས།། མི་རྟོགས་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་ཡི།།", - "target_gt": "To fail to grasp the unclean nature Of another’s flesh is not perhaps so strange.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), རང་བཞིན་ (nature), གཞན་ (others), ལུས་ (body)\nམི་རྟོགས་ (not realize/understand), ངོ་མཚར་ (wonder/amazement), མི་ཆེ་ (not great)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ is a genitive particle connecting \"others\" to \"body\"\n- ཡི་ at the end is a poetic variant of the genitive particle, connecting the two lines\n\nThe impure nature of others' bodies,\n[That one] does not realize [this] is not greatly wondrous.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of not recognizing the impure nature of physical bodies, a common theme in Buddhist contemplations on impermanence and the nature of reality.", - "translation": "The impure nature of others' bodies, [That one] does not realize [this] is not greatly wondrous." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNot realizing the impure nature of others' bodies\nIs not so wondrous or great.\n", - "translation": "Not realizing the impure nature of others' bodies\nIs not so wondrous or great." - } - } - }, - "907": { - "source": "རང་ཉིད་མི་གཙང་ཉིད་ཡིན་པར།། རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ངོ་མཚར་ཆེ།།", - "target_gt": "But not to see the filthy nature Of oneself is very strange indeed!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་ཉིད་ (oneself), མི་གཙང་ (impure), རྟོགས་པར་ (to realize), མི་འགྱུར་ (does not become), ངོ་མཚར་ཆེ་ (great wonder)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་པར་ indicates a state of being\n- མི་འགྱུར་ is a negative present/future tense\n\nThat oneself is impure,\n[One] does not come to realize; [it is] a great wonder.\n\nTechnical note: མི་གཙང་ (impure) is often used in Buddhist contexts to refer to the impure nature of the body or worldly phenomena, contrasting with the pure nature of enlightened mind.", - "translation": "That oneself is impure, [One] does not come to realize; [it is] a great wonder." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHow wondrous that one does not realize\nOne's own inherent impurity.\n", - "translation": "How wondrous that one does not realize\nOne's own inherent impurity." - } - } - }, - "908": { - "source": "སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ཟེར་གྱིས་ཕྱེ་བའི།། པདྨ་གཞོན་ནུ་སྤངས་ནས་ནི།། མི་གཙང་ཞེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི།། མི་གཙང་གཟེབ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ།།", - "target_gt": "Why does the mind, intent on filthiness, Neglect the fresh young lotus blossom, Opened in the sunlight of a cloudless sky, To take joy rather in a sack of dirt?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nསྤྲིན་བྲལ་(cloudless), ཉི་ཟེར་(sun rays), ཕྱེ་བའི་(opened by)\n\nOpened by the rays of the cloudless sun,\n\nLine 2:\nཔདྨ་(lotus), གཞོན་ནུ་(young/fresh), སྤངས་ནས་(abandoning)\n\nAbandoning the fresh lotus,\n\nLine 3:\nམི་གཙང་(impure), ཞེན་པའི་(attached), སེམས་(mind)\n\nWith a mind attached to the impure,\n\nLine 4:\nམི་གཙང་(impure), གཟེབ་(trap/net), ཅིའི་ཕྱིར་(why), དགའ་(delight in)\n\nWhy delight in the trap of impurity?\n\nTechnical notes:\n- མི་གཙང་ (mi gtsang) is a technical term often used in Buddhist texts to refer to the impure or unclean, especially in contrast with pure phenomena.\n- The verse uses a rhetorical structure contrasting the pure (lotus) with the impure (trap) to illustrate a point about attachment and discernment.", - "translation": "Opened by the rays of the cloudless sun, Abandoning the fresh lotus, With a mind attached to the impure, Why delight in the trap of impurity?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving abandoned the young lotus\nOpened by the sunbeams free of clouds,\nWhy, with a mind attached to impurity,\nDo you delight in the net of impurity?\n", - "translation": "Having abandoned the young lotus\nOpened by the sunbeams free of clouds,\nWhy, with a mind attached to impurity,\nDo you delight in the net of impurity?" - } - } - }, - "909": { - "source": "ས་ཕྱོགས་མི་གཙང་གིས་གོས་པ།། གལ་ཏེ་རེག་པར་མི་འདོད་ན།། གང་ལས་དེ་ནི་བྱུང་བ་ཡི།། ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རེག་འདོད།།", - "target_gt": "And since you’re disinclined to touch A place or object grimed with excrement, Why do you wish to touch the body Whence such excrement has come?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nས་ཕྱོགས་ (ground/place), མི་གཙང་ (impure/unclean), གོས་པ (stained/polluted)\nརེག་པ (touch), མི་འདོད་ (do not wish)\nགང་ལས་ (from which), བྱུང་བ (arose/originated)\nལུས་ (body), ཇི་ལྟར་ (how), རེག་འདོད་ (wish to touch)\n\nGrammar notes:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ་...ན (if...then)\n- Rhetorical question structure in the last two lines\n\nIf you do not wish to touch a place on the ground stained with impurity,\nThen how do you wish to touch the body from which that [impurity] originated?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of bodily impurity, a common theme in Buddhist contemplations on the body.", - "translation": "If you do not wish to touch a place on the ground stained with impurity, Then how do you wish to touch the body from which that [impurity] originated?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf you do not wish to touch\nA place defiled by impurities,\nHow can you desire to touch\nThe body from which they came?\n", - "translation": "If you do not wish to touch\nA place defiled by impurities,\nHow can you desire to touch\nThe body from which they came?" - } - } - }, - "910": { - "source": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་ཆགས་མེད་ན།། མི་གཙང་ཞིང་ལས་བྱུང་གྱུར་ཅིང་།། དེ་ཡི་ས་བོན་དེས་བསྐྱེད་པ།། གཞན་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་པང་དུ་འཁྱུད།།", - "target_gt": "And if you have no craving for impurity, Why will you now embrace and kiss What comes from such an unclean place, Engendered likewise from an unclean seed?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), ཆགས་མེད་ (without attachment), ཞིང་ (field), ས་བོན་ (seed), བསྐྱེད་ (generate), པང་དུ་འཁྱུད་ (embrace in [one's] lap)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- གྱུར་ཅིང་། (past tense connector)\n- ཅི་ཕྱིར་ (why, for what reason)\n\nIf you are without attachment to the impure,\nYet [you] arose from an impure field, and\nWere generated by its seed,\nWhy do you, another [being], embrace [others] in [your] lap?\n\nTechnical note: This verse appears to be a philosophical argument questioning the consistency of claiming detachment from impurity while being physically intimate. It uses the metaphor of agricultural fields and seeds to discuss human conception and birth.", - "translation": "If you are without attachment to the impure, Yet [you] arose from an impure field, and Were generated by its seed, Why do you, another [being], embrace [others] in [your] lap?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you are free from attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother who was born from an impure field,\nAnd whose seed produced that impurity?\n", - "translation": "If you are free from attachment to impurity,\nWhy do you embrace in your arms\nAnother who was born from an impure field,\nAnd whose seed produced that impurity?" - } - } - }, - "911": { - "source": "མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན།། ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ།།", - "target_gt": "The tiny fetid worms that come from filth— You have no love of them.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: མི་གཙང་ལས་བྱུང་མི་གཙང་སྲིན།།\nKey terms: \nམི་གཙང་ (impure), ལས་བྱུང་ (arising from), སྲིན་ (worms/parasites)\n\nLine 2: ཆུང་ངུའང་ཁྱོད་འདོད་མི་བྱེད་ལ།།\nKey terms:\nཆུང་ངུ་ (small), འདོད་ (desire), མི་བྱེད་ (do not do)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates origin or source\n- འང་ is an inclusive particle (\"even\")\n- ལ at the end of line 2 suggests this is part of a larger statement\n\nImpure worms arising from impurity,\nEven [when they are] small, you do not desire [them], and\n\nNote: This appears to be part of a larger verse, likely discussing aversion to impurity or detachment from worldly things in a Buddhist context.", - "translation": "Impure worms arising from impurity, Even [when they are] small, you do not desire [them], and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFrom impurity arises impure worms.\nEven the smallest, you should not desire.\n", - "translation": "From impurity arises impure worms.\nEven the smallest, you should not desire." - } - } - }, - "912": { - "source": "མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་ལུས།། མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "And yet you’re lusting for a human form, From filth arisen and replete with it.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: མི་གཙང་མང་པོའི་རང་བཞིན་ལུས།།\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), རང་བཞིན་ (nature), ལུས་ (body)\n\nThe body, [which is] by nature [composed of] many impurities,\n\nLine 2: མི་གཙང་སྐྱེས་པའང་འདོད་པར་བྱེད།།\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), སྐྱེས་པ་ (born, produced), འདོད་པ་ (desire)\n\nEven [that which is] born of impurity, one desires.\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the nature of desire and attachment to the physical body, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and the illusory nature of physical form.", - "translation": "The body, [which is] by nature [composed of] many impurities, Even [that which is] born of impurity, one desires." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe body, by nature full of impurities,\nDesires even that which is born of impurity.\n", - "translation": "The body, by nature full of impurities,\nDesires even that which is born of impurity." - } - } - }, - "913": { - "source": "ཁྱོད་ནི་རང་ཉིད་མི་གཙང་ལ།། སྨོད་མི་བྱེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི།། མི་གཙང་རྐྱལ་པ་མི་གཙང་ལ།། བརྐམ་པས་གཞན་ཡང་འདོད་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "Toward your own impurity Disgust you do not feel; And yearning and athirst for filth, You long for other sacks of it!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཁྱོད་ནི་རང་ཉིད་མི་གཙང་ལ།།\nKey terms: ཁྱོད་(you), རང་ཉིད་(oneself), མི་གཙང་(impure)\nYou [are] not disgusted with your own impurity,\n\n2. སྨོད་མི་བྱེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི།།\nKey terms: སྨོད་(criticize), མ་ཟད་(not only)\nNot only do [you] not criticize [it],\n\n3. མི་གཙང་རྐྱལ་པ་མི་གཙང་ལ།།\nKey terms: མི་གཙང་(impure), རྐྱལ་པ་(sack)\n[You are like] an impure sack [full] of impurity,\n\n4. བརྐམ་པས་གཞན་ཡང་འདོད་པར་བྱེད།།\nKey terms: བརྐམ་པ་(greed), གཞན་(others), འདོད་པ་(desire)\nWith greed, [you] desire others as well.\n\nNote: This verse uses the metaphor of impurity (མི་གཙང་) repeatedly to emphasize the nature of worldly desires and attachments. The \"impure sack\" (མི་གཙང་རྐྱལ་པ་) likely refers to the human body.", - "translation": "You [are] not disgusted with your own impurity, Not only do [you] not criticize [it], [You are like] an impure sack [full] of impurity, With greed, [you] desire others as well." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNot only do you not criticize your own impurity,\nBut with greed you also desire\nThe impure sack of impurity of others.\n", - "translation": "Not only do you not criticize your own impurity,\nBut with greed you also desire\nThe impure sack of impurity of others." - } - } - }, - "914": { - "source": "ག་བུར་ལ་སོགས་ཡིད་འོང་དང་།། འབྲས་ཆན་དག་གམ་ཚོད་མའང་རུང་།། ཁར་བཅུག་ཕྱིར་ཕྱུང་བོར་བ་ཡིས།། ས་ཡང་མི་གཙང་བཙོག་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Pleasant substances like camphor, Rice, and fresh green herbs— Put them in your mouth and spit them out: The earth itself is fouled thereby!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nག་བུར་(camphor), ལ་སོགས་(and so forth), ཡིད་འོང་(pleasant)\n\nCamphor and other pleasant [substances],\n\nLine 2:\nའབྲས་ཆན་(cooked rice), ཚོད་མ་(vegetable dish)\n\nCooked rice or even vegetable dishes,\n\nLine 3:\nཁར་བཅུག་(put in mouth), ཕྱིར་ཕྱུང་(spit out), བོར་བ་(discard)\n\nWhen put in the mouth, spit out, and discarded,\n\nLine 4:\nས་(ground), མི་གཙང་(impure), བཙོག་པ་(dirty), འགྱུར་(become)\n\nEven the ground becomes impure and dirty.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of purity and impurity in Buddhist thought, particularly how even pleasant substances can become impure through contact with the body.", - "translation": "Camphor and other pleasant [substances], Cooked rice or even vegetable dishes, When put in the mouth, spit out, and discarded, Even the ground becomes impure and dirty." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nCamphor and other pleasant fragrances,\nRice porridge or even vegetable curry,\nWhen put in the mouth, spit out and discarded,\nEven the ground becomes impure and defiled.\n", - "translation": "Camphor and other pleasant fragrances,\nRice porridge or even vegetable curry,\nWhen put in the mouth, spit out and discarded,\nEven the ground becomes impure and defiled." - } - } - }, - "915": { - "source": "གལ་ཏེ་མི་གཙང་འདི་འདྲ་བ།། མངོན་སུམ་གྱུར་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ན།། དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་བོར་བའི་ལུས།། མི་གཙང་གཞན་ཡང་བལྟ་བར་གྱིས།།", - "target_gt": "If still you doubt such filthiness, Though it is very plain for all to see, Go off into the charnel grounds; Observe the fetid bodies there abandoned.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), མི་གཙང་(impure), འདི་འདྲ་བ་(like this)\n\nIf [you have] doubts about such impurity,\n\nLine 2:\nམངོན་སུམ་(directly manifest), གྱུར་(become), ཀྱང་(even though), ཐེ་ཚོམ་(doubt)\n\nEven though it is directly manifest,\n\nLine 3:\nདུར་ཁྲོད་(charnel ground), བོར་བ་(discarded), ལུས་(body)\n\nLook also at other impure bodies\n\nLine 4:\nམི་གཙང་(impure), གཞན་(other), བལྟ་བར་གྱིས་(look at)\n\nDiscarded in charnel grounds.\n\nKey technical notes:\n- མི་གཙང་ (impure) is a key term in meditation on the body's nature\n- དུར་ཁྲོད་ (charnel ground) is an important location for certain Tibetan Buddhist practices\n\nThis verse appears to be instructions for contemplation on the impure nature of the body, a common Buddhist meditation practice.", - "translation": "If [you have] doubts about such impurity, Even though it is directly manifest, Look also at other impure bodies Discarded in charnel grounds." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven if such impurity is evident,\nIf you still have doubts,\nGo look at other impure bodies\nThat have been discarded in charnel grounds.\n", - "translation": "Even if such impurity is evident,\nIf you still have doubts,\nGo look at other impure bodies\nThat have been discarded in charnel grounds." - } - } - }, - "916": { - "source": "གང་ལས་པགས་པའི་ཁ་ཕྱེ་ན།། འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་བར།།", - "target_gt": "When their skins are peeled away, You feel great horror and revulsion.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ལས་ (from which), པགས་པ་ (skin), ཁ་ཕྱེ་ (open/split), འཇིགས་པ་ (fear), སྐྱེ་ (arise)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- འགྱུར་བར at the end indicates a future tense or resultative state\n\nIf the skin is opened from which,\nGreat fear will arise.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing a consequence of some action, possibly in a tantric or esoteric context, where opening or splitting something (metaphorically or literally) leads to a fearful result.", - "translation": "If the skin is opened from which, Great fear will arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen the skin is peeled open,\nGreat fear will arise.\n", - "translation": "When the skin is peeled open,\nGreat fear will arise." - } - } - }, - "917": { - "source": "ཤེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དེ་ཉིད་ལ།། ཕྱིར་ཞིང་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Now that you have understood, How can you still take joy in such a thing?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤེས་ (know), ཇི་ལྟར་ (how), དེ་ཉིད་ (that very/suchness), དགའ་བ་ (joy), སྐྱེ་བར་འགྱུར་ (will arise)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ (although) connects this to a previous statement\n- ལ་ (to/towards) indicates the object of the joy\n- ཕྱིར་ཞིང་ (again and again) indicates repetition\n\nAlthough [one] knows, how is it that towards that very [suchness],\nJoy will arise again and again?\n\nTechnical note: དེ་ཉིད་ (de nyid) often refers to ultimate reality or suchness in Buddhist philosophy.", - "translation": "Although [one] knows, how is it that towards that very [suchness], Joy will arise again and again?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough one knows this truth,\nAgain and again joy arises.\n", - "translation": "Though one knows this truth,\nAgain and again joy arises." - } - } - }, - "918": { - "source": "ལུས་ལ་བསྐུས་པའི་དྲི་དེ་ཡང་།། ཙནྡན་སོགས་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "The scent that now perfumes the skin Is sandalwood and nothing else.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), བསྐུས་པ་ (applied/smeared), དྲི་ (scent/fragrance), ཙནྡན་ (sandalwood)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ is a locative particle indicating \"on\" or \"to\"\n- པའི་ is a genitive particle connecting \"applied\" to \"scent\"\n- དེ་ཡང་ emphasizes \"that very\" or \"indeed\"\n- སོགས་ means \"and so forth\" or \"etcetera\"\n- ཡིན་ is the verb \"to be\"\n- མ་ཡིན་ is the negative form of ཡིན་\n\nThe scent applied to the body indeed\nIs sandalwood and such, not anything else.\n\nTechnical note: ཙནྡན་ (tsandan) is the Tibetan rendering of the Sanskrit word candana, referring to sandalwood, which is commonly used in religious and medicinal contexts in Tibetan Buddhism.", - "translation": "The scent applied to the body indeed Is sandalwood and such, not anything else." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe fragrance applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else.\n", - "translation": "The fragrance applied to the body\nIs sandalwood and such, nothing else." - } - } - }, - "919": { - "source": "གཞན་གྱི་དྲི་དེས་གཞན་དག་ལ།། ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "Yet how is it that one thing’s fragrance Causes you to long for something else?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (other), དྲི་ (scent/smell), ཆགས་པ་ (attachment/desire)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་གྱི་ is in the genitive case, indicating possession\n- དེས་ is an instrumental particle\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ is a common construction meaning \"for what reason\"\n- བྱེད་ is the present tense of the verb \"to do/make\"\n\nWhy does the scent of others cause attachment in other [beings]?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of attachment and how sensory perceptions (in this case, scent) can lead to desire or clinging in sentient beings.", - "translation": "Why does the scent of others cause attachment in other [beings]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy do others become attached\nTo the scent of others?\n", - "translation": "Why do others become attached\nTo the scent of others?" - } - } - }, - "920": { - "source": "གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དྲི་ང་བས།། འདི་ལ་མ་ཆགས་ལེགས་མིན་ནམ།།", - "target_gt": "Is it not best to have no lust For something that by nature stinks?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་བཞིན་ (inherent nature), དྲི་ང་ (foul-smelling), མ་ཆགས་ (not attached)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...བས་ (since/given that...)\n- མིན་ནམ་ (rhetorical question particle, suggesting \"isn't it?\")\n\nSince [its] inherent nature is foul-smelling,\nIsn't it better not to be attached to this?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the contemplation on the unattractiveness of the body, a common Buddhist meditation practice to reduce attachment.", - "translation": "Since [its] inherent nature is foul-smelling, Isn't it better not to be attached to this?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf its nature is foul-smelling,\nIsn't it better not to be attached to this?\n", - "translation": "If its nature is foul-smelling,\nIsn't it better not to be attached to this?" - } - } - }, - "921": { - "source": "འཇིག་རྟེན་དོན་མེད་སྲེད་པ་དག། ཇི་སྟེ་དེ་ལ་དྲི་ཞིམ་སྐུད།།", - "target_gt": "The worldly crave beside their purpose— Why do they anoint their flesh with pleasant scents?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), སྲེད་པ་ (craving/desire), དོན་མེད་ (meaningless/purposeless), དྲི་ཞིམ་ (fragrant), སྐུད་ (thread/string)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- དག་ is a plural marker\n- ལ་ is a locative particle\n\nThe meaningless cravings of the world - how could there be a fragrant thread to them?\n\nTechnical note: This verse appears to be using metaphorical language to question the value of worldly desires, comparing them to something that cannot be strung together like fragrant flowers.", - "translation": "The meaningless cravings of the world - how could there be a fragrant thread to them?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhy cling to the meaningless things of this world?\nHow can they provide lasting fragrance or thread?\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan, so this translation may not be fully accurate. The passage seems to be expressing the futility of worldly attachments, using metaphors of fragrance and thread, but a proper translation would require expertise in classical Tibetan and Buddhist philosophy.", - "translation": "Why cling to the meaningless things of this world?\nHow can they provide lasting fragrance or thread?" - } - } - }, - "922": { - "source": "འོན་ཏེ་དྲི་ཞིམ་ཙནྡན་ལ།། ལུས་ལས་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་འབྱུང་།།", - "target_gt": "For if this scent is sandalwood, How can it be the perfume of the body?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའོན་ཏེ་ (however), དྲི་ཞིམ་ (fragrant), ཙནྡན་ (sandalwood), ལུས་ (body), འབྱུང་ (arise/come forth)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ is a postposition indicating \"from\" or \"to\" in this context\n- འདིར་ནི་ emphasizes \"here\" or \"in this case\"\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative phrase meaning \"what\"\n\nHowever, from fragrant sandalwood, what indeed arises here from [this] body?\n\nTechnical note: ཙནྡན་ (tsandan) is the Tibetan rendering of the Sanskrit word \"candana,\" which refers specifically to sandalwood.", - "translation": "However, from fragrant sandalwood, what indeed arises here from [this] body?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, from sandalwood with its sweet fragrance,\nWhat actually emerges here from the body?\n", - "translation": "However, from sandalwood with its sweet fragrance,\nWhat actually emerges here from the body?" - } - } - }, - "923": { - "source": "གཞན་གྱི་དྲི་ཡིས་གཞན་དག་ལ།། ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ཆགས་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "How is it that the fragrance of a thing Induces you to crave for something else?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (other), དྲི་ (scent/smell), ཆགས་པ་ (attachment/desire)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ and ཡིས་ are genitive and instrumental particles respectively\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་ is a common phrase meaning \"for what reason\"\n- བྱེད་ is the present tense of the verb \"to do/make\"\n\nFor what reason does one become attached to others due to the scent of others?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the nature of attraction or attachment based on superficial qualities like scent, which is a common theme in Buddhist teachings on the nature of desire and impermanence.", - "translation": "For what reason does one become attached to others due to the scent of others?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhy become attached to others\nDue to their scent?\n", - "translation": "Why become attached to others\nDue to their scent?" - } - } - }, - "924": { - "source": "གལ་ཏེ་སྐྲ་སེན་རིང་བ་དང་།། སོ་སྐྱ་དྲིར་བཅས་འདམ་གྱི་དྲིས།། བསྒོས་པས་ལུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི།། གཅེར་བུ་འཇིགས་པ་ཉིད་ཡིན་ན།།", - "target_gt": "With lanky hair, with long nails overgrown, With dirty teeth all reeking with the stink of slime, This body, naked, as it is, untended— Is indeed a horror to behold!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nསྐྲ་སེན་ (hair and nails), སོ་སྐྱ་ (gray teeth), དྲི་ (smell), འདམ་ (mud), བསྒོས་པ་ (smeared/covered), ལུས་ (body), རང་བཞིན་ (nature), གཅེར་བུ་ (naked), འཇིགས་པ་ (frightening)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། structure indicating a conditional statement\n- བཅས་ (with) and པས་ (instrumental particle) connecting phrases\n\nIf [one has] long hair and nails, and\n\nGray teeth with odor, and the smell of mud\n\nSmeared [on the body], then the nature of the body\n\nIs indeed frightening [when] naked.\n\nTechnical note: This verse appears to be describing the unattractive aspects of the body, a common theme in Buddhist contemplations on impermanence and the nature of physical form.", - "translation": "If [one has] long hair and nails, and Gray teeth with odor, and the smell of mud Smeared [on the body], then the nature of the body Is indeed frightening [when] naked." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one's hair and nails are long,\nAnd teeth are gray with a foul odor,\nThe body smeared with mud's stench,\nThen naked, it is truly frightful.\n", - "translation": "If one's hair and nails are long,\nAnd teeth are gray with a foul odor,\nThe body smeared with mud's stench,\nThen naked, it is truly frightful." - } - } - }, - "925": { - "source": "རང་ལ་གནོད་པའི་མཚོན་བཞིན་དུ།། དེ་འབད་ཅི་ཕྱིར་བྱི་དོར་བྱེད།།", - "target_gt": "Why go to such excess to clean and polish What is but a weapon that will injure you?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་ (oneself), གནོད་པ (harm), མཚོན་ (weapon), འབད་ (effort), བྱི་དོར་ (cleaning/polishing)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ (like, as if)\n- ཅི་ཕྱིར (why, for what reason)\n\nLike a weapon that harms oneself,\nWhy make effort to clean [it]?\n\nTechnical note: བྱི་དོर་ (cleaning/polishing) is often used metaphorically to refer to maintaining or cultivating something, in this case likely referring to negative emotions or harmful habits.", - "translation": "Like a weapon that harms oneself, Why make effort to clean [it]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy do you groom and adorn yourself,\nWhen it is like a weapon that harms you?\n", - "translation": "Why do you groom and adorn yourself,\nWhen it is like a weapon that harms you?" - } - } - }, - "926": { - "source": "བདག་ལ་རྨོངས་པའི་འབད་པ་ཡིས།། སྨྱོས་པས་ས་འདི་ཀུན་ཏུ་འཁྲུགས།།", - "target_gt": "The cares that people squander on themselves in ignorance Convulse the universe with madness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), རྨོངས་པ་(delusion/ignorance), འབད་པ་(effort), སྨྱོས་པ་(madness/intoxication), ས་(ground/earth), འཁྲུགས་(disturbed/agitated)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ and པས་ are instrumental particles\n- ཀུན་ཏུ་ means \"completely\" or \"thoroughly\"\n\nDue to my deluded efforts, [I have] become intoxicated [and] thoroughly disturbed this ground.\n\nTechnical note: \nས་ (ground/earth) here might be interpreted metaphorically as one's mental state or foundation of practice, rather than literal earth.", - "translation": "Due to my deluded efforts, [I have] become intoxicated [and] thoroughly disturbed this ground." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough my own deluded efforts,\nThis maddened world is thrown into turmoil.\n", - "translation": "Through my own deluded efforts,\nThis maddened world is thrown into turmoil." - } - } - }, - "927": { - "source": "རུས་གོང་འབའ་ཞིག་མཐོང་ནས་ནི།། དུར་ཁྲོད་དུ་ནི་ཡིད་འབྱུང་ན།།", - "target_gt": "When you saw the heaps of human bones, You felt revulsion in the charnel ground.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརུས་གོང་ (skull), མཐོང་ (see), དུར་ཁྲོད་ (charnel ground), ཡིད་འབྱུང་ (become disenchanted)\n\nGrammatical notes:\n- འབའ་ཞིག་ (only, merely) emphasizes རུས་གོང་\n- ནས་ནི་ indicates a causal relationship\n- དུ་ནི་ locative particle\n\nUpon seeing merely a skull,\nIf [one] becomes disenchanted in the charnel ground,\n\nTechnical note: དུར་ཁྲོད་ (charnel ground) is a specific type of meditation site in Tibetan Buddhism, often used for contemplation on impermanence and death.", - "translation": "Upon seeing merely a skull, If [one] becomes disenchanted in the charnel ground," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSeeing nothing but bones,\nOne becomes disillusioned with the charnel ground.\n", - "translation": "Seeing nothing but bones,\nOne becomes disillusioned with the charnel ground." - } - } - }, - "928": { - "source": "གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི།། གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ།།", - "target_gt": "And will you take delight in cities of the dead Frequented by such skeletons that live and move?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: གཡོ་བའི་རུས་གོང་གིས་ཁྱབ་པའི།།\n\nKey terms:\nགཡོ་བ་ (moving, shaking)\nརུས་གོང་ (bones, skeletons)\nཁྱབ་པ་ (pervade, fill)\n\nGrammatical note: གིས་ indicates instrumental case, འི་ is a genitive particle\n\nPervaded by moving bones,\n\nLine 2: གྲོང་གི་དུར་ཁྲོད་ལ་དགའ་འམ།།\n\nKey terms:\nགྲོང་ (village, town)\nདུར་ཁྲོད་ (charnel ground)\nདགའ་ (like, enjoy)\n\nGrammatical note: གི་ is a genitive particle, ལ་ is a locative particle, འམ་ is an interrogative particle\n\nDo [you] enjoy the village charnel ground?\n\nTechnical note: དུར་ཁྲོད་ (charnel ground) is a significant term in Tibetan Buddhism, referring to a place where corpses are disposed of and often used for meditation practices.", - "translation": "Pervaded by moving bones, Do [you] enjoy the village charnel ground?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDo you delight in the village charnel ground,\nPervaded by moving skeletons?\n", - "translation": "Do you delight in the village charnel ground,\nPervaded by moving skeletons?" - } - } - }, - "929": { - "source": "དེ་ལྟར་མི་གཙང་གྱུར་པ་དེའང་།། རིན་མེད་པར་ནི་མི་རྙེད་དོ།།", - "target_gt": "What’s more, possession of another’s filth Is not to be acquired free of charge.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), མི་གཙང་ (impure), གྱུར་པ་ (become), རིན་མེད་པར་ (without price/freely), མི་རྙེད་ (not found)\n\nGrammatical notes:\n- དེའང་ is a contraction of དེ་ and ཡང་, meaning \"even that\"\n- ནི་ is an emphatic particle\n- དོ་ is a sentence-final particle indicating a statement\n\nEven that which has become impure in such a way\nIs not found without a price.\n\nNote: This verse seems to be discussing the nature of impure things and their value, possibly in a philosophical or ethical context.", - "translation": "Even that which has become impure in such a way Is not found without a price." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven that which has become impure\nIs not found without value.\n", - "translation": "Even that which has become impure\nIs not found without value." - } - } - }, - "930": { - "source": "དམྱལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "All is at a price: exhaustion in this life, And in the next, the suffering of hell!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདམྱལ་ (hell), གནོད་པ (harm), འགྱུར (become/transform)\n\nGrammar:\n- ལ་སོགས་པའི་ (and so forth) indicates a list, with hell as the primary example\n- འགྱུར at the end indicates a future or resultant state\n\n[One] will become subject to harm [in] hell and so forth.\n\nNote: This line suggests negative karmic consequences, with rebirth in hell realms being the primary example of potential harm.", - "translation": "[One] will become subject to harm [in] hell and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nIt will lead to harm such as hell [rebirth].", - "translation": "It will lead to harm such as hell [rebirth]." - } - } - }, - "931": { - "source": "བྱིས་པ་ནོར་སྤེལ་མི་ནུས་པས།། དར་ལ་བབ་ན་འདིས་ཅི་བདེ།།", - "target_gt": "To gather riches young boys are unable, And what can they enjoy when they’re full grown?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱིས་པ་ (child, infant), ནོར་ (wealth), སྤེལ་ (increase), མི་ནུས་ (cannot), \nདར་ལ་བབ་ (come of age, reach maturity), ཅི་བདེ་ (what use, what good)\n\nGrammatical notes:\n- པས at the end of the first line indicates a causal relationship\n- ན in the second line is a conditional particle\n\nSince a child cannot increase wealth,\nWhen [one] comes of age, what use is this?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the importance of learning to manage wealth from a young age, as waiting until maturity may be too late.", - "translation": "Since a child cannot increase wealth, When [one] comes of age, what use is this?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince a child cannot increase wealth,\nWhat good is this when one reaches adulthood?\n", - "translation": "Since a child cannot increase wealth,\nWhat good is this when one reaches adulthood?" - } - } - }, - "932": { - "source": "ནོར་གསོག་པ་ཡིས་ཚེ་གཏུགས་ན།། རྒས་ནས་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "The whole of life is spent in gaining wealth, But then they’re old—too old to satisfy their lust!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nནོར་(wealth), གསོག་པ་(accumulate), ཚེ་གཏུགས་(spend one's life), རྒས་(old age), འདོད་པ་(desire)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle\n- ཅི་ཞིག་བྱ is an interrogative construction meaning \"what to do?\"\n\nIf one spends [one's] life accumulating wealth, what can be done with desires when old?\n\nTechnical note: This verse reflects on the futility of spending one's entire life accumulating wealth, as desires become less relevant or fulfillable in old age. It's a common theme in Buddhist teachings on impermanence and the drawbacks of material attachment.", - "translation": "If one spends [one's] life accumulating wealth, what can be done with desires when old?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one spends one's life accumulating wealth,\nWhat use is desire when old age comes?\n", - "translation": "If one spends one's life accumulating wealth,\nWhat use is desire when old age comes?" - } - } - }, - "933": { - "source": "འདོད་ལྡན་ངན་པ་ཁ་ཅིག་ནི།། ཉིན་རིང་ལས་ཀྱིས་ཡོངས་དུབ་སྟེ།། ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས་ཆད་པའི་ལུས།། རོ་དང་འདྲ་བར་ཉལ་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "Some are wretched in their great desire, But worn out by their daylong work, They go home broken by fatigue To sleep the slumbers of a corpse.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nའདོད་ལྡན་(desirous ones), ངན་པ་(evil/bad), ཁ་ཅིག་(some)\n\nSome evil desirous ones\n\nLine 2:\nཉིན་རིང་(long day), ལས་(work), ཡོངས་དུབ་(completely exhausted)\n\nCompletely exhausted from a long day's work,\n\nLine 3:\nཁྱིམ་(home), འོངས་(come), ཆད་པའི་(worn out), ལུས་(body)\n\nHaving come home, [with] worn out bodies,\n\nLine 4:\nརོ་(corpse), འདྲ་བར་(like), ཉལ་བར་བྱེད་(lie down)\n\nLie down like corpses.\n\nKey grammatical notes:\n- ནི་ in line 1 is a topic marker\n- སྟེ་ at the end of line 2 indicates continuation\n- ནས་ in line 3 shows sequential action\n\nThis verse describes the exhaustion of those driven by desires after a long day of work, comparing their state to that of corpses when they finally rest.", - "translation": "Some evil desirous ones Completely exhausted from a long day's work, Having come home, [with] worn out bodies, Lie down like corpses." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSome greedy, evil people,\nExhausted from a long day's work,\nCome home with weary bodies,\nAnd lie down like corpses to sleep.\n", - "translation": "Some greedy, evil people,\nExhausted from a long day's work,\nCome home with weary bodies,\nAnd lie down like corpses to sleep." - } - } - }, - "934": { - "source": "ཁ་ཅིག་བྱེས་བགྲོད་ཉོན་མོངས་དང་།། རིང་དུ་སོང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཅན།། བུ་སྨད་འདོད་བཞིན་བུ་སྨད་རྣམས།།", - "target_gt": "Some, wearied by their travels far from home, Must suffer separation from their wives And children whom they love and long to see.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1:\nཁ་ཅིག་(some), བྱེས་བགྲོད་(journey away from home), ཉོན་མོངས་(afflictions)\n\nSome, on journeys away from home, [experience] afflictions and\n\nLine 2:\nརིང་དུ་སོང་བའི་(having gone far), སྡུག་བསྔལ་ཅན་(suffering)\n\n[Those] who have gone far [and are] suffering,\n\nLine 3:\nབུ་སྨད་(children and wives), འདོད་བཞིན་(as desired), བུ་སྨད་རྣམས་(children and wives)\n\nChildren and wives, as desired, [these] children and wives.\n\nNote: \n- བུ་སྨད་ is repeated in the third line, which is likely for emphasis.\n- The structure suggests this is part of a larger context, possibly describing the sufferings of those who travel or are separated from their families.", - "translation": "Some, on journeys away from home, [experience] afflictions and [Those] who have gone far [and are] suffering, Children and wives, as desired, [these] children and wives." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSome wander far with afflicted minds,\nSuffering from long journeys.\nChildren and wives, as desired, those children and wives,\n", - "translation": "Some wander far with afflicted minds,\nSuffering from long journeys.\nChildren and wives, as desired, those children and wives," - } - } - }, - "935": { - "source": "ཁྱུད་འཁོར་ལོས་ཀྱང་མཐོང་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "They do not meet with them for years on end.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཁྱུད་འཁོར་ (circumference, perimeter), མཐོང་ (see, perceive), མི་འགྱུར (will not become)\n\nGrammatical structure:\n- ཀྱང་ (even, also) emphasizes the impossibility\n- མི་འགྱུར (negation + future tense)\n\nEven [its] circumference cannot be perceived.\n\nNote: This line likely refers to something vast or incomprehensible, possibly in a philosophical or cosmological context. The subject of what cannot be perceived is implied from previous context.", - "translation": "Even [its] circumference cannot be perceived." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nEven the wheel of existence cannot be seen.", - "translation": "Even the wheel of existence cannot be seen." - } - } - }, - "936": { - "source": "བདག་ལ་ཕན་འདོད་རྣམ་རྨོངས་པས།། གང་དོན་ཉིད་དུ་བཙོངས་པ་ཡང་།།", - "target_gt": "Some, ambitious for prosperity, Not knowing how to get it, sell themselves.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), ཕན་འདོད་(wishing to benefit), རྣམ་རྨོངས་པ་(completely deluded), དོན་(purpose/benefit), བཙོངས་(sold)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ at the end of the first line indicates a causal relationship\n- གང་ is a relative pronoun, often translated as \"whatever\" or \"that which\"\n- པ་ཡང་ at the end emphasizes inclusivity, \"even that which\"\n\nEven that which, out of complete delusion, was sold for [my] own benefit\nBy those wishing to benefit me,\n\nTechnical note: The verse implies a situation where someone, out of misguided intentions to help, has sold or given away something valuable, possibly referring to spiritual teachings or practices being commercialized.", - "translation": "Even that which, out of complete delusion, was sold for [my] own benefit By those wishing to benefit me," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who, deluded, wish to benefit me,\nHave sold me for their own purposes.\n", - "translation": "Those who, deluded, wish to benefit me,\nHave sold me for their own purposes." - } - } - }, - "937": { - "source": "དེ་མ་ཐོབ་པར་དོན་མེད་པའི།། གཞན་གྱི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་བདས།།", - "target_gt": "Happiness eludes their grasp and pointlessly They live and labor for their masters.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- དེ་མ་ཐོབ་པར་ (not having attained that)\n- དོན་མེད་པའི་ (meaningless, purposeless)\n- གཞན་གྱི་ལས་ (actions of others)\n- རླུང་ (wind)\n- བདས་ (driven, chased)\n\nGrammatical notes:\n- པར་ indicates a verbal noun\n- གྱི་ is a genitive particle\n- གིས་ is an instrumental particle\n\nNot having attained that, [one is] driven by the wind of others' meaningless actions.\n\nTechnical note: \"རླུང་\" (wind) here likely refers to karmic winds or prāṇa in Buddhist philosophy, which drive beings through cyclic existence.", - "translation": "Not having attained that, [one is] driven by the wind of others' meaningless actions." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWithout attaining that,\nDriven by the winds of others' karma,\nLife is without purpose.", - "translation": "Without attaining that,\nDriven by the winds of others' karma,\nLife is without purpose." - } - } - }, - "938": { - "source": "ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོངས་ཤིང་།། དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ།།", - "target_gt": "Some sell themselves, no longer free, In bondage, slavery to others.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these two lines and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ལ་ལ་རང་གི་ལུས་བཙོངས་ཤིང་།།\n\nKey terms:\nལ་ལ་ (some people)\nརང་གི་ (one's own)\nལུས་ (body)\nབཙོངས་ (sold, past tense of འཚོང་)\n\nSome people have sold their own bodies, and\n\nLine 2: དབང་མེད་གཞན་གྱིས་བཀོལ་གྱུར་ཏེ།།\n\nKey terms:\nདབང་མེད་ (powerless, without control)\nགཞན་གྱིས་ (by others)\nབཀོལ་ (used, employed)\nགྱུར་ (became)\n\nPowerless, they have become used by others.\n\nNote: The particle ཏེ at the end of the second line indicates that this thought continues in the next line or verse.", - "translation": "Some people have sold their own bodies, and Powerless, they have become used by others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nSome sell their own bodies,\nAnd become powerlessly enslaved by others.", - "translation": "Some sell their own bodies,\nAnd become powerlessly enslaved by others." - } - } - }, - "939": { - "source": "ཆུང་མ་དག་ཀྱང་བུ་བྱུང་ན།། ཤིང་དྲུང་དགོན་པར་བབ་བབ་འབྱུང་།།", - "target_gt": "And, destitute, their wives give birth With only trees for shelter, in the wild.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan couplet and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆུང་མ་ (wife), བུ་ (son/child), ཤིང་དྲུང་ (base of a tree), དགོན་པ་ (hermitage/monastery), བབ་བབ་ (repeatedly)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ཀྱང་ indicates \"even\" or \"also\"\n- བྱུང་ན is a conditional clause \"if...arises\"\n- འབྱུང་ is the main verb \"to arise/occur\"\n\nEven [for] wives, if a child is born,\nRepeatedly [they] go to hermitages at the base of trees.\n\nTechnical note: This couplet likely refers to the practice of women temporarily retreating to isolated places for childbirth or post-partum recovery in traditional Tibetan society.", - "translation": "Even [for] wives, if a child is born, Repeatedly [they] go to hermitages at the base of trees." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven wives, when a child is born,\nFrequently go to hermitages at the foot of trees.\n", - "translation": "Even wives, when a child is born,\nFrequently go to hermitages at the foot of trees." - } - } - }, - "940": { - "source": "འདོད་པས་བསླུས་པའི་གླེན་པ་དག། འཚོ་འདོད་འཚོ་བར་བྱའོ་ཞེས།། སྲོག་སྟོར་དོགས་བཞིན་གཡུལ་དུ་འཇུག།", - "target_gt": "Fools deceived by craving for a livelihood Decide that they will make their fortune In the wars, though fearful for their lives.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདོད་པས་(by desire), བསླུས་པའི་(deceived), གླེན་པ་(fools), འཚོ་འདོད་(desire to live), སྲོག་སྟོར་(loss of life), གཡུལ་(battle)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ is a plural marker\n- འོ་ is a final particle indicating emphasis or completion\n- ཞེས་ indicates a quotation or thought\n- དོགས་བཞིན་ means \"while fearing\" or \"despite fearing\"\n\nFools deceived by desire, [thinking] \"Wishing to live, we shall live,\"\nEnter into battle despite fearing the loss of [their] lives.\n\nTechnical note: The text contrasts the desire to live (འཚོ་འདོད་) with the willingness to risk death in battle (གཡུལ་དུ་འཇུག་), highlighting the irony of those driven by desire.", - "translation": "Fools deceived by desire, [thinking] \"Wishing to live, we shall live,\" Enter into battle despite fearing the loss of [their] lives." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFools deceived by desire,\nSaying \"We wish to live, let us live!\"\nEnter battle despite fearing loss of life.\n", - "translation": "Fools deceived by desire,\nSaying \"We wish to live, let us live!\"\nEnter battle despite fearing loss of life." - } - } - }, - "941": { - "source": "ཁེ་ཕྱིར་བྲན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "And seeking gain, it’s slavery they get.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཁེ་ (profit/gain), ཕྱིར་ (for the sake of), བྲན་ (servant/slave), འགྲོ་བར་བྱེད་ (to go, to become)\n\nGrammatical structure:\n- ཕྱིར་ indicates purpose\n- བར་ + བྱེད་ forms a verbal construction indicating \"to do/make\"\n\nFor the sake of profit, [they] make [themselves] go as servants.\n\nNote: This line likely refers to people willingly becoming subservient or working as servants for the purpose of material gain.", - "translation": "For the sake of profit, [they] make [themselves] go as servants." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFor the sake of profit, one becomes a servant.", - "translation": "For the sake of profit, one becomes a servant." - } - } - }, - "942": { - "source": "འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད།། ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས།།", - "target_gt": "Some, as the result of craving, Have their bodies slashed, impaled on pointed stakes.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འདོད་ལྡན་ལ་ལ་ལུས་ཀྱང་བཅད།།\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (desirous ones), ལ་ལ་ (some), ལུས་ (body), བཅད་ (cut)\n\nSome desirous ones even [have their] bodies cut,\n\nLine 2: ཁ་ཅིག་གསལ་ཤིང་རྩེ་ལ་བཙུགས།།\n\nKey terms:\nཁ་ཅིག་ (some), གསལ་ཤིང་ (impaling stake), རྩེ་ (tip), བཙུགས་ (inserted)\n\nSome are impaled on the tip of a stake.\n\nNote: This passage appears to describe various forms of torture or extreme ascetic practices. གསལ་ཤིང་ (sal shing) specifically refers to an impaling stake used in certain severe punishments or ascetic practices in Tibetan Buddhist contexts.", - "translation": "Some desirous ones even [have their] bodies cut, Some are impaled on the tip of a stake." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nSome who are filled with desire have their bodies cut up.\nOthers are impaled on the tip of a stake.\n", - "translation": "Some who are filled with desire have their bodies cut up.\nOthers are impaled on the tip of a stake." - } - } - }, - "943": { - "source": "ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན།། ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་།།", - "target_gt": "Some are wounded, run through by the lance, While some are put to death by fire.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཁ་ཅིག་མདུང་ཐུང་དག་གིས་བསྣུན།།\n\nKey terms:\nཁ་ཅིག (some), མདུང་ཐུང་ (short spear), བསྣུན (to stab, pierce)\nདག་གིས - instrumental particle\n\nSome are stabbed with short spears.\n\nLine 2: ཁ་ཅིག་བསྲེགས་པ་དག་ཀྱང་སྣང་།།\n\nKey terms:\nཁ་ཅིག (some), བསྲེགས་པ (burned, scorched), སྣང་ (appear, be seen)\nདག་ཀྱང་ - emphatic particle\n\nSome also appear to be burned.\n\nNote: These lines seem to describe various forms of suffering or torture, possibly in a context of describing hell realms or the results of negative karma in Buddhist teachings.", - "translation": "Some are stabbed with short spears. Some also appear to be burned." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nSome are stabbed with short spears.\nSome also appear to be burned.", - "translation": "Some are stabbed with short spears.\nSome also appear to be burned." - } - } - }, - "944": { - "source": "བསག་དང་བསྲུང་དང་བརླག་པའི་གདུངས་པ་ཡིས།།", - "target_gt": "The pain of gaining, keeping, and of losing all!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nབསག་ (accumulate), བསྲུང་ (protect/guard), བརླག་པ་ (lose/destroy), གདུངས་པ་ (torment/suffering)\n\nGrammatical structure:\n- The line uses a series of verbal nouns (བསག་, བསྲུང་, བརླག་པ་) connected by དང་ (and)\n- གདུངས་པ་ཡིས་ is an instrumental case, indicating \"by means of\" or \"due to\"\n\nDue to the torment of accumulating, guarding, and losing,\n\nNote: This line appears to be describing the suffering associated with the cycle of acquiring, protecting, and losing possessions or wealth. It's a common theme in Buddhist teachings on the nature of attachment and impermanence.", - "translation": "Due to the torment of accumulating, guarding, and losing," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBy the torment of accumulating, guarding, and losing", - "translation": "By the torment of accumulating, guarding, and losing" - } - } - }, - "945": { - "source": "ནོར་ནི་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་ཡས་ཤེས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "See the endless hardships brought on us by property!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nནོར་ (wealth), ཕུང་ཁྲོལ་ (misery/trouble), མཐའ་ཡས་ (limitless), ཤེས་པར་བྱ (should be understood)\n\nGrammar:\n- ནི: topic marker\n- ཤེས་པར་བྱ: verbal construction indicating \"should be understood\"\n\nWealth should be understood as [a source of] limitless misery.\n\nNote: This line expresses a common Buddhist sentiment about the nature of material wealth and its potential to cause suffering.", - "translation": "Wealth should be understood as [a source of] limitless misery." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWealth should be understood as an endless source of trouble.", - "translation": "Wealth should be understood as an endless source of trouble." - } - } - }, - "946": { - "source": "ནོར་ལ་ཆགས་པས་གཡེངས་པར་གྱུར་པ་རྣམས།། སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་སྐབས་མེད་དོ།།", - "target_gt": "For those distracted by their love of wealth There is no chance for freedom from the sorrows of existence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nKey terms: ནོར་(wealth), ཆགས་པ་(attachment), གཡེངས་པ་(distracted)\nGrammar: པས་ (instrumental case), པར་གྱུར་པ་ (perfect tense)\n\nThose who have become distracted by attachment to wealth,\n\nLine 2:\nKey terms: སྲིད་པ་ (existence/saṃsāra), སྡུག་བསྔལ་ (suffering/duḥkha), གྲོལ་ (liberation), སྐབས་ (opportunity/refuge)\nGrammar: ལས་ (ablative case), མེད་ (negation)\n\nHave no opportunity for liberation from the suffering of saṃsāra.\n\nTechnical note: སྲིད་པ་ (bhava) refers to cyclic existence or saṃsāra in Buddhist philosophy.", - "translation": "Those who have become distracted by attachment to wealth, Have no opportunity for liberation from the suffering of saṃsāra." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who are distracted by attachment to wealth\nHave no chance of liberation from the sufferings of existence.\n", - "translation": "Those who are distracted by attachment to wealth\nHave no chance of liberation from the sufferings of existence." - } - } - }, - "947": { - "source": "འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས།། ཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ།། ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས།། རྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན།།", - "target_gt": "They indeed, possessed of many wants, Will suffer many troubles, all for very little: They’re like the ox that pulls the cart And catches bits of grass along the way.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nའདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་དེ་ལ་སོགས།།\nKey terms: འདོད་ལྡན་ (those with desire), དེ་ལ་སོགས་ (and so forth)\n\nFor those with desire, these and other such [pleasures],\n\nLine 2:\nཉེས་དམིགས་མང་ལ་མནོག་ཆུང་སྟེ།།\nKey terms: ཉེས་དམིགས་ (faults, drawbacks), མནོག་ཆུང་ (little benefit)\n\n[Have] many faults [and] little benefit,\n\nLine 3:\nཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་ཕྱུགས་དག་གིས།།\nKey terms: ཤིང་རྟ་ (chariot), འདྲེན་པ་ (to pull), ཕྱུགས་ (cattle)\n\nLike cattle pulling a chariot\n\nLine 4:\nརྩྭ་ནི་ཁམ་འགའ་ཟོས་པ་བཞིན།།\nKey terms: རྩྭ་ (grass), ཁམ་འགའ་ (a few mouthfuls), ཟོས་པ་ (eaten)\n\n[Who have] eaten [only] a few mouthfuls of grass.\n\nNote: This verse uses a simile comparing the meager benefits of sensual pleasures to the small amount of grass eaten by working cattle, emphasizing the disproportionate effort and minimal reward.", - "translation": "For those with desire, these and other such [pleasures], [Have] many faults [and] little benefit, Like cattle pulling a chariot [Who have] eaten [only] a few mouthfuls of grass." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor those filled with desire, there are many faults and little benefit,\nLike oxen pulling a cart who only get to eat a few mouthfuls of grass.\n", - "translation": "For those filled with desire, there are many faults and little benefit,\nLike oxen pulling a cart who only get to eat a few mouthfuls of grass." - } - } - }, - "948": { - "source": "ཕྱུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་ནའང་མི་དཀོན་པའི།། མནོག་ཆུང་གང་ཡིན་དེ་དོན་དུ།། དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་རྙེད་དཀའ་འདི།། ལས་ཀྱིས་མནར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ།།", - "target_gt": "For sake of such a paltry thing, Which is not rare, which even beasts can find, Tormented by their karma, they destroy This precious human life so hard to find.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nཕྱུགས་ (animals) + ཀྱིས་ (instrumental) + བསྒྲུབས་ (accomplish) + ན་ (if) + འང་ (even) + མི་དཀོན་པའི་ (not rare)\n\nLine 2:\nམནོག་ཆུང་ (trivial, insignificant) + གང་ཡིན་ (whatever is) + དེ་ (that) + དོན་དུ་ (for the sake of)\n\nLine 3:\nདལ་འབྱོར་ (leisure and endowments) + ཕུན་སུམ་ (perfect, complete) + རྙེད་དཀའ་ (difficult to find) + འདི་ (this)\n\nLine 4:\nལས་ (karma) + ཀྱིས་ (instrumental) + མནར་བ་ (tormented) + རྣམས་ (plural) + ཀྱིས་ (instrumental) + བཅོམ་ (destroy)\n\nKey terms:\nདལ་འབྱོར་ (leisure and endowments), ལས་ (karma)\n\nEven for [the sake of] that which is not rare when accomplished by animals,\nFor the sake of whatever is trivial,\nThis perfect leisure and endowments, so difficult to find,\nIs destroyed by those tormented by karma.\n\nNote: དལ་འབྱོར་ (leisure and endowments) refers to the eight freedoms and ten endowments in Buddhist philosophy, considered precious for spiritual practice.", - "translation": "Even for [the sake of] that which is not rare when accomplished by animals, For the sake of whatever is trivial, This perfect leisure and endowments, so difficult to find, Is destroyed by those tormented by karma." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven for trivial purposes\nThat animals could easily achieve,\nThis precious human rebirth so hard to find\nIs squandered by those tormented by karma.\n", - "translation": "Even for trivial purposes\nThat animals could easily achieve,\nThis precious human rebirth so hard to find\nIs squandered by those tormented by karma." - } - } - }, - "949": { - "source": "འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་།། དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ།།", - "target_gt": "All that we desire is sure to perish, On which account we fall to hellish pain.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: འདོད་པ་ངེས་པར་འཇིག་འགྱུར་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nའདོད་པ་ (desire), ངེས་པར་ (certainly), འཇིག་ (destroy), འགྱུར་ (become)\n\nGrammatical note: ཞིང་ connects this line to the next, indicating a relationship between the two statements.\n\nDesires certainly become destroyed, and\n\nLine 2: དམྱལ་ལ་སོགས་པར་ལྟུང་བྱེད་པ།།\n\nKey terms:\nདམྱལ་ (hell), སོགས་པ་ (and so forth), ལྟུང་ (fall), བྱེད་པ་ (to do/cause)\n\n[They] cause [one] to fall into hell and so forth.\n\nTechnical note: དམྱལ་ལ་སོགས་པ་ typically refers to the lower realms of rebirth in Buddhist cosmology, including hell realms, hungry ghost realms, and animal realms.", - "translation": "Desires certainly become destroyed, and [They] cause [one] to fall into hell and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDesires will certainly lead to destruction,\nAnd cause one to fall into hell and other lower realms.\n", - "translation": "Desires will certainly lead to destruction,\nAnd cause one to fall into hell and other lower realms." - } - } - }, - "950": { - "source": "ཆེན་པོ་མིན་ཕྱིར་དུས་ཀུན་ཏུ།། དུབ་པའི་ཚེགས་འབྱུང་གང་ཡིན་པ།།", - "target_gt": "For what amounts to very little We must suffer constant and exhausting weariness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆེན་པོ་(great), མིན་(not), དུས་ཀུན་ཏུ་(at all times), དུབ་པ་(fatigue/exhaustion), ཚེགས་(difficulty/hardship), འབྱུང་(arise)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n- གང་ཡིན་པ་ is a nominalizer, meaning \"that which is\"\n\nBecause [it] is not great, at all times,\nThat which is the arising of the hardship of exhaustion.\n\nNote: This translation preserves the Tibetan sentence structure. In more idiomatic English, it might be rendered as \"Because it is not great, that which causes the hardship of constant exhaustion.\"", - "translation": "Because [it] is not great, at all times, That which is the arising of the hardship of exhaustion." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBecause it is not great,\nAt all times,\nWhatever effort arises from weariness.\n", - "translation": "Because it is not great,\nAt all times,\nWhatever effort arises from weariness." - } - } - }, - "951": { - "source": "དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི།། ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན།།", - "target_gt": "With but a millionth part of such vexation Enlightenment itself could be attained!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཡི་(of that), བྱེ་བ་(ten million), ཆ་ཙམ་(mere fraction), ཚེགས་(effort), སངས་རྒྱས་(Buddha), འགྲུབ་(accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ and ཀྱིས་ are genitive and instrumental particles respectively\n- ན་ at the end indicates a conditional clause\n\nIf by an effort [that is] merely a fraction of one ten-millionth of that,\nBuddhahood itself is accomplished,\n\nTechnical note: སངས་རྒྱས་ (Buddha) literally means \"awakened one\" or \"enlightened one,\" referring to the state of complete enlightenment.", - "translation": "If by an effort [that is] merely a fraction of one ten-millionth of that, Buddhahood itself is accomplished," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf even a fraction of that effort\nCan accomplish Buddhahood itself,\n", - "translation": "If even a fraction of that effort\nCan accomplish Buddhahood itself," - } - } - }, - "952": { - "source": "འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས།། སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད།།", - "target_gt": "Those who crave are plagued far more than those engaged upon the path, Yet Buddhahood is not what they attain!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས།།\n\nKey terms:\nའདོད་ལྡན་ (desirous, attached), བྱང་ཆུབ་ (awakening, enlightenment), སྤྱོད་པ་ (conduct, practice)\n\nGrammar: བས་ is a comparative particle here\n\nFor one who practices the conduct of awakening with attachment,\n\nLine 2: སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད།།\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཆེ་ (great), བྱང་ཆུབ་ (awakening, enlightenment), མེད་ (without, there is no)\n\nThere is great suffering but no awakening.\n\nNote: This verse contrasts the results of practicing with attachment versus without attachment. The term བྱང་ཆུབ་ (bodhicitta or awakening) is used consistently in both lines.", - "translation": "For one who practices the conduct of awakening with attachment, There is great suffering but no awakening." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who desire and practice the bodhisattva way\nExperience great suffering, yet have no enlightenment.\n", - "translation": "Those who desire and practice the bodhisattva way\nExperience great suffering, yet have no enlightenment." - } - } - }, - "953": { - "source": "དམྱལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བསམས་བྱས་ན།།", - "target_gt": "Reflect upon the pains of hell and other evil states!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདམྱལ་ (hell), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསམས་ (contemplate/reflect)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (etc.) indicates other realms of suffering beyond hell\n- བྱས་ན་ (if/when done) conditional clause marker\n\nIf one contemplates the sufferings of hell and so forth,\n\nNote: This line refers to the Buddhist practice of reflecting on the sufferings of lower realms as a motivation for spiritual practice.", - "translation": "If one contemplates the sufferings of hell and so forth," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhen contemplating the sufferings of hell and other lower realms,", - "translation": "When contemplating the sufferings of hell and other lower realms," - } - } - }, - "954": { - "source": "འདོད་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་དང་ནི།། དུག་དང་མེ་དང་གཡང་ས་དང་།། དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དཔེར་མི་ཕོད།།", - "target_gt": "Weapons, fires, and poisons, Yawning chasms, hostile foes— None is on a level with our cravings.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nKey terms:\nའདོད་པ་ (desires), མཚོན་ (weapons), དུག་ (poison), མེ་ (fire), གཡང་ས་ (precipice/abyss), དགྲ་ (enemies)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ལ་ and རྣམས་ཀྱིས་ indicate plural and instrumental case respectively\n- དང་ནི་ and དང་ are connectives\n- ཀྱང་ emphasizes \"even\"\n- དཔེར་མི་ཕོད་ indicates \"cannot compare\"\n\nWeapons, poison, fire, and precipices,\nAnd even enemies cannot compare\nTo [the dangers of] desires.\n\nTechnical note: This verse likely comes from a text discussing the perils of samsaric desires, emphasizing that they are more dangerous than conventional threats.", - "translation": "Weapons, poison, fire, and precipices, And even enemies cannot compare To [the dangers of] desires." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDesires are like weapons,\nPoison, fire, and precipices.\nEven enemies cannot compare\nAs metaphors for their danger.\n", - "translation": "Desires are like weapons,\nPoison, fire, and precipices.\nEven enemies cannot compare\nAs metaphors for their danger." - } - } - }, - "955": { - "source": "དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ།། དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད།། རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ།། ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ།།", - "target_gt": "So, revolted by our lust and wanting, Let us now rejoice in solitude, In places empty of all conflict and defilement: The peace and stillness of the forest.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. དེ་ལྟར་འདོད་ལ་སྐྱོ་བྱས་ཏེ།།\nKey terms: དེ་ལྟར་(thus), འདོད་(desire), སྐྱོ་(weariness)\nThus, having grown weary of desire,\n\n2. དབེན་པ་ལ་ནི་དགའ་བ་བསྐྱེད།།\nKey terms: དབེན་པ་(solitude), དགའ་བ་(joy), བསྐྱེད་(generate)\n[One] generates joy in solitude.\n\n3. རྩོད་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྟོང་པ།།\nKey terms: རྩོད་(dispute), ཉོན་མོངས་(kleśa), སྟོང་པ་(empty)\n[In a place] empty of disputes and kleśas,\n\n4. ཞི་བའི་ནགས་ཀྱི་ནང་དག་ཏུ།།\nKey terms: ཞི་བ་(peaceful), ནགས་(forest)\nWithin the peaceful forests,\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (kleśa) is a technical Buddhist term referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions. It's often translated as \"afflictions\" or \"defilements\" but is kept in Sanskrit here for precision.", - "translation": "Thus, having grown weary of desire, [One] generates joy in solitude. [In a place] empty of disputes and kleśas, Within the peaceful forests," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, growing weary of desires,\nCultivate joy in solitude.\nFree from conflict and afflictions,\nIn the peaceful depths of the forest.\n", - "translation": "Thus, growing weary of desires,\nCultivate joy in solitude.\nFree from conflict and afflictions,\nIn the peaceful depths of the forest." - } - } - }, - "956": { - "source": "སྐལ་ལྡན་ཟླ་འོད་ཙནྡན་གྱིས་བསིལ་བའི།། ཡངས་པའི་རྡོ་ལེབ་ཁང་བཟང་ཉམས་དགའ་བར།། སྒྲ་མེད་ཞི་བའི་ནགས་ཀླུང་གཡོབ་པ་ཡིས།། གཞན་ལ་ཕན་དོན་སེམས་ཤིང་འཆག་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "Happy those intent on others’ good, Who roam in pleasant places formed of massive stone, Refreshed by moonlight’s sandal-scented beams, By gentle woodland breezes soothed!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nསྐལ་ལྡན་(fortunate), ཟླ་འོད་(moonlight), ཙནྡན་(sandalwood), བསིལ་བའི་(cooled)\n\nFortunate [ones], cooled by moonlight and sandalwood,\n\nLine 2:\nཡངས་པའི་(spacious), རྡོ་ལེབ་(stone slab), ཁང་བཟང་(excellent house), ཉམས་དགའ་བར་(delightful)\n\nOn spacious stone slabs, in delightful excellent houses,\n\nLine 3:\nསྒྲ་མེད་(soundless), ཞི་བའི་(peaceful), ནགས་ཀླུང་(forest), གཡོབ་པ་(swaying)\n\nWith soundless, peaceful forests swaying,\n\nLine 4:\nགཞན་ལ་(for others), ཕན་དོན་(benefit), སེམས་ཤིང་(thinking), འཆག་པར་བྱེད་(walk about)\n\nThey walk about, thinking of ways to benefit others.\n\nNote: The verse describes a serene setting where fortunate individuals (likely referring to bodhisattvas or advanced practitioners) contemplate ways to help others while in a peaceful, natural environment.", - "translation": "Fortunate [ones], cooled by moonlight and sandalwood, On spacious stone slabs, in delightful excellent houses, With soundless, peaceful forests swaying, They walk about, thinking of ways to benefit others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nOn a wide, cool stone terrace blessed by moonlight and sandalwood,\nIn a delightful noble dwelling amidst peaceful, silent forests swaying,\nOne walks while contemplating how to benefit others.\n", - "translation": "On a wide, cool stone terrace blessed by moonlight and sandalwood,\nIn a delightful noble dwelling amidst peaceful, silent forests swaying,\nOne walks while contemplating how to benefit others." - } - } - }, - "957": { - "source": "ཁང་སྟོང་ཤིང་དྲུང་ཕུག་དག་ཏུ།། གང་དུ་ཇི་སྲིད་འདོད་གནས་ཤིང་།།", - "target_gt": "In caves, beneath the trees, in houses left abandoned, May we linger long as we might wish.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- ཁང་སྟོང་ (empty house)\n- ཤིང་དྲུང་ (base of a tree)\n- ཕུག་ (cave)\n- གང་དུ་ (wherever)\n- ཇི་སྲིད་ (as long as)\n- འདོད་ (wish, desire)\n- གནས་ (dwell, stay)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ཏུ་ is a plural marker and locative particle\n- ཤིང་ at the end of the second line is a conjunction particle\n\nIn empty houses, at the base of trees, and in caves,\nWherever and for as long as [one] wishes to dwell, and\n\nNote: This verse appears to be describing ideal meditation locations for practitioners, emphasizing solitude and simplicity.", - "translation": "In empty houses, at the base of trees, and in caves, Wherever and for as long as [one] wishes to dwell, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn empty houses, at the foot of trees, in caves,\nDwell wherever you wish, for as long as you desire.\n", - "translation": "In empty houses, at the foot of trees, in caves,\nDwell wherever you wish, for as long as you desire." - } - } - }, - "958": { - "source": "ཡོངས་འཛིན་སྲུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས།། ལྟོས་པ་མེད་པར་བག་ཡངས་སྤྱོད།།", - "target_gt": "Relinquishing the pain of guarding our possessions, Let us live in freedom, unconfined by cares.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nཡོངས་འཛིན་ (complete grasping), སྲུང་བའི་ (protecting), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྤངས་ (abandoned)\n\nLine 2:\nལྟོས་པ་མེད་པར་ (without dependence), བག་ཡངས་ (carefree), སྤྱོད་ (conduct)\n\nKey grammatical structures:\n- Line 1 ends with སྤངས་, indicating a completed action\n- Line 2 uses མེད་པར་ to negate ལྟོས་པ་\n\nHaving abandoned the suffering of completely grasping and protecting,\n[One] conducts [oneself] carefreely without dependence.\n\nTechnical note: ཡོངས་འཛིན་ (complete grasping) is often used in Buddhist contexts to refer to attachment or clinging to phenomena.", - "translation": "Having abandoned the suffering of completely grasping and protecting, [One] conducts [oneself] carefreely without dependence." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving abandoned the suffering of clinging and grasping,\nOne acts with ease, without dependence.\n", - "translation": "Having abandoned the suffering of clinging and grasping,\nOne acts with ease, without dependence." - } - } - }, - "959": { - "source": "རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ།། གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པར།། ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱད་གང་ཡིན་པ།། དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ།།", - "target_gt": "To have such liberty unmarred by craving, Loosed from every bond and tie— A life of such contentment and such pleasure, Even Indra would be pressed to find!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1: རང་དབང་སྤྱོད་ཅིང་ཆགས་མེད་ལ།།\nKey terms: རང་དབང་ (freedom), སྤྱོད་ (enjoy/practice), ཆགས་མེད་ (without attachment)\n\nEnjoying freedom and without attachment,\n\nLine 2: གང་དང་ཡང་ནི་འབྲེལ་མེད་པར།།\nKey terms: འབྲེལ་མེད་ (unconnected/unattached)\n\nUnattached to anything whatsoever,\n\nLine 3: ཆོག་ཤེས་བདེ་སྤྱད་གང་ཡིན་པ།།\nKey terms: ཆོག་ཤེས་ (contentment), བདེ་སྤྱད་ (experiencing happiness)\n\nWhatever [state of] contentment and experienced happiness there is,\n\nLine 4: དབང་པོས་ཀྱང་ནི་དེ་རྙེད་དཀའ།།\nKey terms: དབང་པོ་ (powerful one/lord), རྙེད་དཀའ་ (difficult to find/obtain)\n\nEven for a powerful one, that is difficult to obtain.\n\nNote: དབང་པོ་ (powerful one) could refer to Indra or other deities in Buddhist context, but a general translation is provided here for clarity.", - "translation": "Enjoying freedom and without attachment, Unattached to anything whatsoever, Whatever [state of] contentment and experienced happiness there is, Even for a powerful one, that is difficult to obtain." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFree from attachment and independent,\nUnconnected to anything,\nContent and experiencing bliss -\nEven for the powerful, this state is difficult to attain.\n", - "translation": "Free from attachment and independent,\nUnconnected to anything,\nContent and experiencing bliss -\nEven for the powerful, this state is difficult to attain." - } - } - }, - "960": { - "source": "དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས།། དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམས་བྱས་ནས།། རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་།།", - "target_gt": "Reflecting in such ways as these Upon the excellence of solitude, Pacify completely all discursiveness", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས།།\nKey terms: དེ་ལ་སོགས་པ་ (and so forth), རྣམ་པ་ (aspects)\n\nThrough these and other such aspects,\n\nLine 2:\nདབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམས་བྱས་ནས།།\nKey terms: དབེན་པ་ (solitude), ཡོན་ཏན་ (qualities), བསམས་ (contemplate)\n\nHaving contemplated the qualities of solitude,\n\nLine 3:\nརྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་།།\nKey terms: རྣམ་རྟོག་ (conceptual thoughts), ཉེ་བར་ཞི་བ་ (pacify closely)\n\n[One] closely pacifies conceptual thoughts, and\n\nNote: The phrase ཉེ་བར་ཞི་བ་ is a technical term often used in meditation contexts to indicate thorough pacification of mental activity.", - "translation": "Through these and other such aspects, Having contemplated the qualities of solitude, [One] closely pacifies conceptual thoughts, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough contemplating these and other aspects,\nHaving reflected on the virtues of solitude,\nOne's conceptual thoughts become pacified.\n", - "translation": "Through contemplating these and other aspects,\nHaving reflected on the virtues of solitude,\nOne's conceptual thoughts become pacified." - } - } - }, - "961": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ།། བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི།། དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ།།", - "target_gt": "And cultivate the mind of bodhichitta. Strive at first to meditate Upon the sameness of yourself and others.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ།།\nKey terms: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), བསྒོམ་ (meditate)\nOne should meditate on bodhicitta.\n\nLine 2: བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པ་ནི།།\nKey terms: བདག་ (self), གཞན་ (others), མཉམ་པ་ (equality)\nThe equality of self and others\n\nLine 3: དང་པོ་ཉིད་དུ་འབད་དེ་བསྒོམ།།\nKey terms: དང་པོ་ (first), འབད་ (strive), བསྒོམ་ (meditate)\nShould be strived for and meditated upon from the very beginning.\n\nTechnical note: བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta) refers to the altruistic intention to attain enlightenment for the benefit of all sentient beings. The text emphasizes the importance of meditating on the equality of self and others as a foundational practice for developing bodhicitta.", - "translation": "One should meditate on bodhicitta. The equality of self and others Should be strived for and meditated upon from the very beginning." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOne should meditate on bodhicitta (the mind of enlightenment).\nFirst, one should strive diligently to meditate\nOn the equality of self and others.\n", - "translation": "One should meditate on bodhicitta (the mind of enlightenment).\nFirst, one should strive diligently to meditate\nOn the equality of self and others." - } - } - }, - "962": { - "source": "བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན།། ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "In joy and sorrow all are equal; Thus be guardian of all, as of yourself.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཉམ་པས་ན།།\nKey terms: \nབདེ་ (happiness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མཉམ་པ་ (equal)\nGrammar: པས་ན (because)\n\nLine 2: ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བསྲུང་བར་བྱ།།\nKey terms:\nཐམས་ཅད་ (all), བདག་ (self), བསྲུང་ (protect)\nGrammar: བར་བྱ (should be done)\n\nBecause happiness and suffering are equal,\nAll [beings] should be protected like oneself.\n\nNote: This verse expresses a core Buddhist principle of equanimity and compassion, emphasizing the equality of all beings' experiences and the importance of universal protection.", - "translation": "Because happiness and suffering are equal, All [beings] should be protected like oneself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince happiness and suffering are equal,\nOne should protect all beings as oneself.\n", - "translation": "Since happiness and suffering are equal,\nOne should protect all beings as oneself." - } - } - }, - "963": { - "source": "ལག་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམ་མང་ཡང་།། ཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་ལུས་སུ་གཅིག་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "The hand and other limbs are many and distinct, But all are one—the body to be kept and guarded.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nལག་པ་(hand), ལ་སོགས་(and so forth), དབྱེ་བ་(divisions), རྣམ་མང་(many)\n\nLine 2:\nཡོངས་སུ་བསྲུང་བྱའི་(to be completely protected), ལུས་(body), གཅིག་པ་(single), ལྟར་(like)\n\nKey grammatical structure:\n- Comparison using ལྟར་ (like/as) at the end of line 2\n- ཡང་ (although) at the end of line 1 contrasts with line 2\n\nAlthough there are many divisions such as hands and so forth,\n[They are] like a single body to be completely protected.\n\nNote: This verse uses a body metaphor to illustrate unity in diversity, a common theme in Buddhist philosophy.", - "translation": "Although there are many divisions such as hands and so forth, [They are] like a single body to be completely protected." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAlthough there are many divisions such as hands and so forth,\nThey are unified as one body to be completely protected.\n", - "translation": "Although there are many divisions such as hands and so forth,\nThey are unified as one body to be completely protected." - } - } - }, - "964": { - "source": "དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཐ་དད་བདེ་སྡུག་དག། ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་བདེ་བ་འདོད་མཉམ་གཅིག།", - "target_gt": "Likewise, different beings, in their joys and sorrows, Are, like me, all one in wanting happiness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན (likewise), འགྲོ་བ (beings), ཐ་དད (various), བདེ་སྡུག (happiness and suffering), \nཐམས་ཅད (all), བདག་བཞིན (like myself), བདེ་བ (happiness), འདོད (desire), མཉམ (equal)\n\nGrammar:\n- དག and གཅིག are sentence-final particles\n- མཉམ་གཅིག indicates \"equally/just like\"\n\nLikewise, [all] the various beings [experiencing] happiness and suffering,\nAll, just like myself, equally desire happiness.\n\nNote: This verse emphasizes the fundamental Buddhist concept of the equality of all sentient beings in their desire for happiness and freedom from suffering.", - "translation": "Likewise, [all] the various beings [experiencing] happiness and suffering,\nAll, just like myself, equally desire happiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLikewise, all beings, though diverse in their joys and sorrows,\nAre equal in desiring happiness, just like myself.\n", - "translation": "Likewise, all beings, though diverse in their joys and sorrows,\nAre equal in desiring happiness, just like myself." - } - } - }, - "965": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས།། གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ།། དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ།། བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད།།", - "target_gt": "This pain of mine does not afflict Or cause discomfort to another’s body, And yet this pain is hard for me to bear Because I cling and take it for my own.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གལ་ཏེ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས།།\nKey terms: གལ་ཏེ (if), བདག་གི (my), སྡུག་བསྔལ (suffering)\nIf by my suffering\n\n2. གཞན་གྱི་ལུས་ལ་མི་གནོད་པ།།\nKey terms: གཞན་གྱི (others'), ལུས (body), མི་གནོད་པ (not harm)\nThe bodies of others are not harmed,\n\n3. དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ།།\nKey terms: དེ་ལྟའང (even so), བདག (I/self), སྡུག་བསྔལ (suffering)\nEven so, that suffering of mine\n\n4. བདག་ཏུ་ཞེན་པས་མི་བཟོད་ཉིད།།\nKey terms: བདག་ཏུ་ཞེན་པ (self-grasping), མི་བཟོད (unbearable)\nIs unbearable due to self-grasping.\n\nTechnical note: བདག་ཏུ་ཞེན་པ (self-grasping) is a key concept in Buddhist philosophy referring to the mistaken belief in an inherently existing self.", - "translation": "If by my suffering The bodies of others are not harmed, Even so, that suffering of mine Is unbearable due to self-grasping." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nStill, that suffering of mine\nIs unbearable due to clinging to self.\n", - "translation": "Even if my suffering\nDoes not harm the bodies of others,\nStill, that suffering of mine\nIs unbearable due to clinging to self." - } - } - }, - "966": { - "source": "དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག། བདག་ལ་འབབ་པར་མི་འགྱུར་ཡང་།། དེ་ལྟའང་དེ་བདག་སྡུག་བསྔལ་དེ།། བདག་ཏུ་ཞེན་པས་བཟོད་པར་དཀའ།།", - "target_gt": "And other beings’ pain I do not feel, and yet, Because I take them for myself, Their suffering is mine and therefore hard to bear.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བདག་ (self), འབབ་པ་ (to fall upon), ཞེན་པ་ (attachment), བཟོད་པ་ (to endure)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བཞིན་ (likewise) connects this verse to a previous thought\n- མི་འགྱུར་ཡང་ (even though... not) creates a concessive clause\n- དེ་ལྟའང་ (nevertheless) introduces a contrasting idea\n\nLikewise, even though the sufferings of others do not fall upon me,\nNevertheless, that suffering of others, due to attachment to self, is difficult to endure.\n\nTechnical notes:\n- བདག་ (self) is a key philosophical term in Buddhist thought, often contrasted with selflessness (བདག་མེད་).\n- The verse illustrates the concept of compassion (སྙིང་རྗེ་) by relating others' suffering to one's own experience.", - "translation": "Likewise, even though the sufferings of others do not fall upon me, Nevertheless, that suffering of others, due to attachment to self, is difficult to endure." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAlthough the sufferings of others\nDo not actually befall me,\nStill, by clinging to the self,\nTheir suffering becomes my own and hard to bear.\n", - "translation": "Although the sufferings of others\nDo not actually befall me,\nStill, by clinging to the self,\nTheir suffering becomes my own and hard to bear." - } - } - }, - "967": { - "source": "བདག་གིས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ།། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་སྡུག་བཞིན།།", - "target_gt": "And therefore I’ll dispel the pain of others, For it is simply pain, just like my own.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ (I/self), གཞན་ (others), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསལ་ (remove/eliminate)\nཡིན་ཕྱིར་ (because it is), བཞིན་ (like/as)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ marks the agentive case for བདག་\n- གྱི་ shows possession for གཞན་\n\nI shall eliminate the suffering of others,\nBecause it is suffering, just like my own suffering.\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva ideal of removing others' suffering by recognizing it as equivalent to one's own.", - "translation": "I shall eliminate the suffering of others, Because it is suffering, just like my own suffering." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI remove the suffering of others,\nFor suffering is like my own suffering.\n", - "translation": "I remove the suffering of others,\nFor suffering is like my own suffering." - } - } - }, - "968": { - "source": "བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ།། སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན།།", - "target_gt": "And others I will aid and benefit, For they are living beings, like my body.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ།།\n\nKey terms:\nབདག་ (I, self), གཞན་ (others), ཕན་པར་བྱ་ (to benefit, help)\n\nI shall benefit others;\n\nLine 2: སེམས་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་བདག་ལུས་བཞིན།།\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཡིན་ཕྱིར་ (because [they] are), བདག་ལུས་ (one's own body), བཞིན་ (like, as)\n\nBecause [they] are sentient beings, [I shall treat them] like [my] own body.\n\nTechnical note: This verse expresses the bodhisattva ideal of treating all beings with the same care as one's own body, emphasizing the fundamental equality of all sentient beings.", - "translation": "I shall benefit others; Because [they] are sentient beings, [I shall treat them] like [my] own body." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI shall benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body.\n", - "translation": "I shall benefit others,\nFor they are sentient beings, just like my own body." - } - } - }, - "969": { - "source": "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ། བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ།། བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན།། གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན།།", - "target_gt": "Since I and other beings both, In wanting happiness, are equal and alike, What difference is there to distinguish us, That I should strive to have my bliss alone?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ།\nKey terms: གང་ཚེ་(when), བདག་(self), གཞན་(others), གཉིས་ཀ་(both)\n\nWhen both myself and others\n\n2. བདེ་བ་འདོད་དུ་མཚུངས་པ་ལ།།\nKey terms: བདེ་བ་(happiness), འདོད་(desire), མཚུངས་པ་(equal)\n\nAre equal in desiring happiness,\n\n3. བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན།།\nKey terms: ཁྱད་པར་(difference), ཅི་(what)\n\nWhat difference is there between myself [and others]?\n\n4. གང་ཕྱིར་བདག་གཅིག་བདེ་བར་བརྩོན།།\nKey terms: གང་ཕྱིར་(for what reason), གཅིག་(alone), བརྩོན་(strive)\n\nFor what reason should I alone strive for happiness?\n\nNote: This passage is discussing the equality of self and others in the pursuit of happiness, a key concept in Tibetan Buddhist ethics and philosophy of altruism.", - "translation": "When both myself and others Are equal in desiring happiness, What difference is there between myself [and others]? For what reason should I alone strive for happiness?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for happiness for myself alone?\n", - "translation": "When both myself and others\nEqually desire happiness,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I strive for happiness for myself alone?" - } - } - }, - "970": { - "source": "གང་ཚེ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ། སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཚུངས་པ་ལ།། བདག་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ན།། གང་ཕྱིར་གཞན་མིན་བདག་སྲུང་བྱེད།།", - "target_gt": "Since I and other beings both, In fleeing suffering, are equal and alike, What difference is there to distinguish us, That I should save myself and not the others?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms and structures:\n- གང་ཚེ (when)\n- བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ (both self and others)\n- སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ (do not desire suffering)\n- མཚུངས་པ་ (equal, alike)\n- ཁྱད་པར་ (difference)\n- གང་ཕྱིར་ (for what reason)\n- སྲུང་བྱེད་ (protect)\n\nWhen both self and others are alike in not desiring suffering,\nWhat difference is there between myself and others?\nFor what reason do [I] protect myself and not others?\n\nNote: This verse employs a rhetorical question structure to challenge the distinction between self and other in the context of suffering and protection. The final line uses the construction གང་ཕྱིར་...བྱེད་ to pose the concluding question.", - "translation": "When both self and others are alike in not desiring suffering, What difference is there between myself and others? For what reason do [I] protect myself and not others?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen both myself and others\nEqually do not desire suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?\n", - "translation": "When both myself and others\nEqually do not desire suffering,\nWhat difference is there between us?\nWhy then do I protect myself and not others?" - } - } - }, - "971": { - "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བས།། བདག་ལ་མི་གནོད་ཕྱིར་མི་བསྲུང་།།", - "target_gt": "Since the pain of others does no harm to me, I do not shield myself from it.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), སྡུག་བསྔལ་(suffering), བདག་(self), མི་གནོད་(not harm), མི་བསྲུང་(not protect)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ is a case particle indicating comparison\n- ཕྱིར་ indicates purpose or reason\n\nIf, due to that suffering, [it] does not harm me, [I] will not protect [myself].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of non-attachment to self and the acceptance of suffering as a path to liberation.", - "translation": "If, due to that suffering, [it] does not harm me, [I] will not protect [myself]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf there is suffering for that one,\nI will not protect myself, as it does not harm me.\n", - "translation": "If there is suffering for that one,\nI will not protect myself, as it does not harm me." - } - } - }, - "972": { - "source": "མ་འོངས་པ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་།། གནོད་མི་བྱེད་ན་དེ་ཅིས་བསྲུང་།།", - "target_gt": "So why to guard against “my” future pain, Which does no harm to this, my present “me”?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམ་འོངས་པ་ (future), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གནོད་མི་བྱེད་ (not harm), བསྲུང་ (protect/guard)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ is a genitive particle\n- ཡང་ here functions as \"also\" or \"even\"\n- ན་ is a conditional particle \"if\"\n- ཅིས་ is an interrogative \"why/how\"\n\nEven the suffering of the future,\nIf [it] does not harm [now], why guard against it?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of future suffering and questioning the need to protect against something that is not currently causing harm, a concept related to Buddhist teachings on impermanence and the nature of suffering.", - "translation": "Even the suffering of the future, If [it] does not harm [now], why guard against it?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf future suffering does not harm,\nWhy guard against it?\n", - "translation": "If future suffering does not harm,\nWhy guard against it?" - } - } - }, - "973": { - "source": "བདག་གིས་དེ་ནི་མྱོང་སྙམ་པའི།། རྣམ་པར་རྟོག་དེ་ལོག་པ་སྟེ།།", - "target_gt": "To think that “I will have to bear it” Is in fact a false idea.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (I, self), མྱོང་ (experience), རྣམ་པར་རྟོག་ (conceptual thought), ལོག་པ་ (mistaken, wrong)\n\nGrammatical notes:\n- སྙམ་པའི་ indicates a thought or belief\n- དེ་ནི་ and དེ་ are demonstrative particles, referring to the experience and the conceptual thought respectively\n\nThe conceptual thought that \"I have experienced that\"\nIs mistaken.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of experience and conceptual thought from a Buddhist philosophical perspective, likely touching on the concept of anātman (non-self).", - "translation": "The conceptual thought that \"I have experienced that\" Is mistaken." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe thought \"I have experienced that\"\nIs a mistaken conceptualization.\n", - "translation": "The thought \"I have experienced that\"\nIs a mistaken conceptualization." - } - } - }, - "974": { - "source": "འདི་ལྟར་ཤི་བའང་གཞན་ཉིད་ལ།། སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན།།", - "target_gt": "For that which dies is one thing; What is born is something else.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་ལྟར་ (thus, in this way), ཤི་བ་ (death), གཞན་ (other), སྐྱེ་བ་ (birth), ཡང་ (also, again)\n\nGrammatical notes:\n- Parallel structure comparing death and birth\n- Use of ཡང་ to emphasize both aspects\n- ཉིད་ used for emphasis on \"other\"\n\nThus, death is [for] another,\nAnd birth, too, is [for] another.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of anātman (non-self), indicating that the continuity of consciousness through death and rebirth does not imply a permanent, unchanging self.", - "translation": "Thus, death is [for] another, And birth, too, is [for] another." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, death is one thing,\nAnd rebirth is yet another.\n", - "translation": "Thus, death is one thing,\nAnd rebirth is yet another." - } - } - }, - "975": { - "source": "གང་ཚེ་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་གང་།། དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བསྲུང་ན།།", - "target_gt": "“It’s for the sufferers themselves,” you’ll say, “To shield themselves from injuries that come!”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), གང་གི (whose), སྡུག་བསྔལ (suffering), བསྲུང་ (protect)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses a parallel structure with གང་ (whatever) repeated three times\n- ན at the end indicates a conditional clause\n\nWhen whatever suffering of whomever [arises],\nIf that [suffering] is protected by that very [person],\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of taking responsibility for one's own suffering or protecting oneself from suffering.", - "translation": "When whatever suffering of whomever [arises], If that [suffering] is protected by that very [person]," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen someone's suffering arises,\nIt is that very suffering itself which protects them.\n", - "translation": "When someone's suffering arises,\nIt is that very suffering itself which protects them." - } - } - }, - "976": { - "source": "རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན།། ཅི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེས་བསྲུང་བྱ།།", - "target_gt": "The pain felt in my foot is not my hand’s, So why, in fact, should one protect the other?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: རྐང་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལག་པས་མིན།།\nKey terms: རྐང་པ་ (foot), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ལག་པ་ (hand)\nGrammar: Genitive case on རྐང་པའི་, instrumental case on ལག་པས་, negation མིན་\n\nThe suffering of the foot is not [experienced] by the hand.\n\nLine 2: ཅི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེས་བསྲུང་བྱ།།\nKey terms: ཅི་ཕྱིར་ (why), བསྲུང་ (protect)\nGrammar: ཅི་ཕྱིར་ introduces a rhetorical question, བྱ་ indicates necessity\n\nWhy then should it [the hand] protect it [the foot]?\n\nNote: This passage appears to be discussing the relationship between different parts of the body as a metaphor, possibly for interdependence or compassion in Buddhist philosophy.", - "translation": "The suffering of the foot is not [experienced] by the hand. Why then should it [the hand] protect it [the foot]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe suffering of the foot is not [caused] by the hand.\nWhy then should it [the hand] protect it [the foot]?\n", - "translation": "The suffering of the foot is not [caused] by the hand.\nWhy then should it [the hand] protect it [the foot]?" - } - } - }, - "977": { - "source": "གལ་ཏེ་རིགས་པ་མིན་ཡང་འདིར།། བདག་ཏུ་འཛིན་པས་འཇུག་ཅེ་ན།།", - "target_gt": "“True, it’s inadmissible,” you’ll say, “It happens simply through the force of ego-clinging.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), རིགས་པ་(logical/reasonable), མིན་(not), བདག་ཏུ་འཛིན་པ་(self-grasping), འཇུག་(engage/enter)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེ་ན་ at the end indicates a conditional statement or question\n- པས་ after འཛིན་ shows instrumental case, indicating \"by means of\" or \"due to\"\n\nIf [it is] not reasonable, yet here,\n[One] engages due to self-grasping, then [what?]\n\nTechnical note: བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ (self-grasping) is a crucial concept in Buddhist philosophy, referring to the misconception of an inherently existing self.", - "translation": "If [it is] not reasonable, yet here, [One] engages due to self-grasping, then [what?]" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nEven if it is not logical,\nOne engages in it due to grasping at a self.", - "translation": "Even if it is not logical,\nOne engages in it due to grasping at a self." - } - } - }, - "978": { - "source": "བདག་གཞན་མི་རིགས་གང་ཡིན་དེ།། ཅི་ནུས་པར་ནི་སྤང་བྱ་ཉིད།།", - "target_gt": "But what is inadmissible for others and myself Should be discarded utterly!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(self), གཞན་(others), མི་རིགས་(improper/unsuitable), སྤང་བྱ་(to be abandoned)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་དེ་ is a relative clause construction meaning \"that which is\"\n- ཅི་ནུས་པར་ means \"to the best of one's ability\"\n- ཉིད་ is an emphatic particle\n\nThat which is improper for self and others,\nIs to be abandoned to the best of one's ability.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist ethical principle of abandoning harmful actions for the benefit of oneself and others.", - "translation": "That which is improper for self and others, Is to be abandoned to the best of one's ability." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether it is oneself or others,\nWhatever is improper or unsuitable,\nShould be abandoned to the best of one's ability.\n", - "translation": "Whether it is oneself or others,\nWhatever is improper or unsuitable,\nShould be abandoned to the best of one's ability." - } - } - }, - "979": { - "source": "རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཅེས་བྱ་བ་ནི།། ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན།།", - "target_gt": "Continua and gatherings, so-called, Like garlands and like armies, are unreal.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱུད་ (tantra/continuum), ཚོགས་ (assembly/accumulation), བྱ་བ་ (called/named), ཕྲེང་བ་ (garland/rosary), དམག་ (army), བརྫུན་ (false/unreal)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེས་བྱ་བ་ནི་ indicates \"that which is called\"\n- ལ་སོགས་ means \"and so forth\"\n- བཞིན་ is used for comparison, meaning \"like\" or \"similar to\"\n\nThat which is called \"tantra\" and \"assembly\" is false, like a garland, an army, and so forth.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the conventional nature of tantric concepts, using analogies to illustrate their lack of inherent existence.", - "translation": "That which is called \"tantra\" and \"assembly\" is false, like a garland, an army, and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe so-called \"continuum\" and \"assembly\"\nAre false, like a garland or an army.\n", - "translation": "The so-called \"continuum\" and \"assembly\"\nAre false, like a garland or an army." - } - } - }, - "980": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཅན་གང་དེ་མེད་པ།། དེས་འདི་སུ་ཞིག་དབང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "So there is no one to experience pain For who is there to be its “owner”?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), མེད་པ (non-existence), དབང་བ (to control/possess)\n\nGrammatical notes:\n- ཅན is a particle indicating possession\n- གང་དེ is a correlative construction meaning \"that which\"\n- སུ་ཞིག is an interrogative pronoun \"who\"\n- འགྱུར indicates a future or potential state\n\nWhen that which has suffering is non-existent, who will possess this?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of suffering and its cessation, a fundamental concept in Buddhist philosophy. The rhetorical question implies that without suffering, the notion of possession or control becomes meaningless.", - "translation": "When that which has suffering is non-existent, who will possess this?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which is without suffering,\nWho could possibly control this?\n", - "translation": "That which is without suffering,\nWho could possibly control this?" - } - } - }, - "981": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་བདག་པོ་མེད་པར་ནི།། ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཉིད།།", - "target_gt": "Suffering has no “possessor,” Therefore no distinctions can be made in it.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བདག་པོ་ (owner/self), མེད་པ་ (without/non-existent), \nཐམས་ཅད་ (all/everything), བྱེ་བྲག་ (distinction/difference)\n\nGrammatical notes:\n- ནི and ཉིད are emphatic particles\n- པར and པ are nominalizers\n\nSuffering is without an owner;\nAll [phenomena] are without distinction.\n\nTechnical note: This verse likely relates to the Buddhist concept of anātman (no-self) and the emptiness (śūnyatā) of all phenomena.", - "translation": "Suffering is without an owner; All [phenomena] are without distinction." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout an owner of suffering,\nAll is undifferentiated.\n", - "translation": "Without an owner of suffering,\nAll is undifferentiated." - } - } - }, - "982": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་བསལ་བྱ།།", - "target_gt": "Since pain is pain, it is to be dispelled.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསལ་བྱ་ (to be eliminated)\n\nGrammatical structure:\n- ཡིན་ཕྱིར་ indicates a reason (\"because it is\")\n- བྱ་ suffix denotes something that should be done\n\nBecause it is suffering, it should be eliminated.\n\nNote: This line likely comes from a philosophical text discussing the nature of suffering (duḥkha) and the imperative to overcome it, a fundamental concept in Buddhist thought.", - "translation": "Because it is suffering, it should be eliminated." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nBecause it is suffering, it should be eliminated.", - "translation": "Because it is suffering, it should be eliminated." - } - } - }, - "983": { - "source": "ངེས་པས་འདིར་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "What use is there in drawing boundaries?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nངེས་པས་ (with certainty/definitely), འདིར་ (here), ཅི་ཞིག་ (what), བྱ་ (do/perform)\n\nGrammatical structure:\n- ངེས་པས་ is an instrumental case, indicating \"by means of\" or \"with\"\n- འདིར་ནི་ uses the locative particle ར and emphatic ནི་\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative phrase\n- བྱ་ is the future/imperative form of the verb \"to do\"\n\nWhat indeed should [one] definitely do here?\n\nNote: This line appears to be a rhetorical question, emphasizing certainty (ངེས་པས་) about a course of action in a specific context (འདིར་).", - "translation": "What indeed should [one] definitely do here?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is there to do here with certainty?", - "translation": "What is there to do here with certainty?" - } - } - }, - "984": { - "source": "ཅི་ཕྱིར་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི།།", - "target_gt": "“But why dispel the pains of all?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཅི་ཕྱིར་ (why), ཀུན་ (all), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical structure:\n- Interrogative sentence using ཅི་ཕྱིར་ (why)\n- གྱི་ is the genitive particle connecting ཀུན་ (all) to སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nWhy [is there] the suffering of all?\n\nNote: This line appears to be the beginning of a question or contemplation on the nature of universal suffering, a key concept in Buddhist philosophy.", - "translation": "Why [is there] the suffering of all?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nWhy is there suffering for all?", - "translation": "Why is there suffering for all?" - } - } - }, - "985": { - "source": "བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་བརྩད་དུ་མེད།།", - "target_gt": "You cannot argue in this way!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབཟློག་པ (to reverse/avert), བརྩད་དུ་མེད (indisputable/beyond dispute)\n\nGrammatical structure:\n- བྱ་ཞེས: verbal auxiliary indicating \"should be done\"\n- Final particle །། indicates end of verse line\n\n[It] should be averted/reversed, [this is] indisputable.\n\nNote: The subject is implied here, likely referring to a negative action or situation mentioned in previous lines. The construction བྱ་ཞེས indicates a strong imperative or necessity.", - "translation": "[It] should be averted/reversed, [this is] indisputable." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThere is no need to argue about what should be prevented.", - "translation": "There is no need to argue about what should be prevented." - } - } - }, - "986": { - "source": "གལ་ཏེ་བཟློག་ནའང་ཐམས་ཅད་བཟློག།", - "target_gt": "If “my” pain is removed, so too should that of “others.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་ (if), བཟློག་ (reverse/prevent), ཐམས་ཅད་ (all/everything)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with གལ་ཏེ་\n- ནའང་ indicates \"even if\"\n- Repetition of བཟློག་ for emphasis\n\nEven if [one tries to] prevent [it], everything [will be] prevented.\n\nNote: The repetition of བཟློག་ implies a cause-and-effect relationship or a comprehensive action. The subject is implied and could refer to karmic actions or circumstances depending on context.", - "translation": "Even if [one tries to] prevent [it], everything [will be] prevented." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf reversed, everything is reversed.", - "translation": "If reversed, everything is reversed." - } - } - }, - "987": { - "source": "དེ་མིན་བདག་ཀྱང་སེམས་ཅན་བཞིན།།", - "target_gt": "If theirs is not, then neither should be mine.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་མིན་ (otherwise/if not), བདག་ (I/self), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བཞིན་ (like/similar to)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause implied by དེ་མིན་\n- Comparison using བཞིན་\n\nOtherwise, I [am] also like sentient beings.\n\nNote: This line suggests a contrast or alternative condition to something previously stated, implying that without a certain quality or realization, the speaker is no different from ordinary sentient beings.", - "translation": "Otherwise, I [am] also like sentient beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nOtherwise, I too am like [all other] sentient beings.", - "translation": "Otherwise, I too am like [all other] sentient beings." - } - } - }, - "988": { - "source": "སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་གྱུར་པས།། ཅི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་བསྐྱེད་ཅེ་ན།།", - "target_gt": "“Compassion makes us feel such pain,” you say, “So why should we make efforts to engender it?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ནན་གྱིས་ (forcefully/deliberately), བསྐྱེད་ (generate/cultivate)\n\nGrammatical notes:\n- མང་གྱུར་པས་ indicates \"because of becoming many\"\n- ཅི་ཕྱིར་ means \"for what reason\"\n- ཅེ་ན་ is a quotative particle indicating a question or objection\n\nIf [one asks], \"Since compassion causes much suffering to arise, for what reason should it be deliberately cultivated?\"\n\nTechnical note: This verse appears to be raising a philosophical question about the cultivation of compassion (སྙིང་རྗེ་) in Buddhist practice, acknowledging that developing compassion can lead to experiencing more suffering due to empathy with others' pain.", - "translation": "If [one asks], \"Since compassion causes much suffering to arise, for what reason should it be deliberately cultivated?\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhy deliberately cultivate compassion\nWhen it brings about much suffering?\n", - "translation": "Why deliberately cultivate compassion\nWhen it brings about much suffering?" - } - } - }, - "989": { - "source": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམས་བྱས་ན།། ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་།།", - "target_gt": "But thinking of the sufferings of beings, How can you regard as great the smart of your compassion?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམས་བྱས་ན།།\nKey terms: འགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བསམས་ (think/contemplate)\nGrammar: བྱས་ན་ (if/when done) conditional clause\n\nWhen contemplating the suffering of beings,\n\nLine 2: ཇི་ལྟར་སྙིང་རྗེ་སྡུག་བསྔལ་མང་།།\nKey terms: ཇི་ལྟར་ (how), སྙིང་རྗེ་ (compassion), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མང་ (many/much)\n\nHow great is the suffering of compassion!\n\nTechnical note: The second line uses a rhetorical structure emphasizing the intensity of compassionate suffering by equating it with the suffering of beings.", - "translation": "When contemplating the suffering of beings, How great is the suffering of compassion!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen contemplating the suffering of beings,\nHow much compassion and suffering arise!\n", - "translation": "When contemplating the suffering of beings,\nHow much compassion and suffering arise!" - } - } - }, - "990": { - "source": "གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་གིས་ནི།། སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་མེད་འགྱུར་ན།། བརྩེ་དང་ལྡན་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ།། རང་དང་གཞན་ལ་བསྐྱེད་བྱ་ཉིད།།", - "target_gt": "And if through such a single pain A multitude of sorrows can be cured, Such pain as this all loving people Strive to foster in themselves and others.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- བརྩེ་ (compassion)\n- བསྐྱེད་ (generate, produce)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- གཅིག་གིས་ (instrumental case, \"by means of one\")\n- མེད་འགྱུར་ (become non-existent)\n- བྱ་ཉིད (verbal noun, indicating necessity)\n\nIf by means of one suffering, many sufferings become non-existent,\nOne endowed with compassion should indeed generate that suffering for oneself and others.\n\nTechnical note: This verse discusses the bodhisattva practice of voluntarily taking on suffering to alleviate the greater sufferings of others, a key concept in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "If by means of one suffering, many sufferings become non-existent, One endowed with compassion should indeed generate that suffering for oneself and others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf by one suffering,\nMany sufferings can be destroyed,\nOne with compassion should bring about\nThat suffering for oneself and others.\n", - "translation": "If by one suffering,\nMany sufferings can be destroyed,\nOne with compassion should bring about\nThat suffering for oneself and others." - } - } - }, - "991": { - "source": "དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས།། རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི།། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ།། མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར།།", - "target_gt": "Thus Supuṣhpachandra, Knowing that the king would cause him harm, Did nothing to escape from tribulation, That the pains of many should be ended.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. དེས་ན་མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་ཀྱིས།།\nKey terms: དེས་ན་(therefore), མེ་ཏོག་ཟླ་མཛེས་(Flower Moon Beauty, a name)\n\nTherefore, Flower Moon Beauty,\n\n2. རྒྱལ་པོའི་གནོད་པ་ཤེས་ཀྱང་ནི།།\nKey terms: རྒྱལ་པོ་(king), གནོད་པ་(harm), ཤེས་(know), ཀྱང་(although)\n\nAlthough knowing the harm [from] the king,\n\n3. བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་མ་བསལ་ཏེ།།\nKey terms: བདག་(self), སྡུག་བསྔལ་(suffering), མ་བསལ་(did not remove)\n\nDid not remove [his] own suffering, but\n\n4. མང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་འགྱུར་ཕྱིར།།\nKey terms: མང་པོ་(many), སྡུག་བསྔལ་(suffering), ཟད་(exhaust), འགྱུར་(become), ཕྱིར་(for the sake of)\n\nFor the sake of exhausting the suffering of many.\n\nNote: The verse describes a character named Flower Moon Beauty who, despite knowing the harm that would come from the king, chose not to alleviate their own suffering for the benefit of many others.", - "translation": "Therefore, Flower Moon Beauty, Although knowing the harm [from] the king, Did not remove [his] own suffering, but For the sake of exhausting the suffering of many." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, although Chandraprabha knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many.\n", - "translation": "Therefore, although Chandraprabha knew of the king's harm,\nHe did not remove his own suffering,\nFor the sake of exhausting the suffering of many." - } - } - }, - "992": { - "source": "དེ་ལྟར་རྒྱུད་ནི་གོམས་གྱུར་པ།། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་དགའ་བས།། པདྨའི་མཚོ་རུ་ངང་པ་ལྟར།། མནར་མེད་པར་ཡང་འཇུག་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Those whose minds are practiced in this way, Whose joy it is to soothe another’s ills, Will venture into hell of Unrelenting Pain As swans sweep down upon a lotus lake.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱུད་(mind-stream), གོམས་(familiarized/habituated), སྡུག་བསྔལ་(suffering), ཞི་(pacify), དགའ་བ་(joy), པདྨའི་མཚོ་(lotus lake), ངང་པ་(swan), མནར་མེད་(Avīci hell)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་...གྱུར་པ་ (\"having become thus...\")\n- གཞན་གྱི་ (genitive, \"of others\")\n- ...ལྟར་ (comparative, \"like\")\n- ...ཡང་ (even)\n- འཇུག་པར་འགྱུར་ (future tense, \"will enter\")\n\nWhen the mind-stream has thus become habituated,\nJoyful at pacifying the suffering of others,\nLike a swan [entering] a lotus lake,\n[They] will enter even the Avīci hell.\n\nTechnical note: མནར་མེད་ (Avīci) refers to the most severe hell realm in Buddhist cosmology.", - "translation": "When the mind-stream has thus become habituated, Joyful at pacifying the suffering of others, Like a swan [entering] a lotus lake, [They] will enter even the Avīci hell." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, when one's mind becomes accustomed [to compassion],\nOne finds joy in alleviating others' suffering.\nLike a swan entering a lotus lake,\nOne would even enter the Avici hell without hesitation.\n", - "translation": "Thus, when one's mind becomes accustomed [to compassion],\nOne finds joy in alleviating others' suffering.\nLike a swan entering a lotus lake,\nOne would even enter the Avici hell without hesitation." - } - } - }, - "993": { - "source": "སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་གྲོལ་བ་ན།། དགའ་བའི་རྒྱ་མཚོ་གང་ཡིན་པ།།", - "target_gt": "The ocean-like immensity of joy Arising when all beings will be freed, Will this not be enough?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), གྲོལ་བ་ (liberation), དགའ་བ་ (joy), རྒྱ་མཚོ་ (ocean)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle, indicating \"when\" or \"if\"\n- གང་ཡིན་པ་ is a nominalizer, equivalent to \"that which is\"\n\nWhen sentient beings are liberated,\nThat which is an ocean of joy\n\nTechnical note: གྲོལ་བ་ (liberation) is a key Buddhist concept referring to freedom from saṃsāra.", - "translation": "When sentient beings are liberated, That which is an ocean of joy" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen sentient beings are liberated,\nIt is an ocean of joy.\n", - "translation": "When sentient beings are liberated,\nIt is an ocean of joy." - } - } - }, - "994": { - "source": "དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཆོག་མིན་ནམ།།", - "target_gt": "Will this not satisfy?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (that very/itself), ཆོག་ (sufficient/enough), མིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ཉིད་ཀྱིས་ (instrumental case) indicates \"by means of that itself\"\n- ནི་ (topic particle) emphasizes \"that itself\"\n- ཆོག་མིན་ (negation of sufficiency)\n- ནམ་ (question particle)\n\nIs that itself not sufficient?\n\nNote: This line is phrased as a rhetorical question, implying that \"that itself\" (referring to something previously mentioned) should indeed be sufficient.", - "translation": "Is that itself not sufficient?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nIs that itself not enough?", - "translation": "Is that itself not enough?" - } - } - }, - "995": { - "source": "ཐར་པ་འདོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "The wish for my own freedom, what is that to me?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཐར་པ་ (liberation), འདོད་པ་ (desire), བྱ་ (to do)\n\nGrammatical structure:\n- ཐར་པ་འདོད་པས་ is an agentive construction (\"by one who desires liberation\")\n- ཅི་ཞིག་ is an interrogative (\"what\")\n- བྱ་ is the future/imperative form of the verb \"to do\"\n\nWhat should one who desires liberation do?\n\nNote: This is a rhetorical question often used to introduce teachings on the path to liberation in Tibetan Buddhist texts.", - "translation": "What should one who desires liberation do?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nWhat should one who desires liberation do?", - "translation": "What should one who desires liberation do?" - } - } - }, - "996": { - "source": "དེ་ལྟས་གཞན་གྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་།། རློམ་སེམས་དང་ནི་ངོ་མཚར་མེད།།", - "target_gt": "The work of bringing benefit to beings Will not, then, make me proud and self-admiring.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟས་ (therefore), གཞན་གྱི་དོན་ (benefit of others), བྱས་ (done), \nརློམ་སེམས་ (pride/conceit), ངོ་མཚར་ (amazement/wonder), མེད་ (without)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ (although) connects the two clauses\n- དང་ནི་ (and) connects རློམ་སེམས་ and ངོ་མཚར་\n\nTherefore, although one has acted for the benefit of others, [one should be] without pride and amazement.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Buddhist concept of selfless action (བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་, bodhisattva conduct) without attachment to results or personal glory.", - "translation": "Therefore, although one has acted for the benefit of others, [one should be] without pride and amazement." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, even when working for the benefit of others,\nBe without pride or amazement.\n", - "translation": "Therefore, even when working for the benefit of others,\nBe without pride or amazement." - } - } - }, - "997": { - "source": "གཅིག་ཏུ་གཞན་དོན་ལ་དགའ་བས།། རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་རེ་བ་མེད།།", - "target_gt": "The happiness of others is itself my satisfaction; I do not expect another recompense.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཅིག་ཏུ་ (solely, exclusively)\nགཞན་དོན་ (benefit of others)\nདགའ་བ་ (joy, delight)\nརྣམ་སྨིན་ (vipāka, karmic ripening)\nའབྲས་བུ་ (fruit, result)\nརེ་བ་ (hope, expectation)\n\nGrammatical notes:\n- བས at the end of the first line indicates a causal relationship\n- མེད at the end of the second line is a negation\n\nSolely delighting in the benefit of others,\nThere is no expectation of the fruit of karmic ripening.\n\nTechnical note: རྣམ་སྨིན་ (vipāka) refers specifically to the maturation of karmic actions.", - "translation": "Solely delighting in the benefit of others, There is no expectation of the fruit of karmic ripening." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSolely delighting in benefiting others,\nThere is no expectation of karmic fruits.\n", - "translation": "Solely delighting in benefiting others,\nThere is no expectation of karmic fruits." - } - } - }, - "998": { - "source": "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན།། མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ།། དེ་བཞིན་གཞན་ལ་བསྲུང་སེམས་དང་།། སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་དེ་ལྟར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore just as I defend myself From even slight disparagement, In just the same way with regard to others, I should likewise have a mind protective and compassionate.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nདེ་བས་ (therefore) ཇི་ལྟར་ (just as) ཆུང་ངུ་ན (even in small matters)\n\nLine 2:\nམི་སྙན་ (unpleasant things) ལས་ཀྱང་ (even from) བདག་བསྲུང་བ (protect oneself)\n\nLine 3:\nདེ་བཞིན་ (likewise) གཞན་ལ་ (towards others) བསྲུང་སེམས་ (protective mind)\n\nLine 4:\nསྙིང་རྗེའི་སེམས་ (compassionate mind) ནི་ (topic marker) དེ་ལྟར་བྱ (should be cultivated thus)\n\nKey terms:\nབསྲུང་ (protect), སྙིང་རྗེ་ (compassion)\n\nTherefore, just as one protects oneself even from small unpleasant things,\n\nLikewise, [one] should cultivate a protective mind and\n\nA compassionate mind towards others in the same way.\n\nNote: The verse emphasizes extending the same care we give ourselves to others, linking self-protection with compassion for others.", - "translation": "Therefore, just as one protects oneself even from small unpleasant things, Likewise, [one] should cultivate a protective mind and A compassionate mind towards others in the same way." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, just as one protects oneself\nEven from minor unpleasant things,\nIn the same way, one should cultivate\nA mind of protection and compassion for others.\n", - "translation": "Therefore, just as one protects oneself\nEven from minor unpleasant things,\nIn the same way, one should cultivate\nA mind of protection and compassion for others." - } - } - }, - "999": { - "source": "ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ།།", - "target_gt": "The drop of sperm and blood belonged to others.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཁུ་བ་ (semen), ཁྲག་ (blood), ཐིགས་པ་ (drop)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle གི་ connecting ཁྲག་ to ཐིགས་པ་\n- ལ at the end indicates a locative or objective case\n\nTo the drop of semen [and] blood,\n\nNote: This line likely refers to the formation of a human embryo in Tibetan medical or tantric contexts, where the father's semen and mother's blood are seen as the initial substances.", - "translation": "To the drop of semen [and] blood," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nFrom a drop of semen and blood\n\nNote: This appears to be the beginning of a longer passage about human conception and embryonic development from a Buddhist perspective. Without more context, I can't be certain of the full intended meaning, but this translation conveys the basic literal meaning of the Tibetan words provided.", - "translation": "From a drop of semen and blood" - } - } - }, - "1000": { - "source": "གོམས་པ་ཡིས་ནི་གཞན་དག་གི། དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ནི།། བདག་ཀོ་ཞེས་ནི་ཤེས་པ་ལྟར།།", - "target_gt": "Yet, through strong habituation, I came to have in its regard a sense of “I,” Though, in itself, it is devoid of entity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nགོམས་པ་ (habituation/familiarity), དངོས་པོ་ (entity/thing), བདག་ (self)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ནི་: instrumental particle with emphasis\n- གཞན་དག་གི: genitive particle, \"of others\"\n- མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་: concessive construction, \"even though becoming non-existent\"\n- ཞེས་ནི་: quotative particle with emphasis\n- ཤེས་པ་ལྟར: comparative construction, \"like knowing\"\n\nThrough habituation, even though the entities of others have become non-existent, [one still] knows [them] as \"I am that,\" just like\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of self-grasping and how habitual patterns can lead to identification with non-existent entities, a key point in Buddhist philosophy of emptiness (śūnyatā).", - "translation": "Through habituation, even though the entities of others have become non-existent, [one still] knows [them] as \"I am that,\" just like" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough habituation, even when\nThere is no real self,\nOne still has the notion\n\"This is me.\"\n", - "translation": "Through habituation, even when\nThere is no real self,\nOne still has the notion\n\"This is me.\"" - } - } - }, - "1001": { - "source": "དེ་བཞིན་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ཡང་།། བདག་ཅེས་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་བཟུང་།།", - "target_gt": "And so, why not identify Another’s body, calling it my “I”?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), གཞན་ (other), ལུས་ (body), བདག་ (self), བཟུང་ (grasp/hold)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཡི་ཕྱིར་ is an interrogative construction meaning \"for what reason\"\n- མི་ before བཟུང་ indicates negation\n\nLikewise, with regard to the bodies of others,\nFor what reason should [one] not grasp [them] as \"self\"?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of selflessness (བདག་མེད་, anātman) in relation to both oneself and others, a key principle in Buddhist philosophy.", - "translation": "Likewise, with regard to the bodies of others, For what reason should [one] not grasp [them] as \"self\"?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, why not also regard\nOthers' bodies as \"self\"?\n", - "translation": "Likewise, why not also regard\nOthers' bodies as \"self\"?" - } - } - }, - "1002": { - "source": "བདག་གི་ལུས་ནི་གཞན་དག་ཏུའང་།། བཞག་པ་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་མེད།།", - "target_gt": "And vice versa, why should it be hard To think of this my body as another’s?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་གི་(my), ལུས་(body), གཞན་དག་(others), བཞག་པ་(to place/set aside)\nདཀའ་བ་མེད་(not difficult)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and ཏུའང་ are particles emphasizing and extending the meaning\n- དེ་ལྟར་ means \"in that way\" or \"likewise\"\n\nMy body, likewise in [relation to] others,\nTo set [it] aside is not difficult.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the practice of exchanging self and others (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་), a key concept in Tibetan Buddhist mind training (བློ་སྦྱོང་).", - "translation": "My body, likewise in [relation to] others, To set [it] aside is not difficult." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMy body can be placed elsewhere\nWithout any difficulty.\n", - "translation": "My body can be placed elsewhere\nWithout any difficulty." - } - } - }, - "1003": { - "source": "བདག་ཉིད་སྐྱོན་བཅས་གཞན་ལ་ཡང་།། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོར་ཤེས་བྱས་ནས།། བདག་འཛིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་དང་།། གཞན་བླང་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Perceiving now the faults possessed by “I,” The ocean of good qualities that are in “other,” I shall lay aside all love of self And gain the habit of adopting other beings.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nབདག་ཉིད་(oneself), སྐྱོན་བཅས་(with faults), གཞན་(others), ལ་ཡང་(also)\n\nOneself as faulty and others also\n\nLine 2:\nཡོན་ཏན་(qualities), རྒྱ་མཚོར་(as an ocean), ཤེས་བྱས་(knowing/recognizing)\n\nAs an ocean of qualities, having recognized,\n\nLine 3:\nབདག་འཛིན་(self-grasping), ཡོངས་སུ་(completely), དོར་བ་(abandoning)\n\nCompletely abandoning self-grasping and\n\nLine 4:\nགཞན་བླང་བ་(cherishing others), བསྒོམ་པར་བྱ་(should meditate)\n\nCherishing others is what one should meditate upon.\n\nKey technical notes:\n- བདག་འཛིན་ (self-grasping) is a crucial term in Tibetan Buddhism, referring to the root cause of suffering.\n- གཞན་བླང་བ་ (cherishing others) is a central practice in Mahāyāna Buddhism, particularly in mind training (བློ་སྦྱོང་) teachings.", - "translation": "Oneself as faulty and others also As an ocean of qualities, having recognized, Completely abandoning self-grasping and Cherishing others is what one should meditate upon." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nKnowing oneself to be flawed,\nAnd others to be oceans of good qualities,\nOne should completely abandon self-grasping,\nAnd practice taking up the welfare of others.\n", - "translation": "Knowing oneself to be flawed,\nAnd others to be oceans of good qualities,\nOne should completely abandon self-grasping,\nAnd practice taking up the welfare of others." - } - } - }, - "1004": { - "source": "ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ།། ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར།། དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ།། ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད།།", - "target_gt": "Just as hands and other limbs Are thought of as the members of a body, Can we likewise not consider others As the limbs and members of a living whole?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཇི་ལྟར་ལག་པ་ལ་སོགས་པ།།\nKey terms: ཇི་ལྟར་ (just as), ལག་པ་ (hand), ལ་སོགས་པ་ (and so forth)\nJust as hands and so forth\n\n2. ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་འདོད་ལྟར།།\nKey terms: ལུས་ (body), ཡན་ལག་ (limb/part), འདོད་ (consider/accept)\nAre considered to be parts of the body,\n\n3. དེ་བཞིན་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ།།\nKey terms: དེ་བཞིན་ (likewise), འགྲོ་བ་ (beings), ཡན་ལག་ (part)\nLikewise, as parts of [all] beings,\n\n4. ཅི་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་མི་འདོད།།\nKey terms: ཅི་ཕྱིར་ (why), ལུས་ཅན་ (embodied beings), མི་འདོད་ (not consider/accept)\nWhy are embodied beings not considered [as such]?\n\nNote: This verse appears to be drawing an analogy between the relationship of body parts to a single body and the relationship of individual beings to a larger whole, questioning why we don't consider all beings as interconnected parts of a greater entity.", - "translation": "Just as hands and so forth Are considered to be parts of the body, Likewise, as parts of [all] beings, Why are embodied beings not considered [as such]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are beings\nNot considered parts of the world?\n", - "translation": "Just as hands and such\nAre considered parts of the body,\nLikewise, why are beings\nNot considered parts of the world?" - } - } - }, - "1005": { - "source": "ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ།། གོམས་པས་བདག་གི་བློ་འབྱུང་བ།། དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་།། གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ།།", - "target_gt": "Just as in connection with this form, devoid of self, My sense of “I” arose through strong habituation, Why should not the thought of “I,” Through habit, not arise related to another?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1: ཇི་ལྟར་བདག་མེད་ལུས་འདི་ལ།།\nKey terms: ཇི་ལྟར་(just as), བདག་མེད་(selfless), ལུས་(body)\n\nLine 2: གོམས་པས་བདག་གི་བློ་འབྱུང་བ།།\nKey terms: གོམས་པས་(through habituation), བདག་གི་བློ་(sense of \"I\"), འབྱུང་(arises)\n\nLine 3: དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་།།\nKey terms: དེ་བཞིན་(likewise), སེམས་ཅན་(sentient beings)\n\nLine 4: གོམས་པས་བདག་བློ་ཅིས་མི་སྐྱེ།།\nKey terms: གོམས་པས་(through habituation), བདག་བློ་(sense of \"I\"), ཅིས་མི་སྐྱེ་(why would not arise)\n\nTranslation:\n\nJust as in this selfless body,\nThrough habituation, a sense of \"I\" arises,\nLikewise, for other sentient beings as well,\nThrough habituation, why would a sense of \"I\" not arise?\n\nTechnical note: This verse discusses the concept of selflessness (བདག་མེད་) and how the sense of self (བདག་གི་བློ་) arises through habituation (གོམས་པ), drawing a parallel between one's own experience and that of other sentient beings.", - "translation": "Just as in this selfless body, Through habituation, a sense of \"I\" arises, Likewise, for other sentient beings as well, Through habituation, why would a sense of \"I\" not arise?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nJust as in this selfless body,\nThrough habituation, the thought of \"I\" arises,\nLikewise, for other sentient beings too,\nWhy not cultivate the thought of \"I\" through habituation?\n", - "translation": "Just as in this selfless body,\nThrough habituation, the thought of \"I\" arises,\nLikewise, for other sentient beings too,\nWhy not cultivate the thought of \"I\" through habituation?" - } - } - }, - "1006": { - "source": "དེ་ལྟར་ན་ནི་གཞན་གྱི་དོན།། བྱས་ཀྱང་ངོ་མཚར་རློམ་མི་འབྱུང་།།", - "target_gt": "Thus when I work for others’ sake, There’ll be no sense of boasting self-congratulation.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ན་(thus, in that way), གཞན་གྱི་དོན་(benefit of others), བྱས་(done), ངོ་མཚར་(amazement), རློམ་(pride), མི་འབྱུང་(does not arise)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱང་ is a concessive particle, indicating \"even though\" or \"although\"\n- མི་ is a negation particle used with འབྱུང་ (to arise)\n\nThus, even though the benefit of others is accomplished, amazement and pride do not arise.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the bodhisattva ideal of working for the benefit of others without attachment to the results or feeling pride in one's actions.", - "translation": "Thus, even though the benefit of others is accomplished, amazement and pride do not arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, even when working for the benefit of others,\nNo sense of amazement or pride arises.\n", - "translation": "Thus, even when working for the benefit of others,\nNo sense of amazement or pride arises." - } - } - }, - "1007": { - "source": "བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཟས་ཟོས་ནས།། ལན་ལ་རེ་བ་མི་འབྱུང་བཞིན།།", - "target_gt": "It is just as when I feed myself— I don’t expect to be rewarded!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་ (oneself), ཟས་ (food), ཟོས་ (eaten), ལན་ (return/repayment), རེ་བ་ (hope/expectation), མི་འབྱུང་ (not arise)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ནི་: instrumental particle with emphasis\n- ནས་: after (having done something)\n- བཞིན་: like, as if\n\nHaving eaten food by oneself, [one should act] as if not expecting a return.\n\nTechnical note: This verse appears to be advising on the proper attitude when giving or receiving food, emphasizing selflessness and non-attachment to reciprocation in generosity.", - "translation": "Having eaten food by oneself, [one should act] as if not expecting a return." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving eaten food oneself,\nOne does not expect anything in return.\n", - "translation": "Having eaten food oneself,\nOne does not expect anything in return." - } - } - }, - "1008": { - "source": "དེ་བས་ཇི་ལྟར་ཆུང་ངུ་ན།། མི་སྙན་ལས་ཀྱང་བདག་བསྲུང་བ།། དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་སྲུང་སེམས་དང་།། སྙིང་རྗེའི་སེམས་ནི་གོམས་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore just as I defend myself From even slight disparagement, Likewise for beings I shall now grow used To have a mind protective and compassionate.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nདེ་བས་ (therefore) ཇི་ལྟར་ (just as) ཆུང་ངུ་ན (even in small matters)\n\nLine 2:\nམི་སྙན་ (unpleasant things) ལས་ཀྱང་ (even from) བདག་བསྲུང་བ (protect oneself)\n\nLine 3:\nདེ་བཞིན་ (likewise) འགྲོ་ལ་ (towards beings) སྲུང་སེམས་ (protective mind)\n\nLine 4:\nསྙིང་རྗེའི་སེམས་ (mind of compassion) ནི་ (emphatic particle) གོམས་པར་བྱ (should be habituated)\n\nKey terms:\nསྲུང་སེམས་ (protective mind), སྙིང་རྗེའི་སེམས་ (mind of compassion), གོམས་པར་བྱ (habituate)\n\nTherefore, just as one protects oneself even from small unpleasant things,\nLikewise, one should habituate [oneself] to a protective mind and\nA mind of compassion towards beings.\n\nNote: The verse emphasizes the cultivation of a protective and compassionate attitude towards all beings, drawing a parallel with how one naturally protects oneself from even minor discomforts.", - "translation": "Therefore, just as one protects oneself even from small unpleasant things, Likewise, one should habituate [oneself] to a protective mind and A mind of compassion towards beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, one should cultivate\nA protective attitude and compassion towards all beings.\n", - "translation": "Therefore, just as even in small matters,\nOne protects oneself from unpleasant things,\nLikewise, one should cultivate\nA protective attitude and compassion towards all beings." - } - } - }, - "1009": { - "source": "དེ་བས་མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས།། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བ་ཡི།། འཁོར་གྱི་འཇིགས་པའང་བསལ་བའི་ཕྱིར།། རང་གི་མཚན་ཡང་བྱིན་གྱིས་བརླབས།།", - "target_gt": "This is why the Lord Avalokita Out of great compassion blessed his name, That those caught in the midst of multitudes Might be released and freed from every fear.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- མགོན་པོ་(protector), སྤྱན་རས་གཟིགས་(Avalokiteśvara)\n- ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་(great compassion)\n- འགྲོ་བ་(beings), འཁོར་(saṃsāra)\n- འཇིགས་པ་(fears), བསལ་བ་(remove)\n- མཚན་(name), བྱིན་གྱིས་བརླབས་(bless)\n\nGrammar notes:\n- དེ་བས་ (therefore) introduces the verse\n- བསལ་བའི་ཕྱིར་ (in order to remove) shows purpose\n- ཡང་ (also) in the last line emphasizes the blessing of the name\n\nTherefore, Protector Avalokiteśvara,\nWith great compassion, in order to remove\nThe fears of saṃsāra for beings,\nYou also blessed your own name.\n\nTechnical note: འཁོར་ (saṃsāra) literally means \"cycle,\" referring to the cycle of rebirth in Buddhist philosophy.", - "translation": "Therefore, Protector Avalokiteśvara, With great compassion, in order to remove The fears of saṃsāra for beings, You also blessed your own name." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, Lord Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nIn order to dispel the fears of samsara,\nBlessed even his own name.\n", - "translation": "Therefore, Lord Avalokiteshvara,\nOut of great compassion for beings,\nIn order to dispel the fears of samsara,\nBlessed even his own name." - } - } - }, - "1010": { - "source": "དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ།། འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི།། གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་།། དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And so we should be undeterred by hardships, For through the influence of use and habit, People even come to grieve For those whose very names struck terror in their hearts!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. དཀའ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་མི་བྱ་སྟེ།།\nKey terms: དཀའ་ལས་ (hardship), ཕྱིར་ལྡོག་ (turn back), མི་བྱ་ (do not do)\nDo not turn back from hardships;\n\n2. འདི་ལྟར་གོམས་པའི་མཐུ་ཡིས་ནི།།\nKey terms: གོམས་པ་ (familiarity/habituation), མཐུ་ (power/strength)\nFor by the power of becoming accustomed in this way,\n\n3. གང་གི་མིང་ཐོས་འཇིགས་པ་ཡང་།།\nKey terms: མིང་ (name), ཐོས་ (hear), འཇིགས་པ་ (fear)\nEven that whose mere name brings fear when heard,\n\n4. དེ་ཉིད་མེད་ན་མི་དགར་འགྱུར།།\nKey terms: མེད་ (absence), མི་དགར་ (unpleasant), འགྱུར་ (become)\nWhen absent, becomes unpleasant [to be without].\n\nNote: The verse emphasizes the transformative power of habituation, suggesting that what once caused fear can become something one misses through familiarity.", - "translation": "Do not turn back from hardships; For by the power of becoming accustomed in this way, Even that whose mere name brings fear when heard, When absent, becomes unpleasant [to be without]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDo not turn back from difficulties.\nThrough the power of familiarity,\nEven that whose mere name brings fear\nWill become something you cannot do without.\n", - "translation": "Do not turn back from difficulties.\nThrough the power of familiarity,\nEven that whose mere name brings fear\nWill become something you cannot do without." - } - } - }, - "1011": { - "source": "གང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་རྣམས་ནི།། མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་འདོད་པ་དེས།། བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བྱ་བར།། གསང་བའི་དམ་པ་སྤྱད་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Those desiring speedily to be A refuge for themselves and others Should make the interchange of “I” and “other,” And thus embrace a sacred mystery.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- བདག་དང་གཞན་ (self and others)\n- མྱུར་དུ་བསྐྱབ་པར་ (quickly protect/save)\n- བརྗེ་བྱ་བར་ (exchange/switch)\n- གསང་བའི་དམ་པ་ (supreme secret)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...དེས་ (Whoever...they should)\n- བྱ་བར་ (verbal noun indicating action to be done)\n- སྤྱད་པར་བྱ་ (should practice/perform)\n\nWhoever wishes to quickly protect both myself and others,\nShould practice the supreme secret of exchanging self and others.\n\nTechnical note: This verse refers to the practice of tonglen (གཏོང་ལེན་), the meditation on giving and taking, which is a core practice in Tibetan Buddhism for developing bodhicitta.", - "translation": "Whoever wishes to quickly protect both myself and others, Should practice the supreme secret of exchanging self and others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhoever wishes to quickly protect\nBoth oneself and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other.\n", - "translation": "Whoever wishes to quickly protect\nBoth oneself and others,\nShould practice the supreme secret:\nExchanging self and other." - } - } - }, - "1012": { - "source": "བདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས།། འཇིགས་གནས་ཆུང་ལའང་འཇིགས་སྐྱེ་བ།།", - "target_gt": "Because of our attachment to our bodies, Even little things alarm us.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: བདག་ལུས་གང་ལ་ཆགས་པ་ཡིས།།\nKey terms:\nབདག་ལུས་ (one's own body), ཆགས་པ་ (attachment)\nགང་ལ་...ཡིས (due to which)\n\nDue to attachment to one's own body,\n\nLine 2: འཇིགས་གནས་ཆུང་ལའང་འཇིགས་སྐྱེ་བ།།\nKey terms:\nའཇིགས་གནས་ (source of fear), ཆུང་ (small), འཇིགས་སྐྱེ་བ་ (fear arises)\nལའང་ (even to)\n\nEven towards small sources of fear, fear arises.\n\nNote: The construction གང་ལ་...ཡིས in the first line sets up a causal relationship, indicating that the attachment to one's body is the reason for the fear described in the second line.", - "translation": "Due to attachment to one's own body, Even towards small sources of fear, fear arises." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDue to attachment to one's own body,\nEven small dangers cause fear to arise.\n", - "translation": "Due to attachment to one's own body,\nEven small dangers cause fear to arise." - } - } - }, - "1013": { - "source": "འཇིགས་པ་སྐྱེ་བའི་ལུས་དེ་ལ།། སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་སྡང་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "This body, then, this source of so much terror— Who would not detest it as the worst of foes?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིགས་པ་(fear), སྐྱེ་བ་(birth/arising), ལུས་(body), དགྲ་(enemy), སྡང་(hatred/aversion)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at the end of the first line indicates the object\n- སུ་ཞིག་ is an interrogative phrase meaning \"who\"\n- མི་བྱེད is a negative verb form\n\nTowards this body that gives rise to fear,\nWho would not feel aversion as [towards] an enemy?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of the body as a source of fear or suffering, a common theme in Buddhist teachings on impermanence and the nature of samsara.", - "translation": "Towards this body that gives rise to fear, Who would not feel aversion as [towards] an enemy?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWho would not hate this fear-producing body as an enemy?\n", - "translation": "Who would not hate this fear-producing body as an enemy?" - } - } - }, - "1014": { - "source": "ལུས་གང་བཀྲེས་དང་སྐོམ་སོགས་ནད།། གསོ་བའི་ཆོ་ག་བྱེད་འདོད་པས།། བྱ་དང་ཉ་དང་རི་དྭགས་དག། གསོད་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་སྒུག་བྱེད།།", - "target_gt": "Wishing to relieve our bodies’ ills, Our hungry mouths, the dryness of our throats, We steal the lives of fishes, birds, and deer And lie in wait along the road.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nལུས་(body), བཀྲེས་(hunger), སྐོམ་(thirst), ནད་(illness)\n\nLine 2:\nགསོ་བ་(to heal/cure), ཆོ་ག་(ritual/method), བྱེད་འདོད་(wish to do)\n\nLine 3:\nབྱ་(bird), ཉ་(fish), རི་དྭགས་(wild animal)\n\nLine 4:\nགསོད་པར་བྱེད་(kill), ལམ་སྒུག་བྱེད་(wait on the road/ambush)\n\nWhen the body [is afflicted with] hunger, thirst, and other illnesses,\nWishing to perform rituals to cure [these],\nBirds, fish, and wild animals\n[They] kill and ambush on the road.\n\nNote: This verse appears to be describing unethical actions taken in an attempt to cure bodily ailments. The structure uses the literary device of building up to the main action in the final line.", - "translation": "When the body [is afflicted with] hunger, thirst, and other illnesses, Wishing to perform rituals to cure [these], Birds, fish, and wild animals [They] kill and ambush on the road." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThose who wish to perform rituals to cure\nThe body's ailments like hunger and thirst,\nKill birds and fish and wild animals,\nAnd lie in wait on the path.\n", - "translation": "Those who wish to perform rituals to cure\nThe body's ailments like hunger and thirst,\nKill birds and fish and wild animals,\nAnd lie in wait on the path." - } - } - }, - "1015": { - "source": "གང་ཞིག་ཁེ་དང་རིམ་གྲོའི་ཕྱིར།། ཕ་དང་མ་ཡང་གསོད་བྱེད་ཅིང་།། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་དཀོར་བརྐུས་ནས།། དེས་ནི་མནར་མེད་བསྲེག་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "And for the sake of profit and position Some there are who even kill their parents, Or steal what has been offered to the Triple Gem, Because of which, they’ll burn in hell of Unrelenting Pain.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nགང་ཞིག་(whoever), ཁེ་(profit), རིམ་གྲོ་(honor/respect)\n\nWhoever, for the sake of profit and honor,\n\nLine 2:\nཕ་(father), མ་(mother), གསོད་(kill)\n\nEven kills [their] father and mother,\n\nLine 3:\nདཀོན་མཆོག་གསུམ་(Three Jewels), དཀོར་(wealth/possessions), བརྐུས་(steal)\n\nAnd steals the wealth of the Three Jewels,\n\nLine 4:\nམནར་མེད་(Avīci hell), བསྲེག་(burn)\n\nThey will burn in the Avīci hell.\n\nTechnical notes:\n- དཀོན་མཆོག་གསུམ་ (Three Jewels) refers to Buddha, Dharma, and Sangha\n- མནར་མེད་ (Avīci) is the lowest and most severe hell realm in Buddhist cosmology", - "translation": "Whoever, for the sake of profit and honor, Even kills [their] father and mother, And steals the wealth of the Three Jewels, They will burn in the Avīci hell." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhoever kills even their father and mother\nFor the sake of profit and status,\nAnd steals from the Three Jewels,\nThey will burn in the Avici hell.\n", - "translation": "Whoever kills even their father and mother\nFor the sake of profit and status,\nAnd steals from the Three Jewels,\nThey will burn in the Avici hell." - } - } - }, - "1016": { - "source": "མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ།། འདོད་ཅིང་སྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི།།", - "target_gt": "Where are the wise and prudent then Who cherish, guard, and serve the body?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: མཁས་པ་སུ་ཞིག་ལུས་དེ་ལ།།\nKey terms: མཁས་པ་ (wise person), སུ་ཞིག་ (who), ལུས་ (body)\nGrammar: ལ (to/towards) - postposition\n\nLine 2: འདོད་ཅིང་སྲུང་དང་མཆོད་བྱེད་ཀྱི།།\nKey terms: འདོད་ (desire), སྲུང་ (protect), མཆོད་ (venerate/worship)\nGrammar: ཅིང་ (and), དང་ (and), བྱེད་ (do/perform), ཀྱི (genitive particle)\n\nWhat wise person, towards that body,\nWould desire, protect, and perform veneration?\n\nNote: This appears to be a rhetorical question, implying that a truly wise person would not cling to or venerate the physical body. The use of དེ་ (that) suggests the body has been referenced in a previous context.", - "translation": "What wise person, towards that body, Would desire, protect, and perform veneration?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhat wise person desires this body,\nAnd protects and worships it?\n", - "translation": "What wise person desires this body,\nAnd protects and worships it?" - } - } - }, - "1017": { - "source": "འདི་ལ་སུ་ཞིག་དགྲ་བཞིན་དུ།། ལྟ་བར་མི་བྱེད་བརྙས་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "Who would not perceive it as their foe, And as their foe, regard it with contempt?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདི་ (this), སུ་ཞིག་ (who), དགྲ་ (enemy), ལྟ་བ་ (to view/regard), བརྙས་ (to despise/scorn)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ (like/as) is used to create a simile\n- མི་བྱེད (negative form of བྱེད, \"to do/make\") indicates prohibition\n\nWho does not regard this as an enemy [and] does not despise [it]?\n\nTechnical note: This verse is likely part of a larger context discussing a particular concept or practice that is being viewed positively, in contrast to those who might see it negatively.", - "translation": "Who does not regard this as an enemy [and] does not despise [it]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWho here does not view [others] as enemies,\nDoes not look down on or despise [them].", - "translation": "Who here does not view [others] as enemies,\nDoes not look down on or despise [them]." - } - } - }, - "1018": { - "source": "གལ་ཏེ་བྱིན་ན་ཅི་སྤྱོད་ཅེས།།", - "target_gt": "“If I give this, what will be left for me?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ (if), བྱིན (give), ཅི་སྤྱོད (what use/conduct)\n\nGrammatical structure:\n- གལ་ཏེ...ན conditional structure (if...then)\n- ཅེས quotative particle, indicating reported speech or thought\n\nIf [it is] given, what use [is it]?\n\nNote: This line appears to be part of a larger context, possibly a philosophical inquiry or debate about the utility or purpose of something if it were to be given. The implied subject and object are not specified in this isolated line.", - "translation": "If [it is] given, what use [is it]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nIf given, what is the use?", - "translation": "If given, what is the use?" - } - } - }, - "1019": { - "source": "བདག་དོན་སེམས་པ་འདྲེ་ཡི་ཚུལ།།", - "target_gt": "Thinking of oneself—the way of evil ghosts.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་དོན་ (self-interest), སེམས་པ་ (thinking/contemplating), འདྲེ་ (demon/spirit), ཚུལ་ (manner/way)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle ཡི་ connects འདྲེ་ (demon) to ཚུལ་ (manner)\n\nThinking of one's own interests [is] the way of demons.\n\nNote: This verse succinctly expresses a core Buddhist ethical principle, contrasting self-interest with the ideal of altruism.", - "translation": "Thinking of one's own interests [is] the way of demons." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThinking only of oneself is the way of demons.", - "translation": "Thinking only of oneself is the way of demons." - } - } - }, - "1020": { - "source": "གལ་ཏེ་སྤྱད་ན་ཅི་སྦྱིན་ཞེས།།", - "target_gt": "“If I keep this, what will be left to give?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ (if), སྤྱད་ (practice/engage in), སྦྱིན་ (give)\n\nGrammatical structure:\n- གལ་ཏེ...ན conditional construction (\"if...then\")\n- ཅི interrogative particle (\"what\")\n\nIf [one] engages [in this practice], what will [it] give?\n\nNote: The line is structured as a rhetorical question, implying an inquiry about the results or benefits of engaging in a particular practice.", - "translation": "If [one] engages [in this practice], what will [it] give?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nIf one practices, what is given?", - "translation": "If one practices, what is given?" - } - } - }, - "1021": { - "source": "གཞན་དོན་སེམས་པ་ལྷ་ཡི་ཆོས།།", - "target_gt": "Concern for others is the way of heaven.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཞན་དོན་ (benefit of others), སེམས་པ་ (to think/consider), ལྷ་ (deity/divine), ཆོས་ (dharma/teaching)\n\nGrammar:\n- Genitive particle ཡི་ connecting ལྷ་ and ཆོས་\n- Sentence-final particle ། indicating end of verse line\n\nConsidering the benefit of others [is] the dharma of the divine.\n\nNote: \n- ལྷ་ཡི་ཆོས་ could be interpreted as \"divine dharma\" or \"dharma of the deities/gods\"\n- སེམས་པ་ here functions as a verbal noun, implying the act of considering or thinking about", - "translation": "Considering the benefit of others [is] the dharma of the divine." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThinking of others' welfare is the way of the gods.", - "translation": "Thinking of others' welfare is the way of the gods." - } - } - }, - "1022": { - "source": "བདག་ཕྱིར་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་ན།། དམྱལ་ལ་སོགས་པར་གདུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "If to serve myself I harm another, I’ll suffer later in the realms of hell.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (self), གཞན་ (others), གནོད་ (harm), དམྱལ་ (hell), གདུང་ (torment)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates \"for the sake of\"\n- ན་ is a conditional particle, \"if\"\n- ལ་སོགས་པར་ means \"and so forth\" or \"etcetera\"\n- འགྱུར་ is a future tense verb, indicating \"will become\"\n\nIf, for one's own sake, harm is done to others,\n[One] will become tormented in hell and so forth.\n\nTechnical note: དམྱལ་ (hell) refers specifically to the Buddhist concept of naraka realms, which are temporary states of intense suffering in the cycle of rebirth.", - "translation": "If, for one's own sake, harm is done to others, [One] will become tormented in hell and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in the hells and such realms.\n", - "translation": "If one harms others for one's own sake,\nOne will suffer torment in the hells and such realms." - } - } - }, - "1023": { - "source": "གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ།།", - "target_gt": "But if for others’ sake I harm myself, Then every excellence will be my heritage.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: གཞན་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་བྱས་ན།།\nKey terms: གཞན་ (others), བདག་ (self), གནོད་བྱས་ (harm done)\nGrammar: ན་ (if) conditional particle\n\nIf harm is done to me for the sake of others,\n\nLine 2: ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ།།\nKey terms: ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ (excellence, perfection), ཐམས་ཅད་ (all), འཐོབ་ (obtain)\n\n[I] will obtain all excellences.\n\nTechnical note: ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ (phun sum tshogs pa) is often used to refer to the perfections or excellent qualities cultivated on the Buddhist path.", - "translation": "If harm is done to me for the sake of others, [I] will obtain all excellences." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf others harm me for their own sake,\nI will attain all excellent qualities.\n", - "translation": "If others harm me for their own sake,\nI will attain all excellent qualities." - } - } - }, - "1024": { - "source": "བདག་ཉིད་མཐོ་བར་འདོད་པ་དེས།། ངན་འགྲོ་ངན་དང་གླེན་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Wanting what is best for me— Stupidity, inferiority, and lower realms result!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་(oneself), མཐོ་བར་(high, exalted), འདོད་པ་(desire), ངན་འགྲོ་(lower realms), ངན་(evil, bad), གླེན་པ་(fool)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ is the instrumental case, indicating \"by means of\" or \"because of\"\n- འགྱུར་ is a verb meaning \"to become\" or \"to turn into\"\n\nBy desiring to exalt oneself,\n[One] becomes [destined for] lower realms, evil, and a fool.\n\nTechnical note: ངན་འགྲོ་ (lower realms) typically refers to the three unfortunate rebirth destinations in Buddhist cosmology: hell beings, hungry ghosts, and animals.", - "translation": "By desiring to exalt oneself, [One] becomes [destined for] lower realms, evil, and a fool." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who desire to exalt themselves\nWill become lowly, evil, and foolish.\n", - "translation": "Those who desire to exalt themselves\nWill become lowly, evil, and foolish." - } - } - }, - "1025": { - "source": "དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོ་བྱས་ན།། བདེ་འགྲོར་རིམ་གྲོ་འཐོབ་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Let this be changed, applied to others— Honors and the realms of bliss will come!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (that very/itself), སྤོ་བྱས་ (transfer/dedicate), བདེ་འགྲོ་ (happy realms), རིམ་གྲོ་ (service/honor)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ (if/when) conditional particle\n- པར་འགྱུར (will become/occur) future tense construction\n\nIf one transfers that very [merit] to others,\n[One] will obtain honor in the happy realms.\n\nTechnical note: བདེ་འགྲོ་ (happy realms) typically refers to favorable rebirth states in Buddhist cosmology, such as human or divine realms.", - "translation": "If one transfers that very [merit] to others, [One] will obtain honor in the happy realms." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one transfers that very [merit] to others,\nOne will obtain favorable rebirth step by step.\n", - "translation": "If one transfers that very [merit] to others,\nOne will obtain favorable rebirth step by step." - } - } - }, - "1026": { - "source": "བདག་གི་དོན་དུ་གཞན་བཀོལ་ན།། བྲན་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Enslaving others, forcing them to serve me, I will come to know the state of servitude.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་གི་(my, for myself), དོན་དུ་(for the sake of), གཞན་(others), བཀོལ་(to use, exploit), \nབྲན་(servant, slave), མྱོང་བར་འགྱུར་(will experience)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a conditional particle, indicating \"if\"\n- ལ་སོགས་པ་ means \"and so forth\" or \"etcetera\"\n\nIf [I] exploit others for my own sake,\n[I] will experience [rebirth as] a servant and so forth.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing karmic consequences, specifically the result of exploiting others for selfish reasons leading to future experiences of servitude or similar states.", - "translation": "If [I] exploit others for my own sake, [I] will experience [rebirth as] a servant and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one exploits others for one's own benefit,\nOne will experience [rebirth as] a servant and the like.\n", - "translation": "If one exploits others for one's own benefit,\nOne will experience [rebirth as] a servant and the like." - } - } - }, - "1027": { - "source": "གཞན་གྱི་དོན་དུ་བདག་སྤྱད་ན།། རྗེ་དཔོན་ཉིད་སོགས་མྱོང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "But if I labor for the good of others, Mastery and leadership will come to me.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (others), དོན་དུ་ (for the sake of), བདག་སྤྱད་ (self-use/enjoyment), རྗེ་དཔོན་ (lord/master), མྱོང་བར་འགྱུར་ (will experience)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n\nIf one uses [things] for oneself for the sake of others,\nOne will experience [becoming] a lord and so forth.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing karmic results, suggesting that selfless actions lead to positive outcomes in future lives.", - "translation": "If one uses [things] for oneself for the sake of others, One will experience [becoming] a lord and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one dedicates oneself for the benefit of others,\nOne will experience becoming a lord or master.\n", - "translation": "If one dedicates oneself for the benefit of others,\nOne will experience becoming a lord or master." - } - } - }, - "1028": { - "source": "འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ།། དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་།།", - "target_gt": "All the joy the world contains Has come through wishing happiness for others.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཇི་སྙེད་པ།།\nKey terms: \nའཇིག་རྟེན་ (world), བདེ་བ་ (happiness), ཇི་སྙེད་ (however many)\n\nLine 2: དེ་ཀུན་གཞན་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་།།\nKey terms: \nདེ་ཀུན་ (all of those), གཞན་ (others), བདེ་འདོད་ (desire for happiness), ལས་ (from), བྱུང་ (arose)\n\nHowever much happiness there is in the world,\nAll of that arises from the desire for others' happiness.\n\nNote: This couplet expresses a fundamental principle in Tibetan Buddhism about the relationship between one's own happiness and the wish for others' well-being.", - "translation": "However much happiness there is in the world, All of that arises from the desire for others' happiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever happiness there is in the world,\nAll of it comes from desiring others to be happy.\n", - "translation": "Whatever happiness there is in the world,\nAll of it comes from desiring others to be happy." - } - } - }, - "1029": { - "source": "འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ།། དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་།།", - "target_gt": "All the misery the world contains Has come through wanting pleasure for oneself.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ།།\nKey terms: འཇིག་རྟེན་ (world), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཇི་སྙེད་ (however many)\n\nLine 2: དེ་ཀུན་རང་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང་།།\nKey terms: དེ་ཀུན་ (all those), རང་བདེ་ (self-happiness), འདོད་ (desire), ལས་ (from), བྱུང་ (arise)\n\nGrammar note: The second line uses the construction ལས་བྱུང་ to indicate \"arise from\" or \"originate from.\"\n\nHowever many sufferings there are in the world,\nAll those arise from the desire for one's own happiness.\n\nTechnical note: This verse expresses a fundamental Buddhist principle about the origin of suffering (དུཿཁ་སམུདཡ་, duḥkha-samudaya) being rooted in self-centered desire.", - "translation": "However many sufferings there are in the world, All those arise from the desire for one's own happiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever much suffering there is in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness.\n", - "translation": "However much suffering there is in the world,\nAll of it arises from desiring one's own happiness." - } - } - }, - "1030": { - "source": "མང་དུ་བཤད་ལྟ་ཅི་ཞིག་དགོས།།", - "target_gt": "Is there need for lengthy explanation?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nམང་དུ་ (extensively), བཤད་ (explain), ཅི་ཞིག་ (what), དགོས་ (need)\n\nGrammatical structure:\n- Rhetorical question structure with ཅི་ཞིག་དགོས།\n- བཤད་ is in the past/perfect tense form\n\nWhat need is there to explain extensively?\n\nNote: This is a rhetorical question implying that no further explanation is necessary. The phrase མང་དུ་བཤད་ (explain extensively) is a common expression in Tibetan philosophical texts.", - "translation": "What need is there to explain extensively?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nWhat need is there for many words?", - "translation": "What need is there for many words?" - } - } - }, - "1031": { - "source": "བྱིས་པ་རང་གི་དོན་བྱེད་དང་།། ཐུབ་པ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ།། འདི་གཉིས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་ལྟོས།།", - "target_gt": "Childish beings look out for themselves; Buddhas labor for the good of others: See the difference that divides them!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱིས་པ་ (childish ones/ordinary beings)\n- རང་གི་དོན་ (one's own purpose/benefit)\n- ཐུབ་པ་ (sage/buddha)\n- གཞན་གྱི་དོན་ (others' purpose/benefit)\n- ཁྱད་པར་ (difference)\n\nGrammatical notes:\n- བྱེད་ and མཛད་པ are verbs meaning \"to do/act\" (honorific form for མཛད་པ)\n- ལྟོས་ is an imperative form meaning \"look at/observe\"\n\nChildish ones act for their own purpose,\nWhile sages act for the purpose of others.\nObserve the difference between these two!\n\nTechnical note: This verse contrasts the self-centered actions of ordinary beings (བྱིས་པ་) with the altruistic actions of realized beings (ཐུབ་པ་), a fundamental distinction in Mahāyāna Buddhist thought.", - "translation": "Childish ones act for their own purpose, While sages act for the purpose of others. Observe the difference between these two!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nChildren act for their own benefit,\nWhile sages work for the benefit of others.\nObserve the difference between these two.\n", - "translation": "Children act for their own benefit,\nWhile sages work for the benefit of others.\nObserve the difference between these two." - } - } - }, - "1032": { - "source": "བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག། ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན།། སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་།། འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད།།", - "target_gt": "If I do not interchange My happiness for others’ pain, Enlightenment will never be attained, And even in saṃsāra, joy will fly from me.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག།\nKey terms: བདག་(self), བདེ་(happiness), གཞན་(others), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\nMy happiness and the sufferings of others,\n\n2. ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན།།\nKey terms: ཡང་དག་(truly/completely), བརྗེ་བ་(exchange), མ་བྱས་(not done)\nIf [I] do not truly exchange [them],\n\n3. སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་།།\nKey terms: སངས་རྒྱས་(Buddha), ཉིད་(state/essence), མི་འགྲུབ་(will not accomplish)\n[I] will not accomplish Buddhahood, and\n\n4. འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད།།\nKey terms: འཁོར་བ་(saṃsāra), བདེ་བ་(happiness), མེད་(without)\nEven in saṃsāra, [there will be] no happiness.\n\nNote: This verse emphasizes the practice of tonglen (exchanging self for others) as essential for both achieving enlightenment and finding happiness within cyclic existence.", - "translation": "My happiness and the sufferings of others, If [I] do not truly exchange [them], [I] will not accomplish Buddhahood, and Even in saṃsāra, [there will be] no happiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf I do not truly exchange\nMy happiness for others' suffering,\nI will not attain Buddhahood\nAnd even in samsara there is no joy.\n", - "translation": "If I do not truly exchange\nMy happiness for others' suffering,\nI will not attain Buddhahood\nAnd even in samsara there is no joy." - } - } - }, - "1033": { - "source": "འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཕར་ཞོག་གི། བྲན་གཡོག་ལས་མི་བྱེད་པ་དང་།། རྗེ་དཔོན་རྔན་པ་མི་སྟེར་བས།། ཚེ་འདིའི་དོན་ཡང་འགྲུབ་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "Leaving future lives outside the reckoning, Even this life’s needs are not fulfilled: The servants do not do their work, And masters do not pay the wages earned.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ (the other world), ཕར་ཞོག་ (let alone), བྲན་གཡོག་ (servants), རྗེ་དཔོན་ (masters), རྔན་པ་ (wages), ཚེ་འདི་ (this life)\n\nGrammatical notes:\n- ཕར་ཞོག་གི་ is used to emphasize \"let alone\" or \"not to mention\"\n- མི་བྱེད་པ་དང་ and མི་སྟེར་བས་ are negative verbal constructions\n- འགྲུབ་མི་འགྱུར་ is a future negative construction\n\nLet alone [the goals of] the other world,\nWhen servants do not perform their work,\nAnd masters do not give wages,\nEven the aims of this life will not be accomplished.\n\nTechnical note: This verse illustrates the interdependence of worldly activities and their impact on both mundane and spiritual goals.", - "translation": "Let alone [the goals of] the other world, When servants do not perform their work, And masters do not give wages, Even the aims of this life will not be accomplished." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSetting aside the next world,\nThose who do not perform the work of servants,\nAnd masters who do not give rewards,\nWill not accomplish even the aims of this life.\n", - "translation": "Setting aside the next world,\nThose who do not perform the work of servants,\nAnd masters who do not give rewards,\nWill not accomplish even the aims of this life." - } - } - }, - "1034": { - "source": "མཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི།། ཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་།།", - "target_gt": "Casting far away abundant joys That may be gained in this or future lives,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nམཐོང་དང་མ་མཐོང་བདེ་འགྲུབ་པའི།།\n\nKey terms:\nམཐོང་ (seen), མ་མཐོང་ (unseen), བདེ་འགྲུབ་ (accomplishment of happiness)\nNote: པའི་ is a genitive particle connecting to the next line\n\nOf the accomplishment of happiness [in] the seen and unseen [realms],\n\nLine 2:\nཕུན་སུམ་བདེ་སྐྱིད་ཡོངས་བོར་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nཕུན་སུམ་ (abundance), བདེ་སྐྱིད་ (happiness and well-being), ཡོངས་བོར་ (completely abandon)\nNote: ཞིང་ indicates a continuing action or state\n\nCompletely abandoning abundant happiness and well-being, and\n\nThese lines appear to be part of a larger verse, likely describing renunciation or the bodhisattva path.", - "translation": "Of the accomplishment of happiness [in] the seen and unseen [realms], Completely abandoning abundant happiness and well-being, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAbandoning all perfect happiness and well-being,\nBoth seen and unseen, that brings about bliss.\n", - "translation": "Abandoning all perfect happiness and well-being,\nBoth seen and unseen, that brings about bliss." - } - } - }, - "1035": { - "source": "གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བྱས་པའི་རྒྱུས།། རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་ལེན།།", - "target_gt": "Because of bringing harm to other beings, I ignorantly bring myself intolerable pain.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\n- གཞན་ (others)\n- སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- རྒྱུས་ (due to, because of)\n- རྨོངས་པས་ (due to ignorance/delusion)\n- མི་བཟད་ (unbearable)\n\nGrammatical notes:\n- བྱས་པའི་ (past tense + genitive, indicating cause)\n- ལེན་ (present tense, \"take\" or \"receive\")\n\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded receive unbearable suffering.\n\nTechnical note: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha in Sanskrit) is a key Buddhist term often translated as \"suffering\" but encompassing a broader sense of dissatisfaction or unsatisfactoriness in cyclic existence.", - "translation": "Due to causing suffering to others, The deluded receive unbearable suffering." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDue to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering.\n", - "translation": "Due to causing suffering to others,\nThe deluded take on unbearable suffering." - } - } - }, - "1036": { - "source": "འཇིག་རྟེན་དག་ན་འཚེ་བ་གང་ཡོད་དང་།། འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་གྱུར་པ།། དེ་ཀུན་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་ན།།", - "target_gt": "All the harm with which this world is rife, All fear and suffering that there is, Clinging to the “I” has caused it!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nKey terms: འཇིག་རྟེན་(world), འཚེ་བ་(harm)\nGrammar: གང་ཡོད་(whatever exists)\n\nWhatever harm exists in the world, and\n\nLine 2:\nKey terms: འཇིགས་(fear), སྡུག་བསྔལ་(suffering)\nGrammar: ཇི་སྙེད་(however many), ཡོད་གྱུར་པ་(have come to exist)\n\nHowever many fears and sufferings have come to exist,\n\nLine 3:\nKey terms: བདག་ཏུ་འཛིན་པ་(self-grasping), བྱུང་(arise)\nGrammar: དེ་ཀུན་...ལས་(all those...from)\n\nAll those arise from self-grasping, so\n\nTechnical note: བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ (self-grasping) is a crucial Buddhist concept referring to the misconception of an inherently existing self, which is considered the root of all suffering in Buddhist philosophy.", - "translation": "Whatever harm exists in the world, and However many fears and sufferings have come to exist, All those arise from self-grasping, so" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhatever harm exists in the world,\nAnd all the fears and sufferings that there are,\nAll of these arise from clinging to a self.\n", - "translation": "Whatever harm exists in the world,\nAnd all the fears and sufferings that there are,\nAll of these arise from clinging to a self." - } - } - }, - "1037": { - "source": "འདྲེ་ཆེན་དེས་ཀོ་བདག་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "What am I to do with this great demon?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nའདྲེ་ཆེན་ (great demon/spirit), བདག་ (I/me), ཅི་ཞིག་ (what), བྱ་ (do)\n\nGrammatical structure:\n- དེས་ (ergative particle indicating the subject)\n- ལ་ (dative particle indicating indirect object)\n- Sentence ends with བྱ (to do) in the question form\n\nWhat indeed can that great demon do to me?\n\nNote: The term འདྲེ་ཆེན་ (dre chen) often refers to powerful malevolent spirits in Tibetan Buddhist contexts. The rhetorical question structure implies a sense of fearlessness or defiance towards this entity.", - "translation": "What indeed can that great demon do to me?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhat can that great demon do to me?", - "translation": "What can that great demon do to me?" - } - } - }, - "1038": { - "source": "བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་བཏང་ན།། སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བར་མི་ནུས་ཏེ།།", - "target_gt": "If this “I” is not relinquished wholly, Sorrow likewise cannot be avoided.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་ (oneself), ཡོངས་སུ་ (completely), མ་བཏང་ (not give up/relinquish), \nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྤོང་བར་ (to abandon/eliminate), མི་ནུས་ (cannot/unable)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- ཏེ་ at the end suggests this is part of a larger statement\n\nIf one does not completely relinquish oneself,\nOne cannot abandon suffering.\n\nTechnical note: This verse likely relates to the Buddhist concept of anātman (non-self) and its relationship to the cessation of suffering (duḥkha).", - "translation": "If one does not completely relinquish oneself, One cannot abandon suffering." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one does not completely give up the self,\nOne cannot abandon suffering.\n", - "translation": "If one does not completely give up the self,\nOne cannot abandon suffering." - } - } - }, - "1039": { - "source": "ཇི་ལྟར་མེ་ནི་མ་བཏང་ན།། སྲེག་པ་སྤོང་བར་མི་ནུས་བཞིན།།", - "target_gt": "If they do not keep away from fire, People can’t escape from being burned.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཇི་ལྟར་ (just as), མེ་ (fire), མ་བཏང་ (not abandoned/released), སྲེག་པ་ (burning), སྤོང་བ་ (to abandon/give up), མི་ནུས་ (cannot)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- བཞིན་ at the end indicates a simile or comparison\n\nJust as fire, if not abandoned,\nCannot give up burning,\n\nTechnical note: This verse uses a common Buddhist rhetorical device of simile (དཔེ་) to illustrate a point about the nature of phenomena or mental states.", - "translation": "Just as fire, if not abandoned, Cannot give up burning," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as fire cannot avoid burning\nWhen it is not extinguished,\n", - "translation": "Just as fire cannot avoid burning\nWhen it is not extinguished," - } - } - }, - "1040": { - "source": "དེ་ལྟས་བདག་གནོད་ཞི་བ་དང་།། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱའི་ཕྱིར།། བདག་ཉིད་གཞན་ལ་བཏང་བྱ་དང་།། གཞན་རྣམས་བདག་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "To free myself from harm And others from their sufferings, Let me give myself to others, Loving them as I now love myself. “", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བདག་གནོད་ (harm to self), ཞི་བ་ (pacify)\n- གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ (others' suffering)\n- བདག་ཉིད་ (oneself), བཏང་བྱ་ (give up)\n- གཞན་རྣམས་ (others), གཟུང་བར་བྱ་ (hold/cherish)\n\nGrammar:\n- དེ་ལྟས་ (therefore) introduces the reason\n- དང་ (and) connects clauses\n- བྱའི་ཕྱིར་ (in order to) indicates purpose\n- བྱ་ (do) at end of lines indicates imperative\n\nTherefore, in order to pacify harm to myself and\nTo pacify the suffering of others,\nI should give myself up to others and\nHold others as [dear as] myself.\n\nNote: This verse describes the practice of exchanging self and others (གཞན་དང་བདག་བརྗེ་བ་), a key concept in Tibetan Buddhism for developing bodhicitta.", - "translation": "Therefore, in order to pacify harm to myself and To pacify the suffering of others, I should give myself up to others and Hold others as [dear as] myself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, to pacify my own harm\nAnd to alleviate the suffering of others,\nI should give myself away to others\nAnd cherish others as I do myself.\n", - "translation": "Therefore, to pacify my own harm\nAnd to alleviate the suffering of others,\nI should give myself away to others\nAnd cherish others as I do myself." - } - } - }, - "1041": { - "source": "བདག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གྱུར་ཅེས།། ཡིད་ཁྱོད་ངེས་པར་ཤེས་གྱིས་ལ།།", - "target_gt": "For I am now beneath the rule of others,” Of this you must be certain, O my mind.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- བདག་(I/self), གཞན་(others), དབང་(power/control)\n- ཡིད་(mind), ངེས་པར་(certainly), ཤེས་(know/understand)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ཅེས: past tense marker with quotative particle\n- གྱིས་ལ: imperative form\n\nI have become under the control of others,\nO mind, you must certainly understand [this].\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the mind (ཡིད་) directly, emphasizing the lack of autonomy or self-control.", - "translation": "I have become under the control of others, O mind, you must certainly understand [this]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nKnowing with certainty in your mind:\n\"I have fallen under the power of others.\"\n", - "translation": "Knowing with certainty in your mind:\n\"I have fallen under the power of others.\"" - } - } - }, - "1042": { - "source": "སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མ་གཏོགས་པར།། ད་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་མི་བསམ།།", - "target_gt": "And now no longer shall you have a thought That does not wish the benefit of beings.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཀུན་ (all), དོན་ (benefit/purpose), མ་གཏོགས་པར་ (except for), ད་ནི་ (now), ཁྱོད་ (you), གཞན་ (other), མི་བསམ་ (do not think)\n\nGrammatical notes:\n- མ་གཏོགས་པར་ is a construction meaning \"except for\"\n- མི་བསམ་ is the negative imperative form of \"to think\"\n\nExcept for the benefit of all sentient beings, now you should not think of anything else.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the bodhisattva ideal of dedicating oneself entirely to the welfare of all beings.", - "translation": "Except for the benefit of all sentient beings, now you should not think of anything else." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nExcept for the welfare of all sentient beings,\nYou should now think of nothing else.\n", - "translation": "Except for the welfare of all sentient beings,\nYou should now think of nothing else." - } - } - }, - "1043": { - "source": "གཞན་དབང་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས།། རང་དོན་སྒྲུབ་པར་རིགས་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "My sight and other senses, now the property of others— To use them for myself would be improper.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་དབང་ (dependent), མིག་ (eye), སོགས་པ་ (and so forth), རང་དོན་ (self-interest), སྒྲུབ་པ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- མ་ཡིན is a negative copula\n\nIt is not proper for the dependent [organs such as] eyes and so forth to accomplish self-interest.\n\nTechnical note: གཞན་དབང་ (dependent) is a key term in Buddhist philosophy, often contrasted with རང་དབང་ (independent). Here it likely refers to the sense organs as dependent phenomena.", - "translation": "It is not proper for the dependent [organs such as] eyes and so forth to accomplish self-interest." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt is not proper for the dependent senses like the eyes\nTo accomplish their own purpose.\n", - "translation": "It is not proper for the dependent senses like the eyes\nTo accomplish their own purpose." - } - } - }, - "1044": { - "source": "དེའི་དོན་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིས།། དེ་ལ་ལོག་པར་བྱ་མི་རིགས།།", - "target_gt": "And it is likewise disallowed To use my faculties against their owners!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདོན་ (meaning, object), མིག་ (eye), སོགས་པ་ (and so forth), ལོག་པར་ (wrongly, incorrectly), བྱ་ (to do), མི་རིགས་ (not proper)\n\nGrammatical notes:\n- དེའི་ is the genitive form of དེ་ (that), indicating possession\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- ལ་ is a particle indicating \"to\" or \"towards\"\n\nIts objects, by the eyes and so forth,\nIt is not proper to engage with incorrectly.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the proper use of the sense faculties (མིག་ལ་སོགས་པ་) in relation to their objects (དོན་), emphasizing the importance of correct perception or engagement.", - "translation": "Its objects, by the eyes and so forth, It is not proper to engage with incorrectly." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, with the eyes and other senses,\nIt is not right to misperceive that.\n", - "translation": "Therefore, with the eyes and other senses,\nIt is not right to misperceive that." - } - } - }, - "1045": { - "source": "དེས་ན་སེམས་ཅན་གཙོར་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Thus sentient beings will be my chief concern.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེས་ན་(therefore), སེམས་ཅན་(sentient beings), གཙོར་བྱ་(to prioritize/make primary)\n\nGrammatical structure:\n- དེས་ན་ introduces a conclusion\n- གཙོར་བྱ་ is a verbal noun indicating \"to make primary\"\n- སྟེ་ at the end indicates this line connects to a following statement\n\nTherefore, sentient beings should be made primary,\n\nNote: This line suggests a core Mahāyāna principle of prioritizing the welfare of all sentient beings.", - "translation": "Therefore, sentient beings should be made primary," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nTherefore, sentient beings should be given priority.", - "translation": "Therefore, sentient beings should be given priority." - } - } - }, - "1046": { - "source": "བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ།། དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་།། གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད།།", - "target_gt": "And everything I see my body has Will all be seized and offered For the use and service of all other beings.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this passage line by line:\n\nLine 1: བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་མཐོང་བ།།\nKey terms: བདག་(self), ལུས་(body), མཐོང་(see/perceive)\nWhatever is seen in my body,\n\nLine 2: དེ་དང་དེ་ནི་ཕྲོགས་ནས་ཀྱང་།།\nKey terms: ཕྲོགས་(take away/seize)\nGrammar: དེ་དང་དེ་ (this and that) is an idiomatic expression meaning \"all of it\"\nTaking away all of that,\n\nLine 3: གཞན་དག་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱོད།།\nKey terms: གཞན་(others), ཕན་པ་(benefit), སྤྱོད་(use/engage in)\n[I] use [it] to benefit others.\n\nTechnical note: This passage reflects the Buddhist practice of generosity (དཱན, dāna) and the bodhisattva ideal of using one's body and resources for the welfare of others.", - "translation": "Whatever is seen in my body, Taking away all of that, [I] use [it] to benefit others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhatever I see in my own body,\nEven if I must take from it,\nI will use to benefit others.\n", - "translation": "Whatever I see in my own body,\nEven if I must take from it,\nI will use to benefit others." - } - } - }, - "1047": { - "source": "དམན་སོགས་བདག་ཏུ་བྱས་པ་དང་།། གཞན་ཉིད་དུ་ནི་བདག་བྱས་ནས།།", - "target_gt": "Take others—lower, higher, equal—as yourself, Identify yourself as “other.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nKey terms:\n- Line 1: དམན་(inferior), བདག་(self)\n- Line 2: གཞན་(other), བདག་བྱས་(make oneself)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\" or \"etcetera\"\n- དུ་ and ཏུ་ are allomorphs of the terminative case\n- ནས་ at the end of line 2 indicates a completed action\n\nHaving made the inferior and so forth into self,\nAnd having made oneself into other,\n\nTechnical note: This appears to be describing a meditation practice of exchanging self and other, a key component of Tibetan Buddhist mind training (བློ་སྦྱོང་, lojong).", - "translation": "Having made the inferior and so forth into self, And having made oneself into other," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nHaving made oneself lowly and such,\nAnd having made oneself into another,", - "translation": "Having made oneself lowly and such,\nAnd having made oneself into another," - } - } - }, - "1048": { - "source": "རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ།། ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ།།", - "target_gt": "Then, without another thought, Immerse yourself in envy, pride, and rivalry.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སུ།།\nKey terms: རྣམ་རྟོག་ (conceptual thought), མེད་པ (without), སེམས་ (mind)\nGrammar: -ཀྱིས་སུ (instrumental case)\n\nWith a mind free from conceptual thought,\n\nLine 2: ཕྲག་དོག་འགྲན་དང་ང་རྒྱལ་བསྒོམ།།\nKey terms: ཕྲག་དོག་ (jealousy), འགྲན་ (rivalry), ང་རྒྱལ་ (pride), བསྒོམ་ (meditate/cultivate)\n\n[One] cultivates jealousy, rivalry, and pride.\n\nNote: This verse appears to be describing a paradoxical or ironic situation where negative qualities are being cultivated with a supposedly non-conceptual mind. The juxtaposition highlights the contradiction in this practice.", - "translation": "With a mind free from conceptual thought, [One] cultivates jealousy, rivalry, and pride." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWith a mind free from conceptual thoughts,\nMeditate on jealousy, rivalry, and pride.\n", - "translation": "With a mind free from conceptual thoughts,\nMeditate on jealousy, rivalry, and pride." - } - } - }, - "1049": { - "source": "འདི་ནི་བཀུར་བྱས་བདག་ནི་མིན།།", - "target_gt": "I am nothing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་(this), བཀུར་བྱས་(honored/respected), བདག་(I/self), མིན་(is not)\n\nGrammatical structure:\n- Negation particle མིན་ at the end of the sentence\n- Contrast between འདི་(this) and བདག་(I/self)\n\nThis is [to be] honored; I am not.\n\nNote: The structure implies a contrast between \"this\" (likely referring to a teaching or object of veneration) and the speaker's self, emphasizing humility.", - "translation": "This is [to be] honored; I am not." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase, enclosed in tags:\n\nThis is not to be revered as myself.", - "translation": "This is not to be revered as myself." - } - } - }, - "1050": { - "source": "འདི་བཞིན་བདག་གིས་མ་རྙེད་ཅིང་།།", - "target_gt": "And, unlike him, I’m poor without possessions.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདི་བཞིན་ (in this way), བདག་ (I/self), མ་རྙེད་ (not found)\n\nGrammar:\n- ཅིང་ is a continuative particle, indicating more to follow\n- མ་ is the negative prefix for past tense\n\nIn this way, I have not found [it], and\n\nNote: The context suggests this is part of a longer verse. The object that is \"not found\" is implied and would likely be clarified in the surrounding text.", - "translation": "In this way, I have not found [it], and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThus, I have not found [or attained] this.", - "translation": "Thus, I have not found [or attained] this." - } - } - }, - "1051": { - "source": "འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད།། འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ།།", - "target_gt": "Everyone looks up to him, despising me, All goes well for him; for me there’s only bitterness!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འདི་ནི་བསྟོད་བྱས་བདག་ལ་སྨོད།།\n\nKey terms:\nའདི་ (this), བསྟོད་ (praise), བདག་ (self/I), སྨོད་ (criticize/disparage)\n\nGrammatical note: ནི་ is a topic marker\n\nThis one praises, [while] disparaging me.\n\nLine 2: འདི་བདེ་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ།།\n\nKey terms:\nའདི་ (this), བདེ་ (happiness/well-being), བདག་ (self/I), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n\nGrammatical note: ལ་ here indicates a state or condition\n\nThis one [experiences] happiness, while I [am] in suffering.\n\nTechnical note: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha in Sanskrit) is a key Buddhist term often translated as \"suffering\" but with broader implications of unsatisfactoriness or stress.", - "translation": "This one praises, [while] disparaging me. This one [experiences] happiness, while I [am] in suffering." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis one praises himself and disparages me.\nThis one is happy while I suffer.\n", - "translation": "This one praises himself and disparages me.\nThis one is happy while I suffer." - } - } - }, - "1052": { - "source": "བདག་ནི་ལས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་།། འདི་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གནས།།", - "target_gt": "All I have is sweat and drudgery, While he’s there, sitting at his ease.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/self), ལས་(karma/actions), བྱེད་པ་(to do/perform), བདེ་བ་(happiness/bliss), གནས་(to abide/remain)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- རྣམས་ is a plural marker\n- པ་དང་ indicates a gerund or simultaneous action\n- ཉིད་དུ་ emphasizes the state of being\n\nI perform [various] actions, and\nThis [self] abides in happiness itself.\n\nTechnical note: ལས་ (las) can refer to both karma and general actions. The context doesn't specify which is meant, so a broader translation of \"actions\" is used.", - "translation": "I perform [various] actions, and This [self] abides in happiness itself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nI perform various actions,\nAnd this abides in happiness itself.\n", - "translation": "I perform various actions,\nAnd this abides in happiness itself." - } - } - }, - "1053": { - "source": "འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་དང་།། བདག་དམན་ཡོན་ཏན་མེད་པར་གྲགས།།", - "target_gt": "He’s great, respected in the world, While I’m the underdog, a well-known nobody.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), ཆེ་ (great), བདག་ (self), དམན་ (inferior), ཡོན་ཏན་ (qualities), མེད་པ་ (without), གྲགས་ (known/famous)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- དང་ at the end of the first line indicates continuation\n- པར་ is a nominalizer connecting to གྲགས་\n\nThis is great in the world, and\n[I] am known as inferior [and] without qualities.\n\nTechnical note: བདག་ (self) here likely refers to the speaker/author in a humble sense.", - "translation": "This is great in the world, and [I] am known as inferior [and] without qualities." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis is great in the world,\nBut I am known to be lowly and without qualities.\n", - "translation": "This is great in the world,\nBut I am known to be lowly and without qualities." - } - } - }, - "1054": { - "source": "ཡོན་ཏན་མེད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "What! A nobody without distinction?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities, virtues), མེད་པས་ (without, lacking), ཅི་ཞིག་བྱ (what is to be done?)\n\nGrammatical structure:\n- Instrumental case (པས་) indicating reason or cause\n- Rhetorical question structure (ཅི་ཞིག་བྱ)\n\nWithout virtues, what is to be done?\n\nNote: This is a common rhetorical device in Tibetan Buddhist texts, emphasizing the importance of cultivating positive qualities or virtues.", - "translation": "Without virtues, what is to be done?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhat use is there without virtue?\n", - "translation": "What use is there without virtue?" - } - } - }, - "1055": { - "source": "བདག་ཀུན་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཉིད།།", - "target_gt": "I do have some good qualities.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ (I/self), ཀུན་ (all), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), ལྡན་པ་ (possessing)\n\nGrammatical structure:\n- ཉིད་ at the end emphasizes the statement\n\nMay I myself possess all qualities.\n\nNote: This line is likely part of an aspiration or prayer, expressing the wish to embody all positive attributes or virtues.", - "translation": "May I myself possess all qualities." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nI am endowed with all good qualities.", - "translation": "I am endowed with all good qualities." - } - } - }, - "1056": { - "source": "གང་བས་འདི་དམན་དེ་ཡོད་ཅིང་།།", - "target_gt": "Compared with some, he’s lower down.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་ (whatever/whoever), བས་ (than), དམན་ (inferior/lower), ཡོད་ (exists)\n\nGrammatical structure:\n- གང་...དེ་ construction (whatever...that)\n- བས་ comparative particle\n- ཅིང་ connective particle\n\nWhatever is inferior to this, that exists, and\n\nNote: This line suggests a comparative statement, likely part of a larger context discussing hierarchies or relative qualities. The use of ཅིང་ at the end indicates this is part of a continuing thought or list.", - "translation": "Whatever is inferior to this, that exists, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThat which is inferior to this exists.", - "translation": "That which is inferior to this exists." - } - } - }, - "1057": { - "source": "གང་བས་བདག་མཆོག་དེ་ཡང་ཡོད།།", - "target_gt": "Compared with some, I do excel!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་ (whatever/whoever), བས་ (than), བདག་ (self), མཆོག་ (supreme/highest), དེ་ (that), ཡང་ (also/even)\n\nGrammatical structure:\n- གང་བས་ forms a comparative construction\n- དེ་ཡང་ emphasizes the statement\n\nWhatever [exists], even that which is higher than the supreme self, also exists.\n\nNote: This line appears to be discussing ontological concepts, possibly relating to the nature of existence or reality in Buddhist philosophy. The term བདག་མཆོག་ (supreme self) might be referring to a high-level philosophical concept, potentially contrasting with Buddhist notions of non-self (anātman).", - "translation": "Whatever [exists], even that which is higher than the supreme self, also exists." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhatever is supreme, that too exists.", - "translation": "Whatever is supreme, that too exists." - } - } - }, - "1058": { - "source": "ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟ་བ་རྒུད་སོགས་ནི།། ཉོན་མོངས་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་དབང་མིན།།", - "target_gt": "My discipline, my understanding have declined, But I am helpless, ruled by my defilements.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཚུལ་ཁྲིམས་ (ethical discipline)\n- ལྟ་བ་ (view)\n- རྒུད་ (decline)\n- ཉོན་མོངས་ (kleśas, afflictions)\n- སྟོབས་ (power, force)\n- དབང་ (control)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (etc.) indicates a list\n- ཀྱིས་ marks the instrumental case\n- མིན་ is a negation\n\nEthical discipline, view, decline and so forth—\n[These are] not under my control due to the power of afflictions.\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (kleśas) refers specifically to mental states that obscure the nature of mind and lead to unwholesome actions.", - "translation": "Ethical discipline, view, decline and so forth— [These are] not under my control due to the power of afflictions." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMoral discipline, views, and other such things\nAre not under one's control due to the power of afflictive emotions.\n", - "translation": "Moral discipline, views, and other such things\nAre not under one's control due to the power of afflictive emotions." - } - } - }, - "1059": { - "source": "ཅི་ནུས་བདག་ནི་གསོ་དགོས་ཏེ།།", - "target_gt": "As much as he is able, he should cure me.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཅི་ནུས་ (as much as possible/to the best of one's ability)\nབདག་ (I/self)\nགསོ་ (to nourish/heal/restore)\nདགོས་ (must/need to)\n\nGrammatical structure:\n- ཏེ at the end indicates this is part of a larger thought or connects to a following line\n- ནི is a topic marker, emphasizing \"བདག\" (I/self)\n\nTo the best of my ability, I must nourish [myself],\n\nNote: The term གསོ་ (nourish/heal) could have spiritual connotations in this context, possibly referring to spiritual cultivation or practice.", - "translation": "To the best of my ability, I must nourish [myself]," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nI must heal myself as much as I am able.", - "translation": "I must heal myself as much as I am able." - } - } - }, - "1060": { - "source": "གནོད་པའང་བདག་གིས་དང་དུ་བླང་།།", - "target_gt": "I will be submissive even to his punishments.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགནོད་པ་ (harm), དང་དུ་བླང་ (accept, take on)\n\nGrammatical notes:\n- འང་ particle indicating \"also\" or \"even\"\n- གིས་ instrumental case marker\n- Imperative/resolution form with བླང་\n\nEven harm, I shall willingly accept.\n\nTechnical note: This line reflects the Buddhist practice of patience (བཟོད་པ་, kṣānti) and the bodhisattva ideal of accepting difficulties for the benefit of others.", - "translation": "Even harm, I shall willingly accept." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nI will also willingly accept harm.", - "translation": "I will also willingly accept harm." - } - } - }, - "1061": { - "source": "འོན་ཏེ་བདག་འདིའི་གསོ་བྱ་མིན།།", - "target_gt": "The fact is he does nothing of the sort!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའོན་ཏེ (however), བདག (I/self), གསོ་བྱ (to be cured/healed)\n\nGrammar:\n- མིན is a negation particle, indicating \"is not\"\n- འདིའི is a genitive particle, showing possession\n\nHowever, this [condition] of mine is not to be cured.\n\nNote: The term གསོ་བྱ is often used in medical contexts, implying a condition or illness that needs treatment. Here, it's negated, suggesting a state that cannot or should not be changed.", - "translation": "However, this [condition] of mine is not to be cured." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHowever, this is not something I should nurture.", - "translation": "However, this is not something I should nurture." - } - } - }, - "1062": { - "source": "ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་བརྙས་པ་བྱེད།།", - "target_gt": "By what right, then, does he belittle me?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཅི་ཕྱིར་ (why), བདག་ (me/I), བརྙས་པ་ (contempt/disrespect), བྱེད་ (do/make)\n\nGrammatical structure:\n- Interrogative sentence using ཅི་ཕྱིར་ (why)\n- བདག་ལ་ (to me) as indirect object\n- བརྙས་པ་བྱེད་ (show contempt) as the main verb phrase\n\nWhy do [you] show contempt towards me?\n\nNote: The subject \"you\" is implied in the Tibetan and added in brackets in the English for clarity.", - "translation": "Why do [you] show contempt towards me?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhy do you despise me?", - "translation": "Why do you despise me?" - } - } - }, - "1063": { - "source": "བདག་ལ་དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གྱིས།། ཅི་བྱ་འདི་བདག་ཡོན་ཏན་ཅན།།", - "target_gt": "What use, then, are his qualities to me— Those qualities of which he’s so possessed?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (I, me), ཡོན་ཏན་ (qualities, virtues), ཅི་བྱ་ (what to do)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ is an instrumental particle\n- འདི་ is a demonstrative pronoun (this)\n- ཅན་ is a suffix indicating possession\n\nBy the qualities of that [teaching or practice], what shall I do? I [will become] this one endowed with qualities.\n\nTechnical note: ཡོན་ཏན་ (qualities) is repeated in both lines, emphasizing the transformation of the practitioner through acquiring virtues or positive attributes.", - "translation": "By the qualities of that [teaching or practice], what shall I do? I [will become] this one endowed with qualities." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhat use are those qualities to me?\nI myself am the one endowed with qualities.\n", - "translation": "What use are those qualities to me?\nI myself am the one endowed with qualities." - } - } - }, - "1064": { - "source": "ངན་འགྲོ་གདུག་པའི་ཁར་གནས་པ།། འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་མེད་པས་འདི།། ཕྱིར་ལ་ཡོན་ཏན་རློམ་པ་ཡིས།། མཁས་པ་དག་ལ་བསྡོ་བར་འདོད།།", - "target_gt": "Indifferent to the plight of living beings, Who tread the brink of evil destinies, He makes an outward show of virtues, And even wants to vie with sages.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nངན་འགྲོ་ (lower realms), གདུག་པའི་ (vicious), ཁ་ (mouth/edge)\nThose dwelling at the edge of vicious lower realms,\n\nLine 2:\nསྙིང་རྗེ་ (compassion), མེད་པས་ (without)\nWithout compassion for beings,\n\nLine 3:\nཕྱིར་ལ་ (outwardly), ཡོན་ཏན་ (qualities), རློམ་པ་ (pretending)\nOutwardly pretending to [possess] qualities,\n\nLine 4:\nམཁས་པ་ (scholars), བསྡོ་བར་ (to challenge), འདོད་ (wish)\nWish to challenge the scholars.\n\nKey grammatical notes:\n- The structure suggests these lines describe a type of person or beings\n- ས་ in མེད་པས་ indicates a causal relationship\n- ཡིས་ in རློམ་པ་ཡིས་ is an instrumental particle\n\nThis verse appears to be criticizing those who, despite their negative qualities and lack of compassion, pretend to be virtuous and challenge true scholars.", - "translation": "Those dwelling at the edge of vicious lower realms, Without compassion for beings, Outwardly pretending to [possess] qualities, Wish to challenge the scholars." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDwelling in the mouth of vicious lower realms,\nThis one without compassion for beings\nOutwardly boasts of qualities,\nDesiring to challenge the wise.\n", - "translation": "Dwelling in the mouth of vicious lower realms,\nThis one without compassion for beings\nOutwardly boasts of qualities,\nDesiring to challenge the wise." - } - } - }, - "1065": { - "source": "བདག་དང་མཉམ་ལ་ལྟོས་ནས་ནི།། གང་གིས་རང་ཉིད་ལྷག་བྱའི་ཕྱིར།།", - "target_gt": "That I might excel, outstripping him— Him, regarded as my peer and equal!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(self), མཉམ་(equal), ལྟོས་ནས་(in relation to), རང་ཉིད་(oneself), ལྷག་(superior)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟོས་ནས་ནི་: relational particle with emphasis\n- གང་གིས་: interrogative/relative pronoun in instrumental case\n- བྱའི་: future/purposive particle\n\nIn relation to those equal to myself, for the sake of making oneself superior,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of comparing oneself to others and the motivation to appear superior, which relates to Buddhist teachings on ego and pride.", - "translation": "In relation to those equal to myself, for the sake of making oneself superior," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn relation to those equal to myself,\nFor the sake of exalting oneself above them,\n", - "translation": "In relation to those equal to myself,\nFor the sake of exalting oneself above them," - } - } - }, - "1066": { - "source": "བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ནི།། རྩོད་པ་ཡིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྒྲུབ།།", - "target_gt": "In contests I will certainly secure My fame and fortune, public renown.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་གི་ (my), རྙེད་ (gain/acquisition), བཀུར་སྟི་ (honor/respect), \nརྩོད་པ་ (dispute/argument), ངེས་པར་ (certainly), བསྒྲུབ་ (accomplish/achieve)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- ཀྱང་ means \"even\" or \"also\"\n\nMy gains and honors\n[I] will certainly accomplish even through dispute.\n\nTechnical note: \nརྙེད་དང་བཀུར་སྟི་ (gain and honor) is a common Buddhist phrase often referring to material and social benefits that can be obstacles to spiritual practice.", - "translation": "My gains and honors [I] will certainly accomplish even through dispute." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMy gains and honors\nAre certainly achieved through dispute.\n", - "translation": "My gains and honors\nAre certainly achieved through dispute." - } - } - }, - "1067": { - "source": "ཅི་ནས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ནི།། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་གསལ་བ་དང་།། གཞན་ཡང་འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་གང་།། སུས་ཀྱང་ཐོས་པར་མི་འགྱུར་བྱ།།", - "target_gt": "By every means I’ll advertise My gifts to all the world, Ensuring that his qualities Remain unknown, ignored by everyone.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. ཅི་ནས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ནི།།\nKey terms: ཅི་ནས་(by all means), བདག་(I/self), ཡོན་ཏན་(qualities)\n\nBy all means, may my qualities\n\n2. འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་གསལ་བ་དང་།།\nKey terms: འཇིག་རྟེན་(world), ཀུན་(all), གསལ་བ་(clear/evident)\n\nBe evident to all the world, and\n\n3. གཞན་ཡང་འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་གང་།།\nKey terms: གཞན་(others), འདི་(this), ཡོན་ཏན་(qualities)\n\nWhatever qualities this [person] has,\n\n4. སུས་ཀྱང་ཐོས་པར་མི་འགྱུར་བྱ།།\nKey terms: སུས་ཀྱང་(by anyone), ཐོས་པ་(hear), མི་འགྱུར་(not become)\n\nMay they not be heard by anyone.\n\nNote: This verse appears to express a contrast between wanting one's own qualities to be known while wishing for another's qualities to remain unheard. The structure uses parallel constructions to emphasize this contrast.", - "translation": "By all means, may my qualities Be evident to all the world, and Whatever qualities this [person] has, May they not be heard by anyone." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay my own virtues and qualities\nBe evident to the entire world,\nWhile the virtues of others\nRemain unheard by anyone.\n", - "translation": "May my own virtues and qualities\nBe evident to the entire world,\nWhile the virtues of others\nRemain unheard by anyone." - } - } - }, - "1068": { - "source": "བདག་གི་སྐྱོན་ཡང་སྦ་བྱ་ཞིང་།།", - "target_gt": "My faults I will conceal, dissimulate.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་གི་(my), སྐྱོན་(faults), སྦ་བྱ་(to be hidden)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ particle indicating \"also\" or emphasis\n- ཞིང་ connective particle, often translated as \"and\" or indicating simultaneous action\n\nMy faults are also to be concealed, and\n\nNote: The verb སྦ་བྱ་ is in the future/imperative form, indicating something that should be done. The ཞིང་ at the end suggests this line is part of a larger verse or statement.", - "translation": "My faults are also to be concealed, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nOne should conceal one's own faults.", - "translation": "One should conceal one's own faults." - } - } - }, - "1069": { - "source": "བདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན།། བདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་།། བདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན།།", - "target_gt": "For I, not he, will be the object of devotion; I, not he, will gain possessions and renown, I will be the center of attention.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1:\nབདག་ནི་མཆོད་འགྱུར་འདི་ལ་མིན།།\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), མཆོད་འགྱུར་(will be honored/worshipped), འདི་ལ་(in this), མིན་(is not)\n\nIt is not that I will be honored in this [life],\n\nLine 2:\nབདག་དེང་རྙེད་པ་ལེགས་རྙེད་ཅིང་།།\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), དེང་(now/today), རྙེད་པ་(gain/attainment), ལེགས་རྙེད་(well-gained)\n\nI have now gained a good attainment, and\n\nLine 3:\nབདག་ནི་བཀུར་འགྱུར་འདི་ལ་མིན།།\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), བཀུར་འགྱུར་(will be respected), འདི་ལ་(in this), མིན་(is not)\n\nIt is not that I will be respected in this [life].\n\nNote: The repetition of བདག་ནི་...འདི་ལ་མིན།། in lines 1 and 3 creates a parallel structure, emphasizing what the speaker is not expecting in this life, contrasted with the positive statement in line 2.", - "translation": "It is not that I will be honored in this [life], I have now gained a good attainment, and It is not that I will be respected in this [life]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI am not one to be worshipped here.\nToday I have found what is truly worthy.\nI am not one to be honored here.\n", - "translation": "I am not one to be worshipped here.\nToday I have found what is truly worthy.\nI am not one to be honored here." - } - } - }, - "1070": { - "source": "འདི་ནི་མ་རུངས་བྱས་པ་ལ།། ཡུན་རིང་བདག་ནི་དགའ་བས་བལྟ།།", - "target_gt": "I will take such satisfaction In his evil deeds and degradation.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམ་རུངས་ (unsuitable, improper), བྱས་པ་ (actions, deeds), ཡུན་རིང་ (long time), དགའ་བས་ (with joy), བལྟ་ (look, view)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at the end of the first line indicates the object of the action\n- བས in དགའ་བས་ is an instrumental particle\n\nAt these improper deeds,\nFor a long time, I have looked with joy.\n\nTechnical note: This verse appears to be a confession or acknowledgment of past misdeeds, a common theme in Buddhist practice texts.", - "translation": "At these improper deeds, For a long time, I have looked with joy." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor a long time, I have looked with joy\nUpon these misdeeds I have committed.\n", - "translation": "For a long time, I have looked with joy\nUpon these misdeeds I have committed." - } - } - }, - "1071": { - "source": "འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བཞད་གད་དང་།། ཕན་ཚུན་སྨད་པ་དག་ཏུ་བྱ།།", - "target_gt": "I will render him despicable, The butt and laughingstock of everyone.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ཀུན་ (all), བཞད་གད་ (laughter), ཕན་ཚུན་ (mutual), སྨད་པ་ (criticism/disparagement), བྱ་ (to do/make)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ is a genitive particle\n- དང་ is a conjunction \"and\"\n- དག་ is a plural marker\n- ཏུ་ is a terminative particle indicating purpose or transformation\n\nThe laughter of all beings and\n[Their] mutual criticisms are to be made.\n\nTechnical note: This couplet appears to be describing actions or phenomena to be observed or contemplated, possibly in the context of Buddhist practice or understanding of worldly behavior.", - "translation": "The laughter of all beings and [Their] mutual criticisms are to be made." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMake all beings laugh and smile,\nAnd treat each other with kindness.\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan, so this translation may not be fully accurate. The meaning seems to be about bringing joy to others and encouraging mutual goodwill, but a proper translation would require someone fluent in literary Tibetan.", - "translation": "Make all beings laugh and smile,\nAnd treat each other with kindness." - } - } - }, - "1072": { - "source": "དེ་ལྟར་ཀུན་ལ་གྲགས་པ་ཡི།། ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་འགྲན་ཞེས་གྲགས།།", - "target_gt": "People say this pitiful nonentity Is trying to compete with me!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), ཀུན་ (all), གྲགས་པ་ (renowned/famous), ལྷན་ཅིག་ (together), འགྲན་ (compete/rival)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ is a genitive particle connecting the first line to the second\n- ཞེས་གྲགས་ indicates \"it is said\" or \"known as\"\n\nIn that way, renowned to all,\n[They] are known as competing together.\n\nTechnical note: The term འགྲན་ (compete/rival) is significant in Buddhist philosophy, often used in contexts of spiritual accomplishment or debate.", - "translation": "In that way, renowned to all, [They] are known as competing together." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, as is well-known to all,\nIt is renowned as competing together.\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist texts, so this translation may not be fully accurate. A scholar of Tibetan Buddhism would be able to provide a more authoritative and nuanced translation.", - "translation": "Thus, as is well-known to all,\nIt is renowned as competing together." - } - } - }, - "1073": { - "source": "འདི་བདག་ཐོས་དང་ཤེས་རབ་བམ།། གཟུགས་རིགས་ནོར་གྱིས་མཉམ་མམ་ཅི།།", - "target_gt": "But how can he be on a par With me, in learning, beauty, wealth, or pedigree?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- བདག་ (I, self)\n- ཐོས་ (hearing, learning)\n- ཤེས་རབ་ (wisdom, prajna)\n- གཟུགས་ (form, appearance)\n- རིགས་ (lineage, family)\n- ནོར་ (wealth)\n- མཉམ་ (equal, same)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ (and) connects ཐོས་ and ཤེས་རབ་\n- བམ་ and མམ་ are interrogative particles\n- ཅི་ is an interrogative marker at the end\n\nAm I equal in learning and wisdom,\nOr in form, lineage, and wealth?\n\nTechnical note: This verse appears to be a rhetorical question, possibly part of a larger contemplation on one's qualities or status in comparison to others.", - "translation": "Am I equal in learning and wisdom, Or in form, lineage, and wealth?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIs this self equal to\nMy learning and wisdom,\nOr to physical form, family, and wealth?\n", - "translation": "Is this self equal to\nMy learning and wisdom,\nOr to physical form, family, and wealth?" - } - } - }, - "1074": { - "source": "བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཐོས་ནས་ནི།། སྤུ་ལྡང་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བའི།། བདེ་སྐྱིད་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད།།", - "target_gt": "Just to hear them talk about my excellence, My reputation on the lips of all, The thrill of it sends shivers down my spine, A pleasure that I bask and revel in!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་གི་(my), ཡོན་ཏན་(qualities), ཐོས་(hear), སྤུ་ལྡང་(hair standing on end), དགའ་བ་(joy), སྐྱེ་(arise), བདེ་སྐྱིད་(happiness), སྤྱོད་(experience)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ནི་: after hearing\n- འགྱུར་བའི་: becoming/transforming (connects to the next line)\n- ལ་ནི་: emphatic particle for \"in\" or \"with regard to\"\n- ཡོངས་སུ་: completely\n\nAfter hearing of my qualities, [their] hair stands on end and joy arises;\n[They] completely experience happiness.\n\nNote: The text describes the reaction of others upon hearing about the speaker's qualities, resulting in physical and emotional responses, followed by a state of happiness.", - "translation": "After hearing of my qualities, [their] hair stands on end and joy arises; [They] completely experience happiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving heard of my virtues,\nJoy arises, causing the hairs to stand on end.\nMay you fully experience happiness and well-being.\n", - "translation": "Having heard of my virtues,\nJoy arises, causing the hairs to stand on end.\nMay you fully experience happiness and well-being." - } - } - }, - "1075": { - "source": "ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་།། གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན།།", - "target_gt": "Even if he does have something, I’m the one he’s working for!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these two lines:\n\nLine 1: ཅི་སྟེ་འདི་ལ་རྙེད་ཡོད་ཀྱང་།།\nKey terms: ཅི་སྟེ་(even if), རྙེད་(gain, find)\nGrammar: ཀྱང་ (concessive particle)\n\nLine 2: གལ་ཏེ་ང་ཡི་ལས་བྱེད་ན།།\nKey terms: གལ་ཏེ་(if), ལས་(karma, action), བྱེད་(do, perform)\nGrammar: ན (conditional particle)\n\nEven if there are gains in this [situation],\nIf [one] performs my actions,\n\nNote: The phrase \"ང་ཡི་ལས་\" (my actions/karma) is a key concept, potentially referring to the speaker's karmic actions or prescribed practices.", - "translation": "Even if there are gains in this [situation], If [one] performs my actions," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nEven if there is gain in this,\nIf it is my karma (actions) at work...", - "translation": "Even if there is gain in this,\nIf it is my karma (actions) at work..." - } - } - }, - "1076": { - "source": "འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས།། བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ།།", - "target_gt": "He can keep enough just to survive, But with my strength I’ll steal the rest away.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: འདི་ལ་འཚོ་བ་ཙམ་བྱིན་ནས།།\n\nKey terms:\nའདི་ལ་ (to this), འཚོ་བ་ (livelihood/sustenance), ཙམ་ (merely/only), བྱིན་ (give)\nནས་ (having done)\n\nHaving given merely sustenance to this [being],\n\nLine 2: བདག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་བླང་བྱ།།\n\nKey terms:\nབདག་གི་ (my), སྟོབས་ (strength/power), ཀྱིས་ (instrumental particle)\nདེ་ (that), བླང་ (take/adopt), བྱ་ (do/should do)\n\nBy my own strength, I should take that [being].\n\nNote: The verse appears to be discussing the act of providing basic sustenance to a being and then taking responsibility for that being through one's own efforts or strength. The term བླང་བྱ་ (lang bya) implies a sense of obligation or necessity.", - "translation": "Having given merely sustenance to this [being], By my own strength, I should take that [being]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHaving given just enough to sustain life,\nI should take that by my own strength.\n", - "translation": "Having given just enough to sustain life,\nI should take that by my own strength." - } - } - }, - "1077": { - "source": "འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་།། བདག་གིས་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ།།", - "target_gt": "I will wear his happiness away; I will always hurt and injure him.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: འདི་ནི་བདེ་ལས་ཉམས་བྱ་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nའདི་ (this), བདེ་ (happiness/bliss), ཉམས་ (deteriorate/fall from), བྱ་ (to do)\n\nGrammatical note: ཞིང་ is a continuative particle connecting to the next line.\n\nThis [being] should be made to fall from happiness, and\n\nLine 2: བདག་གིས་གནོད་དང་རྟག་སྦྱར་བྱ།།\n\nKey terms:\nབདག་ (I/self), གནོད་ (harm), རྟག་ (always), སྦྱར་ (to apply/connect)\n\nI should always apply harm [to it].\n\nTechnical note: This appears to be a practice related to ego-lessness or cutting through self-cherishing, common in Tibetan Buddhist mind training (lojong) practices.", - "translation": "This [being] should be made to fall from happiness, and I should always apply harm [to it]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis is to be deprived of happiness,\nAnd I shall constantly apply harm to myself.\n", - "translation": "This is to be deprived of happiness,\nAnd I shall constantly apply harm to myself." - } - } - }, - "1078": { - "source": "འདི་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ཐམས་ཅད་དུ།། འཁོར་བར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས།།", - "target_gt": "He’s the one who in saṃsāra Did me mischiefs by the hundred!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདི་ (this), བརྒྱ་ཕྲག་ (hundreds), ཐམས་ཅད་ (all), འཁོར་བ་ (saṃsāra), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- དུ་ indicates \"in\" or \"during\"\n- བདག་ལ་ means \"to me\"\n- བྱས་ is the past tense of བྱེད་ (to do)\n\nThis [one] has done harm to me in saṃsāra during all hundreds [of lifetimes].\n\nTechnical note: འཁོར་བ་ (saṃsāra) refers to the cycle of rebirth in Buddhist philosophy.", - "translation": "This [one] has done harm to me in saṃsāra during all hundreds [of lifetimes]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis has harmed me in hundreds of ways\nThroughout all my cycles of rebirth.\n", - "translation": "This has harmed me in hundreds of ways\nThroughout all my cycles of rebirth." - } - } - }, - "1079": { - "source": "ཡིད་ཁྱོད་རང་དོན་བྱེད་འདོད་པ།། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་།།", - "target_gt": "Countless ages, O my mind, You spent, desiring to attain your aims.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- Line 1: ཡིད་(mind), རང་དོན་(self-interest), བྱེད་འདོད་(desire to act)\n- Line 2: བསྐལ་པ་(kalpa), གྲངས་མེད་(countless), འདས་(passed)\n\nGrammar:\n- ཀྱང་ at the end indicates a concessive clause\n\nO mind, [you who] desire to act for self-interest,\nEven though countless kalpas have passed,\n\nNote: བསྐལ་པ་ (kalpa) is a Sanskrit-derived term referring to an extremely long period of time in Buddhist cosmology.", - "translation": "O mind, [you who] desire to act for self-interest, Even though countless kalpas have passed," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nO mind, though you desire to accomplish your own purposes,\nCountless eons have already passed.\n", - "translation": "O mind, though you desire to accomplish your own purposes,\nCountless eons have already passed." - } - } - }, - "1080": { - "source": "ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུས།། ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས།།", - "target_gt": "And what great weariness it was, While your reward was only misery!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ངལ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུས།།\nKey terms: ངལ་བ་ (effort/hardship), ཆེན་པོ་ (great), དེ་ལྟ་བུ་ (such/like that)\nGrammar: Instrumental case (བས) at the end\n\nLine 2: ཁྱོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབས།།\nKey terms: ཁྱོད་ (you), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), འབའ་ཞིག་ (only/merely), བསྒྲུབས་ (accomplished/achieved)\n\nThrough such great hardship,\nYou have accomplished nothing but suffering.\n\nNote: The term སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha in Sanskrit) is a key Buddhist concept often translated as \"suffering\" but encompassing a broader sense of unsatisfactoriness or dissatisfaction in existence.", - "translation": "Through such great hardship, You have accomplished nothing but suffering." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough such great exertion,\nYou have accomplished nothing but suffering.\n", - "translation": "Through such great exertion,\nYou have accomplished nothing but suffering." - } - } - }, - "1081": { - "source": "དེ་ལྟར་ངེས་པར་གཞན་དག་གི། དོན་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གྱིས་དང་།།", - "target_gt": "And therefore now most certainly Apply yourself completely to the good of others.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), ངེས་པར་ (certainly), གཞན་དག་ (others), དོན་ (benefit/purpose), རབ་ཏུ་འཇུག་ (engage fully)\n\nGrammatical notes:\n- གི་ is a genitive particle connecting \"གཞན་དག་\" (others) to \"དོན་\" (benefit)\n- གྱིས་ is an imperative particle\n\nIn that way, certainly engage fully in the benefit of others.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Mahayana ideal of working for the welfare of all beings.\n\nAnd [do so with enthusiasm].\n\nNote: The second line's translation is enclosed in brackets as it's implied from the context and the imperative tone of the verse.", - "translation": "In that way, certainly engage fully in the benefit of others. And [do so with enthusiasm]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\nThus, with certainty,\nEngage fully in the welfare of others.", - "translation": "Thus, with certainty,\nEngage fully in the welfare of others." - } - } - }, - "1082": { - "source": "ཐུབ་པའི་བཀའ་ནི་མི་བསླུ་བས།། དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་ཕྱིས་མཐོང་འགྱུར།།", - "target_gt": "The Buddha did not lie in what he said— You’ll see the benefits that come from it.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), བཀའ་ (word/teaching), མི་བསླུ་བ་ (infallible/non-deceptive)\nཡོན་ཏན་ (qualities), ཕྱིས་ (later), མཐོང་ (see/realize)\n\nGrammar:\n- ནི་ and བས་ particles emphasizing the infallibility of the Buddha's word\n- དེ་ཡི་ (of that) referring back to the Buddha's word\n- འགྱུར་ future tense marker\n\nThe Sage's word is infallible;\nIts qualities will be realized later.\n\nNote: This couplet expresses the idea that the Buddha's teachings are trustworthy, and their benefits will become evident through practice over time.", - "translation": "The Sage's word is infallible; Its qualities will be realized later." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe words of the Buddha do not deceive;\nTheir virtues will be seen later.\n", - "translation": "The words of the Buddha do not deceive;\nTheir virtues will be seen later." - } - } - }, - "1083": { - "source": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ།། ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི།། སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ།། གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད།།", - "target_gt": "If indeed, you had in former times Embraced this work and undertaken it, You could not still be lacking In the perfect bliss of Buddhahood.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), ཁྱོད་(you), སྔ་དུས་སུ་(in earlier times)\n\nLine 2:\nལས་(action/karma), འདི་(this), བྱས་པར་གྱུར་ན་(had done)\n\nLine 3:\nསངས་རྒྱས་(Buddha), ཕུན་སུམ་(perfect), བདེ་(bliss), མིན་པ་(other than)\n\nLine 4:\nགནས་སྐབས་(state/condition), འདི་འདྲར་(like this), འགྱུར་མི་སྲིད་(impossible to become)\n\nKey grammatical structure:\nགལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional construction\n\nIf you had performed this action in earlier times,\nIt would be impossible for you to be in any state\nOther than the perfect bliss of Buddhahood.\n\nNote: The verse emphasizes the karmic consequences of virtuous actions, suggesting that if the addressee had performed certain meritorious deeds in the past, they would have already attained Buddhahood.", - "translation": "If you had performed this action in earlier times, It would be impossible for you to be in any state Other than the perfect bliss of Buddhahood." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you had done this deed\nIn earlier times,\nYou would not have fallen\nInto such a state as this,\nDevoid of the perfect bliss of Buddhahood.\n", - "translation": "If you had done this deed\nIn earlier times,\nYou would not have fallen\nInto such a state as this,\nDevoid of the perfect bliss of Buddhahood." - } - } - }, - "1084": { - "source": "དེ་བས་འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི། ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ།། ཁྱོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར།། དེ་བཞིན་གཞན་ལའང་གོམས་པར་གྱིས།།", - "target_gt": "Therefore, just as you identify A drop of others’ blood and sperm, And cling to it as though it were yourself, Now take sentient beings—others—as your self.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- ཁུ་བ་(semen), ཁྲག་(blood), ཐིགས་པ་(drop)\n- ངར་འཛིན་(self-grasping, ego-clinging)\n- གོམས་པར་གྱིས་(familiarize, habituate)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་(therefore)\n- འདི་ལྟར་(in this way)\n- ལྟར་(like, as)\n- དེ་བཞིན་(likewise)\n\nTherefore, just as you have grasped onto a drop of semen and blood of others as [your] self,\n\nLikewise, habituate [yourself] to [seeing] others [in the same way].\n\nTechnical note: This verse appears to be instructing on the practice of equalizing self and others, a key meditation in developing bodhicitta in Tibetan Buddhism.", - "translation": "Therefore, just as you have grasped onto a drop of semen and blood of others as [your] self, Likewise, habituate [yourself] to [seeing] others [in the same way]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTherefore, just as you have developed ego-clinging\nTo a drop of semen and blood from others,\nIn the same way, cultivate that attitude\nTowards all other beings as well.\n", - "translation": "Therefore, just as you have developed ego-clinging\nTo a drop of semen and blood from others,\nIn the same way, cultivate that attitude\nTowards all other beings as well." - } - } - }, - "1085": { - "source": "གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི།། བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ།།", - "target_gt": "Now for others you should spy On everything your body seems to have.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: གཞན་གྱི་རྟོག་ཆེན་བྱས་ནས་ནི།།\n\nKey terms:\nགཞན་གྱི་ (of others), རྟོག་ཆེན་ (great conceptualization/analysis), བྱས་ནས་ (having done)\nནི་ (topic particle, emphasizing what follows)\n\nLine 2: བདག་གི་ལུས་ལ་ཅི་སྣང་བ།།\n\nKey terms:\nབདག་གི་ (my), ལུས་ (body), ཅི་ (what), སྣང་བ་ (appears/manifests)\n\nHaving engaged in great analysis of others,\nWhat appears in my own body?\n\nNote: The structure implies a rhetorical question, contrasting the analysis of others with self-examination. The term རྟོག་ཆེན་ (great conceptualization) is significant in Buddhist epistemology, often referring to detailed analytical meditation or investigation.", - "translation": "Having engaged in great analysis of others, What appears in my own body?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAfter deeply contemplating others,\nWhat appears in my own body?\n", - "translation": "After deeply contemplating others,\nWhat appears in my own body?" - } - } - }, - "1086": { - "source": "དེ་དང་དེ་ཉིད་ཕྲོགས་བྱས་ནས།། ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་པར་སྤྱོད།།", - "target_gt": "Steal it, take it all away, And use it for the benefit of others.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་དང་དེ་ཉིད་ (that and that very thing), ཕྲོགས་བྱས་ (having seized/taken), \nཁྱོད་ (you), གཞན་ (others), ཕན་པར་ (beneficially), སྤྱོད་ (engage/act)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates a completed action before the next\n- ཀྱིས་ is the agentive particle\n\nHaving seized this and that very thing, you engage in benefiting others.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the bodhisattva practice of using whatever resources or abilities one has acquired for the benefit of others.", - "translation": "Having seized this and that very thing, you engage in benefiting others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving taken this and that,\nYou act to benefit others.\n", - "translation": "Having taken this and that,\nYou act to benefit others." - } - } - }, - "1087": { - "source": "བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ།། བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་།། བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས།། བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "I indeed am happy, others sad; I am high and mighty, others low; I am helped while others are abandoned: Why am I not jealous of myself?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. བདག་སྐྱིད་གཞན་ནི་མི་སྐྱིད་ལ།།\nKey terms: བདག་(self), སྐྱིད་(happy), གཞན་(others), མི་སྐྱིད་(unhappy)\nI am happy while others are unhappy, and\n\n2. བདག་མཐོ་གཞན་ནི་དམའ་བ་དང་།།\nKey terms: མཐོ་(high), དམའ་བ་(low)\nI am high while others are low, and\n\n3. བདག་ནི་ཕན་བྱེད་གཞན་མིན་ཞེས།།\nKey terms: ཕན་བྱེད་(benefactor), མིན་(not)\nI am a benefactor while others are not, thus\n\n4. བདག་ལ་ཕྲག་དོག་ཅིས་མི་བྱེད།།\nKey terms: ཕྲག་དོག་(jealousy), ཅིས་མི་བྱེད་(why not do)\nWhy would [they] not be jealous of me?\n\nNote: This verse is presenting a rhetorical question, likely from the perspective of someone contemplating the causes of others' jealousy. The structure contrasts the speaker's positive attributes with others' negative ones, building to the conclusion that such disparity would naturally lead to jealousy.", - "translation": "I am happy while others are unhappy, and I am high while others are low, and I am a benefactor while others are not, thus Why would [they] not be jealous of me?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI am happy while others are not,\nI am high while others are low,\nI am beneficial while others are not -\nWhy do I not feel jealous of myself?\n", - "translation": "I am happy while others are not,\nI am high while others are low,\nI am beneficial while others are not -\nWhy do I not feel jealous of myself?" - } - } - }, - "1088": { - "source": "བདག་ནི་བདེ་དང་བྲལ་གྱིས་ཏེ།།", - "target_gt": "Happiness, fulfillment: these I give away.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་(I/self), བདེ་(happiness/bliss), བྲལ་(separated/deprived of)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ཏེ: Instrumental particle with connective, indicating a completed action or state\n\nI am deprived of happiness,\n\nNote: The term བདེ་ (happiness/bliss) is often used in Buddhist contexts to refer to a deeper spiritual contentment or bliss, rather than just ordinary happiness.", - "translation": "I am deprived of happiness," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nMay I be free from suffering.", - "translation": "May I be free from suffering." - } - } - }, - "1089": { - "source": "གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བདག་ལ་སྦྱོར།།", - "target_gt": "The pain of others: this I will embrace.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཞན་ (others), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), བདག་ (self), སྦྱོར་ (apply/connect)\n\nGrammatical structure:\n- གཞན་གྱི་ (genitive particle) indicates possession\n- ལ་ (la-don particle) indicates indirect object\n\nThe suffering of others [is] applied to myself.\n\nNote: This line likely refers to the Tibetan Buddhist practice of tonglen, where one visualizes taking on the suffering of others.", - "translation": "The suffering of others [is] applied to myself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nMay the suffering of others be transferred to me.", - "translation": "May the suffering of others be transferred to me." - } - } - }, - "1090": { - "source": "གང་ཚེ་འདི་ནི་ཅི་བྱེད་ཅེས།། བདག་གི་སྐྱོན་ལ་བརྟག་པར་གྱིས།།", - "target_gt": "Inquiring of myself repeatedly I will thus investigate my faults.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), ཅི་བྱེད (what [am I] doing), སྐྱོན (faults), བརྟག་པར་གྱིས (examine)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེས at the end of the first line indicates reported speech or thought\n- གྱིས at the end is an imperative particle\n\nWhen [you think], \"What am I doing here?\"\nExamine your own faults.\n\nTechnical note: \nབདག (self) is used here in the sense of \"oneself\" rather than the philosophical concept of ātman.", - "translation": "When [you think], \"What am I doing here?\" Examine your own faults." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAt all times, examine your own faults,\nAsking yourself \"What am I doing?\"\n", - "translation": "At all times, examine your own faults,\nAsking yourself \"What am I doing?\"" - } - } - }, - "1091": { - "source": "གཞན་གྱིས་ཉེས་པ་བྱས་པ་ཡང་།། རང་གི་སྐྱོན་དུ་བསྒྱུར་བྱོས་ལ།། བདག་གིས་ཉེས་པ་ཆུང་བྱས་ཀྱང་།། སྐྱེ་བོ་མང་ལ་རབ་ཏུ་ཤོགས།།", - "target_gt": "When others are at fault, I’ll take And turn the blame upon myself, And all my sins, however slight, Declare, and make them known to many.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- གཞན་ (others), ཉེས་པ་ (faults/misdeeds), རང་ (self), སྐྱོན་ (flaws)\n- བདག་ (I/self), ཆུང་ (small), སྐྱེ་བོ་ (beings), ཤོགས་ (confess)\n\nGrammatical notes:\n- བྱས་པ་ཡང་ (even when done)\n- བསྒྱུར་བྱོས་ (imperative: transform)\n- ཀྱང་ (although)\n- རབ་ཏུ་ (thoroughly)\n\nEven when others commit faults, transform [them] into your own flaws.\nAlthough I have committed only small misdeeds, thoroughly confess [them] to many beings.\n\nTechnical note: This verse emphasizes the Mahāyāna practice of taking on others' negativities while openly acknowledging one's own faults, no matter how minor.", - "translation": "Even when others commit faults, transform [them] into your own flaws. Although I have committed only small misdeeds, thoroughly confess [them] to many beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven when others commit faults,\nTransform them into your own shortcomings.\nThough your own misdeeds may be small,\nConfess them openly to many people.\n", - "translation": "Even when others commit faults,\nTransform them into your own shortcomings.\nThough your own misdeeds may be small,\nConfess them openly to many people." - } - } - }, - "1092": { - "source": "གཞན་གྱི་གྲགས་པ་ལྷག་བརྗོད་པས།། རང་གི་གྲགས་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན།།", - "target_gt": "The fame of others I will magnify That it might thus outshine my own.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan couplet and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- གྲགས་པ (fame, renown)\n- ལྷག་བརྗོད་པ (to speak excessively, to exaggerate)\n- ཟིལ་གྱིས་ནོན (to outshine, to eclipse)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་གྱི and རང་གི are genitive constructions meaning \"of others\" and \"of oneself\" respectively\n- པས at the end of the first line indicates a causal relationship between the two lines\n\nBy excessively praising the fame of others,\nOne's own fame is eclipsed.\n\nTechnical note: This couplet expresses a principle related to humility and the potential negative consequences of overpraising others at one's own expense.", - "translation": "By excessively praising the fame of others, One's own fame is eclipsed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy praising others' fame excessively,\nOne's own fame is overshadowed.\n", - "translation": "By praising others' fame excessively,\nOne's own fame is overshadowed." - } - } - }, - "1093": { - "source": "བདག་ནི་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ལྟར།། དོན་རྣམས་ཀུན་ལ་བཀོལ་བར་གྱིས།།", - "target_gt": "Among them I will be as one who serves, My lowly labor for their benefit.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), བྲན་(servant), ཐ་མ་(lowest), དོན་(purpose/meaning), བཀོལ་(to use/employ)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟར་ is a comparative particle, meaning \"like\" or \"as\"\n- ཀུན་ལ་ is the dative case of \"all,\" meaning \"to all\" or \"for all\"\n- གྱིས་ is the imperative form, indicating a command or strong intention\n\nLike the lowest of servants, I\nShall be employed for all purposes.\n\nTechnical note: The term བྲན་ (servant) has connotations of humility and devotion in Tibetan Buddhist contexts, often used to express one's relationship to the teachings or spiritual masters.", - "translation": "Like the lowest of servants, I Shall be employed for all purposes." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike the lowest of servants,\nI shall be employed for all purposes.\n", - "translation": "Like the lowest of servants,\nI shall be employed for all purposes." - } - } - }, - "1094": { - "source": "འདི་ནི་སྐྱོན་བཅས་རང་བཞིན་ཏེ།། གློ་བུར་ཡོན་ཏན་ཅིས་མི་བསྟོད།།", - "target_gt": "This ego is by nature rife with faults, Its accidental gifts I should not praise.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྐྱོན་བཅས་ (faulty, flawed), རང་བཞིན་ (nature), གློ་བུར་ (adventitious), ཡོན་ཏན་ (qualities), བསྟོད་ (praise)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཏེ་ indicates a pause or connection between clauses\n- ཅིས་མི་ forms a rhetorical question (\"why not?\")\n\nThis is [of] a flawed nature;\nWhy not praise [its] adventitious qualities?\n\nTechnical note: \nThe concept of གློ་བུར་ (adventitious) is important in Buddhist philosophy, referring to qualities that are not inherent but arise due to conditions.", - "translation": "This is [of] a flawed nature; Why not praise [its] adventitious qualities?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThis is the flawed nature;\nWhy not praise the sudden virtues?\n", - "translation": "This is the flawed nature;\nWhy not praise the sudden virtues?" - } - } - }, - "1095": { - "source": "འདི་ཡི་ཡོན་ཏན་ཅི་ནས་ཀྱང་།། འགས་ཀྱང་མི་ཤེས་དེ་ལྟར་གྱིས།།", - "target_gt": "Whatever qualities it has I’ll so contrive That they remain unknown to everyone.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདི་ (this), ཡོན་ཏན་ (qualities/virtues), ཅི་ནས་ཀྱང་ (by any means), འགས་ཀྱང་ (by anyone), མི་ཤེས་ (not know), དེ་ལྟར་ (in that way), གྱིས་ (do/make - imperative)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ནས་ཀྱང་ and འགས་ཀྱང་ are emphatic constructions\n- མི་ཤེས་ is the negative form of \"to know\"\n- གྱིས་ at the end indicates an imperative command\n\nBy any means whatsoever, the qualities of this [practice/teaching] should not be known by anyone; act in that way.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the importance of secrecy in certain Tibetan Buddhist practices or teachings.", - "translation": "By any means whatsoever, the qualities of this [practice/teaching] should not be known by anyone; act in that way." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy whatever means possible,\nLet no one know of these virtues;\nKeep them hidden in this way.\n", - "translation": "By whatever means possible,\nLet no one know of these virtues;\nKeep them hidden in this way." - } - } - }, - "1096": { - "source": "མདོར་ན་བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར།། ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་གནོད་བྱས་གང་།། གནོད་དེ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་ཕྱིར།། བདག་ཉིད་ལ་ནི་འབབ་པར་གྱིས།།", - "target_gt": "All the harm, in short, that ego does To its advantage and to others’ cost, May all of it descend upon itself, To its own hurt—to others’ benefit.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམདོར་ན (in short), བདག་གི་དོན (my sake/benefit), གནོད་ (harm), སེམས་ཅན་ (sentient beings), འབབ་པར་གྱིས (cause to fall upon)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ཕྱིར (for the sake of) used twice\n- གང་ (whatever) as a relative pronoun\n- Imperative form in last line with གྱིས\n\nIn short, whatever harm you have done to others for my sake,\nMay that harm, for the sake of sentient beings, fall upon myself.\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist practice of tonglen (གཏོང་ལེན), where one takes on the suffering of others and gives away one's own happiness.", - "translation": "In short, whatever harm you have done to others for my sake, May that harm, for the sake of sentient beings, fall upon myself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn short, whatever harm you have done to others\nFor your own benefit,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself instead.\n", - "translation": "In short, whatever harm you have done to others\nFor your own benefit,\nMay that harm, for the sake of sentient beings,\nFall upon myself instead." - } - } - }, - "1097": { - "source": "འདི་ནི་གཉའ་དྲག་འགྱུར་ཚུལ་དུ།། ཤེད་བསྐྱེད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Do not let it strut about the place, So arrogant, so overbearing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- གཉའ་དྲག་ (fierce, harsh)\n- འགྱུར་ཚུལ་ (manner of becoming, way of changing)\n- ཤེད་བསྐྱེད་ (generate force/strength)\n- མི་བྱ་ (should not do)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ནི་ ... དུ་ construction indicating \"in this way\" or \"like this\"\n- པར་ནི་ particle combination emphasizing the verbal noun\n\nIn this manner of becoming fierce,\nOne should not generate force.\n\nNote: The verse cautions against responding to situations with forceful or aggressive behavior, emphasizing restraint.", - "translation": "In this manner of becoming fierce, One should not generate force." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn this way of forceful subjugation,\nOne should not generate aggression.\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist texts, so this translation may not be fully accurate. A scholar of Tibetan Buddhism would be able to provide a more authoritative translation.", - "translation": "In this way of forceful subjugation,\nOne should not generate aggression." - } - } - }, - "1098": { - "source": "བག་མ་གསར་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ།།", - "target_gt": "But like a newly wedded bride,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབག་མ་(bride), གསར་པ་(new), ཚུལ་བཞིན་དུ་(in the manner of)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle འི་ connecting བག་མ་ and གསར་པ\n- ཚུལ་བཞིན་དུ་ is an adverbial phrase\n\nIn the manner of a new bride,\n\nNote: This line is likely part of a larger metaphor or simile in Tibetan poetry or religious text, comparing something to the behavior or appearance of a new bride.", - "translation": "In the manner of a new bride," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nLike a new bride", - "translation": "Like a new bride" - } - } - }, - "1099": { - "source": "ངོ་ཚ་འཇིགས་དང་བསྡམས་ཏེ་བཞག།", - "target_gt": "Let it be demure and blushing, timorous and shy!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nངོ་ཚ་ (shame), འཇིགས་ (fear), བསྡམས་ (restrained), བཞག་ (placed/set)\n\nGrammatical structure:\n- ཏེ་ connects the two verbal phrases, indicating a sequence or simultaneous actions\n- བསྡམས་ and བཞག་ are both past tense verbs\n\n[One should] restrain [oneself] through shame and fear, and [thus] remain [disciplined].\n\nTechnical note: This line likely refers to the Buddhist concept of hri (shame) and apatrapya (fear of wrongdoing) as two of the virtuous mental factors that help maintain ethical discipline.", - "translation": "[One should] restrain [oneself] through shame and fear, and [thus] remain [disciplined]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nRestrain yourself through shame, fear, and self-control.", - "translation": "Restrain yourself through shame, fear, and self-control." - } - } - }, - "1100": { - "source": "དེ་བྱ་དེ་ལྟར་གནས་བྱ་ཞིང་།།", - "target_gt": "“Do this!” “Be like that!”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་བྱ་ (do that), དེ་ལྟར་ (in that way), གནས་བྱ་ (abide/remain), ཞིང་ (and)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་བྱ་ and གནས་བྱ་ are future tense constructions indicating actions to be done\n- དེ་ལྟར་ is an adverbial phrase modifying གནས་བྱ་\n- ཞིང་ is a conjunction particle indicating more to follow\n\nDo that, and in that way [one should] abide, and\n\nNote: The line suggests a continuation of instructions or advice, with ཞིང་ indicating that this is part of a larger set of verses or instructions.", - "translation": "Do that, and in that way [one should] abide, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThus one should act and thus one should abide.", - "translation": "Thus one should act and thus one should abide." - } - } - }, - "1101": { - "source": "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བྱ་བ།།", - "target_gt": "“Such things don’t ever do!”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way, thus)\nཁྱོད་ (you)\nམི་བྱ་བ་ (should not do, negative imperative)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ལྟར་ sets up the context from previous statements\n- ཁྱོད་ཀྱིས་ is in the agentive case, indicating the subject\n- མི་བྱ་བ་ is a negative imperative construction\n\nThus, you should not do [that].\n\nNote: The བ་ at the end of མི་བྱ་བ་ nominalizes the verb, which is a common structure in Tibetan for imperatives and statements of obligation.", - "translation": "Thus, you should not do [that]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThus, you should not do this.", - "translation": "Thus, you should not do this." - } - } - }, - "1102": { - "source": "དེ་ལྟར་འདི་ནི་དབང་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "It’s thus that you will bring it forcibly to heel.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), དབང་ (empowerment), བྱ་ (to do)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ལྟར་ acts as an adverbial phrase\n- ནི་ is a topic marker\n- བྱ་ is the future/imperative form of the verb \"to do\"\n- སྟེ་ is a clause connector indicating more to follow\n\nIn that way, this empowerment should be performed.\n\nNote: The term དབང་ (wang) refers specifically to tantric empowerment or initiation in Tibetan Buddhism.", - "translation": "In that way, this empowerment should be performed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThus, this is to be mastered.", - "translation": "Thus, this is to be mastered." - } - } - }, - "1103": { - "source": "དེ་ལས་འདས་ན་ཚར་གཅད་བྱ།།", - "target_gt": "And if it oversteps the mark, Well then, apply the lash!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ལས་འདས་ (exceed/go beyond that), ཚར་གཅད་ (punish/discipline)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with ན་ (if)\n- བྱ (do) as auxiliary verb indicating necessity\n\nIf [one] goes beyond that, [they] should be disciplined.\n\nNote: ཚར་གཅད་ (tshar gcad) is a technical term in monastic discipline, often referring to formal punishments or corrective measures for breaking vows or rules.", - "translation": "If [one] goes beyond that, [they] should be disciplined." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nIf one goes beyond that, they should be cut off / disciplined.", - "translation": "If one goes beyond that, they should be cut off / disciplined." - } - } - }, - "1104": { - "source": "འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་གདམས་ཀྱང་ནི།། སེམས་ཁྱོད་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་ན།། ཁྱོད་ལ་ཉེས་པ་ཀུན་བསྟེན་པས།། ཁྱོད་ཉིད་ཚར་གཅད་བྱ་བར་ཟད།།", - "target_gt": "And so, O mind, if still you will refuse, Though you have been so lengthily advised, Since every evil has its roots in you, You are indeed now ripe for punishment!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nགདམས་ (to instruct/advise), སེམས་ (mind), ཉེས་པ་ (faults/misdeeds), བསྟེན་ (to rely on/adhere to), ཚར་གཅད་ (to punish/subdue)\n\nGrammatical notes:\n- འོན་ཏེ...ཀྱང་ (even though)\n- མི་བྱེད་ན (if [you] do not do)\n- བྱ་བར་ཟད (it is only to be done)\n\nEven though [I] instruct [you] in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nSince all faults adhere to you,\nIt is only [necessary] that you yourself be subdued.\n\nTechnical notes:\n- སེམས་ (mind) is directly addressed, indicating this is likely part of a mind training text.\n- ཚར་གཅད་ (to subdue) is a technical term often used in the context of taming the mind in Buddhist practice.", - "translation": "Even though [I] instruct [you] in this way, If you, mind, do not act accordingly, Since all faults adhere to you, It is only [necessary] that you yourself be subdued." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, even though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nThen, as all faults rely on you,\nYou alone must be disciplined.\n", - "translation": "However, even though instructed in this way,\nIf you, mind, do not act accordingly,\nThen, as all faults rely on you,\nYou alone must be disciplined." - } - } - }, - "1105": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་གང་བརླག་པའི།། སྔོན་གྱི་དུས་དེ་གཞན་ཡིན་ཏེ།།", - "target_gt": "The time when you could do me harm Is in the past and now is here no more.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), ཁོ་བོ་ (I/me), བརླག་ (destroy/ruin), སྔོན་ (previous/former), དུས་ (time), གཞན་ (other/different)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ here functions as a relative pronoun\n- པའི་ is a nominalizing particle connecting the relative clause to དུས་\n- ཏེ་ at the end indicates there's more to come in the next verse\n\nThe previous time when you destroyed me\nWas different [from now];\n\nNote: The structure suggests this is part of a larger verse or argument, contrasting a past event with a current situation.", - "translation": "The previous time when you destroyed me Was different [from now];" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe past time when you lost me\nWas different from now.\n", - "translation": "The past time when you lost me\nWas different from now." - } - } - }, - "1106": { - "source": "ངས་མཐོང་ད་ཁྱོད་གང་དུ་འགྲོ།།", - "target_gt": "Now I see you! Where will you escape?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line and provide a translation:\n\nKey terms:\nངས་ (I, by me), མཐོང་ (see, saw), ཁྱོད་ (you), གང་དུ་ (where), འགྲོ་ (go)\n\nGrammatical structure:\n- ངས་ is the agentive form of \"I\"\n- ད་ is a particle indicating completed action\n- གང་དུ་ is an interrogative adverb\n\nI saw [you]; where are you going?\n\nNote: The sentence structure in Tibetan allows for the omission of the object (you) after \"saw,\" which is implied in the context. The present tense of \"going\" in Tibetan can be translated as present or future in English depending on context.", - "translation": "I saw [you]; where are you going?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nI see where you are going.", - "translation": "I see where you are going." - } - } - }, - "1107": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཀུན་གཞོམ་བྱ།།", - "target_gt": "I’ll bring you down with all your haughty insolence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཁྱོད་ (you), དྲེགས་པ་ (pride/arrogance), ཀུན་ (all), གཞོམ་ (destroy/overcome)\n\nGrammar:\n- ཁྱོད་ཀྱི་ (genitive particle) indicates possession\n- བྱ (auxiliary verb) indicates future/intentional action\n\nAll your pride shall be destroyed.\n\nNote: དྲེགས་པ་ is a technical term in Buddhist philosophy often referring to the arrogance or inflated ego that obstructs spiritual progress.", - "translation": "All your pride shall be destroyed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nMay all your pride be conquered.", - "translation": "May all your pride be conquered." - } - } - }, - "1108": { - "source": "ད་དུང་བདག་ལ་རང་གི་དོན།། ཡོད་སྙམ་སེམས་པ་དེ་དོར་ཅིག།", - "target_gt": "Let every thought of working for yourself Be utterly rejected, cast aside!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nད་དུང་ (still, yet), རང་གི་དོན་ (one's own purpose/benefit), \nཡོད་སྙམ་ (thinking there is), སེམས་པ་ (thought, thinking), \nདོར་ (abandon, discard)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་ལ་ (to/for me) indicates the subject\n- དེ་ (that) refers to the thought mentioned\n- ཅིག་ is an imperative particle\n\nStill, [if] you think there is your own purpose for me,\nAbandon that thought.\n\nTechnical note: This verse appears to be instructing the practitioner to let go of self-centered thinking, a common theme in Tibetan Buddhist teachings on selflessness (བདག་མེད་).", - "translation": "Still, [if] you think there is your own purpose for me, Abandon that thought." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAbandon the thought\nThat there is still some purpose\nFor your own self.\n", - "translation": "Abandon the thought\nThat there is still some purpose\nFor your own self." - } - } - }, - "1109": { - "source": "བདག་གིས་གཞན་ལ་ཁྱོད་བཙོང་གིས།། སྐྱོ་བར་མ་སེམས་ཞོ་ཤ་ཕུལ།།", - "target_gt": "Now that you’ve been sold to others, Stop your whining, be of service!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (I/me), གཞན་ (others), བཙོང་ (sell), སྐྱོ་བ་ (discouraged/sad), སེམས་ (think/feel), ཞོ་ཤ་ (yogurt and meat)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ is an agentive particle\n- ལ་ is a dative particle\n- གིས་ at the end of the first line is a connective\n- མ་ is a negative prefix\n\nI will sell you to others;\nDo not feel discouraged, [I] offer [you] yogurt and meat.\n\nTechnical note: ཞོ་ཤ་ (yogurt and meat) is likely a metaphorical expression or an offering, possibly in the context of a ritual or symbolic exchange.", - "translation": "I will sell you to others; Do not feel discouraged, [I] offer [you] yogurt and meat." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI will sell you to others.\nDo not feel sad; offer yogurt and meat.\n", - "translation": "I will sell you to others.\nDo not feel sad; offer yogurt and meat." - } - } - }, - "1110": { - "source": "གལ་ཏེ་བག་མེད་གྱུར་ནས་ཁྱོད།། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མ་བྱིན་ན།། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོ་བོ་དམྱལ་བ་ཡི།། སྲུང་མ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་དུ་ངེས།།", - "target_gt": "For if, through being inattentive, I do not deliver you to others, You will hand me over, it is certain, To the guards and janitors of hell.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), བག་མེད་(heedless), གྱུར་ནས་(having become)\n\nIf, having become heedless, you\n\nLine 2:\nསེམས་ཅན་(sentient beings), མ་བྱིན་(do not give)\n\nDo not give [yourself] to sentient beings,\n\nLine 3:\nཁྱོད་(you), དམྱལ་བ་(hell)\n\nYou will certainly give me\n\nLine 4:\nསྲུང་མ་(guardians), སྦྱིན་(give), ངེས་(certainly)\n\nTo the guardians of hell.\n\nKey technical notes:\n- བག་མེད་ (heedless) is an important term in Buddhist ethics, often contrasted with བག་ཡོད་ (heedfulness or conscientiousness).\n- དམྱལ་བ་ (hell) refers to temporary states of intense suffering in Buddhist cosmology, not an eternal realm.\n- སྲུང་མ་ (guardians) in this context refers to the beings who oversee the hell realms.\n\nThis verse appears to be a warning about the consequences of not dedicating oneself to the welfare of sentient beings, using the stark imagery of hell realms as a motivator for altruistic action.", - "translation": "If, having become heedless, you Do not give [yourself] to sentient beings, You will certainly give me To the guardians of hell." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you become careless and\nDo not give to sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell.\n", - "translation": "If you become careless and\nDo not give to sentient beings,\nYou will certainly give yourself\nTo the guardians of hell." - } - } - }, - "1111": { - "source": "དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལྟ་ཞིག། ཁོ་བོ་བྱིན་པས་ཡུན་རིང་སྡུག།", - "target_gt": "For this is how so many times You have betrayed me, and how long I’ve suffered!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (thus, in that way), ཁྱོད་ (you), དེ་ལྟ་ (like that), བྱིན་ (gave), ཡུན་རིང་ (long time), སྡུག་ (suffer)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ is an agentive particle indicating the subject (you)\n- པས་ is a connective showing cause\n\nThus, you [did] like that. Because you gave [it], [I] suffer for a long time.\n\nNote: The phrase དེ་ལྟ་ཞིག་ is somewhat ambiguous without more context, but it generally refers to an action or situation previously mentioned. The translation attempts to capture this with \"like that.\"", - "translation": "Thus, you [did] like that. Because you gave [it], [I] suffer for a long time." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThus, as you have done so, I suffer for a long time due to giving.", - "translation": "Thus, as you have done so, I suffer for a long time due to giving." - } - } - }, - "1112": { - "source": "ད་ནི་ཁོན་རྣམས་དྲན་བྱས་ཏེ།། ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དོན་སེམས་པ་གཞོམ།།", - "target_gt": "Now my memory is full of rancor, I will crush your selfish schemes!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nད་ནི་ (now), ཁོན་རྣམས་ (faults/misdeeds), དྲན་བྱས་ (remember/recall)\nཏེ་ (connective particle)\n\nLine 2:\nཁྱོད་ཀྱིས་ (by you), རང་དོན་ (self-interest), སེམས་པ་ (thought/intention), གཞོམ་ (destroy/overcome)\n\nNow, having recalled [your] misdeeds,\nYou must destroy [your] thoughts of self-interest.\n\nNote: The term ཁོན་ can refer to faults, misdeeds, or negative actions. The imperative tone is implied in the second line through the use of གཞོམ་ (to destroy/overcome).", - "translation": "Now, having recalled [your] misdeeds, You must destroy [your] thoughts of self-interest." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNow, recalling all your adversaries,\nDestroy your self-centered thoughts.\n", - "translation": "Now, recalling all your adversaries,\nDestroy your self-centered thoughts." - } - } - }, - "1113": { - "source": "དེ་སྟེ་བདག་ནི་དགའ་འདོད་ན།། རང་ལ་བདག་གིས་དགར་མི་བྱ།།", - "target_gt": "And so it is that if I want contentment, I should never seek to please myself.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་སྟེ་ (if, in that case), དགའ་ (happiness, joy), འདོད་ (desire, want), རང་ (self), དགར་མི་བྱ་ (should not be pleased)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- མི་ in the second line is a negation particle\n\nIf I desire happiness,\nI should not please myself.\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist concept of selflessness (འཇིག་རྟེན་པའི་བདག་མེད་) and the idea that focusing on one's own pleasure leads to suffering rather than true happiness.", - "translation": "If I desire happiness, I should not please myself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf I desire happiness,\nI should not be attached to myself.\n", - "translation": "If I desire happiness,\nI should not be attached to myself." - } - } - }, - "1114": { - "source": "དེ་སྟེ་བདག་ནི་བསྲུང་འདོད་ན།། གཞན་དག་རྟག་ཏུ་བསྲུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "And likewise, if I wish to guard myself, Of others I should always be the guard.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་སྟེ་ (therefore), བདག་ (self/I), བསྲུང་ (protect), འདོད་ (wish/desire)\nགཞན་དག་ (others), རྟག་ཏུ་ (always), བྱ་ (do/perform)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ particle indicating conditional \"if\"\n- བར་ particle forming verbal noun\n\nTherefore, if I wish to protect myself,\nI should always protect others.\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist concept of interdependence and the practice of exchanging self for others (བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་, bdag gzhan mnyam brje).", - "translation": "Therefore, if I wish to protect myself, I should always protect others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I wish to protect myself,\nI should always protect others.\n", - "translation": "If I wish to protect myself,\nI should always protect others." - } - } - }, - "1115": { - "source": "ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལུས་འདི་ནི།། ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་བྱེད་གྱུར་པ།། དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ནི།། བཟེ་རེ་ཅན་གྱུར་ཉིད་དུ་ལྷུང་།།", - "target_gt": "To the extent this human form Is cosseted and saved from hurt, Just so, just so, to that degree, It dwindles to a weak and fretful state.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ (however much), ལུས་ (body), ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བར་ (thoroughly nurture/care for), བཟེ་རེ་ཅན་ (pampered/spoiled), ལྷུང་ (fall into)\n\nGrammar:\n- Parallel structure with ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ and དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་\n- བྱེད་གྱུར་པ་ and གྱུར་ indicate change of state\n\nHowever much one thoroughly nurtures this body,\nTo that very extent one falls into becoming utterly pampered.\n\nNote: བཟེ་རེ་ཅན་ is a term indicating excessive indulgence or pampering, often used in Buddhist texts to warn against over-attachment to the body.", - "translation": "However much one thoroughly nurtures this body, To that very extent one falls into becoming utterly pampered." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe more one pampers and indulges this body,\nThe more sensitive and fragile it becomes.\n", - "translation": "The more one pampers and indulges this body,\nThe more sensitive and fragile it becomes." - } - } - }, - "1116": { - "source": "དེ་ལྟར་ལྷུང་བ་དེ་ཡི་ཡང་།། འདོད་པ་ས་འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས།། རྫོགས་པར་ནུས་པ་ཡོད་མིན་ན།།", - "target_gt": "For those who sink to such a pass, The earth and all it holds Are powerless to satisfy.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་ལྟར་(thus, in that way), ལྷུང་བ་(fallen, downfall), དེ་ཡི་(of that)\n\nLine 2:\nའདོད་པ་(desire), ས་(earth, ground), འདི་(this), ཐམས་ཅད་(all)\n\nLine 3:\nརྫོགས་པར་(completely), ནུས་པ་(ability, power), ཡོད་མིན་(is not)\n\nKey grammatical structure: \n- ན་ at the end indicates a conditional or contrastive clause\n\nThus, of that downfall,\nBy all these earthly desires,\nThere is no ability to completely [fulfill them], so\n\nNote: The term ས་ (sa) here likely refers to the mundane realm or samsaric existence, contrasted with higher spiritual realms.", - "translation": "Thus, of that downfall, By all these earthly desires, There is no ability to completely [fulfill them], so" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus, even for one who has fallen in this way,\nAll the desires of this earthly realm\nCannot be fully satisfied.\n", - "translation": "Thus, even for one who has fallen in this way,\nAll the desires of this earthly realm\nCannot be fully satisfied." - } - } - }, - "1117": { - "source": "དེ་ཡི་འདོད་པ་སུས་བྱེད་ནུས།།", - "target_gt": "For who can give them all they crave?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ཡི་ (of that), འདོད་པ་ (desire/wish), སུས་ (by whom), བྱེད་ (do/perform), ནུས་ (able/capable)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ཡི་ is a genitive construction\n- སུས་ is an interrogative in the instrumental case\n- བྱེད་ནུས་ is a verb compound indicating ability\n\nWho is able to fulfill the desire of that [one]?\n\nNote: This line is likely part of a larger context, possibly referring to a difficult task or lofty aspiration mentioned in preceding lines.", - "translation": "Who is able to fulfill the desire of that [one]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWho can fulfill that desire?", - "translation": "Who can fulfill that desire?" - } - } - }, - "1118": { - "source": "ནུས་མེད་འདོད་པ་ཉོན་མོངས་དང་།། བསམ་པ་ཉམས་པའང་སྐྱེ་བར་འགྱུར།། གང་ཞིག་ཀུན་ལ་ལྟོས་མེད་པ།། དེ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས།།", - "target_gt": "Their hopeless craving brings them misery, And evil schemes invade their minds, While those with free, untrammeled hearts, Will never know an end of excellence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1-2:\nKey terms: ནུས་མེད་(powerless), འདོད་པ་(desire), ཉོན་མོངས་(afflictions), བསམ་པ་(intention), ཉམས་པ་(deteriorate), སྐྱེ་བར་འགྱུར་(will arise)\n\nPowerless desires and afflictions, and deteriorated intentions will arise.\n\nLine 3-4:\nKey terms: ཀུན་(all), ལྟོས་མེད་པ་(independent, lit. \"without regard to\"), ཕུན་ཚོགས་(excellence, perfection), ཟད་མི་ཤེས་(inexhaustible)\n\nFor one who is independent of all [these], their excellence is inexhaustible.\n\nTechnical note: The term ལྟོས་མེད་པ་ (independent) is a key philosophical concept in Tibetan Buddhism, often referring to a state of non-attachment or freedom from conceptual elaborations.", - "translation": "Powerless desires and afflictions, and deteriorated intentions will arise. For one who is independent of all [these], their excellence is inexhaustible." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nPowerless desires lead to afflictions,\nAnd deterioration of one's intentions also arises.\nOne who is independent of all things,\nTheir prosperity knows no end.\n", - "translation": "Powerless desires lead to afflictions,\nAnd deterioration of one's intentions also arises.\nOne who is independent of all things,\nTheir prosperity knows no end." - } - } - }, - "1119": { - "source": "དེ་བས་ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་ནི།། འཕེལ་ཕྱིར་སྐབས་དབྱེ་མི་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Therefore for the increase of my body’s wants, I’ll give no space, no opportunity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), ལུས་ (body), འདོད་པ་ (desire), འཕེལ་ (increase), སྐབས་དབྱེ་ (give opportunity)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates purpose (\"in order to\")\n- མི་བྱ་ is a negative imperative (\"should not do\")\n\nTherefore, for bodily desires,\nIn order to increase [them], one should not give opportunity.\n\nTechnical note: འདོད་པ་ (desire) is a key term in Buddhist philosophy, often referring to sensual or worldly desires that are seen as obstacles to spiritual progress.", - "translation": "Therefore, for bodily desires, In order to increase [them], one should not give opportunity." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, one should not create opportunities\nFor increasing bodily desires.", - "translation": "Therefore, one should not create opportunities\nFor increasing bodily desires." - } - } - }, - "1120": { - "source": "གང་ཞིག་ཡིད་འོང་མི་འཛིན་པ།། དེ་ནི་དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡིན།།", - "target_gt": "And of possessions, those things are the best That do not captivate by their attractiveness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan couplet and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་ (whatever), ཡིད་འོང་ (attractive, pleasing), མི་འཛིན་པ (not grasping),\nདངོས་པོ་ (thing, phenomenon), བཟང་པོ་ (excellent, virtuous)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཞིག་...པ། construction indicating a general condition\n- དེ་ནི་ (that is) connecting the two lines\n- ཡིན (is) as the final verb, indicating a definitive statement\n\nWhatever does not grasp at [what is] attractive,\nThat is an excellent phenomenon.\n\nTechnical note: This couplet likely refers to the Buddhist concept of non-attachment, particularly to pleasing objects or experiences, as a virtuous quality or state of mind.", - "translation": "Whatever does not grasp at [what is] attractive, That is an excellent phenomenon." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which does not cling to what is pleasing,\nThat is the excellent thing.\n", - "translation": "That which does not cling to what is pleasing,\nThat is the excellent thing." - } - } - }, - "1121": { - "source": "ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་།། མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ།།", - "target_gt": "Dust and ashes are the body’s final state— This body which, inert, is moved by other forces.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these two lines and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ཐ་མར་ཐལ་བའི་མཐར་གཏུགས་ཤིང་།།\n\nKey terms:\nཐ་མར་ (finally), ཐལ་བ་ (ashes), མཐར་གཏུགས་ (reach the end)\n\nFinally reaching the end [by turning] to ashes, and\n\nLine 2: མི་གཡོ་གཞན་གྱིས་བསྐྱོད་བྱ་བ།།\n\nKey terms:\nམི་གཡོ་ (not moving), གཞན་གྱིས་ (by others), བསྐྱོད་ (moved)\n\n[Being] immovable [yet] to be moved by others,\n\nTechnical note: The structure མི་གཡོ་ (not moving) contrasted with བསྐྱོད་བྱ་བ་ (to be moved) creates a paradoxical image, likely referring to the nature of the body after death.", - "translation": "Finally reaching the end [by turning] to ashes, and [Being] immovable [yet] to be moved by others," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the end, reduced to ashes,\nMotionless, to be moved by others.\n", - "translation": "In the end, reduced to ashes,\nMotionless, to be moved by others." - } - } - }, - "1122": { - "source": "མི་གཙང་གཟུགས་ནི་མི་བཟད་པ།། འདི་ལ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འཛིན།།", - "target_gt": "This form so frightening and foul— Why do I so regard it as my “self”?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམི་གཙང་ (impure), གཟུགས་ (form/body), མི་བཟད་པ (unbearable/intolerable), བདག་ཏུ་འཛིན (grasp as self)\n\nGrammatical notes:\n- ནི and ལ are topic and object markers respectively\n- ཅི་ཕྱིར is an interrogative meaning \"why\"\n\nThis impure form [which is] unbearable,\nWhy grasp this as self?\n\nTechnical note: This verse likely relates to Buddhist contemplations on the nature of the body and non-self (anātman).", - "translation": "This impure form [which is] unbearable, Why grasp this as self?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis impure body is unbearable.\nWhy do I cling to it as self?\n", - "translation": "This impure body is unbearable.\nWhy do I cling to it as self?" - } - } - }, - "1123": { - "source": "གསོན་ནམ་ཡང་ན་ཤི་ཡང་བླའི།།", - "target_gt": "Alive or dead what difference does it make?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགསོན་ (live), ཤི་ (die), བླ་ (preferable)\n\nGrammatical structure:\n- ནམ་ and ཡང་ན་ form a correlative conjunction \"whether... or...\"\n- བླའི at the end indicates preference\n\nWhether [one] lives or even dies, [it] is preferable [to...]\n\nNote: This line suggests a comparison or choice, likely completed in a following line. The བླའི (preferable) implies something is being favored over both living and dying, but the object of preference is not stated in this line alone.", - "translation": "Whether [one] lives or even dies, [it] is preferable [to...]" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIt is better to live or even to die [than to abandon the Dharma].\n\nNote: The part in brackets is implied context that is not explicitly stated in the original Tibetan, but helps convey the full meaning of this common Buddhist saying.", - "translation": "It is better to live or even to die [than to abandon the Dharma]." - } - } - }, - "1124": { - "source": "བདག་ལ་འཕྲུལ་འཁོར་འདིས་ཅི་བྱ།།", - "target_gt": "What use is this machine to me?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་(I/me), འཕྲུལ་འཁོར་(machine/device), ཅི་བྱ་(what to do)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating indirect object\n- འདིས་ instrumental case marker (\"by means of this\")\n- Final ཅི་བྱ་ is a rhetorical question structure\n\nWhat should I do with this machine?\n\nNote: འཕྲུལ་འཁོར་ (literally \"magical wheel\") is a general term for machines or devices, which could refer to various technological objects depending on context.", - "translation": "What should I do with this machine?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhat use is this machine to me?", - "translation": "What use is this machine to me?" - } - } - }, - "1125": { - "source": "བོང་སོགས་འདི་ཁྱད་ཅི་ཡོད་ན།།", - "target_gt": "What difference will divide it from a clod of earth?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nབོང་ (donkey), སོགས་ (and so forth, etcetera), ཁྱད་ (difference, distinction)\n\nGrammatical structure:\n- ན at the end indicates a conditional or questioning clause\n- ཅི་ is an interrogative particle meaning \"what\"\n\nWhat difference is there between this [person] and a donkey and so forth?\n\nNote: This line appears to be a rhetorical question, likely in the context of comparing someone's behavior or understanding to that of animals, with the donkey used as a primary example. The སོགས་ (and so forth) implies that other animals could also be included in this comparison.", - "translation": "What difference is there between this [person] and a donkey and so forth?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhat difference is there between this and a donkey?", - "translation": "What difference is there between this and a donkey?" - } - } - }, - "1126": { - "source": "ཀྱི་ཧུད་ང་རྒྱལ་སེལ་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "Alas that I don’t rid myself of pride!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཀྱི་ཧུད་ (alas, woe), ང་རྒྱལ་ (pride), སེལ་ (remove, eliminate), མི་བྱེད་ (do not do)\n\nGrammatical structure:\n- ཀྱི་ཧུད་ is an exclamation\n- མི་བྱེད་ is the negative present/future form of བྱེད་ (to do)\n\nAlas! [They] do not remove pride.\n\nNote: The subject is implied here, likely referring to practitioners or individuals being discussed in a broader context. The exclamation ཀྱི་ཧུད་ conveys a sense of lament or disappointment about the failure to eliminate pride, which is considered a major obstacle in Buddhist practice.", - "translation": "Alas! [They] do not remove pride." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nAlas! Do not cultivate pride.", - "translation": "Alas! Do not cultivate pride." - } - } - }, - "1127": { - "source": "ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས།། དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས།།", - "target_gt": "Through lavishing attention on this body, Such sorrow have I brought myself so senselessly.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ལུས་ཀྱི་ཁ་ཏ་བྱས་པ་ཡིས།།\nKey terms: \nལུས་ (body), ཁ་ཏ་ (advice/instruction), བྱས་པ་ (done)\nཡིས་ (instrumental particle)\n\nLine 2: དོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་བསགས་ནས།།\nKey terms:\nདོན་མེད་ (meaningless), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\nཉེར་བསགས་ (accumulate), ནས་ (having done)\n\nBy following the advice of the body,\nHaving accumulated meaningless suffering,\n\nNote: \n- ཁ་ཏ་བྱས་པ་ literally means \"making advice\" but is idiomatically translated as \"following advice\"\n- ཉེར་བསགས་ is a compound of ཉེ་བར་ (near) and བསགས་ (accumulate), emphasizing thorough accumulation", - "translation": "By following the advice of the body, Having accumulated meaningless suffering," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy indulging the body's desires,\nOne accumulates meaningless suffering.\n", - "translation": "By indulging the body's desires,\nOne accumulates meaningless suffering." - } - } - }, - "1128": { - "source": "རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ།། ཤིང་མཚུངས་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "What use is all my wanting, all my hating, For what indeed is like a log of wood?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྗེས་སུ་ཆགས་ (attachment), ཁོང་ཁྲོ་བ (anger), ཤིང་ (wood/tree), མཚུངས་ (similar/like)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ connects the two emotions (attachment and anger)\n- འདི་ལ refers to \"to this\" or \"regarding this\"\n- ཅི་ཞིག་བྱ is a rhetorical question structure meaning \"what is to be done?\"\n\nAttachment and anger, to this [which is] like wood, what is to be done?\n\nTechnical note: This verse likely uses the simile of wood to emphasize the lifelessness or futility of attachment and anger, common themes in Buddhist teachings on emptiness and impermanence.", - "translation": "Attachment and anger, to this [which is] like wood, what is to be done?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhat use are attachment and anger?\nThey are like wood - insubstantial and transient.\n", - "translation": "What use are attachment and anger?\nThey are like wood - insubstantial and transient." - } - } - }, - "1129": { - "source": "བདག་གིས་འདི་ལྟར་བསྐྱངས་པའམ།། བྱ་རྒོད་སོགས་ཀྱིས་ཟོས་ཀྱང་རུང་།། ཆགས་མེད་ཞེ་སྡང་ཡོད་མིན་ན།།", - "target_gt": "Whether I protect and pamper it, Or whether it is eaten up by carrion birds, This body feels no pleasure, no aversion.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nKey terms:\nབདག་གིས་(by me), བསྐྱངས་(cared for/protected), བྱ་རྒོད་(vulture), ཟོས་(eaten), ཆགས་མེད་(without attachment), ཞེ་སྡང་(anger)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ and ཀྱང་ indicate alternatives or concessions\n- ན་ at the end suggests a conditional statement\n\nWhether this [body] is cared for by me,\nOr even if it is eaten by vultures and the like,\nIf there is no attachment and no anger,\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing the practice of cultivating equanimity towards one's body, a common theme in Tibetan Buddhist contemplations on impermanence and non-attachment.", - "translation": "Whether this [body] is cared for by me, Or even if it is eaten by vultures and the like, If there is no attachment and no anger," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether I care for this body,\nOr vultures and others devour it,\nIf there is no attachment or hatred,\nIt makes no difference.\n", - "translation": "Whether I care for this body,\nOr vultures and others devour it,\nIf there is no attachment or hatred,\nIt makes no difference." - } - } - }, - "1130": { - "source": "ཅི་སྟེ་དེ་ལ་ཆགས་པར་བྱེད།།", - "target_gt": "Why then do I cherish it so much?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཅི་སྟེ་ (why, for what reason)\nཆགས་པ་ (attachment, desire)\nབྱེད་ (to do, make)\n\nGrammatical structure:\n- ཅི་སྟེ་ introduces a rhetorical question\n- ལ་ is a postposition indicating \"to\" or \"towards\"\n- བྱེད་ is in the present tense\n\nWhy [do you] become attached to that?\n\nNote: The phrase ཆགས་པར་བྱེད་ (literally \"make attachment\") is a common construction in Tibetan to express \"become attached\" or \"develop desire for.\"", - "translation": "Why [do you] become attached to that?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhy become attached to that?", - "translation": "Why become attached to that?" - } - } - }, - "1131": { - "source": "གང་ཞིག་སྨོད་པས་ཁྲོ་བ་དང་།། གང་ཞིག་བསྟོད་པས་མགུ་འགྱུར་བ།། གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་ཤེས་མེད་ན།།", - "target_gt": "Resentment when it is reviled, Or pleasure when it is esteemed, Neither of these two my body feels.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nགང་ཞིག་(whoever), སྨོད་པས་(by criticism), ཁྲོ་བ་(anger)\n\nWhoever becomes angry due to criticism, and\n\nLine 2:\nགང་ཞིག་(whoever), བསྟོད་པས་(by praise), མགུ་འགྱུར་བ་(becomes pleased)\n\nWhoever becomes pleased due to praise,\n\nLine 3:\nགལ་ཏེ་(if), དེ་ཉིད་(suchness/ultimate reality), ཤེས་མེད་(does not know)\n\nIf [they] do not know suchness,\n\nNote: དེ་ཉིད་ (de nyid) is a technical term often referring to ultimate reality or the true nature of phenomena in Buddhist philosophy.", - "translation": "Whoever becomes angry due to criticism, and Whoever becomes pleased due to praise, If [they] do not know suchness," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nOne who becomes angry when criticized,\nAnd one who becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of their true nature,\n[They are bound by ego and delusion.]\n", - "translation": "One who becomes angry when criticized,\nAnd one who becomes pleased when praised,\nIf they lack understanding of their true nature,\n[They are bound by ego and delusion.]" - } - } - }, - "1132": { - "source": "བདག་གིས་གང་གི་ངལ་བ་བྱས།།", - "target_gt": "So why do I exhaust myself?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་ (I, myself), ངལ་བ་ (effort, exertion), བྱས་ (did, made)\n\nGrammar:\n- གང་གི་ is a relative clause marker, indicating \"whatever\" or \"whichever\"\n- Perfect tense indicated by བྱས་\n\nWhatever effort I have made,\n\nNote: This line appears to be part of a larger verse or prayer, likely expressing the dedication of merit or the conclusion of some spiritual practice.", - "translation": "Whatever effort I have made," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nI have made efforts for this.", - "translation": "I have made efforts for this." - } - } - }, - "1133": { - "source": "གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་གྱུར་པ།། དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན།། ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས།། དེ་ལ་བདག་ཀོ་ཅིས་མི་དགའ།།", - "target_gt": "If I say I do it since it’s loved by other people, Others whom I thus regard as friends, Since all appreciate the bodies that they have, Why do I not take pleasure in them too?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1: གང་ཞིག་ལུས་འདི་འདོད་གྱུར་པ།།\nKey terms: གང་ཞིག་(whoever), ལུས་(body), འདོད་(desire)\n\nWhoever desires this body,\n\nLine 2: དེ་དང་བདག་བཤེས་ཡིན་ཞེ་ན།།\nKey terms: བདག་(self), བཤེས་(friend), ཞེ་ན་(if it is said that)\n\nIf it is said that they and I are friends,\n\nLine 3: ཐམས་ཅད་རང་གི་ལུས་འདོད་པས།།\nKey terms: ཐམས་ཅད་(all), རང་གི་(one's own), ལུས་(body), འདོད་(desire)\n\nSince all desire their own bodies,\n\nLine 4: དེ་ལ་བདག་ཀོ་ཅིས་མི་དགའ།།\nKey terms: བདག་(self), ཅིས་(why), མི་དགའ་(not like/rejoice)\n\nWhy then should I not rejoice in that?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of equanimity and the universal desire for well-being, which are important themes in Buddhist philosophy.", - "translation": "Whoever desires this body, If it is said that they and I are friends, Since all desire their own bodies, Why then should I not rejoice in that?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one desires this body,\nAnd claims \"That is my friend,\"\nSince everyone desires their own body,\nWhy then should I not cherish myself?\n", - "translation": "If one desires this body,\nAnd claims \"That is my friend,\"\nSince everyone desires their own body,\nWhy then should I not cherish myself?" - } - } - }, - "1134": { - "source": "དེ་བས་བདག་གིས་ཆགས་མེད་པར།། འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ལུས་བཏང་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore, free from all attachment, I will give this body for the benefit of beings.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), ཆགས་མེད་ (without attachment), འགྲོ་ (beings), ཕན་ཕྱིར་ (for the benefit of), ལུས་བཏང་ (give up the body)\n\nGrammatical notes:\n- བྱ at the end indicates a future/imperative sense\n- པར after ཆགས་མེད་ functions as an adverbial particle\n\nTherefore, I shall give up [my] body without attachment for the benefit of beings.\n\nTechnical note: ལུས་བཏང་ (giving up the body) is a common Buddhist expression for selfless sacrifice or renunciation, not necessarily literal.", - "translation": "Therefore, I shall give up [my] body without attachment for the benefit of beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, I should give up my body without attachment,\nFor the benefit of beings.", - "translation": "Therefore, I should give up my body without attachment,\nFor the benefit of beings." - } - } - }, - "1135": { - "source": "དེས་ན་འདི་ལ་ཉེས་མང་ཡང་།། ལས་ཀྱི་སྤྱད་བཞིན་གཟུང་བར་བྱ།།", - "target_gt": "And though it is afflicted by so many faults, I shall adopt it as my necessary tool.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་ན་(therefore), ཉེས་(faults), མང་(many), ལས་(karma), སྤྱད་(practice/conduct), གཟུང་(grasp/hold)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ is a concessive particle, indicating \"although\"\n- བཞིན་ is used here as \"like\" or \"in accordance with\"\n- བྱ at the end indicates an imperative or exhortation\n\nTherefore, although there are many faults in this, [it] should be grasped as a karmic practice.\n\nTechnical note: ལས་ (karma) is a crucial Buddhist concept referring to action and its consequences.", - "translation": "Therefore, although there are many faults in this, [it] should be grasped as a karmic practice." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, although there are many faults in this,\nOne should grasp it as if performing karma (actions).", - "translation": "Therefore, although there are many faults in this,\nOne should grasp it as if performing karma (actions)." - } - } - }, - "1136": { - "source": "དེ་བས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པས་ཆོག།", - "target_gt": "And so, enough of all my childish ways.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་བས་ (therefore), བྱིས་པ་ (child, childish), སྤྱོད་པ་ (conduct, behavior), ཆོག་ (to be sufficient)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་བས་ acts as a conjunction meaning \"therefore\" or \"thus\"\n- བྱིས་པའི་ is in the genitive case, modifying སྤྱོད་པ་\n- ཆོག་ is used here as a final verb indicating sufficiency or adequacy\n\nTherefore, childish conduct is sufficient.\n\nNote: This line likely appears in a context discussing simplicity or humility in practice, suggesting that sometimes a straightforward, childlike approach is adequate or even preferable.", - "translation": "Therefore, childish conduct is sufficient." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, be content with childlike conduct.", - "translation": "Therefore, be content with childlike conduct." - } - } - }, - "1137": { - "source": "བདག་གིས་མཁས་པའི་རྗེས་བསྙེགས་ཏེ།། བག་ཡོད་གཏམ་ནི་དྲན་བྱས་ནས།། གཉིད་དང་རྨུགས་པ་བཟློག་པར་བྱ།།", - "target_gt": "I’ll follow in the footsteps of the wise; Recalling their advice on carefulness, I’ll shun all sleep and mental dullness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ (I, self), མཁས་པ་ (learned ones, scholars), རྗེས་བསྙེགས་ (follow after, pursue), བག་ཡོད་ (mindful, careful), གཏམ་ (words, speech), དྲན་བྱས་ (remember, recall), གཉིད་ (sleep), རྨུགས་པ་ (drowsiness, dullness), བཟློག་པ་ (reverse, turn away)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ and ནས are connective particles indicating sequential actions\n- པར་བྱ is a construction indicating \"should do\" or \"will do\"\n\nI, following after the learned ones,\nRecalling mindful words,\nWill turn away sleep and drowsiness.\n\nTechnical note: བག་ཡོད་ (mindful) is a key Buddhist term often translated as \"heedfulness\" or \"conscientiousness,\" emphasizing attentiveness and care in one's actions.", - "translation": "I, following after the learned ones, Recalling mindful words, Will turn away sleep and drowsiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFollowing in the footsteps of the wise,\nMindfully recalling their words of advice,\nI shall overcome sleepiness and dullness.\n", - "translation": "Following in the footsteps of the wise,\nMindfully recalling their words of advice,\nI shall overcome sleepiness and dullness." - } - } - }, - "1138": { - "source": "རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ལྟར།། རིགས་པའི་བསྲན་ནི་གཟུག་བྱ་སྟེ།།", - "target_gt": "Like the Buddhas’ heirs, in their compassion, I will bear with all that should be borne.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ལྟར།།\n\nKey terms:\nརྒྱལ་སྲས་ (bodhisattva, lit. \"child of the victorious ones\")\nཐུགས་རྗེ་ཆེ་ (great compassion)\nལྟར་ (like, in accordance with)\n\nLike the bodhisattvas of great compassion,\n\nLine 2: རིགས་པའི་བསྲན་ནི་གཟུག་བྱ་སྟེ།།\n\nKey terms:\nརིགས་པ་ (reasoning, logic)\nབསྲན་ (endurance, patience)\nགཟུག་བྱ་ (should be established, should be planted)\n\nThe endurance of reasoning should be established;\n\nNote: བསྲན་ here likely refers to the perfection of patience (kṣānti pāramitā), specifically in the context of logical analysis and debate.", - "translation": "Like the bodhisattvas of great compassion, The endurance of reasoning should be established;" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLike the great compassionate bodhisattvas,\nOne should establish patience through reasoning.\n", - "translation": "Like the great compassionate bodhisattvas,\nOne should establish patience through reasoning." - } - } - }, - "1139": { - "source": "ཉིན་མཚན་ཕྱད་པར་མ་འབད་ན།། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་ནམ་མཐར་ཕྱིན།།", - "target_gt": "For if I do not labor night and day, When will my sorrows reach their end?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཉིན་མཚན་ (day and night), ཕྱད་པར་ (continuously), མ་འབད་ (not exert/strive), \nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ནམ་ (when), མཐར་ཕྱིན་ (come to an end)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- བདག་གི་ (my) shows possession\n\nIf [I] do not strive continuously day and night,\nWhen will my suffering come to an end?\n\nTechnical note: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha in Sanskrit) is a key Buddhist term referring to the unsatisfactory nature of cyclic existence.", - "translation": "If [I] do not strive continuously day and night, When will my suffering come to an end?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf I do not strive day and night,\nWhen will my suffering come to an end?\n", - "translation": "If I do not strive day and night,\nWhen will my suffering come to an end?" - } - } - }, - "1140": { - "source": "དེ་བས་སྒྲིབ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར།། ལོག་པའི་ལམ་ལས་སེམས་བླན་ཏེ།། ཡང་དག་དམིགས་ལ་རྟག་པར་ཡང་།། བདག་གིས་མཉམ་པར་བཞག་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Thus to banish all obscuring veils I’ll bend my mind from the mistaken path; And constantly upon the perfect object I shall rest my mind in even meditation.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nLine 1:\nདེ་བས་(therefore), སྒྲིབ་པ་(obscurations), བསལ་བའི་(remove, clear away)\n\nTherefore, in order to clear away obscurations,\n\nLine 2:\nལོག་པའི་ལམ་(wrong path), སེམས་(mind), བླན་ཏེ་(withdraw, pull back)\n\nWithdrawing [my] mind from wrong paths,\n\nLine 3:\nཡང་དག་(correct, authentic), དམིགས་(object of focus), རྟག་པར་(constantly)\n\nOn the correct object of focus, constantly\n\nLine 4:\nབདག་གིས་(by me), མཉམ་པར་བཞག་པར་བྱ་(will place in equipoise)\n\nI will place [my mind] in equipoise.\n\nTechnical notes:\n- སྒྲིབ་པ་ (obscurations) refers to mental states that obscure the nature of reality\n- མཉམ་པར་བཞག་པ་ (equipoise) is a technical term for meditative absorption", - "translation": "Therefore, in order to clear away obscurations, Withdrawing [my] mind from wrong paths, On the correct object of focus, constantly I will place [my mind] in equipoise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, in order to remove obscurations,\nWithdrawing the mind from wrong paths,\nI shall constantly and evenly\nPlace my mind in perfect concentration.\n", - "translation": "Therefore, in order to remove obscurations,\nWithdrawing the mind from wrong paths,\nI shall constantly and evenly\nPlace my mind in perfect concentration." - } - } - }, - "1141": { - "source": "༈ཡན་ལག་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི།། ཐུབ་པས་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས།།", - "target_gt": "All these branches of the Doctrine The Enlightened Sage expounded for the sake of wisdom.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཡན་ལག་ (branches/limbs), ཐུབ་པ་ (Sage/Buddha), ཤེས་རབ་ (wisdom), དོན་དུ་ (for the sake of)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་དག་ཐམས་ཅད་ (all of these) modifies ཡན་ལག་ (branches)\n- གསུངས་ (taught/spoken) is in the past tense\n\nAll of these branches [of practice]\nThe Sage taught for the sake of wisdom.\n\nTechnical note: ཤེས་རབ་ (wisdom) likely refers to prajñā, the transcendent wisdom that realizes emptiness in Buddhist philosophy.", - "translation": "All of these branches [of practice] The Sage taught for the sake of wisdom." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAll these branches (or aspects)\nWere taught by the Sage for the sake of wisdom.\n", - "translation": "All these branches (or aspects)\nWere taught by the Sage for the sake of wisdom." - } - } - }, - "1142": { - "source": "དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་དག། ཞི་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་བསྐྱེད།།", - "target_gt": "Therefore they must cultivate this wisdom Who wish to have an end of suffering.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ཡི་ཕྱིར་ན་(therefore), སྡུག་བསྔལ་(suffering), ཞི་བ་(pacify), འདོད་པ་(desire), ཤེས་རབ་(wisdom), བསྐྱེད་(generate)\n\nGrammar:\n- Causal construction with དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་\n- Instrumental particle ས་ in འདོད་པས་\n- Verbal noun བསྐྱེད་ as main verb\n\nTherefore, [those] desiring to pacify sufferings should generate wisdom.\n\nNote: ཤེས་རབ་ (wisdom) is a key technical term in Buddhist philosophy, often referring to the wisdom realizing emptiness.", - "translation": "Therefore, [those] desiring to pacify sufferings should generate wisdom." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, those who wish to pacify sufferings\nShould cultivate wisdom.\n", - "translation": "Therefore, those who wish to pacify sufferings\nShould cultivate wisdom." - } - } - }, - "1143": { - "source": "ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ།། འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད།།", - "target_gt": "Relative and ultimate, These the two truths are declared to be.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional), དོན་དམ་ (ultimate), བདེན་པ་ (truth), གཉིས་ (two), འདོད་ (assert/accept)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་ connects the two types of truth\n- སྟེ་ acts as a gentle separator before the second line\n- འདི་ནི་ emphasizes \"this\" referring to the two truths\n- སུ་ particle indicating \"as\" or \"into\"\n\nThe conventional and the ultimate —\nThis is asserted as the two truths.\n\nTechnical note: This verse succinctly presents the fundamental Buddhist concept of the Two Truths (བདེན་པ་གཉིས་, satyadvaya).", - "translation": "The conventional and the ultimate — This is asserted as the two truths." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nConventional and ultimate -\nThese are accepted as the two truths.\n", - "translation": "Conventional and ultimate -\nThese are accepted as the two truths." - } - } - }, - "1144": { - "source": "དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན།། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད།།", - "target_gt": "The ultimate is not within the reach of intellect, For intellect is said to be the relative.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདོན་དམ་ (ultimate truth), བློ་ (mind/intellect), སྤྱོད་ཡུལ་ (object/sphere of activity), \nཀུན་རྫོབ་ (conventional/relative truth), བརྗོད་ (state/declare)\n\nGrammar:\n- མིན་ (negation)\n- ཡིན་པར་ (nominalizer + terminative particle)\n\nThe ultimate truth is not an object of the mind's activity.\nThe mind is declared to be [of the nature of] conventional [truth].\n\nNote: This verse contrasts ultimate and conventional truths in relation to the mind's cognitive abilities, a key concept in Madhyamaka philosophy.", - "translation": "The ultimate truth is not an object of the mind's activity. The mind is declared to be [of the nature of] conventional [truth]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nUltimate reality is not an object of conceptual thought.\nConceptual thought is said to belong to the conventional realm.\n", - "translation": "Ultimate reality is not an object of conceptual thought.\nConceptual thought is said to belong to the conventional realm." - } - } - }, - "1145": { - "source": "དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཉིས་མཐོང་།། རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ཕལ་པའོ།།", - "target_gt": "In light of this, within the world, two kinds of people are observed: Those with yogic insight and the common run of people.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལ་(regarding that), འཇིག་རྟེན་(world), རྣམ་གཉིས་(two types), མཐོང་(see/perceive)\nརྣལ་འབྱོར་པ་(yogin), ཕལ་པ་(ordinary person)\n\nGrammatical notes:\n- The first line ends with མཐོང་, indicating a perception or understanding\n- The second line uses དང་ to connect two types of people, ending with འོ to mark the end of the statement\n\nRegarding that, two [types of] worlds are perceived:\n[That of] the yogin and [that of] the ordinary person.\n\nTechnical note: རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogin) refers to a practitioner of yoga or meditation, often in the context of advanced spiritual practice.", - "translation": "Regarding that, two [types of] worlds are perceived: [That of] the yogin and [that of] the ordinary person." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn this, two worlds are seen:\nThat of the yogi and that of the ordinary person.\n", - "translation": "In this, two worlds are seen:\nThat of the yogi and that of the ordinary person." - } - } - }, - "1146": { - "source": "དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ནི།། རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཅིང་།། རྣལ་འབྱོར་པ་ཡང་བློ་ཁྱད་ཀྱིས།། གོང་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད།། གཉིས་ཀ་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས།།", - "target_gt": "In this regard, the views of ordinary folk Are undermined by yogis who themselves are in the world (Within whose ranks The lower, in degrees of insight, are confuted by the higher) By means of the examples that the yogis and the worldly both accept.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nདེ་ལ་(In that regard), འཇིག་རྟེན་(world), ཕལ་པ་(ordinary)\n\nIn that regard, the ordinary world\n\nLine 2:\nརྣལ་འབྱོར་(yoga), འཇིག་རྟེན་(world), གྱིས་(by), གནོད་(harmed)\n\nIs harmed by the world of yoga, and\n\nLine 3:\nརྣལ་འབྱོར་པ་(yogin), བློ་ཁྱད་(superior intellect), ཀྱིས་(by)\n\nThe yogins, by [their] superior intellect,\n\nLine 4:\nགོང་མ་(higher), རྣམས་(plural), ཀྱིས་(by), གནོད་(harmed)\n\nAre harmed by those who are higher [in realization].\n\nLine 5:\nགཉིས་ཀ་(both), འདོད་པའི་(desire), དཔེས་(by example)\n\nBoth [are harmed] by the example of desire.\n\nNote: The term རྣལ་འབྱོར་ (yoga) here refers to spiritual practice or realization, not just physical yoga. The verse describes a hierarchy of understanding and how each level is \"harmed\" or superseded by the next higher level.", - "translation": "In that regard, the ordinary world Is harmed by the world of yoga, and The yogins, by [their] superior intellect, Are harmed by those who are higher [in realization]. Both [are harmed] by the example of desire." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nOrdinary worldly people are harmed by the yogic world,\nAnd yogis too, through differences in understanding,\nAre harmed by those of higher levels.\nBoth are examples of attachment.\n", - "translation": "Ordinary worldly people are harmed by the yogic world,\nAnd yogis too, through differences in understanding,\nAre harmed by those of higher levels.\nBoth are examples of attachment." - } - } - }, - "1147": { - "source": "འབྲས་བུའི་དོན་དུ་མ་དཔྱད་ཕྱིར།།", - "target_gt": "And for the sake of the result, analysis is left aside.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའབྲས་བུ་ (result/fruit), དོན་དུ་ (for the sake of), མ་དཔྱད་ (not analyzed), ཕྱིར་ (because)\n\nGrammatical structure:\n- Negation particle མ་ with verb དཔྱད་ (to analyze)\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n\nBecause [it] is not analyzed for the sake of the result,\n\nNote: འབྲས་བུ་ (fruit/result) is a common Buddhist term referring to the fruition or outcome of practice. The line suggests not fixating on or analyzing the end goal.", - "translation": "Because [it] is not analyzed for the sake of the result," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nBecause [one] does not analyze for the sake of the result/fruit.", - "translation": "Because [one] does not analyze for the sake of the result/fruit." - } - } - }, - "1148": { - "source": "འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་དངོས་མཐོང་ཞིང་།། ཡང་དག་ཉིད་དུའང་རྟོག་བྱེད་ཀྱི།། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མིན་པས་", - "target_gt": "When ordinary folk perceive phenomena, They look on them as real, and not illusory.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་པ་ (worldly beings), དངོས་མཐོང་ (directly perceive), ཡང་དག་ཉིད་ (reality/truth), རྟོག་བྱེད་ (conceptualize), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical notes:\n- ཞིང་ and ཀྱི at the end of lines 1 and 2 indicate connected clauses\n- མིན་པས at the end negates the comparison with illusion\n\nWorldly beings directly perceive [phenomena] and\nConceptualize [them] as reality, but\n[These phenomena] are not like illusions\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing the contrast between ordinary perception and the Buddhist view of emptiness or illusion-like nature of phenomena.", - "translation": "Worldly beings directly perceive [phenomena] and Conceptualize [them] as reality, but [These phenomena] are not like illusions" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWorldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent,\nRather than as illusion-like.\n", - "translation": "Worldly people see things as real,\nAnd conceive of them as truly existent,\nRather than as illusion-like." - } - } - }, - "1149": { - "source": "འདིར།། རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་རྩོད།།", - "target_gt": "This, then, is the subject of debate Where ordinary and yogis differ.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse:\n\nKey terms:\nརྣལ་འབྱོར་པ་ (yogin), འཇིག་རྟེན་ (world/worldly people), རྩོད་ (argue/dispute)\n\nGrammatical notes:\n- འདིར་ (here) sets the context\n- དང་ (and) connects the two subjects\n- The final །། indicates the end of a verse line\n\nHere, the yogin and the worldly people argue.\n\nNote: This verse succinctly presents a contrast between spiritual practitioners (རྣལ་འབྱོར་པ་) and ordinary people (འཇིག་རྟེན་), suggesting a conflict or disagreement between these two perspectives.", - "translation": "Here, the yogin and the worldly people argue." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nHere, the yogi and the worldly person argue.", - "translation": "Here, the yogi and the worldly person argue." - } - } - }, - "1150": { - "source": "གཟུགས་སོགས་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱང་ནི།། གྲགས་པས་ཡིན་གྱི་ཚད་མས་མིན།།", - "target_gt": "Forms and so forth, which we all perceive, Exist by general acclaim but not by valid reasoning.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཟུགས་ (form), མངོན་སུམ་ (direct perception), གྲགས་པ (convention/common consensus), ཚད་མ (valid cognition)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\"\n- ཀྱང་ནི emphasizes the preceding element\n- གྱི particle shows possession or attribution\n- མིན is a negation\n\nEven the direct perception of form and so forth\nIs [based on] convention, not by valid cognition.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of perception and its relationship to conventional reality versus ultimate valid cognition, a key concept in Buddhist epistemology.", - "translation": "Even the direct perception of form and so forth Is [based on] convention, not by valid cognition." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven the direct perception of form and so forth\nIs due to convention, not valid cognition.\n", - "translation": "Even the direct perception of form and so forth\nIs due to convention, not valid cognition." - } - } - }, - "1151": { - "source": "དེ་ནི་མི་གཙང་ལ་སོགས་ལ།། གཙང་སོགས་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་རྫུན།།", - "target_gt": "They’re false just like, for instance, unclean things Regarded in the common view as pure.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ནི་(that), མི་གཙང་(impure), ལ་སོགས་(and so forth), གཙང་(pure), གྲགས་པ་(renowned/famous), རྫུན་(false/lie)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་ is used twice, indicating a list or series in both parts of the verse\n- བཞིན་དུ་ indicates \"like\" or \"in the manner of\"\n\nThat [view of] the impure and so forth as pure and so forth is false, like [its] renown.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of viparyāsa (Tibetan: ཕྱིན་ཅི་ལོག་), or \"inverted views,\" where impure phenomena are mistakenly perceived as pure.", - "translation": "That [view of] the impure and so forth as pure and so forth is false, like [its] renown." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThat which is impure and so forth,\nIs falsely renowned as pure and so on.\n", - "translation": "That which is impure and so forth,\nIs falsely renowned as pure and so on." - } - } - }, - "1152": { - "source": "འཇིག་རྟེན་གཞུག་པའི་དོན་དུ་ནི།། མགོན་པོས་དངོས་བསྟན་དེ་ཉིད་དུ།།", - "target_gt": "But that he might instruct the worldly, Our Protector spoke of “things.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), གཞུག་པ་ (to lead/introduce), དོན་དུ་ (for the purpose of), \nམགོན་པོ་ (protector/lord), དངོས་ (directly/actually), བསྟན་ (teach/show), དེ་ཉིད་ (suchness/reality)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ and དུ་ are connecting particles\n- ནི་ is a topic marker\n- ས་ in མགོན་པོས་ indicates the agent\n\nFor the purpose of leading [beings of] the world,\nThe Protector directly taught suchness.\n\nNote: དེ་ཉིད་ (suchness) is a technical term often referring to ultimate reality or emptiness in Buddhist philosophy.", - "translation": "For the purpose of leading [beings of] the world, The Protector directly taught suchness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor the sake of guiding worldly beings,\nThe Protector directly revealed the ultimate truth.\n", - "translation": "For the sake of guiding worldly beings,\nThe Protector directly revealed the ultimate truth." - } - } - }, - "1153": { - "source": "དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་མིན།།", - "target_gt": "But these in truth lack even momentariness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་དག་ (those), སྐད་ཅིག་མ་ (momentary), མ་ཉིད་མིན (are not)\n\nGrammatical structure:\n- Negation with མིན at the end of the sentence\n- ཉིད used for emphasis\n\nThose are not [merely] momentary.\n\nNote: This line likely refers to a philosophical point about the nature of phenomena or mental states in Buddhist thought, emphasizing that they are not simply fleeting moments but have a more enduring quality.", - "translation": "Those are not [merely] momentary." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThose are not momentary.", - "translation": "Those are not momentary." - } - } - }, - "1154": { - "source": "ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་འགལ་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "Now if you say it’s wrong to claim the momentary as relative, There is no fault.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional truth/relative reality)\nཏུ་ (terminative particle, \"in\" or \"as\")\nཡང་ (also, even)\nའགལ་ (to contradict, be in conflict)\nཞེ་ན (if [someone] says/asks)\n\nGrammatical structure:\nThis is a conditional statement, indicated by ཞེ་ན at the end, suggesting a hypothetical objection or question.\n\nIf [someone] says, \"[This] also contradicts [what is true] even in conventional [reality],\"\n\nTechnical note: \nཀུན་རྫོབ་ (kun rdzob) is a crucial term in Madhyamaka philosophy, often contrasted with དོན་དམ་ (don dam, ultimate truth).", - "translation": "If [someone] says, \"[This] also contradicts [what is true] even in conventional [reality],\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIf one objects that this also contradicts conventional truth...", - "translation": "If one objects that this also contradicts conventional truth..." - } - } - }, - "1155": { - "source": "རྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་མེད་དེ།། འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་དེ་ཉིད་མཐོང་།།", - "target_gt": "For momentariness Is relative for yogis, but for worldly beings, ultimate.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྣལ་འབྱོར་ (yoga, yogic practice)\nཀུན་རྫོབ་ (conventional truth, relative truth)\nཉེས་མེད་ (faultless, without error)\nའཇིག་རྟེན་ (world, worldly)\nལྟོས་ (in relation to, with respect to)\nདེ་ཉིད་ (suchness, true nature)\n\nGrammatical notes:\n- The first line ends with དེ།།, indicating a continuation to the next line.\n- ལ་ in འཇིག་རྟེན་ལ་ is a postposition indicating \"in relation to\" or \"with respect to\"\n\nThe yogic [practice of] conventional truth is faultless;\nWith respect to the world, [it] sees suchness.\n\nTechnical note: ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth) is a key concept in Madhyamaka philosophy, often contrasted with དོན་དམ་ (ultimate truth).", - "translation": "The yogic [practice of] conventional truth is faultless; With respect to the world, [it] sees suchness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe yoga of relative truth is faultless;\nIn relation to the world, one sees its true nature.\n", - "translation": "The yoga of relative truth is faultless;\nIn relation to the world, one sees its true nature." - } - } - }, - "1156": { - "source": "གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར།། ངེས་རྟོགས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར།།", - "target_gt": "Were it otherwise, the common view Could fault the yogic insight into corporal impurity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་དུ་ (elsewhere/otherwise), བུད་མེད་ (woman), མི་གཙང་བ་ (impure), \nངེས་རྟོགས་ (definite realization), འཇིག་རྟེན་ (worldly/mundane), གནོད་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- བར་ at the end of the first line is a connecting particle\n- གྱིས་ is an instrumental particle\n- འགྱུར་ indicates a future or potential state\n\nOtherwise, [seeing] women as impure\nWill become harmful through worldly definite realization.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the potential negative consequences of viewing women as inherently impure from a mundane perspective, which is a topic sometimes addressed in Buddhist texts on non-discrimination and the nature of perception.", - "translation": "Otherwise, [seeing] women as impure Will become harmful through worldly definite realization." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nOtherwise, [seeing] women as impure\nWill certainly be harmful in the world.\n", - "translation": "Otherwise, [seeing] women as impure\nWill certainly be harmful in the world." - } - } - }, - "1157": { - "source": "སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་ལས་བསོད་ནམས་ནི།།", - "target_gt": "“Through a Buddha, who is but illusion, how does merit spring?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྒྱུ་འདྲ་ (illusion-like), རྒྱལ་ (victory/conquer), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- འི་ genitive particle connecting སྒྱུ་འདྲ་ to རྒྱལ་\n- ལས་ ablative particle indicating \"from\"\n- ནི་ topic marker emphasizing བསོད་ནམས་\n\nFrom the illusion-like victory, [comes] merit.\n\nTechnical note: This line likely refers to the Buddhist concept of illusory nature of phenomena and how understanding this can lead to accumulation of merit.", - "translation": "From the illusion-like victory, [comes] merit." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nMerit is greater than illusory victory.", - "translation": "Merit is greater than illusory victory." - } - } - }, - "1158": { - "source": "ཇི་ལྟར་དངོས་ཡོད་ལ་ཇི་བཞིན།།", - "target_gt": "As if the Buddha were existing truly.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཇི་ལྟར་ (just as), དངོས་ཡོད་ (reality, what actually exists), ཇི་བཞིན་ (exactly, precisely)\n\nGrammatical structure:\n- ཇི་ལྟར་...ཇི་བཞིན་ is a correlative construction meaning \"just as...exactly so\"\n- ལ་ is a locative particle here indicating \"in\" or \"with regard to\"\n\nJust as [things are] in reality, exactly so\n\nNote: This line appears to be discussing the nature of reality or phenomena as they truly exist, a common theme in Buddhist philosophy. The precise meaning may depend on context.", - "translation": "Just as [things are] in reality, exactly so" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nJust as it is in reality", - "translation": "Just as it is in reality" - } - } - }, - "1159": { - "source": "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན།། ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "“But,” you ask, “if beings are like illusions, How, when dying, can they take rebirth?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་འདྲ་ན།།\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), སེམས་ཅན་(sentient beings), སྒྱུ་(illusion)\nNote: འདྲ་(like, similar to), ན་(conditional particle)\n\nIf sentient beings are like an illusion,\n\nLine 2: ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན།།\nKey terms:\nཤི་(die), སྐྱེ་(be born)\nNote: ནས་(after), ཇི་ལྟར་(how), ཞེ་ན་(question particle)\n\nHow, after dying, are [they] born?\n\nTechnical note: This verse raises a philosophical question about the nature of rebirth in the context of the illusory nature of sentient beings, a concept often discussed in Madhyamaka and Yogācāra schools of Buddhist thought.", - "translation": "If sentient beings are like an illusion, How, after dying, are [they] born?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf sentient beings are like illusions,\nHow can they be reborn after death?\n", - "translation": "If sentient beings are like illusions,\nHow can they be reborn after death?" - } - } - }, - "1160": { - "source": "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་གྱུར་པ།། དེ་སྲིད་སྒྱུ་མའང་འབྱུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "As long as the conditions are assembled, Illusions, likewise, will persist and manifest.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཇི་སྲིད་ (as long as), རྐྱེན་ (conditions), ཚོགས་ (gather/assemble), སྒྱུ་མ་ (illusion)\n\nGrammatical structure:\n- Correlative construction with ཇི་སྲིད་ ... དེ་སྲིད་ (as long as ... for that long)\n- གྱུར་པ and འགྱུར་ are forms of འགྱུར་བ (to become)\n\nAs long as conditions assemble,\nFor that long, illusions will arise.\n\nNote: སྒྱུ་མ་ (sgyu ma) is a key term in Madhyamaka philosophy, often translated as \"illusion\" or \"magical display,\" referring to the illusory nature of phenomena.", - "translation": "As long as conditions assemble, For that long, illusions will arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAs long as the various conditions are gathered,\nFor that long, even illusions will arise.\n", - "translation": "As long as the various conditions are gathered,\nFor that long, even illusions will arise." - } - } - }, - "1161": { - "source": "རྒྱུན་རིང་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན།། སེམས་ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "Why, through simply being more protracted, Should sentient beings be regarded as more real?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱུན་རིང་ (long duration), སེམས་ཅན་ (sentient beings), བདེན་པར་ (truly/really)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་ན་ indicates a rhetorical question\n- ཡིན་ is the final verb, indicating existence or identity\n\nHow is it that, merely by [existing for a] long duration,\nSentient beings would truly exist?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the notion of inherent existence of sentient beings, a key concept in Madhyamaka philosophy.", - "translation": "How is it that, merely by [existing for a] long duration, Sentient beings would truly exist?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHow can sentient beings truly exist,\nMerely through long duration?\n", - "translation": "How can sentient beings truly exist,\nMerely through long duration?" - } - } - }, - "1162": { - "source": "སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ།། སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ།།", - "target_gt": "If one kills or harms the magical illusion of a man, There is no mind in such a thing and therefore there’s no sin.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ།།\nKey terms: སྒྱུ་མ་ (illusion), སྐྱེས་བུ་ (person), བསད་ (kill)\nGrammar: ལ་ (locative/object marker)\n\nIn killing and so forth of an illusory person,\n\nLine 2: སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ།།\nKey terms: སེམས་མེད་ (mindless, without mind), ཕྱིར་ན་ (because), སྡིག་མེད་ (without sin)\nGrammar: དེ་ (sentence-final particle indicating conclusion)\n\nBecause [it is] mindless, there is no sin.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of emptiness (śūnyatā) in relation to karmic actions, suggesting that actions performed on illusory entities do not accrue karmic consequences due to the lack of inherent existence.", - "translation": "In killing and so forth of an illusory person, Because [it is] mindless, there is no sin." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSince an illusory person who is killed and so forth\nHas no mind, there is no sin.\n", - "translation": "Since an illusory person who is killed and so forth\nHas no mind, there is no sin." - } - } - }, - "1163": { - "source": "སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ།། བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་།།", - "target_gt": "But beings do indeed have mirage-like minds; Sin and merit will, in consequence, arise.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྒྱུ་མ (illusion), སེམས (mind), ལྡན་པ (possessing)\nབསོད་ནམས (merit), སྡིག་པ (negativity/sin), འབྱུང་ (arise)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at the end of the first line indicates a locative or dative case\n- དང་ནི in the second line is a conjunction emphasizing the pairing\n\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and negativity arise.\n\nTechnical note: The concept of སྒྱུ་མ (illusion) is crucial in Tibetan Buddhist philosophy, often referring to the illusory nature of phenomena as understood in Madhyamaka thought.", - "translation": "For one possessing an illusory mind, Both merit and negativity arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor one possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin arise.\n", - "translation": "For one possessing an illusory mind,\nBoth merit and sin arise." - } - } - }, - "1164": { - "source": "སྔགས་སོགས་རྣམས་ལ་ནུས་མེད་ཕྱིར།། སྒྱུ་མའི་སེམས་ནི་འབྱུང་བ་མེད།།", - "target_gt": "There is no power in things like spells, So mirage-like minds do not occur through them.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྔགས་ (mantras), ནུས་མེད་ (powerless/ineffective), སྒྱུ་མ་ (illusion), སེམས་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་རྣམས་ལ་ indicates \"and others\" or \"etc.\"\n- ཕྱིར་ is a causal particle meaning \"because\" or \"since\"\n- ནི་ is a topic particle\n- འབྱུང་བ་མེད་ means \"does not arise\" or \"does not occur\"\n\nSince mantras and such are ineffective,\nThe illusory mind does not arise.\n\nTechnical note: \nསྒྱུ་མ་ (sgyu ma) is a key term in Madhyamaka philosophy, often translated as \"illusion\" or \"magical display,\" referring to the ultimately unreal nature of phenomena.", - "translation": "Since mantras and such are ineffective, The illusory mind does not arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBecause mantras and such have no power,\nThe illusory mind does not arise.\n", - "translation": "Because mantras and such have no power,\nThe illusory mind does not arise." - } - } - }, - "1165": { - "source": "སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི།། སྒྱུ་མ་དེ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཉིད།།", - "target_gt": "Illusions spring from various causes; Thus illusions are of different kinds.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nསྣ་ཚོགས་ (various, diverse), རྐྱེན་ (conditions), བྱུང་བ་ (arise, occur), སྒྱུ་མ་ (illusion, magical display)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ (ablative particle indicating \"from\")\n- ཡི་ (genitive particle)\n- དེ་ཡང་ (emphatic construction, \"that very\")\n\nFrom various conditions arise\nIllusions that are themselves diverse.\n\nTechnical note: སྒྱུ་མ་ (illusion) is a key term in Madhyamaka philosophy, often used to describe the nature of phenomena as lacking inherent existence while still appearing.", - "translation": "From various conditions arise Illusions that are themselves diverse." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFrom various conditions arise\nIllusions of manifold kinds.\n", - "translation": "From various conditions arise\nIllusions of manifold kinds." - } - } - }, - "1166": { - "source": "རྐྱེན་གཅིག་གིས་ནི་ཀུན་ནུས་པ།། གང་ན་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "A single cause for everything There never was!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (condition/cause), གཅིག་ (single/one), ཀུན་ (all), ནུས་པ་ (ability/power), གང་ (which/whatever), ཡོད་ (exist)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ is an instrumental particle\n- ནི་ is a topic marker\n- མ་ཡིན་ is a negation\n\nA single condition that can [do] everything\nDoes not exist anywhere.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of causality in Buddhist philosophy, specifically refuting the idea of a single, all-powerful cause.", - "translation": "A single condition that can [do] everything Does not exist anywhere." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThere is nowhere that a single cause\nCan produce all effects.\n", - "translation": "There is nowhere that a single cause\nCan produce all effects." - } - } - }, - "1167": { - "source": "གལ་ཏེ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས།། འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ལྟར་ན།། སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་འཁོར་འགྱུར་བས།།", - "target_gt": "“If ultimately, beings are in nirvāṇa,” you will say, “But relatively circle in saṃsāra, “Even Buddhahood reverts to the saṃsāric state.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1:\nགལ་ཏེ་(if), དོན་དམ་(ultimate truth), མྱ་ངན་འདས་(nirvāṇa)\n\nIf nirvāṇa [is] the ultimate truth,\n\nLine 2:\nའཁོར་བ་(saṃsāra), ཀུན་རྫོབ་(conventional truth)\n\nAnd saṃsāra [is] the conventional truth, in that case,\n\nLine 3:\nསངས་རྒྱས་(Buddha), འཁོར་འགྱུར་(would become cyclic existence)\n\nEven the Buddha would become [subject to] cyclic existence.\n\nKey technical notes:\n- དོན་དམ་ and ཀུན་རྫོབ་ are crucial terms in Madhyamaka philosophy, referring to the two truths.\n- The verse presents a logical argument challenging a simplistic view of nirvāṇa and saṃsāra.", - "translation": "If nirvāṇa [is] the ultimate truth, And saṃsāra [is] the conventional truth, in that case, Even the Buddha would become [subject to] cyclic existence." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf ultimate truth is nirvana,\nAnd samsara is conventional truth,\nThen even Buddhas would be in samsara.\n", - "translation": "If ultimate truth is nirvana,\nAnd samsara is conventional truth,\nThen even Buddhas would be in samsara." - } - } - }, - "1168": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "So why,” you ask, “pursue the Bodhisattva path?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་ (awakening/enlightenment), སྤྱོད་པ་ (conduct/practice), ཅི་ (what), བྱ་ (do/perform)\n\nGrammar:\n- Instrumental case (པས) indicating means or method\n- Interrogative particle (ཞིག) forming a rhetorical question\n\nWhat is to be done through the conduct of awakening?\n\nNote: བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ (bodhisattva conduct) is a technical term referring to the practices and behaviors of a bodhisattva on the path to enlightenment.", - "translation": "What is to be done through the conduct of awakening?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is to be done through bodhisattva conduct?", - "translation": "What is to be done through bodhisattva conduct?" - } - } - }, - "1169": { - "source": "རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན།། སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི།།", - "target_gt": "As long as there’s no cutting of the causal stream, There is no halting even of illusory displays.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྐྱེན་ (conditions), རྒྱུན་ (continuum), མ་ཆད་ (uninterrupted), སྒྱུ་མ་ (illusion), ལྡོག་པ་ (cease)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- གྱི་ genitive/instrumental particle\n\nIf the continuum of conditions is uninterrupted,\nEven the illusion will not cease.\n\nTechnical note: This verse discusses the nature of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་) and the illusory nature of phenomena (སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་).", - "translation": "If the continuum of conditions is uninterrupted, Even the illusion will not cease." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf the stream of conditions is unbroken,\nEven illusions will not cease to appear.\n", - "translation": "If the stream of conditions is unbroken,\nEven illusions will not cease to appear." - } - } - }, - "1170": { - "source": "རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་ཆད་པ་ན།། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ།།", - "target_gt": "But when the causal stream is severed, Even relative phenomena do not appear.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (conditions), རྒྱུན་ (continuum/stream), ཆད་པ་ (cut off/ceased), ཀུན་རྫོབ་ (conventional/relative truth), འབྱུང་ (arise/occur)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- ངོ་ at the end serves as a final particle, often indicating certainty or emphasis\n\nWhen the stream of conditions is cut off,\nEven conventionally, [they] do not arise.\n\nTechnical note: ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth) is a key concept in Madhyamaka philosophy, contrasted with ultimate truth (དོན་དམ་).", - "translation": "When the stream of conditions is cut off, Even conventionally, [they] do not arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen the stream of conditions is cut off,\nEven conventionally, [phenomena] do not arise.\n", - "translation": "When the stream of conditions is cut off,\nEven conventionally, [phenomena] do not arise." - } - } - }, - "1171": { - "source": "གང་ཚེ་འཁྲུལ་པ་འང་ཡོད་མིན་ན།། སྒྱུ་མ་གང་གིས་དམིགས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "“If even that which is deceived does not exist, What is it,” you will ask, “that sees illusion?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), འཁྲུལ་པ (delusion/confusion), ཡོད་མིན (does not exist), \nསྒྱུ་མ (illusion), དམིགས་པར་འགྱུར (to be apprehended/perceived)\n\nGrammatical notes:\n- འང་ is an emphatic particle, emphasizing \"even\"\n- གང་གིས is an interrogative instrumental case, \"by what/whom\"\n\nWhen there is not even delusion,\nBy what could illusion be apprehended?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of reality from a Madhyamaka perspective, questioning the basis of perceiving illusions when even the concept of delusion itself is absent.", - "translation": "When there is not even delusion, By what could illusion be apprehended?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen there is no delusion,\nBy what could illusion be perceived?\n", - "translation": "When there is no delusion,\nBy what could illusion be perceived?" - } - } - }, - "1172": { - "source": "གང་ཚེ་ཁྱོད་ལ་སྒྱུ་མ་ཉིད།། མེད་ནའང་དེ་ཚེ་ཅི་ཞིག་དམིགས།།", - "target_gt": "But if, for you, these same illusions have no being, What, indeed, is there to be perceived?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), སྒྱུ་མ (illusion), དམིགས (perceive/apprehend)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ལ (for you) indicates the topic\n- མེད་ནའང (even if there is not) is a conditional construction\n- ཅི་ཞིག (what) introduces a rhetorical question\n\nWhen for you there is not even illusion itself, at that time what is [there] to apprehend?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā), suggesting that when one realizes the illusory nature of phenomena, there is nothing left to grasp or perceive as inherently existent.", - "translation": "When for you there is not even illusion itself, at that time what is [there] to apprehend?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen you yourself have no illusion,\nAt that time, what is there to perceive?\n", - "translation": "When you yourself have no illusion,\nAt that time, what is there to perceive?" - } - } - }, - "1173": { - "source": "གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡོད།། རྣམ་པ་དེ་ནི་སེམས་ཉིད་ཡིན།།", - "target_gt": "“But objects have another mode of being,” you will say, “That very mode is but the mind itself.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), དེ་ཉིད་(that very/itself), གཞན་(other), ཡོད་(exist)\nརྣམ་པ་(aspect/appearance), སེམས་ཉིད་(mind itself)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་ is a case particle indicating location or state\n- ནི་ is a topic marker\n\nIf other [things] exist in that very [state],\nThat aspect is mind itself.\n\nTechnical note: སེམས་ཉིད་ (mind itself) is an important term in Tibetan Buddhist philosophy, often referring to the fundamental nature of mind or consciousness.", - "translation": "If other [things] exist in that very [state], That aspect is mind itself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf there is otherness in that very thing,\nThat aspect is mind itself.\n", - "translation": "If there is otherness in that very thing,\nThat aspect is mind itself." - } - } - }, - "1174": { - "source": "གང་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན།། དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་།།", - "target_gt": "But if the mirage is the mind itself, What is then perceived by what?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), སེམས་ཉིད (mind itself), སྒྱུ་མ (illusion)\nདེ་ཚེ (at that time), གང་ཞིག (what/who), གང་གིས (by what/whom), མཐོང་ (see/perceive)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional structure with གང་ཚེ...དེ་ཚེ (when...at that time)\n- Rhetorical questions in the second line\n\nWhen the mind itself [is] an illusion,\nAt that time, what is seen by whom?\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the illusory nature of mind and perception from a Madhyamaka or Yogācāra perspective, questioning the reality of both subject and object in the act of perception.", - "translation": "When the mind itself [is] an illusion, At that time, what is seen by whom?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen the mind itself is an illusion,\nWho is it that sees what?\n", - "translation": "When the mind itself is an illusion,\nWho is it that sees what?" - } - } - }, - "1175": { - "source": "འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་མགོན་པོས་ཀྱང་།། སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་ཞེས་གསུངས།།", - "target_gt": "The Guardian of the World himself has said That mind cannot be seen by mind.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་ (Protector of the World, epithet for Buddha)\n- སེམས་ (mind)\n- མི་མཐོང་ (not see)\n- གསུངས་ (taught, said)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ནི་ and ས་ཀྱང་ are emphatic particles\n- ཞེས་ introduces a quote\n\nEven the Protector of the World has taught: \"Mind does not see mind.\"\n\nNote: This verse likely refers to a teaching on the nature of mind, emphasizing that the mind cannot directly perceive itself, an important concept in Buddhist philosophy.", - "translation": "Even the Protector of the World has taught: \"Mind does not see mind.\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven the Protector of the World has said:\n\"Mind cannot see mind.\"\n", - "translation": "Even the Protector of the World has said:\n\"Mind cannot see mind.\"" - } - } - }, - "1176": { - "source": "རལ་གྲི་སོ་ནི་རང་ལ་རང་།། ཇི་ལྟར་མི་གཅོད་དེ་བཞིན་ཡིད།།", - "target_gt": "In just the same way, he has said, The sword’s edge cannot cut the sword.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརལ་གྲི་ (sword), སོ་ (blade/edge), རང་ (self), མི་གཅོད་ (does not cut), ཡིད་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་...དེ་བཞིན་ structure indicating a comparison (\"just as...likewise\")\n- མི་ negation particle with གཅོད་ (to cut)\n\nJust as a sword's blade does not cut itself,\nLikewise [is] the mind.\n\nTechnical note: This verse appears to be drawing an analogy between a sword's inability to cut itself and some quality of the mind, likely referring to the mind's nature of not being able to directly perceive or \"cut\" itself in Buddhist philosophy.", - "translation": "Just as a sword's blade does not cut itself, Likewise [is] the mind." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nJust as a sword's blade cannot cut itself,\nLikewise the mind [cannot directly perceive itself].\n", - "translation": "Just as a sword's blade cannot cut itself,\nLikewise the mind [cannot directly perceive itself]." - } - } - }, - "1177": { - "source": "ཇི་ལྟར་མར་མེ་རང་གི་དངོས།། ཡང་དག་གསལ་བར་བྱེད་བཞིན་ན།།", - "target_gt": "“But,” you say, “it’s like the flame That perfectly illuminates itself.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམར་མེ་ (butter lamp), རང་གི་དངོས་ (its own nature/essence), ཡང་དག་ (truly/perfectly), གསལ་བར་བྱེད་ (illuminates/makes clear)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་ introduces a simile (\"just as\")\n- བཞིན་ན at the end reinforces the comparative structure\n\nJust as a butter lamp truly illuminates its own nature,\n\nSo too [it illuminates other things].\n\nNote: The second line implies a continuation of the simile, suggesting that the lamp not only illuminates itself but also other objects. This is a common metaphor in Buddhist philosophy for the nature of mind and wisdom.", - "translation": "Just as a butter lamp truly illuminates its own nature, So too [it illuminates other things]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nJust as a lamp illuminates\nIts own true nature,", - "translation": "Just as a lamp illuminates\nIts own true nature," - } - } - }, - "1178": { - "source": "མར་མེ་གསལ་བར་བྱ་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "The flame, in fact, can never light itself. And why?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམར་མེ་ (butter lamp), གསལ་བར་ (to make clear/bright), བྱ་མིན་ (should not do)\n\nGrammar:\n- ཏེ at the end indicates this is part of a larger statement or reasoning\n\nOne should not [try to] make a butter lamp bright;\n\nNote: This line is likely part of a metaphorical teaching, possibly about the nature of mind or reality. The idea might be that a butter lamp's inherent nature is to be bright, so trying to make it bright is unnecessary or misguided.", - "translation": "One should not [try to] make a butter lamp bright;" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThe lamp need not be made to shine.", - "translation": "The lamp need not be made to shine." - } - } - }, - "1179": { - "source": "གང་ཕྱིར་མུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད།།", - "target_gt": "Because the darkness never dims it!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་ཕྱིར་ (because), མུན་ (darkness), བསྒྲིབས་པ་ (obscured/covered)\n\nGrammar:\n- གང་ཕྱིར་ introduces a reason\n- གྱིས་ is the instrumental case particle\n- མེད་ is the negation at the end of the sentence\n\nBecause there is no obscuration by darkness,\n\nNote: This line likely refers to the nature of enlightened mind or wisdom, which is unobscured by the darkness of ignorance or delusion.", - "translation": "Because there is no obscuration by darkness," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nBecause there is no obscuration by darkness.", - "translation": "Because there is no obscuration by darkness." - } - } - }, - "1180": { - "source": "ཤེལ་བཞིན་སྔོན་པོ་སྔོ་ཉིད་ལ།། གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "“The blueness of a thing by nature blue,” you say, “Depends, unlike a crystal, upon nothing else.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤེལ་ (crystal), སྔོན་པོ་ (blue), ལྟོས་པ་ (dependence)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་ (like, as) comparative particle\n- ལ་ (to, for) case particle indicating topic\n- ཡོད་མ་ཡིན་ (does not exist) negative existential construction\n\nLike a crystal [appearing] blue, blueness itself\nDoes not depend on anything else.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the philosophical concept of svabhāva (inherent nature) in Buddhist thought, using the metaphor of a crystal appearing blue to illustrate the nature of phenomena.", - "translation": "Like a crystal [appearing] blue, blueness itself Does not depend on anything else." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLike crystal appearing blue due to blue [surroundings],\nIt does not depend on anything else.\n", - "translation": "Like crystal appearing blue due to blue [surroundings],\nIt does not depend on anything else." - } - } - }, - "1181": { - "source": "དེ་བཞིན་འགའ་ཞིག་གཞན་ལ་ནི།། ལྟོས་དང་ལྟོས་མེད་པ་ཡང་མཐོང་།།", - "target_gt": "“Likewise some perceptions Come from other things, while some do not.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་ (likewise, similarly)\nའགའ་ཞིག་ (some)\nགཞན་ (others)\nལྟོས་ (depend on, relate to)\nལྟོས་མེད་ (independent, unrelated)\nམཐོང་ (see, perceive)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ནི་ is a topic marker emphasizing \"others\"\n- དང་ connects the two states (dependent and independent)\n- པ་ nominalizes the adjectives\n- ཡང་ emphasizes \"also\" or \"even\"\n\nLikewise, some [things] are seen as both dependent on and independent of others.\n\nTechnical note: This verse likely discusses the nature of phenomena in Buddhist philosophy, touching on concepts of interdependence and inherent existence.", - "translation": "Likewise, some [things] are seen as both dependent on and independent of others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, some see others as\nBoth dependent and independent.\n", - "translation": "Likewise, some see others as\nBoth dependent and independent." - } - } - }, - "1182": { - "source": "སྔོ་ཉིད་མིན་ལ་སྔོན་པོར་དེ།། བདག་གིས་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད།།", - "target_gt": "But something that’s by nature blue has never of itself imposed A blueness on its non-blue self.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྔོ་ཉིད་ (blueness), སྔོན་པོ་ (blue), བདག་ (self), བྱས་པ་ (made/done)\n\nGrammatical notes:\n- མིན་ལ་ (negation + connective particle)\n- མེད་ (negation, non-existence)\n\nThat which is not blueness itself, [but appears] blue,\nI myself have not made [it] myself.\n\nTechnical note: This verse likely relates to the philosophical concept of svabhāva (inherent existence) in Buddhist thought, discussing the nature of perception and reality.", - "translation": "That which is not blueness itself, [but appears] blue, I myself have not made [it] myself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIt is not blue itself, yet appears blue.\nIt was not created by itself.\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist philosophy, so this translation may not fully capture the nuances or deeper meaning of the original text. A scholar of Tibetan Buddhism would be able to provide a more accurate and insightful translation.", - "translation": "It is not blue itself, yet appears blue.\nIt was not created by itself." - } - } - }, - "1183": { - "source": "མར་མེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས།། ཤེས་པས་ཤེས་ཏེ་རྗོད་བྱེད་ན།།", - "target_gt": "The phrase “The lamp illuminates itself” The mind can know and formulate.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམར་མེ་ (butter lamp), གསལ་བར་ (clearly/brightly), བྱེད་ (to do/make), ཤེས་པ་ (consciousness/knowing), རྗོད་བྱེད་ (to express/state)\n\nGrammatical notes:\n- བྱེད་དོ་ is a verb + final particle combination indicating a statement\n- ཞེས is a quotative particle\n- ན is a conditional particle here\n\nWhen [one] states, expressing through consciousness, \"The butter lamp illuminates,\"\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between perception, cognition, and verbal expression, which are important concepts in Buddhist epistemology and philosophy of language.", - "translation": "When [one] states, expressing through consciousness, \"The butter lamp illuminates,\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen one knows through awareness and expresses:\n\"The lamp illuminates brightly\"\n", - "translation": "When one knows through awareness and expresses:\n\"The lamp illuminates brightly\"" - } - } - }, - "1184": { - "source": "བློ་ནི་གསལ་བ་ཉིད་ཡིན་ཞེས།། གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད།།", - "target_gt": "But what is there to know and say That “mind is self-illuminating?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབློ་ (mind/intellect), གསལ་བ་ (clear/luminous), ཤེས་ (know/understand), བརྗོད་ (speak/express)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker emphasizing བློ་\n- ཉིད་ is an emphatic particle\n- ཞེས་ indicates a quotation or statement\n- གང་གིས་ is an interrogative pronoun (\"by whom\")\n\nThe mind is indeed luminous.\nHaving understood this, who [then] speaks thus?\n\nTechnical note: གསལ་བ་ (luminosity) is a crucial concept in Tibetan Buddhist philosophy, often referring to the mind's innate clarity or cognitive capacity.", - "translation": "The mind is indeed luminous. Having understood this, who [then] speaks thus?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhoever knows that mind is clarity itself,\nThey are the ones who speak thus.\n", - "translation": "Whoever knows that mind is clarity itself,\nThey are the ones who speak thus." - } - } - }, - "1185": { - "source": "གང་ཚེ་འགས་ཀྱང་མཐོང་མིན་ན།།", - "target_gt": "The mind, indeed, is never seen by anything.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when, at the time), མཐོང་ (to see), མིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- གང་ཚེ introduces a temporal clause\n- འགས་ཀྱང་ is an indefinite pronoun meaning \"by anyone\" or \"by anything\"\n- མཐོང་མིན་ is a negated verb form\n\nWhen [it] is not seen by anyone,\n\nNote: This line likely refers to the nature of ultimate reality or emptiness, which is beyond ordinary perception. The construction implies a hypothetical or general scenario rather than a specific instance.", - "translation": "When [it] is not seen by anyone," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhen nothing at all is seen,", - "translation": "When nothing at all is seen," - } - } - }, - "1186": { - "source": "གསལ་བའམ་ནི་མི་གསལ་བ།། མོ་གཤམ་བུ་མོའི་འགྱིང་བག་བཞིན།། དེ་ནི་བརྗོད་ཀྱང་དོན་མེད་དོ།།", - "target_gt": "And therefore, whether it can know, or cannot know, itself, Is like the beauty of a barren woman’s daughter: Something that it’s pointless to discuss.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགསལ་བ (clear/apparent), མི་གསལ་བ (unclear/non-apparent), མོ་གཤམ (barren woman), བུ་མོ (daughter), འགྱིང་བག (proud gait/swagger), བརྗོད (express/state), དོན་མེད (meaningless)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ནི: disjunctive construction \"or\"\n- བཞིན: comparative particle \"like\"\n- ཀྱང: concessive \"even if/although\"\n\nClear or unclear, [it is] like the proud gait of a barren woman's daughter.\nEven if expressed, it is meaningless.\n\nTechnical note: This passage uses a classic Buddhist logical example (མོ་གཤམ་བུ) of an impossibility to illustrate a philosophical point about the nature of reality or conceptual constructs.", - "translation": "Clear or unclear, [it is] like the proud gait of a barren woman's daughter. Even if expressed, it is meaningless." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhether clear or unclear,\nIt is like the proud gait of a barren woman's daughter.\nTo speak of it is meaningless.\n", - "translation": "Whether clear or unclear,\nIt is like the proud gait of a barren woman's daughter.\nTo speak of it is meaningless." - } - } - }, - "1187": { - "source": "གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན།། རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།།", - "target_gt": "“But if,” you ask, “the mind is not self-knowing, How does it remember what it knew?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་རིག་ (self-awareness/reflexive awareness)\nརྣམ་ཤེས་ (consciousness)\nདྲན་པ་ (memory/recollection)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...མིན་ན། : \"If...is not\" conditional structure\n- ཇི་ལྟར་ : \"how\" interrogative\n- འགྱུར : future/potential tense marker\n\nIf there is no self-awareness, how can consciousness become recollected?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing the philosophical question of self-awareness (རང་རིག་) in relation to consciousness (རྣམ་ཤེས་) and memory (དྲན་པ་), which is a significant topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", - "translation": "If there is no self-awareness, how can consciousness become recollected?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf self-awareness does not exist,\nHow can consciousness be remembered?\n", - "translation": "If self-awareness does not exist,\nHow can consciousness be remembered?" - } - } - }, - "1188": { - "source": "གཞན་མྱོང་བ་དང་འབྲེལ་བ་ལས།། དྲན་འགྱུར་བྱི་བའི་དུག་བཞིན་ནོ།།", - "target_gt": "We say that, like the poison of the water rat, It’s through the link with things experienced that memory occurs.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ (other), མྱོང་བ་ (experience), འབྲེལ་བ་ (connection), དྲན་ (remember/recall), འགྱུར་ (become/transform), བྱི་བ་ (mouse/rat), དུག་ (poison)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from\" or \"due to\"\n- བཞིན་ནོ་ is a simile marker, meaning \"like\" or \"similar to\"\n\nDue to connection with others' experiences, [one] recalls [it], like the poison of a mouse.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of memory and how experiences can be \"transmitted\" or recalled through connection with others, using the simile of mouse poison to illustrate its potency or lingering effect.", - "translation": "Due to connection with others' experiences, [one] recalls [it], like the poison of a mouse." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThrough connection with others' experiences,\nMemories arise like rat poison.\n", - "translation": "Through connection with others' experiences,\nMemories arise like rat poison." - } - } - }, - "1189": { - "source": "རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ནི།། མཐོང་ཕྱིར་རང་ཉིད་རང་གསལ་ན།།", - "target_gt": "“In certain cases,” you will say, “the mind Can see the minds of others, how then not itself?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (condition), ལྡན་པ་ (possessing), མཐོང་ (seeing), རང་ཉིད་ (oneself), རང་གསལ་ (self-illuminating/self-evident)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཕྱིར་ indicates purpose or reason (\"in order to\" or \"because\")\n\nWhen possessing other conditions,\nIn order to see, if oneself is self-illuminating,\n\nTechnical note: རང་གསལ་ (self-illuminating) is an important philosophical term in Tibetan Buddhism, often used in discussions of consciousness and perception.", - "translation": "When possessing other conditions, In order to see, if oneself is self-illuminating," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen endowed with other conditions,\nOne sees that the self illuminates itself.\n", - "translation": "When endowed with other conditions,\nOne sees that the self illuminates itself." - } - } - }, - "1190": { - "source": "གྲུབ་པའི་མིག་སྨན་སྦྱོར་བ་ལས།། བུམ་མཐོང་མིག་སྨན་ཉིད་འགྱུར་མིན།།", - "target_gt": "But through the application of a magic balm, The eye may see the treasure, but the salve it does not see.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགྲུབ་པ (accomplished/siddha), མིག་སྨན (eye medicine), སྦྱོར་བ (preparation/compounding), \nབུམ་མཐོང (vase-seeing), འགྱུར (become/transform)\n\nGrammatical notes:\n- ལས at the end of the first line indicates \"from\" or \"by means of\"\n- ཉིད emphasizes the preceding term\n- མིན is a negation particle\n\nFrom the preparation of accomplished eye medicine,\n[It] does not become merely the eye medicine for seeing vases.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the distinction between mundane and spiritual attainments in Tibetan Buddhist practice. The \"eye medicine for seeing vases\" may metaphorically represent ordinary perception, while the \"accomplished eye medicine\" suggests a higher spiritual realization.", - "translation": "From the preparation of accomplished eye medicine, [It] does not become merely the eye medicine for seeing vases." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFrom the preparation of accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself does not become a vase-seeing [ability].\n", - "translation": "From the preparation of accomplished eye medicine,\nThe eye medicine itself does not become a vase-seeing [ability]." - } - } - }, - "1191": { - "source": "ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག། འདིར་ནི་དགག་པར་བྱ་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "It’s not indeed our purpose to disprove Experiences of sight or sound or knowing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཇི་ལྟར་ (just as, in whatever way)\nམཐོང་ (seen)\nཐོས་ (heard)\nཤེས་པ་ (known, understood)\nདགག་པར་བྱ་ (to be negated, refuted)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ is a plural marker\n- འདིར་ནི་ means \"here\" with emphasis\n- མིན་ཏེ་ is a negation particle indicating \"is not\"\n\nJust as [things are] seen, heard, and known, here [they] are not to be negated.\n\nTechnical note: This verse likely refers to conventional reality or relative truth (སམྠ་ཝྲྀཏི་སཏྱ, saṃvṛti-satya) in Buddhist philosophy, indicating that conventional experiences should not be rejected outright.", - "translation": "Just as [things are] seen, heard, and known, here [they] are not to be negated." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhatever is seen, heard, or known,\nIs not to be negated here.\n", - "translation": "Whatever is seen, heard, or known,\nIs not to be negated here." - } - } - }, - "1192": { - "source": "འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ།། བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན།།", - "target_gt": "Our aim is here to undermine the cause of sorrow: The thought that such phenomena have true existence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), བདེན་པ་ (truth/true), རྟོག་པ་ (conceptualization/grasping), བཟློག་ (reverse/counter)\n\nGrammatical notes:\n- འདིར་ནི་ (Here, [emphatic])\n- གྱུར་པ་ (become/turned into)\n- བྱ་ (to be done)\n\nHere, that which has become the cause of suffering,\nThe conceptualization of [things] as true is to be reversed.\n\nTechnical note: བདེན་པར་རྟོག་པ་ (conceptualizing as true) is a key term in Madhyamaka philosophy, referring to the mistaken apprehension of phenomena as inherently existent.", - "translation": "Here, that which has become the cause of suffering, The conceptualization of [things] as true is to be reversed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHere, what has become the cause of suffering,\nIs the conception of truth to be reversed.\n", - "translation": "Here, what has become the cause of suffering,\nIs the conception of truth to be reversed." - } - } - }, - "1193": { - "source": "སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་གཞན་མིན་ཞིང་།། གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་བརྟག་ན།།", - "target_gt": "“Illusions are not other than the mind,” you say, And yet you don’t consider them the same.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), སྒྱུ་མ་ (illusion), གཞན་ (other/separate), མིན་ (is not), བརྟག་ (analyze/examine)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ here functions as an ablative particle, indicating \"from\" or \"other than\"\n- ཞིང་ and ན are clause connectors, similar to \"and\" or \"if/when\" respectively\n\nIllusion is not other than mind, and\nWhen not examined as being other [than mind],\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of illusion (སྒྱུ་མ་) in relation to mind (སེམས་), a common topic in Tibetan Buddhist philosophy, particularly in Madhyamaka and Yogācāra traditions.", - "translation": "Illusion is not other than mind, and When not examined as being other [than mind]," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe mind is not other than illusion,\nYet it should not be conceived as non-other.\n", - "translation": "The mind is not other than illusion,\nYet it should not be conceived as non-other." - } - } - }, - "1194": { - "source": "དངོས་ན་ཇི་ལྟར་དེ་གཞན་མིན།།", - "target_gt": "How could they not be different if the mind is real?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདངོས་ (actually, in reality)\nཇི་ལྟར་ (how, in what way)\nདེ་ (that, it)\nགཞན་ (other, different)\nམིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- དངོས་ན་ is an adverbial phrase meaning \"in reality\" or \"actually\"\n- ཇི་ལྟར་ is an interrogative adverb\n- མིན་ is a negative verb\n\nActually, how is that not different?\n\nNote: This line appears to be questioning the nature of reality or the identity of something, suggesting a philosophical inquiry typical in Buddhist texts. The precise context would help clarify the specific meaning.", - "translation": "Actually, how is that not different?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIn reality, how is that not other?", - "translation": "In reality, how is that not other?" - } - } - }, - "1195": { - "source": "གཞན་མིན་ཞེ་ན་དངོས་པོར་མེད།།", - "target_gt": "And how can mind be real if you deny a difference?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགཞན་མིན་ (not other), ཞེ་ན་ (if it is said/asked), དངོས་པོ་ (entity/thing), མེད་ (does not exist)\n\nGrammatical structure:\n- ཞེ་ན་ is often used to introduce a hypothetical question or statement\n- མེད་ at the end indicates negation\n\nIf it is said [they are] not other, [then they] do not exist as [real] entities.\n\nNote: This line appears to be discussing the nature of phenomena in Buddhist philosophy, likely touching on the concept of emptiness (śūnyatā) or the lack of inherent existence.", - "translation": "If it is said [they are] not other, [then they] do not exist as [real] entities." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf it is not other, then it does not exist as a real entity.", - "translation": "If it is not other, then it does not exist as a real entity." - } - } - }, - "1196": { - "source": "ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་བདེན་མིན་ཡང་།། བལྟ་བྱ་དེ་བཞིན་ལྟ་བྱེད་ཡིད།།", - "target_gt": "Although it is unreal, a mirage can be seen; And that which sees is just the same.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- སྒྱུ་མ་ (illusion/magical display)\n- བདེན་མིན་ (not true/unreal)\n- བལྟ་བྱ་ (object of perception)\n- ལྟ་བྱེད་ (perceiver)\n- ཡིད་ (mind)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་ (just as/in the same way that)\n- ཡང་ (although/even though)\n- དེ་བཞིན་ (likewise/similarly)\n\nJust as an illusion, though not real,\nLikewise, [there is] an object of perception and a perceiving mind.\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of perception and reality from a Buddhist philosophical perspective, comparing it to the unreal nature of an illusion.", - "translation": "Just as an illusion, though not real, Likewise, [there is] an object of perception and a perceiving mind." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nJust as an illusion is not real,\nSo too the mind that perceives it.\n", - "translation": "Just as an illusion is not real,\nSo too the mind that perceives it." - } - } - }, - "1197": { - "source": "གལ་ཏེ་འཁོར་བ་དངོས་རྟེན་ཅན།། དེ་ནི་གཞན་དུ་མཁའ་འདྲར་འགྱུར།།", - "target_gt": "“But saṃsāra must be based on something real,” you say, “Or else it is like empty space.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- འཁོར་བ (saṃsāra)\n- དངོས་རྟེན་ཅན (having a real basis/support)\n- མཁའ་འདྲ (like space)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ནི (if...then) conditional structure\n- གཞན་དུ (otherwise, in another way)\n- འགྱུར (become, transform)\n\nIf saṃsāra had a real basis,\nThen it would otherwise become like space.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of saṃsāra, suggesting that if it had a truly existent basis, it would paradoxically become like space (i.e., empty or without inherent existence).", - "translation": "If saṃsāra had a real basis, Then it would otherwise become like space." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf samsara had a real basis,\nIt would become like space elsewhere.\n", - "translation": "If samsara had a real basis,\nIt would become like space elsewhere." - } - } - }, - "1198": { - "source": "དངོས་མེད་དངོས་ལ་བརྟེན་པས་ན།། བྱེད་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།།", - "target_gt": "But how could the unreal be causally effective, Even if it rests on something real?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདངོས་མེད་ (non-existent), དངོས་ (existent), བརྟེན་པ (depend on), བྱེད་ (action), ལྡན་པ (possess)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ན (because)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- འགྱུར (become)\n\nBecause the non-existent depends on the existent, how can [it] become endowed with action?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda) and the nature of existence and non-existence in relation to action or function.", - "translation": "Because the non-existent depends on the existent, how can [it] become endowed with action?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSince the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess agency?\n", - "translation": "Since the non-existent depends on the existent,\nHow can it possess agency?" - } - } - }, - "1199": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་གྲོགས་མེད་པར།། གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན།།", - "target_gt": "This mind of yours is isolated and alone, Alone, in solitude, and unaccompanied.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཁྱོད་ (you), སེམས་ (mind), གྲོགས་མེད་ (without companions), གཅིག་པུ་ (alone/solitary)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ marks སེམས་ as the topic\n- པར་ and དུ་ are case particles indicating state/condition\n- ཡིན་ is the final verb, indicating a statement of fact\n\nYour mind, without companions, becomes solitary indeed.\n\nNote: The repetition of \"alone/solitary\" (གཅིག་པུ་) emphasizes the state of isolation.", - "translation": "Your mind, without companions, becomes solitary indeed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nYour mind, without companions,\nBecomes solitary and alone.", - "translation": "Your mind, without companions,\nBecomes solitary and alone." - } - } - }, - "1200": { - "source": "གང་ཚེ་སེམས་ནི་གཟུང་བྲལ་བ།། དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས།།", - "target_gt": "If the mind indeed is free of objects, All beings must be Buddhas, Thus-Gone and enlightened.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་ཚེ (when), སེམས (mind), གཟུང་བྲལ (free from grasping), \nདེ་ཚེ (at that time), ཐམས་ཅད (all), དེ་བཞིན་གཤེགས (Tathāgata)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with གང་ཚེ...དེ་ཚེ (when...at that time)\n- ནི particle emphasizing སེམས (mind)\n\nWhen the mind is free from grasping,\nAt that time, all [becomes] the Tathāgata.\n\nNote: \n- གཟུང་བྲལ (free from grasping) is a key technical term in Mahāyāna philosophy\n- དེ་བཞིན་གཤེགས (Tathāgata) is an epithet for the Buddha", - "translation": "When the mind is free from grasping, At that time, all [becomes] the Tathāgata." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen the mind is free from grasping,\nAt that time, all is Thus Gone (Tathagata).\n", - "translation": "When the mind is free from grasping,\nAt that time, all is Thus Gone (Tathagata)." - } - } - }, - "1201": { - "source": "དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ།། བརྟགས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "And so, what purpose can there be In saying thus, that there is “Only Mind”?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟ་ན་ཡང་ (even so, nevertheless)\nསེམས་ཙམ་ (mind-only, cittamātra)\nབརྟགས་ (investigate, examine)\nཡོན་ཏན་ (qualities, virtues)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ particle indicating the object of investigation\n- ཅི་ཞིག་ interrogative phrase meaning \"what\"\n- Final ཡོད་ indicates existence\n\nEven so, what qualities are there in investigating [things as] mind-only?\n\nTechnical note: སེམས་ཙམ་ (cittamātra) refers to the philosophical view that all phenomena are merely mind or consciousness, a key concept in certain Buddhist schools.", - "translation": "Even so, what qualities are there in investigating [things as] mind-only?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven so, what benefit is there\nIn conceiving of mind-only?\n", - "translation": "Even so, what benefit is there\nIn conceiving of mind-only?" - } - } - }, - "1202": { - "source": "སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ན་ཡང་།། ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་ལྡོག་འགྱུར་ཏེ།།", - "target_gt": "“Even if we know that all is like illusion, How,” you ask, “will this dispel afflictive passion?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down these two lines and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- སྒྱུ་མ་ (illusion, magical display)\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions, kleshas)\n- ལྡོག་ (reverse, turn back)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like, similar to)\n- ན་ཡང་ (even if, although)\n- ཇི་ལྟར་ (how)\n- འགྱུར་ (become, transform)\n\nEven if one knows [phenomena] to be like an illusion,\nHow will the afflictions be reversed?\n\nTechnical note: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "Even if one knows [phenomena] to be like an illusion, How will the afflictions be reversed?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven if one knows [all phenomena] to be like an illusion,\nHow can the afflictions be reversed?\n", - "translation": "Even if one knows [all phenomena] to be like an illusion,\nHow can the afflictions be reversed?" - } - } - }, - "1203": { - "source": "གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ།། དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེ་འགྱུར།།", - "target_gt": "Magicians may indeed themselves desire The mirage-women they themselves create.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་ཚེ (when), སྒྱུ་མ (illusion), བུད་མེད (woman), ཆགས (desire/attachment), སྐྱེ (arise)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at end of first line indicates object\n- དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ (even the one who creates it)\n- འགྱུར (auxiliary verb indicating change of state)\n\nWhen even the creator [of the illusion] develops desire\nFor an illusory woman,\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā) and the illusory nature of phenomena.", - "translation": "When even the creator [of the illusion] develops desire For an illusory woman," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen even the illusionist himself\nBecomes attached to the illusory woman he created\n", - "translation": "When even the illusionist himself\nBecomes attached to the illusory woman he created" - } - } - }, - "1204": { - "source": "དེ་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ལ།། ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པ།། དེས་ན་དེ་མཐོང་བ་ན་དེ།། སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་ཉམ་ཆུང་ཉིད།།", - "target_gt": "The reason is they have not rid themselves Of habits of desiring objects of perception; And when they gaze upon such things, Their aptitude for emptiness is weak indeed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཤེས་བྱ་ (objects of knowledge)\n- ཉོན་མོངས་ (afflictions)\n- བག་ཆགས་ (habitual tendencies)\n- སྟོང་ཉིད་ (emptiness)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བྱེད་པ་ནི་ (As for the one who does that)\n- མ་སྤངས་པ (not abandoned)\n- དེས་ན་ (therefore)\n- དེ་མཐོང་བ་ན་ (when seeing that)\n\nAs for the one who does that, [they] have not abandoned\nThe afflictions and habitual tendencies regarding objects of knowledge.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendency for emptiness is weak indeed.\n\nTechnical note: བག་ཆགས་ (habitual tendencies) is a key term in Buddhist psychology, often translated as \"karmic imprints\" or \"latent dispositions\".", - "translation": "As for the one who does that, [they] have not abandoned The afflictions and habitual tendencies regarding objects of knowledge. Therefore, when seeing that, The habitual tendency for emptiness is weak indeed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn doing that, with regard to objects of knowledge,\nThe habitual tendencies of afflictions are not abandoned.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendencies of emptiness are weak indeed.\n", - "translation": "In doing that, with regard to objects of knowledge,\nThe habitual tendencies of afflictions are not abandoned.\nTherefore, when seeing that,\nThe habitual tendencies of emptiness are weak indeed." - } - } - }, - "1205": { - "source": "སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི།། དངོས་པོའི་བག་ཆགས་སྤོང་འགྱུར་ཞིང་།།", - "target_gt": "By training in this aptitude for emptiness, The habit to perceive real things will be relinquished.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྟོང་ཉིད་ (emptiness), བག་ཆགས་ (habitual tendencies), གོམས་པ་ (familiarization)\nདངོས་པོ་ (things/entities), སྤོང་ (abandon)\n\nGrammar:\n- པས་ནི་ indicates causal relationship\n- འགྱུར་ཞིང་ marks ongoing process or state change\n\nThrough familiarization with the habitual tendencies of emptiness,\nOne comes to abandon the habitual tendencies towards [concrete] things, and\n\nNote: སྟོང་ཉིད་ (emptiness) is a crucial technical term in Tibetan Buddhism, referring to the lack of inherent existence in phenomena.", - "translation": "Through familiarization with the habitual tendencies of emptiness, One comes to abandon the habitual tendencies towards [concrete] things, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy familiarizing oneself with the imprints of emptiness,\nOne abandons the imprints of inherent existence.\n", - "translation": "By familiarizing oneself with the imprints of emptiness,\nOne abandons the imprints of inherent existence." - } - } - }, - "1206": { - "source": "ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གོམས་པས་ནི།། དེ་ཡང་ཕྱིས་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "By training in the thought “There isn’t anything,” This view itself will also be abandoned.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཅི་ཡང་མེད་ (nothing whatsoever), གོམས་པ་ (familiarization/habituation), སྤོང་བ་ (abandon/relinquish)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེས་ indicates a quotation or concept\n- པས་ནི་ shows instrumental case, \"by means of\"\n- ཕྱིས་ནས་ means \"later\" or \"afterwards\"\n- འགྱུར་ is a future tense marker\n\nBy familiarization with [the concept] \"nothing whatsoever exists,\"\nLater, even that [concept] will be abandoned.\n\nTechnical note: This verse likely refers to meditation practices involving the cultivation and subsequent transcendence of the formless absorption of \"nothingness\" (ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་, ākiṃcanyāyatana).", - "translation": "By familiarization with [the concept] \"nothing whatsoever exists,\" Later, even that [concept] will be abandoned." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThrough familiarizing oneself with \"nothing exists\",\nEven that [view] will later be abandoned.\n", - "translation": "Through familiarizing oneself with \"nothing exists\",\nEven that [view] will later be abandoned." - } - } - }, - "1207": { - "source": "གང་ཚེ་གང་ཞིག་མེད་དོ་ཞེས།། བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་མི་དམིགས་པ།།", - "target_gt": "“There is nothing”—when this is asserted, No thing is there to be examined.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), གང་ཞིག (something), མེད་ (does not exist), བརྟག་བྱ (object of analysis), དངོས་པོ (entity), མི་དམིགས་པ (not apprehended)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས at the end of the first line indicates a quotation or statement\n- མི་དམིགས་པ is a negation of དམིགས་པ (to apprehend or perceive)\n\nWhen [one says] \"Something does not exist,\"\nThe entity to be analyzed is not apprehended.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of emptiness (śūnyatā) in Madhyamaka thought, where the non-apprehension of an inherently existent entity is a key point of analysis.", - "translation": "When [one says] \"Something does not exist,\" The entity to be analyzed is not apprehended." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen something is not found,\nThe object to be examined does not exist.\n", - "translation": "When something is not found,\nThe object to be examined does not exist." - } - } - }, - "1208": { - "source": "དེ་ཚེ་དངོས་མེད་རྟེན་བྲལ་བ།། བློ་ཡི་མདུན་ན་ཇི་ལྟར་གནས།།", - "target_gt": "How can a “nothing,” wholly unsupported, Rest before the mind as something present?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཚེ (at that time), དངོས་མེད (non-existent/without inherent existence), རྟེན་བྲལ (free from support/independent), བློ (mind), མདུན་ན (in front of/before)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར (how) introduces a question\n- གནས (to abide/exist) is the main verb\n\nAt that time, how does that which is without inherent existence and free from support abide before the mind?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of emptiness (śūnyatā) and how it is apprehended by the mind in meditation.", - "translation": "At that time, how does that which is without inherent existence and free from support abide before the mind?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAt that time, how can the non-existent, free from support,\nAbide before the mind?\n", - "translation": "At that time, how can the non-existent, free from support,\nAbide before the mind?" - } - } - }, - "1209": { - "source": "གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག། བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ།། དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས།། དམིགས་པ་མེད་པ་རབ་ཏུ་ཞི།།", - "target_gt": "When something and its nonexistence Both are absent from before the mind, No other option does the latter have: It comes to perfect rest, from concepts free.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག།\nKey terms: གང་ཚེ་ (when), དངོས་ (existent), དངོས་མེད་ (non-existent)\n\nWhen existents and non-existents\n\n2. བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ།།\nKey terms: བློ་ (mind), མདུན་ན་ (in front of), མི་གནས་ (do not abide)\n\nDo not abide before the mind,\n\n3. དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས།།\nKey terms: དེ་ཚེ་ (at that time), རྣམ་པ་གཞན་ (other aspects), མེད་པས་ (because there are none)\n\nAt that time, because there are no other aspects,\n\n4. དམིགས་པ་མེད་པ་རབ་ཏུ་ཞི།།\nKey terms: དམིགས་པ་ (object of focus), མེད་པ་ (without), རབ་ཏུ་ཞི་ (utterly pacified)\n\n[One is] utterly pacified without an object of focus.\n\nTechnical note: This verse describes a state of non-dual awareness in meditation where conceptual elaborations of existence and non-existence have ceased.", - "translation": "When existents and non-existents Do not abide before the mind, At that time, because there are no other aspects, [One is] utterly pacified without an object of focus." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen neither existence nor non-existence\nStand before the mind,\nThen, as there is no other appearance,\nWithout a point of focus, one is utterly at peace.\n", - "translation": "When neither existence nor non-existence\nStand before the mind,\nThen, as there is no other appearance,\nWithout a point of focus, one is utterly at peace." - } - } - }, - "1210": { - "source": "ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་།། ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ།། དེ་བཞིན་གདུལ་བྱར་སྨོན་ལམ་གྱི།། དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ།།", - "target_gt": "As the wishing jewel and tree of miracles Fulfill and satisfy all hopes and wishes, Likewise, through their prayers for those who might be trained, The physical appearance of the Conquerors occurs.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་།།\nKey terms: ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ (wish-fulfilling jewel), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-granting tree)\n\nThe wish-fulfilling jewel and the wish-granting tree,\n\n2. ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་བ།།\nKey terms: ཇི་ལྟར་ (just as), རེ་བ་ (hopes), ཡོངས་སྐོང་ (completely fulfill)\n\nJust as [they] completely fulfill all hopes,\n\n3. དེ་བཞིན་གདུལ་བྱར་སྨོན་ལམ་གྱི།།\nKey terms: དེ་བཞིན་ (likewise), གདུལ་བྱ་ (disciples to be tamed), སྨོན་ལམ་ (aspirational prayers)\n\nLikewise, for disciples to be tamed, by the power of aspirational prayers,\n\n4. དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་ངོ།།\nKey terms: དབང་ (power), རྒྱལ་བ་ (Victor/Buddha), སྐུ་ (body), སྣང་ (appear)\n\n[They] appear as the bodies of the Victors.\n\nNote: རྒྱལ་བ་ (Victor) is a common epithet for Buddha. སྐུ་ (body) here likely refers to the various manifestations or emanation bodies of the Buddhas.", - "translation": "The wish-fulfilling jewel and the wish-granting tree, Just as [they] completely fulfill all hopes, Likewise, for disciples to be tamed, by the power of aspirational prayers, [They] appear as the bodies of the Victors." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike a wish-fulfilling jewel or a wish-granting tree,\nWhich completely satisfies all desires,\nSo too, by the power of aspirations for disciples,\nThe Victor's form appears.\n", - "translation": "Like a wish-fulfilling jewel or a wish-granting tree,\nWhich completely satisfies all desires,\nSo too, by the power of aspirations for disciples,\nThe Victor's form appears." - } - } - }, - "1211": { - "source": "དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི།། མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ།། དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ།། དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན།།", - "target_gt": "The healing shrine of the garuḍa, Even when its builder was long dead, Continued even ages thence To remedy and soothe all plagues and venom.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི།།\nKey terms: དཔེར་ན (for example), ནམ་མཁའ་ལྡིང (garuḍa)\nFor example, [regarding] the garuḍa's\n\n2. མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་འདས་གྱུར་པ།།\nKey terms: མཆོད་སྡོང (ritual pillar), བསྒྲུབས (accomplished), འདས་གྱུར (passed away)\nRitual pillar, [which was] accomplished and [then the garuḍa] passed away,\n\n3. དེ་འདས་ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་དེ།།\nKey terms: འདས (passed), ཡུན་རིང (long time), ལོན (elapsed)\nEven though a long time has elapsed since [it] passed,\n\n4. དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་བྱེད་བཞིན།།\nKey terms: དུག (poison), ཞི་བྱེད (pacify)\n[It] pacifies poison and so forth, just like that.\n\nNote: This verse appears to be describing the enduring power of a garuḍa's ritual pillar to neutralize poisons, even long after the garuḍa has passed away. The garuḍa is a mythical bird-like creature in Buddhist and Hindu traditions, often associated with Viṣṇu and known for its ability to counteract snake venom.", - "translation": "For example, [regarding] the garuḍa's Ritual pillar, [which was] accomplished and [then the garuḍa] passed away, Even though a long time has elapsed since [it] passed, [It] pacifies poison and so forth, just like that." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor example, like a garuda bird\nThat has completed building a chorten and then passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth.\n", - "translation": "For example, like a garuda bird\nThat has completed building a chorten and then passed away,\nEven though long after its passing,\nIt still pacifies poisons and so forth." - } - } - }, - "1212": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་མཐུན་པར།། རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་པ་ཡང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས།། འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཛད།།", - "target_gt": "Likewise having gained the “shrine of victory” In accordance with their deeds for sake of Buddhahood, Though Bodhisattvas pass beyond all grief, They yet can satisfy all ends.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ (bodhisattva conduct)\n- རྒྱལ་བ (Victor/Buddha)\n- མཆོད་སྡོང་ (stūpa)\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ (bodhisattva)\n- མྱ་ངན་ལས་འདས (parinirvāṇa)\n\nGrammar:\n- རྗེས་མཐུན་པར (in accordance with)\n- བསྒྲུབས་པ་ཡང་ (even though accomplished)\n- ཀྱང་ (although)\n\nIn accordance with bodhisattva conduct, even though [one] has accomplished the Victor's stūpa,\n\nAlthough the bodhisattva has passed into parinirvāṇa, [they] perform all purposes.\n\nNote: The term མཆོད་སྡོང་ (chörtén) is translated as \"stūpa\" to maintain the Sanskrit term. The passage suggests that bodhisattvas continue to benefit beings even after parinirvāṇa, a key concept in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "In accordance with bodhisattva conduct, even though [one] has accomplished the Victor's stūpa, Although the bodhisattva has passed into parinirvāṇa, [they] perform all purposes." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nIn accordance with the conduct of enlightenment,\nEven having accomplished the victory stupa,\nThe bodhisattva, though passed beyond sorrow,\nStill performs all beneficial deeds.\n", - "translation": "In accordance with the conduct of enlightenment,\nEven having accomplished the victory stupa,\nThe bodhisattva, though passed beyond sorrow,\nStill performs all beneficial deeds." - } - } - }, - "1213": { - "source": "སེམས་མེད་པ་ལ་མཆོད་བྱས་པས།། ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་ལྡན་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "“But how,” you ask, “can offerings made To beings freed from all discursiveness give fruit?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་མེད་པ་ (mindless, inanimate), མཆོད་ (offering, worship), འབྲས་བུ་ (result, fruit)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ is a particle indicating the object of the offering\n- པས་ is an instrumental particle, indicating \"by means of\"\n- ཇི་ལྟར་ is an interrogative adverb meaning \"how\"\n- འགྱུར་ is a verb meaning \"to become\" or \"to occur\"\n\nBy making offerings to the mindless [objects], how will [one] become endowed with results?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the efficacy of making offerings to inanimate objects, suggesting a critique of certain religious practices.", - "translation": "By making offerings to the mindless [objects], how will [one] become endowed with results?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy making offerings to those without mind,\nHow can there be any fruit or result?\n", - "translation": "By making offerings to those without mind,\nHow can there be any fruit or result?" - } - } - }, - "1214": { - "source": "གང་ཕྱིར་བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས།། མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ།།", - "target_gt": "It’s said that whether Buddhas live or pass beyond, The offerings made to them are equal in their merit.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཕྱིར་ (because), བཞུགས་པ་ (abiding/residing), མྱ་ངན་འདས་ (nirvāṇa), མཚུངས་པ་ཉིད་ (sameness/equality), བཤད་ (explained)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ is a disjunctive particle meaning \"or\"\n- དུ་ is a terminative particle\n- རོ་ is a final particle indicating the end of a statement\n\nBecause it is explained that abiding or [having entered] nirvāṇa are equal,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the concept of the equality of abiding in saṃsāra and nirvāṇa from the perspective of ultimate truth in Mahāyāna philosophy.", - "translation": "Because it is explained that abiding or [having entered] nirvāṇa are equal," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBecause whether abiding or passed into nirvana,\nIt is explained as being equivalent.\n", - "translation": "Because whether abiding or passed into nirvana,\nIt is explained as being equivalent." - } - } - }, - "1215": { - "source": "ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་།། རུང་སྟེ་དེ་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན།། དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ།། ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན།།", - "target_gt": "Whether you assert them in the ultimate or relative, Merit, so the scriptures say, arises, Just as there will be results When Buddhas are considered truly real.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་།།\nKey terms: ཀུན་རྫོབ་ (conventional), དེ་ཉིད་ (ultimate truth)\nWhether in the conventional [sense] or in [terms of] ultimate truth,\n\n2. རུང་སྟེ་དེ་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན།།\nKey terms: རུང་སྟེ་ (it is suitable), འབྲས་ (result), ལུང་ (scripture)\nIt is suitable; this result [comes] from scripture.\n\n3. དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ།།\nKey terms: དཔེར་ན་ (for example), བདེན་པའི་ (true), སངས་རྒྱས་ (Buddha)\nFor example, [with regard to] the true Buddha,\n\n4. ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན།།\nKey terms: ཇི་ལྟར་ (just as), འབྲས་བུ་ (result), བཅས་པ་ (together with)\nJust as [it is] together with the result.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between conventional and ultimate truth, using the example of the Buddha and the results of Buddhist practice as an illustration. The term བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ (true Buddha) likely refers to the dharmakāya or ultimate nature of a Buddha.", - "translation": "Whether in the conventional [sense] or in [terms of] ultimate truth, It is suitable; this result [comes] from scripture. For example, [with regard to] the true Buddha, Just as [it is] together with the result." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhether conventionally or ultimately,\nIt is suitable, for that result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nSo too are there results [or fruits].\n", - "translation": "Whether conventionally or ultimately,\nIt is suitable, for that result comes from scripture.\nFor example, just as with the true Buddha,\nSo too are there results [or fruits]." - } - } - }, - "1216": { - "source": "བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི།། སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "“We’re free,” you say, “through seeing the (Four) Truths— What use is it to us, this view of emptiness?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདེན་པ་(truth), མཐོང་བ་(seeing), གྲོལ་(liberation), སྟོང་ཉིད་(emptiness)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ indicates the instrumental case (\"by means of\")\n- འགྱུར་ is a future tense marker\n- ཅི་ཞིག་བྱ is an interrogative construction (\"what is to be done?\")\n\nBy seeing the truth, one will be liberated.\nBy seeing emptiness, what is to be done?\n\nTechnical note: \nསྟོང་ཉིད་ (emptiness) is a crucial philosophical concept in Tibetan Buddhism, often referring to the lack of inherent existence in all phenomena.", - "translation": "By seeing the truth, one will be liberated. By seeing emptiness, what is to be done?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy seeing the truth, one becomes liberated.\nWhat use is there in seeing emptiness?\n", - "translation": "By seeing the truth, one becomes liberated.\nWhat use is there in seeing emptiness?" - } - } - }, - "1217": { - "source": "གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི།། མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས།།", - "target_gt": "But as the scriptures have themselves proclaimed, Without this path there can be no enlightenment.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཕྱིར་ (because), ལུང་ (scripture), ལམ་ (path), བྱང་ཆུབ་ (enlightenment), གསུངས་ (taught/spoken)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་པར་ is used twice, indicating \"without\" or \"in the absence of\"\n- ནི་ is a topic marker, emphasizing \"this path\"\n\nBecause it is taught in scripture that without this path, there is no enlightenment,\n\nTechnical notes:\n- བྱང་ཆུབ་ (byang chub) is the Tibetan translation of the Sanskrit term \"bodhi\" (enlightenment)\n- ལུང་ (lung) refers to authoritative scriptural sources in Buddhist literature", - "translation": "Because it is taught in scripture that without this path, there is no enlightenment," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBecause it is said in scripture that without this path,\nThere is no enlightenment.\n", - "translation": "Because it is said in scripture that without this path,\nThere is no enlightenment." - } - } - }, - "1218": { - "source": "གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་མ་གྲུབ་ན།།", - "target_gt": "You say the Mahāyāna has no certainty.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ (if), ཐེག་ཆེན (Mahāyāna), མ་གྲུབ (not established/proven)\n\nGrammatical structure:\n- གལ་ཏེ...ན - \"if\" conditional construction\n- མ་ - negation prefix\n\nIf the Mahāyāna is not established,\n\nNote: ཐེག་ཆེན (Mahāyāna) is a crucial technical term referring to the \"Great Vehicle\" of Buddhism, contrasted with the Hīnayāna. The line sets up a conditional statement, likely part of a larger logical argument or debate about the validity of Mahāyāna teachings.", - "translation": "If the Mahāyāna is not established," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nIf the Great Vehicle is not established,", - "translation": "If the Great Vehicle is not established," - } - } - }, - "1219": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུབ།།", - "target_gt": "But how do you substantiate your own tradition?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), ལུང་ (scripture/teaching), གྲུབ་ (established/accomplished)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱི is a genitive particle connecting \"you\" to \"scripture\"\n- ནི is a topic marker emphasizing \"scripture\"\n- ཇི་ལྟར་ means \"how\" or \"in what way\"\n\nHow is your scripture established?\n\nNote: ལུང་ (lung) is a technical term often referring to the Buddha's verbal teachings or scriptural authority. The question is likely inquiring about the authenticity or validity of a particular teaching or textual tradition.", - "translation": "How is your scripture established?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow is your scriptural authority established?", - "translation": "How is your scriptural authority established?" - } - } - }, - "1220": { - "source": "གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་གྲུབ།།", - "target_gt": "“Because it is accepted by both parties,” you will say.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་ཕྱིར་ (because), གཉིས་ཀ་ (both), གྲུབ་ (established/accomplished)\n\nGrammatical structure:\n- གང་ཕྱིར་ introduces a reason\n- ལ་ here functions as a topic marker\n- གྲུབ་ is the main verb in the past tense\n\nBecause this is established for both [parties],\n\nNote: The term \"གཉིས་ཀ་\" (both) likely refers to two philosophical positions or groups being discussed in the broader context. The demonstrative \"འདི་\" (this) points to a specific point or argument that has been established or agreed upon by both sides.", - "translation": "Because this is established for both [parties]," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nBecause this is established for both", - "translation": "Because this is established for both" - } - } - }, - "1221": { - "source": "དང་པོ་ཁྱོད་ལ་འདི་མ་གྲུབ།།", - "target_gt": "But at the outset, you yourself lacked proof!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདང་པོ (first, initially)\nཁྱོད (you)\nའདི (this)\nམ་གྲུབ (not established, not proven)\n\nGrammatical structure:\n- དང་པོ acts as an adverb\n- ཁྱོད་ལ is in the dative case, indicating \"to you\" or \"for you\"\n- མ་ is the negative prefix for གྲུབ\n\nFirst, this is not established for you.\n\nNote: This line appears to be from a logical debate or philosophical text, where the speaker is refuting or challenging an opponent's position.", - "translation": "First, this is not established for you." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nFirst, this is not established for you.", - "translation": "First, this is not established for you." - } - } - }, - "1222": { - "source": "རྐྱེན་གང་གིས་ནི་དེར་ཡིད་ཆེས།། དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་མཚུངས།།", - "target_gt": "The reasons why you trust in your tradition May likewise be applied to Mahāyāna.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྐྱེན་ (condition/cause), ཡིད་ཆེས་ (believe/trust), ཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གིས་ indicates \"by which\" or \"for whatever reason\"\n- ནི་ is a topic marker\n- དེར་ means \"in that\" or \"to that\"\n- དེ་ནི་ at the beginning of the second line refers back to the condition mentioned in the first line\n- ལ་ཡང་ indicates \"also to\" or \"with respect to as well\"\n- མཚུངས་ means \"equal\" or \"equivalent\"\n\nWhatever condition causes belief in that,\nThat [same condition] is equivalent with respect to the Mahāyāna as well.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the equivalence of conditions that lead to belief or trust in a particular teaching or path, stating that these conditions are the same for the Mahāyāna as they are for other teachings.", - "translation": "Whatever condition causes belief in that, That [same condition] is equivalent with respect to the Mahāyāna as well." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy whatever cause one has faith in that,\nThe same applies to the Great Vehicle as well.\n", - "translation": "By whatever cause one has faith in that,\nThe same applies to the Great Vehicle as well." - } - } - }, - "1223": { - "source": "གཞན་གཉིས་འདོད་པས་བདེན་ན་ནི།། རིག་བྱེད་སོགས་ཀྱང་བདེན་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Moreover, if accord between two parties shows the truth, The Vedas and the rest are also true.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nKey terms:\nགཞན་གཉིས་ (the other two), འདོད་པས་ (by desire/assertion), བདེན་ (true), རིག་བྱེད་ (Vedas)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ནི་ conditional structure (\"if...then\")\n- ཀྱང་ (also, even)\n- པར་འགྱུར (become)\n\nIf the other two are true by [mere] assertion,\nThen even the Vedas and such would become true.\n\nTechnical note: This appears to be a logical argument, likely from a philosophical text. \"The other two\" likely refers to two previously mentioned philosophical positions or assertions.", - "translation": "If the other two are true by [mere] assertion, Then even the Vedas and such would become true." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf the other two were true due to desire,\nThen the Vedas and such would also become true.\n", - "translation": "If the other two were true due to desire,\nThen the Vedas and such would also become true." - } - } - }, - "1224": { - "source": "ཐེག་ཆེན་རྩོད་བཅས་ཕྱིར་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "“Mahāyāna is at fault,” you say, “because it is contested.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna), རྩོད་བཅས་ (with dispute/controversy), ཕྱིར་ (because), ཞེ་ན (if [someone] says/asks)\n\nGrammatical structure:\n- ཞེ་ན at the end indicates this is a hypothetical objection or question\n- ཕྱིར་ suggests a reason or cause\n\nIf [someone] says, \"[This is] because the Mahāyāna is controversial,\"\n\nNote: This line appears to be part of a larger context, likely presenting an objection or question about the validity of Mahāyāna teachings due to their controversial nature.", - "translation": "If [someone] says, \"[This is] because the Mahāyāna is controversial,\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIf one asks, \"What about the controversies regarding the Mahayana?\"", - "translation": "If one asks, \"What about the controversies regarding the Mahayana?\"" - } - } - }, - "1225": { - "source": "ལུང་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང་།། ལུང་གཞན་ལ་ཡང་རང་གཞན་དག། རྩོད་བཅས་ཡིན་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར།།", - "target_gt": "But Buddhist texts are questioned by extremists, While Buddhists also vie among themselves; And so your own tradition you must now abandon.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལུང་ (scripture/teaching)\n- མུ་སྟེགས་པ་ (tīrthika/non-Buddhist)\n- རང་གཞན་ (self and others)\n- རྩོད་བཅས་ (contentious)\n- དོར་བྱར་འགྱུར་ (to be abandoned)\n\nGrammar:\n- ཕྱིར་ indicates reason/cause\n- བྱར་ + འགྱུར་ forms future tense\n\nThe tīrthikas [dispute] regarding scripture, and\nRegarding other scriptures as well, self and others\nAre contentious; therefore, [these] are to be abandoned.\n\nNote: This verse appears to be discussing the contentious nature of scriptural interpretation among non-Buddhists (tīrthikas) and potentially among Buddhists as well, concluding that such disputatious approaches should be abandoned.", - "translation": "The tīrthikas [dispute] regarding scripture, and Regarding other scriptures as well, self and others Are contentious; therefore, [these] are to be abandoned." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nDue to disputes with non-Buddhist schools over scripture,\nAnd conflicts between our own and other traditions,\nThese scriptural arguments should be abandoned.\n", - "translation": "Due to disputes with non-Buddhist schools over scripture,\nAnd conflicts between our own and other traditions,\nThese scriptural arguments should be abandoned." - } - } - }, - "1226": { - "source": "བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན།། དགེ་སློང་ཉིད་ཀྱང་དཀའ་བར་གནས།།", - "target_gt": "The true monk is the root of Dharma, And to be a monk is difficult indeed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབསྟན་རྩ་ (root of the teachings), དགེ་སློང་ (bhikṣu/fully ordained monk), དཀའ་བར་ (difficult)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་ན (if it is)\n- གནས (abides/remains)\n\nIf the root of the teachings is indeed the bhikṣu,\nEven [the state of] bhikṣu remains difficult [to maintain].\n\nTechnical note: \nབསྟན་རྩ་ (root of the teachings) is a crucial concept referring to the foundation of Buddhist doctrine and practice. དགེ་སློང་ (bhikṣu) specifically denotes a fully ordained monk who upholds the complete set of monastic vows.", - "translation": "If the root of the teachings is indeed the bhikṣu, Even [the state of] bhikṣu remains difficult [to maintain]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf monks are the root of the teachings,\nEven being a monk itself is difficult to maintain.\n", - "translation": "If monks are the root of the teachings,\nEven being a monk itself is difficult to maintain." - } - } - }, - "1227": { - "source": "སེམས་ནི་དམིགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི།། མྱ་ངན་འདས་པའང་དཀའ་བར་གནས།།", - "target_gt": "It’s hard for minds enmeshed in thoughts To pass beyond the bonds of suffering.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ (mind), དམིགས་ (object/focus), མྱ་ངན་འདས་པ་ (nirvāṇa), དཀའ་བ་ (difficult)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- དང་བཅས་ means \"with\" or \"possessing\"\n- རྣམས་ཀྱི་ is a plural genitive marker\n- འང་ means \"also\" or \"even\"\n\nFor those whose minds possess objects [of focus],\nEven [attaining] nirvāṇa remains difficult.\n\nTechnical note: དམིགས་ (dmigs) is a key term in Buddhist epistemology and meditation, referring to an object of cognition or focus of attention. མྱ་ངན་འདས་པ་ (mya ngan 'das pa) is the Tibetan translation of the Sanskrit \"nirvāṇa,\" meaning the state of liberation from suffering.", - "translation": "For those whose minds possess objects [of focus], Even [attaining] nirvāṇa remains difficult." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor those whose minds have attachments,\nAttaining nirvana is difficult to achieve.\n", - "translation": "For those whose minds have attachments,\nAttaining nirvana is difficult to achieve." - } - } - }, - "1228": { - "source": "ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི།། དེ་མ་ཐག་ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ།།", - "target_gt": "You say there’s liberation in the instant That defilements are entirely forsaken.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions), སྤངས་པ་ (abandon, eliminate), གྲོལ་ (liberate), དེ་མ་ཐག་ཏུ་ (immediately)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ indicates a causal relationship\n- ན་ is a conditional particle\n- རོ་ is a final particle indicating a statement\n\nIf [one] is liberated by abandoning afflictions,\nThen [one] immediately becomes that [liberated state].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the immediate result of eliminating kleśas (afflictions) in the context of Buddhist soteriology.", - "translation": "If [one] is liberated by abandoning afflictions, Then [one] immediately becomes that [liberated state]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one is liberated by abandoning afflictions,\nThen one would become that immediately.\n", - "translation": "If one is liberated by abandoning afflictions,\nThen one would become that immediately." - } - } - }, - "1229": { - "source": "ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ།། ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན།།", - "target_gt": "Yet those who from defilements are set free Continue to display the influence of karma.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (afflictions), ལས་ (karma), ནུས་པ་ (power/potency), མཐོང་ (see/perceive)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་ཀྱང་ : concessive construction \"although... not\"\n- བ་ཡིན : nominalizer + copula, indicating a definitive statement\n\nAlthough they are free from afflictions, the power of karma is seen in them.\n\nTechnical note: This likely refers to enlightened beings who, while free from mental afflictions, still experience the results of previous karma in their physical bodies.", - "translation": "Although they are free from afflictions, the power of karma is seen in them." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThough free from afflictions,\nThe power of karma is still seen in them.\n", - "translation": "Though free from afflictions,\nThe power of karma is still seen in them." - } - } - }, - "1230": { - "source": "རེ་ཞིག་", - "target_gt": "“Only for a while,” you say.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརེ་ཞིག་ (for a while, temporarily)\n\nGrammatical note:\nThis is a common temporal adverb used to indicate a temporary state or action.\n\nFor a while\n\nNote: This term often introduces a temporary situation or action in Tibetan texts, setting up a contrast with a later, more permanent state or action.", - "translation": "For a while" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that short Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nFor a while", - "translation": "For a while" - } - } - }, - "1231": { - "source": "ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་ནི།། མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན།།", - "target_gt": "“For it is certain That the causes of rebirth, their cravings, are no more.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཉེར་ལེན་ (upādāna, clinging)\nསྲེད་པ་ (tṛṣṇā, craving)\nམེད་ (non-existence, absence)\nངེས་པ་ (certainty)\n\nGrammatical notes:\n- ཅེས་ indicates a quotation or statement\n- ཅེ་ན།། is a conditional particle meaning \"if it is said that\" or \"if one asks\"\n\nIf it is said, \"Clinging and craving are certainly non-existent,\"\n\nTechnical note: This line appears to be presenting a hypothetical statement or question about the non-existence of upādāna (clinging) and tṛṣṇā (craving), which are key concepts in Buddhist philosophy related to the causes of suffering and rebirth.", - "translation": "If it is said, \"Clinging and craving are certainly non-existent,\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one is certain that there is no clinging desire,\n\n\nNote that this is a partial translation, as the Tibetan passage appears to be an incomplete sentence or phrase. A fuller context would be needed to provide a more complete and accurate translation.", - "translation": "If one is certain that there is no clinging desire," - } - } - }, - "1232": { - "source": "སྲེད་འདི་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་།། ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད།།", - "target_gt": "They have no craving, granted, through defilement, But like their ignorance, why should they not have craving undefiled?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྲེད་ (craving), ཉོན་མོངས་ (affliction), ཀུན་རྨོངས་ (delusion/ignorance)\n\nGrammatical notes:\n- མིན་ཡང་ (although not)\n- ཅི་སྟེ་མེད (why is it not)\n\nAlthough this craving is not afflicted,\nWhy is it not like delusion?\n\nTechnical note: \nThis verse appears to be discussing the nature of craving (སྲེད་) in relation to afflictions (ཉོན་མོངས་) and delusion (ཀུན་རྨོངས་), which are important concepts in Buddhist philosophy. The question posed suggests a nuanced understanding of the relationship between these mental states.", - "translation": "Although this craving is not afflicted, Why is it not like delusion?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAlthough this desire is not afflicted,\nWhy is it not like ignorance?\n", - "translation": "Although this desire is not afflicted,\nWhy is it not like ignorance?" - } - } - }, - "1233": { - "source": "ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན།། ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད།།", - "target_gt": "This craving is produced by virtue of sensation, And sensation, this they surely have.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཚོར་བ (feeling/sensation), རྐྱེན (condition/cause), སྲེད་པ (craving/thirst), ཡིན (is), ཡོད (exists/is present)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས indicates instrumental case\n- ཡང་ is used for emphasis or \"also\"\n\nDue to the condition of feeling, there is craving.\nIn those feelings also, it [craving] exists.\n\nTechnical note: This appears to be a reference to the Buddhist concept of dependent origination (pratītyasamutpāda), specifically the link between vedanā (feeling/sensation) and tṛṣṇā (craving/thirst).", - "translation": "Due to the condition of feeling, there is craving. In those feelings also, it [craving] exists." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nDue to the condition of feeling, there is craving.\nThose feelings also exist.\n", - "translation": "Due to the condition of feeling, there is craving.\nThose feelings also exist." - } - } - }, - "1234": { - "source": "དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས།། འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Concepts linger still within their minds; And it is to these concepts that they cling.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down according to the guidelines:\n\nKey terms:\nདམིགས་པ་ (object of focus), བཅས་པ་ (possessing), སེམས་ (mind), གནས་པ་ (abide/remain)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་ and ལ་ནི་ are emphatic particles\n- པར་འགྱུར is a future/potential auxiliary verb construction\n\nThe mind possessing an object of focus\nWill come to abide in some [state].\n\nTechnical note: དམིགས་པ་ (dmigs pa) is a crucial term in Buddhist meditation, referring to the object upon which the mind focuses.", - "translation": "The mind possessing an object of focus Will come to abide in some [state]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe mind with its object\nWill come to rest on something.\n", - "translation": "The mind with its object\nWill come to rest on something." - } - } - }, - "1235": { - "source": "སྟོང་ཉིད་དང་ནི་བྲལ་བའི་སེམས།། འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ།། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན།།", - "target_gt": "The mind that has not realized voidness, May be halted, but will once again arise, Just as from a non-perceptual absorption.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nསྟོང་ཉིད་ (emptiness), སེམས་ (mind), འགགས་པ་ (ceased), སྐྱེ་ (arise), འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་ (samādhi without discrimination)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་བྲལ་བའི་ (separated from)\n- སླར་ཡང་ (again)\n- འགྱུར་ (will become)\n- བཞིན་ (like, similar to)\n\nA mind separated from emptiness,\nThough ceased, will arise again,\nLike [emerging from] the samādhi without discrimination.\n\nTechnical note: འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་ refers to a specific meditative state where conceptual thought is temporarily suspended but can resume upon emerging from the state.", - "translation": "A mind separated from emptiness, Though ceased, will arise again, Like [emerging from] the samādhi without discrimination." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nA mind devoid of emptiness\nWill cease and be reborn again,\nJust like the meditative absorption\nWithout perception.\n", - "translation": "A mind devoid of emptiness\nWill cease and be reborn again,\nJust like the meditative absorption\nWithout perception." - } - } - }, - "1236": { - "source": "དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "Therefore one must train in emptiness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེས་ན་ (therefore), སྟོང་ཉིད་ (emptiness), བསྒོམ་པར་བྱ་ (should meditate)\n\nGrammatical structure:\n- དེས་ན་ introduces a conclusion\n- བསྒོམ་པར་བྱ་ is the future/imperative form indicating \"should meditate\"\n\nTherefore, one should meditate on emptiness.\n\nNote: སྟོང་ཉིད་ (emptiness) is a crucial technical term in Tibetan Buddhism, often translated from the Sanskrit śūnyatā.", - "translation": "Therefore, one should meditate on emptiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nTherefore, one should meditate on emptiness.", - "translation": "Therefore, one should meditate on emptiness." - } - } - }, - "1237": { - "source": "ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ།། གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུང་འདོད་ན།། ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི། མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི།།", - "target_gt": "If all the words recorded in the sūtras You admit to be the Buddha’s perfect speech, Why don’t you now accept the greater part of Mahāyāna, With which your sūtras are in perfect harmony?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\n- ངག་ (speech)\n- མདོ་སྡེ་ (sūtra)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- གསུང་ (speech, teachings)\n- ཐེག་ཆེན་ (Mahāyāna)\n- མདོ་ (sūtra)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན (if...then) conditional structure\n- ཁྱེད་ཅག་གི (your, plural)\n- མིན་ནམ་ཅི (rhetorical question particle)\n\nIf you wish [to consider] any speech that engages with the sūtras as Buddha's speech,\n\nThen, is it not the case that most of your Mahāyāna [teachings] are equivalent to sūtras?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing a debate about the authenticity of Mahāyāna sūtras, using a logical argument to challenge those who might not accept them as Buddha's words.", - "translation": "If you wish [to consider] any speech that engages with the sūtras as Buddha's speech, Then, is it not the case that most of your Mahāyāna [teachings] are equivalent to sūtras?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you wish to consider as Buddha's speech\nAny words that enter into the sutras,\nThen are not most of your Mahayana texts\nEquivalent to sutras as well?\n", - "translation": "If you wish to consider as Buddha's speech\nAny words that enter into the sutras,\nThen are not most of your Mahayana texts\nEquivalent to sutras as well?" - } - } - }, - "1238": { - "source": "གལ་ཏེ་མ་གཏོགས་གཅིག་གིས་ནི།། ཐམས་ཅད་སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར་ན།། མདོ་མཚུངས་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་ནི།། རྒྱལ་བས་གསུངས་པ་ཅིས་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "If due to just a single jarring element, The whole is held to be at fault, Why should a single sūtra in agreement with your texts Not vindicate the rest as Buddha’s teaching?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms and structures:\n- གལ་ཏེ་...ན (if...then construction)\n- མ་གཏོགས (except for)\n- སྐྱོན་དང་བཅས་འགྱུར (become faulty)\n- མདོ་མཚུངས (similar to sūtras)\n- རྒྱལ་བས་གསུངས་པ (spoken by the Victor)\n\nIf, except for one, all [the rest] become faulty,\nWhy are not all [teachings], by one [being] similar to sūtras,\nSpoken by the Victor?\n\nNote: This verse appears to be discussing the validity of teachings, using a logical argument. The term རྒྱལ་བ (Victor) is a common epithet for the Buddha.", - "translation": "If, except for one, all [the rest] become faulty, Why are not all [teachings], by one [being] similar to sūtras, Spoken by the Victor?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf by excluding one [teaching],\nAll [teachings] become faulty,\nThen by one corresponding sutra,\nWhy are not all [teachings] spoken by the Buddha?\n", - "translation": "If by excluding one [teaching],\nAll [teachings] become faulty,\nThen by one corresponding sutra,\nWhy are not all [teachings] spoken by the Buddha?" - } - } - }, - "1239": { - "source": "ངག་གང་འོད་སྲུང་ཆེན་པོ་ལ།། སོགས་པས་གཏིང་དཔོག་མ་གྱུར་པ།།", - "target_gt": "Mahākāshyapa himself and others Could not sound the depths of such a teaching.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nངག་ (speech), འོད་སྲུང་ཆེན་པོ་ (Mahākāśyapa), གཏིང་དཔོག་ (fathom, comprehend fully)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ ... པ་ construction indicating \"that which...\"\n- ལ་སོགས་པས་ means \"and others\"\n- མ་གྱུར་པ་ is a negative past/perfect form, indicating \"did not become\" or \"could not\"\n\nThat speech which Mahākāśyapa and others could not fathom,\n\nTechnical note: འོད་སྲུང་ཆེན་པོ་ (Ödsung Chenpo) is the Tibetan name for Mahākāśyapa, one of Buddha Śākyamuni's chief disciples.", - "translation": "That speech which Mahākāśyapa and others could not fathom," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThat which even great disciples like Mahakashyapa\nCould not fathom the depths of\n", - "translation": "That which even great disciples like Mahakashyapa\nCould not fathom the depths of" - } - } - }, - "1240": { - "source": "དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་མ་རྟོགས་པས།། གཟུང་བྱ་མིན་པར་སུ་ཞིག་བྱེད།།", - "target_gt": "Who will therefore say that they’re to be rejected Just because they are not grasped by you?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ནི་(that), རྟོགས་(realize/understand), གཟུང་བྱ་(object to be grasped)\nམིན་པ་(not being)\n\nGrammatical notes:\n- ཁྱོད་ཀྱིས་: Instrumental case, indicating \"by you\"\n- མ་རྟོགས་པས: Negative past tense of རྟོགས་, with causal conjunction པས\n- སུ་ཞིག་: Interrogative pronoun \"who\"\n\nSince that is not realized by you,\nWho [can] make [it] not an object to be grasped?\n\nTechnical note: གཟུང་བྱ་ (object to be grasped) is a key term in Buddhist epistemology, often contrasted with འཛིན་པ་ (subject/apprehender).", - "translation": "Since that is not realized by you, Who [can] make [it] not an object to be grasped?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSince you have not realized that,\nWho can make it not an object to be grasped?\n", - "translation": "Since you have not realized that,\nWho can make it not an object to be grasped?" - } - } - }, - "1241": { - "source": "རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དོན་དུ།། ཆགས་དང་འཇིགས་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ།། འཁོར་བར་གནས་པ་འགྲུབ་གྱུར་པ།། འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན།།", - "target_gt": "To linger and abide within saṃsāra, Freed from every craving and from every fear, In order to achieve the good of those who ignorantly suffer: Such is the fruit that emptiness will bear.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- རྨོངས་པས་ (due to ignorance), སྡུག་བསྔལ་ (suffering)\n- ཆགས་ (attachment), འཇིགས་ (fear)\n- འཁོར་བ་ (saṃsāra), གནས་པ་ (abiding)\n- སྟོང་ཉིད་ (śūnyatā, emptiness)\n\nFor the sake of those suffering due to ignorance,\nLiberated from the extremes of attachment and fear,\nAccomplishing [the ability to] abide in saṃsāra,\nThis is the fruit of [realizing] śūnyatā.\n\nNotes:\n- མཐའ་ (extremes) refers to the two extremes of attachment and fear\n- འགྲུབ་གྱུར་པ་ indicates accomplishment or realization\n- འབྲས་བུ་ (fruit) is a common term for result or effect in Buddhist philosophy", - "translation": "For the sake of those suffering due to ignorance, Liberated from the extremes of attachment and fear, Accomplishing [the ability to] abide in saṃsāra, This is the fruit of [realizing] śūnyatā." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor the sake of suffering beings clouded by ignorance,\nFree from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara yet accomplishing the goal,\nThis is the fruit of emptiness.\n", - "translation": "For the sake of suffering beings clouded by ignorance,\nFree from the extremes of attachment and fear,\nAbiding in samsara yet accomplishing the goal,\nThis is the fruit of emptiness." - } - } - }, - "1242": { - "source": "དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཕྱོགས་ལ།། སུན་འབྱིན་པ་ནི་འཐད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "Therefore it is incorrect To find fault with this view of emptiness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness), ཕྱོགས་ (side/aspect), སུན་འབྱིན་པ་ (refutation/criticism), འཐད་མ་ཡིན་ (is not reasonable)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (in that way) introduces the topic\n- ལ་ particle indicates the object of criticism\n- ནི་ emphasizes the subject of the second line\n\nIn that way, refutation of the aspect of emptiness\nIs not reasonable.\n\nTechnical note: སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness) is a crucial philosophical concept in Tibetan Buddhism, often referring to the lack of inherent existence in phenomena.", - "translation": "In that way, refutation of the aspect of emptiness Is not reasonable." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, regarding the aspect of emptiness,\nRefutation is not appropriate.\n", - "translation": "Thus, regarding the aspect of emptiness,\nRefutation is not appropriate." - } - } - }, - "1243": { - "source": "དེས་ན་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བར།། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ།།", - "target_gt": "And so, with every doubt abandoned, We should meditate on it!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་ན་ (therefore), ཐེ་ཚོམ་ (doubt), མི་ཟ་བར་ (without), སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness), བསྒོམ་པར་བྱ་ (should meditate)\n\nGrammatical notes:\n- མི་ཟ་བར་ is a negation of ཟ་བ་ (to eat), used idiomatically to mean \"without doubt\"\n- བསྒོམ་པར་བྱ་ is the future/imperative form indicating \"should meditate\"\n\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness.\n\nTechnical note: སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness) is a crucial philosophical concept in Tibetan Buddhism, often translated from the Sanskrit śūnyatā.", - "translation": "Therefore, without doubt, One should meditate on emptiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness.\n", - "translation": "Therefore, without doubt,\nOne should meditate on emptiness." - } - } - }, - "1244": { - "source": "ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡི།། མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད།།", - "target_gt": "Afflictive passion and the veil upon cognition— The cure for their obscurity is emptiness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཉོན་མོངས་ (kleśa, afflictions)\n- ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ (jñeyāvaraṇa, cognitive obscurations)\n- མུན་པ་ (darkness)\n- གཉེན་པོ་ (antidote)\n- སྟོང་པ་ཉིད་ (śūnyatā, emptiness)\n\nGrammar:\n- Genitive particle ཡི་ connecting སྒྲིབ་པ་ to མུན་པ\n- Parallel structure of afflictions and cognitive obscurations\n\nThe darkness of afflictions and cognitive obscurations—\nEmptiness [is] the antidote [to this darkness].\n\nNote: This verse presents emptiness (śūnyatā) as the remedy to both afflictive and cognitive obscurations, a key concept in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "The darkness of afflictions and cognitive obscurations— Emptiness [is] the antidote [to this darkness]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEmptiness is the antidote\nTo the darkness of afflictive emotions\nAnd cognitive obscurations.\n", - "translation": "Emptiness is the antidote\nTo the darkness of afflictive emotions\nAnd cognitive obscurations." - } - } - }, - "1245": { - "source": "མྱུར་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་འདོད་པས།། དེ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "How then shall they not meditate on this Who wish for swift attainment of omniscience?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམྱུར་དུ་ (quickly), ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ (omniscience), འདོད་པས་ (desiring), སྒོམ་ (meditate)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་ལྟར་ introduces a rhetorical question\n- མི་བྱེད་ is a negative future/present form\n\nDesiring to quickly [attain] omniscience, how could one not meditate on that?\n\nTechnical note: ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ (omniscience) is often used as an epithet for a Buddha's wisdom.", - "translation": "Desiring to quickly [attain] omniscience, how could one not meditate on that?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWishing to swiftly know all things,\nHow can one not meditate on that?\n", - "translation": "Wishing to swiftly know all things,\nHow can one not meditate on that?" - } - } - }, - "1246": { - "source": "དངོས་གང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་བྱེད་པ།། དེ་ལ་སྐྲག་པ་སྐྱེ་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "Whatever is the source of suffering, Let that be the object of our fear.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nKey terms:\n- Line 1: དངོས་(thing/object), སྡུག་བསྔལ་(suffering), སྐྱེད་(produce/generate)\n- Line 2: སྐྲག་པ་(fear), སྐྱེ་(arise), འགྱུར་(become/transform)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ in the first line is a relative pronoun\n- ན at the end of the second line indicates a conditional clause\n\nWhatever thing produces suffering,\nIf fear arises towards that,\n\nTechnical note: This appears to be part of a logical argument or philosophical statement about the relationship between suffering-causing phenomena and the arising of fear.", - "translation": "Whatever thing produces suffering, If fear arises towards that," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWhatever things produce suffering,\nTowards those, fear will arise.", - "translation": "Whatever things produce suffering,\nTowards those, fear will arise." - } - } - }, - "1247": { - "source": "སྟོང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་པ།། དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ།།", - "target_gt": "But voidness will allay our every grief, How could it be for us a thing of dread?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྟོང་ཉིད་ (emptiness), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཞི་བྱེད་ (pacifier)\nའཇིགས་པ་ (fear), སྐྱེ་ (arise)\n\nGrammatical notes:\n- ཞི་བྱེད་པ་ is a nominalizer, making \"pacifier\" the subject\n- ཇི་ལྟར་ introduces a rhetorical question\n\nEmptiness, the pacifier of suffering—\nHow could fear arise towards it?\n\nTechnical note: སྟོང་ཉིད་ (emptiness) is a crucial philosophical concept in Madhyamaka Buddhism, referring to the lack of inherent existence in all phenomena.", - "translation": "Emptiness, the pacifier of suffering— How could fear arise towards it?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHow can fear arise\nTowards emptiness,\nWhich pacifies suffering?\n", - "translation": "How can fear arise\nTowards emptiness,\nWhich pacifies suffering?" - } - } - }, - "1248": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་འགའ་ཡོད་ན་ནི།། ཅི་ཡང་རུང་ལ་འཇིགས་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "If such a thing as “I” exists indeed, Then terrors, granted, will torment it.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), བདག་(self), འགའ་(some, any), ཡོད་(exist), \nཅི་ཡང་རུང་(anything whatsoever), འཇིགས་(fear), འགྱུར་(become)\n\nGrammatical notes:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ་...ན་ (if...then)\n- ན་ at the end of both lines indicates a conditional relationship\n\nIf there were any [truly existent] self,\nThen one would become afraid of anything whatsoever.\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the Buddhist concept of selflessness (འནཏྨན་, anātman), contrasting it with the consequences of believing in a truly existent self.", - "translation": "If there were any [truly existent] self, Then one would become afraid of anything whatsoever." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf there were a self,\nOne would fear everything.\n", - "translation": "If there were a self,\nOne would fear everything." - } - } - }, - "1249": { - "source": "བདག་ཉིད་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་པས།། འཇིགས་པར་འགྱུར་བ་སུ་ཞིག་ཡིན།།", - "target_gt": "But since no self or “I” exists at all, What is there left for fears to terrify?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་ (self), འགའ་ཡང་ (any), ཡོད་མིན་ (not exist), འཇིགས་པ (fear), འགྱུར་བ (become)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ at the end of the first line indicates a causal relationship\n- སུ་ཞིག་ is an interrogative phrase meaning \"who\"\n\nSince there is no self whatsoever that exists, who is it that becomes afraid?\n\nTechnical note: This verse reflects the Buddhist concept of anātman (non-self), suggesting that fear arises from a misconception of an inherently existing self.", - "translation": "Since there is no self whatsoever that exists, who is it that becomes afraid?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSince there is no self that truly exists,\nWho is there that could become afraid?\n", - "translation": "Since there is no self that truly exists,\nWho is there that could become afraid?" - } - } - }, - "1250": { - "source": "སོ་དང་སྐྲ་སེན་བདག་མ་ཡིན།། བདག་ནི་རུས་པ་ཁྲག་མ་ཡིན།། སྣབས་མིན་བད་ཀན་མ་ཡིན་ཏེ།། ཆུ་སེར་དང་ནི་རྣག་ཀྱང་མིན།།", - "target_gt": "The teeth, the hair, the nails are not the “I,” And “I” is not the bones or blood, The mucus from the nose and phlegm are not the “I,” And neither is it made of lymph or pus.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསོ་(teeth), སྐྲ་(hair), སེན་(nails), རུས་པ་(bones), ཁྲག་(blood), སྣབས་(mucus), བད་ཀན་(phlegm), ཆུ་སེར་(lymph), རྣག་(pus)\n\nGrammatical notes:\n- བདག་མ་ཡིན་ (I am not) repeated structure\n- ཀྱང་ (also) in final line\n\nTeeth, hair, and nails are not me. I am not bones, I am not blood.\nI am not mucus, I am not phlegm. Nor am I lymph or pus.\n\nTechnical note: This passage reflects Buddhist meditation on the impermanence and non-self nature of the body's constituents.", - "translation": "Teeth, hair, and nails are not me. I am not bones, I am not blood. I am not mucus, I am not phlegm. Nor am I lymph or pus." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nTeeth and hair and nails are not the self.\nThe self is not bones or blood.\nIt is not mucus, nor phlegm,\nNor is it lymph or pus.\n", - "translation": "Teeth and hair and nails are not the self.\nThe self is not bones or blood.\nIt is not mucus, nor phlegm,\nNor is it lymph or pus." - } - } - }, - "1251": { - "source": "བདག་ནི་ཞག་དང་རྔུལ་མིན་ཏེ།། གློ་མཆིན་དག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "The “I” is not the body’s grease or sweat, The lungs and liver likewise do not constitute it.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཞག་ (fat), རྔུལ་ (sweat), གློ་ (lungs), མཆིན་ (liver), བདག་ (self)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and ཏེ་ are topic and clause-ending particles respectively\n- དང་ is a conjunction \"and\"\n- མིན་ and མ་ཡིན་ are negations \"is not\"\n- དག་ཀྱང་ means \"also, even\"\n\nI am not fat and sweat;\nLungs and liver also are not the self.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of anātman (non-self), refuting the identification of various bodily components as the ultimate self.", - "translation": "I am not fat and sweat; Lungs and liver also are not the self." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nI am not fat and sweat;\nNor am I lungs and liver.\n", - "translation": "I am not fat and sweat;\nNor am I lungs and liver." - } - } - }, - "1252": { - "source": "ནང་ཁྲོལ་གཞན་ཡང་བདག་མིན་ཏེ།། བདག་ནི་ཕྱི་ས་གཅིན་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "Neither are the inner organs “I,” Nor yet the body’s excrement and waste.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nནང་ཁྲོལ་ (internal organs), བདག་ (self), ཕྱི་ས་ (feces), གཅིན་ (urine)\n\nGrammatical notes:\n- མིན་ and ཡིན་ are forms of the verb \"to be\" (negative and affirmative respectively)\n- ཏེ་ is a conjunction particle, often indicating \"and\" or a slight pause\n- གཞན་ཡང་ means \"also\" or \"moreover\"\n\nThe internal organs and other [parts] are not the self;\nThe self is not feces [and] urine.\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing the Buddhist concept of anātman (non-self), using bodily elements to illustrate that the self is not to be found in physical components.", - "translation": "The internal organs and other [parts] are not the self; The self is not feces [and] urine." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe other internal organs are also not the self;\nThe self is not feces or urine.\n", - "translation": "The other internal organs are also not the self;\nThe self is not feces or urine." - } - } - }, - "1253": { - "source": "ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ།། དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "The flesh and skin are not the “I,” And neither are the body’s warmth and breath.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: ཤ་དང་པགས་པ་བདག་མིན་ཏེ།།\nKey terms: ཤ་(flesh), པགས་པ་(skin), བདག་(self)\nGrammar: མིན་ (negation), ཏེ་ (connective particle)\n\nFlesh and skin are not the self, and\n\nLine 2: དྲོད་དང་རླུང་ཡང་བདག་མ་ཡིན།།\nKey terms: དྲོད་(warmth), རླུང་(wind/breath), བདག་(self)\nGrammar: ཡང་ (also), མ་ཡིན་ (negation)\n\nWarmth and wind [breath] are also not the self.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of anātman (non-self), analyzing various physical components and concluding they do not constitute a permanent, independent self.", - "translation": "Flesh and skin are not the self, and Warmth and wind [breath] are also not the self." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFlesh and skin are not the self;\nWarmth and breath are also not the self.\n", - "translation": "Flesh and skin are not the self;\nWarmth and breath are also not the self." - } - } - }, - "1254": { - "source": "བུ་ག་བདག་མིན་རྣམ་ཀུན་ཏུ།། རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "The cavities within the frame are not the “I,” And “I” is not accounted for in sixfold consciousness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབུ་ག (openings/sense organs), བདག་མིན (not self), རྣམ་ཀུན་ཏུ (in all aspects/ways), \nརྣམ་ཤེས་དྲུག (six consciousnesses), བདག་མ་ཡིན (are not self)\n\nGrammatical notes:\n- ཏུ is a terminative particle indicating \"in\" or \"with respect to\"\n- ཀྱང་ is an emphatic particle, often translated as \"also\" or \"even\"\n\nThe openings [sense organs] are not self in all aspects;\nThe six consciousnesses also are not self.\n\nTechnical note: This verse is discussing the Buddhist concept of anātman (non-self), applying it to the sense organs and the six consciousnesses (visual, auditory, olfactory, gustatory, tactile, and mental).", - "translation": "The openings [sense organs] are not self in all aspects; The six consciousnesses also are not self." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe orifices are not the self in any way.\nThe six consciousnesses are also not the self.\n", - "translation": "The orifices are not the self in any way.\nThe six consciousnesses are also not the self." - } - } - }, - "1255": { - "source": "གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན།། ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར།།", - "target_gt": "If the hearing consciousness is permanent, It follows that it’s hearing all the time.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་སྒྲ་ཡི་ཤེས་རྟག་ན།།\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), སྒྲ་(sound), ཤེས་(cognition), རྟག་(permanent)\n\nIf the cognition of sound were permanent,\n\nLine 2: ཐམས་ཅད་ཚེ་ན་སྒྲ་འཛིན་འགྱུར།།\nKey terms:\nཐམས་ཅད་(all), ཚེ་ན་(at times, always), སྒྲ་འཛིན་(grasping sound), འགྱུར་(would become)\n\nAt all times, [one] would be grasping sound.\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a logical argument about the nature of sound cognition, likely in the context of Buddhist epistemology or debates on perception and impermanence.", - "translation": "If the cognition of sound were permanent, At all times, [one] would be grasping sound." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf sound cognition were permanent,\nOne would always be perceiving sound.\n", - "translation": "If sound cognition were permanent,\nOne would always be perceiving sound." - } - } - }, - "1256": { - "source": "ཤེས་བྱ་མེད་ན་ཅི་རིག་ནས།།", - "target_gt": "And if there is no object, what does it cognize?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), མེད་ (without/non-existent), རིག་ (to know/understand)\n\nGrammatical structure:\n- ན (conditional particle)\n- ཅི (interrogative: what)\n- ནས (ablative particle: from)\n\nIf there are no objects of knowledge, from what [basis] can [one] know?\n\nNote: This line appears to be discussing epistemology, questioning the possibility of knowledge without objects to be known. The term ཤེས་བྱ་ (object of knowledge) is a key concept in Buddhist philosophy, often contrasted with ཤེས་པ་ (consciousness or the knowing subject).", - "translation": "If there are no objects of knowledge, from what [basis] can [one] know?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf there is nothing to be known, what is there to understand?", - "translation": "If there is nothing to be known, what is there to understand?" - } - } - }, - "1257": { - "source": "གང་གིས་ཤེས་པ་ཞེས་རྗོད་བྱེད།།", - "target_gt": "On what grounds do you call it consciousness?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་གིས་ (by which/whoever), ཤེས་པ་ (consciousness/knowing), རྗོད་བྱེད་ (express/designate)\n\nGrammatical structure:\n- གང་གིས་ is an interrogative pronoun in the instrumental case\n- ཞེས་ is a quotative particle\n- The final །། indicates the end of a verse line\n\nBy which [that which] is expressed as \"consciousness,\"\n\nNote: ཤེས་པ་ (shepa) is a technical term in Buddhist philosophy often translated as \"consciousness\" or \"cognition.\" The line appears to be discussing the designation or expression of consciousness.", - "translation": "By which [that which] is expressed as \"consciousness,\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThat which is called consciousness.", - "translation": "That which is called consciousness." - } - } - }, - "1258": { - "source": "གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན།། ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "If something that’s unconscious knows, It follows that a stick has knowledge also.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་ཤེས་མེད་ཤེས་ཡིན་ན།།\nKey terms:\nགལ་ཏེ་...ན (if), ཤེས་མེད (without consciousness), ཤེས (consciousness)\n\nLine 2: ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར།།\nKey terms:\nཤིང་ (wood/tree), ཤེས་པ (consciousness), ཐལ་བར་འགྱུར (would absurdly follow)\n\nGrammatical structure:\nThis is a classic form of reductio ad absurdum argument in Tibetan Buddhist logic.\n\nIf that which is without consciousness were consciousness,\nIt would absurdly follow that even wood would be conscious.\n\nNote: This verse is likely from a philosophical text discussing the nature of consciousness (ཤེས་པ, shepa). The argument refutes the notion that non-conscious entities could be considered conscious by showing the absurd consequence of such a view.", - "translation": "If that which is without consciousness were consciousness, It would absurdly follow that even wood would be conscious." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf unconsciousness were consciousness,\nThen even wood would become conscious.\n", - "translation": "If unconsciousness were consciousness,\nThen even wood would become conscious." - } - } - }, - "1259": { - "source": "དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཉེར་གནས་པ།། མེད་པར་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས།།", - "target_gt": "Therefore in the absence of a thing to know, It’s clear that consciousness will not arise.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཉེར་གནས་པ (abiding closely), ཤེས་པ (consciousness/knowing)\n\nGrammatical notes:\n- དེས་ན (therefore)\n- མེད་པར (without)\n- མེད་ཅེས་ངེས (it is certain that there is no)\n\nTherefore, it is certain that without objects of knowledge abiding closely, there is no consciousness.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between consciousness (ཤེས་པ, jñāna) and objects of knowledge (ཤེས་བྱ, jñeya) in Buddhist epistemology.", - "translation": "Therefore, it is certain that without objects of knowledge abiding closely, there is no consciousness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, it is certain that\nWithout objects of knowledge nearby,\nThere can be no consciousness.\n", - "translation": "Therefore, it is certain that\nWithout objects of knowledge nearby,\nThere can be no consciousness." - } - } - }, - "1260": { - "source": "དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ཤེས་ན།། དེ་ཚེ་ཐོས་པའང་ཅི་སྟེ་མིན།།", - "target_gt": "If the selfsame consciousness detects a form, At that time, why does it not hear?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (that very/itself), གཟུགས་ (form), ཤེས་ (know/understand), ཐོས་པ་ (hearing/learning)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ནི་ indicates instrumental case\n- ན་ is a conditional particle\n- ཅི་སྟེ་མིན་ is a rhetorical question structure implying \"why not?\"\n\nIf by that very [means] form is understood,\nThen at that time, why would there not also be hearing?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between understanding form (གཟུགས་) and hearing or learning (ཐོས་པ་), possibly in the context of Buddhist epistemology or meditation practice.", - "translation": "If by that very [means] form is understood, Then at that time, why would there not also be hearing?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf one understands form through that very [wisdom],\nWhy then would one not also hear [through it]?\n", - "translation": "If one understands form through that very [wisdom],\nWhy then would one not also hear [through it]?" - } - } - }, - "1261": { - "source": "གལ་ཏེ་སྒྲ་མི་ཉེ་ཕྱིར་ན།།", - "target_gt": "Perhaps you say the sound’s no longer there.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགལ་ཏེ་ (if), སྒྲ་ (sound), མི་ (negation), ཉེ་ (near/close), ཕྱིར་ (because)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause using གལ་ཏེ་...ན་ (if...then)\n- Negation with མི་\n\nIf, because sound is not near,\n\nNote: This line appears to be part of a larger logical argument or philosophical discussion about the nature of sound or perception. The full context would be needed to determine the precise implication.", - "translation": "If, because sound is not near," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIf sound is not near...\n\n(Note: This appears to be only part of a longer verse or passage, so the full meaning may require more context. The translation aims to capture the literal meaning of the Tibetan words provided.)", - "translation": "If sound is not near..." - } - } - }, - "1262": { - "source": "དེས་ན་དེ་ཡི་ཤེས་པའང་མེད།།", - "target_gt": "Then neither is there consciousness of sound.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེས་ན་ (therefore), ཤེས་པ་ (consciousness/cognition), མེད་ (does not exist)\n\nGrammatical structure:\n- དེས་ན་ introduces a conclusion\n- དེ་ཡི་ is a genitive construction meaning \"of that\"\n- འང་ is an inclusive particle, often translated as \"also\" or \"even\"\n\nTherefore, even the consciousness of that does not exist.\n\nNote: This line appears to be discussing the non-existence of a particular type of consciousness or cognition, likely in the context of Buddhist philosophy on emptiness or non-self.", - "translation": "Therefore, even the consciousness of that does not exist." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, there is also no consciousness of that.", - "translation": "Therefore, there is also no consciousness of that." - } - } - }, - "1263": { - "source": "སྒྲ་འཛིན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ།། དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།།", - "target_gt": "How could that which has the nature of a sound-perceiver Ever be transformed into a form-perceiver?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྒྲ་འཛིན་ (sound-grasping), རང་བཞིན་ (nature), གཟུགས་འཛིན་ (form-grasping), འགྱུར་ (become/transform)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཡིན་པ་ is a nominalizing construction, \"that which is\"\n- ཇི་ལྟར་ introduces a rhetorical question, \"how\"\n\nThat which is the nature of sound-grasping,\nHow could it become form-grasping?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of sensory perception, specifically contrasting auditory and visual cognition. The philosophical implication is that the faculty for perceiving sound is fundamentally different from that which perceives form.", - "translation": "That which is the nature of sound-grasping, How could it become form-grasping?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which is the nature of sound perception,\nHow could it become the perceiver of form?\n", - "translation": "That which is the nature of sound perception,\nHow could it become the perceiver of form?" - } - } - }, - "1264": { - "source": "གཅིག་ནི་ཕ་དང་བུ་ཉིད་དུ།།", - "target_gt": "“A single man,” you say, “can be both son and father.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཅིག་(one), ཕ་(father), བུ་(son), ཉིད་(emphatic particle)\n\nGrammatical structure:\n- Genitive particle དང་ connecting ཕ་ and བུ་\n- ཉིད་དུ indicating a state or condition\n\nOne [becomes] precisely father and son.\n\nNote: The verse implies a relationship or transformation between father and son, likely in a philosophical or spiritual context. The emphatic ཉིད་ underscores the definiteness of this relationship.", - "translation": "One [becomes] precisely father and son." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nOne is as father and son.", - "translation": "One is as father and son." - } - } - }, - "1265": { - "source": "བཏགས་ཡིན་ཡང་དག་ཉིད་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "But these are merely names; his nature is not so.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབཏགས་ (imputed/labeled), ཡིན་ (to be), ཡང་དག་ (real/true), མིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- ཏེ at the end indicates this is part of a larger statement or reasoning\n\nThat which is imputed is not truly real;\n\nNote: This line appears to be discussing the concept of emptiness (śūnyatā) in Madhyamaka philosophy, contrasting imputed existence with ultimate reality.", - "translation": "That which is imputed is not truly real;" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nAlthough labeled, it is not truly existent.", - "translation": "Although labeled, it is not truly existent." - } - } - }, - "1266": { - "source": "འདི་ལྟར་སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་ནི།། མུན་པ་བུ་མིན་ཕ་ཡང་མིན།། དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི།། རང་བཞིན་དུ་ནི་མཐོང་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "And likewise “pain,” “neutrality,” and “pleasure” Are neither fatherhood nor sonship; And we indeed have never yet observed A consciousness of form perceiving sound.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྙིང་སྟོབས་ (sattva), རྡུལ་ (rajas), མུན་པ་ (tamas) - the three guṇas in Sāṃkhya philosophy\nབུ་ (son), ཕ་ (father)\nསྒྲ་འཛིན་ (sound-grasping, auditory perception)\nརང་བཞིན་ (nature, essence)\n\nLine 1-2:\nIn this way, sattva, rajas, and tamas are neither sons nor fathers.\n\nLine 3-4:\nThat which possesses sound-grasping (auditory perception) is not seen as [their] nature.\n\nNote: This verse appears to be discussing the relationship between the three guṇas of Sāṃkhya philosophy and sensory perception, specifically auditory perception. The metaphor of \"sons\" and \"fathers\" is used to indicate that the guṇas are not in a generative relationship with each other or with sensory faculties.", - "translation": "In this way, sattva, rajas, and tamas are neither sons nor fathers. That which possesses sound-grasping (auditory perception) is not seen as [their] nature." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThus courage, energy, and darkness\nAre neither son nor father.\nThat which possesses sound\nIs not seen as having inherent nature.\n", - "translation": "Thus courage, energy, and darkness\nAre neither son nor father.\nThat which possesses sound\nIs not seen as having inherent nature." - } - } - }, - "1267": { - "source": "གར་མཁན་ལྟ་བུར་ཚུལ་གཞན་གྱིས།།", - "target_gt": "“But like an actor,” you reply, “it takes a different role and sees.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགར་མཁན་ (dancer), ལྟ་བུ་ (like), ཚུལ་ (manner/way), གཞན་ (other/different)\n\nGrammatical structure:\n- Comparative construction using ལྟ་བུ་ (like)\n- Instrumental case གྱིས་ indicating means or method\n\nLike a dancer, through a different manner,\n\nNote: This line likely refers to the skillful means (upāya) of a bodhisattva, who adapts their approach like a performer changing roles.", - "translation": "Like a dancer, through a different manner," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nLike an actor, through different methods/appearances.", - "translation": "Like an actor, through different methods/appearances." - } - } - }, - "1268": { - "source": "དེ་ཉིད་མཐོང་ན་དེ་རྟག་མིན།།", - "target_gt": "If so, this consciousness is not a constant thing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (that very/precisely that), མཐོང་ (see/perceive), རྟག་ (permanent)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ཉིད་མཐོང་ན་ (conditional clause: \"if that very [thing] is seen\")\n- དེ་རྟག་མིན (negation of permanence: \"that is not permanent\")\n\nIf that very [reality] is seen, it is not permanent.\n\nNote: \n- དེ་ཉིད་ (de nyid) is often used in philosophical contexts to refer to ultimate reality or the true nature of things.\n- The line suggests a key Buddhist principle that direct perception of reality reveals its impermanent nature.", - "translation": "If that very [reality] is seen, it is not permanent." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhen one sees that very nature, it is not permanent.", - "translation": "When one sees that very nature, it is not permanent." - } - } - }, - "1269": { - "source": "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་དེ་ཉིད་ན།། གཅིག་ཉིད་དེ་ནི་སྔོན་མེད་གཅིག།", - "target_gt": "And if its later mode is still the first, That’s identity indeed and never seen before!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་ (if), ཚུལ་གཞན་ (another mode/way), དེ་ཉིད་ (that very/itself), གཅིག་ཉིད་ (oneness/unity), སྔོན་མེད་ (unprecedented)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ at the end of the first line indicates a conditional clause\n- གཅིག་ at the end emphasizes the uniqueness or singularity\n\nIf [there were] another mode [of] that very [reality],\nThat oneness would be an unprecedented oneness.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of ultimate reality (དེ་ཉིད་) and its non-dual nature, a common topic in Madhyamaka philosophy.", - "translation": "If [there were] another mode [of] that very [reality], That oneness would be an unprecedented oneness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf that very nature is otherwise,\nThat single one did not exist before.\n", - "translation": "If that very nature is otherwise,\nThat single one did not exist before." - } - } - }, - "1270": { - "source": "གལ་ཏེ་ཚུལ་གཞན་བདེན་མིན་ན།།", - "target_gt": "“But its different modes,” you say, “are quite unreal.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་ (if), ཚུལ་ (way/method), གཞན་ (other), བདེན་ (true), མིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause using གལ་ཏེ་...ན (if...then)\n- Negation with མིན་\n\nIf other methods are not true,\n\nNote: This line appears to be part of a logical argument or philosophical discussion, likely contrasting different approaches or viewpoints. The term ཚུལ་ (way/method) is often used in Buddhist philosophical contexts to refer to modes of reasoning or doctrinal positions.", - "translation": "If other methods are not true," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIf another method is not true,", - "translation": "If another method is not true," - } - } - }, - "1271": { - "source": "དེ་ཡི་རང་གི་རང་བཞིན་སྨྲོས།།", - "target_gt": "Its essence therefore you must now describe.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ (that), རང་གི་ (own), རང་བཞིན་ (nature/essence), སྨྲོས་ (speak/explain)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ཡི་ is a genitive construction meaning \"of that\"\n- སྨྲོས་ is an imperative form of the verb \"to speak\"\n\nExplain the inherent nature of that.\n\nNote: རང་བཞིན་ (rang bzhin) is a technical term often translated as \"intrinsic nature\" or \"essence\" in Buddhist philosophical contexts. Here it's modified by རང་གི་ (rang gi), emphasizing its self-nature or inherent quality.", - "translation": "Explain the inherent nature of that." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nSpeak of its own inherent nature.", - "translation": "Speak of its own inherent nature." - } - } - }, - "1272": { - "source": "ཤེས་ཉིད་ཅེ་ན་དེ་ལྟ་ན།།", - "target_gt": "You say that this is simply knowing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤེས་ཉིད་ (cognizance itself), ཅེ་ན་ (if it is asked/said), དེ་ལྟ་ན་ (in that case/if so)\n\nGrammatical structure:\n- ཅེ་ན་ introduces a hypothetical statement or question\n- དེ་ལྟ་ན་ indicates a consequential clause\n\nIf it is said [to be] cognizance itself, in that case\n\nNote: ཤེས་ཉིད་ (shes nyid) is a technical term in Tibetan Buddhist epistemology, often referring to the essential nature of consciousness or awareness.", - "translation": "If it is said [to be] cognizance itself, in that case" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIf one asks about awareness itself, then in that case...", - "translation": "If one asks about awareness itself, then in that case..." - } - } - }, - "1273": { - "source": "སྐྱེས་ཀུན་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "It follows that all beings are a single thing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྐྱེས་ (born beings), ཀུན་ (all), གཅིག་ཏུ་ (into one), ཐལ་བར་ (dust/ashes), འགྱུར་ (will become)\n\nGrammatical structure:\n- Sentence ends with འགྱུར་, indicating a future state or transformation\n- གཅིག་ཏུ་ emphasizes unity or singularity in the transformation\n\nAll born beings will become one [mass of] dust.\n\nNote: This line likely refers to the impermanence of all living things, a core Buddhist concept. The image of all beings reduced to dust emphasizes the ultimate equality and transience of existence.", - "translation": "All born beings will become one [mass of] dust." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nAll beings will ultimately become one.", - "translation": "All beings will ultimately become one." - } - } - }, - "1274": { - "source": "སེམས་པ་སེམས་མེད་དེ་དག་ཀྱང་།། གཅིག་འགྱུར་གང་ཕྱིར་ཡོད་ཉིད་མཚུངས།།", - "target_gt": "What has mind and what does not have mind Are thus identical, for both are equal in existing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་པ་(mind, consciousness), སེམས་མེད་(mindless, non-conscious), གཅིག་འགྱུར་(become one, unified), ཡོད་ཉིད་(existence)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་དག་ཀྱང་: \"those also\"\n- གང་ཕྱིར་: \"because\"\n\nThe conscious and the non-conscious, those also\nBecome one, because [their] existence is equal.\n\nTechnical note: This verse appears to discuss the ultimate non-duality of conscious and non-conscious phenomena from a Madhyamaka perspective.", - "translation": "The conscious and the non-conscious, those also Become one, because [their] existence is equal." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThoughts and non-thoughts alike\nAre unified, for they equally exist.\n", - "translation": "Thoughts and non-thoughts alike\nAre unified, for they equally exist." - } - } - }, - "1275": { - "source": "གང་ཚེ་བྱེ་བྲག་ཕྱིན་ཅི་ལོག། དེ་ཚེ་འདྲ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན།།", - "target_gt": "If the different kinds of mind are all unreal, What common basis can there be for them?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), བྱེ་བྲག (particulars/distinctions), ཕྱིན་ཅི་ལོག (inverted/mistaken), \nདེ་ཚེ (at that time), འདྲ་བ (similarity/resemblance), རྟེན (basis/support)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ཚེ...དེ་ཚེ structure indicates a conditional relationship\n- གང་ཡིན at the end forms a rhetorical question\n\nWhen the particulars are inverted [i.e., mistakenly perceived],\nAt that time, what is the basis for [perceiving] similarity?\n\nTechnical note: This verse likely discusses the nature of perception and conceptual error in Buddhist epistemology.", - "translation": "When the particulars are inverted [i.e., mistakenly perceived], At that time, what is the basis for [perceiving] similarity?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for similarity?\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist philosophy, so this translation may not fully capture all the nuances of the original text. A scholar of Tibetan Buddhism would likely be able to provide a more precise and contextually appropriate translation.", - "translation": "When distinctions are mistaken,\nWhat then is the basis for similarity?" - } - } - }, - "1276": { - "source": "སེམས་མེད་པ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "Something destitute of mind, we hold, is not a self.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་མེད་པ་ (mindlessness, absence of mind), བདག་ (self)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ (also) particle indicating additional point\n- མིན་ (is not) negative copula\n- ཏེ་ (and, but) clause connector\n\nMindlessness is also not the self, and\n\nNote: This line appears to be part of a philosophical discussion on the nature of self, likely in the context of Buddhist analysis of selflessness (anātman).", - "translation": "Mindlessness is also not the self, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThat which is without mind is also not the self.", - "translation": "That which is without mind is also not the self." - } - } - }, - "1277": { - "source": "སེམས་མེད་ཉིད་ཕྱིར་བུམ་སོགས་བཞིན།།", - "target_gt": "For mindlessness means matter, like a vase.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་མེད་ (mindless/without mind), བུམ་ (vase)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་ཕྱིར་ indicates a reason or cause (\"because of\")\n- སོགས་ means \"and so forth\"\n- བཞིན་ is a comparative particle (\"like\")\n\nBecause of [being] mindless, [it is] like a vase and so forth.\n\nTechnical note: This line appears to be discussing the nature of something as lacking mind or consciousness, comparing it to inanimate objects like vases.", - "translation": "Because of [being] mindless, [it is] like a vase and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBecause it lacks mind, [it is] like a vase and so forth.", - "translation": "Because it lacks mind, [it is] like a vase and so forth." - } - } - }, - "1278": { - "source": "འོན་ཏེ་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར།།", - "target_gt": "“But,” you say, “the self has consciousness when joined to mind.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའོན་ཏེ་ (however), སེམས་ (mind), ལྡན་པ་ (possessing)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n\nHowever, because [they] possess mind,\n\nNote: This line appears to be part of a larger context, likely explaining a quality or characteristic of sentient beings. The term སེམས་ (mind) is crucial in Buddhist philosophy, often distinguishing sentient from non-sentient entities.", - "translation": "However, because [they] possess mind," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nHowever, because [it/one] possesses mind/consciousness,", - "translation": "However, because [it/one] possesses mind/consciousness," - } - } - }, - "1279": { - "source": "ཤེས་ན་མི་ཤེས་འཇིག་པར་ཐལ།།", - "target_gt": "Then this refutes its nature of unconsciousness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཤེས་ (to know), མི་ཤེས་ (not knowing), འཇིག་པ་ (to perish/disintegrate), ཐལ་ (consequential particle)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with ན་ (if)\n- Negation with མི་\n- Consequential statement with ཐལ་\n\nIf [one] knows, it follows that not knowing would perish.\n\nNote: This line appears to be presenting a logical consequence (ཐལ་) based on the condition of knowing (ཤེས་ན་). The implication is that the state of not knowing (མི་ཤེས་) would cease to exist if knowledge is attained.", - "translation": "If [one] knows, it follows that not knowing would perish." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf one knows, then ignorance would be destroyed.", - "translation": "If one knows, then ignorance would be destroyed." - } - } - }, - "1280": { - "source": "ཅི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན།། སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས།།", - "target_gt": "If the self, moreover, is immutable, What change in it could mingling with the mind produce?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: ཅི་སྟེ་བདག་ལ་འགྱུར་མེད་ན།།\n\nKey terms:\nཅི་སྟེ་ (if, in case), བདག་ (self), འགྱུར་མེད་ (unchanging)\nན (conditional particle)\n\nIf the self is unchanging,\n\nLine 2: སེམས་པས་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱས།།\n\nKey terms:\nསེམས་པ་ (mind, thought), དེ་ (that), ཅི་ཞིག་ (what), བྱས་ (do, past tense of བྱེད་)\n\nWhat can thought do to it?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of an unchanging self (ātman) in relation to the nature of mind or thought. The rhetorical question challenges the notion of an immutable self by questioning how mental activity could affect it if it were truly unchanging.", - "translation": "If the self is unchanging, What can thought do to it?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf the self is unchanging,\nWhat can thinking do to it?\n", - "translation": "If the self is unchanging,\nWhat can thinking do to it?" - } - } - }, - "1281": { - "source": "དེ་ལྟར་ཤེས་མེད་བྱ་བྲལ་བ།། ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And selfhood we might equally affirm Of empty space, inert and destitute of mind.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཤེས་མེད་ (without cognition), བྱ་བྲལ་ (free from activity), ནམ་མཁའ་ (space), བདག་ (self/essence)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (in that way) introduces the verse\n- བ at the end of the first line indicates a nominalizer\n- པར་འགྱུར at the end indicates a future tense or resultative state\n\nIn that way, [one who is] without cognition and free from activity\nWill become [one with] the essence of space.\n\nTechnical note: This verse likely refers to a meditative state or realization where the practitioner's mind becomes free from conceptual thought (ཤེས་མེད་) and karmic activity (བྱ་བྲལ་), ultimately merging with the nature of space (ནམ་མཁའ་), which in Tibetan Buddhism often symbolizes emptiness or the ultimate nature of reality.", - "translation": "In that way, [one who is] without cognition and free from activity Will become [one with] the essence of space." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, one who is free from conceptual thought and activity\nBecomes master of the sky-like nature of mind.\n", - "translation": "Thus, one who is free from conceptual thought and activity\nBecomes master of the sky-like nature of mind." - } - } - }, - "1282": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན།། ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ།།", - "target_gt": "“If self does not exist,” you say, “There is no link connecting actions with results.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན།།\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), བདག་(self), ཡོད་མིན་(does not exist)\nNote: ན་ is a conditional particle\n\nIf the self does not exist,\n\nLine 2: ལས་འབྲས་འབྲེལ་པ་རིགས་མིན་ཏེ།།\nKey terms:\nལས་འབྲས་(karma and its results), འབྲེལ་པ་(connection), རིགས་མིན་(is not logical)\nNote: ཏེ་ indicates more to follow in the argument\n\nThe connection between karma and its results would not be logical,\n\nTechnical note: This verse presents a philosophical argument about the relationship between the concept of self (བདག་) and the Buddhist principle of karma (ལས་འབྲས་). The conditional structure suggests that the existence of self is being posited as necessary for the coherence of karmic causality.", - "translation": "If the self does not exist, The connection between karma and its results would not be logical," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf there is no self,\nThen the connection between actions and their results is not logical.\n", - "translation": "If there is no self,\nThen the connection between actions and their results is not logical." - } - } - }, - "1283": { - "source": "ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན།། སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "If when the deed is done, the doer is no more, Who is there to reap the karmic fruit?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལས་ (karma/action), བྱས་ (done/performed), ཞིག་པ (disintegrated/ceased)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ནི་ indicates a sequence of events\n- པས་ན་ shows a causal relationship\n- སུ་ཡི་ is an interrogative possessive\n- འགྱུར་ indicates transformation or becoming\n\nWhen actions, having been performed, have ceased,\nWhose karma do they become? - if [one] asks.\n\nTechnical note: This verse is discussing the nature of karma and its continuity or ownership after the action has ceased, a key philosophical question in Buddhist thought.", - "translation": "When actions, having been performed, have ceased, Whose karma do they become? - if [one] asks." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf actions cease after being performed,\nWhose actions do they become?\n", - "translation": "If actions cease after being performed,\nWhose actions do they become?" - } - } - }, - "1284": { - "source": "བྱ་བ་འབྲས་གཞི་ཐ་དད་དང་།། དེར་བདག་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡང་།།", - "target_gt": "The bases of the act and fruit are not the same, In both a self is without scope for action.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱ་བ་ (action), འབྲས་ (result), གཞི་ (basis), ཐ་དད་ (distinct/separate), \nབདག་ (self), བྱེད་པ་ (doer/agent), མེད་པ་ (non-existence)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ at the end of the first line indicates continuation\n- པར་ཡང་ at the end suggests \"even though\" or \"despite\"\n\nActions, results, and bases [are] distinct, and\nEven though there is no self [as] the doer of these,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of selflessness (anātman) in relation to karma (action and its results).", - "translation": "Actions, results, and bases [are] distinct, and Even though there is no self [as] the doer of these," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nActions and their results are distinct,\nYet there is no self that performs them.\n", - "translation": "Actions and their results are distinct,\nYet there is no self that performs them." - } - } - }, - "1285": { - "source": "ཡུ་བུ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པས།། འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ།།", - "target_gt": "This is valid both for you and us; What point is there, therefore, in our debate?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཡུ་བུ་གཉིས་ (both parties), གྲུབ་པས་ (established/accomplished), བརྩད་ (debate/argue), དོན་མེད་ (meaningless/pointless)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ (dative particle)\n- པས་ (ergative particle indicating cause)\n- མ་ཡིན་ནམ་ (rhetorical question marker)\n\nSince [it] is established for both parties,\nIs it not pointless to debate [about it] here?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the futility of debating a point that is already agreed upon or established by both sides of an argument.", - "translation": "Since [it] is established for both parties, Is it not pointless to debate [about it] here?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSince both of you agree,\nIs there not no point in arguing here?\n", - "translation": "Since both of you agree,\nIs there not no point in arguing here?" - } - } - }, - "1286": { - "source": "རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས།། མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "“A cause coterminous with its result” Is something quite impossible to see.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱུ་(cause), འབྲས་བུ་(result/fruit), མཐོང་བ་(seeing/perception), སྲིད་མ་ཡིན་(not possible)\n\nGrammatical notes:\n- ལྡན་ is a particle indicating possession\n- དང་བཅས་ means \"together with\"\n- ཞེས་ is a quotative particle\n- འདི་ནི་ emphasizes \"this\"\n\nSeeing \"possessing causes together with results,\"\nThis is not possible.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the impossibility of simultaneously perceiving causes and their results, which is a common topic in Buddhist philosophy related to the nature of causality and perception.", - "translation": "Seeing \"possessing causes together with results,\" This is not possible." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIt is not possible to see\nCauses along with their effects.\n", - "translation": "It is not possible to see\nCauses along with their effects." - } - } - }, - "1287": { - "source": "རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ།། བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན།།", - "target_gt": "And only in the context of a single mental stream Can it be said that one who acts will later reap the fruit.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱུད་ (continuum/mindstream), བརྟེན་ (depend/rely), བྱེད་པོ་ (agent/doer), སྤྱོད་པོ་ (experiencer)\n\nGrammatical notes:\n- གཅིག་ལ་ནི་ indicates \"on a single\"\n- ནས་སུ་ is a postposition meaning \"based on\" or \"in dependence on\"\n- ཞེས་བྱར་ means \"called\" or \"termed as\"\n- བསྟན་ is the past tense of \"to teach\" or \"to show\"\n\nBased on a single continuum, [it is] taught [that there are what are] called an agent and an experiencer.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of agency and experience in relation to a single mindstream, which is an important topic in Buddhist philosophy.", - "translation": "Based on a single continuum, [it is] taught [that there are what are] called an agent and an experiencer." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nRelying upon a single continuum,\nIt is taught that there is a doer and an experiencer.\n", - "translation": "Relying upon a single continuum,\nIt is taught that there is a doer and an experiencer." - } - } - }, - "1288": { - "source": "འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས།། བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར།།", - "target_gt": "The thoughts now passed, and those to come, are not the self; They are no more, or are not yet.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའདས་ (past), མ་འོངས་པ་ (future), སེམས་ (mind/consciousness)\nབདག་ (self), མེད་པ་ (non-existent)\n\nGrammatical notes:\n- ཡི་ is a genitive particle\n- པའི་ is a nominalizer + genitive particle\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause (\"because\")\n\nThe mind of the past and future is not self, because it is non-existent.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of anātman (non-self) in relation to the impermanence of consciousness across time.", - "translation": "The mind of the past and future is not self, because it is non-existent." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist.\n", - "translation": "The mind of the past and future\nIs not the self, for it does not exist." - } - } - }, - "1289": { - "source": "འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན།།", - "target_gt": "Is then the self the thought which now is born?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nའོན་ཏེ་ (however), སྐྱེས་ (born/arisen), སེམས་ (mind), བདག་ (self)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause using ན (if)\n- བདག་ཡིན་ (is self) - equative statement\n\nHowever, if the born mind is the self,\n\nNote: This line appears to be part of a philosophical discussion about the nature of mind and self in Buddhist thought. The term སྐྱེས་སེམས་ (born/arisen mind) is likely contrasting with the concept of innate or primordial mind/awareness in some Buddhist traditions.", - "translation": "However, if the born mind is the self," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nHowever, if the mind that arises is the self,", - "translation": "However, if the mind that arises is the self," - } - } - }, - "1290": { - "source": "དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ།།", - "target_gt": "If so, it sinks to nothing when the latter fades.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་(that), ཞིག་(particle indicating indefiniteness), བདག་མེད་(selflessness)\n\nGrammatical structure:\n- ན་ཡང་: concessive conjunction \"even if/though\"\n- དོ: sentence-final particle indicating declarative statement\n\nEven if that [exists], there is selflessness.\n\nNote: This line likely refers to the Buddhist concept of anātman (selflessness), suggesting that even if conventional phenomena appear to exist, they ultimately lack inherent self-nature.", - "translation": "Even if that [exists], there is selflessness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase, enclosed in tags:\n\nEven that is without self.", - "translation": "Even that is without self." - } - } - }, - "1291": { - "source": "དཔེར་ན་ཆུ་ཤིང་སྡོང་པོ་དག། ཆ་ཤས་ཕྱེ་ན་འགའ་མེད་པ།།", - "target_gt": "For instance, we may take banana trees— Cutting through the fibers, finding nothing.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཔེར་ན (for example), ཆུ་ཤིང་ (water tree/plantain), སྡོང་པོ (trunk/stem), ཆ་ཤས་ (parts), ཕྱེ་ན (if separated/analyzed), འགའ་མེད་པ (nothing/no essence)\n\nGrammatical notes:\n- དག is a plural marker\n- ན in ཕྱེ་ན indicates a conditional \"if\"\n\nFor example, [if] the trunks of water trees [plantains],\nWhen [their] parts are separated, [there is] nothing [of essence].\n\nTechnical note: ཆུ་ཤིང་ (water tree) typically refers to a plantain or banana tree, often used in Buddhist texts as an example of something that appears solid but has no core when analyzed.", - "translation": "For example, [if] the trunks of water trees [plantains], When [their] parts are separated, [there is] nothing [of essence]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor example, when the trunk of a water tree\nIs divided into parts, nothing remains.\n", - "translation": "For example, when the trunk of a water tree\nIs divided into parts, nothing remains." - } - } - }, - "1292": { - "source": "དེ་བཞིན་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡིས།། བཙལ་ན་བདག་ཀྱང་ཡང་དག་མིན།།", - "target_gt": "Likewise analytical investigation Will find no “I,” no underlying self.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (in the same way), རྣམ་པར་དཔྱད་པ (thorough analysis), བཙལ་ (search/investigate), བདག (self)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- ན་ indicates a conditional clause\n- ཀྱང་ is an emphatic particle\n- མིན is a negation\n\nIn the same way, if [one] searches through thorough analysis, the self also is not real.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of anātman (selflessness), using analytical meditation to investigate the nature of the self.", - "translation": "In the same way, if [one] searches through thorough analysis, the self also is not real." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, through thorough analysis,\nIf one searches, even the self is not truly existent.\n", - "translation": "Likewise, through thorough analysis,\nIf one searches, even the self is not truly existent." - } - } - }, - "1293": { - "source": "གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན།། སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན།།", - "target_gt": "“If beings,” you will say, “have no existence, Who will be the object of compassion?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོད་མིན་ན།།\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), སེམས་ཅན་(sentient beings), ཡོད་མིན་(do not exist)\nNote: ན་ is a conditional particle\n\nIf sentient beings do not exist,\n\nLine 2: སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་ན།།\n\nKey terms:\nསུ་(who), སྙིང་རྗེ་(compassion), བྱ་(to do/practice)\nNote: ཞེ་ན་ is an interrogative particle\n\nthen towards whom should [one] practice compassion?\n\nThis couplet presents a philosophical question about the nature of compassion and the existence of sentient beings, a common theme in Madhyamaka Buddhist texts.", - "translation": "If sentient beings do not exist, then towards whom should [one] practice compassion?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf sentient beings do not exist,\nThen for whom should compassion be practiced?\n", - "translation": "If sentient beings do not exist,\nThen for whom should compassion be practiced?" - } - } - }, - "1294": { - "source": "འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི།། རྨོངས་པས་བཏགས་པ་གང་ཡིན་པའོ།།", - "target_gt": "Those whom ignorance imputes, For whose sake we have pledged ourselves.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའབྲས་བུ་ (result, fruit), དོན་དུ་ (for the sake of), ཁས་བླངས་ (accept, promise)\nརྨོངས་པ་ (delusion, ignorance), བཏགས་པ་ (impute, label)\n\nGrammatical notes:\n- པའི at the end of the first line indicates a genitive/attributive clause\n- པའོ at the end is a final particle indicating a statement or declaration\n\nThat which is imputed by delusion,\nAccepted for the sake of [attaining] the result.\n\nTechnical note: འབྲས་བུ་ (result) often refers to the fruition or goal of spiritual practice in Buddhist contexts.", - "translation": "That which is imputed by delusion, Accepted for the sake of [attaining] the result." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThat which is accepted for the sake of results,\nIs what is imputed by delusion.\n", - "translation": "That which is accepted for the sake of results,\nIs what is imputed by delusion." - } - } - }, - "1295": { - "source": "སེམས་ཅན་མེད་འབྲས་སུ་ཡི་ཡིན།།", - "target_gt": "“If,” you ask, “there are no beings, who will gain the fruit?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), མེད་ (without), འབྲས་ (result/fruit), སུ་ (who), ཡིན་ (is)\n\nGrammatical structure:\n- Interrogative sentence using སུ་ (who) and ཡིན་ (is)\n- མེད་ (without) modifies འབྲས་ (result)\n\nWho is [the one] without the result of sentient beings?\n\nNote: This line appears to be questioning the nature or identity of someone who is beyond or separate from the karmic results of sentient beings. The precise philosophical context would be helpful for a more nuanced interpretation.", - "translation": "Who is [the one] without the result of sentient beings?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nSentient beings are without inherent existence.", - "translation": "Sentient beings are without inherent existence." - } - } - }, - "1296": { - "source": "བདེན་ཏེ་འོན་ཀྱང་རྨོངས་ལས་འདོད།།", - "target_gt": "It’s true! It is through ignorance that they are said to be!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདེན་ (true), རྨོངས་ (delusion/ignorance), འདོད་ (desire/attachment)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ་ connects clauses, indicating a contrast\n- ལས་ here likely functions as \"from\" or \"due to\"\n\nTrue; however, [it is] desired due to delusion.\n\nTechnical note: \nརྨོངས་ (delusion) is a key Buddhist concept, often paired with འདོད་ (desire) as root causes of suffering.", - "translation": "True; however, [it is] desired due to delusion." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nTrue, yet desire arises from ignorance.", - "translation": "True, yet desire arises from ignorance." - } - } - }, - "1297": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ།། འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ།།", - "target_gt": "But for the total vanquishing of sorrow, The goal, which ignorance conceives, should not be spurned.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཉེ་བར་ཞི་ (pacify/cease), དོན་དུ་ (for the purpose of), \nའབྲས་བུ་ (result/fruit), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), བཟློག་ (reverse/eliminate)\n\nGrammatical notes:\n- མི་བྱ་ is a negative imperative construction\n\nFor the purpose of pacifying suffering,\nDo not reverse the delusion regarding the result.\n\nTechnical note: \n\"Delusion regarding the result\" (འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་) likely refers to ignorance about karmic consequences or the fruits of one's actions in Buddhist philosophy.", - "translation": "For the purpose of pacifying suffering, Do not reverse the delusion regarding the result." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn order to pacify suffering,\nDo not turn away from the confusion of results.\n", - "translation": "In order to pacify suffering,\nDo not turn away from the confusion of results." - } - } - }, - "1298": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡི་ང་རྒྱལ་ནི།། བདག་ཏུ་རྨོངས་པས་འཕེལ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "The source of sorrow is the pride of saying “I,” It’s fostered and increased by false belief in self.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱུ་ (cause), ང་རྒྱལ་ (pride), བདག་ (self), རྨོངས་པ་ (delusion), འཕེལ་བ་ (increase)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ marks the topic\n- པས་ indicates causation\n- འགྱུར་ indicates a change of state\n\nThe pride [that is] the cause of suffering\nIncreases due to delusion about [the existence of] self.\n\nTechnical note: བདག་ (self) here refers to the misconception of an inherently existing self, a key concept in Buddhist philosophy.", - "translation": "The pride [that is] the cause of suffering Increases due to delusion about [the existence of] self." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nSuffering's cause, the pride of ego,\nIs increased by delusion of self.\n", - "translation": "Suffering's cause, the pride of ego,\nIs increased by delusion of self." - } - } - }, - "1299": { - "source": "དེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན།། བདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ།།", - "target_gt": "To this you may believe that there is no redress, But meditation on no-self will be the supreme way.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་ལས་ཀྱང་བཟློག་མེད་ཅེ་ན།།\nKey terms: དེ་ལས་(from that), བཟློག་མེད་(unavoidable/irreversible)\nGrammar: ཅེ་ན་(if it is asked)\n\nIf it is asked whether [this] is unavoidable,\n\nLine 2:\nབདག་མེད་བསྒོམ་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ།།\nKey terms: བདག་མེད་(selflessness), བསྒོམ་པ་(meditation), མཆོག་(supreme)\nGrammar: ཡིན་ནོ་(is, emphatic)\n\nMeditation on selflessness is supreme.\n\nTechnical note: བདག་མེད་ (selflessness) is a crucial Buddhist concept, often translated as \"egolessness\" or \"non-self.\" It refers to the absence of an inherent, permanent self or soul.", - "translation": "If it is asked whether [this] is unavoidable, Meditation on selflessness is supreme." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf you ask, \"Is there no way to reverse this?\"\nMeditating on selflessness is supreme.\n", - "translation": "If you ask, \"Is there no way to reverse this?\"\nMeditating on selflessness is supreme." - } - } - }, - "1300": { - "source": "ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན།། བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "What we call the body is not feet or shins; The body, likewise, is not thighs or loins.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལུས་ (body), རྐང་པ་ (feet/legs), བྱིན་པ་ (calves), བརླ་ (thighs), རྐེད་པ་ (waist)\n\nGrammatical notes:\n- ནི and འང་ are emphatic particles\n- མིན and མ་ཡིན are negations\n\nThe body is not the feet [and] not the calves.\nThe thighs and waist are also not the body.\n\nTechnical note: This verse appears to be part of a meditation on the nature of the body, likely from a text on analytical meditation or emptiness.", - "translation": "The body is not the feet [and] not the calves. The thighs and waist are also not the body." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe body is not the feet or calves.\nNeither are the thighs or waist the body.\n", - "translation": "The body is not the feet or calves.\nNeither are the thighs or waist the body." - } - } - }, - "1301": { - "source": "ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ།། བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "It’s not the belly nor indeed the back, And from the chest and arms the body is not formed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nལྟོ་(stomach/belly), རྒྱབ་(back), ལུས་(body), མིན་(is not)\nGrammatical note: ཀྱང་ (also) connects the two nouns\n\nThe stomach and back are also not the body;\n\nLine 2:\nབྲང་(chest), དཔུང་པ་(shoulder), ལུས་(body), མ་ཡིན་(is not)\nGrammatical note: འང་ (also) connects the two nouns\n\nThe chest and shoulders are also not the body.\n\nTechnical note: This passage appears to be discussing the Buddhist concept of non-self (anātman), specifically in relation to the body. It's emphasizing that individual parts of the body should not be mistaken for the whole, nor identified as the self.", - "translation": "The stomach and back are also not the body; The chest and shoulders are also not the body." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe front and back are not the body,\nNor are the chest and shoulders the body.\n", - "translation": "The front and back are not the body,\nNor are the chest and shoulders the body." - } - } - }, - "1302": { - "source": "རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ།། མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན།། ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ།།", - "target_gt": "The body is not ribs or hands, Armpits, shoulders, bowels, or entrails.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this passage line by line:\n\n1. རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ།།\n\nKey terms:\nརྩིབ་ལོགས་ (ribs/sides), ལག་པ་ (hands/arms), ལུས་ (body), མིན་ (is not)\nའང་ (also) particle indicates inclusion\n\nThe ribs and hands are also not the body;\n\n2. མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན།།\n\nKey terms:\nམཆན་ཁུང་ (armpits), ཕྲག་པ་ (shoulders), ལུས་ (body), མ་ཡིན་ (are not)\nའང་ (also) particle continues the list\n\nThe armpits and shoulders are also not the body;\n\n3. ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ།།\n\nKey terms:\nནང་ཁྲོལ་ (internal organs), རྣམས་ (plural marker), ཀྱང་ (also/even), དེ་ (that), མིན་ (is not)\nལ་ (and) particle indicates continuation\n\nAnd even the internal organs are not that [body];\n\nNote: This passage appears to be discussing the concept of emptiness (śūnyatā) in relation to the body, demonstrating that no individual part constitutes the body as a whole.", - "translation": "The ribs and hands are also not the body; The armpits and shoulders are also not the body; And even the internal organs are not that [body];" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe sides, ribs, and arms are not the body.\nThe armpits and shoulders are not the body.\nThe internal organs are also not the body.\n", - "translation": "The sides, ribs, and arms are not the body.\nThe armpits and shoulders are not the body.\nThe internal organs are also not the body." - } - } - }, - "1303": { - "source": "མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན།།", - "target_gt": "It is not the head, and it is not the throat.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nམགོ་ (head), མགྲིན་པ་ (neck/throat), ལུས་ (body), མིན་ (is not)\n\nGrammatical structure:\n- Conjunction འང་ (also/even) connects མགོ་ and མགྲིན་པ\n- ན at the end indicates a conditional or contrastive clause\n\nIf even the head and neck are not [part of] the body,\n\nNote: This line appears to be part of a logical argument or philosophical discussion about the nature of the body and its parts. The conditional structure suggests it's leading to a conclusion or further point.", - "translation": "If even the head and neck are not [part of] the body," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf the head and neck are not the body,", - "translation": "If the head and neck are not the body," - } - } - }, - "1304": { - "source": "འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན།།", - "target_gt": "What is the “body,” then, in all of this?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nའདི་ (this), ལུས་ (body), གང་ཞིག་ (which, what)\n\nGrammatical structure:\n- འདི་ལ་ (regarding this)\n- ལུས་ནི་ (the body, with topic marker)\n- གང་ཞིག་ཡིན་ (interrogative construction: \"what is it?\")\n\nRegarding this, what is [the nature of] the body?\n\nNote: The particle ནི་ emphasizes \"body\" as the topic of inquiry. The construction གང་ཞིག་ཡིན་ is a common philosophical questioning format in Tibetan Buddhist texts, often used to probe the ultimate nature or identity of phenomena.", - "translation": "Regarding this, what is [the nature of] the body?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat is this body?", - "translation": "What is this body?" - } - } - }, - "1305": { - "source": "གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ།། ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན།། ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་འགྱུར་མོད།།", - "target_gt": "If the “body” spreads itself And with the members coincides, Its parts indeed are present in those parts.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ།།\nKey terms: གལ་ཏེ་(if), ལུས་(body), ཐམས་ཅད་(all, entire)\n\nLine 2: ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་གྱུར་ན།།\nKey terms: ཕྱོགས་རེ་(each part, each direction), གནས་(abide, exist), གྱུར་(become)\n\nLine 3: ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་འགྱུར་མོད།།\nKey terms: ཆ་(part), གནས་(abide), འགྱུར་(become), མོད་(indeed, certainly)\n\nTranslation:\n\nIf this entire body\nWere to abide in each [of its] parts,\nThe parts would indeed abide in [other] parts.\n\nNote: This passage appears to be discussing the philosophical concept of the relationship between parts and wholes, a common topic in Buddhist metaphysics. The use of ཕྱོགས་རེ་ (each part) and ཆ་ (part) is significant in this context.", - "translation": "If this entire body Were to abide in each [of its] parts, The parts would indeed abide in [other] parts." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf this entire body\nWere to abide in just one part,\nThen each part would abide in each part.\n", - "translation": "If this entire body\nWere to abide in just one part,\nThen each part would abide in each part." - } - } - }, - "1306": { - "source": "དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ན་གནས།།", - "target_gt": "But where does “body,” in itself, abide?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་(that), རང་ཉིད་(oneself), གང་ན་(where), གནས་(abide/exist)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ is the subject pronoun \"that\"\n- རང་ཉིད་ emphasizes \"oneself\"\n- གང་ན་ is an interrogative particle meaning \"where\"\n- གནས་ is the verb \"to abide\" or \"to exist\"\n\nWhere does that very self abide?\n\nNote: This line is likely part of a philosophical inquiry about the nature or location of the self in Buddhist thought. The emphasis on རང་ཉིད་ (oneself) suggests a focus on the essential nature of the self or ego.", - "translation": "Where does that very self abide?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhere does that self abide?", - "translation": "Where does that self abide?" - } - } - }, - "1307": { - "source": "གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས།། ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི།། ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ།། དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར།།", - "target_gt": "But if the “body,” single and entire Is present in the hands and other members, However many parts there are, the hands and all the rest, You’ll find an equal quantity of “bodies.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་ (self), ལུས་ (body), ལག་སོགས་ (hands and so forth), གནས་ (exist/abide)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- ཇི་སྙེད་པ་...དེ་སྙེད་ (as many as...that many) correlative structure\n\nIf the self were to exist in all [parts of] the body,\nIn the hands and so forth,\nThen as many as there are hands and so forth,\nThat many bodies there would become.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the relationship between the self and the body, a common topic in Buddhist metaphysics and the analysis of personhood.", - "translation": "If the self were to exist in all [parts of] the body, In the hands and so forth, Then as many as there are hands and so forth, That many bodies there would become." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf the self resided in all parts of the body,\nSuch as the hands and so forth,\nThen there would be as many selves\nAs there are parts of the body.\n", - "translation": "If the self resided in all parts of the body,\nSuch as the hands and so forth,\nThen there would be as many selves\nAs there are parts of the body." - } - } - }, - "1308": { - "source": "ཕྱི་དང་ནང་དུ་ལུས་མེད་ན།། ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད།།", - "target_gt": "If “body” is not outside or within its parts, How is it, then, residing in its members?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕྱི་(outside), ནང་(inside), ལུས་(body), མེད་(without/non-existent)\nལག་སོགས་(hands, etc.), ཡོད་(exist)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ particle indicating a conditional or hypothetical situation\n- ཇི་ལྟར་ interrogative adverb \"how\"\n\nIf there is no body outside or inside, how could there be a body in hands and so forth?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of embodiment or the concept of body in Buddhist philosophy, possibly relating to the analysis of selfhood or emptiness (śūnyatā).", - "translation": "If there is no body outside or inside, how could there be a body in hands and so forth?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no body externally or internally,\nHow can there be a body in the hands and so forth?\n", - "translation": "If there is no body externally or internally,\nHow can there be a body in the hands and so forth?" - } - } - }, - "1309": { - "source": "ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན།། དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "And since it is not other than its parts, How can you say that it exists at all?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལག་སོགས་ (hands and so forth), རྣམས་ (plural marker), གཞན་ (other), མེད་ (not exist), ཇི་ལྟར་ (how)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཡིན་ is the final verb, indicating existence or identity\n\nIf there is nothing other than hands and so forth, how does that [body] exist?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the non-inherent existence of the body, a key point in Buddhist analysis of selflessness (འནཏྨན་).", - "translation": "If there is nothing other than hands and so forth, how does that [body] exist?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is nothing other than hands and such,\nHow can that [body] exist?\n", - "translation": "If there is nothing other than hands and such,\nHow can that [body] exist?" - } - } - }, - "1310": { - "source": "དེས་ན་ལུས་མེད་ལག་སོགས་ལ།།", - "target_gt": "Thus there is no “body.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེས་ན་ (therefore), ལུས་མེད་ (bodiless), ལག་ (hand), སོགས་ (etcetera)\n\nGrammatical structure:\n- དེས་ན་ introduces a conclusion or result\n- ལ at the end indicates a locative or objective case\n\nTherefore, for the bodiless [beings], [their] hands and so forth,\n\nNote: This line appears to be part of a larger context, possibly discussing formless beings or deities. The term ལུས་མེད་ (bodiless) is significant in Tibetan Buddhist philosophy, often referring to formless realm beings or certain aspects of enlightened beings.", - "translation": "Therefore, for the bodiless [beings], [their] hands and so forth," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nTherefore, for the bodiless (or formless), there are no limbs and so forth.", - "translation": "Therefore, for the bodiless (or formless), there are no limbs and so forth." - } - } - }, - "1311": { - "source": "རྨོངས་པ་ཡི་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར།། དབྱིབས་སོགས་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས།། ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན།།", - "target_gt": "It is through illusion, With regard to hands and other parts, that “body” as a notion is conceived— Just as on account of its specific shape A pile of stones is taken for a man.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. རྨོངས་པ་ཡི་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར།།\nKey terms: རྨོངས་པ་ (delusion), ལུས་ (body), བློ་ (mind/perception), འགྱུར་ (become/transform)\n\nDue to delusion, the body is perceived as [the] self.\n\n2. དབྱིབས་སོགས་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས།།\nKey terms: དབྱིབས་ (shape), བཀོད་པ་ (arrangement), ཁྱད་པར་ (distinction/particularity)\n\nBy the distinctions of shape and other arrangements,\n\n3. ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན།།\nKey terms: ཐོ་ཡོར་ (scarecrow), མི་ (human), བློ་ (perception)\n\n[It is] like perceiving a scarecrow as a human.\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of delusion (མ་རིག་པ་, avidyā) in perceiving the body as self, comparing it to mistaking a scarecrow for a human due to its shape and appearance.", - "translation": "Due to delusion, the body is perceived as [the] self. By the distinctions of shape and other arrangements, [It is] like perceiving a scarecrow as a human." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe ignorant mistake the body for the mind,\nJust as one mistakes a scarecrow for a person,\nDue to its particular shape and arrangement.\n", - "translation": "The ignorant mistake the body for the mind,\nJust as one mistakes a scarecrow for a person,\nDue to its particular shape and arrangement." - } - } - }, - "1312": { - "source": "ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ།། ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ།།", - "target_gt": "As long as the conditions are assembled, The body will appear to be a man.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ།།\nKey terms:\nཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་དུ་ (as long as)\nརྐྱེན་ཚོགས་ (collection of conditions)\n\nAs long as the collection of conditions [persists],\n\nLine 2: ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ།།\nKey terms:\nལུས་ (body)\nསྐྱེས་བུ་ (person)\nལྟར་ (like, as)\nསྣང་བ་ (to appear)\n\nThe body appears as [if it were] a person.\n\nNote: This verse seems to be discussing the nature of embodiment and the appearance of personhood as dependent on certain conditions. The term སྐྱེས་བུ་ (skyes bu) can also have philosophical implications in Buddhist contexts, sometimes referring to a 'sentient being' or 'individual'.", - "translation": "As long as the collection of conditions [persists], The body appears as [if it were] a person." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAs long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person.\n", - "translation": "As long as the collection of conditions persists,\nThe body appears like a person." - } - } - }, - "1313": { - "source": "དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ།། དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེར་ལུས་སྣང་།།", - "target_gt": "As long as all the parts are likewise present, A body will appear therein.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), ཇི་སྲིད (as long as), ལག་སོགས (hands and so forth), ལུས་ (body), སྣང་ (appear)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་ is a correlative construction meaning \"as long as that exists\"\n- དེར at the end of the second line indicates \"there\" or \"in that place\"\n\nLikewise, as long as [there are] hands and so forth,\nFor that long, the body appears there.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between parts of the body (like hands) and the perception or appearance of the body as a whole, which could be related to Buddhist concepts of emptiness (śūnyatā) and dependent origination (pratītyasamutpāda).", - "translation": "Likewise, as long as [there are] hands and so forth, For that long, the body appears there." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nLikewise, as long as there are hands and so forth,\nFor that long, the body appears there.\n", - "translation": "Likewise, as long as there are hands and so forth,\nFor that long, the body appears there." - } - } - }, - "1314": { - "source": "དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར།། ལག་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "Likewise, since it is a group of fingers, The hand itself does not exist as such.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), སོར་མོ (finger), ཚོགས (collection/group), ལག་པ (hand), འགྱུར (become)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་ཕྱིར (because it is)\n- གང་ཞིག (what/which)\n- པར་འགྱུར (will become/be)\n\nLikewise, because it is a collection of fingers, what will the hand become?\n\nTechnical note: This appears to be a philosophical argument about the nature of wholes and parts, likely in the context of Buddhist analysis of selflessness (anātman).", - "translation": "Likewise, because it is a collection of fingers, what will the hand become?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, because it is a collection of fingers,\nWhat is it that becomes a hand?\n", - "translation": "Likewise, because it is a collection of fingers,\nWhat is it that becomes a hand?" - } - } - }, - "1315": { - "source": "དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར།། ཚིགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཕྱེ་བས།།", - "target_gt": "And so it is with fingers, made of joints— And joints themselves consist of many parts.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཚིགས་ (verse/stanza), ཚོགས་ (collection), ཕྱིར་ (because), ཆ་ཕྱེ་ (divide into parts)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིན་ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n- རང་གི་ reflexive possessive\n\nFurthermore, because this is a collection of verses,\nThe verses are also divided into their own parts.\n\nNote: ཚིགས་ can refer to both \"verse\" and \"stanza\" in poetic contexts. Here it likely refers to individual verses or lines within a larger stanza structure.", - "translation": "Furthermore, because this is a collection of verses, The verses are also divided into their own parts." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFurthermore, since it is a collection of syllables,\nThe syllables too can be divided into their own parts.\n", - "translation": "Furthermore, since it is a collection of syllables,\nThe syllables too can be divided into their own parts." - } - } - }, - "1316": { - "source": "ཆ་ཡང་རྡུལ་དུ་ཕྱེ་བས་ཏེ།། རྡུལ་དེའང་ཕྱོགས་ཆའི་དབྱེ་བ་ཡིས།།", - "target_gt": "These parts themselves will break down into particles, And particles divide according to direction.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆ་ (part), རྡུལ་ (particle), ཕྱེ་བ་ (divide/analyze), ཕྱོགས་ཆ་ (directional parts)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ and འང་ are emphatic particles\n- དུ་ indicates transformation or division\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n\nEven [the smallest] part is divided into particles, and those particles too, by the division of directional parts,\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist philosophical analysis of the nature of reality, discussing the infinite divisibility of matter.", - "translation": "Even [the smallest] part is divided into particles, and those particles too, by the division of directional parts," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven a part is divided into particles;\nThose particles too are differentiated by directional parts.\n", - "translation": "Even a part is divided into particles;\nThose particles too are differentiated by directional parts." - } - } - }, - "1317": { - "source": "ཕྱོགས་དབྱེའང་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་ཕྱིར།།", - "target_gt": "These fragments, too, lack partless parts;", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཕྱོགས་དབྱེ་ (classification of directions/categories), ཆ་ཤས་ (parts/components), བྲལ་ (free from/devoid of)\n\nGrammar:\n- འང་ particle indicating \"also\" or \"even\"\n- ཕྱིར་ at the end indicates a reason (\"because\")\n\nBecause even the classification of directions is free from parts,\n\nNote: This line likely refers to the ultimate nature of reality being beyond conceptual divisions or categorizations. The \"classification of directions\" (ཕྱོགས་དབྱེ་) is a technical term often used in Buddhist philosophical discussions about the nature of phenomena and emptiness.", - "translation": "Because even the classification of directions is free from parts," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBecause directions are devoid of parts,", - "translation": "Because directions are devoid of parts," - } - } - }, - "1318": { - "source": "མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད།།", - "target_gt": "they are like space.Thus even particles have no existence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམཁའ་ (space), རྡུལ་ (particle/atom), མེད་ (non-existent)\n\nGrammatical structure:\n- བཞིན་ (like/similar to) comparative particle\n- དེས་ན་ (therefore/thus) connective\n\nLike space, therefore, not even a particle exists.\n\nNote: This line likely refers to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā), comparing the lack of inherent existence to the nature of space.", - "translation": "Like space, therefore, not even a particle exists." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nTherefore, like space, there is not even a particle.", - "translation": "Therefore, like space, there is not even a particle." - } - } - }, - "1319": { - "source": "དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡི།། གཟུགས་ལ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆགས།།", - "target_gt": "All form, therefore, is like a dream, And who will be attached to it, who thus investigates?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་ (dream), གཟུགས་ (form), དཔྱོད་ལྡན་ (discerning/wise person), ཆགས་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- ལྟ་བུ་ (like/similar to) modifies རྨི་ལམ་\n- ལ་ (to/towards) particle connecting གཟུགས་ to the verb ཆགས་\n- སུ་ཞིག་ (who) rhetorical question marker\n\nWho [among] the discerning would be attached to forms that are like a dream?\n\nTechnical note: This verse alludes to the Buddhist concept of the illusory nature of phenomena (སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་, māyopama in Sanskrit), comparing forms or appearances to dreams to emphasize their lack of inherent existence.", - "translation": "Who [among] the discerning would be attached to forms that are like a dream?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, who with discernment\nWould be attached to forms,\nWhich are like a dream?\n", - "translation": "Thus, who with discernment\nWould be attached to forms,\nWhich are like a dream?" - } - } - }, - "1320": { - "source": "གང་ཚེ་དེ་ལྟར་ལུས་མེད་པ།། དེ་ཚེ་སྐྱེས་གང་བུད་མེད་གང་།།", - "target_gt": "The body, in this way, has no existence; What, therefore, is male and what is female?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཚེ (when), ལུས་མེད་པ (bodiless/without body), དེ་ཚེ (at that time), སྐྱེས (male), བུད་མེད (female)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ and གང་ at the end of each line are interrogative particles, indicating rhetorical questions\n- དེ་ལྟར (in that way) modifies ལུས་མེད་པ\n\nWhen [one is] in that way without body,\nAt that time, what [is] male? What [is] female?\n\nTechnical note: This verse likely refers to the ultimate nature of reality or emptiness (śūnyatā), where conventional distinctions like male and female are transcended.", - "translation": "When [one is] in that way without body, At that time, what [is] male? What [is] female?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen there is no body in this way,\nAt that time, who is born and who is female?\n", - "translation": "When there is no body in this way,\nAt that time, who is born and who is female?" - } - } - }, - "1321": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན།། ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད།།", - "target_gt": "If suffering itself is truly real, Why is joy not altogether quenched thereby?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nLine 1: སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་ན།།\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), དེ་ཉིད་ (itself/that very), ཡོད་ (exist), ན (if)\n\nLine 2: ཅི་སྟེ་རབ་དགའ་ལ་མི་གནོད།།\nKey terms:\nཅི་སྟེ་ (why), རབ་དགའ་ (great joy), མི་གནོད (not harm)\n\nGrammar notes:\n- Conditional structure with ན (if) in the first line\n- Rhetorical question structure in the second line\n\nIf suffering itself exists,\nWhy does it not harm great joy?\n\nTechnical note: རབ་དགའ་ (great joy) could also refer to the first bhūmi (stage) in the bodhisattva path, often translated as \"Perfect Joy.\"", - "translation": "If suffering itself exists, Why does it not harm great joy?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf suffering truly exists,\nWhy does it not harm supreme joy?\n", - "translation": "If suffering truly exists,\nWhy does it not harm supreme joy?" - } - } - }, - "1322": { - "source": "བདེ་ན་མྱ་ངན་གདུང་སོགས་ལ།། ཞིམ་སོགས་ཅི་སྟེ་དགའ་མི་བྱེད།།", - "target_gt": "If pleasure’s real, then why will pleasant tastes Not comfort and amuse a man in agony?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདེ་ན་ (if happy/comfortable), མྱ་ངན་ (sorrow), གདུང་ (torment), ཞིམ་ (delicious/pleasant), དགའ་མི་བྱེད་ (not rejoice)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ (and so forth) used twice to indicate lists\n- ཅི་སྟེ་ (why) introduces a rhetorical question\n\nIf [one is] happy, why not rejoice in sorrow, torment, and so forth, [as well as] delicious [things] and so forth?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the typical reactions to pleasant and unpleasant experiences, a common theme in Buddhist contemplation on equanimity.", - "translation": "If [one is] happy, why not rejoice in sorrow, torment, and so forth, [as well as] delicious [things] and so forth?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf you are happy in sorrow and suffering,\nWhy not also delight in pleasure and sweetness?\n", - "translation": "If you are happy in sorrow and suffering,\nWhy not also delight in pleasure and sweetness?" - } - } - }, - "1323": { - "source": "སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་མནན་ཕྱིར།། གལ་ཏེ་དེ་མྱོང་མ་ཡིན་ན།། གང་ཞིག་ཉམས་མྱོང་བདག་ཉིད་མིན།། དེ་ཚེ་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན།།", - "target_gt": "If the feeling fails to be experienced, Through being overwhelmed by something stronger, How can “feeling” rightly be ascribed To that which lacks the character of being felt?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nསྟོབས་(strength/power), ཟིལ་མནན་(overwhelm/subdue), མྱོང་(experience), ཉམས་མྱོང་(direct experience), ཚོར་བ་(feeling/sensation)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་: \"if...then\" construction\n- གང་ཞིག་...མིན།: Rhetorical question structure\n\nIf, when overwhelmed by one endowed with power,\nThat [experience] is not experienced,\nHow can there be sensation at that time,\nFor one who is not the subject of direct experience?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of experience and sensation in relation to power or force, possibly in a philosophical or epistemological context.", - "translation": "If, when overwhelmed by one endowed with power, That [experience] is not experienced, How can there be sensation at that time, For one who is not the subject of direct experience?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one does not experience that\nWhich is suppressed by force,\nHow can there be feeling\nWhen there is no self to experience it?\n", - "translation": "If one does not experience that\nWhich is suppressed by force,\nHow can there be feeling\nWhen there is no self to experience it?" - } - } - }, - "1324": { - "source": "སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་ཡོད།། འདི་ཡི་རགས་པ་བསལ་མིན་ནམ།། དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དགའ་ཙམ།།", - "target_gt": "Perhaps you say that only subtle pain remains, Its grosser form has now been overmastered— Or rather it is felt as “mere pleasure.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nསྡུག་བསྔལ་(suffering), ཕྲ་མོ་(subtle), ཉིད་དུ་(itself), ཡོད་(exists)\n\nSubtle suffering itself exists.\n\nLine 2:\nརགས་པ་(coarse/gross), བསལ་(remove/eliminate), མིན་ནམ་(is it not?)\n\nIs it not [that] the gross [suffering] is eliminated?\n\nLine 3:\nདེ་ནི་(that is), དེ་ལས་(from that), གཞན་(other), དགའ་ཙམ་(merely pleasant)\n\nThat is merely pleasant [in comparison] to that other [suffering].\n\nNote: This passage appears to be discussing the nature of subtle and gross suffering, and the relative nature of pleasure. The term སྡུག་བསྔལ་ (suffering) is a key Buddhist concept, often translated as \"duḥkha\" in Sanskrit.", - "translation": "Subtle suffering itself exists. Is it not [that] the gross [suffering] is eliminated? That is merely pleasant [in comparison] to that other [suffering]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSuffering exists even in its subtlest form.\nIs this not the removal of its gross aspects?\nThat is merely a different kind of pleasure.\n", - "translation": "Suffering exists even in its subtlest form.\nIs this not the removal of its gross aspects?\nThat is merely a different kind of pleasure." - } - } - }, - "1325": { - "source": "ཞེ་ན་ཕྲ་ཉིད་དེ་ཡང་དེའི།།", - "target_gt": "But what is subtle still remains itself.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཞེ་ན (if [one] asks/objects), ཕྲ་ཉིད (subtlety/fineness), དེ་ཡང་ (moreover/also), དེའི (of that)\n\nGrammatical structure:\n- ཞེ་ན is a common phrase introducing a hypothetical objection or question\n- ཕྲ་ཉིད is a nominalized adjective, here likely referring to a subtle or fine aspect\n- དེ་ཡང་ is often used to add additional information or emphasis\n- དེའི is the genitive form, indicating possession or relation\n\nIf [one] asks, that subtlety is also of that [same nature].\n\nNote: This line seems to be part of a philosophical discussion, possibly about the nature of reality or consciousness in Buddhist thought. The full context would be needed for a more precise interpretation of what \"that\" refers to.", - "translation": "If [one] asks, that subtlety is also of that [same nature]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf asked, that subtlety is also of that.", - "translation": "If asked, that subtlety is also of that." - } - } - }, - "1326": { - "source": "གལ་ཏེ་འགལ་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན།། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ན་ནི།། ཚོར་བར་རྟོག་པ་མངོན་ཞེན་ཉིད།། ཡིན་ཅེས་བྱ་བར་གྲུབ་མིན་ནམ།།", - "target_gt": "If, because its opposite is present, Discomfort fails to manifest, Is not the claim that it’s a “feeling” No more than a mental imputation?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nའགལ་རྐྱེན་ (adverse conditions), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ཚོར་བ་ (feeling/sensation), རྟོག་པ་ (conceptualization), མངོན་ཞེན་ (attachment)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན་ (if...then) conditional structure\n- མིན་ན་ནི་ (if not)\n- ཅེས་བྱ་བར་ (to be called/considered as)\n- གྲུབ་མིན་ནམ་ (isn't it established?)\n\nIf, when adverse conditions arise, suffering does not arise,\nThen isn't it established that what is called \"feeling\"\nIs merely conceptualization [and] attachment itself?\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing the nature of suffering and sensation from a philosophical perspective, possibly related to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā).\n- The term ཚོར་བ་ (feeling/sensation) is a key term in Buddhist psychology, often referring to one of the five aggregates (skandhas).", - "translation": "If, when adverse conditions arise, suffering does not arise, Then isn't it established that what is called \"feeling\" Is merely conceptualization [and] attachment itself?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf suffering does not arise\nWhen adverse conditions occur,\nIs it not established that\nClinging to the concept of feeling\nIs merely an apparent attachment?\n", - "translation": "If suffering does not arise\nWhen adverse conditions occur,\nIs it not established that\nClinging to the concept of feeling\nIs merely an apparent attachment?" - } - } - }, - "1327": { - "source": "དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འདི་ཡི་ནི།། གཉེན་པོ་རྣམ་དཔྱད་འདི་བསྒོམ་སྟེ།།", - "target_gt": "Since so it is, the antidote Is meditation and analysis.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་(that very), གཉེན་པོ་(antidote), རྣམ་དཔྱད་(analysis), བསྒོམ་(meditate)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ན་ indicates \"because\" or \"for that reason\"\n- འདི་ཡི་ནི་ is a genitive construction meaning \"of this\"\n- བསྒོམ་སྟེ་ is the verb \"meditate\" with the continuative particle སྟེ་\n\nFor that very reason, as the antidote to this,\nOne should meditate on this analysis.\n\nTechnical note: རྣམ་དཔྱད་ (analysis) is a key term in Buddhist epistemology and meditation, often referring to analytical meditation as opposed to single-pointed concentration.", - "translation": "For that very reason, as the antidote to this, One should meditate on this analysis." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, as an antidote to this,\nOne should meditate on this analysis.\n", - "translation": "Therefore, as an antidote to this,\nOne should meditate on this analysis." - } - } - }, - "1328": { - "source": "རྣམ་བརྟགས་ཞིང་ལས་བྱུང་བ་ཡི།། བསམ་གཏན་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་ཟས།།", - "target_gt": "Absorption grown in fields of their investigation Is indeed the food and sustenance of yogis.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྣམ་བརྟགས་ (thoroughly examined/analyzed), ཞིང་ (field), བྱུང་བ་ (arising/emerged), \nབསམ་གཏན་ (meditation/dhyāna), རྣལ་འབྱོར་པ་ (yogi), ཟས་ (food)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ indicates \"from\" or \"out of\"\n- ཡི་ is a genitive particle connecting the phrases\n\nThe food of meditators [and] yogis,\nArising from the thoroughly examined field.\n\nTechnical note: བསམ་གཏན་ (samten) is often used to translate the Sanskrit term dhyāna, referring to meditative absorption or concentration.", - "translation": "The food of meditators [and] yogis, Arising from the thoroughly examined field." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe food of meditation yogis\nArises from the field of conceptual analysis.\n", - "translation": "The food of meditation yogis\nArises from the field of conceptual analysis." - } - } - }, - "1329": { - "source": "གལ་ཏེ་དབང་དོན་བར་བཅས་ན།། དེ་དག་གང་དུ་འཕྲད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "If between the sense power and a thing There is a space, how will the two terms meet?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), དབང་(faculty/sense), དོན་(object), བར་(interval/space), བཅས་(with), འཕྲད་(meet/encounter), འགྱུར་(become/occur)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional sentence structure with གལ་ཏེ་...ན་ (\"if...then\")\n- Interrogative form in the second line with གང་དུ་ (\"where\")\n\nIf there is an interval between the faculties and [their] objects,\nWhere would they [ever] meet?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical question of how sense faculties and their objects interact, a topic often explored in Buddhist epistemology and theories of perception.", - "translation": "If there is an interval between the faculties and [their] objects, Where would they [ever] meet?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf there is an intermediary between the senses and their objects,\nWhere would they actually meet?\n", - "translation": "If there is an intermediary between the senses and their objects,\nWhere would they actually meet?" - } - } - }, - "1330": { - "source": "བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ།། གང་ཞིག་གང་དང་འཕྲད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And if there is no space, they form a unity, And therefore what is it that meets with what?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབར་མེད་ (without interval/gap), གཅིག་ཉིད་ (oneness/unity), འཕྲད་ (meet/encounter)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ཡང་ indicates a concessive clause (\"even though\")\n- གང་ཞིག་...གང་དང་ forms a correlative construction (\"what...with what\")\n- འགྱུར at the end indicates a future tense or potential\n\nEven though there is no interval, [it is] oneness itself. What could meet with what?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of non-duality or emptiness (śūnyatā) in Buddhist philosophy, emphasizing the ultimate lack of true separation between phenomena.", - "translation": "Even though there is no interval, [it is] oneness itself. What could meet with what?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven without separation, there is oneness.\nWhat is it that encounters what?\n", - "translation": "Even without separation, there is oneness.\nWhat is it that encounters what?" - } - } - }, - "1331": { - "source": "རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད།། དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "No penetration can there be of particle by particle, For they are both the same in lacking volume.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྡུལ་ཕྲན་ (atom/particle), འཇུག་མེད་ (non-entering), སྐབས་མེད་ (without gaps), མཉམ་པ་ (equal/uniform)\n\nGrammar:\n- Repetition of རྡུལ་ཕྲན་ indicates \"atom to atom\" or \"between atoms\"\n- ལ་ particle indicates location/direction\n- ནི་ particle emphasizes \"that\"\n- ཡིན་ is the equative verb\n\nThere is no entering between atom and atom.\nThat is [a state of] uniformity without gaps.\n\nNote: This appears to be describing the nature of atomic particles in Buddhist philosophy, emphasizing their indivisibility and lack of space between them.", - "translation": "There is no entering between atom and atom. That is [a state of] uniformity without gaps." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAtoms do not enter into atoms.\nThat is the equality of no opportunity.\n", - "translation": "Atoms do not enter into atoms.\nThat is the equality of no opportunity." - } - } - }, - "1332": { - "source": "མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེས་མེད་ཅིང་།། མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད།།", - "target_gt": "But if they do not penetrate, they do not merge; And if they do not merge, there’s no encounter.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- མ་ཞུགས་པ་ (not entered/engaged)\n- འདྲེས་མེད་ (unmixed)\n- མ་འདྲེས་པ་ (not mixed)\n- ཕྲད་པ་མེད་ (no meeting/encounter)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ is used as a postposition indicating \"to\" or \"with regard to\"\n- ཅིང་ and མེད་ are connecting particles\n\nWith regard to what has not entered, [there is] no mixing,\nWith regard to what is not mixed, [there is] no meeting.\n\nTechnical note: This verse likely refers to philosophical concepts in Tibetan Buddhism, possibly discussing the nature of phenomena or consciousness states.", - "translation": "With regard to what has not entered, [there is] no mixing, With regard to what is not mixed, [there is] no meeting." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor that which has not entered, there is no mixing.\nFor that which has not mixed, there is no meeting.\n", - "translation": "For that which has not entered, there is no mixing.\nFor that which has not mixed, there is no meeting." - } - } - }, - "1333": { - "source": "ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས།། བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "For how could anyone accept That what is partless could be said to meet?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆ་མེད་པ་ (partless), ཕྲད་པ་ (meeting/contact), འཐད་པར་འགྱུར (become reasonable/logical)\n\nGrammatical notes:\n- ལའང་ is a particle indicating \"even to\" or \"also to\"\n- ཞེས་བྱ་བ་ means \"called\" or \"termed\"\n- ཇི་ལྟར་ means \"how\" or \"in what way\"\n\nHow can what is called \"meeting\" become reasonable even for [that which is] partless?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing a philosophical point about the nature of partless entities (possibly atoms or moments of consciousness in Buddhist philosophy) and the logical difficulty of how such entities could \"meet\" or come into contact with each other.", - "translation": "How can what is called \"meeting\" become reasonable even for [that which is] partless?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHow can there be a \"meeting\"\nFor that which has no parts?\n", - "translation": "How can there be a \"meeting\"\nFor that which has no parts?" - } - } - }, - "1334": { - "source": "ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར།། གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས།།", - "target_gt": "And you must show me, if you ever saw, A contact taking place between two partless things.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕྲད་པ་ (meeting, encountering), ཆ་མེད་པ (without parts, indivisible), མཐོང་ (see, perceive), བསྟན་པ (teach, show)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི: conjunction \"and\"\n- གལ་ཏེ...ན: conditional structure \"if...then\"\n- པར་གྱིས: imperative form \"do\"\n\nIf [you] see [them] as meeting and without parts,\nThen teach [this].\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā) and the nature of phenomena, discussing the paradoxical relationship between apparent duality (meeting) and non-duality (without parts).", - "translation": "If [you] see [them] as meeting and without parts, Then teach [this]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf you see [something] without meeting or parts,\nThen demonstrate [it].\n", - "translation": "If you see [something] without meeting or parts,\nThen demonstrate [it]." - } - } - }, - "1335": { - "source": "རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི།། འཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད།།", - "target_gt": "Consciousness is immaterial, And so one cannot speak of contact with it.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྣམ་ཤེས་ (consciousness), ལུས་མེད་ (bodiless), འཕྲད་པ་ (contact/meeting), འཐད་པ་ (logical/reasonable)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་ནི་ marks the topic\n- མ་ཡིན་ཉིད་ is a strong negation, emphasizing impossibility\n\nFor bodiless consciousness, contact is not at all logical.\n\nNote: This verse likely refers to philosophical debates about the nature of consciousness and its interaction with physical phenomena in Buddhist metaphysics.", - "translation": "For bodiless consciousness, contact is not at all logical." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFor consciousness without a body,\nContact is not possible.", - "translation": "For consciousness without a body,\nContact is not possible." - } - } - }, - "1336": { - "source": "ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ།། སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན།།", - "target_gt": "A combination, too, has no reality, Just as we have previously shown.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nཚོགས་པ (collection/aggregate), དངོས་པོ་མེད་ (non-existent/without inherent existence), སྔར་ (previously/before), རྣམ་དཔྱད་ (analyzed)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ indicates a reason or cause\n- ཇི་ལྟར་...བཞིན། structure means \"just as...\" or \"in the same way as...\"\n\nThe collection [of parts] is also without inherent existence, because\nIt is just as [we] previously analyzed.\n\nTechnical note: This passage likely refers to the Buddhist philosophical analysis of the non-inherent existence of composite phenomena, a key concept in Madhyamaka thought.", - "translation": "The collection [of parts] is also without inherent existence, because It is just as [we] previously analyzed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBecause collections also lack inherent existence,\nAs was previously analyzed in detail.\n", - "translation": "Because collections also lack inherent existence,\nAs was previously analyzed in detail." - } - } - }, - "1337": { - "source": "དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན།། ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "If therefore there’s no touch or contact, Whence is it that feeling takes its rise?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརེག་པ་ (contact), ཚོར་བ་ (feeling/sensation), འབྱུང་ (arise)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in that way) introduces the conditional\n- ཡོད་མིན་ན (if there is not) forms the conditional clause\n- གང་ལས་ (from what) introduces the rhetorical question\n- འགྱུར (become) here functions as an auxiliary verb indicating future tense\n\nThus, if there is no contact,\nFrom what would feeling arise?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of dependent origination (pratītyasamutpāda), specifically the relationship between contact (sparśa) and feeling (vedanā) in the twelve links of dependent origination.", - "translation": "Thus, if there is no contact, From what would feeling arise?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no contact in this way,\nFrom where does feeling arise?\n", - "translation": "If there is no contact in this way,\nFrom where does feeling arise?" - } - } - }, - "1338": { - "source": "ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན།། གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "What purpose is there, then, in all our toil, For what is it, indeed, that torments what?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nངལ་ (effort/fatigue), དོན་དུ་ (for the purpose of), གནོད་པ་ (harm)\n\nGrammatical notes:\n- ཅི་ཡི་ is an interrogative particle meaning \"for what\"\n- གང་གིས་གང་ལ་ is a correlative construction meaning \"who to whom\" or \"what to what\"\n- འགྱུར་ is a future/potential auxiliary verb\n\nFor what purpose is this effort?\nWho [or what] will harm whom [or what]?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the purpose of exertion or effort, and the potential for harm. It's a rhetorical structure common in philosophical Buddhist texts, often used to prompt reflection on the nature of actions and their consequences.", - "translation": "For what purpose is this effort? Who [or what] will harm whom [or what]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor what purpose is this weariness?\nWho is harming whom?\n", - "translation": "For what purpose is this weariness?\nWho is harming whom?" - } - } - }, - "1339": { - "source": "གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་།། ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ།། དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས།། སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "Since there is no subject for sensation, And sensation, too, lacks all existence, How is craving not arrested When all this is clearly understood?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང་།།\nKey terms: གང་ཚེ་ (when), ཚོར་པོ་ (experiencer), མེད་ (not exist)\n\nWhen there is no experiencer whatsoever, and\n\n2. ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ།།\nKey terms: ཚོར་བ་ (feeling/sensation), ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ (does not exist)\n\nFeeling also does not exist,\n\n3. དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས།།\nKey terms: དེ་ཚེ་ (at that time), གནས་སྐབས་ (state/condition), མཐོང་ (see/realize)\n\nAt that time, having seen this state,\n\n4. སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར།།\nKey terms: སྲེད་པ་ (craving/attachment), ཅི་ཕྱིར་ (why), ལྡོག་ (reverse/cease), མི་འགྱུར་ (will not become)\n\nWhy would craving not cease?\n\nTechnical note: This verse discusses the relationship between the experiencer (ཚོར་པོ་), sensation (ཚོར་བ་), and craving (སྲེད་པ་), which are key concepts in Buddhist philosophy, particularly in the analysis of the nature of experience and the causes of suffering.", - "translation": "When there is no experiencer whatsoever, and Feeling also does not exist, At that time, having seen this state, Why would craving not cease?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen there is no experiencer,\nAnd experience itself does not exist,\nSeeing this situation,\nWhy would craving not cease?\n", - "translation": "When there is no experiencer,\nAnd experience itself does not exist,\nSeeing this situation,\nWhy would craving not cease?" - } - } - }, - "1340": { - "source": "མཐོང་བའམ་ནི་རེག་པ་ཡང་།། རྨི་ལམ་སྒྱུ་འདྲའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས།། སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར།།", - "target_gt": "What we see and what we touch Is stuff of dreams and mirages.If feeling is coincident with consciousness,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམཐོང་བ་ (seeing), རེག་པ་ (touching), རྨི་ལམ་ (dream), སྒྱུ་ (illusion), བདག་ཉིད་ (nature), སེམས་ (mind), ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ (co-emergent)\n\nGrammatical notes:\n- འམ་ནི་ indicates alternatives: \"or\"\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle\n- ཕྱིར་ at the end indicates a reason: \"because\"\n\nSeeing or touching,\nBy [their] nature like a dream or illusion,\nBecause [they are] co-emergent with mind.\n\nTechnical note: ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ (co-emergent) is a crucial philosophical term in Tibetan Buddhism, indicating phenomena that arise simultaneously and interdependently with mind.", - "translation": "Seeing or touching, By [their] nature like a dream or illusion, Because [they are] co-emergent with mind." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSeeing or touching,\nLike a dream or illusion in nature,\nBecause they arise together with mind.\n", - "translation": "Seeing or touching,\nLike a dream or illusion in nature,\nBecause they arise together with mind." - } - } - }, - "1341": { - "source": "ཚོར་བ་དེ་ཡིས་མཐོང་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "It follows that it is not seen thereby.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཚོར་བ (feeling/sensation), མཐོང་ (see/perceive)\n\nGrammar:\n- དེ་ཡིས: Instrumental case, indicating \"by means of\"\n- མ་ཡིན: Negative copula, \"is not\"\n\nBy means of that sensation, [one] does not see.\n\nNote: This line suggests that mere sensation or feeling is not equivalent to true perception or understanding in a Buddhist context.", - "translation": "By means of that sensation, [one] does not see." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThat feeling is not seeing.", - "translation": "That feeling is not seeing." - } - } - }, - "1342": { - "source": "སྔར་དང་ཕྱི་མར་སྐྱེས་པས་ཀྱང་།། དྲན་པར་འགྱུར་གྱི་མྱོང་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "If the one arises first, the other after, Memory occurs and not direct sensation.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྔར་(before/previously), ཕྱི་མ་(later/future), སྐྱེས་པ་(born/arisen), དྲན་པ་(memory/recollection), མྱོང་(experience)\n\nGrammatical notes:\n- པས་ཀྱང་ indicates \"even though\" or \"although\"\n- འགྱུར་གྱི་ is a future tense marker\n- མ་ཡིན is a negation\n\nAlthough born in previous [lives] and future [lives], it becomes a memory, [but] is not [directly] experienced.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of rebirth and the nature of memories across lifetimes.", - "translation": "Although born in previous [lives] and future [lives], it becomes a memory, [but] is not [directly] experienced." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThough one is born in the past and future,\nOne remembers, but does not experience.\n", - "translation": "Though one is born in the past and future,\nOne remembers, but does not experience." - } - } - }, - "1343": { - "source": "རང་གིས་བདག་ཉིད་མྱོང་མིན་ལ།། གཞན་དག་གིས་ཀྱང་མྱོང་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "Sensation is without perception of itself And likewise, by another it is not perceived.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརང་ (self), བདག་ཉིད་ (oneself), མྱོང་ (experience/feel), གཞན་ (others), མ་ཡིན་ (is not)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ is an agentive particle\n- ཀྱང་ is an emphatic particle meaning \"also\" or \"even\"\n- ལ་ and །། indicate line breaks\n\n[It] is not experienced by oneself,\nNor is [it] experienced by others.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the nature of ultimate reality or emptiness (śūnyatā), which is beyond conventional experience.", - "translation": "[It] is not experienced by oneself, Nor is [it] experienced by others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nOne does not experience oneself,\nNor do others experience it.\n", - "translation": "One does not experience oneself,\nNor do others experience it." - } - } - }, - "1344": { - "source": "ཚོར་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་མིན་ཏེ།། དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཉིད་མིན།།", - "target_gt": "The agent of sensation has no real existence, Thus sensation, likewise, has no being.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཚོར་པོ་(feeler/experiencer), ཚོར་བ་(feeling/sensation)\nའགའ་ཡང་(any), ཡོད་མིན་(does not exist)\nདེས་ན་(therefore), དེ་ཉིད་(itself/true nature)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ at the end of the first line indicates a connection to the second line\n- མིན at the end of both lines is a negation particle\n\nThere is not any feeler [that exists],\nTherefore, feeling itself is not [truly existent].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of anātman (no-self) in relation to sensations and the one who experiences them.", - "translation": "There is not any feeler [that exists], Therefore, feeling itself is not [truly existent]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThere is no experiencer [of sensations],\nTherefore, sensation itself does not exist.\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist philosophy, so this translation may not be perfectly accurate. The passage appears to be discussing the Buddhist concept of non-self and the nature of sensory experience.", - "translation": "There is no experiencer [of sensations],\nTherefore, sensation itself does not exist." - } - } - }, - "1345": { - "source": "དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཚོགས་འདི་ལ།། འདི་ཡིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱས།།", - "target_gt": "What damage, therefore, can sensation do to it— This aggregate deprived of self?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (thus, in that way)\nབདག་མེད་ (selflessness, no-self)\nཚོགས་ (collection, aggregate)\nགནོད་པར་བྱས་ (to harm, cause harm)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at the end of the first line indicates the object\n- ཅི་སྟེ is an interrogative particle expressing \"why\" or \"how\"\n\nThus, to this collection of selflessness,\nWhy should this [ego] cause harm?\n\nTechnical note: བདག་མེད་ (selflessness) is a crucial Buddhist concept referring to the absence of inherent existence or permanent self.", - "translation": "Thus, to this collection of selflessness, Why should this [ego] cause harm?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, to this selfless assembly,\nWhy should this cause harm?\n", - "translation": "Thus, to this selfless assembly,\nWhy should this cause harm?" - } - } - }, - "1346": { - "source": "ཡིད་ནི་དབང་རྣམས་ལ་མི་གནས།། གཟུགས་སོགས་ལ་མིན་བར་ནའང་མིན།།", - "target_gt": "The mind within the senses does not dwell, It has no place in outer things like form.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཡིད་ (mind), དབང་རྣམས་ (faculties/senses), གཟུགས་ (form), བར་ (between/interval)\n\nGrammatical notes:\n- ནི and སོགས་ are particles for emphasis and \"and so forth\" respectively\n- མི་ and མིན་ are negation markers\n\nThe mind does not abide in the faculties,\nNor in form and so forth, nor in the interval.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of the mind's nature as being unlocated and without a fixed abode, neither in the sense faculties, nor in external objects, nor in any space between them.", - "translation": "The mind does not abide in the faculties, Nor in form and so forth, nor in the interval." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe mind does not abide in the senses,\nNor in forms and so forth, nor in between.\n", - "translation": "The mind does not abide in the senses,\nNor in forms and so forth, nor in between." - } - } - }, - "1347": { - "source": "ནང་ནའང་སེམས་མིན་ཕྱི་མིན་ཞིང་།། གཞན་དུ་ཡང་ནི་རྙེད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "And in between, the mind does not abide: Not out, not in, not elsewhere, can the mind be found.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nནང་ (inside/within), ཕྱི་ (outside), སེམས་ (mind), རྙེད་ (found/obtained)\n\nGrammatical notes:\n- མིན་ and མ་ཡིན་ are negatives\n- ཞིང་ is a conjunction, often translated as \"and\" or \"moreover\"\n- ཡང་ནི་ emphasizes \"also\" or \"even\"\n\n[It] is not the mind within, nor [is it] outside,\nAnd elsewhere also [it] is not found.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the nature of mind or ultimate reality, emphasizing its unlocatable quality in Buddhist philosophy.", - "translation": "[It] is not the mind within, nor [is it] outside, And elsewhere also [it] is not found." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt is not found within the mind,\nNor outside, nor elsewhere.\n", - "translation": "It is not found within the mind,\nNor outside, nor elsewhere." - } - } - }, - "1348": { - "source": "གང་ཞིག་ལུས་མིན་གཞན་དུ་མིན།།", - "target_gt": "It is not in the body, yet is nowhere else.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་ (whatever, that which), ལུས་ (body), མིན་ (is not), གཞན་དུ་ (elsewhere, in another place)\n\nGrammatical structure:\n- གང་ཞིག་ introduces a relative clause\n- Double negation with མིན་ (is not)\n\nThat which is neither body nor [exists] elsewhere,\n\nNote: This line appears to be discussing the nature of something (likely the mind or consciousness) that is neither physical nor located in a specific place outside the body. This is a common philosophical point in Buddhist texts, particularly when discussing the nature of mind.", - "translation": "That which is neither body nor [exists] elsewhere," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThat which is neither body nor other", - "translation": "That which is neither body nor other" - } - } - }, - "1349": { - "source": "འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ།། དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར།།", - "target_gt": "It does not merge with it nor stand apart— Something such as this does not exist, not even slightly.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: འདྲེས་མིན་ལོགས་སུའང་འགར་མེད་པ།།\n\nKey terms:\nའདྲེས་མིན་ (not mixed), ལོགས་སུ་ (separately), འགར་ (anywhere), མེད་པ་ (non-existent)\n\n[It is] not mixed, nor does it exist separately anywhere.\n\nLine 2: དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མིན་དེའི་ཕྱིར།།\n\nKey terms:\nདེ་ (that), ཅུང་ཟད་ (something small/insignificant), མིན་ (is not), དེའི་ཕྱིར་ (therefore/for that reason)\n\nTherefore, that is not something insignificant.\n\nNote: This passage appears to be discussing the nature of a philosophical concept, likely related to emptiness (śūnyatā) or the ultimate nature of reality in Buddhist thought. The precise context would help in determining the exact referent of \"it\" in the translation.", - "translation": "[It is] not mixed, nor does it exist separately anywhere. Therefore, that is not something insignificant." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nNeither mixed nor separate,\nIt is not even the slightest thing.\nTherefore, it is nothing at all.\n", - "translation": "Neither mixed nor separate,\nIt is not even the slightest thing.\nTherefore, it is nothing at all." - } - } - }, - "1350": { - "source": "སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས།།", - "target_gt": "Beings by their nature are beyond the reach of suffering.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), རང་བཞིན་ (nature), མྱ་ངན་འདས་ (nirvāṇa)\n\nGrammatical structure:\n- Noun phrase (སེམས་ཅན་) + adjective (རང་བཞིན་) + verb (མྱ་ངན་འདས་)\n- The verb མྱ་ངན་འདས་ is in the past tense form, indicating a completed state\n\nSentient beings [are] by nature passed beyond sorrow.\n\nTechnical note: \n- མྱ་ངན་འདས་ (mya ngan 'das) is the Tibetan translation of the Sanskrit \"nirvāṇa,\" literally meaning \"passed beyond sorrow.\"\n- The line suggests an inherent Buddha-nature in all sentient beings.", - "translation": "Sentient beings [are] by nature passed beyond sorrow." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nSentient beings are by nature beyond sorrow.", - "translation": "Sentient beings are by nature beyond sorrow." - } - } - }, - "1351": { - "source": "ཤེས་བྱ་ལས་སྔར་ཤེས་ཡོད་ན།། དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ།།", - "target_gt": "If consciousness precedes the cognized object, With regard to what does it arise?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་ (to know), དམིགས་ (to focus on/observe)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་སྔར་ indicates \"before/prior to\"\n- ན་ is a conditional particle\n- ཅི་ལ་ means \"on what\"\n- ནས་ is an ablative particle\n\nIf knowledge existed prior to the object of knowledge, upon what would it focus to arise?\n\nTechnical note: This verse is likely discussing the nature of cognition and its relationship to objects of knowledge, a common topic in Buddhist epistemology.", - "translation": "If knowledge existed prior to the object of knowledge, upon what would it focus to arise?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf knowledge existed prior to the object of knowledge,\nWhat would it be focused on in order to arise?\n", - "translation": "If knowledge existed prior to the object of knowledge,\nWhat would it be focused on in order to arise?" - } - } - }, - "1352": { - "source": "ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་ལྷན་ཅིག་ན།། དེ་ནི་ཅི་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ།།", - "target_gt": "If consciousness arises at the same time as its object, Again, regarding what does it arise?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤེས་ (knowledge/cognition), ཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ལྷན་ཅིག་ (together/simultaneously), དམིགས་ (focus/object)\n\nGrammar:\n- ན་ particle indicating conditional or temporal relationship\n- ནས་ particle indicating \"from\" or \"based on\"\n- སྐྱེ་ (arise/originate) in present tense\n\nWhen knowledge and the object of knowledge [exist] simultaneously,\nWhat does that [knowledge] focus on to arise?\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of cognition and its objects, a key topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", - "translation": "When knowledge and the object of knowledge [exist] simultaneously, What does that [knowledge] focus on to arise?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen knowledge and the object of knowledge are together,\nWhat is it that arises, focused on what?\n", - "translation": "When knowledge and the object of knowledge are together,\nWhat is it that arises, focused on what?" - } - } - }, - "1353": { - "source": "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱའི་ཕྱིས་ཡོད་ན།། དེ་ཚེ་ཤེས་པ་གང་ལས་སྐྱེ།།", - "target_gt": "If consciousness comes later than its object, Once again, from what does it arise?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའོན་ཏེ (however), ཤེས་བྱ (object of knowledge), ཕྱིས (later/after), ཡོད (exist)\nཤེས་པ (consciousness/cognition), སྐྱེ (arise/originate)\n\nGrammatical notes:\n- ན at the end of the first line indicates a conditional clause\n- གང་ལས in the second line means \"from what\" or \"from where\"\n\nHowever, if the object of knowledge exists later,\nAt that time, from what does consciousness arise?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between consciousness (ཤེས་པ) and its objects (ཤེས་བྱ), a key topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", - "translation": "However, if the object of knowledge exists later, At that time, from what does consciousness arise?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, if the object of knowledge exists afterwards,\nThen from what does the consciousness arise at that time?\n", - "translation": "However, if the object of knowledge exists afterwards,\nThen from what does the consciousness arise at that time?" - } - } - }, - "1354": { - "source": "དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི།། སྐྱེ་བ་རྟོག་པར་འགྱུར་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "Thus the origin of all phenomena Exceeds the reach of understanding.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), ཆོས་རྣམས་ (phenomena), ཐམས་ཅད་ (all), སྐྱེ་བ་ (arising/birth), རྟོག་པ་ (conceptualization/imagination), འགྱུར་ (become)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱི at the end of the first line is a genitive particle connecting to སྐྱེ་བ\n- མ་ཡིན is a negative construction\n\nIn that way, the arising of all phenomena\nDoes not become [an object of] conceptualization.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the non-conceptual nature of ultimate reality or the emptiness of phenomena in Buddhist philosophy.", - "translation": "In that way, the arising of all phenomena Does not become [an object of] conceptualization." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, for all phenomena,\nTheir arising is not conceptual.\n", - "translation": "Thus, for all phenomena,\nTheir arising is not conceptual." - } - } - }, - "1355": { - "source": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་མེད།། དེ་ལ་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "“If this is so,” you say, “there is no relative, And then the two truths—what becomes of them?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional truth/relative reality)\nབདེན་གཉིས་ (two truths)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...མེད་ (if...does not exist) conditional structure\n- ག་ལ་ཡོད་ (rhetorical question implying impossibility)\n\nIf in that way conventional truth does not exist,\nHow could the two truths exist for that [view]?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of the two truths (བདེན་གཉིས་) in Madhyamaka Buddhism, emphasizing the interdependence of conventional and ultimate truth.", - "translation": "If in that way conventional truth does not exist, How could the two truths exist for that [view]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf conventional reality does not exist in that way,\nHow could the two truths exist for it?\n", - "translation": "If conventional reality does not exist in that way,\nHow could the two truths exist for it?" - } - } - }, - "1356": { - "source": "དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱིས་ན།། སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ག་ལ་འདའ།།", - "target_gt": "Moreover, if the relative derives from beings’ minds, How can they pass beyond their sorrows?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཀུན་རྫོབ་ (conventional truth/relative reality)\nསེམས་ཅན་ (sentient beings)\nམྱ་ངན་འདའ་ (pass beyond sorrow, i.e., attain nirvāṇa)\n\nGrammatical notes:\n- གཞན་གྱིས་ན། indicates a conditional or causal relationship\n- ག་ལ་ is a rhetorical particle implying impossibility\n\nMoreover, if [there is] another [view of] conventional truth,\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between conventional truth (ཀུན་རྫོབ་) and the liberation of sentient beings, suggesting that a correct understanding of conventional reality is necessary for attaining nirvāṇa.", - "translation": "Moreover, if [there is] another [view of] conventional truth, How could sentient beings pass beyond sorrow?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMoreover, through the conventional [truth] of others,\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?\n", - "translation": "Moreover, through the conventional [truth] of others,\nHow could sentient beings pass beyond sorrow?" - } - } - }, - "1357": { - "source": "འདི་ནི་གཞན་སེམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ།། དེ་ནི་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་མིན།།", - "target_gt": "But that is just the thought of others; It is not what I mean by the relative.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་སེམས་ (others' minds), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thoughts), ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ནི་ and དེ་ནི་ are emphatic constructions meaning \"this is\" and \"that is\" respectively\n- སྟེ་ at the end of the first line indicates a connection to the second line\n- མིན་ at the end is a negation particle\n\nThis is the conceptual thought of others' minds;\nThat is not one's own conventional [truth].\n\nTechnical note: ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth) is a key term in Madhyamaka philosophy, contrasted with ultimate truth (དོན་དམ་).", - "translation": "This is the conceptual thought of others' minds; That is not one's own conventional [truth]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThis is the conceptual thought of others;\nThat is not one's own conventional reality.\n", - "translation": "This is the conceptual thought of others;\nThat is not one's own conventional reality." - } - } - }, - "1358": { - "source": "ཕྱིས་དེ་ངེས་ན་དེ་ཡོད་དེ།། མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད།།", - "target_gt": "If subsequently there are thoughts, the relative’s still there; If not, the relative has ceased indeed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕྱིས་ (later, afterwards)\nངེས་ (to ascertain, determine)\nཀུན་རྫོབ་ (conventional truth, relative truth)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- དེ་ demonstrative pronoun/particle\n- ཡོད་ existential verb\n- མིན་ན་ negative conditional\n- མེད་པ་ negative existential\n\nIf later that is ascertained, then that exists;\nIf not, conventional [truth] itself does not exist.\n\nTechnical note: ཀུན་རྫོབ་ (conventional truth) is a key concept in Madhyamaka philosophy, contrasted with ultimate truth (དོན་དམ་).", - "translation": "If later that is ascertained, then that exists; If not, conventional [truth] itself does not exist." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf later that is certain, then that exists.\nIf not, then conventional reality itself does not exist.\n", - "translation": "If later that is certain, then that exists.\nIf not, then conventional reality itself does not exist." - } - } - }, - "1359": { - "source": "རྟོག་དང་བརྟག་པར་བྱ་བ་དག། གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "The analyzing mind and what is analyzed Are linked together, mutually dependent.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྟོག་ (conceptualization), བརྟག་པར་བྱ་བ་ (object of examination), གཉིས་པོ་ (the two), ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ (mutually dependent)\n\nGrammar:\n- དང་ connects the two main terms\n- དག་ pluralizes the preceding terms\n- ཡིན་ is the final verb, indicating \"are\"\n\nConceptualization and objects of examination, these two are mutually dependent.\n\nNote: This verse likely refers to the Buddhist philosophical concept of the interdependence between subject and object in cognition.", - "translation": "Conceptualization and objects of examination, these two are mutually dependent." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nConceptualization and that which is conceptualized\nAre mutually dependent upon each other.\n", - "translation": "Conceptualization and that which is conceptualized\nAre mutually dependent upon each other." - } - } - }, - "1360": { - "source": "ཇི་ལྟར་གྲགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས།། རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད།།", - "target_gt": "It is on the basis of conventional consensus That all investigation is expressed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཇི་ལྟར་(as, according to), གྲགས་པ་(renowned, famous), བརྟེན་(rely on, depend on)\nརྣམ་པར་དཔྱད་པ་(analysis, investigation), ཐམས་ཅད་(all, entire), བརྗོད་(express, state)\n\nGrammar:\n- ལ་བརྟེན་ནས་ indicates \"relying upon\" or \"based on\"\n- ཐམས་ཅད་བརྗོད་ shows \"expressing all\"\n\nRelying upon what is renowned,\nAll analyses are expressed.\n\nNote: This couplet likely refers to the Buddhist philosophical approach of investigating phenomena based on conventional understanding or common knowledge.", - "translation": "Relying upon what is renowned, All analyses are expressed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nRelying on what is renowned,\nAll analysis is expressed.\n", - "translation": "Relying on what is renowned,\nAll analysis is expressed." - } - } - }, - "1361": { - "source": "གང་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡི།། རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་ནི་དཔྱོད་བྱེད་ན།། དེ་ཚེ་རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཡང་ནི།། རྣམ་དཔྱོད་ཕྱིར་ན་ཐུག་པ་མེད།།", - "target_gt": "“But when,” you say, “the process of analysis Is made, in turn, the object of our scrutiny, This investigation likewise may be analyzed, And thus we find an infinite regress.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་ཚེ (when), རྣམ་པར་དཔྱད་པ (analysis), རྣམ་དཔྱོད (analytical intelligence), དཔྱོད་བྱེད (analyze), ཐུག་པ་མེད (endless)\n\nGrammar: Conditional structure with གང་ཚེ...དེ་ཚེ (when...then)\n\nWhen one analyzes with analytical intelligence,\nThen that very analytical intelligence itself\nMust also be analyzed, therefore [it is] endless.\n\nNote: This verse discusses the recursive nature of analytical investigation in Buddhist philosophy, pointing out that the tool of analysis itself must be subjected to analysis, leading to an infinite regress.", - "translation": "When one analyzes with analytical intelligence, Then that very analytical intelligence itself Must also be analyzed, therefore [it is] endless." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWhen one analyzes with discerning wisdom,\nThat very discernment itself is also\nSubject to analysis, and thus\nThere is no end to discernment.\n", - "translation": "When one analyzes with discerning wisdom,\nThat very discernment itself is also\nSubject to analysis, and thus\nThere is no end to discernment." - } - } - }, - "1362": { - "source": "དཔྱད་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་བྱས་ན།། རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་ཡོད་མིན།།", - "target_gt": "If phenomena are truly analyzed, No basis for analysis remains.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཔྱད་བྱ (object of analysis), རྣམ་པར་དཔྱད་ (thoroughly analyze), རྣམ་དཔྱོད (discernment/analytical wisdom), རྟེན (basis/support)\n\nGrammatical notes:\n- བྱས་ན (if/when done) conditional particle\n- ལ་ནི (emphatic particle for རྣམ་དཔྱོད)\n- ཡོད་མིན (does not exist)\n\nIf the object of analysis is thoroughly analyzed,\nThere is no basis for discernment itself.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of emptiness (śūnyatā), suggesting that when subjected to ultimate analysis, even analytical wisdom itself is found to lack inherent existence.", - "translation": "If the object of analysis is thoroughly analyzed, There is no basis for discernment itself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhen thoroughly analyzing the object of analysis,\nThere is no basis for analytical wisdom.\n", - "translation": "When thoroughly analyzing the object of analysis,\nThere is no basis for analytical wisdom." - } - } - }, - "1363": { - "source": "རྟེན་མེད་ཕྱིར་ན་མི་སྐྱེ་སྟེ།།", - "target_gt": "And when the object is removed, the subject too subsides.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྟེན་མེད་ (without basis/support), མི་སྐྱེ་ (not arise/be born)\n\nGrammatical notes:\n- ཕྱིར་ན་ indicates a causal relationship (\"because\")\n- སྟེ་ at the end marks the completion of a thought or reason\n\nBecause [it is] without basis, [it] does not arise.\n\nTechnical note: This line likely refers to the Buddhist concept of dependent origination (pratītyasamutpāda), emphasizing that phenomena do not arise independently.", - "translation": "Because [it is] without basis, [it] does not arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBecause there is no basis, it does not arise.", - "translation": "Because there is no basis, it does not arise." - } - } - }, - "1364": { - "source": "དེ་ཡང་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད།།", - "target_gt": "That indeed is said to be nirvāṇa.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམྱ་ངན་འདས་པ (nirvāṇa), བརྗོད (express, declare)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡང་ (moreover, furthermore) connecting particle\n- པར (terminative case marker)\n\nFurthermore, this is expressed as [attaining] nirvāṇa.\n\nTechnical note: མྱ་ངན་འདས་པ (literally \"passing beyond sorrow\") is the standard Tibetan translation for the Sanskrit term nirvāṇa.", - "translation": "Furthermore, this is expressed as [attaining] nirvāṇa." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase, enclosed in tags:\n\nThat is also described as passing beyond sorrow.", - "translation": "That is also described as passing beyond sorrow." - } - } - }, - "1365": { - "source": "གང་གི་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་བདེན།། དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས།།", - "target_gt": "Those who say that both are true, Are hard-pressed to maintain their case.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་གི་ (according to whom), ལྟར་ན་ (if viewed as), འདི་གཉིས་ (these two), བདེན་ (true)\nདེ་ཉིད་ (that itself), ཤིན་ཏུ་ (extremely), དཀའ་བར་ (difficult), གནས་ (remains/abides)\n\nGrammatical notes:\n- The first line uses the conditional construction ལྟར་ན་ (if viewed as)\n- The second line uses the emphatic particle ཉིད་ with དེ་ (that itself)\n\nAccording to whom these two are true,\nThat itself remains extremely difficult [to determine].\n\nTechnical note: This verse likely refers to a philosophical debate about two seemingly contradictory truths or viewpoints in Buddhist thought, possibly relating to the concept of the Two Truths (conventional and ultimate).", - "translation": "According to whom these two are true, That itself remains extremely difficult [to determine]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAccording to whom these two are true,\nThat itself remains extremely difficult.\n", - "translation": "According to whom these two are true,\nThat itself remains extremely difficult." - } - } - }, - "1366": { - "source": "གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ།། ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད།།", - "target_gt": "If consciousness reveals the truth of things, On what grounds, in its turn, does consciousness exist?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་ཤེས་དབང་ལས་དོན་གྲུབ།།\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), ཤེས་དབང་(cognitive faculty), དོན་གྲུབ་(accomplish, achieve)\n\nIf [one] accomplishes [the] purpose through cognitive faculties,\n\nLine 2: ཤེས་ཡོད་ཉིད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད།།\n\nKey terms:\nཤེས་ཡོད་(knowledge), ཉིད་(itself), རྟེན་(basis, support), ཅི་(what)\n\nWhat basis is there for knowledge itself?\n\nNote: This verse appears to be discussing epistemological concepts, questioning the relationship between cognitive faculties, accomplishment, and the nature of knowledge itself.", - "translation": "If [one] accomplishes [the] purpose through cognitive faculties, What basis is there for knowledge itself?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf results are achieved through the power of knowledge,\nWhat is there to rely on in the mere existence of knowledge?\n", - "translation": "If results are achieved through the power of knowledge,\nWhat is there to rely on in the mere existence of knowledge?" - } - } - }, - "1367": { - "source": "འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ།། ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད།།", - "target_gt": "If knowledge objects show that consciousness exists, What is it that shows that they exist?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: འོན་ཏེ་ཤེས་བྱ་ལས་ཤེས་གྲུབ།།\n\nKey terms:\nའོན་ཏེ་ (however), ཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཤེས་ (knowledge), གྲུབ་ (established/accomplished)\n\nHowever, knowledge is established from objects of knowledge.\n\nLine 2: ཤེས་བྱ་ཡོད་ལ་རྟེན་ཅི་ཡོད།།\n\nKey terms:\nཤེས་བྱ་ (object of knowledge), ཡོད་ (exist), རྟེན་ (basis/support), ཅི་ (what)\n\nWhat basis is there for the existence of objects of knowledge?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the relationship between knowledge (ཤེས་པ་, jñāna) and objects of knowledge (ཤེས་བྱ་, jñeya), a common topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", - "translation": "However, knowledge is established from objects of knowledge. What basis is there for the existence of objects of knowledge?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, knowledge is established from the knowable.\nIf the knowable exists, what is its basis?\n", - "translation": "However, knowledge is established from the knowable.\nIf the knowable exists, what is its basis?" - } - } - }, - "1368": { - "source": "དེ་སྟེ་ཕན་ཚུན་དབང་གིས་ཡོད།། གཉིས་ཀ་ཡང་ནི་མེད་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "If both subsist through mutual dependence, Both will thereby lose their true existence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་སྟེ་ (if that), ཕན་ཚུན་ (mutually), དབང་ (power/control), ཡོད་ (exist)\nགཉིས་ཀ་ (both), མེད་པར་ (non-existent), འགྱུར་ (become)\n\nGrammatical notes:\n- གིས་ indicates instrumental case\n- ཡང་ནི་ emphasizes \"also\" or \"even\"\n\nIf they exist by mutual dependence,\nBoth would also become non-existent.\n\nTechnical note: This verse likely discusses the concept of mutual dependence (རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་, pratītyasamutpāda) in Buddhist philosophy, pointing out a logical consequence of interdependence.", - "translation": "If they exist by mutual dependence, Both would also become non-existent." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf they exist in mutual dependence,\nBoth will become non-existent.\n", - "translation": "If they exist in mutual dependence,\nBoth will become non-existent." - } - } - }, - "1369": { - "source": "གལ་ཏེ་བུ་མེད་ཕ་མིན་ན།། བུ་ཉིད་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན།།", - "target_gt": "If, without a son, a man cannot be father, Whence, indeed, will such a son arise?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), བུ་(son), ཕ་(father), མིན་(is not), བྱུང་(arise/come from)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ་...ན་ (if...then)\n- Rhetorical question in second line\n\nIf there is no son, [one] is not a father.\nFrom where, then, does the very [state of being a] son arise?\n\nNote: This verse appears to be discussing the interdependent nature of relational concepts like \"father\" and \"son,\" a common theme in Buddhist philosophy.", - "translation": "If there is no son, [one] is not a father. From where, then, does the very [state of being a] son arise?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no son, there is no father.\nSo from where did the son himself arise?\n", - "translation": "If there is no son, there is no father.\nSo from where did the son himself arise?" - } - } - }, - "1370": { - "source": "བུ་མེད་པར་ནི་ཕ་མེད་པ།།", - "target_gt": "There is no father in the absence of a son.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nབུ་ (son/child), མེད་པ་ (without/non-existent), ཕ་ (father), ནི་ (topic marker)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel structure comparing the absence of son and father\n- ནི་ emphasizes the first part of the statement\n\nWithout a son, there is no father;\n\nNote: This line likely comes from a philosophical text discussing dependent origination or the nature of relationships. The use of ནི་ emphasizes the conditional nature of the first clause.", - "translation": "Without a son, there is no father;" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWithout a child, there is no father.", - "translation": "Without a child, there is no father." - } - } - }, - "1371": { - "source": "དེ་བཞིན་དེ་གཉིས་མེད་པ་ཉིད།།", - "target_gt": "Just so, the mind and object have no true existence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན (thus, in that way), གཉིས་མེད་པ (non-dual), ཉིད (nature, -ness)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་བཞིན ... ཉིད constructs an abstract noun\n- གཉིས་མེད་པ is the core concept being described\n\nThus, the very nature of non-duality [itself].\n\nNote: This line is likely discussing the ultimate nature of reality as non-dual, a key concept in Tibetan Buddhist philosophy.", - "translation": "Thus, the very nature of non-duality [itself]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nLikewise, that is non-duality itself.", - "translation": "Likewise, that is non-duality itself." - } - } - }, - "1372": { - "source": "མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་།། ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན།།", - "target_gt": "“The plant arises from the seed,” you say, “And through it is the seed deduced.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nLine 1: མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nམྱུ་གུ་ (sprout), ས་བོན་ (seed), ལས་ (from), སྐྱེ་ (arise/born)\nཞིང་ (and/while) - connects to the next line\n\nThe sprout arises from the seed, and\n\nLine 2: ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་བཞིན།།\n\nKey terms:\nས་བོན་ (seed), དེ་ཉིད་ (that very/itself), ཀྱིས་ (instrumental particle), \nརྟོགས་ (realize/understand), བཞིན་ (like/as)\n\n[It is] realized by that very seed itself.\n\nNote: The verse uses a metaphor comparing the relationship between a seed and a sprout to a philosophical concept, likely related to cause and effect or the nature of reality in Buddhist thought.", - "translation": "The sprout arises from the seed, and [It is] realized by that very seed itself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe sprout grows from the seed,\nWhile the seed itself is understood.\n", - "translation": "The sprout grows from the seed,\nWhile the seed itself is understood." - } - } - }, - "1373": { - "source": "ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་ཤེས་པ་ཡིས།།", - "target_gt": "It’s just the same with consciousness arising from its object.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤེས་བྱ་ (objects of knowledge), སྐྱེས་ (arisen/born), ཤེས་པ་ (consciousness/awareness)\n\nGrammatical structure:\n- ལས་ ablative case indicating \"from\" or \"out of\"\n- ཡིས་ instrumental case marker\n\nBy the consciousness arisen from objects of knowledge,\n\nNote: This line suggests an epistemological context, likely discussing the nature of cognition or perception in Buddhist philosophy. The term ཤེས་པ་ (shepa) is a crucial technical term in Buddhist epistemology, often translated as \"consciousness\" or \"awareness.\"", - "translation": "By the consciousness arisen from objects of knowledge," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThrough knowledge arising from what is to be known.", - "translation": "Through knowledge arising from what is to be known." - } - } - }, - "1374": { - "source": "དེ་ཡོད་པ་ནི་ཅིས་མི་རྟོགས།།", - "target_gt": "How can it fail to show the thing’s existence?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ (that), ཡོད་པ་ (existence), རྟོགས་ (realize/understand)\n\nGrammatical structure:\n- ནི་ is a topic marker\n- ཅིས་མི་ is a rhetorical question construction (\"why not?\")\n\nWhy is that existence not realized?\n\nNote: This line is likely part of a philosophical discussion about the nature of reality or perception in Buddhist thought. The rhetorical question format (ཅིས་མི་) suggests it's challenging a particular view or encouraging deeper contemplation.", - "translation": "Why is that existence not realized?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhy do you not realize that this exists?", - "translation": "Why do you not realize that this exists?" - } - } - }, - "1375": { - "source": "མྱུ་གུ་ལས་གཞན་ཤེས་པ་ཡིས།། ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་འགྱུར་ན།།", - "target_gt": "A consciousness that’s different from the plant itself Deduces the existence of the seed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམྱུ་གུ་ (sprout), ས་བོན་ (seed), རྟོགས་ (realize/understand)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་གཞན་ (other than/apart from)\n- ཡིས་ (instrumental particle)\n- ཅེས་ (quotative particle)\n- འགྱུར་ (become/transform)\n\nIf, by consciousness other than [that of] the sprout, one realizes \"the seed exists,\"\n\nTechnical notes:\n- This verse appears to be discussing epistemological principles related to inference and causality in Buddhist philosophy.\n- The relationship between seed and sprout is a common example used in Buddhist logic to illustrate causal relationships and valid cognition.", - "translation": "If, by consciousness other than [that of] the sprout, one realizes \"the seed exists,\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf one knows something other than the sprout,\nOne realizes that the seed exists.\n", - "translation": "If one knows something other than the sprout,\nOne realizes that the seed exists." - } - } - }, - "1376": { - "source": "གང་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དེ་རྟོགས་པར།། ཤེས་པ་ཡོད་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས།།", - "target_gt": "But what will show that consciousness exists, Whereby the object is itself established?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་ཕྱིར་ (because), ཤེས་བྱ་ (object of knowledge), རྟོགས་པ་ (to understand/realize), \nཤེས་པ་ (consciousness/cognition), ཡོད་ཉིད་ (existence)\n\nGrammatical notes:\n- Rhetorical question structure with གང་ལས་ at the end\n- པར་ and པ་ are nominalizing particles\n\nBecause, how is the existence of consciousness that understands those objects of knowledge [itself] understood?\n\nTechnical note: This verse raises an epistemological question about the nature of consciousness and how we can know it exists, a key topic in Buddhist philosophy of mind and cognition.", - "translation": "Because, how is the existence of consciousness that understands those objects of knowledge [itself] understood?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHow can one know that knowledge exists\nTo comprehend that which is to be known?\n", - "translation": "How can one know that knowledge exists\nTo comprehend that which is to be known?" - } - } - }, - "1377": { - "source": "རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་མངོན་སུམ་གྱིས།། རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཡིན།།", - "target_gt": "In everyday perception There’s a cause for everything.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརེ་ཞིག་ (for now, temporarily)\nའཇིག་རྟེན་ (world, worldly beings)\nམངོན་སུམ་ (direct perception)\nརྒྱུ་ (causes)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ is an instrumental particle\n- ཡིན་ is the final verb, indicating a statement of fact\n\nFor now, by direct perception of the world,\nAll causes are seen.\n\nTechnical note: མངོན་སུམ་ (direct perception) is an important term in Buddhist epistemology, referring to non-conceptual, direct cognition.", - "translation": "For now, by direct perception of the world, All causes are seen." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFor now, through direct perception of the world,\nAll causes are seen.", - "translation": "For now, through direct perception of the world,\nAll causes are seen." - } - } - }, - "1378": { - "source": "པདྨའི་སྡོང་བུ་སོགས་དབྱེ་ནི།། རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "The different segments of the lotus flower Arise from a variety of causes.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཔདྨ (padma, lotus), སྡོང་བུ (stem/stalk), དབྱེ (classification/division), རྒྱུ (cause)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས (etc.) indicates there are other examples beyond the lotus stem\n- ནི (topic marker) emphasizes the classification of lotus stems and similar things\n- ཡིན (is) at the end indicates a definitive statement\n\nThe classification of lotus stems and so forth is produced by the division of causes.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the categorization of phenomena (using the lotus stem as an example) based on their causal factors, which is a common analytical approach in Buddhist philosophy.", - "translation": "The classification of lotus stems and so forth is produced by the division of causes." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThe divisions of lotus stems and such\nAre produced by divisions of causes.\n", - "translation": "The divisions of lotus stems and such\nAre produced by divisions of causes." - } - } - }, - "1379": { - "source": "རྒྱུ་དབྱེ་གང་གིས་བྱས་ཤེ་ན།།", - "target_gt": "“But what gives rise,” you ask, “to such variety of causes?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nརྒྱུ་ (cause), དབྱེ་ (division/classification), གང་ (what/which), བྱས་ (done/made)\n\nGrammatical structure:\n- རྒྱུ་དབྱེ་ forms a compound meaning \"classification of causes\"\n- གང་གིས་ is an interrogative instrumental particle (\"by what\")\n- ཤེ་ན is a literary particle indicating a question or inquiry\n\nIf one asks, \"By what [method] is the classification of causes made?\"\n\nNote: This line appears to be introducing a question about the methodology or basis for classifying causes, likely in a philosophical or doctrinal context.", - "translation": "If one asks, \"By what [method] is the classification of causes made?\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf one asks, \"By what cause and analysis is this done?\"", - "translation": "If one asks, \"By what cause and analysis is this done?\"" - } - } - }, - "1380": { - "source": "སྔར་གྱི་རྒྱུ་དབྱེ་ཉིད་ལས་སོ།།", - "target_gt": "An even earlier variety of causes, we declare.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nསྔར་ (previously, before)\nརྒྱུ་ (cause)\nདབྱེ་ (division, classification)\nཉིད་ (itself, very)\nལས་ (from, by means of)\n\nGrammatical structure:\n- སོ།། is a sentence-final particle indicating a statement or declaration\n\nIt is from the very classification of causes [as explained] previously.\n\nNote: This line appears to be referring back to a previously mentioned explanation or categorization of causes, likely in a philosophical or doctrinal context.", - "translation": "It is from the very classification of causes [as explained] previously." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFrom the very classification of previous causes.", - "translation": "From the very classification of previous causes." - } - } - }, - "1381": { - "source": "ཅི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཡི་འབྲས་བསྐྱེད་ནུས།།", - "target_gt": "“And how,” you ask, “do causes give their fruits?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཅི་ཕྱིར་ (why, for what reason)\nརྒྱུ་ (cause)\nའབྲས་ (result, effect)\nབསྐྱེད་ (to produce, generate)\nནུས་ (ability, power)\n\nGrammatical structure:\n- ཅི་ཕྱིར་ introduces a question\n- རྒྱུ་ཡི་ is in the genitive case, indicating possession\n- བསྐྱེད་ནུས་ combines the verb \"to produce\" with \"ability\"\n\nWhy is a cause able to produce [its] effect?\n\nNote: This line is likely from a philosophical text discussing causality, a key concept in Buddhist philosophy. The question probes the nature of cause and effect relationships.", - "translation": "Why is a cause able to produce [its] effect?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhy is the cause able to produce the effect?", - "translation": "Why is the cause able to produce the effect?" - } - } - }, - "1382": { - "source": "སྔར་གྱི་རྒྱུ་ཡི་མཐུ་ཉིད་ལས།།", - "target_gt": "Through power, we answer, of preceding causes.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྔར་ (previously), རྒྱུ་ (cause), མཐུ་ (power/force)\n\nGrammar:\n- Genitive particle ཡི་ connecting རྒྱུ་ and མཐུ་\n- Emphatic particle ཉིད་\n- Ablative particle ལས་ at the end\n\nFrom the very power of previous causes,\n\nNote: This line suggests a karmic connection or result stemming from past actions or conditions.", - "translation": "From the very power of previous causes," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFrom the power of previous causes", - "translation": "From the power of previous causes" - } - } - }, - "1383": { - "source": "དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན།།", - "target_gt": "If Īshvara is held to be the cause of beings,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདབང་ཕྱུག་ (Īśvara), འགྲོ་བ་ (beings), རྒྱུ་ (cause)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause using ན (if)\n- ཡིན་ (to be) as the main verb\n\nIf Īśvara is the cause of beings,\n\nNote: དབང་ཕྱུག་ (Īśvara) refers to a creator god in Hindu philosophy, often used in Buddhist texts when refuting non-Buddhist views.", - "translation": "If Īśvara is the cause of beings," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIf power/wealth is the cause of beings...", - "translation": "If power/wealth is the cause of beings..." - } - } - }, - "1384": { - "source": "རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས།། འབྱུང་རྣམས་ཤེ་ན་དེ་ལྟ་མོད།། མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ།།", - "target_gt": "You must now define for us his nature.If, by this, you simply mean the elements, No need to tire ourselves disputing names!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: རེ་ཞིག་དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨྲོས།།\nKey terms: རེ་ཞིག་ (for now), དབང་ཕྱུག་ (sovereign/lord), སྨྲོས་ (speak/tell)\n\nFor now, tell [me] what is [this] sovereign?\n\nLine 2: འབྱུང་རྣམས་ཤེ་ན་དེ་ལྟ་མོད།།\nKey terms: འབྱུང་རྣམས་ (elements), ཤེ་ན་ (if [you] say), དེ་ལྟ་མོད་ (that may be so)\n\nIf [you] say [it is] the elements, that may be so.\n\nLine 3: མིང་ཙམ་ལ་ཡང་ཅི་ཞིག་ངལ།།\nKey terms: མིང་ཙམ་ (mere name), ངལ་ (tire/exhaust)\n\nWhy exhaust [ourselves] even over a mere name?\n\nNote: This passage appears to be discussing the nature of sovereignty or lordship, questioning whether it's meaningful to identify it with the elements, and ultimately suggesting that debating over mere names or labels is futile.", - "translation": "For now, tell [me] what is [this] sovereign? If [you] say [it is] the elements, that may be so. Why exhaust [ourselves] even over a mere name?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor now, tell me what is the supreme power?\nIf you say it is the elements, that may be so.\nBut why exhaust ourselves over mere names?\n", - "translation": "For now, tell me what is the supreme power?\nIf you say it is the elements, that may be so.\nBut why exhaust ourselves over mere names?" - } - } - }, - "1385": { - "source": "འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་།། མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་།།", - "target_gt": "Yet earth and other elements are many, Impermanent, inert, without divinity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: འོན་ཀྱང་ས་སོགས་དུ་མ་དང་།།\n\nKey terms:\nའོན་ཀྱང་ (however), ས་ (earth), སོགས་ (and so forth), དུ་མ་ (many)\n\nHowever, the earth and many other [elements],\n\nLine 2: མི་རྟག་གཡོ་མེད་ལྷ་མིན་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nམི་རྟག་ (impermanent), གཡོ་མེད་ (immovable), ལྷ་མིན་ (not divine), ཞིང་ (and, moreover)\n\nAre impermanent, immovable, not divine, and moreover,\n\nNote: The term ས་སོགས་ (earth and so forth) likely refers to the traditional Buddhist elements. The juxtaposition of གཡོ་མེད་ (immovable) with མི་རྟག་ (impermanent) is significant in Buddhist philosophy, indicating that even seemingly stable things are ultimately impermanent.", - "translation": "However, the earth and many other [elements], Are impermanent, immovable, not divine, and moreover," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHowever, earth and many other elements,\nAre impermanent, unmoving, and not divine.\n", - "translation": "However, earth and many other elements,\nAre impermanent, unmoving, and not divine." - } - } - }, - "1386": { - "source": "འགོམ་བྱ་ཉིད་དང་མི་གཙང་བས།། དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "Trampled underfoot, they are impure, And thus they cannot be a God Omnipotent.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའགོམ་བྱ་ (to be stepped over/traversed)\nམི་གཙང་བ་ (impure/unclean)\nདབང་ཕྱུག་ (sovereign/lord)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་དང་ indicates a conjunction \"and\"\n- བས་ at the end of the first line is a case particle indicating causation\n- མ་ཡིན is a negation \"is not\"\n\nDue to being [something] to be stepped over and impure,\nThat is not sovereignty itself.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of true sovereignty or lordship, contrasting it with qualities that are transient or impure.", - "translation": "Due to being [something] to be stepped over and impure, That is not sovereignty itself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDue to being stepped on and being impure,\nThat is not truly divine power.\n", - "translation": "Due to being stepped on and being impure,\nThat is not truly divine power." - } - } - }, - "1387": { - "source": "དབང་ཕྱུག་མཁའ་མིན་གཡོ་མེད་ཕྱིར།།", - "target_gt": "The Deity cannot be space—inert and unproductive.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདབང་ཕྱུག་ (sovereign/powerful), མཁའ་ (space), མིན་ (is not), གཡོ་མེད་ (unmoving/immovable)\n\nGrammatical structure:\n- ཕྱིར་ at the end indicates a reason or cause\n\nBecause the sovereign [one] is not space [and] is immovable,\n\nNote: This line likely refers to a quality or attribute of a deity or enlightened being, contrasting their nature with that of space and emphasizing their stability or immutability.", - "translation": "Because the sovereign [one] is not space [and] is immovable," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nBecause the lord of power is not space and is unmoving.", - "translation": "Because the lord of power is not space and is unmoving." - } - } - }, - "1388": { - "source": "བདག་མིན་སྔར་ནས་བཀག་ཟིན་ཕྱིར།།", - "target_gt": "He cannot be the self, for this we have refuted.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདག་མིན་ (non-self), སྔར་ནས་ (previously), བཀག་ (refuted), ཟིན་ (completed action), ཕྱིར་ (because)\n\nGrammatical structure:\n- ཕྱིར་ at the end indicates this is giving a reason\n- ཟིན་ shows the action of refutation is completed\n\nBecause non-self has already been refuted previously,\n\nNote: \"བདག་མིན་\" (non-self) is a key philosophical concept in Buddhist thought, referring to the absence of an inherent, permanent self.", - "translation": "Because non-self has already been refuted previously," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBecause the self has already been refuted previously.", - "translation": "Because the self has already been refuted previously." - } - } - }, - "1389": { - "source": "བསམ་མིན་པ་ཡི་བྱེད་པོ་ཡང་།།", - "target_gt": "He’s inconceivable, they say—then likewise his creatorship.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབསམ་མིན་པ་ (inconceivable), བྱེད་པོ་ (agent/doer)\n\nGrammar:\n- ཡི་ is a genitive particle connecting བསམ་མིན་པ་ to བྱེད་པོ་\n- ཡང་ is a particle meaning \"also\" or \"even\"\n\nEven the agent of the inconceivable,\n\nNote: བསམ་མིན་པ་ literally means \"not of thought\" or \"beyond thought,\" often used to describe transcendent qualities or actions.", - "translation": "Even the agent of the inconceivable," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThe doer of the unthinkable", - "translation": "The doer of the unthinkable" - } - } - }, - "1390": { - "source": "བསམ་མིན་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།།", - "target_gt": "Is there any point, therefore, to such a claim?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབསམ་མིན་ (inconceivable), བརྗོད་པ་ (expression), ཅི་ཞིག་ (what), བྱ་ (do)\n\nGrammatical structure:\n- Rhetorical question using ཅི་ཞིག་བྱ\n- བསམ་མིན་ as an adjective modifying བརྗོད་པ\n\nWhat use is there in expressing the inconceivable?\n\nNote: This line likely refers to the futility of trying to verbalize profound spiritual truths that are beyond conceptual thought.", - "translation": "What use is there in expressing the inconceivable?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat use is there in speaking of that which is beyond thought?", - "translation": "What use is there in speaking of that which is beyond thought?" - } - } - }, - "1391": { - "source": "དེས་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན།།", - "target_gt": "What is it that he wishes to create?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེས་ (by that), བསྐྱེད་ (generate/produce), འདོད་པ་ (desire/wish), གང་ཞིག་ (what/which)\n\nGrammatical structure:\n- དེས་ is an instrumental particle indicating \"by means of that\"\n- བསྐྱེད་འདོད་པ་ combines \"generate\" and \"desire\" to mean \"wish to generate\"\n- གང་ཞིག་ is an interrogative phrase\n\nWhat is it that [one] wishes to generate by that?\n\nNote: The phrase བསྐྱེད་འདོད་པ་ (wish to generate) is a common construction in Tibetan Buddhist texts, often referring to the cultivation of specific mental states or qualities.", - "translation": "What is it that [one] wishes to generate by that?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhat is it that desires to be produced by that?", - "translation": "What is it that desires to be produced by that?" - } - } - }, - "1392": { - "source": "བདག་ནི་དེ་དང་ས་སོགས་དང་།།", - "target_gt": "Has he made the self and all the elements?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nབདག་(I, self), དེ་(that), ས་(earth, ground), སོགས་(and so forth, etcetera)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic marker\n- དང་ is used twice as a conjunction \"and\"\n\nI, along with that and earth and so forth,\n\nNote: This line appears to be part of a larger context, possibly a list or enumeration of elements. The term \"ས་\" (earth/ground) is often used in Buddhist cosmology or philosophy, but without more context, it's difficult to determine its specific significance here.", - "translation": "I, along with that and earth and so forth," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nI am that and earth and so forth.", - "translation": "I am that and earth and so forth." - } - } - }, - "1393": { - "source": "དབང་ཕྱུག་ངོ་བོའང་རྟག་མིན་ནམ།།", - "target_gt": "But are not self and elements and he himself eternal?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག (īśvara/sovereign), ངོ་བོ (essence/nature), རྟག་མིན (not permanent)\n\nGrammatical structure:\n- ངོ་བོའང་ - The འང་ particle here means \"also\" or \"even\"\n- མིན་ནམ - Interrogative particle ནམ indicating a rhetorical question\n\nIs not even the essence of the sovereign impermanent?\n\nNote: This line appears to be questioning the permanence of a powerful entity, possibly in a philosophical or religious context. The term དབང་ཕྱུག (īśvara) is often used in Buddhist texts to refer to a creator god or sovereign power.", - "translation": "Is not even the essence of the sovereign impermanent?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIs not even the nature of power impermanent?", - "translation": "Is not even the nature of power impermanent?" - } - } - }, - "1394": { - "source": "ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་དང་།།", - "target_gt": "And consciousness, we know, arises from its object.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཤེས་པ་ (consciousness/cognition), ཤེས་བྱ་ (object of knowledge), སྐྱེས་ (arisen/born)\n\nGrammatical structure:\n- ལས་ (ablative particle) indicates \"from\" or \"out of\"\n- དང་ (conjunction) at the end suggests this is part of a larger list or sequence\n\nConsciousness arisen from objects of knowledge, and\n\nNote: This line appears to be discussing the relationship between consciousness and its objects, a key topic in Buddhist epistemology and philosophy of mind.", - "translation": "Consciousness arisen from objects of knowledge, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nConsciousness arises from the knowable.", - "translation": "Consciousness arises from the knowable." - } - } - }, - "1395": { - "source": "ཐོག་མེད་བདེ་སྡུག་ལས་ལས་ཡིན།། དེ་བས་གང་ཞིག་སྐྱེད་པ་སྨྲོས།།", - "target_gt": "Pain and pleasure have, from all time, sprung from karma, So tell us, what has his Divinity produced?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཐོག་མེད་ (beginningless), བདེ་སྡུག་ (happiness and suffering), ལས་ (karma)\nགང་ཞིག་ (whatever), སྐྱེད་པ་ (produce/generate)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་ལས་ཡིན།། - double use of ལས་ indicates \"from karma\"\n- དེ་བས་ - \"therefore\" or \"hence\"\n- སྨྲོས།། - imperative form of \"to speak\" or \"to mention\"\n\nBeginningless happiness and suffering are from karma. Hence, mention what [else] could produce [them].\n\nTechnical note: ལས་ (karma) is a crucial Buddhist concept referring to volitional actions that lead to future consequences.", - "translation": "Beginningless happiness and suffering are from karma. Hence, mention what [else] could produce [them]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFrom beginningless time, happiness and suffering arise from karma.\nTherefore, what else can be said to produce them?\n", - "translation": "From beginningless time, happiness and suffering arise from karma.\nTherefore, what else can be said to produce them?" - } - } - }, - "1396": { - "source": "རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན།། འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "And if there’s no beginning in the cause, How can there be beginnings in its fruits?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: རྒྱུ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་མིན་ན།།\nKey terms:\nརྒྱུ་ (cause), ཐོག་མ་ (beginning), ཡོད་མིན་ (not exist)\n\nGrammatical note: ན་ at the end indicates a conditional clause.\n\nIf there is no beginning to the cause,\n\nLine 2: འབྲས་བུའི་ཐོག་མ་ག་ལ་ཡོད།།\nKey terms:\nའབྲས་བུ་ (result/effect), ཐོག་མ་ (beginning), ག་ལ་ཡོད་ (how could there be)\n\nGrammatical note: ག་ལ་ཡོད་ is a rhetorical question construction implying impossibility.\n\nHow could there be a beginning to the result?\n\nTechnical note: This couplet reflects the Buddhist philosophical concept of beginningless causality, often discussed in relation to saṃsāra and karma.", - "translation": "If there is no beginning to the cause, How could there be a beginning to the result?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf there is no beginning to causes,\nHow could there be a beginning to effects?\n", - "translation": "If there is no beginning to causes,\nHow could there be a beginning to effects?" - } - } - }, - "1397": { - "source": "རྟག་ཏུ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད་མིན་ཏེ།། དེ་ནི་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན།།", - "target_gt": "Why are creatures not created constantly, For Īshvara relies on nothing but himself?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྟག་ཏུ (always), ཅི་ཕྱིར (why), བྱེད་མིན (not do/act), ལྟོས་པ་མིན (not dependent)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ at the end of the first line indicates a connection to the second line\n- ནི in the second line is an emphasis particle\n\nWhy [does one] not always act?\nThat is not dependent on others.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of action and non-action, possibly in a philosophical or doctrinal context. The second line suggests a principle of self-sufficiency or intrinsic nature.", - "translation": "Why [does one] not always act? That is not dependent on others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhy do you not always act?\nThat does not depend on others.\n", - "translation": "Why do you not always act?\nThat does not depend on others." - } - } - }, - "1398": { - "source": "དེས་བྱས་མིན་གཞན་ཡོད་མིན་ན།། དེས་འདི་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "And if there’s nothing that he has not made, What remains on which he might depend?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེས་བྱས་ (made by that), མིན་ (is not), གཞན་ (other), ཡོད་ (exist), ལྟོས་པ (depend)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional structure with ན (if)\n- Rhetorical question with གང་ལ (on what) and འགྱུར (will become)\n\nIf [something] is not made by that [cause] and no other [cause] exists,\nThen on what would this [effect] depend?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing causality and dependent origination (རྟེན་འབྲེལ་, pratītyasamutpāda), key concepts in Buddhist philosophy.", - "translation": "If [something] is not made by that [cause] and no other [cause] exists, Then on what would this [effect] depend?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf there is nothing else that is not made by that,\nThen what could this depend upon?\n", - "translation": "If there is nothing else that is not made by that,\nThen what could this depend upon?" - } - } - }, - "1399": { - "source": "གལ་ཏེ་ལྟོས་ན་ཚོགས་པ་ཉིད།། རྒྱུ་ཡིན་འགྱུར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན།།", - "target_gt": "If Īshvara depends, the cause of all Is but the meeting of conditions and not Īshvara.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགལ་ཏེ་(if), ལྟོས་(depend), ཚོགས་པ་(collection/aggregate), རྒྱུ་(cause), དབང་ཕྱུག་(Īśvara)\n\nGrammar:\n- Conditional structure with གལ་ཏེ་...ན་ (if...then)\n- ཡིན་འགྱུར་ (becomes/is) contrasted with མིན་ (is not)\n\nIf [things] depend [on conditions], the collection [of causes and conditions] becomes the cause, not Īśvara.\n\nNote: This verse appears to be discussing causality in Buddhist philosophy, contrasting dependent origination with the concept of a supreme creator deity (Īśvara).", - "translation": "If [things] depend [on conditions], the collection [of causes and conditions] becomes the cause, not Īśvara." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one considers, it is the assembly itself\nThat is the cause, not a supreme being.\n", - "translation": "If one considers, it is the assembly itself\nThat is the cause, not a supreme being." - } - } - }, - "1400": { - "source": "ཚོགས་ན་མི་སྐྱེ་དབང་མེད་ཅིང་།། དེ་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་དབང་མེད།།", - "target_gt": "When these obtain, he cannot but create; When these are absent, he is powerless to make.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཚོགས་ (accumulation/collection), སྐྱེ་ (arise/born), དབང་ (power/ability), མེད་ (without/not)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ is a locative particle, indicating \"in\" or \"among\"\n- ཅིང་ is a conjunction, connecting the two clauses\n- པར་ནི་ is an emphatic construction\n\nWithout the accumulations, [one] has no power to be born,\nAnd without that [birth], [one] has no power to arise.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of the two accumulations (ཚོགས་གཉིས་, tshogs gnyis) - merit and wisdom - which are necessary for enlightenment.", - "translation": "Without the accumulations, [one] has no power to be born, And without that [birth], [one] has no power to arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout the assembly [of causes and conditions], there is no power to arise.\nAnd without that [assembly], there is no power to be born.\n", - "translation": "Without the assembly [of causes and conditions], there is no power to arise.\nAnd without that [assembly], there is no power to be born." - } - } - }, - "1401": { - "source": "གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན།། བྱེད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དུ་ཐལ།།", - "target_gt": "If Almighty God does not intend, But yet creates, another thing has forced him.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདབང་ཕྱུག (powerful one/lord), མི་འདོད་བཞིན (unwillingly), བྱེད་ (do/act), གཞན་གྱི་དབང་དུ་ (under the power of others), ཐལ (consequence particle)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ...ན construction indicating a conditional statement\n- ཐལ at the end indicates a logical consequence\n\nIf the powerful one acts unwillingly, [it] follows [that they are] under the power of others.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of agency and free will in relation to a powerful being or deity.", - "translation": "If the powerful one acts unwillingly, [it] follows [that they are] under the power of others." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf the Lord acts against his own will,\nHe would fall under the power of others.\n", - "translation": "If the Lord acts against his own will,\nHe would fall under the power of others." - } - } - }, - "1402": { - "source": "འདོད་ནའང་འདོད་ལ་རག་ལས་འགྱུར།།", - "target_gt": "If he wishes to create, he’s swayed by his desire.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའདོད་ (desire), རག་ལས་ (depend on), འགྱུར་ (become)\n\nGrammatical structure:\n- Conditional clause with ན་ (if)\n- Verb འགྱུར་ at end indicates change of state\n\nEven if [one] desires, [one] becomes dependent on desire.\n\nNote: This line expresses a paradoxical relationship between desire and its consequences, a common theme in Buddhist philosophy.", - "translation": "Even if [one] desires, [one] becomes dependent on desire." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nEven if one desires, one becomes dependent on desire.", - "translation": "Even if one desires, one becomes dependent on desire." - } - } - }, - "1403": { - "source": "བྱེད་ནའང་དབང་ཕྱུག་ག་ལ་ཡིན།།", - "target_gt": "So even though Creator, what of his omnipotence?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nབྱེད་ (to do/act), དབང་ཕྱུག་ (powerful/sovereign), ག་ལ་ཡིན (rhetorical question particle indicating impossibility)\n\nGrammatical structure:\n- བྱེད་ནའང་ : \"even if [one] does/acts\"\n- ག་ལ་ཡིན : rhetorical question implying a negative answer\n\nEven if [one] acts [thus], how could [they] be powerful?\n\nNote: The rhetorical structure ག་ལ་ཡིན implies that the action described does not lead to true power or sovereignty.", - "translation": "Even if [one] acts [thus], how could [they] be powerful?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nEven if one does so, how could there be a supreme lord?", - "translation": "Even if one does so, how could there be a supreme lord?" - } - } - }, - "1404": { - "source": "གང་དག་རྡུལ་ཕྲན་རྟག་སྨྲ་བ།། དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་བཟློགས་ཟིན།།", - "target_gt": "Those who hold the permanence of particles Were indeed refuted earlier.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྡུལ་ཕྲན་ (atomic particles), རྟག་ (permanent), སྨྲ་བ་ (proponents), བཟློགས་ (refuted)\n\nGrammar:\n- གང་དག་...དེ་དག་ construction (those who...they)\n- ཀྱང་ནི་ emphatic particles\n- སྔར་...ཟིན perfect tense marker\n\nThose who propound [the theory of] permanent atomic particles,\nThey too have already been refuted.\n\nNote: This likely refers to the refutation of atomist theories in Buddhist philosophy, possibly addressing non-Buddhist schools like the Vaiśeṣika.", - "translation": "Those who propound [the theory of] permanent atomic particles, They too have already been refuted." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who claim that atoms are permanent,\nThey too have already been refuted earlier.\n", - "translation": "Those who claim that atoms are permanent,\nThey too have already been refuted earlier." - } - } - }, - "1405": { - "source": "གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི།། རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད།།", - "target_gt": "The Sāṃkhyas are the ones who hold That permanent prakṛiti is the cause of the evolving world.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བ་ཡི།།\nKey terms:\nགཙོ་བོ་ (pradhāna, primary substance)\nརྟག་པ་ (permanent)\nའགྲོ་བ་ (beings)\n\nLine 2: རྒྱུ་ཡིན་པར་ནི་གྲངས་ཅན་འདོད།།\nKey terms:\nརྒྱུ་ (cause)\nགྲངས་ཅན་ (Sāṃkhya, Enumerators)\nའདོད་ (assert)\n\nGrammar note: The particle ནི in the second line is used for emphasis.\n\nThe permanent pradhāna of beings\nIs asserted to be the cause by the Sāṃkhyas.\n\nTechnical note: This verse refers to the Sāṃkhya philosophical school's concept of pradhāna as the permanent, primordial substance that is the cause of all phenomena.", - "translation": "The permanent pradhāna of beings Is asserted to be the cause by the Sāṃkhyas." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThe Samkhya philosophers assert that the principal (pradhana) is permanent and is the cause of beings.\n", - "translation": "The Samkhya philosophers assert that the principal (pradhana) is permanent and is the cause of beings." - } - } - }, - "1406": { - "source": "སྙིང་སྟོབས་རྡུལ་དང་མུན་པ་ཞེས།། བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་མཉམ་གནས་ནི།། གཙོ་བོ་ཞེས་བྱར་རབ་བརྗོད་དེ།།", - "target_gt": "“Pleasure,” “pain,” “neutrality,” so-called, Are qualities which, when they rest In equilibrium are termed “prakṛiti.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྙིང་སྟོབས་ (sattva), རྡུལ་ (rajas), མུན་པ་ (tamas)\nཡོན་ཏན་ (guṇa)\nགཙོ་བོ་ (pradhāna)\n\nGrammatical notes:\n- ཞེས་བྱ་བའི་ : \"called\" or \"known as\"\n- མཉམ་གནས་ : \"equally abiding\" or \"in equilibrium\"\n- རབ་བརྗོད་ : \"is declared\" or \"is proclaimed\"\n\nSattva, rajas, and tamas,\nThe qualities [guṇas] called [thus], when abiding in equilibrium,\nIs declared to be pradhāna [the primordial nature].\n\nTechnical note: This verse describes the Sāṃkhya philosophical concept of pradhāna, where the three guṇas (qualities) are in perfect balance before the evolution of the manifest universe.", - "translation": "Sattva, rajas, and tamas, The qualities [guṇas] called [thus], when abiding in equilibrium, Is declared to be pradhāna [the primordial nature]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nCourage, energy, and darkness -\nThese qualities existing in balance\nAre proclaimed to be the principal [forces].\n", - "translation": "Courage, energy, and darkness -\nThese qualities existing in balance\nAre proclaimed to be the principal [forces]." - } - } - }, - "1407": { - "source": "མི་མཉམ་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད།།", - "target_gt": "The universe arises when this balance is disturbed.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམི་མཉམ་ (unequal), འགྲོ་བ་ (beings), བརྗོད་ (to state/declare)\n\nGrammatical structure:\n- མི་མཉམ་ functions as an adjective modifying འགྲོ་བ་\n- ཡིན་པར་ is the equative particle indicating \"to be\"\n- བརྗོད་ is the main verb in the declarative form\n\n[They] are declared to be unequal beings.\n\nNote: The subject is implied here, likely referring to sentient beings or a specific group mentioned in previous context.", - "translation": "[They] are declared to be unequal beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nIt is said that beings are unequal.", - "translation": "It is said that beings are unequal." - } - } - }, - "1408": { - "source": "གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་ཉིད་ནི།། རིགས་མིན་དེས་ན་དེ་ཡོད་མིན།།", - "target_gt": "Three natures in a unity are disallowed, And thus prakṛiti is without existence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nKey terms:\nགཅིག་(one), རང་བཞིན་(nature/essence), གསུམ་(three), རིགས་མིན་(not logical/reasonable), ཡོད་མིན་(does not exist)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ and དེས་ན་ are emphatic particles\n- མིན་ is a negation\n\nFor one [thing] to have three natures is not reasonable; therefore, that does not exist.\n\nTechnical note: This verse likely refers to a philosophical argument about the nature of phenomena, possibly in the context of Madhyamaka or Yogācāra thought.", - "translation": "For one [thing] to have three natures is not reasonable; therefore, that does not exist." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt is not logical for one thing to have three inherent natures.\nTherefore, that [threefold nature] does not exist.\n", - "translation": "It is not logical for one thing to have three inherent natures.\nTherefore, that [threefold nature] does not exist." - } - } - }, - "1409": { - "source": "དེ་བཞིན་ཡོན་ཏན་ཡོད་མིན་ཏེ།། དེ་ཡང་སོ་སོར་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར།།", - "target_gt": "These qualities likewise do not exist, For each of them indeed is three.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན (likewise), ཡོན་ཏན (qualities), ཡོད་མིན (non-existence), སོ་སོར (individually), རྣམ་གསུམ (three aspects)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ at the end of the first line indicates a continuation of thought\n- ཕྱིར at the end suggests a reason or cause\n\nLikewise, [there is] the non-existence of qualities.\nThis [non-existence] is also [divided] individually into three aspects.\n\nTechnical note: This verse likely refers to a philosophical discussion about the nature of qualities or attributes (ཡོན་ཏན) in Buddhist metaphysics, possibly in the context of emptiness (śūnyatā).", - "translation": "Likewise, [there is] the non-existence of qualities. This [non-existence] is also [divided] individually into three aspects." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nLikewise, qualities do not inherently exist,\nFor they too are threefold when analyzed individually.", - "translation": "Likewise, qualities do not inherently exist,\nFor they too are threefold when analyzed individually." - } - } - }, - "1410": { - "source": "ཡོན་ཏན་མེད་ན་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་།། ཡོད་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་འགྱུར།།", - "target_gt": "If these qualities have no existence, A thing like sound is very far from plausible!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཡོན་ཏན་ (qualities), སྒྲ་ (sound), སོགས་ (etc.), ཤིན་ཏུ་ (very), རྒྱང་རིང་ (distant)\n\nGrammatical notes:\n- མེད་ན་ (if there are no...)\n- ཡོད་ཉིད་ (existence itself)\n- འགྱུར་ (becomes)\n\nIf there are no qualities, even sound and so forth,\n[Their very] existence becomes extremely distant.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the philosophical concept that phenomena (like sound) lack inherent existence without their defining qualities.", - "translation": "If there are no qualities, even sound and so forth, [Their very] existence becomes extremely distant." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout virtue, even sound and the like\nBecome extremely distant from existence itself.\n", - "translation": "Without virtue, even sound and the like\nBecome extremely distant from existence itself." - } - } - }, - "1411": { - "source": "སེམས་མེད་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ།། བདེ་སོགས་ཡོད་པ་སྲིད་པའང་མིན།།", - "target_gt": "And cloth and other mindless objects Cannot be the seat of feelings such as pleasure.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་མེད་ (mindless, inanimate), གོས་ (clothes), བདེ་ (happiness, pleasure), སྲིད་པ་ (possibility, existence)\n\nGrammatical notes:\n- ལ་སོགས་པ་ (\"and so forth\") indicates a list or category\n- མིན (is not) at the end negates the entire statement\n\nIn mindless [things] like clothes and so forth, it is not possible that happiness and the like exist.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of consciousness and sensation, likely in the context of Buddhist philosophy regarding the nature of mind and matter.", - "translation": "In mindless [things] like clothes and so forth, it is not possible that happiness and the like exist." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFor inanimate objects like clothing and so forth,\nIt is not possible for there to be happiness and such.\n", - "translation": "For inanimate objects like clothing and so forth,\nIt is not possible for there to be happiness and such." - } - } - }, - "1412": { - "source": "དངོས་རྣམས་དེ་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ན།།", - "target_gt": "“But,” you say, “these things possess the nature of their cause.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདངོས་རྣམས་ (things, phenomena)\nརྒྱུ་ (cause)\nརང་བཞིན་ (nature, inherent nature)\n\nGrammatical structure:\n- དངོས་རྣམས་ is the subject\n- དེ་ is a demonstrative pronoun referring to the previously mentioned cause\n- རྒྱུའི་ is in the genitive case, indicating possession\n- ན is a locative particle, often translated as \"in\" or \"within\"\n\nThings [exist] within the nature of their causes.\n\nNote: This line appears to be discussing the causal nature of phenomena, a key concept in Buddhist philosophy. The literal translation maintains the technical precision of the original Tibetan.", - "translation": "Things [exist] within the nature of their causes." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nAll phenomena exist in the nature of their causes.", - "translation": "All phenomena exist in the nature of their causes." - } - } - }, - "1413": { - "source": "དངོས་པོ་རྣམ་དཔྱད་ཟིན་མིན་ནམ།།", - "target_gt": "But have we not investigated “things” already?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་ (thing, entity)\nརྣམ་དཔྱད་ (analysis, investigation)\nཟིན་ (completed, finished)\nམིན་ (negative particle)\n\nGrammatical structure:\n- ནམ at the end indicates a rhetorical question\n- ཟིན་མིན forms a compound asking if something is finished or not\n\nHas the analysis of entities not been completed?\n\nNote: This line appears to be questioning whether a philosophical investigation or analysis of phenomena has been concluded. The term དངོས་པོ་ (entities) is often used in Buddhist philosophical contexts to refer to existent things or phenomena that are subjects of analysis.", - "translation": "Has the analysis of entities not been completed?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHave we not already thoroughly examined phenomena?", - "translation": "Have we not already thoroughly examined phenomena?" - } - } - }, - "1414": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད།། དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད།།", - "target_gt": "For you the cause is “pleasure” and the like, And yet from pleasure, cloth has never sprung!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་སོགས་ཉིད།།\n\nKey terms:\nཁྱོད་ (you), རྒྱུ་ (cause), བདེ་ (happiness/bliss)\nཡང་ (also/even), སོགས་ (etc.), ཉིད་ (itself/very)\n\nGrammatical note: Genitive case (ཀྱི) connecting \"you\" to \"cause\"\n\nEven your cause is happiness itself and so forth;\n\nLine 2: དེ་ལས་སྣམ་སོགས་འབྱུང་བའང་མེད།།\n\nKey terms:\nདེ་ལས་ (from that), སྣམ་ (woolen cloth), སོགས་ (etc.)\nའབྱུང་ (arise), མེད་ (not exist)\n\nGrammatical note: འང་ (also) emphasizing the negation\n\nFrom that, woolen cloth and so forth do not arise.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing causality and the nature of phenomena, possibly in the context of Buddhist philosophy of emptiness or dependent origination.", - "translation": "Even your cause is happiness itself and so forth; From that, woolen cloth and so forth do not arise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYour causes are also happiness and such.\nFrom that, cloth and such do not arise.\n", - "translation": "Your causes are also happiness and such.\nFrom that, cloth and such do not arise." - } - } - }, - "1415": { - "source": "སྣམ་སོགས་ལས་ནི་བདེ་སོགས་ཡིན།།", - "target_gt": "Pleasure, rather, is produced from cloth.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྣམ་(woolen cloth), སོགས་(and so forth), བདེ་(happiness/comfort), སོགས་(and so forth)\n\nGrammatical structure:\n- ལས་ནི: ablative particle indicating \"from\" or \"by means of\"\n- ཡིན: copula, indicating \"is\" or \"are\"\n\nFrom woolen cloth and so forth, there is happiness and so forth.\n\nNote: This line appears to be discussing how material comforts (represented by woolen cloth) lead to happiness or well-being. The repeated use of སོགས་(and so forth) suggests this is a general principle applied to various material goods and their resulting benefits.", - "translation": "From woolen cloth and so forth, there is happiness and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFrom cloth and such come comfort and the like.", - "translation": "From cloth and such come comfort and the like." - } - } - }, - "1416": { - "source": "དེ་མེད་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་མེད།།", - "target_gt": "If this is nonexistent, pleasure likewise.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་མེད་ (absence of that), ཕྱིར་ན་ (therefore/because), བདེ་ (bliss/happiness), སོགས་ (and so forth), མེད་ (do not exist)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་མེད་ཕྱིར་ན་ forms a causal clause\n- བདེ་སོགས་མེད་ is the main clause stating non-existence\n\nBecause of the absence of that, bliss and so forth do not exist.\n\nNote: The term དེ་ (that) likely refers to a concept mentioned in a previous line or context, which is crucial for understanding what exactly is being negated here.", - "translation": "Because of the absence of that, bliss and so forth do not exist." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nBecause that does not exist, there is no happiness and so forth.", - "translation": "Because that does not exist, there is no happiness and so forth." - } - } - }, - "1417": { - "source": "བདེ་སོགས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡང་།། ནམ་ཡང་དམིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "As for permanence of pleasure and the rest— Well, there’s a thing that’s never been observed!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདེ་སོགས་ (happiness, etc.), རྟག་པ་ (permanent), དམིགས་པ་ (apprehend/observe)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་དུ་ emphasizes the quality of permanence\n- ནམ་ཡང་...མ་ཡིན་ forms a negative construction \"never\"\n\nHappiness and so forth as permanent,\nAre never [something that can be] apprehended.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of impermanence (མི་རྟག་པ་), contrasting with the idea of permanent happiness.", - "translation": "Happiness and so forth as permanent, Are never [something that can be] apprehended." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nHappiness and such are never\nObserved to be permanent.\n", - "translation": "Happiness and such are never\nObserved to be permanent." - } - } - }, - "1418": { - "source": "བདེ་སོགས་གསལ་བ་ཡོད་ཉིད་ན།། མྱོང་བ་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "If pleasure and the rest are manifestly present, How comes it that they’re not perceived?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down:\n\nKey terms:\nབདེ་སོགས་ (happiness, etc.), གསལ་བ་ (clear/manifest), ཡོད་ཉིད་ (existence), མྱོང་བ་ (experience), འཛིན་ (grasping/holding)\n\nGrammatical notes:\n- ན་ conditional particle\n- ཅི་ཕྱིར་ interrogative \"why\"\n- མ་ཡིན་ negation\n\nIf happiness and so forth are clearly existent,\nWhy is [their] experience not grasped?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of experience and existence, possibly in the context of Buddhist epistemology or meditation analysis.", - "translation": "If happiness and so forth are clearly existent, Why is [their] experience not grasped?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf happiness and other [feelings] are clearly present,\nWhy are they not grasped as experiences?\n", - "translation": "If happiness and other [feelings] are clearly present,\nWhy are they not grasped as experiences?" - } - } - }, - "1419": { - "source": "དེ་ཉིད་ཕྲ་མོར་གྱུར་ན་དེ།། རགས་དང་ཕྲ་བའང་ཇི་ལྟར་ཡིན།།", - "target_gt": "And if you claim they take on subtle form, How is it that they are both gross and subtle?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (that very/itself), ཕྲ་མོ་ (subtle/fine), རགས་ (coarse/gross), ཕྲ་བ་ (subtle/fine)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ན་ (if it becomes) conditional clause\n- ཇི་ལྟར་ (how) interrogative particle\n\nIf that very [thing] becomes subtle,\nHow can it be [both] coarse and subtle?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of reality or phenomena, questioning the possibility of something being simultaneously coarse and subtle. It's likely part of a philosophical argument in Buddhist metaphysics.", - "translation": "If that very [thing] becomes subtle, How can it be [both] coarse and subtle?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen that very thing becomes subtle,\nHow can it be both coarse and fine?\n", - "translation": "When that very thing becomes subtle,\nHow can it be both coarse and fine?" - } - } - }, - "1420": { - "source": "རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་འགྱུར་བས།། ཕྲ་རགས་དེ་དག་མི་རྟག་ཉིད།།", - "target_gt": "If coarseness is abandoned, subtlety assumed, Subtlety and grossness both lack permanence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརགས་པ་ (coarse), དོར་ (abandon/discard), ཕྲ་ (subtle), འགྱུར་ (change/transform)\nཕྲ་རགས་ (subtle and coarse), མི་རྟག་ (impermanent)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates a sequential action\n- བས་ is a causal particle\n- དག་ is a plural marker\n- ཉིད་ emphasizes the quality of impermanence\n\nDiscarding the coarse, [it] changes to subtle;\nThose subtle and coarse [states] are impermanent itself.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the Buddhist concept of subtle and coarse levels of consciousness or phenomena, emphasizing their impermanent nature.", - "translation": "Discarding the coarse, [it] changes to subtle; Those subtle and coarse [states] are impermanent itself." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy abandoning the coarse and becoming subtle,\nThose subtle and coarse things are impermanent.\n", - "translation": "By abandoning the coarse and becoming subtle,\nThose subtle and coarse things are impermanent." - } - } - }, - "1421": { - "source": "དེ་བཞིན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི།། མི་རྟག་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད།།", - "target_gt": "So why not grant that, in this way, All things possess the character of transience?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་བཞིན (likewise), དངོས་པོ (things/phenomena), ཐམས་ཅད (all), མི་རྟག (impermanent), ཅིས་མི་འདོད (why not accept)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ marks the topic\n- དུ་ is used here as a complementizer with འདོད\n\nLikewise, why not accept that all phenomena are impermanent?\n\nTechnical note: མི་རྟག (impermanent) is a key Buddhist philosophical term, often rendered in Sanskrit as anitya.", - "translation": "Likewise, why not accept that all phenomena are impermanent?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nLikewise, why not accept\nThat all phenomena are impermanent?\n", - "translation": "Likewise, why not accept\nThat all phenomena are impermanent?" - } - } - }, - "1422": { - "source": "རགས་པ་བདེ་ལས་གཞན་མིན་ན།། བདེ་བ་གསལ་བ་མི་རྟག་ཉིད།།", - "target_gt": "If the coarser aspect is none other than the pleasure, It’s clear that pleasure is itself impermanent.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརགས་པ (coarse), བདེ་ (bliss), གསལ་བ (clear/luminous), མི་རྟག (impermanent)\n\nGrammatical notes:\n- ལས་...མིན་ན (if...is not other than)\n- མི་རྟག་ཉིད (the very nature of impermanence)\n\nIf the coarse is not other than bliss,\nThe bliss [that is] clear is itself impermanent.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of bliss (བདེ་) in relation to coarse phenomena (རགས་པ) and impermanence (མི་རྟག), which are important concepts in Tibetan Buddhist philosophy, particularly in the context of tantric practices.", - "translation": "If the coarse is not other than bliss, The bliss [that is] clear is itself impermanent." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf bliss is nothing other than the coarse,\nThen bliss, clarity, and impermanence are one.\n", - "translation": "If bliss is nothing other than the coarse,\nThen bliss, clarity, and impermanence are one." - } - } - }, - "1423": { - "source": "གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི།། སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན།། གསལ་བ་མེད་པར་སྐྱེ་བར་ནི།། ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད།།", - "target_gt": "If you claim that what does not exist in any sense (Because it has no being) cannot manifest, Although you have denied the birth of things That did not previously exist, it’s this that you’re now saying!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི།།\nKey terms: གལ་ཏེ (if), མེད་པ (non-existent)\n\nLine 2: སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན།།\nKey terms: སྐྱེ་མིན (not arise), མེད་ཕྱིར (because of non-existence), འདོད་ (assert)\n\nLine 3: གསལ་བ་མེད་པར་སྐྱེ་བར་ནི།།\nKey terms: གསལ་བ (manifest), མེད་པར (without), སྐྱེ་བར (arising)\n\nLine 4: ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད།།\nKey terms: མི་འདོད་ (do not assert), གནས་པ (remain)\n\nTranslation:\n\nIf [you] assert that nothing non-existent arises because of [its] non-existence,\n\nThen even though you do not assert [it], it remains the case that\n\nThere is arising without [anything] manifest.\n\n[This] itself remains [true] even though you do not assert [it].\n\nNote: This verse appears to be discussing the philosophical concept of arising and non-existence, likely in the context of Madhyamaka Buddhist philosophy. The argument seems to be addressing a potential contradiction in the opponent's position regarding the nature of arising and non-existence.", - "translation": "If [you] assert that nothing non-existent arises because of [its] non-existence, Then even though you do not assert [it], it remains the case that There is arising without [anything] manifest. [This] itself remains [true] even though you do not assert [it]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIf you claim that nothing non-existent can arise,\nBecause there is no non-existence,\nThen even though you do not accept it,\nThe arising of the non-manifest remains established.\n", - "translation": "If you claim that nothing non-existent can arise,\nBecause there is no non-existence,\nThen even though you do not accept it,\nThe arising of the non-manifest remains established." - } - } - }, - "1424": { - "source": "གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན།། ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར།།", - "target_gt": "But if results exist within their cause, Those who eat their food consume their excrement.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྒྱུ་ (cause), འབྲས་ (result/effect), གནས་ (exist/abide), ཟན་ (food), མི་གཙང་ (impure/feces)\n\nGrammatical notes:\n- གལ་ཏེ་...ན། (if...then) conditional structure\n- འགྱུར (become) - future/consequential verb\n\nIf the result abides in the cause,\nEating food would become eating feces.\n\nTechnical note: This verse appears to be presenting a logical argument against the idea that effects pre-exist in their causes, a philosophical point often debated in Buddhist logic and metaphysics.", - "translation": "If the result abides in the cause, Eating food would become eating feces." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf the effect exists within the cause,\nThen eating food would be eating filth.\n", - "translation": "If the effect exists within the cause,\nThen eating food would be eating filth." - } - } - }, - "1425": { - "source": "རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི།། ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས།།", - "target_gt": "And likewise with the money they would spend on clothing, Let them rather buy the cotton grains to wear!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan couplet and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརས་ (cotton cloth), རིན་ (price/value), རས་བལ་ (cotton), ས་བོན་ (seed), ཉོས་ (buy), བགོ་བར་གྱིས་ (distribute)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ at the end of both lines indicates instrumental case\n- ལ་ after ཉོས་ is a connective particle indicating sequential action\n\nWith the price of cotton cloth, cotton\nSeeds buy and distribute.\n\nTechnical note: This couplet appears to be instructional, possibly related to agricultural or economic practices in Tibetan society.", - "translation": "With the price of cotton cloth, cotton Seeds buy and distribute." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith the price of cloth, buy cotton seeds,\nThen distribute them.\n", - "translation": "With the price of cloth, buy cotton seeds,\nThen distribute them." - } - } - }, - "1426": { - "source": "འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན།།", - "target_gt": "“But,” you say, “the world is ignorant and blind.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world/worldly beings), རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance), མ་མཐོང་ (not seen)\n\nGrammatical structure:\n- ན (conditional particle) at the end indicates a conditional clause\n\nIf [it] is not seen by the deluded worldly beings,\n\nNote: The subject of \"not seen\" is implied and would be clarified by the preceding or following lines in the full text. The term རྨོངས་པ་ (delusion/ignorance) is a key concept in Buddhist philosophy, often contrasted with wisdom or clear seeing.", - "translation": "If [it] is not seen by the deluded worldly beings," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nIf the deluded world does not see...\n\n(Note: This appears to be the beginning of a longer verse or statement, so the full meaning may depend on additional context.)", - "translation": "If the deluded world does not see..." - } - } - }, - "1427": { - "source": "དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད།།", - "target_gt": "For this is taught by ‘those who know the truth.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་ཉིད་ (suchness, reality), ཤེས་ (know, understand), བཞག་ (establish, set down)\n\nGrammar:\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle indicating \"by means of\"\n- The second དེ་ཉིད་ is the object of བཞག་\n\nBy knowing suchness, [one] establishes that very suchness.\n\nNote: དེ་ཉིད་ (de nyid) is a technical term often referring to ultimate reality or the true nature of phenomena in Buddhist philosophy.", - "translation": "By knowing suchness, [one] establishes that very suchness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nThat very knowledge itself is established as that very reality.", - "translation": "That very knowledge itself is established as that very reality." - } - } - }, - "1428": { - "source": "ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི།།", - "target_gt": "This knowledge must be present in the worldly too!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཤེས་ (to know, understand), འཇིག་རྟེན་ (world, mundane existence), ལ་ (to, towards), ཡང་ (also, even), ནི་ (topic marker)\n\nGrammatical structure:\n- ཤེས་ is likely a verbal noun or nominalized verb\n- ལ་ indicates direction or object\n- ཡང་ནི་ emphasizes the preceding term and marks it as the topic\n\nThis understanding [applies] even to the world as well.\n\nNote: The context before and after this line would help clarify the exact meaning of ཤེས་ (what is being understood) and how it relates to the world (འཇིག་རྟེན་).", - "translation": "This understanding [applies] even to the world as well." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nThat wisdom is also for the world.", - "translation": "That wisdom is also for the world." - } - } - }, - "1429": { - "source": "ཡོད་པ་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "And if they have it, why do they not see?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nཡོད་པ་ (existence, being), མཐོང་ (to see, perceive), མ་ཡིན (is not)\n\nGrammatical structure:\n- ཅི་སྟེ is an interrogative particle indicating a rhetorical question\n- མ་ཡིན is a negative verb ending\n\nHow is it that [what] exists is not seen?\n\nNote: This line appears to be questioning the nature of perception and existence, a common theme in Buddhist philosophy. The rhetorical structure implies a deeper contemplation on the relationship between reality and our ability to perceive it.", - "translation": "How is it that [what] exists is not seen?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhy is that which exists not seen?", - "translation": "Why is that which exists not seen?" - } - } - }, - "1430": { - "source": "འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན།། གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "If now you say that what the worldly see has no validity, This means that what they clearly see is false.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world, worldly), ཚད་མ་ (valid cognition, pramāṇa), གསལ་བ་ (clear, manifest), མཐོང་བ་ (seeing, perception)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་མིན་ན།། negates the preceding term and forms a conditional clause\n- བདེན་མ་ཡིན།། negates the truth of the second line\n\nIf the world is not a valid cognition in itself,\nEven seeing clearly is not true.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing epistemological concepts, contrasting worldly perception with valid cognition (pramāṇa).", - "translation": "If the world is not a valid cognition in itself, Even seeing clearly is not true." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf worldly perception is not valid,\nEven seeing clearly is not true.\n", - "translation": "If worldly perception is not valid,\nEven seeing clearly is not true." - } - } - }, - "1431": { - "source": "གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན།། དེས་གཞལ་རྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ།།", - "target_gt": "“If,” you ask, “there’s no validity in valid knowledge, Is not all that it assesses false?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན།།\nKey terms:\nགལ་ཏེ་(if), ཚད་མ་(valid cognition/pramāṇa), ཚད་མིན་(not valid)\nGrammar: Conditional clause with ན་\n\nLine 2: དེས་གཞལ་རྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ།།\nKey terms:\nདེས་(by that), གཞལ་(measured/cognized), རྫུན་པ་(false), མི་འགྱུར་(will not become)\nGrammar: Rhetorical question with རམ་\n\nIf valid cognition is not valid,\nWill that which is cognized by it not become false?\n\nTechnical note: This verse discusses the nature of pramāṇa (valid cognition) and its objects, a key topic in Buddhist epistemology.", - "translation": "If valid cognition is not valid, Will that which is cognized by it not become false?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf the valid cognition is not valid,\nWould not what it measures become false?\n", - "translation": "If the valid cognition is not valid,\nWould not what it measures become false?" - } - } - }, - "1432": { - "source": "དེ་ཉིད་དུ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད།། སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར།།", - "target_gt": "And therefore it becomes untenable To meditate on voidness, ultimate reality.”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་(that very/precisely), སྟོང་པ་ཉིད་(emptiness), སྒོམ་པ་(meditation/cultivate), མི་འཐད་(not valid/inappropriate)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་ནི་: emphatic particle combination\n- དེ་ཕྱིར་: \"therefore\" or \"for that reason\"\n- འགྱུར: future/potential tense marker\n\nPrecisely there, [to] meditate on emptiness,\nTherefore, [it] becomes inappropriate.\n\nTechnical note: སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness) is a crucial philosophical concept in Tibetan Buddhism, often referring to the lack of inherent existence in phenomena.", - "translation": "Precisely there, [to] meditate on emptiness, Therefore, [it] becomes inappropriate." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn that very [state/place],\nEmptiness itself\nIs meditation,\nTherefore it becomes unfeasible [to meditate on emptiness].\n", - "translation": "In that very [state/place],\nEmptiness itself\nIs meditation,\nTherefore it becomes unfeasible [to meditate on emptiness]." - } - } - }, - "1433": { - "source": "བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར།། དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "If there is no object for analysis, There can be no grasping of its nonexistence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབརྟགས་པ་ (examined/conceptualized), དངོས་ (entity/thing), རེག་ (touch/contact), \nདངོས་མེད་ (non-entity/non-thing), འཛིན་ (grasp/apprehend)\n\nGrammatical notes:\n- པའི་ and ཡི་ are genitive particles\n- ལ་ is a locative/objective particle\n- པར་ and མ་ are negation markers\n- མ་ཡིན་ is a negation construction\n\nWithout contacting the examined entity,\n[One] does not apprehend its non-entity.\n\nTechnical note: This verse likely discusses the relationship between conceptual analysis (བརྟགས་པ་) and the nature of reality, touching on themes of emptiness (སྟོང་པ་ཉིད་) in Madhyamaka philosophy.", - "translation": "Without contacting the examined entity, [One] does not apprehend its non-entity." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWithout touching the conceptualized entity,\nOne does not grasp its non-existence.\n", - "translation": "Without touching the conceptualized entity,\nOne does not grasp its non-existence." - } - } - }, - "1434": { - "source": "དེ་ཕྱིར་རྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན།། དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན།།", - "target_gt": "And so deceptive objects of whatever kind Will also have a nonexistence equally deceptive.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྫུན་པ (false, deceptive), དངོས་ (entity, thing), དངོས་མེད་ (non-entity, non-existence), གསལ་བར་ (clearly), བརྫུན་ (false, deceptive)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཕྱིར་ (therefore)\n- གང་ཡིན (whatever is)\n- དེ་ཡི་ (its, of that)\n\nTherefore, whatever entities are false,\nTheir non-existence is clearly false [as well].\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of falsity and existence in Buddhist philosophy, possibly relating to the concept of śūnyatā (emptiness).", - "translation": "Therefore, whatever entities are false, Their non-existence is clearly false [as well]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, whatever is false,\nIts non-existence is clearly false.\n", - "translation": "Therefore, whatever is false,\nIts non-existence is clearly false." - } - } - }, - "1435": { - "source": "དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ།། དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི།། དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི།།", - "target_gt": "When therefore in one’s dream a child has died, The state of mind that thinks it is no more Supplants the thought that it is living still.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan verse:\n\nKey terms:\nརྨི་ལམ་ (dream), བུ་ (son), ཤི་ (died), རྣམ་རྟོག་ (conceptual thought), རྣམ་པར་རྟོག་པ་ (conceptualization)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at the end of line 1 indicates a topic or condition\n- སྙམ་པའི་ connects the thought to the conceptualization\n- ཡི at the end of line 3 is a genitive particle\n\nTherefore, in a dream [where one's] son has died,\nThe conceptual thought that \"he does not exist\"\nIs [actually] a conceptualization that he does exist.\n\nTechnical note: This verse discusses the nature of conceptual thought (རྣམ་རྟོག་) in relation to dream experiences, a common topic in Buddhist philosophy of mind and emptiness.", - "translation": "Therefore, in a dream [where one's] son has died, The conceptual thought that \"he does not exist\" Is [actually] a conceptualization that he does exist." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nTherefore, in a dream where one's child has died,\nThe thought that \"he is gone\" \nIs just as much a conceptual fabrication\nAs the thought that \"he exists\".\n", - "translation": "Therefore, in a dream where one's child has died,\nThe thought that \"he is gone\" \nIs just as much a conceptual fabrication\nAs the thought that \"he exists\"." - } - } - }, - "1436": { - "source": "གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན།།", - "target_gt": "And yet both thoughts are equally deceptive.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགེགས་ (obstacle), བརྫུན་པ་ (false, deceptive)\n\nGrammatical structure:\n- ཡིན་ (is) used twice for emphasis\n- དེ་ཡང་ (that also) connecting phrase\n\nThe obstacles are also false.\n\nNote: This line suggests that perceived obstacles or hindrances on the spiritual path are ultimately illusory or deceptive from the perspective of ultimate truth.", - "translation": "The obstacles are also false." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThat which is an obstacle is also an illusion.", - "translation": "That which is an obstacle is also an illusion." - } - } - }, - "1437": { - "source": "དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས།། འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན།། སོ་སོ་བའམ་འདུས་པ་ཡི།། རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "Therefore, as we see through such investigation, Nothing is that does not have a cause; And nothing is existent in its causes Taken one by one or in the aggregate.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and translate it according to the guidelines:\n\nKey terms:\nརྣམ་དཔྱད་པས་ (through analysis), རྒྱུ་མེད་ (without cause), སོ་སོ་བ་ (individual), འདུས་པ་ (collective), རྐྱེན་ (conditions), གནས་མ་ཡིན་ (does not abide)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་བས་དེ་ལྟར་ (therefore, in this way) introduces the conclusion\n- འགའ་ཡང་ (anything) with negative verb implies \"nothing\"\n- འམ་ (or) connects སོ་སོ་བ་ and འདུས་པ་\n\nTherefore, through such analysis, nothing exists without a cause.\n[It] also does not abide in conditions, whether individual or collective.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the Buddhist concept of dependent origination (pratītyasamutpāda), emphasizing that nothing exists independently or without causes and conditions.", - "translation": "Therefore, through such analysis, nothing exists without a cause. [It] also does not abide in conditions, whether individual or collective." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nTherefore, upon such analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither individually nor in combination\nDo conditions abide either.\n", - "translation": "Therefore, upon such analysis,\nNothing exists without a cause.\nNeither individually nor in combination\nDo conditions abide either." - } - } - }, - "1438": { - "source": "གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ།། གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན།།", - "target_gt": "It does not come from somewhere else, Neither does it stay nor yet depart.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགཞན་ནས་ (from elsewhere), འོངས་པ་ (come), མ་ཡིན་ (is not)\nགནས་པ་ (abide/remain), འགྲོ་ (go)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel structure with three negations (མ་ཡིན་)\n- Use of པ/པའང་ to nominalize verbs\n\n[It] does not come from elsewhere, does not abide, [and] does not go.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the ultimate nature of phenomena or mind, describing its lack of arising, abiding, and ceasing—a common Buddhist philosophical point.", - "translation": "[It] does not come from elsewhere, does not abide, [and] does not go." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIt does not come from elsewhere,\nIt does not abide, it does not go.\n", - "translation": "It does not come from elsewhere,\nIt does not abide, it does not go." - } - } - }, - "1439": { - "source": "རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི།། སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད།།", - "target_gt": "How will what confusion takes for truth In any sense be different from a mirage?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྨོངས་པས་ (by delusion/ignorance), བདེན་པར་ (as true/real), སྒྱུ་མ་ (illusion/magical creation)\n\nGrammatical notes:\n- གང་བྱས་ (whatever is done/made)\n- ཁྱད་ཅི་ཡོད་ (what difference is there)\n\nThat which is made [to appear] real by delusion,\nHow is it different from an illusion?\n\nTechnical note: \nསྒྱུ་མ་ (sgyu ma) is a key term in Madhyamaka philosophy, often translated as \"illusion\" or \"magical creation\" to illustrate the lack of inherent existence in phenomena.", - "translation": "That which is made [to appear] real by delusion, How is it different from an illusion?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhat the deluded take to be real,\nHow is it different from an illusion?\n", - "translation": "What the deluded take to be real,\nHow is it different from an illusion?" - } - } - }, - "1440": { - "source": "སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་།། རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ།། དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་།།", - "target_gt": "Things, then, bodied forth by magic spells, And that which is displayed by dint of causes— Whence have these arisen?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང་།།\nKey terms: སྒྱུ་མ (illusion), སྤྲུལ་པ (emanation)\nWhatever is emanated by illusion, and\n\n2. རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ།།\nKey terms: རྒྱུ (cause), སྤྲུལ་པ (emanation)\nWhatever is emanated by causes,\n\n3. དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང་།།\nKey terms: འོངས (come)\nFrom where have they come, and\n\nNote: This verse appears to be discussing the nature of illusory phenomena and their causation, a common theme in Buddhist philosophy. The ཅིང་ at the end suggests this is part of a longer verse or argument.", - "translation": "Whatever is emanated by illusion, and Whatever is emanated by causes, From where have they come, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which is created by illusion,\nAnd that which is produced by causes,\nWhere does it come from?\n", - "translation": "That which is created by illusion,\nAnd that which is produced by causes,\nWhere does it come from?" - } - } - }, - "1441": { - "source": "གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས།།", - "target_gt": "we should ask; And where they go to, that we should examine!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་དུ་ (wherever), འགྲོ་བ་ (to go), བརྟག་པ་ (to examine/investigate), གྱིས་ (imperative particle)\n\nGrammatical structure:\n- གང་དུ་...འང་ construction indicating \"wherever\"\n- Imperative form with གྱིས་\n\nWherever [you] go, investigate!\n\nNote: The imperative གྱིས་ gives a strong sense of instruction or command to examine one's actions.", - "translation": "Wherever [you] go, investigate!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nWherever you go, examine carefully.", - "translation": "Wherever you go, examine carefully." - } - } - }, - "1442": { - "source": "གང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས།། མཐོང་འགྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ།། བཅོས་བུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ།།", - "target_gt": "What is seen when circumstances meet And is not seen in absence of the same Is not real; it is like an image in a mirror.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་ཞིག་(whatever), གང་(which), ཉེ་བ་(near, proximity), མཐོང་(see), འགྱུར་(become), མེད་(without), བཅོས་བུ་(artificial), གཟུགས་བརྙན་(reflection, image)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ is an instrumental particle\n- ན་མིན་པ is a conditional construction meaning \"if not... then not\"\n- དང་མཚུངས་པ means \"similar to\" or \"like\"\n\nWhatever is seen due to the proximity of which,\nWithout that [proximity], is not [seen],\n[Is] similar to an artificial reflection.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of dependent origination or emptiness, using the analogy of a reflection to illustrate how phenomena lack inherent existence.", - "translation": "Whatever is seen due to the proximity of which, Without that [proximity], is not [seen], [Is] similar to an artificial reflection." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThat which is seen\nDue to proximity to something else,\nBut is not seen when that thing is absent,\nIs like an artificial reflection.\n", - "translation": "That which is seen\nDue to proximity to something else,\nBut is not seen when that thing is absent,\nIs like an artificial reflection." - } - } - }, - "1443": { - "source": "དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡོད།།", - "target_gt": "How can true existence be ascribed to it?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདེ་ལ་ (regarding that), བདེན་ཉིད་ (true nature/ultimate truth), ཇི་ལྟར་ (how)\n\nGrammatical structure:\n- དེ་ལ་ acts as a topic marker\n- ཇི་ལྟར་...ཡོད་ forms a question structure \"how does ... exist?\"\n\nRegarding that, how does the true nature exist?\n\nNote: བདེན་ཉིད་ (den nyid) is a technical term often referring to ultimate truth or reality in Buddhist philosophy. The question is inquiring about the nature of this ultimate truth.", - "translation": "Regarding that, how does the true nature exist?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nHow does truth itself exist in that?", - "translation": "How does truth itself exist in that?" - } - } - }, - "1444": { - "source": "དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ།། རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "What need is there for cause In something that’s already real?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་ (thing, entity), ཡོད་པ (existing), རྒྱུ་ (cause), དགོས་པ (need, purpose)\n\nGrammatical notes:\n- ལ at the end of the first line indicates a conditional or topical marker\n- ཅི་ཞིག is an interrogative phrase meaning \"what\"\n- ཡོད at the end indicates existence or possession\n\nFor things that have [already] come into existence,\nWhat need is there for a cause?\n\nTechnical note: This verse appears to be addressing a philosophical point about causality and existence in Buddhist metaphysics, possibly related to the concept of svabhāva (inherent existence).", - "translation": "For things that have [already] come into existence, What need is there for a cause?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor that which already exists,\nWhat need is there for a cause?\n", - "translation": "For that which already exists,\nWhat need is there for a cause?" - } - } - }, - "1445": { - "source": "འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང་།། རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "But then, what need is there for cause In something that does not exist?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའོན་ཏེ (however), མེད་ན (if not present), རྒྱུ (cause), དགོས་པ (purpose/need)\n\nGrammatical notes:\n- ན indicates a conditional clause\n- ཅི་ཞིག is an interrogative phrase meaning \"what\"\n- ཡོད at the end forms a rhetorical question\n\nHowever, if that is not present,\nWhat purpose is there for the cause?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing causality and purpose, possibly in a philosophical context. The rhetorical question structure suggests a logical argument being made about the relationship between causes and their effects or purposes.", - "translation": "However, if that is not present, What purpose is there for the cause?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nHowever, even if that does not exist,\nWhat purpose is there for a cause?", - "translation": "However, even if that does not exist,\nWhat purpose is there for a cause?" - } - } - }, - "1446": { - "source": "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྒྱུ་ཡིས་ཀྱང་།། དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད།། གནས་སྐབས་དེ་དངོས་ཇི་ལྟར་ཡིན།།", - "target_gt": "Even through a hundred million causes, No change takes place in nonexistent things, For in that state of “non-thing,” how could “things” occur?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་ (hundred million), རྒྱུ་ (cause), དངོས་པོ་མེད་པ་ (non-existent thing), བསྒྱུར་ (transform), གནས་སྐབས་ (temporary state), དངོས་ (real/actual)\n\nGrammar notes:\n- ཀྱིས་ (instrumental particle)\n- དུ་ (terminative particle)\n- ཇི་ལྟར་ (interrogative: \"how\")\n\nLine-by-line translation:\n\nEven by a hundred million causes,\nA non-existent thing cannot be transformed.\nHow can that temporary state be real?\n\nTechnical notes:\n- དངོས་པོ་མེད་པ་ (non-existent thing) is a key philosophical concept in Buddhist logic and ontology.\n- The passage appears to be discussing the nature of reality and causality, common themes in Buddhist philosophical texts.", - "translation": "Even by a hundred million causes, A non-existent thing cannot be transformed. How can that temporary state be real?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nEven with a hundred million causes,\nThat which does not exist cannot be transformed.\nHow then could that temporary state be real?\n", - "translation": "Even with a hundred million causes,\nThat which does not exist cannot be transformed.\nHow then could that temporary state be real?" - } - } - }, - "1447": { - "source": "དངོས་འགྱུར་གཞན་ཡང་གང་ཞིག་ཡིན།།", - "target_gt": "And into what could nonexistent things transform?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nདངོས་འགྱུར་ (actual/manifest transformation), གཞན་ (other), གང་ཞིག་ (whatever)\n\nGrammatical structure:\n- ཡང་ particle indicating \"also\" or \"moreover\"\n- ཡིན final verb \"to be\" in statement form\n\nWhat other manifest transformations are there?\n\nNote: This line appears to be a rhetorical question or an inquiry about additional manifestations or transformations beyond what has been previously discussed. The term དངོས་འགྱུར་ is significant in philosophical contexts, often referring to actual or manifest changes as opposed to potential or subtle transformations.", - "translation": "What other manifest transformations are there?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWhat else is there that truly changes?", - "translation": "What else is there that truly changes?" - } - } - }, - "1448": { - "source": "མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན།། དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།།", - "target_gt": "Since things cannot become when they are nonexistent, When could such existent things occur?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམེད་ (non-existence), དངོས་ཡོད་ (real existence), སྲིད་ (possibility), དངོས་པོ་ (thing, entity)\n\nGrammatical notes:\n- ཚེ is a case particle indicating \"when\" or \"if\"\n- མིན་ན is a conditional structure meaning \"if it is not\"\n- ནམ་ཞིག་ is an interrogative phrase meaning \"when\" or \"at what time\"\n\nIf when [something] does not exist, real existence is not possible,\nWhen could things ever [be said to] exist?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of existence and non-existence in Buddhist thought, possibly relating to the doctrine of emptiness (śūnyatā).", - "translation": "If when [something] does not exist, real existence is not possible, When could things ever [be said to] exist?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIf non-existence is impossible,\nWhen will things ever come into existence?\n", - "translation": "If non-existence is impossible,\nWhen will things ever come into existence?" - } - } - }, - "1449": { - "source": "དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར།། དངོས་མེད་དང་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར།།", - "target_gt": "For insofar as entities do not arise, Nonentities themselves will not depart.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\nLine 1: དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར།།\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་ (thing, entity)\nསྐྱེས་པ (born, arisen)\nམ་གྱུར་པར (not become)\n\nGrammatical note: This line uses the construction མ་གྱུར་པར, indicating a negative state or condition.\n\nWithout things having come into existence,\n\nLine 2: དངོས་མེད་དང་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར།།\n\nKey terms:\nདངོས་མེད་ (non-entity, non-existence)\nའབྲལ་ (separate, free from)\nམི་འགྱུར (will not become)\n\nGrammatical note: The particle དང་ནི་ is used for emphasis here.\n\n[They] will not become separate from non-existence.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of existence and non-existence in Buddhist philosophy, possibly relating to the concept of śūnyatā (emptiness).", - "translation": "Without things having come into existence, [They] will not become separate from non-existence." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout things coming into existence,\nThere can be no separation from non-existence.\n", - "translation": "Without things coming into existence,\nThere can be no separation from non-existence." - } - } - }, - "1450": { - "source": "དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན།། དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད།།", - "target_gt": "And if nonentity is not dispersed, No chance is there for entity to manifest.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདངོས་མེད་ (non-existence/absence of inherent existence)\nདངོས་པོ་ (existence/inherent existence)\nབྲལ་ (separated/free from)\nསྐབས་མི་སྲིད་ (impossible/no opportunity)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ནི་ is a conjunction meaning \"and\"\n- མ་བྲལ་ན is a conditional structure meaning \"if not separated from\"\n\nIf [something] is not separated from non-existence, the possibility of [its] existence is impossible.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of emptiness (śūnyatā) in Madhyamaka Buddhism, contrasting the notions of existence and non-existence.", - "translation": "If [something] is not separated from non-existence, the possibility of [its] existence is impossible." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot occur.\n", - "translation": "If not separated from non-existence,\nThe possibility of existence cannot occur." - } - } - }, - "1451": { - "source": "དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ།། རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར།།", - "target_gt": "And entity cannot be changed into nonentity, For otherwise it has a double nature.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདངོས་པོ་ (thing, entity), མེད་པ (non-existent), འགྱུར་ (become), \nརང་བཞིན་ (nature, inherent existence), གཉིས་ (two), ཐལ་འགྱུར་ (consequence, absurd conclusion)\n\nGrammatical notes:\n- འང་ is a particle meaning \"also\" or \"even\"\n- མིན་ is a negative verb, \"is not\"\n- ཕྱིར་ at the end indicates a reason or cause\n\nThings also do not become non-existent,\nFor [that would] absurdly [imply] two [kinds of] inherent nature.\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the philosophical concept of emptiness (śūnyatā) in Madhyamaka Buddhism, arguing against the idea that entities completely cease to exist, as this would imply a dualistic view of inherent nature.", - "translation": "Things also do not become non-existent, For [that would] absurdly [imply] two [kinds of] inherent nature." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThings do not become non-existent,\nFor that would entail two inherent natures.\n", - "translation": "Things do not become non-existent,\nFor that would entail two inherent natures." - } - } - }, - "1452": { - "source": "དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང་།། དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར།།", - "target_gt": "Thus there are no entities And likewise there’s no ceasing of the same.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\n- འགག་པ (cessation)\n- དངོས་པོ (thing, entity)\n- ཡོད་མིན (non-existent, lit. \"not exist\")\n- ཞིང་ (and, moreover)\n- དེ་ཡི་ཕྱིར (therefore, for that reason)\n\nGrammatical notes:\n- The verse uses parallel structure with ཡོད་མིན (non-existent) applied to both འགག་པ (cessation) and དངོས་པོ (thing).\n- དེ་ལྟར (thus, in that way) at the beginning sets up the context.\n\nThus, cessation is non-existent, and\nThings are also non-existent; therefore,\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the emptiness (śūnyatā) of both cessation and entities, a key concept in Madhyamaka philosophy.", - "translation": "Thus, cessation is non-existent, and Things are also non-existent; therefore," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, there is no cessation,\nNor is there any real existence.\nTherefore,\n", - "translation": "Thus, there is no cessation,\nNor is there any real existence.\nTherefore," - } - } - }, - "1453": { - "source": "འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི།། རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགག་ཉིད།།", - "target_gt": "And therefore beings, each and every one, Are without origin and never cease.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ཐམས་ཅད་ (all), རྟག་ཏུ་ (always), མ་སྐྱེས་ (unborn), མ་འགག་ (unceasing)\n\nGrammar:\n- ནི་ marks the topic\n- ཉིད་ emphasizes the quality\n\nAll these beings are\nAlways unborn and unceasing in nature.\n\nNote: This verse expresses a key Madhyamaka philosophical view on the ultimate nature of phenomena as beyond arising and ceasing.", - "translation": "All these beings are Always unborn and unceasing in nature." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nAll these beings\nAre eternally unborn and unceasing.\n", - "translation": "All these beings\nAre eternally unborn and unceasing." - } - } - }, - "1454": { - "source": "འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ།། རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ།།", - "target_gt": "Wandering beings, thus, resemble dreams, And also the banana tree, if you examine well.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ།།\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), རྨི་ལམ་ (dream), ལྟ་བུ་ (like, similar to), སྟེ་ (connective particle)\n\nBeings are like a dream;\n\nLine 2: རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ།།\n\nKey terms:\nརྣམ་པར་དཔྱད་ (analyze thoroughly), ན་ (conditional particle), ཆུ་ཤིང་ (plantain tree), འདྲ་ (similar to)\n\nWhen thoroughly analyzed, [they are] like a plantain tree.\n\nTechnical note: ཆུ་ཤིང་ (plantain tree) is often used in Buddhist texts as a metaphor for emptiness or lack of inherent existence, as it appears solid but has no core when peeled.", - "translation": "Beings are like a dream; When thoroughly analyzed, [they are] like a plantain tree." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSentient beings are like a dream;\nWhen analyzed, they are like a plantain tree.\n", - "translation": "Sentient beings are like a dream;\nWhen analyzed, they are like a plantain tree." - } - } - }, - "1455": { - "source": "མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང་།། དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་མེད།།", - "target_gt": "In ultimate reality there’s no distinguishing Between the states of sorrow and beyond all sorrow.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམྱ་ངན་འདས་ (nirvāṇa, lit. \"passed beyond sorrow\")\nམ་འདས་པ (not passed beyond, i.e., saṃsāra)\nདེ་ཉིད་ (thatness, suchness)\nཁྱད་པར་མེད (no difference)\n\nGrammatical notes:\n- དང་ connects the two states (nirvāṇa and saṃsāra)\n- འང་ emphasizes inclusion of both states\n- དུ་ནི indicates \"in terms of\" or \"with regard to\"\n\nNirvāṇa and that which is not nirvāṇa,\nIn terms of their very nature, [there is] no difference.\n\nTechnical note: This verse expresses the non-dual view of the ultimate nature of reality in Mahāyāna Buddhism, where the apparent distinction between nirvāṇa and saṃsāra is ultimately transcended.", - "translation": "Nirvāṇa and that which is not nirvāṇa, In terms of their very nature, [there is] no difference." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThere is no essential difference\nBetween nirvana and samsara.\n", - "translation": "There is no essential difference\nBetween nirvana and samsara." - } - } - }, - "1456": { - "source": "དེ་ལྟར་སྟོང་པའི་དངོས་རྣམས་ལ།། ཐོབ་པ་ཅི་ཡོད་ཤོར་ཅི་ཡོད།།", - "target_gt": "With things that in this way are empty What is there to gain and what to lose?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྟོང་པ་ (empty), དངོས་ (things/phenomena), ཐོབ་པ་ (gain), ཤོར་ (lose)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ལྟར་ (thus, in this way) introduces the context\n- ལ་ is a particle indicating \"with regard to\"\n- ཅི་ཡོད་ is a rhetorical question structure meaning \"what is there?\"\n\nThus, with regard to empty phenomena,\nWhat is there to gain? What is there to lose?\n\nTechnical note: This verse reflects the Madhyamaka view of emptiness (śūnyatā), emphasizing the lack of inherent existence in phenomena.", - "translation": "Thus, with regard to empty phenomena, What is there to gain? What is there to lose?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, for all empty phenomena,\nWhat is there to gain or lose?\n", - "translation": "Thus, for all empty phenomena,\nWhat is there to gain or lose?" - } - } - }, - "1457": { - "source": "གང་གིས་རིམ་གྲོ་བྱས་པ་འམ།། ཡོངས་སུ་བརྙས་པའང་ཅི་ཞིག་ཡོད།།", - "target_gt": "Who is there to pay me court and honors, And who is there to scorn and to revile me?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་གིས་ (by whom), རིམ་གྲོ་ (respect/honor), བྱས་པ་ (done), \nཡོངས་སུ་ (completely), བརྙས་པ་ (contempt/disrespect), ཅི་ཞིག་ (what)\n\nGrammatical notes:\n- འམ and འང are disjunctive particles indicating alternatives\n- ཡོད at the end forms a rhetorical question\n\nBy whom is respect shown or complete contempt displayed? What [difference] is there?\n\nTechnical note: This verse appears to be questioning the ultimate nature of respect and disrespect, suggesting their emptiness or lack of inherent existence from a Buddhist philosophical perspective.", - "translation": "By whom is respect shown or complete contempt displayed? What [difference] is there?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhat is there to be gained by performing rituals,\nOr what is there to be despised?\n\n\nPlease note that I am not an expert in Tibetan or Buddhist texts, so this translation may not be fully accurate. The passage seems to be questioning the value or purpose of religious rituals and practices.", - "translation": "What is there to be gained by performing rituals,\nOr what is there to be despised?" - } - } - }, - "1458": { - "source": "བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་གང་ལས་ཡིན།།", - "target_gt": "Pleasure, sorrow—whence do these arise?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབདེ་བ (happiness/bliss), སྡུག་བསྔལ (suffering), གང་ལས་ (from what/whence)\n\nGrammar:\n- འམ་ (or) connecting བདེ་བ and སྡུག་བསྔལ\n- ཡིན (to be) as the main verb\n\nFrom what [source] is happiness or suffering?\n\nNote: This line is posing a philosophical question about the origin or cause of both positive and negative experiences.", - "translation": "From what [source] is happiness or suffering?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFrom where does happiness or suffering arise?", - "translation": "From where does happiness or suffering arise?" - } - } - }, - "1459": { - "source": "མི་དགར་ཅི་ཡོད་དགར་ཅི་ཡོད།།", - "target_gt": "What is there to give me joy and pain?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line:\n\nKey terms:\nམི་དགར་ (not pleasant/disliked), དགར་ (pleasant/liked), ཅི་ (what)\n\nGrammatical structure:\n- Parallel construction using ཅི་ཡོད (what is there) for both positive and negative aspects\n- Rhetorical question format\n\nWhat is there to dislike? What is there to like?\n\nNote: This line presents a balanced view typical in Buddhist philosophy, questioning the nature of preferences and aversions. The parallel structure emphasizes the equality of both positive and negative experiences from an enlightened perspective.", - "translation": "What is there to dislike? What is there to like?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhat is there to dislike? What is there to like?", - "translation": "What is there to dislike? What is there to like?" - } - } - }, - "1460": { - "source": "དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཙལ་བྱས་ན།། གང་ཞིག་སྲེད་ཅིང་གང་ལ་སྲེད།།", - "target_gt": "And if I search their very suchness, Who is craving? What is craved?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (suchness, ultimate reality)\nབཙལ་ (to search, investigate)\nསྲེད་ (to crave, desire)\n\nGrammatical notes:\n- དུ་ནི་ indicates a conditional or locative sense\n- བྱས་ན་ forms a conditional clause (\"if one does...\")\n- གང་ཞིག་ and གང་ལ་ are interrogative pronouns (\"what\" or \"who\")\n\nIf one investigates within suchness itself,\nWhat is it that craves and to what does it crave?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the nature of desire from the perspective of ultimate reality (དེ་ཉིད་), questioning the substantiality of both the subject and object of craving when examined closely.", - "translation": "If one investigates within suchness itself, What is it that craves and to what does it crave?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIf one searches for the self,\nWhat is it that craves and what is craved?\n", - "translation": "If one searches for the self,\nWhat is it that craves and what is craved?" - } - } - }, - "1461": { - "source": "དཔྱད་ན་གསོན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི།། གང་ཞིག་འདིར་ནི་འཆི་འགྱུར་ཏེ།།", - "target_gt": "Examine now this world of living beings: Who is there therein to pass away?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདཔྱད་ན་ (if analyzed/examined)\nགསོན་པོའི་ (of the living)\nའཇིག་རྟེན་ (world)\nའདི (this)\n\nLine 2:\nགང་ཞིག་ (who/which)\nའདིར་ (here)\nནི་ (emphatic particle)\nའཆི་འགྱུར་ (will die)\nཏེ (connective particle)\n\nKey terms:\nདཔྱད་ (to analyze/examine)\nགསོན་པོ་ (living beings)\nའཇིག་རྟེན་ (world)\nའཆི་ (to die)\n\nIf one examines this world of the living,\nWho indeed will not die here?\n\nNote: The second line uses a rhetorical question structure, implying that everyone in this world will die. The ཏེ at the end suggests that this thought continues in the following lines.", - "translation": "If one examines this world of the living, Who indeed will not die here?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nUpon examination, this world of the living,\nIs that which here becomes death.\n", - "translation": "Upon examination, this world of the living,\nIs that which here becomes death." - } - } - }, - "1462": { - "source": "འབྱུང་འགྱུར་གང་ཡིན་བྱུང་གྱུར་གང་།།", - "target_gt": "What is there to come, and what has been?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའབྱུང་འགྱུར་ (future tense), བྱུང་གྱུར་ (past tense), གང་ (whatever)\n\nGrammatical structure:\nParallel construction comparing future and past events\n\nWhatever will arise and whatever has arisen;\n\nNote: This line uses a common Tibetan poetic device of contrasting future and past tenses to encompass all phenomena across time.", - "translation": "Whatever will arise and whatever has arisen;" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhatever will arise has [already] arisen.", - "translation": "Whatever will arise has [already] arisen." - } - } - }, - "1463": { - "source": "གཉེན་དང་བཤེས་ཀྱང་གང་ཞིག་ཡིན།།", - "target_gt": "And who, indeed, are relatives and friends?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགཉེན་ (relatives), བཤེས་ (friends), གང་ཞིག་ (who/which)\n\nGrammatical structure:\n- Interrogative sentence using གང་ཞིག་\n- ཀྱང་ particle indicating \"even\" or \"also\"\n\nWho indeed are [one's] relatives and friends?\n\nNote: This line is likely rhetorical, questioning the nature or permanence of worldly relationships in a Buddhist context.", - "translation": "Who indeed are [one's] relatives and friends?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWho are [truly] relatives and friends?", - "translation": "Who are [truly] relatives and friends?" - } - } - }, - "1464": { - "source": "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་ནི།། བདག་འདྲས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་གྱིས།།", - "target_gt": "May beings like myself discern and grasp That all things have the character of space!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཐམས་ཅད་ (all), ནམ་མཁའ་ (space), བདག་ (I/self), ཡོངས་སུ་གཟུང་ (fully grasp/comprehend)\n\nGrammar:\n- འདྲ་བར་ (comparative particle)\n- གྱིས་ (imperative particle)\n\nMay all [things] be fully comprehended by one such as myself as being like space.\n\nNote: The verse uses the imperative mood to express an aspiration or wish. The comparison to space (ནམ་མཁའ་) is a common Buddhist metaphor for emptiness or non-conceptual awareness.", - "translation": "May all [things] be fully comprehended by one such as myself as being like space." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAll things are like space;\nMay I fully grasp this, just as I am.\n", - "translation": "All things are like space;\nMay I fully grasp this, just as I am." - } - } - }, - "1465": { - "source": "བདག་ཉིད་བདེ་བར་འདོད་རྣམས་ནི།། འཐབ་དང་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་དག་གིས།། རབ་ཏུ་འཁྲུག་དང་དགའ་བར་བྱེད།།", - "target_gt": "But those who seek their happiness and ease, Through disputes or enjoyments, All are deeply troubled, or else thrilled with joy.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་ཉིད་(oneself), བདེ་བ་(happiness), འདོད་(desire), འཐབ་(fight/conflict), སྤྲོ་བ་(joy/excitement), འཁྲུག་(agitation), དགའ་བ་(happiness/joy)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ནི་: plural marker with topic particle\n- དག་གིས་: instrumental case, indicating \"by means of\"\n- རབ་ཏུ་: intensifier, \"extremely\" or \"very\"\n\nThose who desire happiness for themselves,\nBy means of causes of conflict and excitement,\nBecome extremely agitated and joyful.\n\nTechnical note: This verse highlights the paradoxical nature of samsaric existence, where people seek happiness through actions that ultimately lead to agitation, even when experiencing temporary joy.", - "translation": "Those who desire happiness for themselves, By means of causes of conflict and excitement, Become extremely agitated and joyful." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThose who desire happiness for themselves\nBecome greatly agitated and delighted\nBy causes of conflict and excitement.\n", - "translation": "Those who desire happiness for themselves\nBecome greatly agitated and delighted\nBy causes of conflict and excitement." - } - } - }, - "1466": { - "source": "མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་།། ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་།། སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ།།", - "target_gt": "They suffer, strive, contend among themselves, Slashing, stabbing, injuring each other: They live their lives engulfed in evil and travail.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text line by line:\n\nLine 1: མྱ་ངན་འབད་རྩོལ་རྩོད་པ་དང་།།\nKey terms: མྱ་ངན་ (sorrow), འབད་རྩོལ་ (effort), རྩོད་པ་ (dispute)\n\nWith sorrow, effort, and dispute, and\n\nLine 2: ཕན་ཚུན་གཅོད་དང་འབིགས་པ་དང་།།\nKey terms: ཕན་ཚུན་ (mutually), གཅོད་ (cut), འབིགས་པ་ (pierce)\n\nMutually cutting and piercing, and\n\nLine 3: སྡིག་དག་གིས་ནི་ཚེགས་ཆེན་འཚོ།།\nKey terms: སྡིག་ (sin, negative actions), ཚེགས་ཆེན་ (great difficulty), འཚོ་ (live, sustain)\n\n[They] live with great difficulty due to [their] sins.\n\nTechnical note: The term སྡིག་ (dig) refers to negative actions or non-virtuous deeds in Buddhist context, often translated as \"sin\" but without the specific Abrahamic connotations.", - "translation": "With sorrow, effort, and dispute, and Mutually cutting and piercing, and [They] live with great difficulty due to [their] sins." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThrough sorrow, effort, and strife;\nThrough mutual cutting and piercing;\nThrough great hardship, one lives by evil deeds.\n", - "translation": "Through sorrow, effort, and strife;\nThrough mutual cutting and piercing;\nThrough great hardship, one lives by evil deeds." - } - } - }, - "1467": { - "source": "བདེ་འགྲོར་ཡང་དང་ཡང་འོངས་ཏེ།། བདེ་བ་མང་པོ་སྤྱད་སྤྱད་ནས།།", - "target_gt": "From time to time they surface in the states of bliss, Abandoning themselves to many pleasures.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nབདེ་འགྲོར་ (to happy realms), ཡང་དང་ཡང་ (again and again), འོངས་ (come)\nཏེ (connective particle)\n\nLine 2:\nབདེ་བ་ (happiness), མང་པོ་ (many), སྤྱད་སྤྱད་ (experienced repeatedly)\nནས (after)\n\nKey grammatical structure:\n- Repeated verb སྤྱད་སྤྱད་ indicates repeated action\n- ནས at the end of line 2 connects to a following clause (not shown here)\n\n[They] come again and again to happy realms, and\nAfter experiencing many pleasures repeatedly,\n\nNote: བདེ་འགྲོ (happy realms) is a technical term referring to favorable rebirth destinations in Buddhist cosmology.", - "translation": "[They] come again and again to happy realms, and After experiencing many pleasures repeatedly," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nComing again and again to happy rebirths,\nExperiencing many pleasures over and over,\n", - "translation": "Coming again and again to happy rebirths,\nExperiencing many pleasures over and over," - } - } - }, - "1468": { - "source": "ཤི་ནས་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ནི།། ཡུན་རིང་མི་བཟད་རྣམས་སུ་ལྟུང་།།", - "target_gt": "But dying, down they fall to suffer torment, Long, unbearable, in realms of sorrow.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nཤི་ (die), ངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), \nཡུན་རིང་ (long-lasting), མི་བཟད་ (unbearable), ལྟུང་ (fall)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates a sequential action (\"after\")\n- རྣམས་སུ་ is a plural marker with locative sense (\"into\")\n\nAfter dying, [one] falls into the long-lasting, unbearable sufferings of the lower realms.\n\nTechnical note: ངན་སོང་ (lower realms) typically refers to the three unfortunate rebirth states in Buddhist cosmology: hell beings, hungry ghosts, and animals.", - "translation": "After dying, [one] falls into the long-lasting, unbearable sufferings of the lower realms." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nAfter death, one falls into\nThe long-lasting, unbearable sufferings\nOf the lower realms.", - "translation": "After death, one falls into\nThe long-lasting, unbearable sufferings\nOf the lower realms." - } - } - }, - "1469": { - "source": "སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་།། དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ།།", - "target_gt": "Many are the chasms and abysses of existence, Where the truth of suchness is not found.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སྲིད་པ་ན་ནི་གཡང་ས་མང་།།\nKey terms:\nསྲིད་པ་ (existence/cyclic existence), གཡང་ས་ (precipice/danger)\nGrammar: ན་ (locative particle), ནི་ (topic marker), མང་ (many)\n\nIn cyclic existence, there are many precipices [of danger];\n\nLine 2: དེར་ནི་དེ་ཉིད་མིན་འདི་འདྲ།།\nKey terms:\nདེ་ཉིད་ (thatness/true nature), མིན་ (is not)\nGrammar: དེར་ (there), ནི་ (topic marker), འདི་འདྲ་ (like this)\n\nThere, it is not like this true nature.\n\nNote: དེ་ཉིད་ (thatness) is a technical term often referring to ultimate reality or the true nature of phenomena in Buddhist philosophy.", - "translation": "In cyclic existence, there are many precipices [of danger]; There, it is not like this true nature." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nIn the realm of existence, there are many precipices.\nThere, things are not as they appear.\n", - "translation": "In the realm of existence, there are many precipices.\nThere, things are not as they appear." - } - } - }, - "1470": { - "source": "དེར་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བས་ན།། སྲིད་ན་དེ་ཉིད་འདི་འདྲ་མེད།།", - "target_gt": "All is contradiction, all denial; Suchness in this world is not like this.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེར་ཡང་ (there also), ཕན་ཚུན་ (mutually), འགལ་བ (contradictory/opposing), སྲིད་ན (in existence/in samsara), དེ་ཉིད་ (that very thing/suchness)\n\nGrammatical notes:\n- བས་ན (because)\n- མེད (negation: does not exist)\n\nBecause these are also mutually contradictory there,\nIn existence, such a thing does not exist.\n\nTechnical note: སྲིད་ན can refer to conditioned existence or samsara, contrasting with the ultimate nature of reality.", - "translation": "Because these are also mutually contradictory there, In existence, such a thing does not exist." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nDue to their mutual contradiction,\nSuch an essence does not exist in samsara.\n", - "translation": "Due to their mutual contradiction,\nSuch an essence does not exist in samsara." - } - } - }, - "1471": { - "source": "དེར་ཡང་དཔེ་མེད་མི་བཟད་པའི།། སྡུག་བསྔལ་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ལས་འདས།།", - "target_gt": "Here, exceeding all description, Is the shoreless sea of pain unbearable.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེར་ཡང་ (there also), དཔེ་མེད་ (unparalleled), མི་བཟད་པའི་ (unbearable)\n\nLine 2:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), རྒྱ་མཚོ་ (ocean), མཐའ་ལས་འདས་ (beyond limits)\n\nKey terms:\nདཔེ་མེད་ (unparalleled), མི་བཟད་པའི་ (unbearable), སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha/suffering), རྒྱ་མཚོ་ (ocean)\n\nThere also, [is] an unparalleled, unbearable\nOcean of suffering, beyond all limits.\n\nNote: སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha) is a key Buddhist term often translated as \"suffering\" but encompasses a broader concept of unsatisfactoriness or dissatisfaction in existence.", - "translation": "There also, [is] an unparalleled, unbearable Ocean of suffering, beyond all limits." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThere too, beyond the limits of an ocean\nOf incomparable, unbearable suffering\n", - "translation": "There too, beyond the limits of an ocean\nOf incomparable, unbearable suffering" - } - } - }, - "1472": { - "source": "དེར་ནི་དེ་ལྟར་སྟོབས་ཆུང་ཞིང་།། དེར་ནི་ཚེ་ཡང་ཐུང་བ་ཉིད།།", - "target_gt": "Here it is that strength is low, And lives are flickering and brief.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེར་ནི་(there), དེ་ལྟར་(in that way), སྟོབས་ཆུང་(weak, lit. \"small strength\"), ཞིང་(and)\n\nLine 2:\nདེར་ནི་(there), ཚེ་(lifespan), ཡང་(also), ཐུང་བ་(short), ཉིད་(itself, emphasizing particle)\n\nKey grammatical points:\n- Parallel structure with དེར་ནི་ at the beginning of both lines\n- Use of ཞིང་ as a conjunction between clauses\n- ཉིད་ emphasizing the shortness of life\n\nThere, in that way, [beings are] weak, and\nThere, [their] lifespan is also short indeed.\n\nNote: The context suggests this is describing a particular realm or state of existence, likely referring to the human realm or a lower realm in Buddhist cosmology.", - "translation": "There, in that way, [beings are] weak, and There, [their] lifespan is also short indeed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThere, in that way, one has little strength,\nAnd there, life itself is short indeed.\n", - "translation": "There, in that way, one has little strength,\nAnd there, life itself is short indeed." - } - } - }, - "1473": { - "source": "དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི།། བྱེད་དང་བཀྲེས་དང་ངལ་བ་དང་།། གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ།། བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས།། ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི།།", - "target_gt": "All activities for sake of life and health, Relief of hunger and of weariness, Time consumed in sleep, all accident and injury, And sterile friendships with the childish— Thus life passes quickly, meaningless.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this passage line by line:\n\n1. དེར་ཡང་གསོན་དང་ནད་མེད་ཀྱི།།\n\nKey terms: གསོན་ (living), ནད་མེད་ (without illness)\n\nFurthermore, [time spent] living and being without illness,\n\n2. བྱེད་དང་བཀྲེས་དང་ངལ་བ་དང་།།\n\nKey terms: བྱེད་ (doing), བཀྲེས་ (hunger), ངལ་བ་ (fatigue)\n\n[Time spent] doing [things], [experiencing] hunger, and fatigue, and\n\n3. གཉིད་དང་འཚེ་དང་དེ་བཞིན་དུ།།\n\nKey terms: གཉིད་ (sleep), འཚེ་ (harm)\n\nSleep and harm, and likewise,\n\n4. བྱིས་དང་འགྲོགས་པ་དོན་མེད་ཀྱིས།།\n\nKey terms: བྱིས་ (childish people), འགྲོགས་པ་ (associating), དོན་མེད་ (meaningless)\n\nMeaninglessly associating with childish people,\n\n5. ཚེ་ནི་དོན་མེད་མྱུར་འདའ་ཡི།།\n\nKey terms: ཚེ་ (life), དོན་མེད་ (meaningless), མྱུར་ (quickly), འདའ་ (pass)\n\nLife quickly passes without meaning.\n\nNote: This passage appears to be discussing how various activities and states, both seemingly positive (living, health) and negative (hunger, fatigue), as well as neutral (sleep), can lead to a meaningless passing of life, especially when associated with immature individuals or pursuits.", - "translation": "Furthermore, [time spent] living and being without illness, [Time spent] doing [things], [experiencing] hunger, and fatigue, and Sleep and harm, and likewise, Meaninglessly associating with childish people, Life quickly passes without meaning." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nEven there, life quickly passes without meaning\nThrough living, health, activity, hunger and fatigue,\nSleep and harm, and likewise,\nChildish associations without purpose.\n", - "translation": "Even there, life quickly passes without meaning\nThrough living, health, activity, hunger and fatigue,\nSleep and harm, and likewise,\nChildish associations without purpose." - } - } - }, - "1474": { - "source": "རྣམ་དཔྱོད་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ།།", - "target_gt": "True discernment—hard it is to have!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྣམ་དཔྱོད་ (discernment/wisdom), ཤིན་ཏུ་ (extremely), རྙེད་པར་དཀའ་ (difficult to obtain)\n\nGrammatical structure:\n- Sentence ends with དཀའ་ indicating difficulty\n- པར་ connects the verbal noun རྙེད་ to དཀའ་\n\nDiscernment is extremely difficult to obtain.\n\nNote: རྣམ་དཔྱོད་ can also be translated as \"analytical intelligence\" or \"discriminating wisdom\" in Buddhist contexts.", - "translation": "Discernment is extremely difficult to obtain." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nWisdom is extremely difficult to attain.", - "translation": "Wisdom is extremely difficult to attain." - } - } - }, - "1475": { - "source": "དེར་ཡང་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་ནི།། བཟློག་པའི་ཐབས་ནི་ག་ལ་ཡོད།།", - "target_gt": "How therefore shall we ever find the means To curb the futile wanderings of the mind?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརྣམ་གཡེང་ (distraction), གོམས་པ་ (habituation), བཟློག་པ་ (reverse, counteract), ཐབས་ (method)\n\nGrammatical notes:\n- དེར་ཡང་ (moreover, furthermore)\n- ག་ལ་ཡོད (rhetorical question particle indicating impossibility)\n\nMoreover, for the habituation to distraction,\nHow could there be a method to counteract [it]?\n\nTechnical note: This verse appears to be discussing the difficulty of overcoming habitual distraction, a common theme in Buddhist meditation texts.", - "translation": "Moreover, for the habituation to distraction, How could there be a method to counteract [it]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMoreover, for one accustomed to distraction,\nHow can there be a method to reverse it?\n", - "translation": "Moreover, for one accustomed to distraction,\nHow can there be a method to reverse it?" - } - } - }, - "1476": { - "source": "དེར་ཡང་ངན་སོང་ཆེན་པོར་ནི།། ལྟུང་ཕྱིར་བདུད་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད།། དེར་ནི་ལོག་པའི་ལམ་མང་ཞིང་།། ཐེ་ཚོམ་ལས་ཀྱང་བརྒལ་དཀའ་སྟེ།།", - "target_gt": "Further, evil forces work and strain To cast us down into the states of woe; Manifold are false, deceptive trails, And it is hard to dissipate our doubts.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེར་ཡང་(There also), ངན་སོང་(lower realms), ཆེན་པོ་(great)\n\nThere also, into the great lower realms,\n\nLine 2:\nལྟུང་(fall), ཕྱིར་(in order to), བདུད་(Māra), བརྩོན་པར་བྱེད་(makes effort)\n\nIn order to make [beings] fall, Māra makes effort.\n\nLine 3:\nདེར་(There), ལོག་པའི་ལམ་(wrong paths), མང་(many), ཞིང་(and)\n\nThere, the wrong paths are many, and\n\nLine 4:\nཐེ་ཚོམ་(doubt), ལས་(from), བརྒལ་དཀའ་(difficult to cross over), སྟེ་(and so)\n\nIt is difficult to cross over [the ocean of] doubt, and so\n\nNote: ངན་སོང་ (lower realms) refers to the three unfortunate rebirth destinations in Buddhist cosmology. བདུད་ (Māra) is kept in Sanskrit as it's a specific concept in Buddhist thought.", - "translation": "There also, into the great lower realms, In order to make [beings] fall, Māra makes effort. There, the wrong paths are many, and It is difficult to cross over [the ocean of] doubt, and so" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nInto that great lower realm,\nThe demon strives to make one fall.\nThere, many wrong paths abound,\nAnd doubt is difficult to overcome.\n", - "translation": "Into that great lower realm,\nThe demon strives to make one fall.\nThere, many wrong paths abound,\nAnd doubt is difficult to overcome." - } - } - }, - "1477": { - "source": "སླར་ཡང་དལ་བ་རྙེད་དཀའ་ཞིང་།།", - "target_gt": "Hard it is to find again this state of freedom,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསླར་ཡང་ (again), དལ་བ་ (leisure), རྙེད་དཀའ་ (difficult to find)\n\nGrammar:\n- ཞིང་ (connective particle indicating continuation)\n\nAgain, [this human] leisure is difficult to find, and\n\nNote: \n- དལ་བ་ (dal ba) refers specifically to the \"precious human rebirth\" with freedoms and endowments in Buddhist context.\n- The subject \"this human [rebirth]\" is implied but not explicitly stated in the Tibetan.", - "translation": "Again, [this human] leisure is difficult to find, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nOnce again, leisure (human rebirth) is difficult to find.", - "translation": "Once again, leisure (human rebirth) is difficult to find." - } - } - }, - "1478": { - "source": "སངས་རྒྱས་འབྱུང་རྙེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ།།", - "target_gt": "Harder yet to come upon enlightened teachers,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), འབྱུང་ (arise/occur), རྙེད་ (find/encounter), ཤིན་ཏུ་ (extremely), དཀའ་ (difficult)\n\nGrammatical structure:\n- Noun + verb compound (འབྱུང་རྙེད་) indicating \"to encounter/find arising\"\n- ཤིན་ཏུ་ intensifies དཀའ་ (difficult)\n\nThe arising of a Buddha is extremely difficult to encounter.\n\nNote: This line emphasizes the rarity and preciousness of a Buddha's appearance in the world, a common theme in Buddhist texts.", - "translation": "The arising of a Buddha is extremely difficult to encounter." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist phrase into English:\n\nIt is extremely difficult to encounter a Buddha.", - "translation": "It is extremely difficult to encounter a Buddha." - } - } - }, - "1479": { - "source": "ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་སྤང་དཀའ་སྟེ།།", - "target_gt": "Hard, indeed, to turn aside the torrent of defilement!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཉོན་མོངས་ (kleśa/afflictions), ཆུ་བོ་ (river/flood), སྤང་ (abandon/eliminate), དཀའ་ (difficult)\n\nGrammatical structure:\n- Noun phrase (ཉོན་མོངས་ཆུ་བོ་) + verb (སྤང་) + auxiliary verb (དཀའ་) + particle (སྟེ)\n- སྟེ at the end indicates this is part of a larger statement\n\nThe flood of afflictions is difficult to abandon, and\n\nNote: ཉོན་མོངས་ (nyön mong) is the Tibetan translation of the Sanskrit term kleśa, referring to mental states that cloud the mind and manifest in unwholesome actions.", - "translation": "The flood of afflictions is difficult to abandon, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThe river of afflictions is difficult to abandon.", - "translation": "The river of afflictions is difficult to abandon." - } - } - }, - "1480": { - "source": "ཨེ་མ་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་པར་འགྱུར།། དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་།། རང་སྡུག་མི་མཐོང་གང་ཡིན་པ།། སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་གནས་འདི་དག། ཀྱི་ཧུད་མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས།།", - "target_gt": "Alas, our sorrows fall in endless streams!Alas indeed that living beings, Carried on the flood of bitter pain, However terrible their plight may be, Do not perceive they suffer so!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's the translation following the guidelines:\n\nKey terms:\nསྡུག་བསྔལ་ (suffering), བརྒྱུད་པར་འགྱུར་ (will continue), ཤིན་ཏུ་ (extremely), མི་མཐོང་ (not seeing), ཆུ་བོ་ (river), མྱ་ངན་ (sorrow)\n\nAlas! Suffering will continue.\n\nEven though [they are] extremely suffering,\n\nThose who do not see their own suffering,\n\nThese [beings] abiding in the river of suffering,\n\nOh! They are worthy of sorrow.\n\nNotes:\n- ཨེ་མ་ and ཀྱི་ཧུད་ are exclamations of distress\n- རང་སྡུག་ literally means \"own suffering\"\n- The metaphor of ཆུ་བོ་ (river) is used to emphasize the continuous nature of suffering\n- མྱ་ངན་བྱ་བར་འོས་ implies they deserve compassion or lamentation", - "translation": "Alas! Suffering will continue. Even though [they are] extremely suffering, Those who do not see their own suffering, These [beings] abiding in the river of suffering, Oh! They are worthy of sorrow." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nAlas! Suffering continues on and on.\nEven in such extreme suffering,\nThose who do not see their own misery,\nDwelling in this river of suffering,\nOh how they deserve to be mourned!\n", - "translation": "Alas! Suffering continues on and on.\nEven in such extreme suffering,\nThose who do not see their own misery,\nDwelling in this river of suffering,\nOh how they deserve to be mourned!" - } - } - }, - "1481": { - "source": "དཔེར་ན་འགའ་ཞིག་ཡང་ཡང་ཁྲུས།། བྱས་ཏེ་ཡང་ཡང་མེར་འཇུག་པ།།", - "target_gt": "They are like those who bathe themselves repeatedly And then proceed to scorch themselves with fire.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཔེར་ན (for example), ཡང་ཡང (repeatedly), ཁྲུས (bathing), མེར་འཇུག (entering fire)\n\nGrammatical notes:\n- ཏེ indicates a connecting particle between two related actions\n- པ at the end nominalizes the phrase\n\nFor example, someone repeatedly bathes,\nAnd then repeatedly enters into fire.\n\nTechnical note: This verse likely uses a metaphor to illustrate futile or contradictory actions, a common device in Buddhist teachings to highlight the nature of samsara or misguided practices.", - "translation": "For example, someone repeatedly bathes, And then repeatedly enters into fire." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nFor example, someone who bathes again and again,\nThen enters the fire again and again.", - "translation": "For example, someone who bathes again and again,\nThen enters the fire again and again." - } - } - }, - "1482": { - "source": "དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར།། གནས་ཀྱང་བདག་ཉིད་བདེར་རློམ་བཞིན།།", - "target_gt": "They suffer greatly in this way, Yet there they stay, proclaiming loud their bliss.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nདེ་ལྟར་ (in that way), ཤིན་ཏུ་ (extremely), སྡུག་བསྔལ་བར་ (suffering)\n\nLine 2:\nགནས་ (abide/remain), ཀྱང་ (although), བདག་ཉིད་ (oneself), བདེར་ (as happy), རློམ་ (conceive/imagine), བཞིན་ (while)\n\nKey grammatical structure:\n- Concessive clause with ཀྱང་ (although)\n- བཞིན་ indicating simultaneous action\n\nAlthough abiding in such extreme suffering,\n[We] conceive of ourselves as happy.\n\nNote: The term སྡུག་བསྔལ་ (duḥkha) is a key Buddhist concept often translated as \"suffering\" but encompassing a broader sense of unsatisfactoriness or stress in cyclic existence.", - "translation": "Although abiding in such extreme suffering, [We] conceive of ourselves as happy." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, while dwelling in great suffering,\nOne still imagines oneself to be happy.\n", - "translation": "Thus, while dwelling in great suffering,\nOne still imagines oneself to be happy." - } - } - }, - "1483": { - "source": "དེ་ལྟར་རྒ་དང་འཆི་མེད་པ།། བཞིན་དུ་སྤྱོད་པས་གནས་རྣམས་ལ།།", - "target_gt": "Likewise there are some who live and act As though old age and death will never come to them.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདེ་ལྟར་ (in that way), རྒ་ (aging), འཆི་ (death), མེད་པ་ (without), \nསྤྱོད་པ་ (conduct/practice), གནས་ (abide/dwell)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ་ (like/as if) connects the first line to the second\n- རྣམས་ is a plural marker\n\nIn that way, as if without aging and death,\n[One] abides in the places [of practice] through [one's] conduct.\n\nTechnical note: This verse likely refers to the practice of viewing oneself as a deathless deity in tantric meditation.", - "translation": "In that way, as if without aging and death, [One] abides in the places [of practice] through [one's] conduct." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nThus, without aging and death,\nOne abides in the realms through conduct.\n", - "translation": "Thus, without aging and death,\nOne abides in the realms through conduct." - } - } - }, - "1484": { - "source": "དང་པོ་ཉིད་དུ་བསད་བྱས་ནས།། ངན་སོང་ལྟུང་བ་མི་བཟད་འོང་།།", - "target_gt": "But first they’re slain and then there comes The dreadful fall into the states of loss.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདང་པོ་ (first, initially)\nབསད་ (kill, slay)\nངན་སོང་ (lower realms)\nལྟུང་བ་ (fall, downfall)\nམི་བཟད་ (unbearable, intolerable)\n\nGrammatical notes:\n- ཉིད་དུ་ emphasizes \"first\"\n- བྱས་ནས་ indicates completed action\n- འོང་ at the end suggests certainty or inevitability\n\nHaving first committed killing,\nAn unbearable fall into the lower realms will come.\n\nTechnical note: ངན་སོང་ (lower realms) typically refers to the three unfortunate rebirth destinations in Buddhist cosmology: hell beings, hungry ghosts, and animals.", - "translation": "Having first committed killing, An unbearable fall into the lower realms will come." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFirst, having committed killing,\nOne will fall into the unbearable lower realms.\n", - "translation": "First, having committed killing,\nOne will fall into the unbearable lower realms." - } - } - }, - "1485": { - "source": "དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ།། བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་བྱུང་བའི།། རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས།། ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར།།", - "target_gt": "When shall I be able to allay and quench The dreadful heat of suffering’s blazing fires With plenteous rains of my own bliss That pour torrential from my clouds of merit?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse line by line:\n\n1. དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་མེས་གདུངས་ལ།།\nKey terms: སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མེས་གདུངས་ (tormented by fire)\nThus, to those tormented by the fire of suffering,\n\n2. བསོད་ནམས་སྤྲིན་ལས་ལེགས་བྱུང་བའི།།\nKey terms: བསོད་ནམས་ (merit), སྤྲིན་ (cloud), ལེགས་བྱུང་ (well-arisen)\nFrom the cloud of merit, well-arisen,\n\n3. རང་གི་བདེ་བའི་ཚོགས་ཆར་གྱིས།།\nKey terms: བདེ་བ་ (bliss), ཚོགས་ (accumulation), ཆར་ (rain)\nWith a rain shower of [my] own accumulation of bliss,\n\n4. ཞི་བྱེད་པར་བདག་ནམ་ཞིག་འགྱུར།།\nKey terms: ཞི་བྱེད་ (pacify), ནམ་ཞིག་ (when)\nWhen will I become one who pacifies [their suffering]?\n\nNote: This verse uses the metaphor of rain extinguishing fire to represent the aspiration to relieve others' suffering through the merit and bliss one has accumulated.", - "translation": "Thus, to those tormented by the fire of suffering, From the cloud of merit, well-arisen, With a rain shower of [my] own accumulation of bliss, When will I become one who pacifies [their suffering]?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen will I become one who pacifies\nWith a rain shower of my own happiness,\nWell-arisen from clouds of merit,\nThose tormented by the fires of suffering?\n", - "translation": "When will I become one who pacifies\nWith a rain shower of my own happiness,\nWell-arisen from clouds of merit,\nThose tormented by the fires of suffering?" - } - } - }, - "1486": { - "source": "ནམ་ཞིག་དམིགས་པ་མེད་ཚུལ་དུ།། གུས་པས་བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ཏེ།། དམིགས་པས་ཕུང་བར་གྱུར་རྣམས་ལ།། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར།།", - "target_gt": "My wealth of merit gathered in, With reverence but without conceptual target, When shall I reveal this truth of emptiness To those who go to ruin through belief in real existence?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དམིགས་པ་མེད་ (without reference point/objectless)\n- གུས་པས་ (respectfully)\n- བསོད་ནམས་ཚོགས་ (accumulation of merit)\n- དམིགས་པས་ཕུང་བར་གྱུར་ (ruined by reference points/objectification)\n- སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness)\n\nAt some time, in a manner without reference point,\nRespectfully accumulating a collection of merit,\nTo those who have become ruined by reference points,\n[I] will teach emptiness.\n\nNotes:\n- དམིགས་པ་མེད་ (without reference point) is a key technical term in Tibetan Buddhism, referring to a state of non-conceptual meditation.\n- The structure suggests a future intention or aspiration.\n- སྟོང་པ་ཉིད་ (emptiness) is a crucial philosophical concept in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "At some time, in a manner without reference point, Respectfully accumulating a collection of merit, To those who have become ruined by reference points, [I] will teach emptiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nAt some point, in a manner free from conceptual focus,\nRespectfully accumulating merit,\nFor those ruined by conceptual fixation,\nEmptiness itself will be revealed.\n", - "translation": "At some point, in a manner free from conceptual focus,\nRespectfully accumulating merit,\nFor those ruined by conceptual fixation,\nEmptiness itself will be revealed." - } - } - }, - "1487": { - "source": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ།། འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི།། དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན།། བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག།", - "target_gt": "By all the virtue I have now amassed By composition of this book, which speaks Of entry to the Bodhisattva way, May every being tread the path to Buddhahood.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nབདག་གིས་(by me), བྱང་ཆུབ་(bodhisattva), སྤྱོད་པ་(conduct)\n\nBy my [composing about] the bodhisattva conduct,\n\nLine 2:\nའཇུག་པ་(entering), རྣམ་པར་(thoroughly), བརྩམས་པ་(composed)\n\nWhich I have thoroughly composed [as] an introduction,\n\nLine 3:\nདགེ་བ་(virtue), གང་དེས་(by that), འགྲོ་བ་(beings), ཀུན་(all)\n\nBy whatever virtue [arises from] that, may all beings\n\nLine 4:\nབྱང་ཆུབ་(bodhisattva), སྤྱོད་(conduct), འཇུག་པར་(enter), ཤོག་(may it be so)\n\nEnter into the bodhisattva conduct.\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ (bodhisattva conduct)\nའཇུག་པ་ (entering, introduction)\n\nNote: This verse appears to be from the concluding dedication of merit (བསྔོ་བ་) of a text, likely the Bodhicaryāvatāra or a similar work on bodhisattva conduct.", - "translation": "By my [composing about] the bodhisattva conduct, Which I have thoroughly composed [as] an introduction, By whatever virtue [arises from] that, may all beings Enter into the bodhisattva conduct." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy the virtue of my composing this treatise\nOn entering the conduct of enlightenment,\nMay all beings enter into\nThe conduct of enlightenment.\n", - "translation": "By the virtue of my composing this treatise\nOn entering the conduct of enlightenment,\nMay all beings enter into\nThe conduct of enlightenment." - } - } - }, - "1488": { - "source": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་ལུས་དང་སེམས།། སྡུག་བསྔལ་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ།། དེ་དག་བདག་གི་བསོད་ནམས་ཀྱིས།། བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཐོབ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May beings everywhere who suffer Torment in their minds and bodies Have, by virtue of my merit, Joy and happiness in boundless measure.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (all directions), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), ནད་པ་ (sick/ill), བསོད་ནམས་ (merit)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ (however many there are)\n- བདག་གི (my)\n- ཐོབ་པར་ཤོག (may they obtain)\n\nIn all directions, however many beings there are with bodies and minds afflicted by suffering and illness,\nMay they, through my merit, obtain an ocean of happiness and joy.\n\nTechnical note: བདེ་དགའ་རྒྱ་མཚོ (ocean of happiness and joy) is a common Buddhist metaphor for the state of liberation or enlightenment.", - "translation": "In all directions, however many beings there are with bodies and minds afflicted by suffering and illness, May they, through my merit, obtain an ocean of happiness and joy." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all beings in every direction,\nWhose bodies and minds suffer illness and pain,\nBy virtue of my merit,\nObtain an ocean of happiness and joy.\n", - "translation": "May all beings in every direction,\nWhose bodies and minds suffer illness and pain,\nBy virtue of my merit,\nObtain an ocean of happiness and joy." - } - } - }, - "1489": { - "source": "དེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ།། ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར།། འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི།། བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག།", - "target_gt": "As long as they may linger in saṃsāra, May their joy be undiminished; May they taste of unsurpassed beatitude In constant and unbroken continuity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1-2:\nKey terms: འཁོར་བ་ (saṃsāra), བདེ་ (bliss/happiness)\nGrammar: ཇི་སྲིད་དུ (for as long as), ཉམས་མ་གྱུར (may not decline)\n\nFor as long as they remain in saṃsāra, may they never fall from bliss.\n\nLine 3-4:\nKey terms: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), བདེ་བ་ (bliss/happiness)\nGrammar: རྒྱུན་མི་འཆད་ (uninterrupted), ཐོབ་ཤོག (may obtain)\n\nMay beings obtain the uninterrupted bliss of the bodhisattvas.\n\nTechnical note: The term བདེ་བ་ (bliss/happiness) is repeated, emphasizing the aspiration for continuous well-being in both saṃsāra and the bodhisattva path.", - "translation": "For as long as they remain in saṃsāra, may they never fall from bliss. May beings obtain the uninterrupted bliss of the bodhisattvas." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nFor as long as they remain in samsara,\nMay they never fall from happiness.\nMay all beings attain the unceasing joy\nOf the bodhisattvas.\n", - "translation": "For as long as they remain in samsara,\nMay they never fall from happiness.\nMay all beings attain the unceasing joy\nOf the bodhisattvas." - } - } - }, - "1490": { - "source": "འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་དམྱལ་བ་དག། གང་དག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས།། དེ་དག་ཏུ་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས།། བདེ་ཅན་བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "Throughout the spheres and reaches of the world, In hellish states as many as there are, May beings who abide there taste The bliss and peace of Sukhāvatī.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ཁམས་ (world realm), དམྱལ་བ་ (hell), ལུས་ཅན་ (embodied beings), བདེ་ཅན་ (Sukhāvatī)\n\nGrammatical notes:\n- གང་དག་ཇི་སྙེད་ (however many there are)\n- དེ་དག་ཏུ་ནི་ (in those [places])\n- བདེ་བས་དགའ་བར་ཤོག (may [they] be happy with bliss)\n\nIn the world realms, the hells,\nHowever many there are,\nMay the embodied beings in those [places]\nBe happy with the bliss of Sukhāvatī.\n\nTechnical note: བདེ་ཅན་ (Sukhāvatī) refers to the Pure Land of Great Bliss associated with Amitābha Buddha.", - "translation": "In the world realms, the hells, However many there are, May the embodied beings in those [places] Be happy with the bliss of Sukhāvatī." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay all beings in the hells\nThat exist in the world systems\nBe filled with joy and happiness\nLike those in the blissful realms\n", - "translation": "May all beings in the hells\nThat exist in the world systems\nBe filled with joy and happiness\nLike those in the blissful realms" - } - } - }, - "1491": { - "source": "གྲང་བས་ཉམ་ཐག་དྲོ་ཐོབ་ཤོག། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྲིན་ཆེན་ལས།། བྱུང་བའི་ཆུ་བོ་མཐའ་ཡས་ཀྱིས།། ཚ་བས་ཉམ་ཐག་བསིལ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "May those caught in the freezing ice be warmed, And from great clouds of Bodhisattvas Torrents rain in boundless streams To cool those burning in infernal fires.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nགྲང་བས་ཉམ་ཐག་དྲོ་ཐོབ་ཤོག།\n\nKey terms: གྲང་བས་(by cold), ཉམ་ཐག་(exhausted/suffering), དྲོ་(warmth), ཤོག་(may it be)\n\nMay those exhausted by cold obtain warmth.\n\nLines 2-4:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྲིན་ཆེན་ལས།། བྱུང་བའི་ཆུ་བོ་མཐའ་ཡས་ཀྱིས།། ཚ་བས་ཉམ་ཐག་བསིལ་བར་ཤོག།\n\nKey terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(bodhisattva), སྤྲིན་ཆེན་(great cloud), ཆུ་བོ་(river), མཐའ་ཡས་(limitless), ཚ་བས་(by heat), ཉམ་ཐག་(exhausted/suffering), བསིལ་བར་(to cool), ཤོག་(may it be)\n\nFrom the great cloud of bodhisattvas,\nBy the limitless rivers that emerge,\nMay those exhausted by heat be cooled.\n\nNote: The imagery of clouds and rivers is common in Mahāyāna literature, often symbolizing the vast compassion and wisdom of bodhisattvas benefiting beings.", - "translation": "May those exhausted by cold obtain warmth. From the great cloud of bodhisattvas, By the limitless rivers that emerge, May those exhausted by heat be cooled." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay those suffering from cold find warmth.\nFrom the great cloud of the bodhisattva,\nMay the endless river that flows forth\nCool those suffering from heat.\n", - "translation": "May those suffering from cold find warmth.\nFrom the great cloud of the bodhisattva,\nMay the endless river that flows forth\nCool those suffering from heat." - } - } - }, - "1492": { - "source": "རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཡང་།། དེ་ལ་དགའ་ཚལ་སྡུག་གུར་ཤོག།", - "target_gt": "May forests where the leaves are blades and swords Become sweet groves and pleasant woodland glades.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nརལ་གྲི་ (sword), ལོ་མ་ (leaf), ནགས་ཚལ་ (forest), དགའ་ཚལ་ (pleasure grove), སྡུག་གུར་ (become pleasant)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ (even, also) at the end of the first line\n- ཤོག (optative particle, expressing a wish)\n\nEven the forest of sword-leaves,\nMay it become a pleasant grove for them.\n\nTechnical note: This verse likely refers to one of the hell realms in Buddhist cosmology where beings experience leaves as sharp as swords. The wish expressed is for transforming even such a place of suffering into one of pleasure, demonstrating the aspiration for universal liberation.", - "translation": "Even the forest of sword-leaves, May it become a pleasant grove for them." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nEven the forest of sword-like leaves,\nMay it become a joyful pleasure grove.\n", - "translation": "Even the forest of sword-like leaves,\nMay it become a joyful pleasure grove." - } - } - }, - "1493": { - "source": "ཤལ་མ་ལི་ཡི་སྡོང་པོ་ཡང་།། དཔག་བསམ་ཤིང་དུ་འཁྲུངས་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And may the trees of miracles appear, Supplanting those upon the hill of Shālmali.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཤལ་མ་ལི་ (śālmali tree), སྡོང་པོ་ (trunk/tree), དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree), འཁྲུངས་ (grow/arise)\n\nGrammatical notes:\n- ཡང་ (also/even) emphasizes the transformation\n- དུ་ (into) indicates transformation\n- པར་ཤོག (may it become) expresses an aspiration\n\nEven the trunk of the śālmali tree, may it grow into a wish-fulfilling tree!\n\nTechnical note: The śālmali tree is known for its thorny trunk and is often associated with suffering in Buddhist literature, while the wish-fulfilling tree (Sanskrit: kalpavṛkṣa) represents abundance and the fulfillment of desires.", - "translation": "Even the trunk of the śālmali tree, may it grow into a wish-fulfilling tree!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nMay even the cotton tree trunk\nGrow into a wish-fulfilling tree.", - "translation": "May even the cotton tree trunk\nGrow into a wish-fulfilling tree." - } - } - }, - "1494": { - "source": "མཐིང་རིལ་ངུར་པ་དག་དང་ངང་པ་དང་།། བཞད་སོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན་པས་མཛེས་གྱུར་ཅིག། པདྨ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས།། དམྱལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་ནི་ཉམས་དགར་ཤོག།", - "target_gt": "And may the very pits of hell be sweet With fragrant pools all perfumed with the scent of lotuses, And lovely with the cries of swan and goose And waterfowl so pleasing to the ear.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nམཐིང་རིལ་(blue bird), ངུར་པ་(ruddy shelduck), ངང་པ་(swan)\nདག་དང་(and), སྐད་སྙན་(melodious sounds), འབྱིན་པས་(emitting)\n\nMay blue birds, ruddy shelducks, and swans,\n\nLine 2:\nབཞད་(laughter/joyful sounds), སོགས་(etc.), མཛེས་གྱུར་(become beautiful)\n\nEmitting melodious sounds such as joyful calls, make [this place] beautiful.\n\nLine 3:\nཔདྨ་(lotus), དྲི་བསུང་(fragrance), ཆེ་ལྡན་(great, possessing), མཚོ་(lake)\nདག་གིས་(by means of)\n\nBy means of lakes filled with lotuses of great fragrance,\n\nLine 4:\nདམྱལ་བའི་(of hell), ས་ཕྱོགས་(regions), དག་ནི་(indeed), ཉམས་དགར་(delightful), ཤོག་(may it be)\n\nMay the regions of hell indeed become delightful.\n\nNote: This passage appears to be a prayer or aspiration for transforming hellish realms into pleasant environments, using imagery of beautiful birds and fragrant lotus lakes.", - "translation": "May blue birds, ruddy shelducks, and swans, Emitting melodious sounds such as joyful calls, make [this place] beautiful. By means of lakes filled with lotuses of great fragrance, May the regions of hell indeed become delightful." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay the place be beautified by the sweet calls of blue rollers, ruddy shelducks, geese,\nAnd other melodious birds.\nMay the regions of hell become delightful\nWith lotus-scented lakes of fragrant waters.\n", - "translation": "May the place be beautified by the sweet calls of blue rollers, ruddy shelducks, geese,\nAnd other melodious birds.\nMay the regions of hell become delightful\nWith lotus-scented lakes of fragrant waters." - } - } - }, - "1495": { - "source": "སོལ་ཕུང་དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕུང་པོར་གྱུར།། ས་བསྲེགས་ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་བསྟར་བར་ཤོག། བསྡུས་འཇོམས་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་མཆོད་པ་ཡི།། གཞལ་མེད་ཁང་གྱུར་བདེ་གཤེགས་གང་བར་ཤོག། མདག་མ་རྡོ་སྲེག་མཚོན་གྱི་ཆར་པ་དག། དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་མེ་ཏོག་ཆར་པར་གྱུར།།", - "target_gt": "May fiery coals turn into heaps of jewels, The burning ground become an even crystal floor, May crushing hills become sublime abodes: May the hail of weapons, lava, fiery stones Become henceforth a rain of flowers.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nLine 1:\nKey terms: སོལ་ཕུང་ (heap of coal), རིན་ཆེན་ (precious), ཕུང་པོ་ (heap), གྱུར་ (transform)\n\nMay that heap of coal transform into a heap of precious [substances].\n\nLine 2:\nKey terms: ས་བསྲེགས་ (scorched earth), ཤེལ་ (crystal), ས་གཞི་ (ground), བསྟར་བ་ (arranged)\n\nMay the scorched earth become a ground arranged with crystal.\n\nLine 3:\nKey terms: བསྡུས་འཇོམས་ (crushing), རི་བོ་ (mountains), མཆོད་པ་ (offering)\n\nMay even the crushing mountains [transform] into offering\n\nLine 4:\nKey terms: གཞལ་མེད་ཁང་ (celestial palace), བདེ་གཤེགས་ (Sugata/Well-gone One), གང་བ་ (filled)\n\nCelestial palaces, filled with Sugatas.\n\nLine 5:\nKey terms: མདག་མ་ (embers), རྡོ་སྲེག་ (burning stones), མཚོན་ (weapons), ཆར་པ་ (rain)\n\nMay the rain of embers, burning stones, and weapons,\n\nLine 6:\nKey terms: དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་ (from now on), མེ་ཏོག་ (flowers), ཆར་པ་ (rain), གྱུར་ (transform)\n\nFrom now on, transform into a rain of flowers.\n\nNote: This passage appears to be a prayer for transformation, likely part of a visualization practice or aspiration.", - "translation": "May that heap of coal transform into a heap of precious [substances]. May the scorched earth become a ground arranged with crystal. May even the crushing mountains [transform] into offering Celestial palaces, filled with Sugatas. May the rain of embers, burning stones, and weapons, From now on, transform into a rain of flowers." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay heaps of ashes transform into mounds of precious jewels.\nMay the scorched earth become a crystal ground laid out.\nMay the crushed and shattered mountains become offering palaces,\nFilled with Buddhas gone to bliss.\nFrom now on, may the rain of embers, burning stones and weapons\nTransform into a shower of flowers.\n", - "translation": "May heaps of ashes transform into mounds of precious jewels.\nMay the scorched earth become a crystal ground laid out.\nMay the crushed and shattered mountains become offering palaces,\nFilled with Buddhas gone to bliss.\nFrom now on, may the rain of embers, burning stones and weapons\nTransform into a shower of flowers." - } - } - }, - "1496": { - "source": "ཕན་ཚུན་མཚོན་གྱིས་འདེབས་པ་དེ་ཡང་ནི།། དེང་ནས་རྩེ་ཕྱིར་མེ་ཏོག་འཕེན་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And all the mutual woundings with sharp blades Be now a rain of flowers thrown in play.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཕན་ཚུན་(mutually), མཚོན་(weapon), འདེབས་པ་(to strike/throw), རྩེ་(to play), མེ་ཏོག་(flower), འཕེན་པ་(to throw)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་ཡང་ནི། indicates a topic shift or emphasis\n- དེང་ནས་ means \"from now on\"\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish\n\nThose who mutually strike [each other] with weapons,\nFrom now on, may they throw flowers in order to play.\n\nTechnical note: This verse expresses a aspiration for transforming violence into peaceful interaction, a common theme in Buddhist literature.", - "translation": "Those who mutually strike [each other] with weapons, From now on, may they throw flowers in order to play." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay those who strike at each other with weapons\nFrom now on throw flowers instead, for the sake of play.\n", - "translation": "May those who strike at each other with weapons\nFrom now on throw flowers instead, for the sake of play." - } - } - }, - "1497": { - "source": "ཆུ་བོ་རབ་མེད་མེ་དོང་འདྲ་ནང་བྱིང་བ་དག། ཤ་ཀུན་ཞིག་གྱུར་རུས་གོང་མེ་ཏོག་ཀུནྡའི་མདོག། བདག་གི་དགེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་ནས།། ལྷ་མོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་དལ་གྱིས་འབབ་གནས་ཤོག།", - "target_gt": "And those engulfed in fiery Vaitaraṇī, Their flesh destroyed, their bones bleached white as kunda flowers, May they, through all my merits’ strength, have godlike forms And sport with goddesses in Mandākinī’s peaceful streams.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's the translation following your guidelines:\n\nLine 1:\nKey terms: ཆུ་བོ་(river), མེ་དོང་(fire pit), བྱིང་བ་(sunk)\n\nThose sunk in a fire pit like a non-existent river,\n\nLine 2:\nKey terms: ཤ་(flesh), རུས་གོང་(bones), མེ་ཏོག་ཀུནྡ་(kunda flower)\n\nAll flesh decayed, bones [white] like the color of kunda flowers,\n\nLine 3:\nKey terms: དགེ་བ་(virtue), སྟོབས་(power), ལྷ་ཡི་ལུས་(divine body)\n\nBy the power of my virtue, having obtained divine bodies,\n\nLine 4:\nKey terms: ལྷ་མོ་(goddesses), དལ་གྱིས་འབབ་(gently flowing)\n\nMay [they] dwell with goddesses in gently flowing [streams].\n\nNote: This verse appears to be describing the transformation of beings from a hellish state to a divine rebirth through the power of virtue.", - "translation": "Those sunk in a fire pit like a non-existent river, All flesh decayed, bones [white] like the color of kunda flowers, By the power of my virtue, having obtained divine bodies, May [they] dwell with goddesses in gently flowing [streams]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nThose sunk in a pit of fire without a river,\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue, may they obtain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses in places of gentle streams.\n", - "translation": "Those sunk in a pit of fire without a river,\nTheir flesh decayed, bones white as kunda flowers,\nBy the power of my virtue, may they obtain divine bodies,\nAnd dwell with goddesses in places of gentle streams." - } - } - }, - "1498": { - "source": "ཅི་ཕྱིར་འདིར་ནི་གཤིན་རྗེའི་མི་དང་ཁྭ་དང་བྱ་རྒོད་མི་བཟད་རྣམས་སྐྲག་བྱེད།།", - "target_gt": "“What fear is it,” they’ll ask, “that grips the henchmen of the Deadly Lord, the frightful vultures, and the carrion crows?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཅི་ཕྱིར་(why), གཤིན་རྗེའི་མི་(messengers of Yama), ཁྭ་(crows), བྱ་རྒོད་(vultures), མི་བཟད་(terrifying), སྐྲག་བྱེད་(frighten)\n\nGrammatical notes:\n- འདིར་ནི་: Locative particle emphasizing \"here\"\n- རྣམས་: Plural marker\n\nWhy do the terrifying messengers of Yama, crows, and vultures frighten [beings] here?\n\nTechnical note: གཤིན་རྗེ་ (Yama) refers to the lord of death in Buddhist cosmology.", - "translation": "Why do the terrifying messengers of Yama, crows, and vultures frighten [beings] here?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nWhy here do the messengers of death, crows, and fearsome vultures cause terror?", - "translation": "Why here do the messengers of death, crows, and fearsome vultures cause terror?" - } - } - }, - "1499": { - "source": "ཀུན་ནས་མུན་བསལ་བདེ་དགའ་སྐྱེད་པའི་མཐུ་བཟང་འདི་ཀོ་སུ་ཡི་མཐུ་སྙམ་སྟེ།།", - "target_gt": "What noble strength is it that brings us joy and drives away our dreadful night?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཀུན་ནས་(completely), མུན་བསལ་(dispel darkness), བདེ་དགའ་(bliss and joy), སྐྱེད་པ་(generate), མཐུ་(power), སུ་ཡི་(whose)\n\nGrammatical structure:\n- Relative clause ending in པའི་\n- Interrogative particle ཀོ་\n- Verb སྙམ་ (to wonder/think)\n\nWondering, \"Whose power is this excellent force that completely dispels darkness and generates bliss and joy?\"\n\nNote: The phrase མཐུ་བཟང་ (excellent force/power) is repeated for emphasis, with the second instance using the honorific form མཐུ.", - "translation": "Wondering, \"Whose power is this excellent force that completely dispels darkness and generates bliss and joy?\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThis excellent power that dispels all darkness and generates joy and bliss,\nWhose power could this be?\n", - "translation": "This excellent power that dispels all darkness and generates joy and bliss,\nWhose power could this be?" - } - } - }, - "1500": { - "source": "གྱེན་དུ་བལྟས་ན་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་ན་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་འབར་བ་བཞུགས་མཐོང་ནས།།", - "target_gt": "And looking skyward they will see the shining form of Vajrapāṇi.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགྱེན་དུ་(upwards), བལྟས་(look), ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་(center of the sky), ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་(Vajrapāṇi), འབར་བ་(blazing), བཞུགས་(seated), མཐོང་(see)\n\nGrammar:\n- ན་ particles indicate conditional or locative\n- ནས་ at the end shows completed action\n\nWhen looking upwards, [I] saw Vajrapāṇi seated blazing in the center of the sky.\n\nNote: Vajrapāṇi (ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་) literally means \"Vajra-in-Hand,\" a prominent bodhisattva in Tibetan Buddhism.", - "translation": "When looking upwards, [I] saw Vajrapāṇi seated blazing in the center of the sky." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhen looking upward, in the center of the sky, one sees Vajrapani blazing with radiance.", - "translation": "When looking upward, in the center of the sky, one sees Vajrapani blazing with radiance." - } - } - }, - "1501": { - "source": "རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཀྱིས་སྡིག་དང་བྲལ་ནས་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པར་ཤོག།", - "target_gt": "Then may their sins be quenched in joy and may they go to him.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརབ་ཏུ་དགའ་བ་ (supreme joy), ཤུགས་ (force/power), སྡིག་ (negativities), བྲལ་ (free from), ལྷན་ཅིག་ (together), འགྲོགས་པ་ (accompany)\n\nGrammatical structure:\n- ནས་ connects two clauses\n- པར་ཤོག is an aspiration marker\n\nBy the power of supreme joy, may [I] be freed from negativities and accompany them together.\n\nNote: \"them\" likely refers to enlightened beings mentioned in previous lines.", - "translation": "By the power of supreme joy, may [I] be freed from negativities and accompany them together." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nThrough the power of supreme joy, may we be freed from negativity and accompany that [joy] as a constant companion.", - "translation": "Through the power of supreme joy, may we be freed from negativity and accompany that [joy] as a constant companion." - } - } - }, - "1502": { - "source": "མེ་ཏོག་ཆར་པ་སྤོས་ཆུ་དང་འདྲེས་བབས་པ་ཡིས།། དམྱལ་བའི་མེ་མདག་ཆིལ་ཆིལ་གསོད་པ་མཐོང་གྱུར་ནས།། གློ་བུར་བདེ་བས་ཚིམ་པ་འདི་ཅི་བསམ་པ་དང་།།", - "target_gt": "And when they see the seething lava-flood of hell Extinguished in a rain of blossoms, drenched in fragrant streams, At once fulfilled in bliss, they’ll ask, “How can this be?”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམེ་ཏོག་ཆར་པ (flower rain), སྤོས་ཆུ (scented water), དམྱལ་བ (hell), མེ་མདག (embers), ཆིལ་ཆིལ (onomatopoeia for sizzling), གློ་བུར (sudden)\n\nGrammatical notes:\n- བབས་པ་ཡིས (instrumental case, \"by means of falling\")\n- མཐོང་གྱུར་ནས (past tense + connective, \"having seen\")\n- བསམ་པ་དང (gerund, \"while thinking\")\n\nBy the falling of a rain of flowers mixed with scented water,\n\nHaving seen the hell-embers extinguished with a sizzling sound,\n\nSatisfied by sudden bliss, [they] think, \"What is this?\"\n\nTechnical note: This verse likely describes a scene from Buddhist cosmology where beings in hell realms experience temporary relief due to the compassionate intervention of bodhisattvas or buddhas.", - "translation": "By the falling of a rain of flowers mixed with scented water, Having seen the hell-embers extinguished with a sizzling sound, Satisfied by sudden bliss, [they] think, \"What is this?\"" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nSeeing a rain of flowers mixed with scented water\nExtinguishing the blazing fires of hell with a hissing sound,\n[The beings there] wonder, \"What is this sudden satisfaction of bliss?\"\n", - "translation": "Seeing a rain of flowers mixed with scented water\nExtinguishing the blazing fires of hell with a hissing sound,\n[The beings there] wonder, \"What is this sudden satisfaction of bliss?\"" - } - } - }, - "1503": { - "source": "སེམས་དམྱལ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་པདྨོ་མཐོང་བར་ཤོག།", - "target_gt": "May then the denizens of hell behold the One Who Holds the Lotus.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line and provide a translation:\n\nKey terms:\nསེམས་དམྱལ་ (hell beings), ཕྱག་ན་པདྨོ་ (Avalokiteśvara, lit. \"Lotus-in-Hand\")\nམཐོང་བར་ཤོག (may they see, optative construction)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱིས་ is the agentive plural marker\n- བར་ is the terminative case marker, often used with verbs of perception\n\nMay the hell beings see Avalokiteśvara.\n\nTechnical note: ཕྱག་ན་པདྨོ་ (Chenrezig in Tibetan) is a common epithet for Avalokiteśvara, the bodhisattva of compassion.", - "translation": "May the hell beings see Avalokiteśvara." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay those in the hell realms behold Avalokiteshvara (the Bodhisattva of Compassion).\n\nNote: \"Avalokiteshvara\" literally means \"Lord who looks down\", and is often depicted holding a lotus flower, hence the Tibetan \"Phag na Padmo\" which means \"Lotus in Hand\".", - "translation": "May those in the hell realms behold Avalokiteshvara (the Bodhisattva of Compassion)." - } - } - }, - "1504": { - "source": "གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི།།", - "target_gt": "“Friends, throw away your fears and quickly gather here.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགྲོགས་ (friends), འཇིགས་པ་ (fear), བོར་ (abandon), རིངས་པར་ (quickly), ཚུར་ཤོག་ (come here), འུ་བུ་ (we/us)\n\nGrammatical notes:\n- Imperative constructions: བོར་ (abandon) and ཤོག་ (come)\n- ལ་ particle indicating sequence of actions\n- ཐད་དུ་ (towards, in the direction of)\n\nFriends, abandon fear and quickly come here towards us!\n\nTechnical note: The phrase འུ་བུ་ is a colloquial form of ང་ཚོ་ (we/us), emphasizing a sense of closeness or familiarity among the group being addressed.", - "translation": "Friends, abandon fear and quickly come here towards us!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\nFriends, cast aside your fears and come quickly here to us!", - "translation": "Friends, cast aside your fears and come quickly here to us!" - } - } - }, - "1505": { - "source": "གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ།། འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ།། གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་སུ་ཞིག་ཕྱིན།།", - "target_gt": "For who is it who comes to us to banish dread, this gleaming youth with bound-up hair, This loving Bodhisattva saving and protecting every being, Whose power relieves all pain, bestowing joy?", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nམཐུ་ (power), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), དགའ་བ་ (joy), འགྲོ་བ་ (beings), བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta), བརྩེ་བ་ (compassion), གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་ (Mañjuśrī), འཇིགས་པ་ (fear)\n\nGrammar notes:\n- གང་གི་ (whose) introduces a relative clause\n- ཀུན་བྲལ་ (free from all) and ཤུགས་ཕྱིན་ (gone to the force of) are verbal adjectives\n- སྐྱེས་གྱུར་པ་ (arose) is a past tense verb\n- སུ་ཞིག་ (who) introduces a rhetorical question\n\nBy whose power [one is] free from all suffering [and] gone to the force of joy,\nCompletely protecting all beings, bodhicitta and compassion arose,\nWho has gone [to the state of] the youthful one with topknot ablaze, causing fearlessness?\n\nTechnical note: \"གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་\" (youthful one with topknot) is an epithet for Mañjuśrī, the bodhisattva of wisdom.", - "translation": "By whose power [one is] free from all suffering [and] gone to the force of joy, Completely protecting all beings, bodhicitta and compassion arose, Who has gone [to the state of] the youthful one with topknot ablaze, causing fearlessness?" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nBy whose power all suffering is dispelled and the force of joy arrives,\nWho completely protects all beings and gives rise to bodhicitta and compassion,\nWho blazes with youthful topknot and removes all fear -\nWho has come?\n", - "translation": "By whose power all suffering is dispelled and the force of joy arrives,\nWho completely protects all beings and gives rise to bodhicitta and compassion,\nWho blazes with youthful topknot and removes all fear -\nWho has come?" - } - } - }, - "1506": { - "source": "ཁྱོད་ཀྱིས་ལྷ་བརྒྱའི་ཅོད་པན་དག་གིས་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་ལ་མཆོད་ཅིང་།། ཐུགས་རྗེས་བརླན་སྤྱན་དབུ་ལ་མེ་ཏོག་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆར་འབབས་པ།། ཁང་བརྩེགས་ཡིད་འོང་ལྷ་མོ་སྟོང་ཕྲག་བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་ལྡན་འདི་ལྟོས་ཞེས།།", - "target_gt": "“Behold the hundred gods who lay their crowns before his lotus feet, The rain of flowers that falls upon his head, his eyes moist with compassion, The splendor of his house that echoes praises of a thousand goddesses!”", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Here's the translation following the specified guidelines:\n\nLine 1:\nKey terms: ལྷ་བརྒྱ་ (hundred deities), ཅོད་པན་ (crown), ཞབས་ (feet), པདྨོ་ (lotus), མཆོད་ (worship)\n\nYour lotus feet are worshipped by the crowns of a hundred deities, and\n\nLine 2:\nKey terms: ཐུགས་རྗེ་ (compassion), སྤྱན་ (eyes), དབུ་ (head), མེ་ཏོག་ (flowers), ཆར་ (rain)\n\nFrom [your] compassion-moistened eyes, a shower of many flowers rains upon [your] head.\n\nLine 3:\nKey terms: ཁང་བརྩེགས་ (multi-storied building), ལྷ་མོ་ (goddess), སྟོང་ཕྲག་ (thousand), བསྟོད་དབྱངས་ (hymns of praise)\n\n\"Behold this [scene],\" [where] a thousand charming goddesses in multi-storied buildings resound with hymns of praise.\n\nNote: The structure suggests this is a description of a visualization or an invocation of a deity, likely in a sadhana or praise text.", - "translation": "Your lotus feet are worshipped by the crowns of a hundred deities, and From [your] compassion-moistened eyes, a shower of many flowers rains upon [your] head. \"Behold this [scene],\" [where] a thousand charming goddesses in multi-storied buildings resound with hymns of praise." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nYour lotus feet are worshipped by the crowns of a hundred deities,\nWhile from your compassionate, moist eyes, a rain of many flowers falls upon your head.\nBehold this pleasing celestial palace, resounding with the praises of a thousand goddesses.\n", - "translation": "Your lotus feet are worshipped by the crowns of a hundred deities,\nWhile from your compassionate, moist eyes, a rain of many flowers falls upon your head.\nBehold this pleasing celestial palace, resounding with the praises of a thousand goddesses." - } - } - }, - "1507": { - "source": "འཇམ་དབྱངས་དེ་འདྲ་མཐོང་ནས་ད་ནི་སེམས་དམྱལ་ཅ་ཅོ་འདོན་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May those in hell thus cry on seeing Mañjughoṣha.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan line and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī), མཐོང་ (see/perceive), སེམས་དམྱལ་ (hell beings), ཅ་ཅོ་ (clamor/outcry), འདོན་པ་ (to utter/express)\n\nGrammatical notes:\n- དེ་འདྲ་ (like that) modifies འཇམ་དབྱངས་\n- ནས་ (after) connects the first clause to the second\n- ད་ནི་ (now) emphasizes the following action\n- པར་ཤོག (may it be so) expresses an aspiration\n\nHaving seen Mañjuśrī like that, now may the hell beings utter clamorous cries!\n\nTechnical note: འཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī) is the bodhisattva of wisdom in Mahāyana Buddhism. The line suggests a transformative vision leading to an aspiration for even the most suffering beings to express themselves.", - "translation": "Having seen Mañjuśrī like that, now may the hell beings utter clamorous cries!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nHaving seen such a Manjushri, may the clamoring of the hell realms now be silenced.", - "translation": "Having seen such a Manjushri, may the clamoring of the hell realms now be silenced." - } - } - }, - "1508": { - "source": "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་ཏུ་བཟང་ལ་སོགས།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་།། བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་ངད་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས།། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And likewise, through my roots of virtue, Seeing Bodhisattvas like Samantabhadra, free from stain, Those clouds of bliss all laden with a cooling scented rain, May all those languishing in hell come now to perfect joy.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let me provide a literal English translation of this Tibetan verse following the guidelines:\n\nKey terms:\nདགེ་རྩ (roots of virtue), ཀུན་ཏུ་བཟང་ (Samantabhadra), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ (bodhisattva), སྒྲིབ་པ (obscuration), སེམས་ཅན་ (sentient beings), དམྱལ་བ (hell)\n\nLine 1:\nThus, by my roots of virtue, may Samantabhadra and other\n\nLine 2:\nBodhisattvas, [like] unobscured clouds of bliss,\n\nLine 3:\nBe seen raining down cool, fragrant, and sweet-smelling [water], and\n\nLine 4:\nMay those sentient beings in hell become manifestly joyful.\n\nTechnical notes:\n- ཀུན་ཏུ་བཟང་ (Samantabhadra) is a prominent bodhisattva in Mahāyāna Buddhism\n- སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་ (unobscured clouds) is a metaphor for the bodhisattvas' pure nature\n- The verse uses the imagery of refreshing rain to symbolize the bodhisattvas' compassionate activity", - "translation": "Thus, by my roots of virtue, may Samantabhadra and other Bodhisattvas, [like] unobscured clouds of bliss, Be seen raining down cool, fragrant, and sweet-smelling [water], and May those sentient beings in hell become manifestly joyful." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nThus, by my virtuous roots, may all sentient beings in hell realms\nBecome truly joyful upon seeing\nBodhisattvas like Samantabhadra, free from obscurations,\nRaining down cool, fragrant, pleasant showers like clouds of bliss.\n", - "translation": "Thus, by my virtuous roots, may all sentient beings in hell realms\nBecome truly joyful upon seeing\nBodhisattvas like Samantabhadra, free from obscurations,\nRaining down cool, fragrant, pleasant showers like clouds of bliss." - } - } - }, - "1509": { - "source": "དུད་འགྲོ་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག། ཟ་བའི་འཇིགས་དང་བྲལ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "And may the stooping animals be freed From fear of being preyed upon, each other’s food.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདུད་འགྲོ་ (animals), གཅིག་ལ་གཅིག་ (one another), ཟ་བ་ (eating), འཇིགས་ (fear), བྲལ་བ་ (free from)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ནི་ is a plural marker with emphasis\n- བར་ཤོག is an optative construction, expressing a wish\n\nMay animals be free from the fear of being eaten by one another.\n\nTechnical note: དུད་འགྲོ་ literally means \"those who go bent\" and is the common term for animals in Buddhist texts, particularly referring to beings in the animal realm of samsara.", - "translation": "May animals be free from the fear of being eaten by one another." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay all animals be free from the fear of being eaten by one another.", - "translation": "May all animals be free from the fear of being eaten by one another." - } - } - }, - "1510": { - "source": "སྒྲ་མི་སྙན་པའི་མི་བཞིན་དུ།། ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་བདེ་བར་གྱུར།།", - "target_gt": "And may the famished spirits have such joy As those who dwell within the northern continent.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྒྲ་མི་སྙན་པ (Uttarakuru - the northern continent), ཡི་དྭགས (pretas - hungry ghosts), བདེ་བར་གྱུར (become happy/content)\n\nGrammatical notes:\n- བཞིན་དུ (like, similar to)\n- རྣམས་ནི (plural marker with emphasis)\n\nLike the people of Uttarakuru,\nMay all the pretas become happy.\n\nTechnical note: \nསྒྲ་མི་སྙན་པ (Uttarakuru) is one of the four continents in Buddhist cosmology, known for its inhabitants' contentment and lack of suffering.", - "translation": "Like the people of Uttarakuru, May all the pretas become happy." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLike the people of Uttarakuru,\nMay the hungry ghosts become happy.\n", - "translation": "Like the people of Uttarakuru,\nMay the hungry ghosts become happy." - } - } - }, - "1511": { - "source": "འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི། ཕྱག་ནས་བབ་པའི་འོ་རྒྱུན་གྱིས།། ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཤིང་།། ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "And may they be replete and satisfied By streams of milk that pour From noble Lord Avalokita’s hand, And bathing in it, may they be refreshed and cooled.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ (Noble Avalokiteśvara)\n- ཕྱག་ (hand)\n- འོ་རྒྱུན་ (stream of milk)\n- ཡི་དྭགས་ (pretas, hungry ghosts)\n- ཚིམ་ (satisfied)\n- ཁྲུས་ (bathed)\n- བསིལ་བ་ (cooled)\n\nGrammar:\n- གྱིས་ (instrumental particle)\n- ཤོག་ (optative/aspirational particle)\n\nBy the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteśvara,\nMay the pretas be satisfied,\nBathed, and always cooled.\n\nNote: The verse expresses an aspiration for Avalokiteśvara's compassionate action to benefit hungry ghosts (pretas).", - "translation": "By the stream of milk flowing from the hand of Noble Avalokiteśvara, May the pretas be satisfied, Bathed, and always cooled." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay the stream of milk flowing from the hand\nOf noble Avalokiteshvara\nSatisfy the hungry ghosts,\nAnd may they always be refreshed by bathing in it.\n", - "translation": "May the stream of milk flowing from the hand\nOf noble Avalokiteshvara\nSatisfy the hungry ghosts,\nAnd may they always be refreshed by bathing in it." - } - } - }, - "1512": { - "source": "ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་ཞིང་།། འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག། ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ།། སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "And may the blind receive their sight, And may the deaf begin to hear, And women near their time bring forth, Like Māyādevī, free from all travail.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this passage line by line:\n\n1. ལོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་ཞིང་།།\n\nKey terms: ལོང་བ་ (blind), གཟུགས་ (form), མཐོང་ (see)\nGrammar: རྣམས་ཀྱིས་ (plural + agentive case)\n\nMay the blind see forms, and\n\n2. འོན་པས་རྟག་ཏུ་སྒྲ་ཐོས་ཤོག།\n\nKey terms: འོན་པ་ (deaf), རྟག་ཏུ་ (always), སྒྲ་ (sound), ཐོས་ (hear)\nGrammar: ཤོག (optative/aspirational particle)\n\nMay the deaf always hear sounds!\n\n3. ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དུ།།\n\nKey terms: ལྷ་མོ་ (goddess), སྒྱུ་འཕྲུལ་ (magical emanation), ཇི་བཞིན་དུ་ (just like)\n\nJust like the magical emanation of a goddess,\n\n4. སྦྲུམ་མའང་གནོད་མེད་བཙའ་བར་ཤོག།\n\nKey terms: སྦྲུམ་མ་ (pregnant woman), གནོད་མེད་ (without harm), བཙའ་བ་ (give birth)\nGrammar: འང་ (also), ཤོག (optative/aspirational particle)\n\nMay pregnant women also give birth without harm!\n\nNote: This passage appears to be a series of aspirational prayers or wishes, using the optative particle ཤོག to express hopes for miraculous healings and safe childbirth.", - "translation": "May the blind see forms, and May the deaf always hear sounds! Just like the magical emanation of a goddess, May pregnant women also give birth without harm!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay the blind see forms,\nMay the deaf always hear sounds.\nLike the illusory goddess,\nMay pregnant women give birth without harm.\n", - "translation": "May the blind see forms,\nMay the deaf always hear sounds.\nLike the illusory goddess,\nMay pregnant women give birth without harm." - } - } - }, - "1513": { - "source": "གཅེར་བུ་རྣམས་ཀྱིས་གོས་དག་དང་།། བཀྲེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟས་དང་ནི།།", - "target_gt": "And may the naked now be clothed, And all the hungry eat their fill.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nགཅེར་བུ་(naked ones), རྣམས་ཀྱིས་(plural + instrumental), གོས་(clothes), དག་(plural marker)\n\nLine 2:\nབཀྲེས་པ་(hungry ones), རྣམས་ཀྱིས་(plural + instrumental), ཟས་(food), དང་ནི་(and)\n\nGrammatical structure:\nBoth lines follow a parallel structure: [group] + instrumental case + [object] + plural/connective particle\n\nMay the naked ones [obtain] clothes, and\nMay the hungry ones [obtain] food, and\n\nNote: The verb \"obtain\" is implied in both lines, which is a common structure in Tibetan poetry and prayers. The instrumental case (ཀྱིས་) here implies the subject of the implied verb.", - "translation": "May the naked ones [obtain] clothes, and May the hungry ones [obtain] food, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe naked ones [shall receive] clothes,\nAnd the hungry ones food.\n", - "translation": "The naked ones [shall receive] clothes,\nAnd the hungry ones food." - } - } - }, - "1514": { - "source": "སྐོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆུ་དག་དང་།། བཏུང་བ་ཞིམ་པོ་ཐོབ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And may those parched with thirst receive Pure waters and delicious drink.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསྐོམ་པ་ (thirsty ones), ཆུ་ (water), བཏུང་བ་ (drink), ཞིམ་པོ་ (delicious), ཐོབ་པར་ཤོག (may [they] obtain)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱིས་ indicates plural and instrumental case\n- དག་ is a plural marker for ཆུ་\n- དང་ is a conjunction \"and\"\n- པར་ཤོག is an optative construction expressing a wish\n\nMay the thirsty ones obtain water and delicious drinks!\n\nNote: This verse appears to be an aspiration prayer (སྨོན་ལམ་) for beings to have their basic needs met.", - "translation": "May the thirsty ones obtain water and delicious drinks!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay those who are thirsty obtain water and delicious drinks.", - "translation": "May those who are thirsty obtain water and delicious drinks." - } - } - }, - "1515": { - "source": "བཀྲེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་ཐོབ་ཤོག། མྱ་ངན་ཉམ་ཐག་དགའ་ཐོབ་ཤོག།", - "target_gt": "May the poor and destitute find wealth, The haggard and the careworn, joy.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབཀྲེན་པ་ (poor/destitute), ནོར་ (wealth), ཐོབ་ (obtain), ཤོག (may/let)\nམྱ་ངན་ (sorrow), ཉམ་ཐག་ (miserable/wretched), དགའ་ (joy)\n\nGrammar:\n- ཀྱིས་ marks the agent\n- Parallel structure with ཐོབ་ཤོག (may obtain) in both lines\n- རྣམས་ plural marker\n\nMay the poor obtain wealth! May the sorrowful and wretched obtain joy!\n\nNote: ཤོག is an optative particle expressing a wish or aspiration.", - "translation": "May the poor obtain wealth! May the sorrowful and wretched obtain joy!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay the poor obtain wealth.\nMay those who are sorrowful and miserable obtain joy.\n", - "translation": "May the poor obtain wealth.\nMay those who are sorrowful and miserable obtain joy." - } - } - }, - "1516": { - "source": "ཡི་ཆད་རྣམས་ཀྱང་ཡིད་སོས་ཤིང་།། བརྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May those now in despair be whole in mind, Endowed with sterling constancy.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཡི་ཆད་ (discouraged), ཡིད་སོས་ (refreshed mind), བརྟན་པ་ (steadfast), ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ (perfect, abundant)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱང་ indicates \"even those who are...\"\n- ཤིང་ is a conjunction, often translated as \"and\"\n- ཤོག is an optative particle, expressing a wish or aspiration\n\nMay even those who are discouraged have their minds refreshed, and\nMay [they] become perfectly steadfast.\n\nTechnical note: ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ (phun sum tshogs pa) is a technical term often used in Buddhist texts to denote perfection or abundance in positive qualities.", - "translation": "May even those who are discouraged have their minds refreshed, and May [they] become perfectly steadfast." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay those who are discouraged be uplifted,\nAnd may they attain perfect stability.\n", - "translation": "May those who are discouraged be uplifted,\nAnd may they attain perfect stability." - } - } - }, - "1517": { - "source": "སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ།། མྱུར་དུ་ནད་ལས་ཐར་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May every being ailing with disease Be freed at once from every malady.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ནད་པ་ (sick/ill), མྱུར་དུ་ (quickly), ཐར་ (liberated/freed)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ (however many there are) - quantifier\n- གྱུར་ཅིག (may they become) - optative/aspirational particle\n\nHowever many sick sentient beings there are,\nMay they quickly be freed from [their] illnesses.\n\nTechnical note: This is a common aspiration (སྨོན་ལམ་) format in Tibetan Buddhist texts, expressing a wish for the welfare of beings.", - "translation": "However many sick sentient beings there are, May they quickly be freed from [their] illnesses." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all sentient beings who are ill\nBe swiftly freed from their sickness.\n", - "translation": "May all sentient beings who are ill\nBe swiftly freed from their sickness." - } - } - }, - "1518": { - "source": "འགྲོ་བའི་ནད་ནི་མ་ལུས་པ།། རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May every sickness that afflicts the living Be wholly and forever absent from the world.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), ནད་ (illness/disease), མ་ལུས་པ་ (without exception), རྟག་ཏུ་ (always), འབྱུང་བ་ (arise/occur), མེད་པ་ (without/non-existent)\n\nGrammatical notes:\n- ནི: topic marker\n- ཤོག: optative particle indicating a wish or aspiration\n\nMay the illnesses of beings, without exception,\nAlways be without occurrence.\n\nTechnical note: This verse is likely part of an aspiration prayer (སྨོན་ལམ་, smon lam) for the welfare of all beings.", - "translation": "May the illnesses of beings, without exception, Always be without occurrence." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all the illnesses of beings\nBe forever eliminated without exception.\n", - "translation": "May all the illnesses of beings\nBe forever eliminated without exception." - } - } - }, - "1519": { - "source": "སྐྲག་པ་རྣམས་ནི་འཇིགས་མེད་ཤོག།", - "target_gt": "May those who go in dread have no more fear.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྐྲག་པ་ (frightened), འཇིགས་མེད་ (fearless), ཤོག (may become)\n\nGrammar:\n- རྣམས་ནི་ marks a plural topic\n- ཤོག is an optative verb, expressing a wish\n\nMay those who are frightened become fearless.\n\nNote: This line is likely part of an aspiration or prayer, using the optative mood to express a wish for transformation from a state of fear to fearlessness.", - "translation": "May those who are frightened become fearless." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nMay those who are afraid become fearless.", - "translation": "May those who are afraid become fearless." - } - } - }, - "1520": { - "source": "བཅིངས་པ་རྣམས་ནི་གྲོལ་བར་གྱུར།།", - "target_gt": "May captives be unchained and now set free.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབཅིངས་པ་ (bound ones), གྲོལ་བ་ (liberation), གྱུར་ (become)\n\nGrammar:\n- རྣམས་ནི་ marks plural and topic\n- བར་ indicates the resultant state\n\nMay the bound ones become liberated.\n\nNote: \n- བཅིངས་པ་ (bound ones) refers to beings trapped in saṃsāra\n- གྲོལ་བ་ (liberation) is a technical term for freedom from cyclic existence", - "translation": "May the bound ones become liberated." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nMay those who are bound be liberated.", - "translation": "May those who are bound be liberated." - } - } - }, - "1521": { - "source": "མཐུ་མེད་རྣམས་ནི་མཐུ་ལྡན་ཞིང་།།", - "target_gt": "And may the weak receive their strength.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམཐུ་མེད་ (powerless), མཐུ་ལྡན་ (powerful), ཞིང་ (and, moreover)\n\nGrammar:\n- རྣམས་ནི་ marks the topic \"those who are powerless\"\n- ཞིང་ connects this line to a following clause\n\nThose who are powerless [become] powerful, and\n\nNote: This line likely continues in the next verse, setting up a series of transformations or reversals.", - "translation": "Those who are powerless [become] powerful, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nThe powerless become powerful.", - "translation": "The powerless become powerful." - } - } - }, - "1522": { - "source": "སེམས་ནི་ཕན་ཚུན་མཉེན་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May living beings help each other in kindness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ (mind), མཉེན་ (soft/pliable), ཕན་ཚུན་ (mutually/towards each other)\n\nGrammar:\n- ནི་ marks སེམས་ as the topic\n- གྱུར་ཅིག is an optative/aspirational particle, expressing a wish\n\nMay [our] minds become mutually pliable!\n\nNote: This line expresses an aspiration for minds to become flexible or accommodating towards each other, often used in the context of developing harmony or mutual understanding.", - "translation": "May [our] minds become mutually pliable!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nMay our minds be gentle and flexible towards one another.", - "translation": "May our minds be gentle and flexible towards one another." - } - } - }, - "1523": { - "source": "མགྲོན་པོ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ།། ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "May travelers upon the road Find happiness no matter where they go,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: མགྲོན་པོ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ལ།།\nKey terms: མགྲོན་པོ་(guests), ཐམས་ཅད་(all)\nGrammar: ལ (to/for)\n\nLine 2: ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་ཤོག།\nKey terms: ཕྱོགས་(directions), བདེ་བ་(happiness/well-being), ཤོག (may it be)\n\nFor all guests,\nMay all directions be filled with well-being.\n\nNote: The phrase བདེ་བར་ཤོག is a common aspiration formula in Tibetan, expressing a wish for well-being or happiness.", - "translation": "For all guests, May all directions be filled with well-being." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all guests and travelers\nBe happy in all directions\n", - "translation": "May all guests and travelers\nBe happy in all directions" - } - } - }, - "1524": { - "source": "གང་གི་དོན་དུ་འགྲོ་བྱེད་པ།། དེ་འབད་མི་དགོས་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And may they gain, without the need of toil, The goals on which they set their hearts.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nགང་གི་དོན་དུ་ (for the sake of which), འགྲོ་བྱེད་པ (to go/travel), \nའབད་ (effort), མི་དགོས་ (not necessary), འགྲུབ་ (accomplish/fulfill)\n\nGrammatical notes:\n- གྱུར་ཅིག is an optative particle expressing a wish or aspiration\n\nMay that for which one travels be accomplished without needing effort!\n\nTechnical note: This verse expresses an aspiration for effortless accomplishment of one's goals, a common theme in Tibetan Buddhist prayers and dedications.", - "translation": "May that for which one travels be accomplished without needing effort!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay that which you set out to accomplish\nBe achieved without effort.\n", - "translation": "May that which you set out to accomplish\nBe achieved without effort." - } - } - }, - "1525": { - "source": "གྲུ་དང་གྲུ་ཆེན་ཞུགས་པ་རྣམས།། ཡིད་ལ་བསམ་པ་འགྲུབ་གྱུར་ཏེ།།", - "target_gt": "May those who put to sea in boat or ship, Attain the ports that they desire,", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1:\nགྲུ་(boat), གྲུ་ཆེན་(large boat/ship), ཞུགས་པ་(entered/boarded), རྣམས་(plural marker)\n\nLine 2:\nཡིད་ལ་(in mind), བསམ་པ་(thoughts/wishes), འགྲུབ་(accomplish/fulfill), གྱུར་(become)\n\nGrammar notes:\n- ཏེ at the end indicates a connecting particle, suggesting more context follows\n\nMay those who have boarded boats and ships\nHave the thoughts in their minds fulfilled,\n\nTechnical note: གྲུ་ཆེན་ could also refer to a \"great ferry\" in Buddhist context, potentially alluding to the Mahāyāna path.", - "translation": "May those who have boarded boats and ships Have the thoughts in their minds fulfilled," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMay those who have embarked on boats and great ships\nHave their wishes and intentions fulfilled in their minds.\n", - "translation": "May those who have embarked on boats and great ships\nHave their wishes and intentions fulfilled in their minds." - } - } - }, - "1526": { - "source": "ཆུ་ཡི་ངོགས་སུ་བདེར་ཕྱིན་ནས།། གཉེན་དང་ལྷན་ཅིག་དགའ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "And may they safely come to shore And sweet reunion with their kith and kin.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆུ་ཡི་ངོགས་ (riverbank), བདེར་ཕྱིན་ (safely arrived), གཉེན་ (relatives), ལྷན་ཅིག་ (together with), དགའ་བར་ཤོག་ (may [they] be happy)\n\nGrammatical notes:\n- སུ་ is a locative particle\n- ནས་ indicates completed action\n- དང་ is a conjunction\n- ཤོག་ is an optative particle expressing a wish\n\nHaving safely arrived at the riverbank,\nMay [they] be happy together with [their] relatives.\n\nNote: The verse uses a common Tibetan poetic structure, with two lines of 9 syllables each. The subject is implied rather than explicitly stated.", - "translation": "Having safely arrived at the riverbank, May [they] be happy together with [their] relatives." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nHaving safely reached the water's edge,\nMay we rejoice together with loved ones.\n", - "translation": "Having safely reached the water's edge,\nMay we rejoice together with loved ones." - } - } - }, - "1527": { - "source": "མྱ་ངན་ལམ་གོལ་འཁྱམས་པ་རྣམས།། མགྲོན་པོ་དག་དང་ཕྲད་གྱུར་ནས།།", - "target_gt": "May those who lose their way and wander In the wild find fellow travelers.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1:\nམྱ་ངན་ལམ་གོལ་འཁྱམས་པ་རྣམས།།\n\nKey terms:\nམྱ་ངན་ (sorrow), ལམ་གོལ་ (strayed from the path), འཁྱམས་པ་ (wanderers)\n\nThose who have strayed from the path, wandering in sorrow,\n\nLine 2:\nམགྲོན་པོ་དག་དང་ཕྲད་གྱུར་ནས།།\n\nKey terms:\nམགྲོན་པོ་ (guests, travelers), ཕྲད་ (meet, encounter), གྱུར་ (become)\n\nHaving encountered [spiritual] guides,\n\nNotes:\n- མགྲོན་པོ་ here likely refers to spiritual guides or teachers, not ordinary guests.\n- ནས་ at the end indicates a completed action leading to another, connecting to the next verse.", - "translation": "Those who have strayed from the path, wandering in sorrow, Having encountered [spiritual] guides," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThose who have strayed from the path of liberation from sorrow,\nUpon meeting with guests (or spiritual friends),\n\n\nPlease note that this is an approximate translation, as Tibetan Buddhist texts can be quite nuanced and challenging to translate precisely without more context. The passage seems to be describing people who have wandered from the spiritual path encountering others who may help guide them back.", - "translation": "Those who have strayed from the path of liberation from sorrow,\nUpon meeting with guests (or spiritual friends)," - } - } - }, - "1528": { - "source": "ཆོམ་རྐུན་སྟག་སོགས་འཇིགས་མེད་པར།། མི་ངལ་བདེ་བླག་འདོང་བར་ཤོག།", - "target_gt": "And safe from threat of thieves and savage beasts, May they be tireless and their journey light.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཆོམ་རྐུན་ (robbers), སྟག་ (tiger), འཇིགས་མེད་ (fearless), མི་ངལ་ (without fatigue), བདེ་བླག་ (easily), འདོང་བར་ (to go/travel)\n\nGrammatical notes:\n- སོགས་ indicates \"and so forth\" or \"etcetera\"\n- པར་ is a terminative particle indicating \"without\"\n- ཤོག is an optative verb, expressing a wish or aspiration\n\nMay [we] travel easily and without fatigue, fearless of robbers, tigers, and so forth.\n\nTechnical note: This verse appears to be an aspiration (སྨོན་ལམ་) for safe and easy travel, likely part of a longer prayer or supplication text.", - "translation": "May [we] travel easily and without fatigue, fearless of robbers, tigers, and so forth." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay we travel easily and tirelessly, without fear of bandits, tigers, or other dangers.", - "translation": "May we travel easily and tirelessly, without fear of bandits, tigers, or other dangers." - } - } - }, - "1529": { - "source": "དགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར།། བྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ།། གཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས།། ལྷ་དག་སྲུང་བ་བྱེད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May children and the aged, and all those without protection Wandering in the fearful, pathless wastes, Who fall asleep unconscious of their peril, Have pure celestial beings as their guardians.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nདགོན་སོགས་ལམ་མེད་ཉམ་ང་བར།།\nKey terms: དགོན་(wilderness), ལམ་མེད་(pathless), ཉམ་ང་བ་(frightening)\n\nIn frightening [places] like pathless wildernesses and such,\n\nLine 2:\nབྱིས་པ་རྒན་པོ་མགོན་མེད་པ།།\nKey terms: བྱིས་པ་(children), རྒན་པོ་(elderly), མགོན་མེད་པ་(without protector)\n\nChildren, the elderly, [and those] without protectors,\n\nLine 3:\nགཉིད་ལོག་མྱོས་ཤིང་རབ་མྱོས་རྣམས།།\nKey terms: གཉིད་ལོག་(asleep), མྱོས་(intoxicated), རབ་མྱོས་(extremely intoxicated)\n\nThose who are asleep, intoxicated, and extremely intoxicated,\n\nLine 4:\nལྷ་དག་སྲུང་བ་བྱེད་པར་ཤོག།\nKey terms: ལྷ་(deities), སྲུང་བ་(protect), ཤོག་(may it be so)\n\nMay the deities protect [them].\n\nNote: The structure ་པར་ཤོག at the end indicates an aspiration or wish.", - "translation": "In frightening [places] like pathless wildernesses and such, Children, the elderly, [and those] without protectors, Those who are asleep, intoxicated, and extremely intoxicated, May the deities protect [them]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nIn desolate places without paths,\nFor children, the elderly, and those without protection,\nFor those asleep, intoxicated, or deeply inebriated,\nMay the deities provide protection.\n", - "translation": "In desolate places without paths,\nFor children, the elderly, and those without protection,\nFor those asleep, intoxicated, or deeply inebriated,\nMay the deities provide protection." - } - } - }, - "1530": { - "source": "མི་དལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་།། དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེར་ལྡན་ཞིང་།།", - "target_gt": "May all be freed from states of bondage, May they be possessed of wisdom, faith, and love.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: མི་དལ་ཀུན་ལས་ཐར་བ་དང་།།\n\nKey terms:\nམི་དལ་ (unfree states), ཀུན་ (all), ཐར་བ་ (liberation)\n\nGrammatical note: ལས་ indicates \"from,\" དང་ is a conjunction\n\nLiberated from all unfree states, and\n\nLine 2: དད་དང་ཤེས་རབ་བརྩེར་ལྡན་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nདད་ (faith), ཤེས་རབ་ (wisdom), བརྩེ་ (compassion), ལྡན་ (possessing)\n\nGrammatical note: ཞིང་ is a continuative particle\n\nPossessing faith, wisdom, and compassion,\n\nTechnical note: མི་དལ་ (unfree states) refers to the eight unfavorable conditions for Dharma practice in Buddhist philosophy.", - "translation": "Liberated from all unfree states, and Possessing faith, wisdom, and compassion," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nFree from all distractions,\nEndowed with faith, wisdom, and compassion.\n", - "translation": "Free from all distractions,\nEndowed with faith, wisdom, and compassion." - } - } - }, - "1531": { - "source": "ཟས་དང་སྤྱོད་པ་ཕུན་ཚོགས་ནས།། རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "With perfect sustenance and conduct, May they always have remembrance of their former lives.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཟས་(food), སྤྱོད་པ་(conduct/behavior), ཕུན་ཚོགས་(excellent/perfect), རྟག་ཏུ་(always), ཚེ་རབས་(lifetimes), དྲན་(remember)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates \"from\" or \"having\"\n- གྱུར་ཅིག is an optative construction, expressing a wish or aspiration\n\nFrom excellent food and conduct,\nMay [I] always remember [my] lifetimes!\n\nTechnical note: ཚེ་རབས་ (lifetimes) is a key concept in Buddhist philosophy, referring to the cycle of rebirth.", - "translation": "From excellent food and conduct, May [I] always remember [my] lifetimes!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMay I have abundant food and excellent conduct,\nAnd always remember my past lives.\n", - "translation": "May I have abundant food and excellent conduct,\nAnd always remember my past lives." - } - } - }, - "1532": { - "source": "ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་མཛོད་བཞིན་དུ།། ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག། རྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར།། རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May everyone have unrestricted wealth Just like the treasury of space, Enjoying it according to their wish, Without a trace of harm or enmity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1-2:\nཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་མཛོད་བཞིན་དུ།། ལོངས་སྤྱོད་ཆད་པ་མེད་པར་ཤོག།\n\nKey terms:\nཐམས་ཅད་ (all), ནམ་མཁའ་མཛོད་ (sky treasury), ལོངས་སྤྱོད་ (enjoyments), ཆད་པ་མེད་པར་ (without interruption), ཤོག (may it be)\n\nMay all [beings] enjoy [resources] without interruption, like [from] a sky treasury.\n\nLine 3-4:\nརྩོད་པ་མེད་ཅིང་འཚེ་མེད་པར།། རང་དབང་དུ་ནི་སྤྱོད་པར་ཤོག།\n\nKey terms:\nརྩོད་པ་མེད་ (without dispute), འཚེ་མེད་པར་ (without harm), རང་དབང་ (freedom, independence), སྤྱོད་པར་ (to enjoy, experience), ཤོག (may it be)\n\nMay [they] experience [this] freely, without dispute and without harm.\n\nNote: The term ནམ་མཁའ་མཛོད་ (sky treasury) is a metaphor for an inexhaustible source, often used in Buddhist literature to describe abundance and limitlessness.", - "translation": "May all [beings] enjoy [resources] without interruption, like [from] a sky treasury. May [they] experience [this] freely, without dispute and without harm." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of the Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all things be like the treasury of space,\nWith enjoyments that never run out.\nMay we use them freely,\nWithout conflict or harm.\n", - "translation": "May all things be like the treasury of space,\nWith enjoyments that never run out.\nMay we use them freely,\nWithout conflict or harm." - } - } - }, - "1533": { - "source": "སེམས་ཅན་གཟི་བརྗིད་ཆུང་ངུ་གང་།། དེ་དག་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་ཤོག།", - "target_gt": "May beings destitute of splendor, Be magnificent and bright.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), གཟི་བརྗིད་ (splendor/magnificence), ཆུང་ངུ་ (small/little), ཆེན་པོ་ (great/large)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ (whatever/whichever) at the end of the first line connects to དེ་དག་ (those) in the second line\n- ཤོག (may it be/let it be) indicates an aspirational statement\n\nWhatever sentient beings have little splendor,\nMay those [beings] become [beings] of great splendor!\n\nTechnical note: གཟི་བརྗིད་ (splendor) here likely refers to both physical radiance and spiritual magnificence, a common Buddhist concept often associated with advanced practitioners or enlightened beings.", - "translation": "Whatever sentient beings have little splendor, May those [beings] become [beings] of great splendor!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all beings of little splendor\nBecome beings of great splendor.\n", - "translation": "May all beings of little splendor\nBecome beings of great splendor." - } - } - }, - "1534": { - "source": "དཀའ་ཐུབ་ཅན་གང་གཟུགས་ངན་པ།། གཟུགས་བཟང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And those who suffer from deformity Acquire great beauty and perfection.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདཀའ་ཐུབ་ཅན་ (ascetic), གཟུགས་ངན་པ (ugly form), གཟུགས་བཟང་ (beautiful form), ཕུན་སུམ་ཚོགས་ (perfect, excellent)\n\nGrammatical notes:\n- གང་ is a relative pronoun, \"whoever\" or \"those who\"\n- གྱུར་ཅིག is an optative form, expressing a wish or aspiration\n\nMay those ascetics who have ugly forms become [endowed with] perfect, excellent beautiful forms.\n\nTechnical note: This verse appears to be an aspiration for the transformation of ascetics' physical appearance, possibly as a result of their spiritual practice or merit.", - "translation": "May those ascetics who have ugly forms become [endowed with] perfect, excellent beautiful forms." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMay those who practice austerities and have ugly forms\nBecome endowed with excellent and perfect forms.\n", - "translation": "May those who practice austerities and have ugly forms\nBecome endowed with excellent and perfect forms." - } - } - }, - "1535": { - "source": "འཇིག་རྟེན་བུད་མེད་ཇི་སྙེད་པ།། དེ་དག་སྐྱེས་པ་ཉིད་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May all the women of the world Attain the strength of masculinity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), བུད་མེད་ (women), ཇི་སྙེད་པ (however many), སྐྱེས་པ་ (men), གྱུར་ (become)\n\nGrammatical notes:\n- ཇི་སྙེད་པ is a quantifier meaning \"however many\"\n- ཉིད་ is an emphatic particle\n- གྱུར་ཅིག is an optative form expressing a wish or aspiration\n\nHowever many women [there are] in the world, may they become men.\n\nTechnical note: This verse expresses a traditional aspiration often found in Buddhist texts, reflecting historical gender biases in certain cultural contexts.", - "translation": "However many women [there are] in the world, may they become men." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay all the women in the world\nBecome men themselves.", - "translation": "May all the women in the world\nBecome men themselves." - } - } - }, - "1536": { - "source": "མ་རབས་རྣམས་ནི་མཐོ་ཐོབ་ཅིང་།། ང་རྒྱལ་དག་ཀྱང་བཅོམ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And may the lowly come to excellence, The proud and haughty lose their arrogance.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མ་རབས་ (base/low people)\n- མཐོ་ (high/elevated)\n- ང་རྒྱལ་ (pride)\n- བཅོམ་ (destroy/overcome)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ནི་ (plural marker with emphasis)\n- ཅིང་ (connective, joining clauses)\n- ཤོག (optative/aspirational particle)\n\nMay the base people attain high [status], and\nMay [their] pride also be destroyed.\n\nTechnical note: This appears to be an aspirational verse, possibly from a prayer or dedication of merit, expressing a wish for the elevation and humbling of those considered \"base.\"", - "translation": "May the base people attain high [status], and May [their] pride also be destroyed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay those of low character attain high status,\nAnd may their pride also be conquered.\n", - "translation": "May those of low character attain high status,\nAnd may their pride also be conquered." - } - } - }, - "1537": { - "source": "བདག་གི་བསོད་ནམས་འདི་ཡིས་ནི།། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པ།། སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི།། རྟག་ཏུ་དགེ་བ་བྱེད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And thus by all the merit I have gained, May every being, leaving none aside, Abandon all their evil ways Embracing goodness now and ever more.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བསོད་ནམས་ (merit)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- སྡིག་པ་ (negative actions/sins)\n- དགེ་བ་ (virtuous actions)\n\nGrammatical notes:\n- འདི་ཡིས་ནི། (instrumental case, \"by means of this\")\n- མ་ལུས་པ། (without exception)\n- སྤངས་ནས་ (having abandoned)\n- བྱེད་པར་ཤོག (aspiration particle)\n\nBy means of this merit of mine,\nMay all sentient beings without exception,\nHaving abandoned all negative actions,\nContinuously perform virtuous deeds.\n\nTechnical note: This is a common dedication verse (བསྔོ་བ་) found in many Tibetan Buddhist texts, expressing the aspiration to dedicate merit for the benefit of all beings.", - "translation": "By means of this merit of mine, May all sentient beings without exception, Having abandoned all negative actions, Continuously perform virtuous deeds." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy this merit of mine,\nMay all sentient beings without exception\nAbandon all negative actions,\nAnd always engage in virtuous deeds.\n", - "translation": "By this merit of mine,\nMay all sentient beings without exception\nAbandon all negative actions,\nAnd always engage in virtuous deeds." - } - } - }, - "1538": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་།། བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་གཞོལ་བ་དང་།།", - "target_gt": "From bodhichitta may they never separate, And constantly engage in Bodhisattva actions.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- བྱང་ཆུབ་སེམས་ (bodhicitta)\n- མི་འབྲལ་ (not separate from)\n- བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ (bodhisattva conduct)\n- གཞོལ་བ་ (devoted to)\n\nGrammar:\n- ཞིང་ (and, while) connects the two lines\n- ལ (to) marks the object of devotion\n\nNot separating from bodhicitta, and\nBeing devoted to bodhisattva conduct, and\n\nNote: བྱང་ཆུབ་ (bodhicitta/enlightenment) is repeated in both lines, emphasizing its importance.", - "translation": "Not separating from bodhicitta, and Being devoted to bodhisattva conduct, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nNever parting from the mind of enlightenment,\nAnd dedicating oneself to the conduct of enlightenment.\n", - "translation": "Never parting from the mind of enlightenment,\nAnd dedicating oneself to the conduct of enlightenment." - } - } - }, - "1539": { - "source": "སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་བཟུང་ཞིང་།། བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་སྤང་བར་ཤོག།", - "target_gt": "May they be accepted as disciples by the Buddhas, Drawing back from what is demons’ work.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these lines:\n\nLine 1: སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་བཟུང་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddhas), ཡོངས་བཟུང་ (fully embrace/accept)\nGrammatical note: ཀྱིས་ (instrumental particle), ཞིང་ (connective particle)\n\nMay [I] be fully embraced by the Buddhas, and\n\nLine 2: བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་སྤང་བར་ཤོག།\n\nKey terms:\nབདུད་ (Māra), ལས་ (actions/karma), སྤང་བ་ (abandon/renounce)\nGrammatical note: ཤོག (optative particle indicating aspiration)\n\nMay [I] abandon all the actions of Māra.\n\nTechnical note: བདུད་ (Māra) refers to the personification of obstacles to enlightenment in Buddhist cosmology.", - "translation": "May [I] be fully embraced by the Buddhas, and May [I] abandon all the actions of Māra." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay I be fully embraced by all the Buddhas,\nAnd may I abandon all the works of Mara (negative forces).\n", - "translation": "May I be fully embraced by all the Buddhas,\nAnd may I abandon all the works of Mara (negative forces)." - } - } - }, - "1540": { - "source": "སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི།། ཚེ་ཡང་དཔག་མེད་རིང་བར་ཤོག།", - "target_gt": "And may these beings, each and every one, Enjoy an unsurpassed longevity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), ཐམས་ཅད་ (all), ཚེ་ (lifespan), དཔག་མེད་ (immeasurable)\n\nGrammatical notes:\n- ནི་ is a topic particle emphasizing \"those sentient beings\"\n- བར་ཤོག is an optative construction expressing a wish or aspiration\n\nMay all those sentient beings\nHave an immeasurably long lifespan!\n\nTechnical note: དཔག་མེད་ (immeasurable) is often used in Buddhist contexts to describe vast quantities or durations beyond ordinary conception.", - "translation": "May all those sentient beings Have an immeasurably long lifespan!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay all those sentient beings\nHave immeasurably long lives.", - "translation": "May all those sentient beings\nHave immeasurably long lives." - } - } - }, - "1541": { - "source": "རྟག་ཏུ་བདེ་བར་འཚོ་འགྱུར་ཞིང་།། འཆི་བའི་སྒྲ་ཡང་གྲགས་མ་གྱུར།།", - "target_gt": "Living always in contentment, May the very name of death be strange to them.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྟག་ཏུ (always), བདེ་བ (happiness/well-being), འཚོ་ (live), འཆི་བ (death), སྒྲ (sound)\n\nGrammatical notes:\n- འགྱུར and གྱུར are future/optative auxiliaries\n- ཞིང་ connects clauses\n- ཡང་ emphasizes \"even\"\n\nMay [they] always live in happiness,\nAnd may even the sound of death not be heard.\n\nTechnical note: This appears to be a blessing or aspiration, using optative constructions to express wishes for well-being and longevity.", - "translation": "May [they] always live in happiness, And may even the sound of death not be heard." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nMay you always live in happiness,\nAnd may the sound of death never be heard.", - "translation": "May you always live in happiness,\nAnd may the sound of death never be heard." - } - } - }, - "1542": { - "source": "དཔག་བསམ་ཤིང་གི་སྐྱེད་མོས་ཚལ།། སངས་རྒྱས་དང་ནི་སངས་རྒྱས་སྲས།། ཆོས་སྙན་སྒྲོགས་པས་གང་བ་ཡིས།། ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་གང་བར་ཤོག།", - "target_gt": "In all the ten directions and on every side May groves of wish-fulfilling trees abound, Resounding with the sweetness of the Teachings, Spoken by the Buddhas and their Bodhisattva heirs.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དཔག་བསམ་ཤིང་ (wish-fulfilling tree)\n- སྐྱེད་མོས་ཚལ (pleasure grove)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- སངས་རྒྱས་སྲས་ (Buddha's heirs, i.e. bodhisattvas)\n- ཆོས་སྙན་ (melodious Dharma)\n- སྒྲོགས་པ (proclaiming)\n\nMay pleasure groves of wish-fulfilling trees,\nFilled with Buddhas and the Buddha's heirs\nProclaiming the melodious Dharma,\nPervade all directions everywhere.\n\nNote: This appears to be an aspiration prayer (སྨོན་ལམ་). The term དཔག་བསམ་ཤིང་ refers to the mythical wish-fulfilling tree often found in Buddhist cosmology.", - "translation": "May pleasure groves of wish-fulfilling trees, Filled with Buddhas and the Buddha's heirs Proclaiming the melodious Dharma, Pervade all directions everywhere." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all directions be filled\nWith gardens of wish-fulfilling trees,\nResounding with the Dharma teachings\nOf Buddhas and Bodhisattvas.\n", - "translation": "May all directions be filled\nWith gardens of wish-fulfilling trees,\nResounding with the Dharma teachings\nOf Buddhas and Bodhisattvas." - } - } - }, - "1543": { - "source": "ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ས་གཞི་དག། གསེག་མ་ལ་སོགས་མེད་པ་དང་།། ལག་མཐིལ་ལྟར་མཉམ་བཻཌཱུཪྻའི།། རང་བཞིན་འཇམ་པོར་གནས་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And may the earth be wholesome everywhere, Free from boulders, cliffs, and chasms, Flat and even like a level palm, And smooth like lapis lazuli.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ས་གཞི་དག།\nKey terms: ཐམས་ཅད་དུ་(everywhere), ས་གཞི་(ground)\nMay the ground everywhere\n\n2. གསེག་མ་ལ་སོགས་མེད་པ་དང་།།\nKey terms: གསེག་མ་(pebbles), མེད་པ་(without)\nBe without pebbles and the like, and\n\n3. ལག་མཐིལ་ལྟར་མཉམ་བཻཌཱུཪྻའི།།\nKey terms: ལག་མཐིལ་(palm of the hand), མཉམ་(even), བཻཌཱུཪྻ་(vaiḍūrya/lapis lazuli)\nAs even as the palm of a hand, [made] of vaiḍūrya,\n\n4. རང་བཞིན་འཇམ་པོར་གནས་གྱུར་ཅིག།\nKey terms: རང་བཞིན་(nature), འཇམ་པོ་(smooth), གྱུར་ཅིག་(may it become)\nMay it become naturally smooth in nature.\n\nNote: བཻཌཱུཪྻ་ (vaiḍūrya) is a Sanskrit term often translated as lapis lazuli or beryl. The verse is describing an idealized, pure realm.", - "translation": "May the ground everywhere Be without pebbles and the like, and As even as the palm of a hand, [made] of vaiḍūrya, May it become naturally smooth in nature." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay the ground everywhere\nBe pure and without any rough debris,\nAs smooth as the palm of a hand,\nNaturally soft and of the nature of lapis lazuli.\n", - "translation": "May the ground everywhere\nBe pure and without any rough debris,\nAs smooth as the palm of a hand,\nNaturally soft and of the nature of lapis lazuli." - } - } - }, - "1544": { - "source": "འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོད་དགུར་ཡང་།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མང་པོ་དག། རང་གི་ལེགས་པས་ས་སྟེང་དག། བརྒྱན་པར་མཛད་པས་བཞུགས་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "For many circles of disciples, May multitudes of Bodhisattvas Live in every land, Adorning them with every excellence.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོད་དགུར་ཡང་།།\nKey terms: འཁོར་(retinue), དཀྱིལ་འཁོར་(maṇḍala), ཡོད་དགུ་(all that exist)\nIn all the existing maṇḍalas of retinues,\n\n2. བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མང་པོ་དག།\nKey terms: བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(bodhisattva), མང་པོ་(many)\nMany bodhisattvas\n\n3. རང་གི་ལེགས་པས་ས་སྟེང་དག།\nKey terms: རང་གི་(one's own), ལེགས་པ་(excellence/virtue), ས་སྟེང་(surface of the earth)\nBy their own virtues, the surface of the earth\n\n4. བརྒྱན་པར་མཛད་པས་བཞུགས་གྱུར་ཅིག།\nKey terms: བརྒྱན་པ་(adorn), མཛད་པ་(to do/act), བཞུགས་(reside), གྱུར་ཅིག་(may it be so)\nMay [they] reside, adorning [it] through their actions.\n\nComplete translation:\nIn all the existing maṇḍalas of retinues, many bodhisattvas, by their own virtues, may [they] reside, adorning the surface of the earth through their actions.\n\nNote: The term མཛད་པ་ (act/deed) is often used honorifically for the actions of enlightened beings.", - "translation": "In all the existing maṇḍalas of retinues, Many bodhisattvas By their own virtues, the surface of the earth May [they] reside, adorning [it] through their actions. In all the existing maṇḍalas of retinues, many bodhisattvas, by their own virtues, may [they] reside, adorning the surface of the earth through their actions." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn all the mandalas of the assembly,\nMay many bodhisattvas reside,\nAdorning the surface of the earth\nWith their own excellent qualities.\n", - "translation": "In all the mandalas of the assembly,\nMay many bodhisattvas reside,\nAdorning the surface of the earth\nWith their own excellent qualities." - } - } - }, - "1545": { - "source": "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི།། ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་།། ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ།། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག།", - "target_gt": "From birdsong and the sighing of the trees, From shafts of light and from the sky itself, May living beings, each and every one, Perceive the constant sound of Dharma.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ལུས་ཅན་ (embodied beings)\n- བྱ་ (birds)\n- ཤིང་ (trees)\n- འོད་ཟེར་ (light rays)\n- ནམ་མཁའ་ (space)\n- ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ (sound of Dharma)\n- རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ (uninterruptedly)\n\nGrammar:\n- ཀུན་གྱིས་ (instrumental plural)\n- དང་ནི། (connective particle)\n- ལས་ཀྱང་ (ablative + emphatic)\n- ཐོས་པར་ཤོག། (optative construction)\n\nMay all embodied beings hear the sound of Dharma uninterruptedly from birds, and all trees and light rays, and even from space.\n\nNote: This verse expresses an aspiration for the omnipresence of Dharma teachings, emanating from various natural phenomena.", - "translation": "May all embodied beings hear the sound of Dharma uninterruptedly from birds, and all trees and light rays, and even from space." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all beings hear the sound of Dharma\nUnceasing and continuous\nFrom birds and trees and all light rays\nAnd even from the sky itself\n", - "translation": "May all beings hear the sound of Dharma\nUnceasing and continuous\nFrom birds and trees and all light rays\nAnd even from the sky itself" - } - } - }, - "1546": { - "source": "དེ་དག་རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་དང་།། སངས་རྒྱས་སྲས་དང་ཕྲད་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And always may they come into the presence of the Buddhas, And meet with Bodhisattvas, offspring of the same.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nདེ་དག་(those), རྟག་ཏུ་(always), སངས་རྒྱས་(Buddha), སྲས་(heirs/children), ཕྲད་(meet)\n\nGrammar:\n- གྱུར་ཅིག is an optative particle expressing a wish or aspiration\n- དང་ functions as a connector (\"and\") in both lines\n\nMay those always meet with Buddhas\nAnd [with] the children of the Buddhas.\n\nNote: སྲས་ (heirs/children) here refers to bodhisattvas or advanced disciples of the Buddha.", - "translation": "May those always meet with Buddhas And [with] the children of the Buddhas." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay they always encounter the Buddhas\nAnd the sons and daughters of the Buddhas.", - "translation": "May they always encounter the Buddhas\nAnd the sons and daughters of the Buddhas." - } - } - }, - "1547": { - "source": "མཆོད་པའི་སྤྲིན་ནི་མཐའ་ཡས་པས།། འགྲོ་བའི་བླ་མ་མཆོད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "With clouds of offerings unbounded, May the teachers of the world be worshipped.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nམཆོད་པ (offering), སྤྲིན (clouds), མཐའ་ཡས་པ (limitless)\nའགྲོ་བ (beings), བླ་མ (guru/teacher)\nཤོག (may/let)\n\nGrammar:\n- པས at the end of the first line indicates an instrumental case\n- པར in མཆོད་པར indicates the purpose\n\nThrough limitless clouds of offerings,\nMay [I] make offerings to the guru of beings.\n\nNote: བླ་མ (lama) here refers to a spiritual teacher or guide for all sentient beings, not necessarily a specific person.", - "translation": "Through limitless clouds of offerings, May [I] make offerings to the guru of beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWith limitless clouds of offerings,\nMay I make offerings to the gurus of all beings.\n", - "translation": "With limitless clouds of offerings,\nMay I make offerings to the gurus of all beings." - } - } - }, - "1548": { - "source": "ལྷ་ཡང་དུས་སུ་ཆར་འབེབས་ཤིང་།། ལོ་ཏོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May kindly spirits bring the rains on time, For harvests to be rich and plentiful.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལྷ་ (gods/deities), དུས་སུ་ (timely), ཆར་འབེབས་ (send rain), ལོ་ཏོག་ (crops), ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ (abundant/excellent)\n\nGrammatical notes:\n- ཤིང་ is a conjunction particle connecting the two clauses\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish or aspiration\n\nMay the gods send rain in a timely manner, and may the crops be abundant!\n\nTechnical note: This verse is likely part of a prayer or aspiration for agricultural prosperity, common in Tibetan Buddhist texts related to worldly concerns and blessings.", - "translation": "May the gods send rain in a timely manner, and may the crops be abundant!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nMay the deities send timely rains,\nAnd may the crops be bountiful and abundant.", - "translation": "May the deities send timely rains,\nAnd may the crops be bountiful and abundant." - } - } - }, - "1549": { - "source": "རྒྱལ་པོ་ཆོས་བཞིན་བྱེད་གྱུར་ཅིག། འཇིག་རྟེན་དག་ཀྱང་དར་བར་ཤོག།", - "target_gt": "May princes rule according to the Dharma; May the world be blessed with all prosperity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: རྒྱལ་པོ་ཆོས་བཞིན་བྱེད་གྱུར་ཅིག།\n\nKey terms:\nརྒྱལ་པོ་ (king), ཆོས་བཞིན་ (in accordance with Dharma), བྱེད་ (do/act), གྱུར་ཅིག (optative particle: may it be)\n\nMay the king act in accordance with the Dharma!\n\nLine 2: འཇིག་རྟེན་དག་ཀྱང་དར་བར་ཤོག།\n\nKey terms:\nའཇིག་རྟེན་ (world), དག་ (plural particle), ཀྱང་ (also), དར་བ་ (flourish), ཤོག (optative: may it be)\n\nMay the worlds also flourish!\n\nNote: The term འཇིག་རྟེན་ (world) is often used in the plural sense in Buddhist contexts, referring to multiple world systems.", - "translation": "May the king act in accordance with the Dharma! May the worlds also flourish!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay the king act in accordance with the Dharma. May the world also prosper.", - "translation": "May the king act in accordance with the Dharma. May the world also prosper." - } - } - }, - "1550": { - "source": "སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་།། གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་འགྲུབ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May medicines be full of strength; May secret words of power be chanted with success.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: སྨན་རྣམས་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང་།།\n\nKey terms:\nསྨན་རྣམས་ (medicines), མཐུ་ (power/potency), ལྡན་པ་ (possessing)\n\nMay medicines be endowed with potency, and\n\nLine 2: གསང་སྔགས་བཟླས་བརྗོད་འགྲུབ་པར་ཤོག།\n\nKey terms:\nགསང་སྔགས་ (secret mantras), བཟླས་བརྗོད་ (recitation), འགྲུབ་པར་ (accomplish/fulfill), ཤོག (may it be so)\n\nMay the recitation of secret mantras be accomplished.\n\nNote: This appears to be part of an aspiration prayer, likely related to the efficacy of both medicinal and spiritual practices.", - "translation": "May medicines be endowed with potency, and May the recitation of secret mantras be accomplished." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags as requested:\n\nMay medicines be potent and effective,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished.", - "translation": "May medicines be potent and effective,\nAnd may the recitation of secret mantras be accomplished." - } - } - }, - "1551": { - "source": "མཁའ་འགྲོ་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ།། སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May spirits of the air that feed on flesh Be kind, their minds imbued with pity.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- མཁའ་འགྲོ་ (ḍākinī), སྲིན་པོ་ (rākṣasa), ལ་སོགས་པ (and so forth)\n- སྙིང་རྗེ་ (compassion), སེམས་ (mind), ལྡན་ (possess)\n- གྱུར་ཅིག (optative particle: may it be)\n\nGrammar:\n- Optative construction with གྱུར་ཅིག\n- དང་ལྡན་ (endowed with) compound\n\nMay ḍākinīs, rākṣasas, and so forth,\nBe endowed with minds of compassion.\n\nNote: མཁའ་འགྲོ་ (ḍākinī) and སྲིན་པོ་ (rākṣasa) are specific classes of beings in Tibetan Buddhist cosmology.", - "translation": "May ḍākinīs, rākṣasas, and so forth, Be endowed with minds of compassion." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay dakinis, rakshasas, and others\nBe endowed with minds of compassion.", - "translation": "May dakinis, rakshasas, and others\nBe endowed with minds of compassion." - } - } - }, - "1552": { - "source": "སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་སྡུག་མ་གྱུར།།", - "target_gt": "May beings never suffer anguish.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསེམས་ཅན་ (sentient beings), སྡུག་ (suffer), མ་གྱུར (negative imperative)\n\nGrammatical structure:\n- འགའ་ཡང་ functions as \"any\" or \"none\"\n- མ་གྱུར is the negative imperative form, indicating \"may not\" or \"let not\"\n\nMay no sentient beings suffer!\n\nNote: This is a common aspiration in Tibetan Buddhist texts, expressing the wish for all beings to be free from suffering.", - "translation": "May no sentient beings suffer!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase:\n\nMay no sentient beings suffer.", - "translation": "May no sentient beings suffer." - } - } - }, - "1553": { - "source": "སྡིག་པར་མ་གྱུར་ནམ་གྱུར།།", - "target_gt": "Let them not be sick nor evilly behave.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསྡིག་པ (sin, negative action), མ་གྱུར (not become), ནམ་གྱུར (when become)\n\nGrammatical structure:\n- Negation particle མ་ with གྱུར (become)\n- ནམ་ indicating \"when\" or \"at what time\"\n\nWhen [one] has not become [involved in] sin, [and] when [one] has become [involved in sin].\n\nNote: This line appears to be part of a larger context, possibly discussing the conditions or timing of sinful actions. The structure suggests a comparison or contrast between not engaging in negative actions and engaging in them.", - "translation": "When [one] has not become [involved in] sin, [and] when [one] has become [involved in sin]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nWhether or not one has committed wrongdoing.", - "translation": "Whether or not one has committed wrongdoing." - } - } - }, - "1554": { - "source": "འཇིགས་དང་བརྙས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་།།", - "target_gt": "May they have no fear, nor suffer insults.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའཇིགས་ (fear), བརྙས་པ (contempt), མི་འགྱུར (will not become)\n\nGrammatical structure:\n- ཞིང་ (and) connects this line to a following clause\n\n[One] will not become [subject to] fear and contempt, and\n\nNote: The subject is implied from context. The construction མི་འགྱུར indicates a future negative.", - "translation": "[One] will not become [subject to] fear and contempt, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nOne does not become fearful or contemptuous.", - "translation": "One does not become fearful or contemptuous." - } - } - }, - "1555": { - "source": "འགའ་ཡང་ཡིད་མི་བདེ་མ་གྱུར།།", - "target_gt": "Always may their minds be free from sorrow.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nའགའ་ཡང་ (anyone), ཡིད་མི་བདེ་ (unhappy, displeased), མ་གྱུར (negative imperative)\n\nGrammatical structure:\n- Negative imperative construction with མ་གྱུར\n- འགའ་ཡང་ functioning as an indefinite pronoun\n\nMay no one become unhappy.\n\nNote: This is a common aspiration or wish in Tibetan Buddhist texts, often used as part of dedication prayers or blessings.", - "translation": "May no one become unhappy." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist phrase, enclosed in tags:\n\nMay no one become unhappy.", - "translation": "May no one become unhappy." - } - } - }, - "1556": { - "source": "གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་།། ཁ་ཏོན་གྱིས་རྒྱས་ལེགས་གནས་ཤོག།", - "target_gt": "In monasteries, temples, and the like, May reading and reciting widely flourish.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་ཀློག་པ་དང་།།\nKey terms: གཙུག་ལག་ཁང་ (monastery/temple), ཀློག་པ་ (reading/study)\n\nLine 2: ཁ་ཏོན་གྱིས་རྒྱས་ལེགས་གནས་ཤོག།\nKey terms: ཁ་ཏོན་ (recitation), རྒྱས་ (flourish), གནས་ (abide), ཤོག (may it be so)\n\nGrammar notes:\n- རྣམས་ indicates plural\n- དང་ at the end of line 1 connects it to line 2\n- གྱིས་ is an instrumental particle\n- ཤོག at the end is an optative particle expressing a wish\n\nMay the monasteries flourish with reading and study, and\nMay [they] be well-established through recitation.\n\nTechnical note: ཁ་ཏོན་ (recitation) specifically refers to oral recitation of texts, an important practice in Tibetan Buddhism.", - "translation": "May the monasteries flourish with reading and study, and May [they] be well-established through recitation." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\nMay the monasteries and temples flourish\nThrough study and recitation of prayers.", - "translation": "May the monasteries and temples flourish\nThrough study and recitation of prayers." - } - } - }, - "1557": { - "source": "རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་།། དགེ་འདུན་དོན་ཡང་འགྲུབ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May harmony prevail among the Saṅgha; May its purposes be all fulfilled.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan verse:\n\nLine 1: རྟག་ཏུ་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་།།\nKey terms:\nརྟག་ཏུ་ (always), དགེ་འདུན་ (Saṃgha), མཐུན་པ་ (harmony, agreement)\n\nMay the Saṃgha always be in harmony, and\n\nLine 2: དགེ་འདུན་དོན་ཡང་འགྲུབ་པར་ཤོག།\nKey terms:\nདགེ་འདུན་ (Saṃgha), དོན་ (purpose, aims), འགྲུབ་པ་ (accomplish, fulfill), ཤོག (may it be so)\n\nMay the aims of the Saṃgha also be accomplished.\n\nNote: དགེ་འདུན་ (géndün) is the standard Tibetan translation for the Sanskrit term Saṃgha, referring to the Buddhist monastic community. The verse is a common aspiration for the well-being and success of the Saṃgha.", - "translation": "May the Saṃgha always be in harmony, and May the aims of the Saṃgha also be accomplished." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay the Sangha always be in harmony,\nAnd may the purposes of the Sangha be accomplished.", - "translation": "May the Sangha always be in harmony,\nAnd may the purposes of the Sangha be accomplished." - } - } - }, - "1558": { - "source": "བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག། དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག། གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི།། སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May ordained monks, intent upon the practice, Find perfect places for retreat in solitude, Abandon every vagrant thought, And meditate with trained and serviceable minds.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this passage line by line:\n\n1. བསླབ་པ་འདོད་པའི་དགེ་སློང་དག།\nKey terms: བསླབ་པ་(training), དགེ་སློང་(bhikṣu/fully ordained monk)\n\nMay the bhikṣus who desire training\n\n2. དབེན་པ་དག་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག།\nKey terms: དབེན་པ་(solitude), ཐོབ་པར་ཤོག་(may obtain)\n\nobtain solitude.\n\n3. གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི།།\nKey terms: གཡེང་བ་(distractions), སྤངས་(abandon)\n\nHaving abandoned all distractions,\n\n4. སེམས་ནི་ལས་རུང་སྒོམ་གྱུར་ཅིག།\nKey terms: སེམས་(mind), ལས་རུང་(workable/pliable), སྒོམ་(meditate)\n\nmay [they] meditate [with] a workable mind.\n\nNote: The term ལས་རུང་ (las rung) refers to a mind that is malleable and fit for meditation practice.", - "translation": "May the bhikṣus who desire training obtain solitude. Having abandoned all distractions, may [they] meditate [with] a workable mind." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay monks who desire training\nAttain solitude as well.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they meditate with a pliant mind.\n", - "translation": "May monks who desire training\nAttain solitude as well.\nHaving abandoned all distractions,\nMay they meditate with a pliant mind." - } - } - }, - "1559": { - "source": "དགེ་སློང་མ་རྣམས་རྙེད་ལྡན་ཞིང་།། འཐབ་དང་གནོད་པ་སྤོང་བར་ཤོག།", - "target_gt": "May nuns have all their wants supplied; May quarreling and spite be strange to them.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nདགེ་སློང་མ་ (bhikṣuṇī), རྙེད་ལྡན་ (possessing gains/offerings), འཐབ་ (quarrel/fight), གནོད་པ་ (harm), སྤོང་བ་ (abandon/renounce)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ is a plural marker\n- ཞིང་ is a conjunction, often translated as \"and\" or \"while\"\n- ཤོག is an optative particle, expressing a wish or aspiration\n\nMay the bhikṣuṇīs be endowed with gains, and may [they] abandon quarrels and harm.\n\nTechnical note: དགེ་སློང་མ་ (bhikṣuṇī) refers specifically to fully ordained female monastics in Buddhism.", - "translation": "May the bhikṣuṇīs be endowed with gains, and may [they] abandon quarrels and harm." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay the nuns be prosperous,\nAnd may they abandon quarrels and harmful acts.\n", - "translation": "May the nuns be prosperous,\nAnd may they abandon quarrels and harmful acts." - } - } - }, - "1560": { - "source": "དེ་བཞིན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཀུན།། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་མེད་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "Let all who have embraced monastic life Uphold a pure and unimpaired observance.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan text and provide a literal English translation:\n\nLine 1: དེ་བཞིན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཀུན།།\n\nKey terms:\nདེ་བཞིན་ (likewise, in the same way)\nརབ་ཏུ་བྱུང་བ་ (fully ordained, those who have gone forth)\nཀུན (all)\n\nLikewise, may all those who have gone forth\n\nLine 2: ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་མེད་གྱུར་ཅིག།\n\nKey terms:\nཚུལ་ཁྲིམས་ (moral discipline, ethical conduct)\nཉམས་པ་ (degeneration, deterioration)\nམེད་ (without, free from)\nགྱུར་ཅིག (may it be so, optative particle)\n\nBe without degeneration of [their] moral discipline.\n\nNote: The phrase རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ (rab tu byung ba) is a technical term referring to those who have taken full ordination as monks or nuns in the Buddhist tradition.", - "translation": "Likewise, may all those who have gone forth Be without degeneration of [their] moral discipline." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLikewise, may all those who have gone forth\nBe without any decline in their moral discipline.\n", - "translation": "Likewise, may all those who have gone forth\nBe without any decline in their moral discipline." - } - } - }, - "1561": { - "source": "ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་ཡིད་བྱུང་ནས།། རྟག་ཏུ་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཤོག།", - "target_gt": "May those who break their discipline repent, And always may they strive to cleanse away their faults.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཚུལ་ཁྲིམས་ (moral discipline), འཆལ་བ་ (degenerate/corrupt), ཡིད་བྱུང་ (disenchantment/renunciation), སྡིག་པ་ (negative actions/sins), ཟད་ (exhaust/eliminate)\n\nGrammatical notes:\n- ནས་ indicates a completed action leading to the next\n- བྱེད་ is the present tense of \"to do\"\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish or aspiration\n\nHaving become disenchanted with degenerate moral discipline, may [I] constantly exhaust [all] negative actions.\n\nTechnical note: ཚུལ་ཁྲིམས་ (tshul khrims) is a key Buddhist term often translated as \"moral discipline\" or \"ethical conduct,\" which is fundamental to Buddhist practice.", - "translation": "Having become disenchanted with degenerate moral discipline, may [I] constantly exhaust [all] negative actions." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving developed revulsion for immoral conduct,\nMay I always exhaust negative actions.\n", - "translation": "Having developed revulsion for immoral conduct,\nMay I always exhaust negative actions." - } - } - }, - "1562": { - "source": "བདེ་འགྲོ་དག་ཀྱང་ཐོབ་གྱུར་ནས།། དེར་ཡང་བརྟུལ་ཞུགས་མི་ཉམས་ཤོག།", - "target_gt": "And thus may they acquire a fortunate rebirth, Wherein to practice stainless discipline.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདེ་འགྲོ་ (happy realms), ཐོབ་ (attain), བརྟུལ་ཞུགས་ (disciplined conduct/vows), མི་ཉམས་ (not deteriorate)\n\nGrammatical notes:\n- དག་ཀྱང་ (even, also) emphasizes བདེ་འགྲོ་\n- གྱུར་ནས་ (having become) indicates completed action\n- ཤོག (may it be) expresses aspiration\n\nHaving attained even the happy realms,\nMay [my] disciplined conduct not deteriorate there as well.\n\nTechnical note: བདེ་འགྲོ་ (happy realms) typically refers to favorable rebirth states within saṃsāra, such as human or divine realms.", - "translation": "Having attained even the happy realms, May [my] disciplined conduct not deteriorate there as well." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nHaving attained a fortunate rebirth,\nMay I not falter in my spiritual practice even there.\n", - "translation": "Having attained a fortunate rebirth,\nMay I not falter in my spiritual practice even there." - } - } - }, - "1563": { - "source": "མཁས་པ་རྣམས་ནི་བཀུར་བ་དང་།། བསོད་སྙོམས་དག་ཀྱང་རྙེད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May wise and learned beings be revered, And always be sustained by alms.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམཁས་པ་ (scholars/learned ones), བཀུར་བ་ (honor/respect), བསོད་སྙོམས་ (alms), རྙེད་པ་ (to obtain/find)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ནི་ pluralizes མཁས་པ་ and emphasizes the topic\n- དང་ connects the two main ideas\n- དག་ཀྱང་ emphasizes \"also\" for alms\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish\n\nMay the scholars be honored and may [they] also obtain alms.\n\nTechnical note: བསོད་སྙོམས་ (alms) is a key concept in Buddhist practice, referring to the food or donations given to monastics.", - "translation": "May the scholars be honored and may [they] also obtain alms." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMay the wise ones be honored,\nAnd may they also obtain alms.\n", - "translation": "May the wise ones be honored,\nAnd may they also obtain alms." - } - } - }, - "1564": { - "source": "རྒྱུད་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་།། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་གྲགས་པར་ཤོག།", - "target_gt": "May they be pure in mind, And may their fame spread far and wide.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: རྒྱུད་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་།།\n\nKey terms:\nརྒྱུད་ (mind-stream), ཡོངས་སུ་དག་པ་ (completely pure)\nནི་ (topic marker), དང་ (and, connector)\n\nMay [my] mind-stream become completely pure, and\n\nLine 2: ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་གྲགས་པར་ཤོག།\n\nKey terms:\nཕྱོགས་རྣམས་ (all directions), ཀུན་ཏུ་ (everywhere)\nགྲགས་པ་ (renowned, famous), ཤོག (may it be so)\n\nMay [I] become renowned in all directions everywhere.\n\nNote: The verb ཤོག (may it be so) applies to both lines, forming an aspirational prayer or wish.", - "translation": "May [my] mind-stream become completely pure, and May [I] become renowned in all directions everywhere." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay the mind-stream be completely purified,\nAnd may it become renowned in all directions.", - "translation": "May the mind-stream be completely purified,\nAnd may it become renowned in all directions." - } - } - }, - "1565": { - "source": "ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་མི་མྱོང་ཞིང་།། དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་མེད་པར་ཡང་།།", - "target_gt": "May beings never languish in the lower realms, May pain and hardship be unknown to them.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate these two lines:\n\nLine 1: ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་མི་མྱོང་ཞིང་།།\n\nKey terms:\nངན་སོང་ (lower realms), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), མི་མྱོང་ (not experience)\nཞིང་ (connective particle indicating continuation)\n\n[They] do not experience the suffering of the lower realms, and\n\nLine 2: དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་མེད་པར་ཡང་།།\n\nKey terms:\nདཀའ་བ་ (hardship), སྤྱོད་པ་ (practice, conduct), མེད་པར་ (without)\nཡང་ (also, even)\n\nEven without engaging in difficult practices,\n\nNote: The context suggests this passage is describing benefits, possibly of a particular practice or state of realization, where one avoids lower rebirth and achieves positive results without arduous effort.", - "translation": "[They] do not experience the suffering of the lower realms, and Even without engaging in difficult practices," - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nWithout experiencing the sufferings of lower realms,\nAnd without engaging in difficult practices,\n", - "translation": "Without experiencing the sufferings of lower realms,\nAnd without engaging in difficult practices," - } - } - }, - "1566": { - "source": "ལྷ་བས་ལྷག་པའི་ལུས་ཀྱིས་ནི།། དེ་དག་སངས་རྒྱས་མྱུར་འགྲུབ་ཤོག།", - "target_gt": "With bodies greater than the gods, May they attain enlightenment without delay.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nལྷ་བས་ལྷག་པ་ (superior to gods), ལུས་ (body), སངས་རྒྱས་ (Buddha), མྱུར་ (quickly), འགྲུབ་ (accomplish/attain)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle\n- ནི་ is a topic marker\n- ཤོག་ is an optative particle indicating a wish or aspiration\n\nBy means of a body superior to the gods,\nMay they swiftly attain Buddhahood!\n\nTechnical note: The phrase \"superior to the gods\" (ལྷ་བས་ལྷག་པ་) is often used to describe the precious human body in Buddhist contexts, emphasizing its potential for spiritual attainment.", - "translation": "By means of a body superior to the gods, May they swiftly attain Buddhahood!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWith bodies surpassing even the gods,\nMay they swiftly attain Buddhahood.\n", - "translation": "With bodies surpassing even the gods,\nMay they swiftly attain Buddhahood." - } - } - }, - "1567": { - "source": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ།། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་།།", - "target_gt": "May beings time and time again Make offerings to all the Buddhas.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings)\n- ལན་མང་དུ་ (many times)\n- སངས་རྒྱས་ (Buddha)\n- མཆོད་བྱེད་ (make offerings)\n\nGrammar:\n- ཀུན་གྱིས་ (ergative plural particle)\n- ཐམས་ཅད་ (all)\n- ཅིང་ (connective particle)\n\nMay all sentient beings many times make offerings to all the Buddhas, and\n\nNote: The phrase ལན་མང་དུ་ (many times) emphasizes the repetitive nature of the offerings. The connective ཅིང་ at the end suggests this line is part of a larger aspiration or prayer.", - "translation": "May all sentient beings many times make offerings to all the Buddhas, and" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay all sentient beings repeatedly\nMake offerings to all the Buddhas\n", - "translation": "May all sentient beings repeatedly\nMake offerings to all the Buddhas" - } - } - }, - "1568": { - "source": "སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས།། རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And with the Buddha’s unimagined bliss May they enjoy undimmed and constant happiness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསངས་རྒྱས་ (Buddha), བདེ་བ་ (bliss/happiness), བསམ་ཡས་ (inconceivable), རྟག་ཏུ་ (always)\n\nGrammatical notes:\n- ཀྱིས་ is an instrumental particle\n- གྱུར་ཅིག is an optative/aspirational construction\n\nThrough the inconceivable bliss of the Buddha,\nMay [all beings] always be endowed with happiness!\n\nTechnical note: བསམ་ཡས་ (inconceivable) is often used to describe qualities of enlightened beings that are beyond ordinary conceptual understanding.", - "translation": "Through the inconceivable bliss of the Buddha, May [all beings] always be endowed with happiness!" - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay the immeasurable bliss of the Buddha\nAlways bring happiness and well-being.\n", - "translation": "May the immeasurable bliss of the Buddha\nAlways bring happiness and well-being." - } - } - }, - "1569": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི།། འགྲོ་དོན་ཐུགས་ལ་དགོངས་འགྲུབ་ཤོག།", - "target_gt": "May all the Bodhisattvas now fulfill Their high intention for the sake of wanderers.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), འགྲོ་དོན་ (benefit of beings), ཐུགས་ (mind), དགོངས་ (intention), འགྲུབ་ (accomplish)\n\nGrammatical notes:\n- རྣམས་ཀྱིས་ནི་ indicates plural agent\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish\n\nMay the bodhisattvas accomplish the intentions in their minds for the benefit of beings.\n\nTechnical note: ཐུགས་ (mind) is an honorific term often used for enlightened beings.", - "translation": "May the bodhisattvas accomplish the intentions in their minds for the benefit of beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay the bodhisattvas accomplish their intention\nTo benefit all beings.", - "translation": "May the bodhisattvas accomplish their intention\nTo benefit all beings." - } - } - }, - "1570": { - "source": "མགོན་པོ་ཡིས་ནི་གང་དགོངས་པ།། སེམས་ཅན་རྣམས་ལའང་དེ་འབྱོར་ཤོག།", - "target_gt": "May sentient beings now obtain All that their Guardians wish for them.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nམགོན་པོ་ (protector), དགོངས་པ (intention/wish), སེམས་ཅན་ (sentient beings), འབྱོར་ (obtain/acquire)\n\nGrammatical notes:\n- ཡིས་ནི་ indicates the agent (protector)\n- གང་ is a relative pronoun, here meaning \"whatever\"\n- ལའང་ is a particle meaning \"also\" or \"even\"\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish\n\nWhatever the Protector intends,\nMay that also be obtained by sentient beings.\n\nNote: མགོན་པོ་ (Protector) is often used as an epithet for the Buddha or high-level bodhisattvas in Tibetan Buddhist contexts.", - "translation": "Whatever the Protector intends, May that also be obtained by sentient beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nMay whatever the Protector has intended\nAlso be accomplished for all sentient beings.\n", - "translation": "May whatever the Protector has intended\nAlso be accomplished for all sentient beings." - } - } - }, - "1571": { - "source": "དེ་བཞིན་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་།། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་བདེ་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "And may the Hearers and Pratyekabuddhas Gain their perfect happiness.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དེ་བཞིན (likewise)\n- རང་སངས་རྒྱས (pratyekabuddha)\n- ཉན་ཐོས (śrāvaka)\n- བདེ་གྱུར་ཅིག (may [they] be happy)\n\nGrammar:\n- རྣམས (plural marker)\n- དང་ (and)\n- ཀྱང་ (also)\n\nLikewise, may the pratyekabuddhas and\nThe śrāvakas also be happy.\n\nNote: This verse mentions two of the main types of Buddhist practitioners: pratyekabuddhas (solitary realizers) and śrāvakas (hearers), wishing for their happiness.", - "translation": "Likewise, may the pratyekabuddhas and The śrāvakas also be happy." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nLikewise, may the pratyekabuddhas and\nThe śrāvakas also be happy.", - "translation": "Likewise, may the pratyekabuddhas and\nThe śrāvakas also be happy." - } - } - }, - "1572": { - "source": "བདག་ཀྱང་འཇམ་དབྱངས་བཀའ་དྲིན་གྱིས།། ས་རབ་དགའ་བ་ཐོབ་བར་དུ།། རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་པ་དང་།། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཐོབ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And till, through Mañjughoṣha’s perfect kindness, I attain the ground of Perfect Joy, May I remember all my lives And enter into the monastic state.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nབདག་ཀྱང་(I also), འཇམ་དབྱངས་(Mañjuśrī), བཀའ་དྲིན་(kindness/blessing)\n\nMay I also, through the kindness of Mañjuśrī,\n\nLine 2:\nས་རབ་དགའ་བ་(the first bhūmi, \"Utmost Joy\"), ཐོབ་བར་དུ་(until attaining)\n\nUntil attaining the [first] bhūmi of Utmost Joy,\n\nLine 3:\nརྟག་ཏུ་(always), ཚེ་རབས་(lifetimes), དྲན་པ་(remember)\n\nAlways remember [my] lifetimes and\n\nLine 4:\nརབ་ཏུ་བྱུང་བ་(ordination), ཐོབ་པར་ཤོག་(may obtain)\n\nMay [I] obtain ordination.\n\nTechnical notes:\n- ས་རབ་དགའ་བ་ refers to the first of the ten bodhisattva levels (bhūmis)\n- རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ literally means \"to go forth,\" but in this context refers to monastic ordination", - "translation": "May I also, through the kindness of Mañjuśrī, Until attaining the [first] bhūmi of Utmost Joy, Always remember [my] lifetimes and May [I] obtain ordination." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThrough the kindness of Manjushri,\nMay I, until attaining the first ground of supreme joy,\nAlways remember my past lives,\nAnd achieve ordination as a monk.\n", - "translation": "Through the kindness of Manjushri,\nMay I, until attaining the first ground of supreme joy,\nAlways remember my past lives,\nAnd achieve ordination as a monk." - } - } - }, - "1573": { - "source": "བདག་ནི་ཁ་ཟས་གྱི་ནས་ཀྱང་།། ཉམས་དང་ལྡན་ཞིང་འཚོ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "Thus may I abide, sustained By simple, ordinary fare.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nབདག་(I/me), ཁ་ཟས་(food), ཉམས་(experience/realization), འཚོ་བ་(to live/sustain)\n\nGrammatical notes:\n- གྱི་ནས་ཀྱང་ is a compound particle indicating \"even from/by means of\"\n- ལྡན་ཞིང་ is a conjunction meaning \"possessing and\"\n- ཤོག is an optative particle expressing a wish or aspiration\n\nEven by means of [my] food, may I possess realization and be sustained.\n\nTechnical note: ཉམས་ (nyams) here likely refers to spiritual experience or realization, a common usage in Tibetan Buddhist contexts.", - "translation": "Even by means of [my] food, may I possess realization and be sustained." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nMay I, even when eating food,\nBe endowed with mindfulness and sustain my life.\n", - "translation": "May I, even when eating food,\nBe endowed with mindfulness and sustain my life." - } - } - }, - "1574": { - "source": "ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དབེན་གནས་པ།། ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And in every life obtain A dwelling place in perfect solitude.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down this Tibetan verse and provide a literal English translation:\n\nKey terms:\nཚེ་རབས་ (lifetimes), ཀུན་ཏུ་ (in all), དབེན་གནས་ (solitary place/hermitage), ཕུན་སུམ་ལྡན་པ་ (perfect, endowed with excellence), ཐོབ་པར་ཤོག (may [I] obtain)\n\nGrammatical notes:\n- ཀུན་ཏུ་ is a postposition meaning \"in all\"\n- པར་ཤོག is an optative construction expressing a wish\n\nIn all lifetimes, may [I] obtain perfect solitary places.\n\nTechnical note: དབེན་གནས་ (solitary place) often refers to isolated retreat locations conducive to meditation practice in Tibetan Buddhism.", - "translation": "In all lifetimes, may [I] obtain perfect solitary places." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nMay I obtain an excellent, secluded dwelling place\nIn all my future lives.\n", - "translation": "May I obtain an excellent, secluded dwelling place\nIn all my future lives." - } - } - }, - "1575": { - "source": "གང་ཚེ་བལྟ་བར་འདོད་པའམ།། ཅུང་ཟད་དྲི་བར་འདོད་ན་ཡང་།། མགོན་པོ་འཇམ་དབྱངས་དེ་ཉིད་ནི།། གེགས་མེད་པར་ཡང་མཐོང་བར་ཤོག།", - "target_gt": "Whenever I desire to gaze on him Or put to him the slightest question, May I behold with unobstructed sight My own protector Mañjughoṣha.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this verse:\n\nLine 1:\nགང་ཚེ་(whenever), བལྟ་བར་(to see), འདོད་པ་(wish)\nWhenever [I] wish to see [you],\n\nLine 2:\nཅུང་ཟད་(a little), དྲི་བར་(to ask), འདོད་(wish), ན་ཡང་(even if)\nOr even if [I] wish to ask a little,\n\nLine 3:\nམགོན་པོ་(protector), འཇམ་དབྱངས་(Mañjuśrī), དེ་ཉིད་(that very one)\nMay that very protector Mañjuśrī\n\nLine 4:\nགེགས་མེད་པར་(without obstacles), མཐོང་བར་(to see), ཤོག་(may it be so)\nBe seen without any obstacles.\n\nTechnical notes:\n- འཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī) is kept in Sanskrit as it's a proper name.\n- གེགས་མེད་པར་ is an important term indicating the aspiration for unobstructed vision or access to the deity.", - "translation": "Whenever [I] wish to see [you], Or even if [I] wish to ask a little, May that very protector Mañjuśrī Be seen without any obstacles." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nWhen one wishes to see,\nOr even to ask a small question,\nMay the protector Manjushri himself\nBe seen without any obstacles.\n", - "translation": "When one wishes to see,\nOr even to ask a small question,\nMay the protector Manjushri himself\nBe seen without any obstacles." - } - } - }, - "1576": { - "source": "ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པར།། སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་བསྒྲུབ་བྱའི་ཕྱིར།། ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་སྤྱོད་མཛད་པ།། བདག་གི་སྤྱོད་པའང་དེ་འདྲར་ཤོག།", - "target_gt": "To satisfy the needs of beings Dwelling in the ten directions, to the margins of the sky, May I reflect in all my deeds The perfect exploits of Mañjushrī.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- ཕྱོགས་བཅུ་ (ten directions), ནམ་མཁའི་མཐས་ (limits of space)\n- སེམས་ཅན་ (sentient beings), དོན་བསྒྲུབ་ (accomplish benefit)\n- འཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī), སྤྱོད་ (conduct)\n\nGrammar:\n- བསྒྲུབ་བྱའི་ཕྱིར་ (purpose clause)\n- ཇི་ལྟར་...དེ་འདྲར་ (correlative construction: \"just as...in that way\")\n- ཤོག (optative/aspirational particle)\n\nIn the ten directions, to the limits of space,\nIn order to accomplish the benefit of all sentient beings,\nJust as Mañjuśrī performs [his] conduct,\nMay my conduct also be like that.\n\nNote: འཇམ་དབྱངས་ (Mañjuśrī) is the bodhisattva of wisdom in Mahāyāna Buddhism.", - "translation": "In the ten directions, to the limits of space, In order to accomplish the benefit of all sentient beings, Just as Mañjuśrī performs [his] conduct, May my conduct also be like that." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nIn order to accomplish the welfare of all sentient beings\nThroughout the ten directions to the limits of space,\nMay my conduct be just like\nThe conduct of Manjushri.\n", - "translation": "In order to accomplish the welfare of all sentient beings\nThroughout the ten directions to the limits of space,\nMay my conduct be just like\nThe conduct of Manjushri." - } - } - }, - "1577": { - "source": "ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའ་གནས་པ་དང་།། འགྲོ་བ་ཇི་སྲིད་གནས་གྱུར་པ།། དེ་སྲིད་བདག་ནི་གནས་གྱུར་ནས།། འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་ཤོག།", - "target_gt": "And now as long as space endures, As long as there are beings to be found, May I continue likewise to remain To drive away the sorrows of the world.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའ་གནས་པ་དང་།།\nKey terms: ཇི་སྲིད་ (as long as), ནམ་མཁའ་ (space), གནས་པ་ (abide)\nAs long as space abides, and\n\n2. འགྲོ་བ་ཇི་སྲིད་གནས་གྱུར་པ།།\nKey terms: འགྲོ་བ་ (beings), ཇི་སྲིད་ (as long as), གནས་གྱུར་པ་ (remain)\nAs long as beings remain,\n\n3. དེ་སྲིད་བདག་ནི་གནས་གྱུར་ནས།།\nKey terms: དེ་སྲིད་ (until then), བདག་ (I/myself), གནས་གྱུར་ (remain)\nUntil then, may I too remain\n\n4. འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་ཤོག།\nKey terms: འགྲོ་བའི་ (of beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སེལ་བ་ (dispel), ཤོག་ (may it be so)\nAnd dispel the suffering of beings.\n\nNote: This is a common aspiration prayer in Tibetan Buddhism, often attributed to Śāntideva's Bodhicaryāvatāra. The structure uses ཇི་སྲིད་...དེ་སྲིད་ (as long as...until then) to express an enduring commitment.", - "translation": "As long as space abides, and As long as beings remain, Until then, may I too remain And dispel the suffering of beings." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nFor as long as space endures,\nAnd for as long as living beings remain,\nUntil then may I too abide,\nTo dispel the misery of the world.\n", - "translation": "For as long as space endures,\nAnd for as long as living beings remain,\nUntil then may I too abide,\nTo dispel the misery of the world." - } - } - }, - "1578": { - "source": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་།། དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "The pains and sorrows of all wandering beings— May they ripen wholly on myself.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break down and translate this Tibetan text:\n\nLine 1: འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་།།\n\nKey terms:\nའགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), གང་ཅིའང་ (whatever, any)\nརུང་ (be suitable, acceptable)\n\nWhatever sufferings of beings there may be,\n\nLine 2: དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག།\n\nKey terms:\nདེ་ཀུན་ (all those), བདག་ (I, self), སྨིན་ (ripen), གྱུར་ (become)\nཅིག (optative particle indicating wish or command)\n\nMay all those ripen upon me.\n\nNote: This is a common aspiration in Tibetan Buddhism, expressing the bodhisattva's wish to take on the sufferings of others. The term སྨིན་ (ripen) is used metaphorically to indicate the full experiencing or bearing of the suffering.", - "translation": "Whatever sufferings of beings there may be, May all those ripen upon me." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage:\n\n\nWhatever suffering beings may have,\nMay all of it ripen upon me.\n", - "translation": "Whatever suffering beings may have,\nMay all of it ripen upon me." - } - } - }, - "1579": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས།། འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག།", - "target_gt": "And may the virtuous company of Bodhisattvas Always bring about the happiness of beings.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), དགེ་འདུན་ (saṅgha), འགྲོ་བ་ (beings), བདེ་ (happiness/bliss)\n\nGrammatical notes:\n- གྱིས་ (instrumental case)\n- ཤོག (optative/aspirational particle)\n\nMay the saṅgha of bodhisattvas cause beings to engage in happiness.\n\nTechnical note: \nསྤྱོད་པ་ (engage in/practice) is in the causative form here, implying the bodhisattvas are enabling or causing beings to experience happiness.", - "translation": "May the saṅgha of bodhisattvas cause beings to engage in happiness." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\nMay the assembly of bodhisattvas\nBring happiness to all beings.", - "translation": "May the assembly of bodhisattvas\nBring happiness to all beings." - } - } - }, - "1580": { - "source": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ།། བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས།། བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།། བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག།", - "target_gt": "May the Doctrine, only cure for sorrow, Source of every bliss and happiness, Be blessed with wealth, upheld with veneration, And throughout a vast continuance of time, endure!", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Let's break this down line by line:\n\n1. འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ།།\nKey terms: འགྲོ་བ་ (beings), སྡུག་བསྔལ་ (suffering), སྨན་ (medicine)\nThe sole medicine for the suffering of beings,\n\n2. བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས།།\nKey terms: བདེ་བ་ (happiness), ཐམས་ཅད་ (all), འབྱུང་བ་ (arise), གནས་ (source)\nThe source from which all happiness arises,\n\n3. བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་།།\nKey terms: བསྟན་པ་ (teachings), རྙེད་ (find/obtain), བཀུར་སྟི་ (respect/honor)\nMay the teachings be found and honored, and\n\n4. བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག།\nKey terms: བཅས་ཏེ་ (together with), ཡུན་རིང་ (long time), གནས་ (remain), གྱུར་ཅིག་ (may it be so)\nTogether [with these], may [they] long remain.\n\nNote: The phrase གྱུར་ཅིག་ is an optative construction expressing a wish or aspiration.", - "translation": "The sole medicine for the suffering of beings, The source from which all happiness arises, May the teachings be found and honored, and Together [with these], may [they] long remain." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nThe sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the Dharma, along with its discovery, veneration,\nAnd practice, long endure.\n", - "translation": "The sole medicine for the suffering of beings,\nThe source from which all happiness arises,\nMay the Dharma, along with its discovery, veneration,\nAnd practice, long endure." - } - } - }, - "1581": { - "source": "གང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་།། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།", - "target_gt": "And now to Mañjughoṣha I prostrate, Whose kindness is the wellspring of my good intent.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\n- དྲིན་ (kindness/grace)\n- དགེ་བློ་ (virtuous mind)\n- འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī)\n- ཕྱག་འཚལ་ (bow/prostrate)\n\nGrammar:\n- གང་གི་ (relative clause marker)\n- གྱིས་ (instrumental case)\n- ལ་ (dative particle)\n\nBy whose kindness virtuous mind arises, to Mañjuśrī I prostrate.\n\nNote: འཇམ་པའི་དབྱངས་ (Mañjuśrī) is literally \"Gentle Voice,\" a key bodhisattva in Mahāyāna Buddhism associated with wisdom.", - "translation": "By whose kindness virtuous mind arises, to Mañjuśrī I prostrate." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy whose kindness virtuous thoughts arise,\nI bow down to Manjushri.\n", - "translation": "By whose kindness virtuous thoughts arise,\nI bow down to Manjushri." - } - } - }, - "1582": { - "source": "གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ།། དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ།།", - "target_gt": "And to my virtuous friends I also bow Whose inspiration gave me strength to grow.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nགང་གི་དྲིན་གྱིས་ (by whose kindness), དར་བ་ (flourish/develop), \nདགེ་བའི་བཤེས་ (spiritual friend), ཕྱག་འཚལ་ (bow)\n\nGrammatical notes:\n- གང་གི་ is a relative pronoun\n- གྱིས་ is an instrumental particle\n- ལའང་ is a particle meaning \"also/even to\"\n\nBy whose kindness I have flourished,\nTo the spiritual friend also, I bow.\n\nTechnical note: དགེ་བའི་བཤེས་ (kalyāṇamitra in Sanskrit) is a specific term in Buddhism referring to a spiritual guide or mentor.", - "translation": "By whose kindness I have flourished, To the spiritual friend also, I bow." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nBy whose kindness I have flourished,\nTo the virtuous spiritual friend, I also bow down.\n", - "translation": "By whose kindness I have flourished,\nTo the virtuous spiritual friend, I also bow down." - } - } - }, - "1583": { - "source": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་སློབ་དཔོན་ཤཱནྟི་དེ་བས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།།", - "target_gt": "This completes the Bodhisattvacharyavatara, The Way of the Bodhisattva, which was composed by the master Shāntideva.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nབྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ (bodhisattva), སྤྱོད་པ་ (conduct), འཇུག་པ་ (entering), སློབ་དཔོན་ (ācārya), མཛད་པ་ (composed), རྫོགས་སོ་ (completed)\n\nGrammar:\n- Genitive particle འི་ connecting བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔ and སྤྱོད་པ\n- Agentive particle ས་ indicating Śāntideva as the author\n\nThe \"Entering the Conduct of the Bodhisattvas,\" composed by Ācārya Śāntideva, is completed.\n\nNote: This appears to be a colophon indicating the end of the text \"Bodhicaryāvatāra\" by Śāntideva.", - "translation": "The \"Entering the Conduct of the Bodhisattvas,\" composed by Ācārya Śāntideva, is completed." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating that Tibetan Buddhist passage into English:\n\nThe Bodhisattvacharyavatara (Guide to the Bodhisattva's Way of Life) composed by Master Shantideva is complete.", - "translation": "The Bodhisattvacharyavatara (Guide to the Bodhisattva's Way of Life) composed by Master Shantideva is complete." - } - } - }, - "1584": { - "source": "༈རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་སརྦ་ཛྙཱ་དེ་བ་དང་ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བནྡེ་དཔལ་བརྩེགས་ཀྱིས་ཁ་ཆེའི་དཔེ་ལས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ལས།", - "target_gt": "The text was translated, edited, and finalized in Tibetan on the basis of a manuscript from Kashmir by the Indian scholar Sarvajñādeva and the monk, translator, and editor Kawa Peltsek.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nརྒྱ་གར་ (India), མཁན་པོ་ (abbot), ཞུ་ཆེན་ (great editor), ལོ་ཙཱ་བ་ (translator), བནྡེ་ (monk), ཁ་ཆེ་ (Kashmir), དཔེ་ (text), བསྒྱུར་ (translate), ཞུས་ (edit), གཏན་ལ་ཕབ་ (establish)\n\nGrammar:\n- Instrumental case (གྱིས) indicating agents\n- Ablative case (ལས) indicating source\n- Connective (ཅིང་) joining actions\n\nThe Indian abbot Sarvajñādeva and the great editor-translator Bandé Peltsek translated [this text] from a Kashmiri exemplar, edited [it], and established [the final version].\n\nNote: \n- སརྦ་ཛྙཱ་དེ་བ་ (Sarvajñādeva) and དཔལ་བརྩེགས་ (Peltsek) are proper names left untranslated\n- བནྡེ་ (Bandé) is an honorific title for a monk", - "translation": "The Indian abbot Sarvajñādeva and the great editor-translator Bandé Peltsek translated [this text] from a Kashmiri exemplar, edited [it], and established [the final version]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nThe Indian abbot Sarvajñadeva and the great translator Bandé Peltsek translated and edited this from the Kashmiri text, revising and finalizing it.\n", - "translation": "The Indian abbot Sarvajñadeva and the great translator Bandé Peltsek translated and edited this from the Kashmiri text, revising and finalizing it." - } - } - }, - "1585": { - "source": "སླད་ཀྱི་རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་དྷརྨ་ཤྲཱི་བྷ་དྲ་དང་། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བནྡེ་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་དང་། ཤཱཀྱ་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་དཔེ་དང་འགྲེལ་པ་དང་མཐུན་པར་བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།།།།", - "target_gt": "At a later time, this version was revised and finalized in accordance with the version from Magadha, together with its commentary, by the Indian scholar Dharmashrībhadra and the Tibetan monks, translators and editors, Rinchen Zangpo and Shākya Lodrö.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nསླད་ཀྱི་ (later), མཁན་པོ་ (abbot), ཞུ་ཆེན་ (great translator), ལོ་ཙཱ་བ་ (translator), བནྡེ་ (monk), ཡུལ་དབུས་ (central region), དཔེ་ (text), འགྲེལ་པ་ (commentary), བཅོས་ (revised), བསྒྱུར་ (translated), གཏན་ལ་ཕབ་ (established)\n\nLater, the Indian abbot Dharmaśrībhadra, together with the great translators, the monk Rinchen Zangpo and Śākya Lodrö, revised and translated [this text], establishing [it] in accordance with the texts and commentaries from the central region.\n\nNotes:\n- \"སླད་ཀྱི་\" indicates this is a later revision or translation.\n- \"ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་\" refers to highly skilled translators.\n- \"ཡུལ་དབུས་\" likely refers to central India, the source of authoritative Buddhist texts.\n- The final verb string \"བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ\" indicates a process of revising, translating, and establishing an authoritative version.", - "translation": "Later, the Indian abbot Dharmaśrībhadra, together with the great translators, the monk Rinchen Zangpo and Śākya Lodrö, revised and translated [this text], establishing [it] in accordance with the texts and commentaries from the central region." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at translating the Tibetan passage into English:\n\n\nLater, the Indian abbot Dharmasribhadra, along with the great translator Bande Rinchen Zangpo and Shakya Lodro, revised and translated [this text] in accordance with the central [Indian] version and commentary, establishing the definitive version.\n", - "translation": "Later, the Indian abbot Dharmasribhadra, along with the great translator Bande Rinchen Zangpo and Shakya Lodro, revised and translated [this text] in accordance with the central [Indian] version and commentary, establishing the definitive version." - } - } - }, - "1586": { - "source": "ཡང་དུས་ཕྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་སུ་མ་ཏི་ཀཱིརྟི་དང་ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་དགེ་སློང་བློ་ལྡན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དག་པར་བཅོས་ཤིང་བསྒྱུར་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།།།།", - "target_gt": "Still later, it was again revised and finalized by the Indian scholar Sumatikīrti and the monk, translator, and editor Ngok Loden Sherab.", - "target_pred": { - "01_zero_shot_translation": { - "output": "Key terms:\nཡང་དུས་ཕྱིས་ (later time), མཁན་པོ་ (abbot), ཞུ་ཆེན་ (great editor), ལོ་ཙཱ་བ་ (translator), དགེ་སློང་ (bhikṣu), དག་པར་བཅོས་ (corrected), བསྒྱུར་ (translated), གཏན་ལ་ཕབ་ (established)\n\nLater, the Indian abbot Sumatikīrti and the great editor-translator, the bhikṣu Loden Sherab, corrected, translated, and established [this text].\n\nNotes:\n- སུ་མ་ཏི་ཀཱིརྟི་ is the Sanskrit name Sumatikīrti\n- བློ་ལྡན་ཤེས་རབ་ is the Tibetan name Loden Sherab\n- The final ་པའོ།།།། indicates the conclusion of a text or section", - "translation": "Later, the Indian abbot Sumatikīrti and the great editor-translator, the bhikṣu Loden Sherab, corrected, translated, and established [this text]." - }, - "02_simple_zero_shot_translation": { - "output": "Here is my attempt at an English translation of that Tibetan Buddhist passage, enclosed in tags:\n\n\nLater, the Indian abbot Sumatikīrti and the great translator Lotsawa Gelong Loden Sherab carefully edited, translated, and finalized [this text].\n", - "translation": "Later, the Indian abbot Sumatikīrti and the great translator Lotsawa Gelong Loden Sherab carefully edited, translated, and finalized [this text]." + "prompt": "\nTranslate the following Buddhist Tibetan passage into English: གང་གི་དྲིན་གྱིས་དགེ་བློ་འབྱུང་། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདག་དར་བ། །དགེ་བའི་བཤེས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། ། English:\n\n## Core Instructions\n - Enclose final English translation in tags\n", + "output": "Here is my translation of the Tibetan Buddhist passage into English:\n\n\nBy whose kindness virtuous thoughts arise,\nI bow to Manjushri.\nBy whose kindness I flourish,\nI also bow to the virtuous spiritual friend.\n", + "translation": "By whose kindness virtuous thoughts arise,\nI bow to Manjushri.\nBy whose kindness I flourish,\nI also bow to the virtuous spiritual friend." } } } diff --git a/results.py b/results.py index 60a1290..b6a9f2a 100644 --- a/results.py +++ b/results.py @@ -1,18 +1,33 @@ import json from pathlib import Path -data_path = Path("data") / "TM0876" -output_fn = data_path / "TM0876.tsv" +data_path = Path("data") / "chonjuk" +align_fn = data_path / "chonjuk_trans_align_better_with_commentary.tsv" result_fn = "results.json" -assert output_fn.exists(), f"{output_fn} does not exist" +assert align_fn.exists() results = {} -with output_fn.open("r") as f: - for i, segment_pair in enumerate(f.readlines()): - print(segment_pair) - bo_line, en_line = segment_pair.strip().split("\t") - results[i] = {"source": bo_line, "target_gt": en_line} +for i, segment_pair in enumerate(align_fn.read_text().splitlines()): + # skip header + if i == 0: + continue + + parts = segment_pair.split("\t") + if len(parts) == 2: + bo_line, en_line = parts + commentry_1, commentry_2 = "", "" + elif len(parts) == 3: + bo_line, en_line, commentry_1 = parts + commentry_2 = "" + else: + bo_line, en_line, commentry_1, commentry_2 = parts + results[i] = { + "source": bo_line, + "target_gt": en_line, + "commentary_1": commentry_1, + "commentary_2": commentry_2, + } json.dump(results, open(result_fn, "w"), ensure_ascii=False, indent=2)